MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU
CHƯƠNG1 CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1- KHÁI NIỆM VỀ TOÀN CẦU HOÁ� �� 04
1.2- SƠ LƯỢC SỰ PHÁT TRIỂN CÁC HỌC THUYẾT VỀ THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ
1.2.1- Lý thuyết của phái Trọng Thương
1.2.2. Lý thuyết Lợi Thế Tuyệt Đối của Adam Smith
1.2.3- Lý thuyết Lợi Thế So Sánh của David Ricardo
1.2.4- Lý thuyết Heckesher – Ohlin ( H-O)
1.2.5- Lý thuyết Cân Bằng Giá Cả Yếu Tố (H - O - S)
1.2.6- Nhận xét chung
1.3- CÁC HÌNH THỨC LIÊN KẾT KINH TẾ QUỐC TẾ 11
1.4- KINH NGHIỆP ĐÀM PHÁN GIA NHẬP WTO CỦA CÁC NƯỚC ĐI TRƯỚC - ĐẶC TRƯNG LÀ TRUNG QUỐC MỘT NƯỚC CÓ NHIỀU HOÀN CẢNH TƯƠNG ĐỒNG ĐỐI VỚI VIỆT NAM
CHƯƠNG2: TỔNG QUAN VỀ WTO VÀ TIẾN TRÌNH GIA NHẬP WTO CỦA VIỆT NAM
2.1- TỔNG QUAN VỀ WTO� �- 19
2.1.1- Lịch sử hình thành WTO
2.1.2- Điều kiện và thủ tục gia nhập WTO
2.1.3- Cơ cấu tổ chức của WTO
2.1.4- Các hiệp định cơ bản trong khuôn khổ WTO
2.1.5- Các nguyên tắc cơ bản của WTO
2.1.6- Cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO
2.2- TIẾN TRÌNH GIA NHẬP WTO CỦA VIỆT NAM
CHƯƠNG 3 NHỮNG THÁCH THỨC VÀ CƠ HỘI CỦA VIỆT NAM KHI THAM GIA WTO
3.1- NHỮNG CƠ HỘI CỦA VIỆT NAM KHI THAM GIA WTO. 32
3.2- NHỮNG THÁCH THỨC CỦA VIỆT NAM KHI THAM GIA WTO
2
3.3- LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRONG QUÁ TRÌNH THAM GIA WTO 41
3.3.1- Các nhân tố tác động trực tiếp và gián tiếp đến lao động khi tham gia vào WTO nói riêng và quá trình tòan cầu hóa nói chung.
3.3.2- Tác động đối với việc làm
CHƯƠNG 4 KIẾN NGHỊ CÁC VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT VÀ CÁC BƯỚC ĐI THÍCH HỢP TẠO TIỀN ĐỀ CHO VIỆT NAM GIA NHẬP WTO
4.1- MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO TIỀN ĐỀ CHO TIẾN TRÌNH GIA NHẬP WTO CỦA VIỆT NAM� �� �� 48
4.2- MỘT SỐ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG NGUỒN NHÂN LỰC VIỆT NAM57
LỜI MỞ ĐẦU
Trong những năm gần đây, chúng ta chứng kiến sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của xu thế toàn cầu hóa, nhất là trong lĩnh vực kinh tế. Bên cạnh đó, xu thế khu vực hóa ngày càng phát triển như sự bổ sung, đồng thời ứng phó với xu thế toàn cầu hóa. Hai xu thế này bắt nguồn từ sự phân công lao động quốc tế ngày càng trở nên sâu sắc hơn, theo đó mỗi sản phẩm có thể được sản xuất ở nhiều nước. Lực lượng sản xuất phát triển đòi hỏi mở rộng thị trường. Cách mạng khoa học công nghệ bùng nổ, nhất là về thông tin, tạo ra mạng lưới lan tỏa trên toàn thế giới.
Tổ chức thương mại thế giới (WTO) là một tổ chức có vai trò vô cùng quan trọng trong thương mại thế giới, đây là tổ chức kế thừa và dựa trên nền tảng của GATT. Việc tham gia vào WTO sẽ mở ra cho các quốc gia trên thế giới nhiều cơ hội để phát triển nhưng đồng thời khi tham gia vào thì phải ứng phó với những thách thức và những sự cạnh tranh rất mạnh mẽ. Tuy nhiên, một điều tất yếu là nếu đứng ngoài xu thế đó thì sẽ bị cô lập và tụt hậu. Việt Nam cũng không nằm ngoài sự tất yếu đó, việc tham gia vào WTO sẽ mang lại cho đất nước ta những thuận lợi và cơ hội để phát triển, đồng thời cũng đặt ra những khó khăn và thách thức không nhỏ. Qua hội nhập, chúng ta có thể mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ, thu hút vốn đầu tư, công nghệ hiện đại và kỹ năng đẩy mạnh sản xuất tạo thêm công ăn việc làm, giải quyết các vấn đề kinh tế – xã hội và phát triển kinh tế đất nước nói chung. Để đứng vững trong sự cạnh tranh gay gắt khi tham gia hội nhập, các doanh nghiệp trong nước sẽ phải đổi mới công nghệ, phương pháp quản lý, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, hạ giá thành, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Qua đó, cơ cấu kinh tế trong nước sẽ chuyển dịch linh hoạt hơn theo hướng hiện đại hóa và hướng về xuất khẩu. Bên cạnh đó, tham gia hội nhập, chúng ta có thể gia tăng đáng kể sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Nhìn một cách tổng thể tham gia WTO sẽ thúc đẩy sự phát triển cả về lượng và chất của nền kinh tế nước ta. Tuy nhiên, có biến được các cơ hội và thuận lợi đó thành những lợi ích thiết thực hay không tùy thuộc rất nhiều ở nội lực và khả năng của chúng ta kịp thời chuyển hóa và nắm bắt chúng.
Xuất phát từ những nhận định trên với đề tài “PHÂN TÍCH NHỮNG THÁCH THỨC VÀ CƠ HỘI – TÌM RA NHỮNG BƯỚC ĐI THÍCH HỢP TRONG TIẾN TRÌNH GIA NHẬP WTO CỦA VIỆT NAM” tôi mong muốn được vận dụng những kiến thức đã được học của mình để làm rõ những thách thức cùng những cơ hội của Việt Nam trên con đường hội nhập kinh tế thế giới nhất là vào thời điểm hiện nay, khi mà trong thời gian tới chúng ta sẽ gia nhập Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO). Từ đó, kiến nghị những giải pháp và những bước đi thích hợp cho việc xây dựng một nền kinh tế mở, hội nhập với khu vực và những hành động cho việc gia nhập Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO).
Mục tiêu của đề tài: Phân tích sự tác động của việc gia nhập WTO đối với nền kinh tế và nguồn nhân lực của Việt Nam (Nguồn nhân lực là một yếu tố vô cùng quan trọng, nhất là đối với nền kinh tế tri thức) nhằm mục đích nắm bắt các cơ hội và đối phó các thách thức, từ đó giành được sự thuận lợi khi gia nhập WTO.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài: Tập trung vào sự tác động của WTO đối với Việt Nam. Những vấn đề khác được đề cập tới trong đề tài cũng chỉ nhằm mục đích làm rõ hơn mối quan hệ giữa WTO đối với Việt Nam.
Phương pháp nghiên cứu: Đề tài được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu một cách có hệ thống. Quan sát thực tế, xem xét và tổng kết kinh nghiệm hội nhập của Việt Nam cũng như các nước khác trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia có các hòan cảnh tương đồng với Việt Nam.
Ngòai ra, trong đề tài còn sử dụng các lý thuyết của kinh tế học quốc tế và các phương pháp đặc thù như tổng hợp, phân tích thống kê, suy diễn thực nghiệm.
Điểm mới của đề tài: Từ trước đến nay đã có khá nhiều các nghiên cứu và các tài liệu viết về WTO. Riêng trong luận văn này tập trung nghiên cứu một cách có hệ thống và khá đầy đủ các tác động của việc gia nhập WTO đối với Việt Nam trong lĩnh vực kinh tế và lĩnh vực nguồn nhân lực. Đồng thời, trong luận văn đề cập đến những sự kiện mới nhất của quá trình đàm phán gia nhập WTO của Việt Nam.
69 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1599 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Phân tích những thách thức và cơ hội – tìm ra những bước đi thích hợp trong tiến trình gia nhập WTO của Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
bieän phaùp caàn thieát trong quaù trình tham gia
vaøo WTO ôû chöông sau.
3.3.1- CAÙC NHAÂN TOÁ TAÙC ÑOÄNG TRÖÏC TIEÁP VAØ GIAÙN TIEÁP ÑEÁN LAO
ÑOÄNG KHI THAM GIA VAØO WTO NOÙI RIEÂNG VAØ QUAÙ TRÌNH HOÄI NHAÄP
TOØAN CAÀU HOÙA NOÙI CHUNG.
• Caùc nhaân toá taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán lao ñoäng.
- Nhaân toá di chuyeån voán:
Di chuyeån voán keøm theo di chuyeån coâng ngheä, kieán thöùc kinh doanh, quaûn lyù.
Do ñoù, kích thích phaùt trieån giaùo duïc, ñaøo taïo lao ñoäng laønh ngheà cao ñeå ñaùp öùng
söï phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp coù yeáu toá voán nöôùc ngoaøi. ÔÛ caû 3 lónh vöïc laø
tay ngheà, naêng löïc quaûn lyù vaø taùc phong laøm vieäc, caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu
tö nöôùc ngoaøi thöôøng coù nhöõng taùc ñoäng tích cöïc, laøm taêng chaát löôïng lao ñoäng,
ñaåy nhanh quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá vaø cô caáu lao ñoäng.
Doøng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån taïo ra nhieàu vieäc
laøm trong nhieàu lónh vöïc, ngaønh ngheà khaùc nhau, bao goàm caû vieäc laøm tröïc tieáp
vaø vieäc laøm giaùn tieáp.
- Nhaân toá töï do hoaù thöông maïi:
Töï do hoaù thöông maïi thuùc ñaåy môû roäng phaân coâng vaø hôïp taùc lao ñoäng giöõa
caùc nöôùc, laøm cho vieäc phaân boá vaø söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân, nguoàn nhaân
löïc vaø caùc nguoàn löïc khaùc cuûa caùc nöôùc hôïp lyù hôn.
Töï do hoaù thöông maïi taùc ñoäng laøm taêng caïnh tranh veà giaù caû, chaát löôïng
haøng hoaù vaø caùc tieâu chuaån khaùc veà quy trình saûn xuaát, quaûn lyù, moâi tröôøng lao
ñoäng, quan heä lao ñoäng… Do ñoù caùc yeâu caàu ñoái vôùi ñaøo taïo, huaán luyeän nguoàn
nhaân löïc ngaøy caøng cao vaø coù taùc ñoäng lôùn ñeán naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân
löïc trong caùc doanh nghieäp.
45
Töï do hoaù thöông maïi ñoàng thôøi laø thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi Vieät Nam do haøng
hoaù coù haøm löôïng tri thöùc cao cuûa Vieät Nam chieám tyû leä thaáp. Nhieàu lónh vöïc
ngaønh coù trình ñoä saûn xuaát thaáp, haøng hoaù khoâng coù khaû naêng caïnh tranh ñöôïc
vôùi haøng hoaù cuûa caùc nöôùc phaùt trieån. Do ñoù tình traïng bieán ñoäng saûn xuaát kinh
doanh, vieäc laøm, lao ñoäng doâi dö…. Coù theå xaûy ra ñoái vôùi moät soá lónh vöïc, ngaønh
ngheà trong quaù trình môû cöûa thöông maïi.
- Nhaân toá di chuyeån lao ñoäng:
Nhaân toá di chuyeån lao ñoäng ñaëc tröng bôûi caùc doøng chuû yeáu laø: xuaát khaåu lao
ñoäng vaø di cö lao ñoäng töø caùc nöôùc ít phaùt trieån hôn tôùi caùc nöôùc phaùt trieån hôn,
tôùi nöôùc coù nhieàu vieäc laøm vaø traû coâng cao hôn; di chuyeån lao ñoäng chuyeân moân
kyõ thuaät cuûa caùc nöôùc phaùt trieån hôn vaøo caùc nöôùc tieáp nhaän coâng ngheä (caùc
chuyeân gia khoa hoïc, coâng ngheä…)
Tuy nhieân, hình thöùc di cö lao ñoäng chuyeân moân kyõ thuaät cao ra nöôùc ngoaøi
gaây ra tình traïng chaûy maùu chaát xaùm, thieät haïi ñeán lôïi ích cuûa caùc nöôùc ñang
phaùt trieån.
Ngoaøi doøng di chuyeån lao ñoäng ra nöôùc ngoaøi coøn coù doøng di chuyeån trong
nöôùc. Nhöõng cô hoäi vieäc laøm ñöôïc taïo ra bôûi doøng FDI, nhaát laø ôû nhöõng khu
coâng nghieäp vaø khu cheá xuaát vaø söï traû coâng haáp daãn hôn ñaõ taïo neân doøng di
chuyeån lao ñoäng trong nöôùc, töø nhöõng vuøng noâng thoân ra thaønh thò, töø khu vöïc
noâng nghieäp chuyeån sang khu vöïc coâng nghieäp, töø nôi thu nhaäp thaáp hôn ñeán nôi
thu nhaäp cao hôn.
• Caùc nhaân toá taùc ñoäng giaùn tieáp ñeán lao ñoäng.
- Söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá trí thöùc:
Nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñang thöïc hieän böôùc chuyeån töø neàn kinh teá coâng
nghieäp sang neàn kinh teá trí thöùc. Caùc lónh vöïc kinh teá trí thöùc (caùc coâng ngheä coù
haøm löôïng khoa hoïc kyõ thuaät cao nhö: coâng ngheä thoâng tin, coâng ngheä sinh hoïc,
46
coâng ngheä vaät lieäu môùi, töï ñoäng hoaù ñieàu khieån ….) ñöôïc ñaëc bieät chuù troïng phaùt
trieån. Trong ñoù, coâng ngheä thoâng tin – vieãn thoâng ñaõ thuùc ñaåy taêng tröôûng vaø
naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa taát caû caùc lónh vöïc, ngaønh ngheà trong neàn kinh
teá cuûa caùc nöôùc. Coâng ngheä thoâng tin vaø vieãn thoâng taïo ra caùc ngheà nghieäp môùi,
taùc ñoäng lôùn ñeán heä thoáng ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc laønh ngheà vaø laønh ngheà. Ñoàng
thôøi hình thaønh ñoäi nguõ lao ñoäng chaát löôïng cao vaø coù phaåm chaát lao ñoäng ñaëc
bieät laøm vieäc trong caùc lónh vöïc, ngaønh ngheà cuûa neàn kinh teá tri thöùc.
- Vaäân taûi quoác teá:
Caùc hình thöùc vaän taûi nhö: vaän taûi ñöôøng saét, haøng khoâng, ñöôøng bieån, ñöôøng
boä coù söï phaùt trieån maïnh, taïo thaønh caùc maïng löôùi lieân quoác gia, lieân khu vöïc vaø
toaøn caàu vôùi giaù ngaøy caøng reû hôn. Söï phaùt trieån cuûa vaän taûi quoác teá taùc ñoäng
ñeán söï phaùt trieån cuûa raát nhieàu ngaønh coâng nghieäp, dòch vuï vaø noâng nghieäp.
Trong ñoù ñaëc bieät laø caùc ngaønh saûn xuaát höôùng vaøo xuaát khaåu (coâng nghieäp cheá
bieán, may maëc, khai thaùc khoaùng saûn, da giaày) vaø taïo söï thuaän lôïi cho du lòch,
xuaát khaåu lao ñoäng, du hoïc… Do ñoù, phaùt trieån vaän taûi quoác teá coù moái quan heä
ñeán taêng tröôûng vieäc laøm khoâng nhöõng trong ngaønh vaän taûi maø caû trong caùc lónh
vöïc ngaønh ngheà khaùc cuûa toaøn boä neàn kinh teá quoác daân.
- Caùc ñònh cheá kinh teá khu vöïc vaø toaøn caàu:
Söï phaùt trieån cuûa caùc toå chöùc kinh teá vaø thöông maïi theá giôùi, khu vöïc vaø taêng
cöôøng caùc hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc naøy ñaõ daãn ñeán vieäc khoâng ngöøng môû roäng
vaø thay ñoåi caùc thoâng leä quoác teá veà ñaàu tö, thöông maïi vaø lao ñoäng. Do ñoù, Khi
Vieät Nam tham gia vaøo WTO cuõng phaûi boå sung, thay ñoåi caùc quy ñònh phaùp
luaät lieân quan tôùi ñaàu tö, thöông maïi, lao ñoäng ñeå phuø hôïp vôùi caùc thoâng leä quoác
teá, trong ñoù bao goàm coù: Caùc chính saùch veà phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ; Chính
saùch töï do hoaù thöông maïi, xuaát khaåu lao ñoäng, quaûn lyù lao ñoäng, tieâu chuaån lao
ñoäng vaø quan heä lao ñoäng. Nhaát laø ñoái vôùi Vieät Nam do tröôùc ñaây vaän haønh neàn
kinh teá theo cô cheá taïp trung thì ñeå phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng vaø caùc
47
thoâng leä quoác teá söï thay ñoåi caùc quy ñònh phaùp luaät phaûi raát cô baûn. Heä quaû laø
caùc thay ñoåi luaät leä mang tính toaøn caàu taùc ñoäng caên baûn ñeán phaùt trieån nguoàn
nhaân löïc, vieäc laøm veà caùc vaán ñeà lao ñoäng.
3.3.2- TAÙC ÑOÄNG ÑOÁI VÔÙI VIEÄC LAØM
Veà toång theå khi Vieät Nam tham gia vaøo WTO seõ laøm taêng löu löôïng giao dòch
treân caû 3 thò tröôøng laø thò tröôøng haøng hoaù – dòch vuï, thò tröôøng taøi chính vaø thò
tröôøng lao ñoäng. Ñoái vôùi thò tröôøng lao ñoäng theá giôùi, toång caàu veà lao ñoäng taêng,
töùc soá vieäc laøm môùi ñöôïc taïo ra nhieàu hôn, nhöng ñi keøm theo ñoù seõ laø söï dö
thöøa lao ñoäng cuïc boä, töùc thaát nghieäp do söï caïnh tranh vaø söï phaân boå laïi caùc
nguoàn löïc döôùi taùc ñoäng ñieàu chænh cuûa thò tröôøng toaøn caàu. Nhö vaäy, söï gia taêng
cuûa toång caàu veà lao ñoäng vaø suy giaûm caàu cuïc boä veà lao ñoäng chính laø hai yeáu toá
mang ñeán thôøi cô vaø thaùch thöùc cho moãi quoác gia, moãi doanh nghieäp trong quaù
trình toaøn hoäi nhaäp.
Nguyeân nhaân thöôøng ñöôïc neâu ra cho toác ñoä maát vieäc laøm laø do phaûi saép xeáp
lao ñoäng khi dôõ boû nhöõng raøo caûn thöông maïi, ñaëc bieät laø trong nhöõng ngaønh
ñöôïc Nhaø nöôùc chính thöùc baûo hoä döïa vaøo nguoàn lao ñoäng reû vaø chaát löôïng thaáp.
Song song vôùi quaù trình treân laø vieäc thu heïp “ñaëc quyeàn” vaø giaûm dö thöøa lao
ñoäng trong doanh nghieäp nhaø nöôùc cuøng caùc cô quan haønh chính. Quaù trình naøy
laøm taêng ñaùng keå tyû leä thaát nghieäp trong nhöõng naêm ñaàu cuûa “môû cöûa”.
Ngöôïc laïi, hoäi nhaäp vôùi thò tröôøng theá giôùi, ñaåy maïnh caïnh tranh, coå phaàn hoaù
doanh nghieäp Nhaø nöôùc, baõi boû ñoäc quyeàn trong moät soá ngaønh cung caáp dòch vuï
coâng coäng, caûi caùch thuû tuïc haønh chính, ñaëc bieät laø chính saùch môû cöûa thu huùt
voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ gaén lieàn vôùi vieäc taïo ra khoái löôïng coâng aên vieäc laøm
lôùn, môû roäng thò tröôøng lao ñoäng phi Noâng Nghieäp vaø höôùng maïnh vaøo caùc
ngaønh xuaát khaåu. Vieäc laøm taïo theâm deã thaáy laø nhôø ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi,
cuï theå nhaát laø trong caùc khu coâng nghieäp vaø khu cheá xuaát. Ñaây chính laø nhöõng
48
ñoäng löïc taïo vieäc laøm maïnh meõ, bôûi leõ khu vöïc naøy khoâng chæ tröïc tieáp taïo vieäc
laøm maø coøn taùc ñoäng “lan toaû” taïo caàu lao ñoäng môùi vaø thu huùt vaøo caùc döï aùn
lieân quan.
Trong giai ñoaïn töï do hoaù thöông maïi, vaø noùi chung hôn laø giai ñoaïn ñaàu cuûa
caûi caùch kinh teá, toác ñoä maát vieäc laøm coù theå cao hôn so vôùi toác ñoä taïo vieäc laøm.
Nhöng nhìn chung, nhöõng ñaùnh giaù daøi haïn vaø kinh nghieäm hoäi nhaäp cho thaáy
trong caû quaù trình, toác ñoä taïo vieäc laøm môùi cao hôn nhieàu so vôùi toác ñoä maát vieäc
laøm.
Ngoaøi taùc ñoäng tích cöïc trong vieäc taïo vieäc laøm môùi vieäc hoäi nhaäp cuõng buoäc
caùc doanh nghieäp cuûa Vieät Nam phaûi khoâng ngöøng naâng cao tính caïnh tranh, söû
duïng hôïp lyù vaø coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc, trong ñoù coù nguoàn löïc lao ñoäng. Chính
söùc eùp naøy ñang taïo ra nhöõng thaùch thöùc ñoái vôùi vaán ñeà vieäc laøm, nhaát laø trong
khu vöïc kinh teá quoác doanh. Tröôùc heát, caàn khaúng ñònh chuû tröông toå chöùc, saép
xeáp laïi caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc laø chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc nhaèm
laøm cho khu vöïc kinh teá Nhaø nöôùc laøm aên coù hieäu quaû hôn, söû duïng hôïp lyù vaø
kinh teá hôn caùc nguoàn löïc cuûa xaõ hoäi.
Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, khoù coù theå tìm thaáy moät doanh nghieäp naøo maø caùc
yeáu toá ñaàu vaøo hoaëc ñaàu ra, hoaëc caùc phaàn caáu thaønh neân yeáu toá ñaàu vaøo khoâng
chòu aûnh höôûng cuûa giaù caû thò tröôøng quoác teá. Trong boái caûnh ñoù, nhieàu doanh
nghieäp Nhaø nöôùc ñaõ boäc loä yeáu keùm trong quaûn lyù vaø söû duïng nguoàn löïc, trong
ñoù coù nguoàn löïc lao ñoäng. Ñeå ñaûm baûo tính hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh cuûa töøng
doanh nghieäp vaø cuûa toaøn boä khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc, moät boä phaän lao ñoäng
ñang laøm trong caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc seõ thuoäc dieän doâi dö. Bôûi vaäy, trong
nhöõng naêm tôùi, xöû lyù vaán ñeà lao ñoäng doâi dö töø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñang
laø coâng vieäc troïng taâm cuûa Vieät nam trong lónh vöïc lao ñoäng vieäc laøm.
49
CHÖÔNG 4
KIEÁN NGHÒ CAÙC VAÁN ÑEÀ CAÀN GIAÛI QUYEÁT VAØ CAÙC BÖÔÙC
ÑI THÍCH HÔÏP TAÏO TIEÀN ÑEÀ CHO VIEÄT NAM GIA NHAÄP
WTO
4.1- MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP TAÏO TIEÀN ÑEÀ CHO TIEÁN TRÌNH GIA NHAÄP
WTO CUÛA VIEÄT NAM.
Toaøn caàu hoaù hieän nay phaûi ñöôïc xem xeùt vaø khoâng neân phoù maëc cho caùc
nöôùc giaøu quyeát ñònh. Vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån phaûi chuû ñoäng haønh ñoäng vaø
cuøng nhau haønh ñoäng ñeå coù tieáng noùi trong caùc quyeát ñònh ñònh hình toaøn caàu
hoaù. Toaøn caàu hoaù phaûi ñöôïc cai quaûn baèng caùc qui ñònh vaø caùch thöùc baûo veä
ñöôïc caùc nöôùc ngheøo tröôùc söï xaùo troän kinh teá , traùnh vieäc tieáp caän sai laàm khi
cho raèng moïi quoác gia ñeàu coù naêng löïc nhö nhau. Vôùi nhaän thöùc treân coäng vôùi
tình hình thöïc teá cuûa Vieät Nam, toâi xin kieán nghò caùc giaûi phaùp taïo tieàn ñeà cho
tieán trình gia nhaäp WTO cuûa Vieät Nam:
GIAÛI PHAÙP THÖÙ 1 - HOØAN THIEÄN HEÄ THOÁNG PHAÙP LUAÄT - CAÛI
CAÙCH VAØ MINH BAÏCH HOÙA CÔ CHEÁ QUAÛN LYÙ:
- Kinh teá thò tröôøng laø neàn kinh teá phaùp cheá. Kinh teá thò tröôøng XHCN caøng
phaùt trieån thì vieäc xaây döïng phaùp cheá caøng caàn phaûi taêng cöôøng vaø hoaøn thieän.
Ñeå thích öùng vôùi yeâu caàu quoác teá hoaù.
Maëc duø nhöõng naêm qua, caùc cô quan laäp phaùp Vieät Nam ñaõ tích cöïc ban haønh
vaø boå sung nhieàu boä luaät vaø phaùp leänh quan troïng song vaãn coøn thieáu moät soá
quy ñònh vaø luaät leä trong lónh vöïc thöông maïi dòch vuï vaø sôû höõu trí tueä. Caùc cô
quan haønh phaùp cuõng coù nhieàu coá gaéng ban haønh caùc vaên baûn phaùp quy ñeå höôùng
daãn thi haønh caùc vaên baûn luaät vaø goùp phaàn boå sung, chi tieát hoaù caùc qui phaïm
phaùp luaät nhöng tính khaû thi cuûa nhöõng qui ñònh trong caùc vaên baûn Luaät ñöôïc ban
haønh ñoâi khi coøn thaáp, naêng löïc cuûa caùc cô quan thi haønh coøn haïn cheá cuõng phaàn
naøo laøm giaûm hieäu quaû cuûa caùc vaên baûn phaùp quy. Tính cöôõng cheá cuûa caùc qui
50
ñònh ñaõ coù coøn yeáu, daãn ñeán thöông maïi dòch vuï ôû ta chöa phaùt trieån nhieàu vaø
tình traïng vi phaïm baûn quyeàn coøn cao. Ñieàu naøy ñoøi hoûi trong quaù trình ñaøm
phaùn ta phaûi boå sung, ñieàu chænh, hoaøn thieän phaùp luaät vaø caùc chính saùch kinh teá
ñeå moät maët phuø hôïp vôùi caùc nguyeân taéc cuûa WTO, maët khaùc vaãn ñaûm baûo ñöôïc
ñònh höôùng phaùt trieån vaø lôïi ích cuûa ñaát nöôùc. Ñoàng thôøi, coøn taïo moâi tröôøng
phaùp lyù vöõng chaéc vaø thuaän lôïi cho doanh nghieäp, baûo veä hôïp lyù ñöôïc nhöõng
ngaønh saûn xuaát non treû.
Beân caïnh vieäc nhanh choùng soaïn thaûo caùc luaät leä phuø hôïp vôùi qui ñònh cuûa
WTO, nhaát thieát phaûi thieát laäp caùc cô cheá cöôõng cheá höõu hieäu khi xöû lyù caùc
tröôøng hôïp vi phaïm.
- Minh baïch hoaù caùc chính saùch vaø cô cheá quaûn lyù, ñaûm baûo tính oån ñònh cuûa
moâi tröôøng thöông maïi vaø ñaàu tö ôû Vieät Nam. OÅn ñònh kinh teá vó moâ vaø taïo baàu
khoâng khí ñaàu tö laønh maïnh trong toaøn xaõ hoäi. Caàn tieáp tuïc caûi caùch, ñoåi môùi cô
cheá, nhaát laø cô cheá taøi chính vaø lao ñoäng trong caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc; taïo
thuaän lôïi toái ña cho caùc doanh nghieäp, caùc nhaø ñaàu tö vaø nhaân daân yeân taâm ñaàu
tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh ñeå taïo môû vieäc laøm; ñaåy maïnh chuyeån dòch cô
caáu kinh teá noâng thoân, thöïc hieän chieán löôïc coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù noâng
thoân.
- Chuyeån caùc bieän phaùp quaûn lyù kinh teá meänh leänh, haønh chính sang caùc bieän
phaùp kinh teá taøi chính ñuùng qui luaät thò tröôøng. Söû duïng roäng raõi phöông tieän ñieän
töû trong neàn haønh chính quoác gia. Haïn cheá söï can thieäp tröïc tieáp cuûa Nhaø nöôùc
ñoàng thôøi gia taêng vieäc söû duïng caùc coâng cuï can thieäp giaùn tieáp, daàn daàn aùp duïng
nguyeân taéc toái hueä quoác, ñoái xöû quoác gia ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö
nöôùc ngoaøi.
51
GIAÛI PHAÙP THÖÙ 2 - NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC DOANH NGHIEÄP VAØ TAÏO
MOÂI TRÖÔØNG CAÏNH TRANH LAØNH MAÏNH:
Ñaåy nhanh tieán trình caûi caùch doanh nghieäp Nhaø nöôùc, kieân quyeát giaûi theå
caùc doanh nghieäp laøm aên khoâng coù laõi nhieàu naêm, baùn vaø chuyeån ñoåi hình thöùc
sôû höõu ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù quy moâ vöøa vaø nhoû. Ñeå thích öùng vôùi moâi
tröôøng toaøn caàu hoaù, caûi caùch doanh nghieäp Nhaø nöôùc caàn ñöôïc tieán haønh theo
höôùng taïo söï bình ñaúng giöõa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc, caùc doanh nghieäp tö
nhaân vaø doanh nghieäp FDI.
Loaïi boû tham nhuõng trong taát caû caùc khaâu hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá quoác
daân baèng vieäc boå sung, hoaøn thieän vaø taêng cöôøng giaùm saùt thöïc hieän caùc quy
ñònh taøi chính (ñôn giaù chi tieâu, ñôn giaù saûn phaåm…) do Nhaø nöôùc ban haønh.
Nôùi loûng ñoäc quyeàn cuûa Nhaø nöôùc trong moät soá lónh vöïc kinh doanh nhö: vieãn
thoâng, vaän taûi, ñöôøng saét, ñieän naêng…Phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân, trong ñoù
Nhaø nöôùc chuù troïng khuyeán khích phaùt trieån caùc taäp ñoaøn kinh teá tö nhaân coù taàm
hoaït ñoäng xuyeân quoác gia. Thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp tö nhaân lieân doanh, lieân
keát vaø saùt nhaäp vôùi caùc coâng ty nöôùc ngoaøi ñeå naâng cao khaû naêng caïnh tranh.
GIAÛI PHAÙP THÖÙ 3 - MÔÛ ROÄNG VAØ ÑA DAÏNG HOÙA THÒ TRÖÔØNG
XUAÁT KHAÅU:
- Xaùc ñònh caùc maët haøng xuaát khaåu chuû löïc: Ñeå khai thaùc ñöôïc cô hoäi ñaåy
maïnh xuaát khaåu moät khi trôû thaønh thaønh vieân chính thöùc cuûa WTO, tröôùc heát
phaûi bieát roõ khaû naêng cuûa chuùng ta naèm ôû ñaâu, maïnh ôû nhöõng ngaønh naøo, yeáu toá
nhöõng ngaønh naøo, töø ñoù taäp trung tröôùc heát vieäc ñaåy maïnh xuaát khaåu ôû nhöõng
maët haøng ta ñang coù theá maïnh, coù ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå vöôn ra thò tröôøng quoác
teá. Ñoù seõ laø nhöõng maët haøng chuû löïc trong chieán thuaät ñaåy maïnh xuaát khaåu, taïo
ñaø phaùt trieån cho toaøn boä coâng taùc xuaát khaåu.
52
Coù theå noùi ñaây laø giaûi phaùp cô baûn cho vieäc taêng cöôøng xuaát khaåu ñeå töø ñoù
coù caùc chính saùch, chieán löôïc phaùt trieån caùc maët haøng ñoù, saün saøng veà saûn löôïng
cuõng nhö söùc caïnh tranh ngay khi ñaët chaân vaøo thò tröôøng thöông maïi theá giôùi.
Nhaèm taêng hieäu quaû xuaát khaåu, cuøng vôùi vieäc xaùc ñònh caùc maët haøng xuaát
khaåu chuû löïc caên cöù vaøo tình hình xuaát khaåu trong nhöõng naêm gaàn ñaây, trong
töông lai ñònh höôùng xuaát khaåu phaûi theo cô caáu gia taêng caùc saûn phaåm coù giaù trò
gia taêng ngaøy caøng cao, chuù troïng caùc saûn phaåm coù haøm löôïng coâng ngheä vaø trí
thöùc cao, giaûm daàn tyû troïng haøng thoâ. Haïn cheá vaø tieán tôùi xoaù boû tình traïng chaïy
theo kim ngaïch baát chaáp hieäu quaû. Treân cô sôû thöïc tieãn vaø ñònh höôùng ñoù, coù theå
xaùc ñònh caùc maët haøng xuaát khaåu chuû löïc cuûa Vieät Nam trong thôøi gian tôùi.
Ñieåm caàn löu yù ôû ñaây laø vieäc xaùc ñònh caùc maët haøng chuû löïc khoâng chæ treân cô
sôû kim ngaïch hay saûn löôïng xuaát khaåu maø coøn phaûi treân cô sôû beàn vöõng cuûa caùc
yeáu toá taïo neân keát quaû ñoù vaø xu höôùng phaùt trieån trong töông lai cuûa töøng ngaønh
haøng. Chaúng haïn ñoái vôùi daàu thoâ, sau khi hoaøn taát cuïm nhaø maùy loïc daàu Dung
Quaát thì coù theå seõ khoâng coøn laø maët haøng xuaát khaåu chuû löïc nöõa (do phuïcvuï chuû
yeáu cho saûn xuaát saûn phaåm daàu khí trong nöôùc). Hoaëc ñoái vôùi nhoùm haøng ñieän töû
vi tính, hieän taïi coøn ñöùng haøng thöù 7 song vôùi xu theá taêng tröôûng hieän nay, nhôø
lôïi theá phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi Vieät Nam: thoâng minh, kheùo leùo, tieáp thu
nhanh vaø giaù nhaân coâng reû, trong töông lai khoâng xa seõ vöôn leân nhoùm haøng daãn
ñaàu. Do vaäy caùc ngaønh caàn caân nhaéc thaän troïng vieäc xaùc ñònh caùc maët haøng xuaát
chuû löïc.
- Khoâng ngöøng môû roäng vaø ña daïng hoaù thò tröôøng xuaát khaåu. Cuøng vôùi vieäc
xaùc ñònh caùc maët haøng xuaát khaåu chuû löïc, trong ñieàu kieän laø thaønh vieân WTO,
caùc raøo caûn ñoái vôùi haøng xuaát khaåu cuûa Vieät Nam ñaõ ñöôïc dôõ boû, bieän phaùp
khoâng theå khoâng tieán haønh laø môû roäng vaø ña daïng hoaù thò tröôøng xuaát khaåu. Ñaây
laø hai bieän phaùp luoân luoân phaûi ñi song haønh vôùi nhau bôûi moät lyù do raát ñôn giaûn:
haøng hoaù vaø thò tröôøng khoâng theå taùch rôøi nhau. Thò tröôøng luoân gaén vôùi nhöõng
53
saûn phaåm nhaát ñònh, do ñoù noäi dung chính cuûa bieän phaùp môû roäng thò tröôøng xuaát
khaåu laø xaùc ñònh thò tröôøng caàn môû roäng öùng vôùi nhöõng maët haøng xuaát khaåu nhaát
ñònh.
- Phaùt trieån heä thoáng xuùc tieán thöông maïi ñeå phaùt trieån xuaát khaåu:
+ Thaønh laäp Cuïc xuùc tieán thöông maïi vaø caùc chi cuïc xuùc tieán thöông maò taïi
caùc ñòa phöông.
+ Phaùt trieån heä thoáng Phoøng coâng nghieäp thöông maïi caùc Hieäp hoäi ngheà
nghieäp coù thöïc hieän chöùc naêng xuùc tieán thöông maïi
+ Heä thoáng xuùc tieán thöông maïi thöïc hieän caùc coâng vieäc hoã trôï xuaát khaåu
nhö: cung öùng thoâng tin (thò tröôøng xuaát khaåu, coâng ngheä..) thöïc hieän caùc giaûi
phaùp taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh, giuùp tìm kieám thò tröôøng, giuùp caùc doanh
nghieäp vöøa vaø nhoû xuaát khaåu, trôï giuùp phaùt trieån heä thoáng giaùm ñònh chaát löôïng
haøng hoaù theá giôùi …
GIAÛI PHAÙP THÖÙ 4 - CAÉT GIAÛM THUEÁ QUAN TREÂN CÔ SÔÛ BAÛO HOÄ
HÔÏP LYÙ SAÛN XUAÁT TRONG NÖÔÙC:
Vaán ñeà coù theå thaáy ngay khi thöïc hieän vieäc caét giaûm thueá quan laø söï giaûm thu
ngaân saùch töø nguoàn thueá nhaäp khaåu. Tuy nhieân, xeùt treân bình dieän toång theå, vieäc
caét giaûm thueá nhaäp khaåu seõ laøm giaûm nguoàn thu ngaân saùch song laïi goùp phaàn
nhanh toác ñoä taêng tröôûng buoân baùn quoác teá, laøm taêng ngaân saùch quoác gia töø
nguoàn thu trong nöôùc do söï taêng tröôûng töông xöùng cuûa thò tröôøng noäi ñòa. Nhö
vaäy, vaán ñeà ñaùng quan taâm ôû ñaây laø ôû nghóa baûo hoä, chöù khoâng phaûi ôû yù nghóa
thu nhaäp. Do ñoù, khi xaùc ñònh caùc möùc caét giaûm thueá, bieän phaùp caàn thieát laø xaây
döïng caáp ñoä baûo hoä cho caùc ngaønh saûn xuaát trong nöôùc ñeå coù möùc caét giaûm phuø
hôïp.
54
Xeùt treân bình dieän toång quaùt, ñònh höôùng cho vieäc caét giaûm thueá suaát treân cô
sôû xaây döïng caáp ñoä baûo hoä coù theå theo 5 caáp ñoä ( Xem phuï luïc 4 - Thueá suaát
nhaäp khaåu theo caáp ñoä baûo hoä)
Noäi dung cuï theå cuûa bieän phaùp naøy laø daønh öu tieân cho moät soá ngaønh kinh teá
quan troïng, xaùc ñònh roõ ngaønh naøo caàn ñöôïc baûo veä tröôùc nhöõng ñoøi hoûi giaûm
thueá quan cuûa caùc nöôùc khaùc, möùc giaûm thueá nhaäp khaåu laø bao nhieâu thì coù theå
chaáp nhaän, nhöng ñoàng thôøi vaãn baûo hoä hôïp lyù cho saûn xuaát trong nöôùc. Vì xuaát
phaùt ñieåm cuûa neàn kinh teá nöôùc ta coøn thaáp so vôùi trong khu vöïc vaø treân theá giôùi,
haàu heát caùc ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam coøn non treû, duy trì baûo hoä trong nhöõng
naêm tröôùc maét laø caàn thieát ñeå taïo ñieàu kieän cho caùc ngaønh phaùt trieån. Ñaây cuõng
laø bieän phaùp taän duïng cô hoäi coù thôøi gian chuyeån tieáp daønh cho caùc nöôùc ñang
phaùt trieån.
GIAÛI PHAÙP THÖÙ 5 - TAÊNG CÖÔØNG COÂNG TAÙC TUYEÂN TRUYEÀN VEÀ
HOÄI NHAÄP WTO - KIEÄN TOØAN ÑOÄI NGUÕ CAÙN BOÄ ÑAØM PHAÙN:
- Coâng taùc tuyeân truyeàn veà hoäi nhaäp WTO.
Tieán haønh roäng raõi coâng taùc tö töôûng, tuyeân truyeàn, giaûi thích trong caùc toå
chöùc ñaûng, chính quyeàn, ñoaøn theå, caùc doanh nghieäp vaø caùc taàng lôùp nhaân daân ñeå
ñaït ñöôïc nhaän thöùc vaø haønh ñoäng thoáng nhaát vaø nhaát quaùn veà hoäi nhaäp kinh teá
quoác teá. Phaûi coi ñoù laø nhu caàu vöøa böùc xuùc, vöøa cô baûn vaø laâu daøi cuûa neàn kinh
teá nöôùc ta, naâng cao nieàm tin vaøo khaû naêng vaø quyeát taâm cuûa nhaân daân ta, chuû
ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.
- Kieän toaøn ñoäi nguõ caùn boä ñaøm phaùn
Nhaân löïc laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng ñaûm baûo vieäc tieán haønh coù
hieäu quaû caùc hoaït ñoäng ñaøm phaùn, cam keát, thöïc hieän cam keát vaø baûo veä caùc lôïi
ích cuûa Vieät Nam tröôùc quaù trình hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi. Vieäc tham gia ñaày ñuû
vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa WTO ñoøi hoûi phaûi coù moät cô caáu toå chöùc môùi vaø nhu caàu
55
môùi veà kieán thöùc vaø kyõ naêng cuûa ñoäi nguõ caùn boä. Ñaëc bieät, nhöõng caùn boä tham
gia tröïc tieáp vaøo caùc cuoäc ñaøm phaùn gia nhaäp vaø hoaïch ñònh chính saùch caàn phaûi
nhaän thöùc ñöôïc ñaày ñuû vaø cuï theå veà caùc yeâu caàu cuûa WTO. Do vaäy, caàn khaån
tröông ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä ñeå ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu caáp baùch cuûa quaù trình
hoäi nhaäp hieän nay. Caùc caùn boä naøy caàn phaûi ñöôïc naâng cao trình ñoä hieåu bieát veà
kinh teá ñoái ngoaïi, thöông maïi quoác teá, naâng cao naêng löïc hoaïch ñònh chính saùch,
trình ñoä kyõ thuaät ñaøm phaùn cuõng nhö khaû naêng ngoaïi ngöõ, tin hoïc...
GIAÛI PHAÙP THÖÙ 6 - THU HUÙT ÑAÀU TÖ NÖÔÙC NGOØAI:
- Hoaøn thieän caùc chính saùch ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi
Hoaøn thieän chính saùch khuyeán khích thu huùt voán FDI vaøo caùc khu coâng
nghieäp gaén vôùi caùc theá maïnh veà: thò tröôøng tieâu thuï, vuøng nguyeân lieäu …. Ôû caùc
ñòa phöông. Caùc döï aùn FDI qui moâ lôùn, haøm löôïng kyõ thuaät cao caàn taäp trung vaøo
caùc tænh, thaønh phoá, khu coâng nghieäp coù ñieàu kieän haï taàng vaø nguoàn nhaân löïc
chuyeân moân kyõ thuaät. Khuyeán khích caùc döï aùn FDI qui moâ vöøa vaø nhoû gaén vôùi
saûn xuaát noâng – laâm – ngö nghieäp vaø coâng nghieäp cheá bieán, saûn xuaát tieåu thuû
coâng nghieäp.
Nghieân cöùu tieáp tuïc söûa ñoåi Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi nhaèm taïo theâm söï thoâng
thoaùng, giaûm thieåu ruûi ro vaø taêng theâm caùc ñieàu kieän öu ñaõi cho caùc nhaø ñaàu tö
nöôùc ngoaøi. Trong ñoù, caùc vaán ñeà caàn ñöôïc Nhaø nöôùc quan taâm laø: böôùc ñaàu taïo
ra maët baèng phaùp lyù chung giöõa ñaàu tö trong nöôùc vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi; hoaøn
thieän cô cheá chính saùch giaûi quyeát tranh chaáp; caûi tieán thuû tuïc caáp giaáy pheùp;
doanh nghieäp FDI caàn ñöôïc quyeàn theá chaáp, quyeàn söû duïng ñaát vaø taøi saûn gaén
lieàn vôùi ñaát ñeå ñaûm baûo voán vay taïi caùc toå chöùc tín duïng trong vaø ngoaøi nöôùc;
cho pheùp caùc nhaø ñaàu tö ngoaøi thaønh laäp coâng ty coå phaàn.
56
Coù chính saùch cho pheùp caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi mua laïi vaø saùt nhaäp ñoái
vôùi moät soá loaïi hình doanh nghieäp Vieät Nam ñeå taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh
cuûa caùc doanh nghieäp naøy vaø taïo theâm nhieàu vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng.
- Phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn thu huùt ñaàu tö giaùn tieáp cuûa nöôùc ngoaøi
(FDI): Phaùt trieån caùc cô sôû giao dòch chöùng khoaùn taïi caùc thaønh phoá lôùn vaø vöøa
ñeå huy ñoäng voán töø caùc toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån kinh teá vaø taïo
vieäc laøm. Môû roäng tyû leä soá löôïng coå phieáu maø toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi ñöôïc
naém giöõ.
- Môû cöûa cho caùc hoaït ñoäng trong lónh vöïc dòch vuï, ñaëc bieät laø nhöõng lónh vöïc
maø Vieät Nam coù khaû naêng phaùt trieån, tieáp caän nhanh vôùi thò tröôøng vaø tieâu chuaån
quoác teá.
GIAÛI PHAÙP THÖÙ 7 - LÖÏA CHOÏN COÂNG NGHEÄ NGOAÏI NHAÄP THÍCH
HÔÏP:
Vieäc nhaäp khaåu coâng ngheä caàn ñöôïc thöïc hieän theo chieán löôïc phaùt trieån hai
toác ñoä cuûa nöôùc ta. Nhaäp khaåu caùc coâng ngheä cao, hieän ñaïi ñeå naâng cao trình ñoä
coâng ngheä cuûa neàn kinh teá, taïo ra caùc choã laøm vieäc coù naêng suaát , hieäu quaû cao
vaø taïo ra caùc ngaønh saûn phaåm coù giaù trò thu nhaäp lôùn cho ñaát nöôùc. Ñoàng thôøi,
nhaäp khaåu caùc coâng ngheä thích hôïp nhaèm phaùt huy caùc lôïi theá ngaønh ngheà veà taøi
nguyeân thieân nhieân, ñieàu kieän töï nhieân vaø nguoàn nhaân löïc ñeå phaùt trieån kinh teá
vaø taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Caùc loaïi hình coâng ngheä naøy ñöôïc söû duïng
trong caùc ngaønh, deät, may, da giaày, cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm, ñoà uoáng, saûn
xuaát haøng thuû coâng myõ ngheä…
Caàn chuù troïng nhaäp khaåu caùc coâng ngheä saûn xuaát noâng nghieäp, cheá bieán
löông thöïc thöïc phaåm, coâng ngheä sau thu hoaïch, coâng ngheä phuïc vuï cho chuyeån
dòch cô caáu kinh teá noâng thoân.
57
Kieåm soaùt gaét gao vaø coù cheá taøi naëng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vaø toå chöùc
nhaäp khaåu caùc coâng ngheä, maùy moùc, thieát bò cuõ, laïc haäu gaây oâ nhieãm moâi tröôøng;
cuõng nhö nhaäp khaåu haøng hoaù cuõ, heát haïn söû duïng, haøng hoaù khoâng ñaûm baûo tieâu
chuaån veä sinh dòch teã, giaùm saùt nhaäp khaåu haøng hoaù thôøi haïn söû duïng ngaén.
GIAÛI PHAÙP THÖÙ 8 - XAÂY DÖÏNG VAØ HOAØN THIEÄN CAÙC CHÍNH SAÙCH
ÑOÁI PHOÙ VÔÙI NHÖÕNG KHAÛ NAÊNG TAÙC ÑOÄNG MAÏNH CUÛA VIEÄC THÖÏC
HIEÄN CAÙC LÒCH TRÌNH TÖÏ DO HOAÙ THÖÔNG MAÏI:
Caùc chính saùch naøy nhaèm taïo ñieàu kieän cho caùc ngaønh haøng coù khaû naêng
caïnh tranh thaáp nhö: xi maêng, saét theùp, mía ñöôøng, thuoác laù, hoaù chaát, giaáy,
röôïu…naâng cao ñöôïc khaû naêng caïnh tranh cuûa mình ñeå ñaûm baûo oån ñònh saûn xuaát
vaø vieäc laøm cuûa ngöôøi lao ñoäng. Caùc chính saùch naøy höôùng vaøo caùc vaán ñeà sau
ñaây:
+ Coù böôùc ñi thích hôïp trong giaûm thueá ñoái vôùi caùc maët haøng coù khaû naêng
caïnh tranh thaáp trong quaù trình thöïc hieän caùc cam keát töï do hoaù thöông maïi vôùi
WTO.
+ Naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc saûn phaåm baèng caùch taêng cöôøng
naêng löïc coâng ngheä, naâng cao trình ñoä toå chöùc vaø quaûn lyù toå chöùc kinh doanh,
xaây döïng vaø aùp duïng heä thoáng tieâu chuaån khu vöïc vaø theá giôùi, naâng cao tính hieän
ñaïi vaø hieäu quaû cuûa heä thoáng kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm, giaùm saùt veä sinh
dòch teã haøng hoaù, lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi ñeå phaùt trieån ngaønh haøng.
+ Taêng cöôøng nghieân cöùu saûn xuaát trong nöôùc caùc nguyeân vaät lieäu ñang phaûi
nhaäp khaåu vôùi soá löôïng lôùn töø nöôùc ngoaøi (nhö trong ngaønh da giaày …) ñeå giaûm
giaù thaønh, taêng khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm.
+ Hoã trôï caùc doanh nghieäp trong xuùc tieán aùp duïng caùc tieâu chuaån quoác teá nhö
caùc ISO, caùc luaät öùng xöû,…
58
+ Nghieân cöùu xaây döïng chính saùch lieân quan tôùi töï veä thöông maïi, phoøng
ngöøa vaø giaûi quyeát tranh chaáp thöông maïi quoác teá …
GIAÛI PHAÙP THÖÙ 9 - TIEÁP TUÏC CAÛI CAÙCH THEÅ CHEÁ ÑEÅ GIAÛI PHOÙNG
CAÙC TIEÀM NAÊNG LAO ÑOÄNG, ÑAÁT ÑAI, TAØI NGUYEÂN:
Trong ñoù ñaëc bieät laø caùc chính saùch veà thueá, ñaát ñai, tieàn teä, tín duïng, haï
taàng cô sôû, coâng ngheä vaø thò tröôøng. Phöông höôùng cô baûn laø thaùo gôõ vaø loaïi boû
daàn caùc raøo caûn veà luaät phaùp, giaûm thuû tuïc haønh chính phieàn haø, taïo ra “saân
chôi” bình ñaúng ñeå moïi nhaø ñaàu tö, moïi ngöôøi daân ñöôïc thuaän lôïi trong tieáp caän
vaø söû duïng caùc yeáu toá cuûa saûn xuaát, dòch vuï kyõ thuaät.
Caùc giaûi phaùp cuï theå bao goàm:
+ Phaùt trieån naêng löôïng ñieän ñeå giaûm giaù ñieän. Hieän nay giaù ñieän Vieät Nam
bình quaân 0,075 USD/kwh, trong khi giaù ñieän Thaùi Lan (Baêng Coác) 0,03,
Malaysia (Kualalumpua) 0,052, Inñoâneâxia (Jacaùcta) 0,016, Singapore 0,05,
Trung Quoác 0,04…(1)
+ Phaùt trieån maïnh ngaønh coâng ngheä thoâng tin vaø vieãn thoâng ñeå coù cô sôû haï
giaù thaønh thueâ bao Internet, giaù thueâ bao ñieän thoaïi di ñoäng, cöôùc ñieän thoaïi ñi
quoác teá. Hieän nay giaù caùc loaïi dòch vuï naøy cuûa Vieät Nam ñeàu cao hôn nhieàu nöôùc
trong khu vöïc. Chaúng haïn cöôùc ñieän thoaïi ñi quoác teá cao gaáp gaàn 2 laàn so vôùi
Trung Quoác, 2,39 laàn so vôùi Thaùi Lan, 2,46 laàn so Malaysia, 2,06 laàn so
Philipine, 3,1 laàn so vôùi Inñoâneâxia, 3,7 laàn Singapore. Môû roäng maïng löôùi thöông
maïi ñieän töû, taïo moâi tröôøng cho caùc giao dòch, thanh toaùn, quaûn lyù caùc hoaït ñoäng
thöông maïi coù hieäu quûa, quaûn lyù caùc hoaït ñoäng thöông maïi coù hieäu quaû, phuø hôïp
vôùi xu theá phaùt trieån thöông maïi trong boái caûnh toaøn caàu hoaù kinh teá.
+ Khai thaùc caùc nguoàn voán lôùn hôn (FDI, ODA, voán tö nhaân… )do phaùt trieån
nhanh choùng heä thoáng giao thoâng quoác gia. Tích cöïc tham gia coù hieäu quaû vaøo
59
caùc chöông trình phaùt trieån heä thoáng giao thoâng lieân quoác gia (ASEAN, Trung
Quoác..) ñeå taïo ñieàu kieän cho hoäi nhaäp kinh teá.
4.2- MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP XAÂY DÖÏNG NGUOÀN NHAÂN LÖÏC VIEÄT
NAM.
Phaûi caûi caùch toaøn dieän neàn giaùo duïc ñaøo taïo, töø chöông trình, caáu truùc baäc
hoïc, giaùo vieân, phöông phaùp daïy, ñeán saùch giaùo khoa ñeå giaùo duïc gaén chaët vôùi
taâm sinh lyù cuûa con ngöôøi. noäi dung giaûng daïy theo höôùng phaùt huy tính ñoäc laäp
suy nghó, tö duy saùng taïo, giaûm thieåu caùch giaûng daïy truyeàn taûi kieán thöùc ñôn
ñieäu moät chieàu töø giaùo vieân. Phaûi gaén giaùo duïc trong nhaø tröôøng vôùi moâi tröôøng
xaõ hoäi, gia ñình vaø thieân nhieân hay noùi caùch khaùc laø phaûi laøm moät cuoäc caùch
maïng trong lónh vöïc giaùo duïc ñaøo taïo ñeå ñaøo taïo nhaân taøi vaø nguoàn nhaân löïc ñaùp
öùng yeâu caàu cho söï phaùt trieån.
Chuû tröông laø phaûi ñaåy maïnh phaùt trieån giaùo duïc caû chieàu roäng laãn chieàu saâu:
Caùc em ôû ñoä tuoåi ñi hoïc phaûi ñöôïc ñeán tröôøng. Heä thoáng tröôøng tieåu hoïc traûi
roäng treân toaøn quoác phaán ñaáu ñeán 2015 phaûi phoå caäp trung hoïc phoå thoâng taïo
ñieàu kieän cho phaàn lôùn thanh thieáu nieân trong ñoä tuoåi ôû thaønh thò vaø noâng thoân
ñoàng baèng ñöôïc hoïc heát trung hoïc phoå thoâng, trung hoïc chuyeân nghieäp hoaëc ñaøo
taïo ngheà.
Chuù troïng vieäc khôi daäy vaø boài döôõng nhaân taøi, nhöng choáng chaïy theo thaønh
tích. Naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo cuûa caùc tröôøng tö thuïc, nhaèm xoaù boû ñònh kieán
veà chaát löôïng ñaøo taïo giöõa tröôøng coâng laäp vaø tö thuïc. Tính toaùn töøng böôùc taêng
cöôøng giaùo duïc ngoaïi ngöõ, tin hoïc trong tröôøng phoå thoâng. Ñaây laø hai coâng cuï
quan troïng maø nguoàn nhaân löïc khoâng theå thieáu cuûa neàn kinh teá tri thöùc.
Ñoái vôùi caùc ñoái töôïng vì caùc hoaøn caûnh khaùc nhau vaø vieäc hoïc haønh bò giaùn
ñoaïn thì ngaønh giaùo duïc caàn trieån khai caùc trung taâm giaùo duïc thöôøng xuyeân, xaây
döïng trung taâm daïy ngheà…. Trong caùc doanh nghieäp thì caùn boä coâng nhaân phaûi
ñöôïc taïo ñieàu kieän ñeå naâng cao hoïc vaán ñaûm baûo cô caáu giöõa Ñaïi hoïc vaø Cao
60
ñaúng trôû leân so vôùi Trung hoïc chuyeân nghieäp vaø ñaøo taïo ngheà laø 1-3-9, gaàn töông
ñöông vôùi cô caáu ñaøo taïo cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi hieän nay.
Taêng cöôøng ñaøo taïo ngheà cho noâng thoân, ñaëc bieät laø noâng daân caùc vuøng ven
ñoâ thò lôùn bò maát ñaát do quaù trình ñoâ thò hoùa nhanh nhaèm chuyeån sang laøm ngaønh
ngheà vaø dòch vuï.
Ñoái vôùi ñaøo taïo Ñaïi hoïc thì ñaây laø muïc tieâu quan troïng. Giaùo duïc ñaøo taïo goùp
phaàn thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá beàn vöõng, thuùc ñaåy khoa hoïc coâng ngheä phaùt
trieån, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa vaên hoùa treân thò tröôøng quoác teá. Do ñoù
phaûi taäp trung nguoàn löïc ñeå naâng cao soá löôïng caùc tröôøng ñaïi hoïc ña caáp ña
ngaønh.
ÔÛ caáp ñoä treân Ñaïi hoïc thì caàn coù nhieàu böôùc khôûi ñoäng taäp trung cho vieäc
naâng cao soá löôïng, chaát löôïng ñoäi nguõ caùn boä KHKT coù trình ñoä chuyeân moân
cao. Caàn coù nhöõng chöông trình, döï aùn ñöa nhaân löïc ñi ñaøo taïo ôû nöôùc ngoaøi ñeå
tieáp thu coâng ngheä hieän ñaïi ôû caùc nöôùc tieân tieán. Nhöõng nhaân toá naøy seõ laø nhöõng
ñoäng löïc chính cho söï nghieäp coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoa cuûa ñaát nöôùc.
Song song vôùi nhöõng haønh ñoäng treân. Thì chuùng ta cuõng phaûi naâng cao chaát
löôïng ñoäi nguõ giaùo vieân, giaûng vieân. Theo soá lieäu thoáng keâ taïi Tp. Hoà Chí Minh
hieän nay ngaønh giaùo duïc ñaøo taïo thaønh phoá coù 52.755 giaùo vieân, caùn boä quaûn lyù,
nhaân vieân , trong ñoù 100% giaùo vieân trung hoïc phoå thoâng, 95% giaùo vieân trung
hoïc cô sôû, 92,2% giaùo vieân tieåu hoïc, 88,76% giaùo vieân maàm non ñaõ ñöôïc chuaån
hoùa ; ñaëc bieät khoái tröôøng sö phaïm coù 32 tieán só, 238 thaïc só, chieám tyû leä
21,62%
Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø Ñaûng ta ra nghò quyeát veà vieäc “ Xaây döïng moät
neàn vaên hoaù ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc". Vì thöïc teá cho thaáy tri thöùc chæ laø moät maët
cuûa vaán ñeà ñaøo taïo con ngöôøi. Coù tri thöùc maø thieáu tính nhaân vaên thì seõ laøm baäy,
coù tri thöùc maø thieáu tính daân toäc thì tröôùc sau gì cuõng bò nöôùc ngoaøi mua chuoäc,
trôû thaønh laøm coâng cho nöôùc ngoaøi (vì ñöôïc traû thuø lao cao gaáp nhieàu laàn trong
61
nöôùc). Roõ raøng, khoâng coù con ngöôøi coù ñuû trình ñoä thì khoâng theå tieán vaøo kinh teá
tri thöùc, nhöng neáu chæ ñaøo taïo “con ngöôøi khoa hoïc “ ñôn thuaàn maø queân boå
sung cho hoï tính nhaân vaên, tính daân toäc thì cuõng seõ phí coâng. Do ñoù phaûi Naâng
cao trình ñoä hieåu bieát cho theá heä treû veà vaên hoaù daân toäc, tính nhaân vaên, bieát phaân
tích, ñaùnh giaù ñuùng con ngöôøi Vieät Nam, daân toäc Vieät Nam, neàn kinh teá Vieät
Nam töøng thôøi kyø, khoâng töï ti, khoâng töï cao, nhöng caàn phaûi töï haøo vôùi truyeàn
thoáng cuûa daân toäc, caàn phaûi thaáy roõ söï noå löïc cuûa mình, Vieät Nam coù khaû naêng
vöôn leân ngang taàm vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø caùc nöôùc phaùt trieån treân theá
giôùi.
Moät kinh nghieäm raát hay maø chuùng ta phaûi hoïc taäp ôû Haøn Quoác vaø Nhaät Baûn
ñoù laø nöôùc ñaøo taïo moät nguoàn nhaân löïc ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ñoøi hoûi cuûa söï
nghieäp phaùt trieån ñaát nöôùc thì ngoaøi trí löïc ra ñoøi hoûi phaûi coù theå löïc toát. Phaûi ñaøo
taïo ñöôïc moät theá heä vöøa coù trình ñoä, vöøa cöôøng traùng ñeå coù theå ñaûm ñöông vai
troø vöôùng coät cuûa ñaát nöùôc. Do ñoù phaûi Reøn luyeän cho theá heä treû veà yù chí, loøng
quyeát taâm, phöông phaùp hoïc taäp, phöông phaùp nghieân cöùu phuïc cho söï nghieäp
phaùt trieån khoa hoïc vaø phaùt trieån neàn kinh teá cuûa ñaát nöôùc.
Taêng ngaân saùch ñaàu tö cho giaùo duïc ñaøo taïo, cho khoa hoïc coâng ngheä. Treân
cô sôû ña phöông hoaù quan heä ñoái ngoaïi, Chính phuû caàn coù chính saùch toái öu cho
vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam, phuïc vuï cho coâng cuoäc phaùt trieån
kinh teá.
Ñoåi môùi vaø hoaøn thieän cô cheá quaûn lyù, taïo ñieàu kieän cho taát caû moïi ngöôøi coù
theå phaùt huy ñaày ñuû khaû naêng, trình ñoä, trí tueä, baûn lónh, tính saùng taïo, phuïc vuï
cho söï phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc. Ñoåi môùi chính saùch ñaøo taïo, söû duïng vaø
ñaõi ngoä trí thöùc, troïng duïng vaø toân vinh nhaân taøi, keå caû ngöôøi vieät nam ôû nöôùc
ngoaøi. Nhaø nöôùc daønh tyû leä ngaân saùch thích ñaùng, keát hôïp ñaåy maïnh xaõ hoäi hoaù
ñeå phaùt trieån giaùo duïc vaø ñaøo taïo. Daønh moät löôïng kinh phí thích ñaùng töø ngaân
62
saùch Nhaø nöôùc ñeå taêng nhanh soá hoïc sinh, sinh vieân, nghieân cöùu sinh ñöôïc ñaøo
taïo ôû moät soá nöôùc phaùt trieån.
Xaây döïng moät chieán löôïc ñuùng ñaén veà cô caáu kinh teá phuø hôïp vôøi töøng thôøi
kyø phaùt trieån. Choïn vaø phaùt trieån caùc ngaønh kinh teá muõi nhoïn treân cô sôû theá
maïnh cuûa ñaát nöôùc vaø phuø hôïp vôùi xu theá phaùt rieån cuûa neàn kinh teá theá giôùi. Ñaàu
tö maïnh, ñaàu tö chieàu saâu cho kyõ naêng ñaëc bieät ôû caùc lónh vöïc muõi nhoïn. Thu huùt
nguoàn nhaân löïc tri thöùc hoùa vaøo caùc lónh vöïc ñoù ñeå hoïc - laøm vaø laøm – hoïc vôùi
möùc ñoä hoïc hoûi nhanh hôn, lieân tuïc hôn vaø gaén vôùi vieäc laøm phuïc vuï muïc tieâu
coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa chung vaø coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng
nghieäp, phaùt trieån noâng thoân noùi rieâng.
Môû roäng hôïp taùc quoác teá veà khoa hoïc, coâng ngheä, taïo ñieàu kieän taêng cöôøng
cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cho caùc cô quan nghieân cöùu khoa hoïc, cho söï hoaø nhaäp vaø
naâng cao trình ñoä ñoäi nguõ caùn boä khoa hoïc töø ñoù giuùp cho vieäc gæai quyeát caùc vaán
ñeà thöïc tieãn, saûn xuaát kinh doanh hoaø nhaäp ñöôïc vôùi toå chöùc quaûn lyù, kyõ thuaät,
coâng ngheä cuûa caùc nöôùc phaùt trieån, coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù keát hôïp vôùi
phaùt trieån noâng thoân vaø tieán tôùi neàn kinh teá tri thöùc.
63
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. LYÙ THIEÁT AÙNH (2002), " VEÀ CAÛI CAÙCH VAØ MÔÛ CÖÛA ÔÛ TRUNG
QUOÁC", NHAØ XUAÁT BAÛN KHOA HOÏC XAÕ HOÄI.
2. HOØANG THÒ CHÆNH, NGUYEÃN PHUÙ TUÏ, NGUYEÃN HÖÕU LOÄC (1998),
"GIAÙO TRÌNH KINH TEÁ QUOÁC TEÁ", NHAØ XUAÁT BAÛN GIAÙO DUÏC.
3. NGUYEÃN VAÊN HOÀNG (2003), "TRUNG QUOÁC: CAÛI CAÙCH MÔÛ CÖÛA
NHÖÕNG BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM", NHAØ XUAÁT BAÛN THEÁ GIÔÙI.
4. THOÂI KIM LEÄ (2002), "WTO VAØ CUOÄC SOÁNG MÖU SINH CUÛA NGÖÔØI
TRUNG QUOÁC", NHAØ XUAÁT BAÛN TREÛ.
5. TOÂN NGUÕ VIEÂN (2003), "TOØAN CAÀU HOÙA: NGHÒCH LYÙ CUÛA THEÁ
GIÔÙI TÖ BAÛN CHUÛ NGHÓA", NHAØ XUAÁT BAÛN THOÁNG KEÂ.
6. VUÏ HÔÏP TAÙC ÑA PHÖÔNG, BOÄ NGOÏAI GIAO (2002), "TOÅ CHÖÙC
THÖÔNG MAÏI THEÁ GIÔÙI - WTO" NHAØ XUAÁT BAÛN CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA.
7. VUÏ HÔÏP TAÙC KINH TEÁ ÑA PHÖÔNG, VUÏ CHÍNH SAÙCH THÖÔNG
MAÏI ÑA BIEÂN (2003), "DIEÃN ÑAØN HÔÏP TAÙC KINH TEÁ CHAÂU AÙ - THAÙI
BÌNH DÖÔNG", NHAØ XUAÁT BAÛN CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA.
9. JOHN H.JACKSON (2001), "HEÄ THOÁNG THÖÔNG MAÏI THEÁ GIÔÙI",
NHAØ XUAÁT BAÛN THANH NIEÂN.
10. MAHATHIR MOHAMMAD (2004), "TOØAN CAÀU HOÙA VAØ NHÖÕNG
HIEÄN THÖÏC MÔÙI", NHAØ XUAÁT BAÛN TREÛ.
11. MIA MIKE (2003), "XUÙC TIEÁN THÖÔNG MAÏI", NHAØ XUAÁT BAÛN
CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA
64
PHUÏ LUÏC 1
TOÙM TAÉT CAÙC VOØNG ÑAØM PHAÙN CUÛA GATT
Naêm ñòa ñieåm/
Teân voøng
ñaøm phaùn
Soá nöôùc
tham gia
Chuû ñeà ñaøm phaùn Thoûa thuaän möùc
giaûm thueá trung
bình
1947 Geneva 23 Thueá quan 35%
1949 Annecy 13 Thueá quan 35% voùi 5.000 maët
haøng coù thueá suaát
5,6%
1950 Torquay 38 Thueá quan 25% cho 8.700 maët
haøng coù thueá suaát
11,7%
1956 Geneva 26 Thueá quan Giaûm thueá töø 16%
xuoáng 15%
1960-1961 Geneva/
(Voøng
Dillon)
26 Thueá quan Giaûm 20% thueá vôùi
haøng coù thueá suaát
20%
1964-1967 Geneva/
(Voøng
Kenedy )
62 Thueá quan vaø caùc bieän
phaùp choáng phaù giaù
35%
1973-1979 Geneva/
(voøng
Tokyo)
102 Thueá quan, caùc bieän
phaùp phi thueá quan, caùc
hieäp ñònh khung
33%
1986-1994 Geneva/
(Voøng
Uruguay
125 Thueá quan, caùc bieän
phaùp phi thueá quan, dòch
vuï, sôû höõu trí tueä, giaûi
quyeát tranh chaáp, haøng
deät, may maëc, haøng
noäng nghieäp, thaønh laäp
WTO v.v…
36%
65
PHUÏ LUÏC 2
TOÙM TAÉT THAØNH QUAÛ CUÛA VOØNG ÑAØM PHAÙN URUGUAY (1986-
1994)
Nguoàn : Griffin R.W.& Pustay M. W.1999, International Business: A
Managerial Perspective, 2nd ed., Addison Wesley Longman, Inc., Reading.
LÓNH
VÖÏC
TÌNH TRAÏNG
TRÖÔÙC VOØNG ÑAØM
PHAÙN URUGUAY
KEÁT QUAÛ CUÛA VOØNG
ÑAØM PHAÙN URUGUAY
TAÙC DUÏNG CHÍNH
Thueá
nhaäp
khaåu
ñoái vôùi
saûn
phaåm
coâng
nghieäp
Laø noäi dung chính cuûa
caùc voøng ñaøm phaùn
tröôùc ñaây cuûa GATT.
Thueá NK ñoái vôùi saûn
phaåm coâng nghieäp trung
bình 4,7% ôû caùc nöôùc
giaøu, giaûm töø 40% vaøo
cuoái thaäp kyû 1940.
Thueá NK haøng coâng
nghieäp ôû caùc nöôùc giaøu
giaûm hôn 1/3. Hôn 40%
haøng nhaäp khaåu ñöôïc mieãn
thueá. Caùc quoác gia thöông
maïi lôùn baõi boû thueá NK ñoái
vôùi döôïc phaåm, thieát bò xaây
döïng, theùp, bia, ñoà goã,
thieát bò noâng nghieäp, röôïu,
goã, giaáy vaø ñoà chôi.
Caùc nhaø xuaát khaåu
haøng coâng nghieäp deã
tieáp caän thò tröôøng theá
giôùi hôn. Giaù caû thaáp
hôn cho ngöôøi tieâu
duøng. Coù theâm nhieàu
vieäc laøm ñöôïc traû löông
cao vì caùc ngaønh coâng
nghieäp coù söùc caïnh
tranh cao ñöôïc khuyeán
khích.
Noâng
nghieäp
trôï caáp ôû möùc cao cho
noâng daân vaø baûo hoä thò
tröôøng ôû chaâu AÂu vaø Myõ
daãn ñeán vieäc saûn xuaát
dö thöøa vaø baùn phaù giaù
haøng dö thöøa, ngaên caûn
vieäc xuaát khaåu cuûa caùc
nöôùc saûn xuaát hieäu quaû
hôn. Trôï caáp cho nöôùc
ngoaøi ôû caùc nöôùc OECD
naêm 1992 laø $354 tyû.
Caét giaûm caùc loaïi trôï caáp
boùp meùo thöông maïi vaø
caùc raøo caûn nhaäp khaåu
trong voøng 6 naêm. Giaûm
20% trôï caáp cho noâng traïi.
Caét 36% giaù trò haøng xuaát
khaåu ñöôïc trôï giaù. Chuyeån
taát caû caùc raøo caûn nhaäp
khaåu sang thueá vaø giaûm
36%. Nhaät vaø Haøn Quoác
daàn daàn môû cöûa thò tröôøng
gaïo.
Ngaên chaën cuoäc chieán
tranh trôï caáp noâng
nghieä. Giaûm giaù löông
thöïc thöïc phaåm cho
ngöôøi tieâu duøng ôû caùc
nöôùc hieän ñang ñöôïc
baûo hoä. Taêng cô hoäi
xaâm nhaäp thò tröôøng
cho caùc nhaø saûn xuaát coù
hieäu quaû. Öu ñaõi cho
caùc nöôùc ñang phaùt
trieån, maëc duø giaù theá
giôùi taêng coù theå aûnh
höôûng ñeán caùc nöôùc
nhaäp khaåu ngheøo.
66
Dòch
vuï
Chöa coù caùc luaät leä
quoác teá veà vieäc buoân
baùn caùc dòch vuï nhö
ngaân haøng, baûo hieåm,
vaän taûi, du lòch, tö
vaán, vieãn thoâng, xaây
döïng. Keá toaùn, phim
aûnh, truyeàn hình vaø
lao ñoäng. Caùc nöôùc
baûo hoä caùc ngaønh dòch
vuï trong nöôùc choáng
laïi söï caïnh tranh cuûa
nöôùc ngoaøi.
Thieát laäp caùc quy ñònh
khung cho caùc nguyeân
taéc thöông maïi khoâng
phaân bieät ñoái xöû. Laäp
caùc quy ñònh ñaëc bieät veà
dòch vuï taøi chính, vieãn
thoâng, vaän taûi ñöôøng
khoâng, dòch chuyeån lao
ñoäng. Töøng nöôùc rieâng
reõ cam keát môû cöûa thò
tröôøng ôû nhieàu lónh vöïc
Thuùc ñaåy thöông maïi
trong dòch vuï hieän
ñang trò giaù $1,2
nghìn tyû/naêm trong
caùc nghieäp vuï xuyeân
bieân giôùi, vaø $3000 tyû
trong hoaït ñoäng cuûa
caùc chi nhaùnh ôû nöôùc
ngoaøi. Vieäc töï do hoùa
coøn tieáp tuïc ñöôïc
ñaøm phaùn.
Taøi
saûn trí
tueä
Caùc tieâu chuaån veà baûo
veä baûn quyeàn phaùt
minh saùng cheá, taùc
quyeàn,thöông hieäu raát
khaùc bieät ôû caùc nöôùc.
Vieäc buoân baùn haøng
giaû leân ñeán möùc baùo
ñoäng.
Ñaït ñöôïc thoûa thuaän bao
quaùt veà baûn quyeàn phaùt
minh saùng cheá, taùc
quyeàn, quyeàn cuûa dieãn
vieân, thöông hieäu, ñòa
danh cho röôïu, phomai…,
kieåu daùng coâng nghieäp,
thieát keá Microchip, bí
quyeát ngheà nghieäp.
Thieát laäp tieâu chuaån
quoác teá veà baûo hoä, vaø
caùc yeâu caàu veà cöôõng
cheá coù hieäu quaû.
Thuùc ñaåy ñaàu tö nöôùc
ngoaøi vaø chuyeån giao
coâng ngheä, maëc duø
caùc nöôùc ngheøo coù
möùc ñoä baûo veä phaùt
minh saùng cheá yeáu lo
raèng giaù thuoác men
vaø haït gioáng seõ cao
hôn.
Deät
may
Caùc nöôùc giaøu haïn
cheá nhaäp khaåu haøng
deät may töø naêm 1974
qua nhöõng haïn ngaïch
song phöông theo
Hieäp ñònh Ña sôïi
(Multifibre
Baõi boû daàn caùc haïn
ngaïch theo Hieäp ñònh Ña
sôïi trong 10 naêm vaø
giaûm thueá nhaäp khaåu.
Caùc nöôùc ñang phaùt trieån
giaûm caùc raøo caûn maäu
dòch. Caùc quy taéc cuûa
Caùc nöôùc ñang phaùt
trieån seõ baùn ñöôïc
nhieàu haøng deät may
ra nöôùc ngoaøi hôn.
Giaûm giaù cho ngöôøi
tieâu duøng treân
khaéptheá giôùi vì maäu
67
Arrengement). Caùc
nöôùc duy trì thueá xuaát
nhaäp khaåu cao ñoái vôùi
haøng deät may, laøm
taêng giaù haøng nhöng
khoâng baûo veä ñöôïc
coâng aên vieäc laøm.
GATT ñöôïc aùp duïng vaøo
cuoái thôøi haïn 10 naêm.
dòch haøng deät may
coâng baèng hôn.
Choáng
baùn
phaù
giaù
Caùc nöôùc ñöôïc pheùp
choáng baùn phaù giaù
(giaù xuaát khaåu thaáp
hôn giaù trong nöôùc)
baèng thueá choáng baùn
phaù giaù (antidumping
duties). Caùc bieän phaùp
choáng baùn phaù giaù trôû
neân phoå bieán vaø ñöôïc
coi laø nguî trang cuûa
chính saùch baûo hoä
Thieát laäp caùc quy ñònh roõ
raøng hôn veà vieäc ñieàu tra
vaø caùc tieâu chuaån ñeå xaùc
ñònh vieäc baùn phaù giaù vaø
taùc haïi ñoái vôùi neàn coâng
nghieäp trong nöôùc. Thueá
choáng phaù giaù heát hieäu
löïc sau 5 naêm. Thieát laäp
caùc quy ñònh veà vieäc laãn
traùnh thueá choáng phaù giaù
baèng caùch chuyeån ñòa
ñieåm saûn xuaát
Khoù duøng caùc bieän
phaùp choáng phaù giaù
ñeå caûn trôû thöông maïi
hôn. Khoù traùnh thueá
choáng phaù giaù baèng
caùch chuyeån ñòa ñieåm
saûn xuaát hôn.
Trôï
giaù
Vieäc trôï giaù haøng xuaát
khaåu ñöôïc ñoái phoù
baèng thueá buø tröø (
countervailing duties),
nhöng nhöõng thueá
naøy, cuõng nhö thueá
choáng phaù giaù, laø
nguyeân nhaân cuûa caùc
maâu thuaãn vaø xung
ñoät trong thöông maïi
quoác teá.
Xaùc ñònh roõ caùc loaïi trôï
giaù naøo laø hôïp phaùp hoaëc
baát hôïp phaùp. Quy ñònh
moät soá loaïi trôï giaù bò
caám, vaø moät soá khoâng
ñöôïc tröøng phaït (ví duï:
nghieân cöùu hoaëc phaùt
trieån khu vöïc). Caùc loaïi
trôï giaù coù theå tröøng phaït
neáu laøm haïi ñoái thuû caïnh
tranh.
Ngaên chaën vieäc trôï
giaù, nhaát laø trôï giaù
xuaát khaåu. Khoù duøng
caùc bieän phaùp choáng
trôï giaù ñeå caûn trôû
thöông maïi hôn.
Caùc
raøo
caûn kyõ
Caùc chính phuû duøng
nhieàu quy ñònh vaø tieâu
chuaån veà saûn phaåm ñeå
Thieát laäp caùc quy ñònh
toát hôn veà caùc tieâu chuaån
kyõ thuaät, thuû tuïc kieåm tra
Giaûm chi phí cho vieäc
tuaân thuû caùc tieâu
chuaån vaø quy ñònh
68
thuaät ñaûm baûo ñoä an toaøn
cuûa saûn phaåm cho
ngöôøi tieâu duøng vaø
moâi tröôøng. Caùc tieâu
chuaån linh hoaït coù theå
laø nhöõng raøo caûn ñöôïc
nguî trang.
vaø chöùng nhaän sao cho
chuùng khoâng caûn trôû
thöông maïi, ñoàng thôøi
khuyeán khích vieäc ñieàu
hoøa quanh caùc tieâu
chuaån quoác teá, nhöng
khoâng loaïi tröø vieäc caùc
chính phuû choïn caùc tieâu
chuaån cao hôn.
khaùc nhau. Caùc nhoùm
baûo veä moâi tröôøng vaø
quyeàn lôïi ngöôøi tieâu
duøng lo ngaïi laø caùc
tieâu chuaån cao hôn
tieâu chuaån quoác teá seõ
khoâng ñöôïc khuyeán
khích.
Toå
chöùc
thöông
maïi
theá
giôùi
Ñaàu Tieân GATT Ñöôïc
Coi Laø Moät Phaàn Cuûa
Toå Chöùc Thöông Maïi
Quoác Teá
( International Trade
Organisation – truï coät
thöù 3 cuûa thoûa öôùc
Bretton Woods beân
caïnh ngaân haøng theá
giôùi laø IMF). Nhöng
ITO khoâng ñöôïc pheâ
chuaån vaø GATT vaãn
ñöôïc taïm thôøi aùp duïng
WTO thöïchieän caùc keát
quaû cuûa voøng ñaøm phaùn
Uruguay, trôû thaønh toå
chöùc quoác teá thöôøng tröïc
veà thöông maïi haøng hoùa,
dòch vuï, quyeàn sôû höõu trí
tueä vôùi thuû tuïc giaûi quyeát
tranh chaáp chung.
Thuùc ñaåy vò theá caû
caùc luaät thöông maïi
quoác teá taêng cöôøng
tuyeân truyeàn vaø theo
doõi heä thoáng thöông
maïi töï do.
69
PHUÏ LUÏC 4
THUEÁ SUAÁT NHAÄP KHAÅU THEO CAÁP ÑOÄ BAÛO HOÄ
CAÁP ÑOÄ
BAÛO HOÄ
NHOÙM HAØNG LYÙ DO
1 Gaïo, cheø, cao su,
caø pheâ;
moät soá saûn phaåm khai khoaùng
VN ñaõ saûn xuaát ñöôïc vôùi chaát löôïng toát, coù khaû
naêng caïnh tranh vôùi haøng nhaäp khaåu vaø
treân thò tröôøng xuaát khaåu.
2 Caù, thòt, rau, quaû... Ñaõ coù lôïi theá caïnh tranh nhöng caàn baûo hoä ñeå
ñaûm baûo möùc an toaøn caàn thieát.
3 Ñoà gia duïng, nöôùc ngoït, söõa,
daàu thöïc vaät...
Ngaønh coâng nghieäp non treû nhöng seõ laø
ngaønh saûn xuaát theá maïnh trong töông lai
4 Cheá bieán thöïc phaåm,
baùnh keïo, deät may, ñieän töû...
Ngaønh coâng nghieäp non treû nhöng seõ laø
ngaønh saûn xuaát theá maïnh trong töông lai
5 Xaêng daàu, oâtoâ, xe maùy,
röôïu bia, thuoác laù
Ngaønh then choát, coù yù nghóa chieán löôïc, ñaûm
baûo an toaøn cho söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi,
ñaõ ñöôïc ñaàu tö nhöng caàn coù thôøi gian daøi ñeå
naâng cao khaû naêng caïnh tranh
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 42715.pdf