Luận văn Phân tích tình hình quản lý, sử dụng vốn lưu động và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động ở Xí nghiệp xây dựng công trình giao thông

thÞ tr­êng, t¹o sù kh¸c biÖt so víi ®èi thñ c¹nh tranh. + Thùc hiÖn tèt c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn hçn hîp nh­: qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i… Trªn ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn khi ¸p dông trong thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông linh ho¹t c¸c biÖn ph¸p trªn sao cho phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt cña m×nh. PhÇn III Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng 3.1- Ph©n tÝch kh¸i qu¸t vÒ c¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån vèn cña XÝ nghiÖp: C¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån vèn cña XÝ nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn quan b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp qua c¸c n¨m. - PhÇn tµi s¶n bao gåm tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l­u ®éng. + XÐt vÒ mÆt ph¸p lý tµi s¶n thÓ hiÖn sè tiÒm lùc mµ doanh nghiÖp cã quyÒn qu¶n lý, sö dông g¾n víi môc ®Ých thu ®­îc c¸c kho¶n lîi trong t­¬ng lai. + XÐt vÒ mÆt kinh tÕ c¸c chØ tiªu thuéc phÇn tµi s¶n cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n thÓ hiÖn vèn cña XÝ nghiÖp cã ë thêi ®iÓm lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Dùa vµo chØ tiªu ph¶n ¸nh trong phÇn tµi s¶n cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n nhµ qu¶n trÞ cã thÓ ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t quy m« vèn, c¬ cÊu vèn, quan hÖ gi÷a n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é sö dông vèn cña doanh nghiÖp. - PhÇn nguån vèn ph¶n ¸nh c¸c nguån h×nh thµnh tµi s¶n cña doanh nghiÖp bao gåm: C«ng nî vµ Vèn chñ së h÷u + XÐt vÒ mÆt ph¸p lý, ®©y lµ chØ tiªu thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm ph¸p lý vÒ mÆt vËt chÊt cña doanh nghiÖp ®èi víi ®èi t­îng cung cÊp vèn cho doanh nghiÖp (Nhµ n­íc, ng©n hµng, c¸c cæ ®«ng c¸c bªn liªn doanh). Hay nãi c¸ch kh¸c c¸c chØ tiªu thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp vÒ tæng sè vèn ®· ®¨ng ký kinh doanh víi Nhµ n­íc, vÒ sè tµi s¶n ®· h×nh thµnh b»ng vèn vay ng©n hµng, vèn vay cña c¸c ®èi t­îng kh¸c, còng nh­ tr¸ch nhiÖm thanh to¸n c¸c kho¶n nî víi ng­êi lao ®éng, ng­êi cung cÊp víi Nhµ n­íc. + XÐt vÒ mÆt kinh tÕ, c¸c chØ tiªu thuéc phÇn nguån vèn cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n thÓ hiÖn c¸c nguån h×nh thµnh tµi s¶n mµ doanh nghiÖp hiÖn cã. C¨n cø vµo c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh ë phÇn nguån vèn, nhµ qu¶n trÞ cã thÓ biÕt ®­îc tØ lÖ kÕt cÊu cña tõng lo¹i nguån vèn trong tæng nguån vèn hiÖn cã. C¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån vèn cña XÝ nghiÖp trong 3 n¨m qua ChØ tiªu 31/12/1999 31/12/2000 31/12/2001 Chªnh lÖch ( 1999 - 2000) Chªnh lÖch ( 2000 - 2001) 1000 ®ång % 1000 ®ång % 1000 ®ång % ± % ± % I. Tµi s¶n 28.484.262 100 88.892.956 100 96.700.000 100 60.408.694 212.1 7.807.044 8.8 1.Tµi s¶n l­u ®éng 27.196.542 95.5 40.433.379 45.5 53.000.000 54.8 13.236.837 48.7 12.566.620 31.1 2.Tµi s¶n cè ®Þnh 1.287.720 4.5 48.459.577 54.5 43.700.000 45.2 47.171.857 3663 -4.759.577 9.8 II. Nguån vèn 28.484.262 100 88.892.956 100 96.700.000 100 60.408.694 212.1 7.807.044 8.8 1. Nî ph¶i tr¶ 28.074.000 98.5 45.087.030 50.7 52.500.000 54.3 17.013.030 60.6 7.412.970 16.4 2. Vèn CSH 410.262 1.5 43.805.487 49.3 44.200.000 45.7 43.395.225 10577 394.513 0.9 (Nguån sè liÖu trÝch trong b¼ng c©n ®èi kÕ to¸n n¨m 1999, 2000,2001 ) Qua b¶ng tãm t¾t cña b¶ng c©n ®«i kÕ to¸n trong 3 n¨m qua 1999, 2000, 2001 cho ta thÊy : tæng tµi s¶n vµ nguån vèn cña XÝ nghiÖp t¨ng lªn mét c¸ch râ rÖt. Cho thÊy XÝ nghiÖp ®ang cã nh÷ng nç lùc trong viÖc huy ®éng vèn ®Ó ®¶m b¶o cho nhu cÇu t¨ng quy m« tµi s¶n sö dông. PhÇn tµi s¶n cña XÝ nghiÖp cho thÊy trong n¨m 1999 sù chªnh lÖch gi÷a tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l­u ®éng lµ rÊt lín. Tµi s¶n l­u ®éng chiÕm tíi 95.5% trong tæng tµi s¶n trong khi ®ã tµi s¶n cè ®Þnh chØ chiÕm tû trong thÊp cã 4.5% trong tæng tµi s¶n. N¨m 2000 vµ 2001 XÝ nghiÖp ®· cã nh÷ng biÕn chuyÓn tÝch cùc trong c¬ cÊu tµi s¶n, tû träng gi÷a tµi s¶n l­u ®éng vµ tµi s¶n cè ®Þnh cña XÝ nghiÖp ®· dao ®éng b×nh qu©n. PhÇn nguån vèn, n¨m 1999 nî ph¶i tr¶ cña XÝ nghiÖp chiÕm tû träng rÊt lín 98.5% trªn tæng nguån vèn trong khi vèn chñ së h÷u chØ chiÕm cã 1.5% cho thÊy XÝ nghiÖp ®ang vay nî rÊt nhiÒu vµ kh¶ n¨ng rñi ro lµ rÊt cao. Tuy nhiªn ®Õn n¨m 2000 th× nî ph¶i tr¶ cña XÝ nghiÖp gi¶m nhanh xuèng chØ cßn 50.7% ®ång thêi nguån vèn chñ së h÷u cña XÝ nghiÖp t¨ng vät tõ n¨m 1999 lµ 410.262.000 ® nh­ng ®Õn n¨m 2000 ®· lµ 43.805.487.000 ® ( chiÕm 49.3% trªn tæng nguån vèn ). N¨m 2001 nî ph¶i tr¶ cña XÝ nghiÖp t¨ng nh­ng bªn c¹nh ®ã vèn chñ së h÷u còng t¨ng theo. §iÒu nµy chøng tá quy m« vèn ®· më réng, XÝ nghiÖp chó träng ®Õn viÖc ®Çu t­ tµi s¶n nãi chung vµ m¸y mãc thiÕt bÞ nãi riªng, ®ång thêi kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trong kú cña doanh nghiÖp còng t¨ng lªn. Nh­ vËy cã nghÜa lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt XÝ nghiÖp cã h­íng ®i lªn. Nh­ vËy, ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra liªn tôc vµ æn ®Þnh th× XÝ nghiÖp cÇn ph¶i th­êng xuyªn huy ®éng c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi. §iÒu nµy dÉn ®Õn nî vay qu¸ lín, ®ã sÏ lµ g¸nh nÆng cho XÝ nghiÖp trong viÖc tr¶ nî vay vµ l·i vay. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tû lÖ vèn chñ së h÷u cña XÝ nghiÖp ®ang dÇn t¨ng ®ã lµ dÊu hiÖu rÊt tèt ®Ó cho XÝ nghiÖp t¹o thÕ chñ ®éng vÒ tµi chÝnh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 3.2- Ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn vµ nguån h×nh thµnh vèn cña XÝ nghiÖp: C¬ cÊu vèn cña cã t¸c dông rÊt lín ®Õn quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc c¬ cÊu nguån vèn XÝ nghiÖp sö dông trong kú ho¹t ®éng ta tiÕn hµnh so s¸nh tæng sè tµi s¶n vµ tæng sè nguån vèn gi÷a cuèi n¨m vµ ®Çu n¨m. Qua sù so s¸nh nµy cã thÓ cho thÊy ®­îc sù biÕn ®éng vÒ quy m«, kh¶ n¨ng huy ®éng vèncña XÝ nghiÖp. Vµ tõ ®ã cho phÐp chóng ta ®¸nh gi¸ thùc chÊt qu¸ tr×nh ho¹t s¶n xuÊt kinh doanh. Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn lµ kh¶ n¨ng t×m kiÕm vèn cña XÝ nghiÖp tõ trong néi bé XÝ nghiÖp, hoÆc tõ bªn ngoµi. Qu¸ tr×nh huy ®«ng vèn lµ mét kh©u quan träng nh»m ®¶m b¶o lu©n chuyÓn nguån vèn hîp lý cho s¶n xuÊt, tr¸nh hiÖn t­îng thiÕu vèn vµ ø ®äng vèn. ViÖc huy ®éng vèn cã thÓ b»ng c¸c c¸ch thøc: huy ®éng vèn tõ ho¹t ®éng liªn doanh, liªn kÕt, ho¹t ®éng mua b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, vay m­în c¸c tæ chøc ng©n hµng, tæ chøc vay tÝn dông. Ngoµi ra XÝ nghiÖp cßn thùc hiÖn huy ®éng vèn nhµn ræi cña c«ng nh©n viªn trong XÝ nghiÖp… §èi víi XÝ nghiÖp giao th«ng s¶n phÈm lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng lu«n cã sù kh¸c biÖt so víi c¸c s¶n phÈm cña lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c nh­: s¶n phÈm cè ®Þnh, ®¬n chiÕc… vèn ®Çu t­ ban ®Çu rÊt lín thêi gian thu håi chËm chÝnh v× ®iÒu ®ã c«ng t¸c huy ®éng vèn ®¶m b¶o cho tiÕn ®é thi c«ng ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu . Vèn vµ nguån vèn lµ hai mÆt cña mét thÓ thèng nhÊt, ®ã lµ mét l­îng tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Do ®ã ngoµi viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh ph©n bæ vèn, quy m« vèn cÇn tiÕn hµnh ph©n tÝch kÕt cÊu nguån vèn. ViÖc ph©n tÝch nµy sÏ gióp cho doanh nghiÖp n¾m ®­îc kh¶ n¨ng tù chñ vÒ mÆt tµi chÝnh, møc ®é tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ nh÷ng khã kh¨n mµ doanh nghiÖp gÆp ph¶i trong khai th¸c vèn. Theo c¸c quyÕt ®Þnh cña chÝnh phñ vµ qui ®Þnh cña Nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc th× vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng ®­îc bao gåm vèn chñ së h÷u vµ nî ph¶i tr¶. Trong ®ã vèn chñ së h÷u lµ do ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp, XÝ nghiÖp tù bæ sung, c¸c lo¹i quü vèn kh¸c… cßn nî ph¶i tr¶ lµ do XÝ nghiÖp vay ng¾n h¹n, vay dµi h¹n d­íi mäi h×nh thøc cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc, c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ kh¸ch hµng vµ nî ph¶i tr¶ kh¸c… Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nhu cÇu vÒ vèn lµ rÊt quan träng, nguån vèn chñ së h÷u cµng nhiÒu th× tÝnh linh ho¹t vÒ nhu cÇu vèn cµng cao nh­ng khi nguån vèn chñ së h÷u kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu kinh doanh th× doanh nghiÖp ®­îc phÐp ®i vay ®Ó bæ sung vèn kinh doanh lo¹i trõ c¸c kho¶n vay qu¸ h¹n th× c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n vµ dµi h¹n (cña ng©n hµng hay c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc) ch­a ®Õn h¹n tr¶, dïng cho môc ®Ých kinh doanh ®Òu ®­îc gäi lµ nguån vèn vay hîp ph¸p. Vèn cña XÝ nghiÖp thÓ hiÖn qua b¶ng sau: C¬ cÊu nguån h×nh thµnh vèn §¬n vÞ tÝnh: 1000 ® Nguån h×nh thµnh 1999 2000 2001 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % I. Nî ph¶i tr¶ 28.074.000 98.5 45.087.030 50.7 52.500.000 54.3 Nî ng¾n h¹n 28.074.000 98.5 43.138.000 48.5 43.600.000 45.1 Nî dµi h¹n 0 1.913.000 2.1 8.863.970 9.15 Nî kh¸c 0 0 36.030 0.08 36.030 0.05 II. Vèn CSH 410.730 1.4 43.805.487 49.3 44.200.000 45.7 Vèn kinh doanh 0 0 43.210.000 48.6 43.200.000 44.7 Quü ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn 5.022 5.022 5.022 L·i ch­a ph©n phèi 405.710 1.4 523.285 0.6 942.801 1 Quü khen th­ëng 0 0 67.180 0.1 52.177 0.1 Tæng nguån vèn 28.484.732 100 88.892.517 100 96.700.000 100 XÐt vÒ tæng quan c¬ cÊu nguån vèn cña XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng trong n¨m 1999 lµ ch­a hîp lý, tû lÖ nî ph¶i tr¶ trªn tæng nguån vèn chiÕm qu¸ cao, kh«ng tèt ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nh­ng ®Õn n¨m 2000 vµ 2001 th× tû lÖ nµy ®· t¨ng t­¬ng ®èi hîp lý. Qua b¶ng trªn cho thÊy nguån h×nh thµnh vèn cña XÝ nghiÖp. Nî ph¶i tr¶ cña XÝ nghiÖp bao gåm nî ng¾n h¹n ( hay c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n ), nî dµi h¹n (hay c¸c kho¶n vay dµi h¹n ) vµ nî kh¸c, trong ®ã chñ yÕu lµ nî ng¾n h¹n. N¨m 1999, nî ph¶i tr¶ lµ 28.074.000.000 ® ( chiÕm 98.5% trong tæng nguån vèn) trong ®ã toµn bé lµ nî ng¾n h¹n. N¨m 2000, nî ph¶i tr¶ lµ 45.087.030.000 ® ( chiÕm 50.7% trong tæng nguån vèn) trong ®ã nî ng¾n h¹n lµ chñ yÕu chiÕm 48.5% trong tæng nguån vèn vµ nî dµi h¹n chØ chiÕm 2.1% trong tæng nguån vèn. N¨m 2001, nî ph¶i tr¶ lµ 52.500.000.000 ® ( chiÕm 54.3% trong tæng nguån vèn ) trong ®ã nî ng¾n h¹n chiÕm 45.1% trong tæng nguån vèn vµ nî dµi h¹n lµ 9.15% trong tæng nguån vèn. Nh­ vËy, c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ cña XÝ nghiÖp vÉn chñ yÕu lµ nî ng¾n h¹n, nh­ng c¸c kho¶n nî nµy ®ang cã tû träng gi¶m dÇn qua c¸c n¨m. §Æc biÖt lµ n¨m 1999 ®Õn n¨m 2000 gi¶m tõ 98.5% xuèng cßn 48.5% trong tæng nguån vèn, vµ tõ n¨m 2000 ®Õn 2001 cã gi¶m xuèng ®«i chót. Bªn c¹nh ®ã nî dµi h¹n ®ang cã xu h­íng t¨ng lªn ®©y lµ mét dÊu hiÖu tèt, nh­ng nî dµi h¹n vÉn chiÕm tû träng thÊp trong tæng nguån vèn, ®iÒu nµy cho thÊy tû träng nî ng¾n h¹n vµ nî dµi h¹n cña XÝ nghiÖp chªnh lÖch qu¸ lín do ®ã kh«ng hîp lý. Nî ng¾n h¹n cña XÝ nghiÖp qu¸ lín sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng rñi ro tµi chÝnh rÊt cao. XÝ nghiÖp nªn cã mét sè biÖn ph¸p thay ®æi vµ t¨ng kh¶ n¨ng vay dµi h¹n h¬n n÷a vµ gi¶m tû träng nî ng¾n h¹n xuèng thÊp h¬n n­·. Nguån vèn kinh doanh cña XÝ nghiÖp trong hai n¨m qua chiÕm tû träng cao trong vèn chñ së h÷u, chñ yÕu dùa vµo nguån vèn liªn doanh vµ nguån vèn tù bæ sung. Nguån vèn vay ng©n hµng chiÕm tû träng thÊp kho¶ng 10% trong tæng nguån vèn. Qua c¸c n¨m khèi l­îng vèn t¨ng nh­ng tû träng vay ng©n hµng gi¶m so víi tæng nguån vèn, nguyªn nh©n lµ do nguån vèn liªn doanh, viÖn trî n­íc ngoµi, tù bæ sung t¨ng, bªn c¹nh ®ã h×nh thøc huy ®éng kh¸c ®­îc ¸p dông t¹i XÝ nghiÖp. Trong t­¬ng lai nguån vèn nµy sÏ phô thuéc vµo chÝnh s¸ch huy ®éng vèn cña c¸c ng©n hµng g¾n víi viÖc h×nh thµnh thÞ tr­êng vèn ë ViÖt Nam. Ch¾c ch¾n sÏ më ra kh¶ n¨ng míi phôc vô cho XÝ nghiÖp huy ®éng vèn ®Çu t­ tèt h¬n. Nguån vèn vay c¸n bé c«ng nh©n viªn, XÝ nghiÖp ®· tËn dông tèi ®a nguån vèn vay nµy ®Ó bï ®¾p cho sù thiÕu hôt vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. XÝ nghiÖp cã chÝnh s¸ch thÝch hî huy ®éng vèn ®óng ®¾n, ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi göi, víi l·i suÊt cao. Nªn XÝ nghiÖp ®· thu hót ®­îc l­îng cèn ®¸ng kÓ. Nguån vèn vay n­íc ngoµi, qua c¸c n¨m nguån vèn nµy thùc tÕ chiÕm tû träng kh¸ cao vµ ®­îc h×nh thµnh chñ yÕu tõ nguån viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ( ODA ), nguån tÝn dông th­¬ng m¹i… kh¶ n¨ng thu hót vèn tõ c¸c nguån nµy rÊt kh¸c nhau, tuú theo ®Æc ®iÓm vµ gi¸ trÞ kinh tÕ cña tõng c«ng tr×nh x©y dùng mµ l­îng vèn ®­îc tµi trî kh¸c nhau. Qua vµi n¨m gÇn ®©y nguån vèn chñ së h÷u bao gåm nguån vèn kinh doanh vµ c¸c quü ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: N¨m 1999 nguån vèn nµy chiÕm tû träng qu¸ thÊp chØ chiÕm 1.5% trong tæng nguån vèn, chñ yÕu lµ tõ lîi nhuËn ch­a ph©n phèi vµ quü ®Çu t­ ph¸t triÓn ODA. N¨m 2000 vµ 2001, nguån vèn nµy chiÕm tû träng kh¸ cao vµ t­¬ng ®èi hîp lý vµ dao ®éng 45% ®Õn 49% trong tæng nguån vèn. Chñ yÕu lµ vèn kinh doanh bao gåm ng©n s¸ch nhµ n­íc tù bæ sung vµ phÇn lín lµ nguån vèn do liªn doanh, liªn kÕt… ë ViÖt Nam hiÖn nay, tÝch luü cßn thÊp nªn vèn ng©n s¸ch cÊp cho c¸c ngµnh cßn Ýt ái, víi mét kÕt cÊu h¹ tÇng nh­ ngµnh x©y dùng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng kh«ng chØ dùa vµo vèn ng©n s¸ch cÊp mµ ph¶i sö dông vèn do liªn doanh, liªn kÕt, vèn tù bæ sung vµ c¸c quü cña XÝ nghiÖp. MÆt kh¸c c¬ cÊu nguån vèn cña XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng ®­îc ®¸nh gi¸ qua c¸c hÖ sè vÒ c¬ cÊu tµi chÝnh cho thÊy møc ®é phô thuéc hay ®éc lËp tµi chÝnh cña XÝ nghiÖp víi c¸c kho¶n vay hay tù tµi trî. C¸c hÖ sè c¬ cÊu tµi chÝnh cña XÝ nghiÖp ChØ tiªu 1999 2000 2001 HÖ sè nî 0.98 0.50 0.54 Tû suÊt tù tµi trî 0.014 0.49 0.45 HÖ sè nî dµi h¹n 0 0.04 0.2 Nh×n vµo biÓu ®å ta thÊy hÖ sè nî cña XÝ nghiÖp n¨m 1999 lµ rÊt cao, hÖ sè nµy cao tû lÖ thuËn víi kh¶ n¨ng rñi ro tµi chÝnh, nh­ng hÖ sè nµy ®· gi¶m m¹nh vµo n¨m 2000 tõ 0.98 xuèng cßn 0.5 vµ ®Õn n¨m 2001 th× kh«ng cã biÕn ®éng g× lín, ®iÒu nµy cho thÊy XÝ nghiÖp ®· cã nh÷ng thay ®æi tÝch cùc. Bªn c¹nh ®ã hÖ sè tù tµi trî cña XÝ nghiÖp n¨m 1999 lµ rÊt thÊp, hay nãi c¸ch kh¸c nguån vèn tù cã cña doanh XÝ nghiÖp qu¸ thÊp khã ®¶m b¶o ®ñ vèn cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp. ChÝnh v× thÕ muèn ®¶m b¶o ho¹t ®éng th× XÝ nghiÖp ph¶i ®i chiÕm dông vèn tõ bªn ngoµi. HÖ sè tù tµi trî n¨m 1999 lµ 0.014, nh­ng ®Õn n¨m 2000 hÖ sè nµy ®· t¨ng lªn 0.49 cho thÊy XÝ nghiÖp ®· cã nh÷ng sù ph¸t triÓn râ rÖt vÒ kh¶ n¨ng tù chñ vÒ tµi chÝnh. HÖ sè nî dµi h¹n cã t¨ng nh­ng hÖ sè nµy vÉn rÊt thÊp cho thÊy XÝ nghiÖp ®· kh«ng chó träng lín ®Õn vay dµi h¹n ( v× XÝ nghiÖp kh«ng ®Çu t­ dµi h¹n ). MÆt kh¸c XÝ nghiÖp ®· tËp trung mua s¾m ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh nhiÒu, ®Æc biÖt lµ trong n¨m 2000. ChÝnh v× vËy, XÝ nghiÖp ph¶i t×m c¸ch nghiªn cøu, lîi dông ®ßn bÈy c©n nî vµ phÇn lín vèn vay ph¶i lµ vay dµi h¹n. Vay dµi h¹n mét n¨m lµm gi¶m nhu cÇu vèn th­êng xuyªn cña XÝ nghiÖp, bªn c¹nh ®ã tiÒn l·i ph¶i tr¶ ®­îc thõa nhËn nh­ mét kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó cã doanh thu. 3.3- Ph©n tÝch c¬ cÊu vµ hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n l­u ®éng cña XÝ nghiÖp: 3.3.1- Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n l­u ®éng: VÒ c¬ cÊu tµi s¶n l­u ®éng cña XÝ nghiÖp còng nh­ c¸c doanh nghiÖp kh¸c tµi s¶n l­u ®éng cña XÝ nghiÖp bao gåm : vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n ph¶i thu, hµng tån kho vµ mét sè tµi s¶n l­u ®éng kh¸c. C¸c kho¶n môc ®ã cña XÝ nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau: T×nh h×nh tµi s¶n l­u ®éng cña XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng ChØ tiªu 31/12/1999 31/12/2000 31/12/2001 Chªnh lÖch (1999-2000) Chªnh lÖch (2000-2001) Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % ± % ± % TSL§ vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n 27.196.542.206 100 40.433.379.396 100 53.000.000.000 100 13.236.837.190 48.67 12.566.620.604 31.08 I. TiÒn 24.909.276 0.09 1.290.816.817 3.19 1.250.000.000 2.36 1.265.907.541 5082 -40.816.817 -3.16 1. TiÒn mÆt t¹i quü 20.071.753 0.07 10.997.269 0.03 10.500.000 0.02 -9.074.484 -45.21 -497.269 -4.52 2. TiÒn göi ng©n hµng 4.837.523 0.02 1.279.819.548 3.16 1.239.500.000 2.34 1.274.982.025 26356 -40.319.548 -3.15 II. C¸c kho¶n ph¶i thu 16.397.201.751 60.29 21.394.085.845 52.91 29.750.000.000 56.13 4.996.884.094 30.47 8.355.914.155 39.06 1. Ph¶i thu kh¸ch hµng 12.915.683.379 47.49 20.981.720.103 51.89 27.890.000.000 52.62 8.066.036.724 62.45 6.908.279.897 32.93 2. ThuÕ VAT 0 0 56.713.942 0.14 72.500.000 0.14 56.713.942 15.786.058 27.83 3. Tr¶ tr­íc cho ng­êi b¸n 3.481.518.372 12.8 0 0 -3.481.518.372 0 0 4. C¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c 0 0 355.651.800 0.88 1.787.500.000 3.37 355.651.800 1.431.848.200 402.6 III. Hµng tån kho 7.986.420.157 29.37 14.182.966.495 35.08 20.000.000.000 37.74 6.196.546.338 77.59 5.817.033.505 41.01 1. Nguyªn vËt liÖu tån kho 0 0 33.187.091 0.08 195.236.419 0.37 33.187.091 162.049.328 488.3 2. C«ng cô, dông cô 21.173.000 0.08 0 55.005.629 0.1 -21.173.000 55.055.629 3. CF SXKD dë dang 7.965.247.157 29.29 14.149.779.404 35.00 19.749.757.952 37.26 6.184.532.247 77.64 5.599.978.548 39.58 IV. TSL§ kh¸c 2.788.011.022 10.25 3.565.510.239 8.82 2.000.000.000 3.77 777.499.217 27.89 - 1.565.510.239 -43.9 1. T¹m øng 1.258.464.999 4.63 1.484.597.174 3.67 1.560.000.000 2.94 226.132.175 17.97 75.402.826 5.08 2. Chi phÝ tr¶ tr­íc 54.572.800 0.2 28.800.900 0.07 10.000.000 0.02 - 25.771.900 -47.22 - 18.800.900 -65.3 3. Chi phÝ chê kÕt chuyÓn 1.330.173.223 4.89 1.686.942.065 4.17 363.705.000 0.69 356.768.842 26.82 -1.323.237.065 -79.5 4. ThÕ chÊp, kÝ quü, ký c­îc 144.800.000 0.53 365.170.100 0.9 120.295.000 0.23 220.370.100 152.2 -244.875.100 -67.4 ( Nguån sè liÖu trÝch trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n n¨m 1999, 2000, 2001 ) Qua b¶ng trªn cho thÊy tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n cña XÝ nghiÖp t­ n¨m 1999 sang ®Õn n¨m 2000 cã sù gia t¨ng nhanh tõ 27.196.542.206 ® t¨ng lªn 40.433.379.396® vµ ®Õn n¨m 2001 ®· lµ 53.000.000.000®. §iÒu nµy cho thÊy møc ®é më réng s¶n xuÊt, kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kh¶ quan lµm cho quy m« vèn cña XÝ nghiÖp kh«ng ngõng t¨ng lªn. TÝnh tõ n¨m 1999 ®Õn n¨m 2001 tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n cña XÝ nghiÖp t¨ng 95%, ®ã lµ mét kÕt qu¶ rÊt tèt mµ XÝ nghiÖp ®· ph¶i cè g¾ng rÊt nhiÒu míi cã ®­îc. Trong tµi s¶n l­u ®éng cã ban gåm rÊt nhiÒu kho¶n môc, ®Ó hiÓu râ h¬n t×nh h×nh tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n cña XÝ nghiÖp chóng ta ®i s©u vµo tõng kho¶n môc sau: a. Vèn b»ng tiÒn: l­îng tiÒn cña XÝ nghiÖp n¨m 1999 lµ 24.909.276® ®Õn n¨m 2000 lµ 1.290.816.817® t¨ng 1.265.907.541® nh­ng ®Õn n¨m 2001 l¹i gi¶m ®«i chót chØ cßn 1.250.000.000®. L­îng vèn b»ng tiÒn cña XÝ nghiÖp so víi tæng tµi s¶n th× vÉn chiÕm tû träng thÊp. Tû träng cña l­îng tiÒn thÊp lµ mét dÊu hiÖu xÊu, g©y khã kh¨n cho XÝ nghiÖp trong viÖc chi tr¶ ngay khi kh¸ch hµng ®ßi, vµ khã kh¨n trong viÖc t×m kiÕm c¬ héi ®Êu thÇu, tham gia ®Êu thÇu ( c¬ héi lµm ¨n) v× kh«ng cã ®ñ s¼n l­îng tiÒn mÆt ®ñ lín. b. C¸c kho¶n ph¶i thu: N¨m 1999 c¸c kho¶n ph¶i thu xña XÝ nghiÖp chiÕm tû träng lµ 60.29% trong tæng tµi s¶n l­u ®éng, n¨m 2000 chiÕm tû träng 52.91% vµ n¨m 2001 chiÕm tû träng 56.13% trong tæng tµi s¶n l­u ®éng. MÆt kh¸c n¨m 1999 so víi n¨m 2000 c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng 30.47% vµ n¨m 2000 so víi n¨m 2001 t¨ng 39.06% . §©y lµ mét dÊu hiÖu cho thÊy XÝ nghiÖp ®· ph¶i ®Çu t­ tiÒn vµo c¸c c«ng tr×nh nh­ng ch­a thu ®­îc kÕt qu¶, v× c«ng tr×nh cßn dë dang vµ XÝ nghiÖp bÞ chiÕm dông vèn do mét sè doanh nghiÖp kh¸c cßn nî, còng nh­ ®i gãp liªn doanh liªn kÕt. VËy XÝ nghiÖp cÇn nhanh chãng thóc ®Èy viÖc thu c¸c kho¶n ph¶i thu ®Ó ®¶m b¶o chñ ®éng vÒ vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. c. Hµng tån kho: kho¶n môc chiÕm tû träng lín thø hai trong tæng tµi s¶n l­u ®éng cña XÝ nghiÖp. Kho¶n môc nµy còng chiÕm tû träng t¨ng dÇn cïng víi sù gia t¨ng tµi s¶n l­u ®éng. N¨m 1999 so víi n¨m 2000 t¨ng 77.59% vµ n¨m 2000 so víi n¨m 2001 t¨ng 41.01% trong ®ã: Nguyªn vËt liÖu tån kho chiÕm tû träng trong tæng sè tµi s¶n l­u ®éng nhá, dao ®éng trung b×nh qua c¸c n¨m kho¶ng 0.2% trong tæng tµi s¶n l­u ®éng. §©y lµ mét dÊu hiÖu tèt, ®Ó qu¶n lý nguyªn vËt liÖu, XÝ nghiÖp giao cho c¸c ®é trùc tiÕp thu mua khi cã nhu cÇu sö dông. V× hiÖn nay víi c¬ chÕ thÞ tr­êng th× XÝ nghiÖp chØ cÇn dù tr÷ mét l­îng nguyªn vËt liÖu nhÊt ®Þnh nµo ®ã, nÕu cÇn th× mua ë ngoµi thÞ tr­êng tr¸nh hiÖn t­îng ø ®éng nguyªn vËt liÖu. C«ng cô, dông cô dïng trong s¶n xuÊt thi c«ng chiÕm tû träng rÊt nhá, kho¶ng 0.1% trong tæng tµi s¶n l­u ®éng. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng, c«ng cô - dông cô ®­îc sö dông l©u dµi theo tõng c«ng tr×nh vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ( thi c«ng ) th­êng kÐo dµi tõ 6 th¸ng trë lªn. Do vËy l­îng tån nµy rÊt thÊp kh«ng ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn qu¸ tr×nh sö dông vèn l­u ®éng. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang chiÕm tû träng rÊt lín trong hµng tån kho nãi riªng vµ trong tæng tµi s¶n l­u ®éng nãi chung. Tû träng nµy t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, cô thÓ n¨m 1999 lµ 7.965.247.157® ( chiÕm 29.29% trong tæng tµi s¶n l­u ®éng) n¨m 2000 lµ14.149.779.404® ( chiÕm 35% ) vµ n¨m 2001 lµ 19.749.757.952® ( chiÕm 37.26% ). Nh­ vËy ®èi víi ngµnh x©y dùng c¬ b¶n th× c¸c sè liÖu ph©n tÝch trªn cho thÊy ®©y lµ mét dÊu hiÖu tèt, do c¸c nguyªn nh©n lµ trªn thùc tÕ thêi gian thi c«ng c¸c c«ng tr×nh th­êng rÊt dµi, do ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt, do c«ng viÖc gi¶i phãng mÆt b»ng rÊt khã kh¨n phøc t¹p, chi phÝ bá ra lín… MÆt kh¸c gi¸ trÞ cña c¸c c«ng tr×nh th­êng lín, h¬n n÷a ®©y lµ mét dÊu hiÖu cho thÊy XÝ nghiÖp ®· tróng thÇu nhiÒu c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín vµ ®©y còng lµ mét nh©n tè quan träng lµm cho tû träng cña hµng tån kho t¨ng. Nh­ng bªn c¹nh ®ã ®©y còng cã thÓ lµ mét dÊu hiÖu kh«ng tèt do c¸c nguyªn nh©n: tæ chøc thi c«ng cßn ch­a tèt, chËm trÔ kh«ng theo ®óng tiÕn ®é thi c«ng hoÆc x©y dùng bÞ gi¸n ®o¹n do ®iÒu kiÖn kü thuËt… do ®ã lµm t¨ng chi phÝ dë dang rÊt lín. Tãm l¹i: C¬ cÊu tµi s¶n l­u ®éng cña XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng lµ ch­a thËt hîp lý, kho¶n môc c¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm tû träng rÊt lín vµ qu¸ mÊt c©n ®èi víi c¸c kho¶n môc cßn l¹i trong tæng tµi s¶n l­u ®éng. §iÒu nµy ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. ¶nh h­ëng râ nÐt nhÊt lµ viÖc lµm ø ®äng vèn vµ chËm lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng, dÉn ®Õn ph¶i ®i vay vµ lµm gi¶m kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn l­u ®éng. Tuy nhiªn XÝ nghiÖp ®· cã nhiÒu cè g¾ng kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, tû träng c¸c kho¶n ph¶i thu trong 3 n¨m qua gi¶m xuèng hay nãi c¸ch kh¸c lµ tèc ®é t¨ng tµi s¶n l­u ®éng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng c¸c kho¶n thu. Tõ ®ã cho thÊy XÝ nghiÖp cÇn cè g¾ng h¬n n÷a trong nh÷ng n¨m tíi nh»m lµm gi¶m tû träng vèn l­u ®éng bÞ chiÕm dông, c¬ cÊu vèn l­u ®éng hîp lý h¬n ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ sö dông cña vèn l­u ®éng. 3.3.2- Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n l­u ®éng: HiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n l­u ®éng cña XÝ nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn qua mét sè chØ tiªu sau: trong ®ã: M1 tæng møc lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng trong n¨m ( kÕ ho¹ch ) tøc lµ doanh thu thuÇn. Ko : kú lu©n chuyÓn vèn n¨m tr­íc ( b¸o c¸o ) tøc lµ vßng quay mét vßng lu©n chuyÓn. K1 : kú lu©n chuyÓn vèn n¨m nay ( kÕ ho¹ch ) D­íi ®©y lµ mét sè b¶ng ®­îc trÝch tõ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thÓ hiÖn c¸c chØ tiªu trªn cña mét sè n¨m qua cña XÝ nghiÖp : ChØ tiªu ®¬n vÞ 1999 2000 2001 1. Doanh thu thuÇn ®ång 19.600.000.000 32.031.299.000 65.000.000.000 2. Lîi nhuËn gép ®ång 1.850.000.000 4.065.301.000 5.391.225.000 3. Vèn l­u ®éng b×nh qu©n ®ång 13.598.271.103 33.814.960.801 46.716.689.698 C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh tèc ®é lu©n chuyÓn §¬n vÞ 1999 2000 2001 1. HÖ sè lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng V/n¨m 1.42 0.95 1.40 2. Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng Ngµy 254 379 257 3. HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng ®ång 0.70 1.05 0.71 4. Møc tiÕt kiÖm vèn l­u ®éng ®ång - + 11.121.979.000 -22.027.778.000 ChØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ®¬n vÞ 1999 2000 2001 Søc sinh lîi cña vèn l­u ®éng ®ång 0.134 0.12 0.115 Qua c¸c sè liÖu trªn ta thÊy n¨m 1999 hÖ sè lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng ®¹t cao nhÊt 1.42 vßng/n¨m vµ cÇn 254 ngµy th× quay ®­îc mét vßng. Trong khi ®ã n¨m 2000 chØ ®¹t ®­îc 0.95 vßng/ n¨m vµ cÇn 379 ngµy míi quay ®­îc mét vßng, so víi n¨m 1999 vßng quay vèn l­u ®éng t¨ng thªm 125 ngµy. Nh­ng ®Õn n¨m 2001 th× chØ tiªu ®ã kh¶ quan h¬n ®· gi¶m xuèng chØ cßn mÊt 257 ngµy th× quay ®­îc mét vßng vµ ®¹t sÊp xØ n¨m 1999 lµ 1.40 vßng/ n¨m. N¨m 1999 søc sinh lîi cña vèn l­u ®éng lµ 0.134 ( tøc lµ mét ®ång vèn l­u ®éng bá ra thu ®­îc 0.134 ®ång lîi nhuËn gép ) nh­ng ®Õn n¨m 2000 søc sinh lîi l¹i gi¶m mÊt 0.014 ®ång chØ cßn 0.12 ®ång vµ ®Õn n¨m 2001 chØ cßn 0.115 ®ång. §iÒu nµy ®ßi hái XÝ nghiÖp cÇn ®iÒu chØnh l¹i l­îng vèn l­u ®éng sö dông thªm ®· v­ît qu¸ so víi nhu cÇu. NÕu vèn l­u ®éng lu©n chuyÓn nhanh h¬n th× cã thÓ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp sÏ cao h¬n. So s¸nh víi c¸c chØ tiªu t­¬ng øng cña ngµnh cho thÊy hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp cßn ch­a cao, vÒ c¶ tèc ®é lu©n chuyÓn vµ søc sinh lîi cña vèn l­u ®éng. Søc sinh lîi cña XÝ nghiÖp cßn ë møc thÊp. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn chËm, thêi gian cña vßng lu©n chuyÓn vèn dµi nh­ n¨m 2000 ph¶i mÊt 379 ngµy ( tøc lµ h¬n 1 n¨m ). Nh­ng thùc tÕ nµy mét phÇn lµ do ®Æc ®iÓm cña ngµnh lµ mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n, chñ yÕu lµ c¸c c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín, thêi gian x©y dùng th­êng kÐo dµi do vËy thêi gian thu håi vèn l©u. Qua ph©n tÝch ta thÊy, xÐt vÒ c¬ b¶n hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp trong mét vµi n¨m qua biÕn ®éng theo chiÒu h­íng ®i lªn, mÆc dï sù biÐn ®éng ®ã kh«ng æn ®Þnh. §Æc biÖt trong nh÷ng n¨m tíi XÝ nghiÖp cÇn ph¶i n©ng cao h¬n n÷a c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng ngay tõ kh©u x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn, huy ®éng vèn ®Õn kh©u sö dông vèn l­u ®éng ®Ó hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cao h¬n n÷a. 3.4- Ph©n tÝch néi dung mét sè mÆt qu¶n lý vèn l­u ®éng cô thÓ cña XÝ nghiÖp : 3.4.1- Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý hµng tån kho: T×nh h×nh hµng tån kho cña XÝ nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau: C¬ cÊu hµng tån kho cña XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng qua mét sè n¨m ChØ tiªu 31/12/1999 31/12/2000 31/12/2001 1999- 2000 2000 - 2001 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % ± % ± % Hµng tån kho 7.986.420.157 100 14.182.966.495 100 20.000.000.000 100 6.196.546.338 77.58 5.817.033.505 41.01 1. Nguyªn vËt liÖu tån kho 0 0 33.187.091 0.23 195.236.419 0.97 33.187.091 162.049.328 488.3 2. C«ng cô, dông cô 21.173.000 0.26 0 55.005.629 0.27 -21.173.000 55.005.629 3. CF SXKD dë dang 7.965.247.157 99.7 14.149.779.404 99.8 19.749.757.952 98.7 6.184.532.247 77.64 5.599.978.548 39.58 ( nguån sè liÖu ®­îc trÝch tõ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n n¨m 1999, 2000, 2001 ) Qua b¶ng trªn ta thÊy nguyªn vËt liÖu tån kho cña XÝ nghiÖp qua c¸c n¨m thÊp nh­ng vÉn ¶nh h­ëng Ýt nhiÒu ®Õn qu¸ tr×nh sö dông vèn l­u ®éng. L­îng nguyªn vËt liÖu th­êng ®­îc XÝ nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng møc vµ hîp lý l­îng dù tr÷, tuy nhiªn nguyªn vËt liÖu tån kho nµy th­êng ®­îc nhËp khÈu theo l« hµng nªn cã mét l­îng dù tr÷ tån kho nhat¸ ®Þnh. Nh»m ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc tiÕn hµnh b×nh th­êng, nh­ng trong thùc tÕ thi c«ng cña XÝ nghiÖp ®· cã tr­êng hîp bÞ gi¸n ®o¹n v× mét sè nguyªn vËt khong ®­îc ®¸p øng kÞp thêi lµm ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh thi c«ng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. V× vËy XÝ nghiÖp nªn t×m biÖn ph¸p kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy. XÝ nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p tån kho b»ng kh«ng: ®èi víi ngµnh x©y dùng c¬ b¶n nãi chung vµ XÝ nghiÖp nãi riªng, viÖc x¸c ®Þnh tån kho dù tr÷ nµy ®­îc sö dông chñ yÕu vµ phï hîp nhÊt bëi v× theo ph­¬ng ph¸p nµy ®· gióp XÝ nghiÖp gi¶m thÊp nhÊt l­îng dù tr÷ tån kho nguyªn vËt liÖu dÉn ®Õn gi¶m chi phÝ tån kho, dù tr÷ tíi møc tèi thiÓu víi ®iÒu kiÖn lµ XÝ nghiÖp t¹o ®­îc mèi quan hÖ l©u dµi víi c¸c nhµ cung cÊp ®Ó ®¸p øng kÞp thêi cho XÝ nghiÖp c¸c lo¹i vËt t­, hµng ho¸ khi XÝ nghiÖp cÇn ®Ó thi c«ng.…nhê ®ã XÝ nghiÖp ®· gi¶m ®­îc chi phÝ l­u kho, vµ tån ®äng vèn l­u ®éng. Trong hµng tån kho cña XÝ nghiÖp th× c«ng cô, dông cô chØ chiÕm tû träng rÊt nhá d­íi 1% ®©y lµ dÊu hiÖu tèt, XÝ nghiÖp ®· gi¶m ®­îc phÇn nµo chi phÝ dù tr÷ tån kho. Bªn c¹nh ®ã do ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña ngµnh x©y dùng nãi chung vµ cña XÝ nghiÖp nãi riªng, s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp chñ yÕu lµ c¸c c«ng tr×nh mang tÝnh ®¬n chiÕc vµ cã gi¸ trÞ lín, ®­îc tiÕn hµnh s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch cña nhµ n­íc vµ c¸c chñ ®Çu t­, nhu cÇu cña tõng khu vùc… ChÝnh v× vËy, hµng tån kho cña XÝ nghiÖp chñ yÕu lµ c¸c kho¶n chi phÝ x©y dùng dë dang. Nh­ ta thÊy trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp , qua c¸c n¨m tû träng hµng tån kho dao ®éng trung b×nh kho¶ng 35% trong tæng tµi s¶n l­u ®éng, trong khi ®ã chi phÝ x©y dùng dë dang chiÕm tû träng cao nhÊt trong hµng tån kho kho¶ng 98,5%. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do qu¸ tr×nh thi c«ng ®Òu thùc hiÖn ngoµi trêi cho nªn kh«ng tr¸nh khái c¸c ®iÒu kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng do thêi tiÕt… vµ c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt bµng thi c«ng rÊt khã kh¨n phøc t¹p. Do vËy chi phÝ bá ra cho c¸c c«ng t¸c nµy lµ rÊt lín ch¼ng h¹n nh­: chi phÝ c«ng nh©n qu¶n lý, chi phÝ thiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt, chi phÝ huy ®éng m¸y mãc, chi phÝ cho viÖc tr«ng coi vËt t­ mua vÒ ch­a kÞp sö dông vµ gi¸ trÞ c¸c c«ng tr×nh lµ rÊt lín do vËy chi phÝ bá ra còng rÊt lín… ChÝnh v× nh÷ng lý do nµy, XÝ nghiÖp nªn sö dông ph­¬ng ph¸p kinh nghiÖm ®Ó dù b¸o tr­íc t×nh h×nh x¶y ra ®Ó gi¶m ®­îc thÊp nhÊt l­îng chi phÝ nµy. 3.4.2- Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu: Trong vµi n¨m qua, c¸c kho¶n thu cña XÝ nghiÖp chiÕm tû träng cao trong tæng tµi s¶n l­u ®éng, cô thÓ c¸c kho¶n thu dao ®éng trung b×nh kho¶ng 56% trong tæng tµi s¶n l­u ®éng, ®©y lµ mét dÊu hiÖu kh«ng tèt, XÝ nghiÖp ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc ®ßi nî, vµ bÞ chiÕm dông vèn trong khi XÝ nghiÖp ®ang ph¶i tr¶ c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n, ®iÒu nµy ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng, dÉn ®Õn lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. Trong c¸c kho¶n ph¶i thu cña XÝ nghiÖp th× kho¶n môc ph¶i thu cña kh¸ch hµng chiÕm tû träng cao nhÊt, n¨m 1999 lµ 18.76% trong tæng c¸c kho¶n ph¶i thu, n¨m 2000 lµ 98% trong tæng c¸c kho¶n ph¶i thu , n¨m 2001 lµ 93,75% trong tæng c¸c kho¶n ph¶i thu. Tõ ®ã cho thÊy c¸c kho¶n nî khã ®ßi cña XÝ nghiÖp ngµy cµng t¨ng vµ ®Æc biÖt t¨ng cao nhÊt trong n¨m 2000, ®iÒu nµy ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp v× XÝ nghiÖp chñ yÐu sö dông c¸c kho¶n vay nî ng¾n h¹n ®Ó ®Çu t­ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn khi vèn bÞ tån ®äng sÏ dÉn ®Õn chi phÝ tr¶ l·i vµ mét sè chi phÝ kh¸c t¨ng vµ lµm gi¶m lîi nhuËn cña XÝ nghiÖp. Ngoµi ra trong c¸c kho¶n ph¶i thu cßn cã thuÕ VAT, tr¶ tr­íc cho ng­êi b¸n vµ c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c nh­ng c¸c kho¶n nµy chiÕm tû träng rÊt nhá trong tæng c¸c kho¶n ph¶i thu, tuy nhiªn XÝ nghiÖp còng cÇn cã biÖn ph¸p qu¶n lý tèt c¸c kho¶n môc nµy ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. C¬ cÊu c¸c kho¶n ph¶i thu cña XÝ nghiÖp trong mét vµi n¨m qua ChØ tiªu 31/12/1999 31/12/2000 31/12/2001 1999 - 2000 2000 - 2001 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % ± % ± % C¸c kho¶n ph¶i thu 16.397.201.751 100 21.394.085.845 100 29.750.000.000 100 4.996.884.094 30.5 8.355.914.155 39.1 1. Ph¶i thu cña kh¸ch hµng 12.915.683.379 78.76 20.981.720.103 98 27.890.000.000 93.75 8.066.036.724 62.5 6.908.279.897 32.9 2. ThuÕ VAT - - 56.713.942 0.26 72.500.000 0.24 - - 15.786.058 27.83 3. Tr¶ tr­íc cho ng­êi b¸n 3.481.518.372 21.2 0 - 0 - -3.481.518.372 0 - 4. C¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c 0 0 355.651.800 1.66 1.787.500.000 6.0 355.651.800 - 1.431.848.200 402.6 ( nguån sè liÖu trÝch tõ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n n¨m 1999, 2000, 2001) Bªn c¹nh ®ã nÕu muèn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c kho¶n ph¶i thu th× ta ph¶i quan t©m ®Õn vßng quay cña c¸c kho¶n thu vµ kú thu tiÒn b×nh qu©n. Kú thu tiÒn b×nh qu©n ChØ tiªu ®¬n vÞ 1999 2000 2001 1. Doanh thu thuÇn 1000® 19.600.000 32.031.299 65.000.000 2. Kho¶n ph¶i thu b×nh qu©n 1000® 15.200.000 18.895.644 25.572.043 3. Vßng quay kho¶n ph¶i thu Vßng 1,29 1,7 2,54 4. Kú thu tiÒn b×nh qu©n Ngµy 258 228 142 Trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, vßng quay c¸c kho¶n thu cµng cao cµng tèt, cã nghÜa lµ gi¶m g¸nh nÆng tr¶ l·i vay ng©n hµng, chøng tá tèc ®é thu håi cña c¸c kho¶n thu cµng nhanh. B¶ng trªn cho ta thÊy sè vßng quay cña c¸c kho¶n thu cña XÝ nghiÖp t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, n¨m 1999 lµ 1,29 nh­ng ®Õn n¨m 2001 ®· lµ 2.54, ®©y lµ dÊu hiÖu tèt. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña ngµnh nªn hÖ sè vßng quay cña c¸c kho¶n ph¶i thu cßn thÊp so víi c¸c ngµnh kh¸c. Bªn c¹nh ®ã kú thu tiÒn b×nh qu©n gi¶m dÇn qua c¸c n¨m, ®©y lµ dÊu hiÖu tèt cho thÊy tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng cã xu h­íng t¨ng lªn qua c¸c n¨m. §©y lµ mét thµnh tÝch lín cña XÝ nghiÖp trong viÖc ®Èy nhanh tiÕn ®é thu håi vèn, gi¶m ø ®äng vèn ®Ó nhanh chãng quay vßng vèn ®Çu t­ cho kú tiÕp theo. Ngoµi ra viÖc gi¶m kú thu tiÒn b×nh qu©n còng cã nghÜa lµ gi¶m g¸nh nÆng tr¶ l·i ng©n hµng, gãp phÇn t¨ng lîi nhuËn cña XÝ nghiÖp. MÆt kh¸c c¸c kho¶n ph¶i thu qua c¸c n¨m chiÕm tû träng t­¬ng ®èi trong tæng tµi s¶n l­u ®éng cña XÝ nghiÖp vµ cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi t×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông vèn l­u ®éng, do ®ã XÝ nghiÖp cÇn ph¶i qu¶n lý tèt h¬n n÷a kho¶n môc nµy ®Ó t¨ng cao hiÖu qu¶ sö dông cña vèn l­u ®éng. 3.4.3- Ph©n tÝch chu kú vËn ®éng cña tiÒn mÆt: Trong ®ã kú thanh to¸n b×nh qu©n hay lµ thêi gian chËm tr¶ nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶. Kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c XÝ nghiÖp mua vËt t­ nhiÒu ®ît ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, th«ng th­êng cã nh÷ng vËt t­ XÝ nghiÖp tr¶ chËm theo hîp ®ång kÐo dµi, nh­ng còng cã lo¹i vËt t­ XÝ nghiÖp mua vÒ vµ thanh to¸n ngay. Chu kú vËn ®éng cña tiÒn mÆt ChØ tiªu ®¬n vÞ 1999 2000 2001 1. C¸c kho¶n ph¶i tr¶ trung b×nh 1000® 26.900.000 36.580.500 48.793.500 2. Gi¸ trÞ hµng mua cã thuÕ 1000® 192.143 236.003 325.290 3. Kú thanh to¸n b×nh qu©n Ngµy 140 155 150 4. Kú lu©n chuyÓn tån kho Ngµy 139 143 103 5. Kú thu tiÒn b×nh qu©n Ngµy 285 228 142 6. Chu kú vËn ®éng cña tiÒn mÆt Ngµy 284 216 95 Trong ®ã: Môc tiªu cña XÝ nghiÖp lµ rót ng¾n kú vËn ®éng cña tiÒn mÆt cµng nhiÒu cµng tèt mµ kh«ng cã bÊt lîi cho s¶n xuÊt. Do ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt cña XÝ nghiÖp nªn chu kú vËn ®éng cña tiÒn mÆt lµ rÊt l©u thËm trÝ kho¶ng 1 n¨m vµo n¨m 1999 vµ ®ang cã xu h­íng gi¶m xuèng n¨m 2001 chØ cßn 3 th¸ng. Khi ®ã lîi nhuËn cña XÝ nghiÖp sÏ t¨ng cã t¸c ®éng tèt ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp trong n¨m tíi. 3.5- Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i XÝ nghiÖp : Trªn thùc tÕ cã nhiÒu nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp. Ngoµi nh÷ng nh©n tè nh­ doanh thu thuÇn, vèn l­u ®éng b×nh qu©n, kho¶n ph¶i thu vµ hµng tån kho… ®· t¸c ®éng trùc tiÕp tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng, ngoµi ra qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp còng chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè gi¸n tiÕp nh­: + BiÕn ®éng cung cÇu cña thÞ tr­êng vµ vËt liÖu x©y dùng ( gi¸ cña chóng th­êng biÕn ®æi theo thêi vô ) + ChÝnh s¸ch thanh to¸n cña nhµ n­íc víi c¸c chñ ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh giao thång cßn chËm trÔ, dÉn ®Õn c¸c chñ ®Çu t­ cßn nî ch­a tr¶ tiÒn nh­ chñ ®Çu t­ c«ng tr×nh: KÎ sÆt, c«ng tr×nh 30/6 - Lý Th­êng KiÖt, c«ng tr×nh ®­êng 223… cßn nî nhiÒu vµ qua c¸c n¨m vÉn ch­a tr¶ cho XÝ nghiÖp dÉn ®Õn vèn cña XÝ nghiÖp bÞ chiÕm dông vµ ø ®äng nhiÒu, vèn l­u ®éng chËm lu©n chuyÓn vµ lµm lîi nhuËn cña XÝ nghiÖp gi¶m. + T×nh h×nh biÕn ®éng vÒ thêi tiÕt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kh¸ phøc t¹p, nh÷ng trËn lò lín, m­a kÐo dµi… ®· t¸c ®éng ®Õn tiÕn ®é thi c«ng, chÊt l­îng c«ng tr×nh x©y dùng vµ b¶o qu¶n vËt t­ . nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi nµy ®èi víi XÝ nghiÖp lµ rÊt khã tr¸nh bëi v× ®Æc ®iÓm v× do ®Æc ®iÓm cña ngµnh lµ thùc hiÖn thi c«ng chñ yÕu ë ngoµi trêi. V× vËy thiªn tai lµ mét trong nh÷ng nh©n tè lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp c¶ vÒ søc s¶n xuÊt vµ t«c ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng. + ChÕ ®é cña nhµ n­íc vÒ gi¶i phãng mÆt b»ng, chÕ ®é ®Òn bï cßn nhiÒu bÊt cËp, ch­a hiÖu qu¶, thªm vµo ®ã lµ ý thøc cña mét sè ng­êi d©n vÒ vÊn ®Ò nµy cßn ch­a cao, g©y nhiÒu c¶n trë cho c«ng t¸c gi¶i phßng mÆt b»ng. Trªn thùc tÕ. Kh«ng Ýt c«ng tr×nh cña XÝ nghiÖp bÞ gi¸n ®o¹n do kh«ng gi¶i phãng mÆt b»ng ®­îc, chËm tiÕn ®é thi c«ng cña c«ng tr×nh. L·ng phÝ vÒ tiÒn vµ khÊu hao cho c«ng nghÖ vµ m¸y mãc chê viÖc. KÕt qu¶ lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. Nh×n chung XÝ nghiÖp cÇn cã biÖn ph¸p ph¸t huy mÆt tÝch cùc cña c¸c nh©n tèc vµ t×m c¸c kh¾c phôc nh÷ng mÆt tiªu cùc cña c¸c nh©n tè ®ã mét c¸ch kÞp thêi ®Ó n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp. 3.6- NhËn xÐt chung vÒ t×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn l­u ®éng t¹i XÝ nghiÖp : Qua t×m hiÓu, ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng ë XÝ nghiÖp ta thÊy XÝ nghiÖp ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ nh­: t×nh h×nh tµi s¶n l­u ®éng cña XÝ nghiÖp trong mét vµi n¨m qua biÕn ®éng theo chiÒu h­íng ®i lªn, t¨ng dÇn qua c¸c n¨m. Doanh thu thuÇn, lîi nhuËn ®¹t ®­îc còng t¨ng. XÝ nghiÖp ®ang ngµy cµng hoµn thiÖn tèt h¬n c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng ®­îc n©ng cao vµ sè lîi nhuËn thu ®­îc tõ mét ®ång vèn l­u ®éng còng ®­îc n©ng cao h¬n so víi c¸c n¨m tr­íc. §©y lµ mét nè lùc cña XÝ nghiÖp trong viÖc tiÕp tôc t¸i s¶n xuÊt mowr réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh v× thÕ mµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp ngµy mét t¨ng. Sè l­îng c«ng tr×nh XÝ nghiÖp tróng thÇu ngµy mét t¨ng, ®¸ng kÓ lµ c¸c c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín, c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm cña nhµ n­íc. §iÒu nµy cho thÊy quy m« vµ uy tÝn cña XÝ nghiÖp ®ang ®­îc kh¼ng ®Þnh trªn thÞ tr­êng. Nhê ®ã mµ XÝ nghiÖp ®· t¹o ®ñ c«ng ¨n viÖc lµm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ thu nhËp ngµy mét æn ®Þnh . PhÇn IV Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng. HiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng phô thuéc vµo viÖc sö dông tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ lµm t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng. Nh­ vËy trong phÇn thùc tÕ vÒ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp ®· cho thÊy vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp lµ rÊt lín. §iÒu chñ yÕu lµ do ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng nªn l­îng vèn l­u ®éng cÇn cã qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng lµ rÊt lín, ngoµi ra ®ã còng lµ yªu tè lµm cho vßng quay cña vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp thÊp. Tuy nhiªn XÝ nghiÖp còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p lµm t¨ng vßng quay cña vèn l­u ®éng, lµm cho hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ®­îc tèt h¬n n÷a. Qua thêi gian thùc tËp vµ t×m hiÓu vÒ t×nh h×nh sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp em xin ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña vèn l­u ®éng: * BiÖn ph¸p 1: “kÕ ho¹ch ho¸ vèn l­u ®éng” KÕ ho¹ch ho¸ vèn l­u ®éng lµ mét nhiÖm vô quan träng vµ cÇn thiÕt hµng ®Çu cña doanh nghiÖp. §Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp ®­îc ®¶m b¶o liªn tôc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao th× tr­íc hÕt XÝ nghiÖp cÇn ®¸p øng ®ñ vµ kÞp thêi vèn l­u ®éng vµ ph¶i sö dông sao cho tiÕt kiÖm ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, tr¸nh t×nh tr¹nghuy ®éng thõa g©y l·ng phÝ vµ l¹i lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Muèn vËy XÝ nghiÖp cÇn lªn kÕ ho¹ch cô thÓ vÒ c¸c chØ tiªu sau: - X¸c ®Þnh kÕ ho¹ch vµ nhu cÇu vèn l­u ®éng cho tõng thêi kú, tõng n¨m, tõng c«ng tr×nh x©y dùng. Trªn thùc tÕ cho thÊy, n¨m 2000 do XÝ nghiÖp kh«ng lªn kÕ ho¹ch vÒ vèn l­u ®éng nªn ®· huy ®éng thõa vèn l­u ®éng so víi nhu cÇu, lµm l·ng phÝ 11.121.979.000 ®ång, lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông cña vèn l­u ®éng. Lµm tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng chËm l¹i, n¨m 2000 lµ 379 ngµy/ vßng, so víi n¨m 1999 chØ cã 245 ngµy/ vßng. ChÝnh v× vËy mµ XÝ nghiÖp cÇn c¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng vµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng m¾c ph¶i nh­ n¨m 2000. NÕu tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng kh«ng ®æi so víi kú gèc, ®Ó ®¹t ®­îc tæng doanh thu thuÇn kú tíi th× vèn l­u ®éng cÇn thiÕt lµ: Nh­ vËy theo kÕ ho¹ch n¨m 2002, XÝ nghiÖp ®¹t ®­îc møc doanh thu thuÇn lµ t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 38,5% tøc lµ ®¹t møc: 65.042.967.544 + ( 38,5% x 65.042.967.544 ) = 90.084.510.048 ®ång Vèn l­u ®éng n¨m 2001 lµ: 53.000.000.000 ®ång HÖ sè lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng n¨m 2001 lµ 1,40 vßng/n¨m VËy nguån vèn l­u ®éng ph¶i huy ®éng thªm trong n¨m 2002 lµ : 64.346.078.605 - 53.000.000.000 = 11.346.078.605 ®ång X¸c ®Þnh mét c¬ cÊu tµi s¶n l­u ®éng hîp lý. HiÖn nay c¬ cÊu tµi s¶n l­u ®éng cña XÝ nghiÖp ch­a tèi ­u, XÝ nghiÖp cÇn c¨n cø vµo nhu cÇu vèn vÒ tõng thµnh phÇn cÊu t¹o tµi s¶n l­u ®éng ®Ó hoµn thiÖn c¬ cÊu ®ã. Cô thÓ lµ XÝ nghiÖp cÇn gi¶m tû träng kho¶n ph¶i thu ®Ó h¹n chÕ l­îng vèn bÞ chiÕm dông, rót ng¾n thêi gian mét kú thu tiÒn b×nh qu©n ®Ó ®Èy nhanh h¬n n÷a tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng. XÝ nghiÖp cÇn t¨ng tû träng tiÒn mÆt hîp lý, gi¶m kho¶n nî ng¾n h¹n, t¨ng nî dµi h¹n ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi, tr¸nh t×nh tr¹ng ®Ó kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi thÊp nh­ mÊy n¨m qua. * BiÖn ph¸p 2 : “ gi¶m thiÓu tû träng cña c¸c kho¶n ph¶i thu” a. môc tiªu cña biÖn ph¸p: gi¶m ®­îc sè vèn cña XÝ nghiÖp bÞ kh¸ch hµng chiÕm dông, chuyÓn c¸c kho¶n ph¶i thu thµnh tiÒn ®Ó tr¶ nî. KÕt qu¶ : gi¶m ®­îc chi phÝ tr¶ l·i suÊt vèn vay, t¨ng vßng quay cña vèn l­u ®éng. b. C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn: §Ó gi¶i quyÕt kÞp thêi yªu cÇu cña qu¸ tr×nh thi c«ng, ngoµi viÑc sö dông vèn cè ®Þnh ra, viÖc sö dông vèn l­u ®éng lµ yªu cÇu cÇn thiÕt. Qua phÇn ph©n tÝch cho thÊy trong n¨m 2001 c¸c kho¶n ph¶i thu cña XÝ nghiÖp chiÕm trªn 50% trong tæng sè vèn l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n, trong c¸c kho¶n ph¶i thu th× c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng lµ 27.890.000.000 ®ång chiÕm kho¶ng 93%, ®ã lµ c¸c c«ng tr×nh ®· nghiÖm thu xong nh­ng c¸c chñ ®Çu t­ vÉn ch­a thanh to¸n cho XÝ nghiÖp dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nî tån ®äng kÐo dµi. Tõ b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp cho thÊy trong n¨m 2001 doanh thu cña XÝ nghiÖp ®¹t 65.042.967.544 ®ång, trong n¨m qua XÝ nghiÖp ®· tÝch cùc t×m biÖn ph¸p t¨ng doanh thu vµ lîi nhuËn. Víi doanh thu lµ 65.042.967.544 ®ång trong ®ã: + Thanh to¸n trong vßng 140 ngµy chiÕm 80% + Thanh to¸n trong vßng 155 ngµy chiÕm 20%. Thêi gian thanh to¸n tiÒn trung b×nh lµ: Nh­ vËy XÝ nghiÖp ®Ó kh¸ch hµng chiÕm dông vèn lµ 143 ngµy. §Ó h¹n chÕ cho viÖc ph¶i ®i vay nî ®Çu t­ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, XÝ nghiÖp cÇn tÝch cùc t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p ®Ó thu håi nhanh c«ng nî. §©y lµ môc tiªu ®Æt ra cho c¸c nhµ qu¶n lý trong chÝnh s¸ch b¸n hµng vµ thu håi c«ng nî sao cho viÖc thanh to¸n ®­îc thanh to¸n nhanh gän nhÊt, gi¶m ®­îc l·i tiÒn vay. Thêi gian trung b×nh ®Ó thu håi c¸c kho¶n nî cña kh¸ch hµng kÐo dµi sÏ ¶nh h­ëng ®Õn vèn vay vµ l·i vay. V× vËy XÝ nghiÖp cÇn ph¶i ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch c¬ chÕ ­u ®·i víi nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn cña XÝ nghiÖp vµ thanh to¸n tiÒn ®óng h¹n. §Ó gi¶m thêi gian thanh to¸n chËm tõ 143 ngµy xuèng XÝ nghiÖp cÇn ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p sau: - Khi tham gia ®Êu thÇu XÝ nghiÖp cÇn t×m hiÓu t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c chñ ®Çu t­ xem cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n tiÒn hµng ®óng h¹n hay kh«ng. - Khi lµm hîp ®ång ký kÕt cÇn ph¶i ghi râ thêi h¹n tr¶ tiÒn, bÕu ®Õn h¹n ch­a thanh to¸n hÕt th× kh¸ch hµng ph¶i chÞu thªm mé l·i suÊt cña kho¶n tiÒn ch­a thanh to¸n hÕt b»ng l·i suÊt vay ng©n hµng. - Khi ®Õn h¹n thanh to¸n XÝ nghiÖp lµm v¨n b¶n ®ßi nî göi ®Õn kh¸ch hµng, gäi ®iÖn tho¹i, nÕu kh¸ch hµng kh«ng tr¶ th× sau mét thêi gian l¹i lµm v¨n b¶n trong ®ã ghi sè tiÒn kh¸ch hµng nî cïng víi sè l·i ®· ®­îc tÝnh göi ®Õn cho kh¸ch hµng. - Gi¶m gi¸ cho nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn cña XÝ nghiÖp. - Gi¶m gi¸ cho nh÷ng kh¸ch hµng thanh to¸n tiÒn mÆt vµ thanh to¸n ®óng h¹n. - Th­ëng cho nh÷ng ng­êi ®Õn thanh to¸n tiÒn hµng sím vµ ®óng h¹n trong hîp ®ång. - XÝ nghiÖp cö c¸n bé ®i ®«n ®èc thu håi c«ng nî, cã khuyÕn khÝch khen th­ëng theo tû lÖ phÇn tr¨m sè tiÒn ®ßi ®­îc. - NÕu gÆp tr­êng hîp nî khã ®ßi do kh¸ch hµng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh vµ xÐt vÒ l©u dµi kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî th× XÝ nghiÖp còng cÇn chÊp nhËn ph­¬ng thøc ®ßi nî b»ng c¸ch chiÕt khÊu dÇn, nh»m thu l¹i c¸c kho¶n nî khã ®ßi. c. KÕt qu¶ thu ®­îc nhê ¸p dông biÖn ph¸p: - N¨m 2001 XÝ nghiÖp ®Ó kh¸ch hµng chiÕm dông vèn lµ 143 ngµy, sè tiÒn l·i lµ: Gi¶ sö n¨m 2002 tæng doanh thu cña XÝ nghiÖp kh«ng thay ®æi (65.042.967.544 ®ång ) XÝ nghiÖp thùc hiÖn tèt biÖn ph¸p thu håi c«ng nî, gi¶m thêi gian kh¸ch hµng chiÕm dông vèn xuèng: + Sè kh¸ch hµng ( chñ ®Çu t­ ) tr¶ vµo 140 ngµy lµ 50%. + Sè kh¸ch hµng ( chñ ®Çu t­ ) tr¶ vµo 155 ngµy lµ 10%. + Sè kh¸ch hµng ( chñ ®Çu t­ ) tr¶ vµo 90 ngµy lµ 40%. VËy thêi gian thanh to¸n tiÒn trung b×nh lµ : Tæng chi phÝ thu håi c«ng nî: + Chi phÝ tiÒn l­¬ng cho 1 c¸n bé : 331.200 ®ång + C«ng t¸c phÝ tiÒn mÆt ¨n nghØ: 250.000 ®ång VËy chi phÝ 1 th¸ng cho viÖc ®i thu håi c«ng nî lµ: 331.200 + 250.000 = 581.200 ®ång x 12 th¸ng = 6.974.400 ®ång Chi phÝ th­ëng theo sè nî ®ßi ®­îc: Tæng chi phÝ thu håi c«ng nî lµ: 6.974.400 + 52.034.374 = 59.008.774 ®ång Thêi gian kh¸ch hµng chiÕm dông vèn cña XÝ nghiÖp lµ 121 ngµy th× sè tiÒn lµ : Tæng sè tiÒn lµ: 59.008.774 + 1.836.379.783 = 1.895.388.557®ång Ta cã tæng sè tiÒn l·i tiÕt kiÖm ®­îc lµ: 2.170.267.017 ®ång - 1.895.388.557 ®ång = 274.878.460 ®ång VËy qua biÖn ph¸p gi¶m thêi gian thanh to¸n tiÒn hµng chËm cña kh¸ch hµng ( chñ ®Çu t­ ) th× XÝ nghiÖp mçi n¨m ®· tiÕt kiÖm ®­îc mét sè tiÒn t­êng ®èi lµ 274.878.460 ®ång, bæ sung ®¸ng kÓ cho nguån vèn cña XÝ nghiÖp. Bªn trªn lµ mét vµi biÖn ph¸p em ®­a ra ®Ó cã thÓ phÇn nµo gióp cho XÝ nghiÖp n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông cña vèn l­u ®éng, tõ ®ã t¨ng lîi nhuËn vµ doanh thu cña XÝ nghiÖp lªn. * Mét sè kiÕn nghÞ : Lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng d­íi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc th× XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng lu«n ph¶i tæ chøc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh theo ph¸p luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ. ChÝnh v× thÕ, Nhµ n­íc lu«n cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, còng nh­ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng. Tuy nhiªn, hiÖn nay mét sè chÝnh s¸ch , c¬ chÕ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ ch­a thùc sù hîp lý, ch­a t¹o ®­îc ®éng lùc thóc ®Èy ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Thùc tÕ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp ®ßi hái Nhµ n­íc cÇn thanh to¸n kÞp thêi vèn x©y dùng ®èi víi c¸c chñ ®Çu t­, ®Ó c¸c chñ ®Çu t­ thanh to¸n tr¶ cho XÝ nghiÖp, bëi v× sè d­ nî cña c¸c chñ ®Çu t­ kÐo dµi víi sè l­îng lín lµm ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp. - Vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp mét phÇn ®­îc tµi trî bëi nguån ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp, nh­ng trªn thùc tÕ míi ®¸p øng ®­îc ë møc thÊp, ®iÒu nµy dÉn tíi t×nh tr¹ng khan hiÕm vèn vµ XÝ nghiÖp phai ®i vay hoÆc chiÕm dông vèn nhiÒu. Do ®ã hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp kh«ng cao, lîi nhuËn thÊp do chi phÝ bÞ ®Èy cao. XÐt chung cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc hiÖn nay th× vèn Nhµ n­íc cÊp míi chØ ®¹t 20% vèn l­u ®éng. Nî ph¶i tr¶ cña c¸c doanh nghiÖp lu«n b»ng 1,2 ®Õn 1,5 lÇn tæng sè vèn Nhµ n­íc cÊp. §èi víi XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng, nhu cÇu vÒ vèn l­u ®éng lµ rÊt lín vµ cÊp thiÕt. VËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng vµ t¹o tiÒm lùc tµi chÝnh v÷ng chøc cho XÝ nghiÖp th× Nhµ n­íc cÇn phÊn ®Êu cÊp bæ sung vèn l­u ®éng cho XÝ nghiÖp víi qui m« hîp lý vµ kÞp thêi h¬n. - Bªn c¹nh ®ã lµ vÊn ®Ò vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ ®Êu thÊu trong x©y dùng cßn nhiÒu bÊt cËp. §Êu thÇu trong x©y dùng lµ mét biÖn ph¸p hiÖu qu¶ nhÊt hiÖn nay ®Ó n©ng cao chÊt l­îng c«ng tr×nh vµ hiÖu qu¶ x©y dùng. Nã gióp c¸c nhµ ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh víi chi phÝ thÊp nhÊt cã thÓ vµ chÊt l­îng cao nhÊt. Tuy vËy c¬ chÕ nµy cßn cã nhiÒu bÊt cËp hay nãi c¸ch kh¸c lµ ch­a ®­îc râ rµng nªn nh­ hiÖn nay cã nhiÒu ®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng thiÕt kÕ vµ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i th× kh«ng nhËn ®­îc thÇu. Ng­îc l¹i nh÷ng ®¬n vÞ kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn l¹i nhËn ®­îc c¸c c«ng tr×nh, råi sau ®ã hä l¹i thuª l¹i c¸c ®on vÞ kh¸c lµm vµ h­ëng mét phÇn chªnh lÖch. Ho¹t ®éng ®Êu thÇu cßn ch­a trung thùc, phÇn nhiÒu chØ mang tÝnh h×nh thøc, kh«ng hiÖu qu¶. T×nh tr¹ng nµy ®ßi hái Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi th«ng qua kiÖn toµn hÖ thèng ph¸p luËt ®Ó cã thÓ qu¶n lý tèt c«ng t¸c ®Êu thÇu. KÕt luËn N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông Vèn l­u ®éng lµ mét h­íng ®i ®óng kh«ng chØ riªng víi XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng mµ cßn ®èi víi nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c cã mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, nhu cÇu vÒ vèn l­u ®éng lµ v« cïng lín, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lµm sao sö dông vèn l­u ®éng sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ®¹t ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng sao cho ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, t×m c¸c biÖn ph¸p t¨ng vßng quay vèn l­u ®éng ®Ó kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn l­u ®éng cao nhÊt. Râ rµng trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ®­îc kh¼ng ®Þnh nh­ mét xu thÕ kh¸ch quan trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ trong sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp. §¸nh gi¸ ®­îc ®iÒu nµy, trong thêi gian qua XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng ®· t×m ra cho m×nh mét h­íng ®i, mét ph­¬ng ¸n n©ng cao hiÖu qu¶ cña vèn l­u ®éng hîp lý gióp cho XÝ nghiÖp tho¸t ®­îc nh÷ng khã kh¨n khi b­íc vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. C«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng trªn c¬ së tËn dông nguån néi lùc hiÖn cã, c¶i tiÕn vµ n©ng cÊp m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho c«ng nh©n ®· gãp phÇn quan träng, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong sù ph¸t triÓn nh­ ngµy nay cña XÝ nghiÖp. Th«ng qua viÖc sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ cao, c¸c c«ng tr×nh cña XÝ nghiÖp cã chÊt l­îng cao h¬n, thi c«ng ®­îc nh÷ng c«ng tr×nh cã yªu cÇu kü thuËt vµ ®é chÝnh x¸c cao vµ thùc sù ®· lµm hµi lßng kh¸ch hµng. Tuy vËy vÉn cßn mét sè mÆt h¹n chÕ do thiÕu vèn hay mét sè nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan kh¸c. Trong thêi gian tíi, ®Ó gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng khã kh¨n nµy rÊt cÇn cã thªm sù hç trî cña c¸c ban ngµnh, ®Æc biÖt lµ sù b¶o trî tõ phÝa Nhµ n­íc. LuËn v¨n thÓ hiÖn ý kiÕn c¸ nh©n víi hy väng ®­îc ®ãng gãp mét phÇn hÕt søc nhá bÐ vµo viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng. Tuy nhiªn, do kh¶ n¨ng h¹n chÕ, lý luËn cßn non kÐm nªn vÊn ®Ò ch­a ®­îc nªu ra hÕt, c«ng t¸c kh¶o s¸t, nghiªn cøu ph­¬ng ¸n kh«ng sao tr¸nh khái nh÷ng s¬ suÊt vµ thiÕu sãt. KÝnh mong ®­îc sù gióp ®ì cña c¸c b¹n ®Ó ®Ò tµi ®­îc hoµn thiÖn tèt h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña ThÇy gi¸o NguyÔn Tµi V­îng vµ c¸c c¸n bé thuéc XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng trong qu¸ tr×nh lµm ®Ò tµi. Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m 2002 Tµi liÖu tham kh¶o B¸o c¸o tµi chÝnh cña XÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng- n¨m 1999, 2000, 2001. Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp – Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh n¨m 1999. Tr­êng ®¹i häc tµi chÝnh kÕ to¸n Hµ Néi. Qu¶n lý vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª. Kinh tÕ vµ qu¶n lý – TS Ng« TrÇn ¸nh, tñ s¸ch kinh tÕ kü thuËt tr­êng ®¹i häc b¸ch khoa Hµ Néi, nhµ xuÊt b¶n thèng kª. Ph©n tÝch tµi chÝnh trong doanh nghiÖp – ng­êi dÞch §ç V¨n ThuËn, t¸i b¶n lÇn thø nhÊt, nhµ xuÊt b¶n thèng kª. T¹p chÝ giao thèng vËn t¶i, th¸ng 2,3 n¨m 2002.