Luận văn Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp và những giải pháp góp phần nâng cao khả năng tài chính của Tổng công ty chè Việt nam

Lêi më ®Çu –µ— Nh­ ta ®· biÕt, nhËn thøc- quyÕt ®Þnh vµ hµnh ®éng lµ bé ba biÖn chøng cña qu¶n lý khoa häc, cã hiÖu qu¶ toµn bé c¸ ho¹t ®éng kinh tÕ trong ®ã nhËn thøc gi÷ vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu vµ sau ®ã lµ c¸c nhiÖm vô cÇn ®¹t tíi trong t­¬ng lai. Nh­ vËy nÕu nhËn thøc ®óng, ng­êi ta sÏ cã c¸c quyÕt ®Þnh ®óng vµ tæ chøc thùc hiÖn kÞp thêi c¸c quyÕt ®Þnh ®ã ®­¬ng nhiªn sÏ thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nh­ mong muèn. Ng­îc l¹i, nÕu nhËn thøc sai sÏ dÉn tíi c¸c quyÕt ®Þnh sai vµ nÕu thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh sai ®ã th× hËu qña sÏ kh«ng thÓ l­êng tr­íc ®­îc. V× vËy ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh lµ ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n nhÊt nh÷ng g× ®· lµm ®­îc, dù kiÕn nh÷ng g× sÏ x¶y ra, trªn c¬ së ®ã kiÕn nghÞ c¸c biÖn ph¸p ®Ó tËn dông triÕt ®Ó nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ kh¾c phôc c¸c ®iÓm yÕu. T×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ sù quan t©m kh«ng chØ cña chñ doanh nghiÖp mµ cßn lµ mèi quan t©m cña rÊt nhiÒu ®èi t­îng nh­ c¸c nhµ ®Çu t­, ng­êi cho vay, Nhµ n­íc vµ ng­êi lao ®éng. Qua ®ã hä sÏ thÊy ®­îc thùc tr¹ng thùc tÕ cña doanh nghiÖp sau mçi chu kú kinh doanh, vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh. Th«ng qua ph©n tÝch hä cã thÓ rót ra ®­îc nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n liªn quan ®Õn doanh nghiÖp vµ t¹o ®iÒu kiÖn naang cao kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Lµ mét sinh viªn §H Th­¬ng M¹i, chuÈn bÞ b­íc vµo m«i tr­êng kinh doanh, em nhËn thÊy tÇm quan träng cña vÊn ®Ò tµi chÝnh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp, kÕt hîp víi qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Tæng c«ng ty chÌ ViÖt nam cµng gióp em kh¼ng ®Þnh râ ®iÒu ®ã. §­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o- TiÕn sÜ NguyÔn Quang Hïng- ng­êi thÇy ®· khuyÕn khÝch së thÝch l©u dµi cña em trong viÖc nghiªn cøu m«n ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh, nªn em chän ®Ò tµi: “Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ nh÷ng gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt nam” lµm ®Ò tµi cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Thùc hiÖn ®Ò tµi nµy víi môc ®Ých dùa vµo t×nh h×nh thùc tÕ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty trªn c¬ së ®ã ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p hîp lý trong viÖc qu¶n trÞ tµi chÝnh, ®Ó sö dông tµi s¶n vµ nguån vèn cña doanh nghiÖp mét c¸ch cã hiÖu qu¶. LuËn v¨n cña em tr×nh bµy thµnh 3 phÇn chÝnh nh­ sau: PhÇn I: C¬ së lý luËn cña ho¹t ®éng ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh. PhÇn II: Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt nam. PhÇn III: nh÷ng gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty. Lêi c¶m ¬n Trong b¶n luËn v¨n nµy, em xin bµy tá lêi c¶m ¬n s©u s¾c tíi thÇy gi¸o -TiÕn sÜ NguyÔn Quang Hïng-ng­êi thÇy ®· lu«n ë bªn c¹nh vµ tËn t×nh gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi tèt nghiÖp cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy gi¸o, c¸c c« gi¸o tr­êng §H Th­¬ng M¹i, ®Æc biÖt lµ c¸c thÇy c« gi¸o Khoa KÕ to¸n Tµi ChÝnh- nh÷ng ng­êi ®· d¹y dç, h­íng dÉn em trong nh÷ng n¨m th¸ng häc tËp t¹i tr­êng. Em xin ch©n träng c¶m ¬n c¸c c«, c¸c chó Phßng KÕ to¸n- Tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt nam ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em trong viÖc cung cÊp nh÷ng th«ng tin cã liªn quan ®Õn tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty, còng nh­ gãp ý kiÕn, t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy. Em xin ®­îc bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi gia ®×nh, b¹n bÌ lµ chç dùa gióp em hoµn thµnh tèt viÖc häc tËp nghiªn cøu cña m×nh trong suèt bèn n¨m häc tËp võa qua. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PhÇn I C¬ së lý luËn cña ho¹t ®éng ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp I / B¶n chÊt chøc n¨ng tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1 / B¶n chÊt, vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.1/ B¶n chÊt cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.1.1/Néi dung cña c¸c mèi quan hÖ tµi chÝnh. Tµi chÝnh lµ mét bé phËn cÊu thµnh trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp. Nã cã mèi liªn hÖ h÷u c¬ vµ t¸c ®éng qua l¹i víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c. Mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i nµy ph¶n ¸nh vµ thÓ hiÖn sù t¸c ®éng g¾n bã th­êng xuyªn gi÷a ph©n phèi s¶n xuÊt víi tiªu thô s¶n phÈm. Ph©n phèi võa ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi, l¹i võa lµ ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt vµ trao ®æi cã thÓ tiÕn hµnh b×nh th­êng vµ liªn tôc. Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ tµi chÝnh cña c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n vµ lµ mét kh©u tµi chÝnh c¬ së trong hÖ thèng tµi chÝnh. V× t¹i ®©y diÔn ra qu¸ tr×nh t¹o lËp vµ chu chuyÓn vèn g¾n liÒn víi qua tr×nh s¶n xuÊt, ®Çu t­, tiªu thô vµ ph©n phèi. Tµi chÝnh- tho¹t nh×n chóng ta l¹i hiÓu lµ tiÒn tÖ, nh­ mét doanh nghiÖp sÏ ph¶i trÝch mét kho¶n tiÒn l­¬ng ®Ó tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Khi tiÒn l­¬ng tham gia ph©n phèi gi÷a c¸c lo¹i lao ®éng cã tr×nh ®é nghÒ nghiÖp kh¸c nhau vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc kh¸c nhau. Tµi chÝnh tham gia ph©n phèi s¶n phÈm quèc d©n cho ng­êi lao ®éng th«ng qua qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ sö dông quü tiÒn l­¬ng vµ c¸c quü phóc lîi c«ng céng kh¸c. Do vËy gi÷a tµi chÝnh vµ tiÒn lµ hai ph¹m trï kinh tÕ kh¸c nhau. Tµi chÝnh còng kh«ng ph¶i lµ tiÒn tÖ, vµ còng kh«ng ph¶i lµ quü tiÒn tÖ. Nh­ng thùc chÊt tiÒn tÖ vµ quü tiÒn tÖ chØ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn bªn ngoµi cña tµi chÝnh, cßn bªn trong nã lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ ®a d¹ng. Nh©n lo¹i ®· cã nh÷ng ph¸t minh vÜ ®¹i trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn viÖc ph¸t minh ra tiÒn, mµ nhê ®ã ng­êi ta cã thÓ quy mäi ho¹t ®éng kh¸c nhau vÒ mét ®¬n vÞ ®o thèng nhÊt, vµ trªn c¬ së ®ã cã thÓ so s¸nh, tÝnh to¸n ®­îc víi nhau. Nh­ vËy tiÒn chØ lµ ph­¬ng tiÖn cho ho¹t ®éng tµi chÝnh nãi chung vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp nãi riªng. Th«ng qua ph­¬ng tiÖn nµy, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau trong mäi lÜnh vùc, nÕu nh­ chóng ta chØ nh×n bÒ ngoµi th× chØ thÊy c¸c ho¹t ®éng ®ã ho¹t ®éng t¸ch riªng nhau, nh­ng thËt ra l¹i g¾n bã víi nhau trong sù vËn ®éng vµ chu chuyÓn vèn, chóng ®­îc tÝnh to¸n vµ so s¸nh víi nhau b»ng tiÒn. Do vËy toµn bé c¸c quan hÖ kinh tÕ ®­îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn ph¸t sinh trong doanh nghiÖp thÓ hiÖn néi dung cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. Nã bao gåm c¸c quan hÖ tµi chÝnh sau: + Quan hÖ trong néi bé doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, còng nh­ nh÷ng mèi quan hÖ vÒ ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i d­íi h×nh thøc gi¸ trÞ cña c¶i vËt chÊt sö dông vµ s¸ng t¹o ra ë c¸c doanh nghiÖp. Quan hÖ tµi chÝnh trong néi bé doanh nghiÖp: ®ã lµ nh÷ng quan hÖ vÒ ph©n phèi, ®iÒu hoµ c¬ cÊu thµnh phÇn vèn kinh doanh, ph©n phèi thu nhËp gi÷a c¸c thµnh viªn trong néi bé doanh nghiÖp; c¸c quan hÖ vÒ thanh to¸n hîp ®ång lao ®éng gi÷a chñ doanh nghiÖp vµ c«ng nh©n viªn chøc. C¸c mèi quan hÖ nµy ®Òu th«ng qua viÖc t¹o lËp vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ ë doanh nghiÖp nh­: vèn cè ®Þnh, vèn l­u ®éng, quü tiÒn l­¬ng, quü khÊu hao, quü dù tr÷ tµi chÝnh... nh»m phôc vô cho c¸c môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp. + Quan hÖ tµi chÝnh gi÷a doanh nghiÖp víi nhµ n­íc. ThÓ hiÖn trong viÖc c¸c doanh nghiÖp nép thuÕ cho chÝnh phñ vµ sù tµi trî cña chÝnh phñ trong mét sè tr­êng hîp cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn vai trß can thiÖp vµo kinh tÕ cña m×nh. ë n­íc ta do cßn thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh nªn sù tµi trî cña nhµ n­íc ®­îc thÓ hiÖn râ b»ng viÖc b¶o ®¶m mét phÇn vèn ph¸p ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp.Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc sÏ ®­îc nhµ n­íc chó träng ®Çu t­ vèn nh»m gióp doanh nghiÖp ph¸t triÓn tèt h¬n. Còng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh nµy, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i nép c¸c kho¶n thuÕ, phÝ, lÖ phÝ nh­ c¸c doanh nghiÖp kh¸c vµ cßn ph¶i nép thuÕ sö dông vèn cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Kho¶n thu nµy chiÕm tØ träng lín trong thu ng©n s¸ch gióp nhµ n­íc cã nguån ®Ó phôc vô cho quèc kÕ d©n sinh nãi chung vµ t¹o hµnh lang ph¸p lý ®Ó b¶o vÖ nÒn kinh tÕ còng nh­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ hç trî ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç hoÆc kh«ng ho¹t ®éng ë nh÷ng then chèt, nhµ n­íc sÏ cho cæ phÇn ho¸. NghÜa lµ toµn bé sè vèn cña doanh nghiÖp theo d¹ng nµy sÏ bao gåm : Cæ phÇn cña nhµ n­íc, cæ phÇn cña doanh nghiÖp vµ cæ phÇn cña ng©n hµng. NÕu doanh nghiÖp b¸n cæ phÇn cña m×nh cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp th× lóc ®ã sÏ cã c¸c cæ phÇn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. ë mét chõng mùc nµo ®ã, khi thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam vËn hµnh th× cæ phÇn ®ã sÏ ®­îc mua ®i b¸n l¹i trªn thÞ tr­êng vµ n¶y sinh ra cæ phÇn x· héi. Trong ®iÒu kiÖn ®ã mèi quan hÖ gi÷a ng©n s¸ch nhµ n­íc víi doanh nghiÖp còng cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ. Nhµ n­íc cßn tham gia vµo nÒn kinh tÕ víi t­ c¸ch lµ mét cæ ®«ng. + Quan hÖ gi÷a nhµ n­íc víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian. HiÖn nay c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian ë n­íc ta míi chØ hiÖn râ nÐt b»ng ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ cña c«ng ty b¶o hiÓm. Nh­ng ®Ó cã mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn tÊt yÕu ph¶i cã sù thiÕt lËp c¸c h×nh thøc phong phó, ®a d¹ng trong lÜnh vùc m«i giíi vÒ vèn. Nh»m biÕn nh÷ng nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi ë c¸c hé gia ®×nh, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kh¸c thµnh nh÷ng nguån vèn dµnh ®Ó ®Çu t­ cho kinh tÕ. + Quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp víi nhau. Mèi quan hÖ nµy ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thanh to¸n c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô, trong viÖc gãp vèn liªn doanh, vèn cæ phÇn vµ chia lîi nhuËn do vèn liªn doanh cæ phÇn mang l¹i. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c mèi quan hÖ vÒ kinh tÕ gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã xu thÕ ngµy cµng t¨ng lªn. C¸c ho¹t ®éng ®ã ®an xen vµo nhau vµ tù ®iÒu chØnh theo c¸c quan hÖ cung cÇu vÒ vèn tiÒn tÖ vµ kh¶ n¨ng thu hót lîi nhuËn. + Quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi c¸c tæ chøc kinh tÕ n­íc ngoµi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh vay, cho vay, tr¶ nî vµ ®Çu t­ víi gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c tæ chøc kinh tÕ trªn thÕ giíi. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng g¾n liÒn víi chÝnh s¸ch më cöa, c¸c ho¹t ®éng gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ n­íc ngoµi ngµy cµng cã xu thÕ hoµ nhËp lÉn nhau, hîp t¸c víi nhau ®Ó ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng vµ thÕ m¹nh cña m×nh trong viÖc khai th¸c c¸c nguån vèn ®­a vµo s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cã chi phÝ Ýt nhÊt víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. 1.1.2 B¶n chÊt cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ hÖ thèng c¸c quan hÖ kinh tÕ biÓu hiÖn d­íi h×nh th¸i gi¸ trÞ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp ®Ó phôc vô cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ c¸c nhu cÇu chung cña x· héi. Hay, tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ nh÷ng mèi quan hÖ tiÒn tÖ g¾n trùc tiÕp víi viÖc tæ chøc, huy ®éng, ph©n phèi, sö dông vµ qu¶n lý vèn trong qu¸ tr×nh kinh doanh. 1.2 / Vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. Vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp ®­îc vÝ nh­ nh÷ng tÕ bµo cã kh¶ n¨ng t¸i t¹o, hay cßn ®­îc coi nh­ “ c¸i gèc cña nÒn tµi chÝnh”. Sù ph¸t triÓn hay suy tho¸i cña s¶n xuÊt- kinh doanh g¾n liÒn víi sù më réng hay thu hÑp nguån lùc tµi chÝnh. V× vËy vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp sÏ trë nªn tÝch cùc hay thô ®éng, thËm chÝ cã thÓ lµ tiªu cùc ®èi víi kinh doanh tr­íc hÕt phô thuéc vµo kh¶ n¨ng, tr×nh ®é cña ng­êi qu¶n lý ; sau ®ã nã cßn phô thuéc vµo m«i tr­êng kinh doanh, phô thuéc vµo c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n­íc. Song song víi viÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nhµ n­íc ®· ho¹ch ®Þnh hµng lo¹t chÝnh s¸ch ®æi míi nh»m x¸c lËp c¬ chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng nh­ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ kinh doanh, më réng khuyÕn khÝch giao l­u vèn. .. Trong ®iÒu kiÖn nh­ vËy, tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vai trß sau: 1.2.1/ Tµi chÝnh doanh nghiÖp- mét c«ng cô khai th¸c, thu hót c¸c nguån tµi chÝnh nh»m ®¶m b¶o nhu cÇu vèn cho ®Çu t­ kinh doanh. §Ó thùc hiÖn mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tr­íc hÕt c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã mét yÕu tè tiÒn ®Ò - ®ã lµ vèn kinh doanh. Trong c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh bao cÊp tr­íc ®©y, vèn cña c¸c doanh nghiÖp nghiÖp nhµ n­íc ®­îc nhµ n­íc tµi trî hÇu hÕt. V× thÕ vai trß khai th¸c, thu hót vèn kh«ng ®­îc ®¹t ra nh­ mét nhu cÇu cÊp b¸ch, cã tÝnh sèng cßn víi doanh nghiÖp. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®a thµnh phÇn, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc chØ lµ mét bé phËn cïng song song tån t¹i trong c¹nh tranh, cho viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh nghÒ míi nh»m thu hót ®­îc lîi nhuËn cao... ®· trë thµnh ®éng lùc vµ lµ mét ®ßi hái bøc b¸ch ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, khi ®· cã nhu cÇu vÒ vèn, th× n¶y sinh vÊn ®Ò cung øng vèn. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, c¸c doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng ®Ó chñ ®éng khai th¸c thu hót c¸c nguån vèn trªn thÞ tr­êng nh»m phôc vô cho c¸c môc tiªu kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña m×nh. 1..2..2/ Tµi chÝh doanh nghiÖp cã vai trß trong viÖc sö dông vèn mét c¸ch tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶. Còng nh­ ®¶m b¶o vèn, viÖc tæ chøc sö dông vèn mét c¸ch tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ ®­îc coi lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, yªu cÇu cña c¸c quy luËt kinh tÕ ®· ®Æt ra tr­íc mäi doanh nghiÖp nh÷ng chuÈn mùc hÕt søc khe kh¾t; s¶n xuÊt kh«ng ph¶i víi bÊt kú gi¸ nµo. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Òu ®­îc ph¶n ¸nh b»ng c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ, chØ tiªu tµi chÝnh, b»ng c¸c sè liÖu cña kÕ to¸n vµ b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. Víi ®Æc ®iÓm nµy, ng­êi c¸n bé tµi chÝnh cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó mét mÆt ph¶i b¶o toµn ®­îc vèn, mÆt kh¸c ph¶i sö dông c¸c biÖn ph¸p t¨ng nhanh vßng quay vèn, n©ng cao kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn kinh doanh. 1.2.3/ Tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vai trß ®ßn bÈy kÝch thÝch vµ ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt kinh doanh. Kh¸c víi nÒn kinh tÕ tËp trung, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c quan hÖ tµi chÝnh doanh nghiÖp ®­îc më ra trªn mét ph¹m vi réng lín. §ã lµ nh÷ng quan hÖ víi hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i, víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian kh¸c, c¸c thµnh viªn gãp vèn ®Çu t­ liªn doanh vµ nh÷ng quan hÖ tµi chÝnh trong néi bé doanh nghiÖp...Nh÷ng quan hÖ tµi chÝnh trªn ®©y chØ cã thÓ ®­îc diÔn ra khi c¶ hai bªn cïng cã lîi vµ trong khu«n khæ cña ph¸p luËt. Dùa vµo kh¶ n¨ng nµy, nhµ qu¶n lý cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô tµi chÝnh nh­ ®Çu t­, x¸c ®Þnh l·i suÊt, tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng ®Ó kÝch thÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, kÝch thÝch tiªu dïng, kÝch thÝch thu hót vèn nh»m thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng trong ho¹t ®éng kinh doanh. 1.2.4/ Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ c«ng cô quan träng ®Ó kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. T×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ tÊm g­¬ng ph¶n ¸nh trung thùc nhÊt mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, Th«ng qua c¸c chØ tiªu tµi chÝnh nh­: hÖ sè nî, hiÖu suÊt vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn, c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn vèn...cã thÓ dÔ dµng nhËn biÕt chÝnh x¸c thùc tr¹ng tèt, xÊu trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng cô kiÓm tra tµi chÝnh, ®ßi hái nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cÇn tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, h¹ch to¸n thèng kª, x©y dùnghÖ thèng c¸c chØ tiªu ph©n tÝch tµi chÝnh vµ duy tr× nÒ nÕp chÕ ®é ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp. 2./ Chøc n¨ng cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. 2.1/ Chøc n¨ng huy ®éng vµ ph©n phèi nguån vèn. Mét doanh nghiÖp cã thÓ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc th× cÇn ph¶i cã vèn vµ quyÒn sö dông nguån vèn b»ng tiÒn cña m×nh mét c¸ch chñ ®éng. Tuy nhiªn còng cÇn ph¶I lµm râ mét vÊn ®Ò lµ: C¸c nguån vèn ®­îc lÊy ë ®©u ? Lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ huy ®éng ®­îc vèn ? Tr­íc ®©y trong c¬ chÕ qu¶n lý kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp toµn bé vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cho viÖc thiÕt lËp c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh. HiÖn nay khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi sù ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, nhiÒu xÝ nghiÖp quèc doanh ®· tá ra sù yÕu kÐm cña m×nh. Thùc tr¹ng ®ã ®Æt ra cho c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung vµ c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh nãi riªng mét vÊn ®Ò lµ: lµm thÕ nµo ®Ó ®­a c¸c xÝ nghiÖp lµm ¨n thua lç ®ã tho¸t khái t×nh tr¹ng hiÖn nay ? ChÝnh sù bÊt æn ®Þnh nµy ®· t¹o ra mét sù ch­a ®­îc nhÊt qu¸n trong viÖc ®Þnh h×nh c¸c nguån vèn cho c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ta. Tuy nhiªn, dï thay ®æi cô thÓ nh­ thÕ nµo ch¨ng n÷a th× mäi doanh nghiÖp víi mäi h×nh thøc së h÷u trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, l­u th«ng, dÞch vô ®Òu cã thÓ huy ®éng ®­îc vèn tõ c¸c nguån sau: -Vèn do ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp hoÆc cÊp trªn cÊp ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së biªn b¶n giao nhËn vèn mµ doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vµ ph¸t triÓn sè vèn giao ®ã. Khi míi thµnh lËp nhµ n­íc hoÆc cÊp trªn cÊp vèn ®Çu t­ ban ®Çu ®Ó c«ng ty thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp víi quy m« vµ ngµnh nghÒ. Sè vèn nµy th­êng b»ng hoÆc lín h¬n sè vèn ph¸p ®Þnh. Sau qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nÕu thÊy cÇn thiÕt, nhµ n­íc sÏ cÊp bæ sung vèn cho doanh nghiÖp ®Ó phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn tù bæ sung: lµ vèn néi bé cña doanh nghiÖp bao gåm: + PhÇn vèn khÊu hao c¬ b¶n ®Ó l¹i doanh nghiÖp + PhÇn lîi nhuËn sau khi ®· nép thuÕ + PhÇn tiÒn nh­îng b¸n tµi s¶n (nÕu cã) -Vèn liªn doanh liªn kÕt : ®ã lµ sù gãp tiÒn hoÆc gãp tµi s¶n cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®Ó cïng víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. - Vèn vay: chñ yÕu lµ vèn vay ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Ngoµi c¸c lo¹i vèn nãi trªn, c¸c doanh nghiÖp cßn cã thÓ huy ®éng vèn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ doanh nghiÖp sÏ tr¶ l·i cho sè vèn vay ®ã theo l·i suÊt ng©n hµng. Qua ®ã ta h×nh dung ra ®­îc, qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét l­îng vèn ®Çu t­ tèi thiÓu. §èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc sè vèn nµy do ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp cã thÓ lµ 100% hoÆc tèi thiÓu lµ 51%. Cßn ®èi víi c¸c C«ng ty cæ phÇn, C«ng ty TNHH th× sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu ®­îc h×nh thµnh tõ viÖc ®ãng gãp vèn hoÆc hïn vèn cña c¸c cæ ®«ng d­íi h×nh thøc cæ phÇn. Møc vay vèn ®­îc quy ®Þnh theo tõng doanh nghiÖp. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh doanh, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp vÉn ph¶i tiÕp tôc ®Çu t­ trung vµ dµi h¹n v× vËy doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn bªn trong doanh nghiÖp nh­ vèn tù tµi trî. NÕu nh­ nguån tù tµi trî mµ nhu cÇu ®Çu t­ dµi h¹n vÉn kh«ng ®¸p øng ®­îc th× doanh nghiÖp ph¶i t×m kiÕm nguån vèn tõ bªn ngoµi nh­ c¸c h×nh thøc ®· nªu ë trªn. Víi chøc n¨ng tæ chøc vèn, tµi chÝnh doanh nghiÖp kh«ng ®¬n thuÇn chØ thùc hiÖn viÖc huy ®éng vèn mµ cßn ph¶i tiÕn hµnh ph©n phèi vèn sao cho víi sè vèn ph¸p ®Þnh, vèn tù cã vµ c¸c nguån vèn huy ®éng, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông chóng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Muèn vËy, trong tõng thêi kú kinh doanh doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu vÒ vèn lµ bao nhiªu vµ kÕt cÊu nh­ thÕ nµo lµ hîp lý. 2.2/ Chøc n¨ng ph©n phèi. Sau khi huy ®éng vèn vµ ®· sö dông nguån vèn ®ã sÏ thu ®­îc kÕt qu¶ lµ viÖc tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh nghiÖp. Do ®ã doanh nghiÖp tiÕn hµnh ph©n phèi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. ë n­íc ta, do tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau, cho nªn quy m« vµ ph­¬ng thøc ph©n phèi ë c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp còng kh¸c nhau. Sau mçi kú kinh doanh, sè tiÒn mµ doanh nghiÖp thu ®­îc bao gåm c¶ gi¸ vèn vµ chi phÝ ph¸t sinh. Do vËy c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph©n phèi theo d¹ng chung nh­ sau: Bï ®¾p chi phÝ ph©n bæ cho hµng ho¸ ®· tiªu thô bao gåm: + TrÞ gi¸ vèn hµng ho¸. + Chi phÝ l­u th«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· ®· bá ra nh­ l·i vay ng©n hµng, chi phÝ giao dÞch, lîi tøc tr¸i phiÕu. + KhÊu hao m¸y mãc. - PhÇn cßn l¹i sau khi bï ®¾p c¸c chi phÝ ®­îc gäi lµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. PhÇn lîi nhuËn nµy, mét phÇn ph¶i nép cho ng©n s¸ch nhµ n­íc d­íi h×nh thøc thuÕ, phÇn cßn l¹i tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña tõng doanh nghiÖp mµ tiÕn hµnh chia l·i liªn doanh, tr¶ lîi tøc cæ phÇn, trÝch lËp c¸c quü doanh nghiÖp. 2.3 / Chøc n¨ng gi¸m ®èc. §ã lµ kh¶ n¨ng kh¸ch quan ®Ó sö dông tµi chÝnh lµm c«ng cô kiÓm tra, gi¸m ®èc b»ng ®ång tiÒn víi viÖc sö dông chøc n¨ng th­íc ®o gi¸ trÞvµ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cña tiÒn tÖ. Kh¶ n¨ng nµy biÓu hiÖn ë chç, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chøc n¨ng ph©n phèi, sù kiÓm tra cã thÓ diÔn ra d­íi d¹ng: xem xÐt tÝnh cÇn thiÕt, quy m« cña viÖc ph©n phèi c¸c nguån tµi chÝnh, hiÖu qu¶ cña viÖc ph©n phèi qua c¸c quü tiÒn tÖ. Gi¸m ®èc tµi chÝnh mang tÝnh chÊt tæng hîp toµn diÖn, tù th©n vµ diÔn ra th­êng xuyªn v× gi¸m ®èc tµi chÝnh lµ qu¸ tr×nh kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng ­u ®iÓm ®Ó ph¸t huy, tån t¹i ®Ó kh¸c phôc. Ho¹t ®éng tµi chÝnh diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi trªn tÇm vÜ m« vµ vi m«. Trong c¸c ho¹t ®éng ®ã tµi chÝnh kh«ng chØ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ s¶n xuÊt mµ cßn thóc ®Èy ph¸t triÓn. §éng lùc ®Ó thóc ®Èy nhanh nÒn s¶n xuÊt x· héi kh«ng chØ phô thuéc vµo sù ph©n phèi c©n b»ng, hîp lý vµ c©n ®èi gi÷a c¸c bé phËn mµ cßn trùc tiÕp phô thuéc vµo sù kiÓm tra, kiÓm so¸t nghiªm nghÆt mäi ho¹t ®éng tµi chÝnh. Néi dung gi¸m ®èc tµi chÝnh lµ gi¸m ®èc sù vËn ®éng vµ chu chuyÓn cña nguån vèn tiÒn tÖ víi hiÖu qu¶ sö dông vèn, gi¸m ®èc viÖc lËp vµ chÊp hµnh c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch, c¸c ®Þnh møc kinh tÕ tµi chÝnh, gi¸m ®èc qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ, qu¸ tr×nh h¹ch to¸n kinh tÕ vµ gi¸m ®èc viÖc chÊp hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh. Thùc hiÖn qu¶n lý tµi chÝnh ®· kh¼ng ®Þnh, ®Ó thùc hiÖn triÖt ®Ó vµ cã hiÖu qu¶ viÖc gi¸m ®èc tµi chÝnh cÇn ph¶i th­êng xuyªn ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh phï hîp víi c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ vµ thùc tiÔn s¶n xuÊt kinh doanh. Th«ng qua ®ã gióp cho viÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p tèi ­u nh»m lµm lµnh m¹nh t×nh h×nh tµi chÝnh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. II/ Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1/ Kh¸i niÖm vµ môc ®Ých ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.1/ Kh¸i niÖm. Tr­íc hÕt ta t×m hiÓu xem ph©n tÝch nh­ thÕ nµo ? Ph©n tÝch trong lÜnh vùc tù nhiªn ®­îc hiÓu lµ sù chia nhá sù vËt hiÖn t­îng trong mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a c¸c bé phËn cÊu thµnh cña sù vËt hiÖn t­îng ®ã nh­ ph©n tÝch c¸c chÊt ho¸ häc b»ng nh÷ng ph¶n øng, ph©n tÝch c¸c vi sinh vËt b»ng kÝnh hiÓn vi. Cßn trong lÜnh vùc kinh tÕ x· héi, c¸c hiÖn t­îng cÇn ph©n tÝch chØ tån t¹i b»ng nh÷ng kh¸i niÖm trõu t­îng. Do ®ã viÖc ph©n tÝch ph¶i b»ng nh÷ng ph­¬ng ph¸p trõu t­îng. C M¸c ®· chØ ra r»ng: " Khi ph©n tÝch c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi th× kh«ng thÓ sö dông hoÆc kÝnh hiÓn vi, hoÆc nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc. Lùc l­îng cña trõu t­îng ph¶i thay thÕ c¸i nµy hoÆc c¸i kia". (M¸c- ¡nghen toµn tËp, tËp 23- NXB " T¸c phÈm chÝnh trÞ" Matscova 1951 trang 6). Ph©n tÝch kinh doanh lµ viÖc ph©n chia c¸c hiÖn t­îng, c¸c qu¸ tr×nh vµ c¸c kÕt qu¶ kinh doanh thµnh nhiÒu bé phËn cÊu thµnh. Trªn c¬ së ®ã, b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p liªn hÖ, so s¸nh, ®èi chiÕu vµ tæng hîp l¹i nh»m rót ra tÝnh quy luËt vµ xu h­íng ph¸t triÒncña c¸c hiÖn t­îng nghiªn cøu. Ph©n tÝch kinh doanh g¾n liÒn víi mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña con ng­êi. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh ch­a ph¸t triÓn, yªu cÇu th«ng tin cho qu¶n lý ch­a nhiÒu, ch­a phøc t¹p, c«ng viÖc ph©n tÝch còng ®­îc tiÕn hµnh chØ lµ nh÷ng phÐp tÝnh céng trõ gi¶n ®¬n. Khi nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, nh÷ng ®ßi hái vÒ qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n kh«ng ngõng t¨ng lªn. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý kinh doanh ngµy cµng cao vµ phøc t¹p, ph©n tÝch kinh doanh ®­îc h×nh thµnh vµ ngµy cµng hoµn thiÖn víi hÖ thèng lý luËn ®éc lËp. Qu¸ tr×nh ®ã hoµn toµn phï hîp víi yªu cÇu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn c¸c bé m«n khoa häc. F ¡nghen ®· chØ râ: "NÕu mét h×nh th¸i vËn ®éng lµ do mét h×nh th¸i vËn ®éng kh¸c ph¸t triÓn lªn nh÷ng ph¶n ¸nh cña nã, tøc lµ nh÷ng ngµnh khoa häc kh¸c còng ph¶i tõ ngµnh nµy ph¸t triÓn ra mét ngµnh kh¸c mét c¸ch tÊt yÕu". ( F ¡nghen : Ph­¬ng ph¸p biÖn chøng tù nhiªn NXB Sù thËt 1963 trang 401-402). Lµ mét m«n khoa häc ®éc lËp, ph©n tÝch kinh doanh cã ®èi t­îng nghiªn cøu riªng. Nãi chung, lÜnh vùc nghiªn cøu cña ph©n tÝch kinh doanh kh«ng ngoµi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ lµ mét hiÖn t­îng kinh tÕ, x· héi ®Æc biÖt: §Ó ph©n chia tæng hîp vµ ®¸nh gi¸ c¸c hiÖn t­îng cña ho¹t ®éng kinh doanh, ®èi t­îng nghiªn cøu cña ph©n tÝch kinh doanh lµ nh÷ng kÕt qu¶ kinh doanh cô thÓ, ®­îc thÓ hiÖn b»ng c¸c chØ tiªu kinh tÕ, víi sù t¸c ®éng cña c¸c t¸c nh©n kinh tÕ. KÕt qu¶ kinh doanh thuéc ®èi t­îng ph©n tÝch cã thÓ lµ kÕt qu¶ riªng biÖt cña tõng kh©u, tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh­ mua hµng, b¸n hµng, s¶n xuÊt ra hµng ho¸, hoÆc cã thÓ lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña c¶ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §ã lµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cuèi cïng cña doanh nghiÖp. VËy thÕ nµo lµ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ? Vµ môc ®Ých cña viÖc ph©n tÝch nµy ra sao ? Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ mét tËp hîp c¸c kh¸i niÖm, ph­¬ng ph¸p vµ c«ng cô cho phÐp thu thËp, xö lý c¸c th«ng tin kÕ to¸n vµ c¸c th«ng tin kh¸c trong qu¶n lý doanh nghiÖp nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh, kh¶ n¨ng vµ tiÒm lùc cña doanh nghiÖp, gióp cho ng­êi sö dông th«ng tin ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh, quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp. 1.2/ Môc ®Ých. Nh­ chóng ta ®· biÕt mäi ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp ®Òu n»m trong thÓ t¸c ®éng liªn hoµn víi nhau. Bëi vËy, chØ cã thÓ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp míi ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ vµ s©u s¾c mäi ho¹t ®éng kinh tÕ trong tr¹ng th¸i thùc cña chóng. Trªn c¬ së ®ã, nªu lªn mét c¸ch tæng hîp vÒ tr×nh ®é hoµn thµnh c¸c môc tiªu- biÓu hiÖn b»ng hÖ thèng chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt trong kinh doanh. Mçi doanh nghiÖp ®Òu cã rÊt nhiÒu ®èi t­îng quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña m×nh nh­ c¸c nhµ ®Çu t­, nhµ cho vay, nhµ cung cÊp.. .Mçi ®èi t­îng nµy quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trªn nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau. Song nh×n chung, hä ®Òu quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng t¹o ra dßng tiÒn mÆt, kh¶ n¨ng sinh lêi, kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ møc lîi nhuËn tèi ®a. Bëi vËy ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ph¶i ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu sau: -Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin h÷u Ých cho c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c chñ nî vµ nh÷ng ng­êi sö dông kh¸c ®Ó hä cã thÓ ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ ®Çu t­, tÝn dông vµ c¸c quyÕt ®Þnh t­¬ng tù. Th«ng tin ph¶i dÔ hiÓu ®èi víi nh÷ng ng­êi cã mét tr×nh ®é t­¬ng ®èi vÒ kinh doanh vµ vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ mµ muèn nghiªn cøu c¸c th«ng tin nµy. -Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh còng nh»m cung cÊp th«ng tin quan träng nhÊt cho chñ doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c chñ nî vµ nh÷ng ng­êi sö dông kh¸c ®¸nh gi¸ sè l­îng, thêi gian vµ rñi ro cña nh÷ng kho¶n thu b»ng tiÒn tõ cæ tøc hoÆc tiÒn l·i. V× c¸c dßng tiÒn cña c¸c nhµ ®Çu t­ liªn quan víi c¸c dßng tiÒn cña doanh nghiÖp nªn qu¸ tr×nh ph©n tÝch ph¶i cung cÊp th«ng tin ®Ó gióp hä ®¸nh gi¸ sè l­îng, thêi gian vµ rñi ro cña c¸c dßng tiÒn thu thuÇn dù kiÕn cña doanh nghiÖp. -Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh còng ph¶i cung cÊp tin vÒ c¸c nguån lùc kinh tÕ, vèn chñ së h÷u, c¸c kho¶n nî, kÕt qu¶ cña c¸c qu¸ tr×nh, c¸c t×nh huèng lµm biÕn ®æi c¸c nguån vèn vµ c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp. §ång thêi qua ®ã cho biÕt thªm nghÜa vô cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸c nguån lùc nµy vµ c¸c t¸c ®éng cña nh÷ng nghiÖp vô kinh tÕ, gióp cho chñ doanh nghiÖp dù ®o¸n chÝnh x¸c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp trong t­¬ng lai. Qua ®ã cho thÊy, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu, so s¸nh sè liÖu vÒ tµi chÝnh thùc cã cña doanh nghiÖp víi qu¸ khø ®Ó ®Þnh h­íng trong t­¬ng lai. Tõ ®ã, cã thÓ ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ mÆt m¹nh, mÆt yÕu trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp vµ t×m ra c¸c biÖn ph¸p s¸t thùc ®Ó t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ cßn lµ c¨n cø quan träng phôc vô cho viÖc dù ®o¸n, dù b¸o xu thÕ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2/ ý nghÜa cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh. Ho¹t ®éng tµi chÝnh cã mèi quan hÖ trùc tiÕp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu cã ¶nh h­ëng ®Õn tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Ng­îc l¹i, t×nh h×nh tµi chÝnh tèt hay xÊu ®Òu cã t¸c ®éng thóc ®Èy hoÆc k×m h·m ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh v× vËy, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cã ý nghÜa quan träng ®èi víi b¶n th©n chñ doanh nghiÖp vµ c¸c ®èi t­îng bªn ngoµi cã liªn quan ®Õn tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 2.1/ §èi víi nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. C¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu tµi chÝnh trong doanh nghiÖp ®­îc gäi lµ ph©n tÝch tµi chÝnh néi bé. Kh¸c víi ph©n tÝch tµi chÝnh bªn ngoµi do nhµ ph©n tÝch ngoµi doanh nghiÖp tiÕn hµnh. Do ®ã th«ng tin ®Çy ®ñ vµ hiÓu râ vÒ doanh nghiÖp, c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh trong doanh nghiÖp cã nhiÒu lîi thÕ ®Ó cã thÓ ph©n tÝch tµi chÝnh tèt nhÊt. V× vËy nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cßn ph¶i quan t©m ®Õn nhiÒu môc tiªu kh¸c nhau nh­ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô, h¹ chi phÝ thÊp nhÊt vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. Doanh nghiÖp chØ cã thÓ ®¹t ®­îc môc tiªu nµy khi doanh nghiÖp kinh doanh cã l·i vµ thanh to¸n ®­îc nî. Nh­ vËy h¬n ai hÕt c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn cã ®ñ th«ng tin nh»m thùc hiÖn c©n b»ng tµi chÝnh, nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh ®· qua ®Ó tiÕn hµnh c©n ®èi tµi chÝnh, kh¶ n¨ng sinh lêi, kh¶ n¨ng thanh to¸n, tr¶ nî, rñi ro tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã ®Þnh h­íng c¸c quyÕt ®Þnh cña ban gi¸m ®èc tµi chÝnh, quyÕt ®Þnh ®Çu t­, tµi trî, ph©n tÝch lîi tøc cæ phÇn. 2.2/ §èi víi c¸c nhµ ®Çu t­. Mèi quan t©m cña hä chñ yÕu vµo kh¶ n¨ng hoµn vèn, møc sinh l·i, kh¶ n¨ng thanh to¸n vèn vµ sù rñi ro. V× thÕ mµ hä cÇn th«ng tin vÒ ®iÒu kiÖn tµi chÝnh, t×nh h×nh ho¹t ®éng, vÒ kÕt qu¶ kinh doanh vµ c¸c tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp. C¸c nhµ ®Çu t­ cßn quan t©m ®Õn viÖc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng c«ng t¸c qu¶n lý. Nh÷ng ®iÒu ®ã t¹o ra sù an toµn vµ hiÖu qu¶ cho c¸c nhµ ®Çu t­. 2.3 / §èi víi c¸c nhµ cho vay. Mèi quan t©m cña hä h­íng ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp. Qua viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, hä ®Æc biÖt chó ý tíi sè l­îng tiÒn vµ c¸c tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh tiÒn nhanh ®Ó tõ ®ã cã thÓ so s¸nh ®­îc vµ biÕt ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi cña doanh nghiÖp. Gi¶ sö chóng ta ®Æt m×nh vµo tr­êng hîp lµ ng­êi cho vay th× ®iÒu ®Çutiªn chóng ta chó ý còng sÏ lµ sè vèn chñ së h÷u, nÕu nh­ ta thÊy kh«ng ch¾c ch¾n kho¶n cho vay cña m×nh sÏ ®ùoc thanh to¸n th× trong tr­êng hîp doanh nghiÖp ®ã gÆp rñi ro sÏ kh«ng cã sè vèn b¶o hiÓm cho hä. §ång thêi ta còng quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp v× ®ã chÝnh lµ c¬ së cña viÖc hoµn tr¶ vèn vµ l·i vay. 2.4 / §èi víi c¬ quan nhµ n­íc vµ ng­êi lµm c«ng. §èi víi c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, qua viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp, sÏ ®¸nh gi¸ ®­îc n¨ng lùc l·nh ®¹o cña ban gi¸m ®èc, tõ ®ã ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ bæ sung vèn cho c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc n÷a hay kh«ng. Bªn c¹nh c¸c chñ doanh nghiÖp, nhµ ®Çu t­... ng­êi lao ®éng cã nhu cÇu th«ng tin c¬ b¶n gièng hä bëi v× nã liªn quan ®Õn quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm, ®Õn kh¸ch hµng hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai cña hä. S¬ ®å 1: Nhu cÇu sö dông th«ng tin cña c¸c ®èi t­îng sö dông kh¸c nhau. §èi t­îng sö dông th«ng tin CÇn quyÕt ®Þnh cho c¸c môc tiªu YÕu tè cÇn dù ®o¸n cho t­¬ng lai C¸c c©u hái tr¶ lêi nhËn ®­îc tõ c¸c th«ng tin cã d¹ng c©u hái Nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp §iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh -LËp kÕ ho¹ch cho t­¬ng lai. -§Çu t­ dµi h¹n -ChiÕn l­îc s¶n phÈm vµ thÞ tr­êng -Chän ph­¬ng ¸n nµo sÏ cã hiÖu qu¶ cao nhÊt ? -Nªn huy ®éng nguån ®Çu t­ nµo ? Nhµ ®Çu t­ Cã nªn ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp hay kh«ng ? -Gi¸ trÞ ®Çu t­ nµo sÏ thu ®­îc trong t­¬ng lai. -C¸c lîi Ých kh¸c cã thÓ thu ®­îc. -N¨ng lùc cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn kinh doanh vµ huy ®éng vèn ®Çu t­ nh­ thÕ nµo ? Nhµ cho vay Cã nªn cho doanh nghiÖp vay vèn hay kh«ng ? -Doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tr¶ nî theo ®óng hîp ®ång hay kh«ng ? -C¸c lîi Ých kh¸c ®èi víi c¸c nhµ cho vay -T×nh h×nh c«ng nî cña doanh nghiÖp. -Lîi tøc cã ®­îc chñ yÕu tõ ho¹t ®éng nµo ? -T×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng cña doanh nghiÖp. C¬ quan nhµ n­íc vµ ng­êi lµm c«ng C¸c kho¶n ®ãng gãp cho nhµ n­íc Cã nªn tiÕp tôc hîp ®ång hay kh«ng -Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã thÝch hîp vµ hîp ph¸p kh«ng? -Doanh nghiÖp cã thÓ t¨ng thªm thu nhËp cho ng­êi lµm c«ng kh«ng? - Cã thÓ cã biÕn ®éng g× vÒ vèn vµ thu nhËp trong t­¬ng lai ? Qua s¬ ®å trªn cho thÊy doanh nghiÖp lµ mét tÕ bµo cña mét nÒn kinh tÕ nªn ho¹t ®éng cña chóng ph¶n ¸nh t×nh h×nh ph¸t triÓn hay suy tho¸i cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Qua ®ã sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh ë tÇm vÜ m« thÊy ®­îc thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ quèc gia, x©y dùng kÕ ho¹ch vµ c¸c chÝnh s¸ch phï hîp nh»m lµm cho t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp nãi riªng vµ t×nh h×nh tµi chÝnh quèc gia nãi chung ngµy cµng cã sù t¨ng tr­ëng. KÕt luËn: Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cã thÓ øng dông theo nhiÒu chiÒu kh¸c nhau nh­ víi môc ®Ých t¸c nghiÖp ( chuÈn bÞ c¸c quyÕt ®Þnh néi bé) vµ víi môc ®Ých th«ng tin (trong hoÆc ngoµi doanh nghiÖp ). ViÖc th­êng xuyªn tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ gióp cho ng­êi sö dông thÊy ®­îc thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh, tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n vµ møc ®é ¶nh h­ëng ®Õn tõng ho¹t ®éng kinh doanh. Trªn c¬ së ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh / Qua ®ã thÊy ®­îc ý nghÜa cña viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp mµ c«ng viÖc nµy ngµy cµng ®­îc ¸p dông réng r·i trong c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ quan qu¶n lý, c¸c tæ chøc c«ng céng. NhÊt lµ, thÞ tr­êng vèn ngµy cµng ph¸t triÓn ®· t¹o nhiÒu c¬ héi ®Ó ph©n tÝch tµi chÝnh thùc sù cã Ých vµ cÇn thiÕt trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. III/ C¸c ph­¬ng ph¸p sö dông trong ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1/Ph­¬ng ph¸p chung. Lµ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tr×nh tù b­íc ®ivµ nh÷ng nguyªn t¾c cÇn ph¶i qu¸n triÖt khi tiÕn hµnh ph©n tÝch mét chØ tiªu kinh tÕ nµo ®ã. Víi ph­¬ng ph¸p nµy lµ sù kÕt hîp triÕt häc duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö cña triÕt häc M¸c- LªNin lµm c¬ së. §ång thêi ph¶i dùa vµo c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng trong tõng thêi kú. Ph¶i ph©n tÝch ®i tõ chung ®Õn riªngvµ ph¶i ®o l­êng ®­îc sù ¶nh h­ëng vµ ph©n lo¹i ¶nh h­ëng. TÊt c¶ c¸c ®iÓm trªn ph­¬ng ph¸p chung nªu trªn chØ ®­îc thùc hiÖn khi kÕt hîp nã víi viÖc sö dông mét ph­¬ng ph¸p cô thÓ. Ng­îc l¹i c¸c ph­¬ng ph¸p cô thÓ muèn ph¸t huy t¸c dông ph¶i qu¸n triÖt yªu cÇu cña ph­¬ng ph¸p chung. 2/ C¸c ph­¬ng ph¸p cô thÓ. §ã lµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p ph¶i sö dông nh÷ng c¸ch thøc tÝnh to¸n nhÊt ®Þnh. Trong ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh, còng nh­ ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn v¨n, em xin ®­îc ®Ò cËp mét sè ph­¬ng ph¸p sau: 2.1/ Ph­¬ng ph¸p so s¸nh. So s¸nh lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông phæ biÕn trong ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh xu h­íng, møc ®é biÕn ®éng cña chØ tiªu ph©n tÝch. V× vËy ®Ó tiÕn hµnh so s¸nh ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n, cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn ®ång bé ®Ó cã thÓ so s¸nh ®­îc c¸c chØ tiªu tµi chÝnh. Nh­ sù thèng nhÊt vÒ kh«ng gian, thêi gian, néi dung, tÝnh chÊt vµ ®¬n vÞ tÝnh to¸n. §ång thêi theo môc ®Ých ph©n tÝch mµ x¸c ®Þnh gèc so s¸nh. -Khi nghiªn cøu nhÞp ®é biÕn ®éng, tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c chØ tiªu sè gèc ®Ó so s¸nh lµ trÞ sè cña chØ tiªu kú tr­íc (nghÜa lµ n¨m nay so víi n¨m tr­íc ) vµ cã thÓ ®­îc lùa chän b»ng sè tuyÖt ®èi, sè t­¬ng ®èi hoÆc sè b×nh qu©n. -Kú ph©n tÝch ®­îc lùa chän lµ kú b¸o c¸o, kú kÕ ho¹ch. -Gèc so s¸nh ®­îc chän lµ gèc vÒ thêi gian hoÆc kh«ng gian. Trªn c¬ së ®ã, néi dung cña ph­¬ng ph¸p so s¸nh bao gåm: + So s¸nh kú thùc hiÖn nµy víi kú thùc hiÖn tr­íc ®Ó ®¸nh gi¸ sù t¨ng hay gi¶m trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ tõ ®ã cã nhËn xÐt vÒ xu h­íng thay ®æi vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. +So s¸nh sè liÖu thùc hiÖn víi sè liÖu kÕ ho¹ch, sè liÖu cña doanh nghiÖp víi sè liÖu trung b×nh cña ngµnh, cña doanh nghiÖp kh¸c ®Ó thÊy møc ®é phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp ®­îc hay ch­a ®­îc. +So s¸nh theo chiÒu däc ®Ó xem tû träng cña tõng chØ tiªu so víi tæng thÓ, so s¸nh theo chiÒu ngang cña nhiÒu kú ®Ó thÊy ®­îc sù thay ®æi vÒ l­îng vµ vÒ tû lÖ cña c¸c kho¶n môc theo thêi gian. 2.2/ Ph­¬ng ph¸p c©n ®èi. Lµ ph­¬ng ph¸p m« t¶ vµ ph©n tÝch c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ mµ gi÷a chóng tån t¹i mèi quan hÖ c©n b»ng hoÆc ph¶i tån t¹i sù c©n b»ng. Ph­¬ng ph¸p c©n ®èi th­êng kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p so s¸nh ®Ó gióp ng­êi ph©n tÝch cã ®­îc ®¸nh gi¸ toµn diÖn vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh. Ph­¬ng ph¸p c©n ®èi lµ c¬ së sù c©n b»ng vÒ l­îng gi÷a tæng sè tµi s¶n vµ tæng sè nguån vèn, gi÷a nguån thu, huy ®éng vµ t×nh h×nh sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n trong doanh nghiÖp. Do ®ã sù c©n b»ng vÒ l­îng dÉn ®Õn sù c©n b»ng vÒ søc biÕn ®éng vÒ l­îng gi÷a c¸c yÕu tè vµ qu¸ tr×nh kinh doanh. 2.3 / Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông phæ biÕn trong ph©n tÝch tµi chÝnh v× nã dùa trªn ý nghÜa chuÈn mùc c¸c tû lÖ cña ®¹i l­îng tµi chÝnh trong c¸c quan hÖ tµi chÝnh. Ph­¬ng ph¸p tû lÖ gióp c¸c nhµ ph©n tÝch khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng sè liÖu vµ ph©n tÝch mét c¸ch cã hÖ thèng hµng lo¹i tû lÖ theo chuçi thêi gian liªn tôc hoÆc theo tõng giai ®o¹n. Qua ®ã nguån th«ng tin kinh tÕ vµ tµi chÝnh ®­îc c¶i tiÕn vµ cung cÊp ®Çy ®ñ h¬n. Tõ ®ã cho phÐp tÝch luü d÷ liÖu vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝnh to¸n hµng lo¹t c¸c tû lÖ nh­: + Tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n : §­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp. + Tû lÖ vµ kh¶ n¨ng c©n ®èi vèn, c¬ cÊu vèn vµ nguån vèn: Qua chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é æn ®Þnh vµ tù chñ tµi chÝnh. + Tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng kinh doanh : §©y lµ nhãm chØ tiªu ®Æc tr­ng cho viÖc sö dông nguån lùc cña doanh nghiÖp. + Tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi: Ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp nhÊt cña doanh nghiÖp. KÕt luËn: C¸c ph­¬ng ph¸p trªn nh»m t¨ng hiÖu qu¶ ph©n tÝch. chóng ta sÏ sö dông kÕt hîp vµ sö dông thªm mét sè ph­¬ng ph¸p bæ trî kh¸c nh­ ph­¬ng ph¸p liªn hÖ ph­¬ng ph¸p lo¹i trõ nh»m tËn dông ®Çy ®ñ c¸c ­u ®iÓm cña chóng ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých nghiªn cøu mét c¸ch tèt nhÊt. IV/ NhiÖm vô, néi dung ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp 1/NhiÖm vô ph©n tÝch . NhiÖm vô cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh lµ trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch mµ tiÕn hµnh ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng tµi chÝnh, v¹ch râ nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc cña viÖc thu chi tiÒn tÖ, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè. Tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m n©ng cao h¬n hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2/ Néi dung cña ph©n tÝch. XuÊt ph¸t tõ c¸c nhiÖm vô trªn ta thÊy sù ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp dùa vµo nhiÒu yÕu tè nh­: +C¸c yÕu tè bªn trong : C¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp, tÝnh chÊt cña s¶n phÈm, quy tr×nh c«ng nghÖ, kh¶ n¨ng tµi trî cho t¨ng tr­ëng. + C¸c yÕu tè bªn ngoµi: Sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ, tiÕn bé khoa häc kü thuËt, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch thuÕ. Trong ®iÒu kiÖn kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êngcã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®­îc b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt trong kinh doanh. §èi víi mçi doanh nghiÖp, ngoµi chñ doanh nghiÖp quan t©m tíi t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cßn cã c¸c ®èi t­îng kh¸c quan t©m ®Õn nh­ c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ cung cÊp, c¸c nhµ cho vay... ChÝnh vËy mµ viÖc th­êng xuyªn ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ gióp cho ng­êi sö dông th«ng tin n¾m ®­îc thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña tõng nh©n tè ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh. Tõ ®ã ®­a ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh. Tõ nh÷ng lý luËn trªn néi dung ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp sÏ ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ nhÊt vµ lµ bøc tranh toµn c¶nh kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. 2.1/ §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. ë phÇn nµy, bao gåm c¸c vÊn ®Ò sau: Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n. Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng nguån vèn. Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a tµi s¶n vµ nguån vèn. 2.2/ Ph©n tÝch t×nh h×nh ®¶m b¶o nguån vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 2.3/ Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n l­u ®éng. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ tµi s¶n l­u ®éng. Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. 2.4/ Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn. Ph©n tÝch t×nh h×nh c«ng nî ph¶i tr¶. Ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn chñ së h÷u. Toµn bé c¸c néi dung trªn sÏ ®­îc nghiªn cøu vµ tr×nh bµy mét c¸ch cô thÓ ë phÇn II cña luËn v¨n. V / C¬ së nguån tµi liÖu ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. Tµi liÖu quan träng nhÊt ®­îc sö dông trong ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh nh­ : B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ vµ t×nh h×nh cô thÓ cña doanh nghiÖp. B¸o c¸o tµi chÝnh lµ nh÷ng b¸o c¸o ®­îc tr×nh bµy hÕt søc tæng qu¸t, ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp nhÊt vÒ t×nh h×nh tµi s¶n, c¸c kho¶n nî, nguån h×nh thµnh vèn, t×nh h×nh tµi chÝnh, còng nh­ kÕt qu¶ kinh doanh trong kú cña doanh nghiÖp. B¸o c¸o tµi chÝnh cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, thùc tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong kú ho¹t ®éng ®· qua gióp cho viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t t×nh h×nh sö dông vèn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh, B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµ mét t­ liÖu cèt yÕu trong hÖ thèng th«ng tin vÒ c¸c doanh nghiÖp. 1. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ mét b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp, ph¶n ¸nh tæng qu¸t toµn bé tµi s¶n hiÖn cã vµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n ®ã cña doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh ( thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o). B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cã ý nghÜa rÊt quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp sè liÖu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cho biÕt toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp theo c¬ cÊu cña tµi s¶n, ngu«n vèn vµ c¬ cÊu vèn h×nh thµnh c¸c tµi s¶n ®ã. Th«ng qua b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña doanh nghiÖp sÏ cã rÊt nhiÒu ®èi t­îng qua t©m víi mçi ®èi t­îng sÏ quan t©m tíi mét môc ®Ých kh¸c nhau. Tuy nhiªn ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh hîp lý, phï hîp víi môc ®Ých cña m×nh cÇn ph¶i xem xÐt tÊt c¶ nh÷ng g× cÇn ph¶i th«ng qua b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®Ó ®Þnh h­íng cho viÖc nghiªn cøu tiÕp theo. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®­îc tr×nh bµy thµnh hai phÇn: PhÇn tµi s¶n vµ phÇn nguån vèn. KÕt cÊu cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n tèi thiÓu gåm ba cét: ChØ tiªu, sè ®Çu n¨m, sè cuèi kú. Hai phÇn tµi s¶n vµ nguån vèn cã thÓ ®­îc bè trÝ hai bªn hoÆc hai phÇn, cho nªn tæng tµi s¶n lu«n b»ng tæng nguån vèn. NÕu cô thÓ ho¸ ta cã: Tæng tµi s¶n = Tæng nguån vèn HoÆc Tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n + Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n = Nî ph¶i tr¶ + Nguån vèn chñ së h÷u PhÇn tµi s¶n. Ph¶n ¸nh toµn bé tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o theo c¬ cÊu tµi s¶n vµ h×nh thøc tån t¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. -VÒ mÆt kinh tÕ: PhÇn tµi s¶n ph¶n ¸nh quy m« vµ kÕt cÊu c¸c tµi s¶n cña doanh nghiÖp ®ang tån t¹i d­íi mäi h×nh thøc: Tµi s¶n vËt chÊt nh­ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, tån kho, tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh nh­ gi¸ trÞ b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, hay tµi s¶n chÝnh thøc nh­ c¸c kho¶n ®Çu t­, kho¶n ph¶i thu, tiÒn mÆt. Qua xem xÐt phÇn nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ tæng qu¸t n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ quy m« c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn cã cña doanh nghiÖp. - VÒ mÆt ph¸p lý: Sè tiÒn “tµi s¶n” thÓ hiÖn sè vèn thuéc quyÒn qu¶n lý vµ sö dông l©u dµi cña doanh nghiÖp. Tµi s¶n chia thµnh hai lo¹i: + Lo¹i A: Tµi s¶n l­u ®éng vµ vèn ®Çu t­ ng¾n h¹n- §©y lµ nh÷ng tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp mµ thêi gian sö dông, thu håi lu©n chuyÓn trong mét n¨m hoÆc mét chu kú kinh doanh. + Lo¹i B: tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n: Ph¶n ¸nh toµn bé gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh, c¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh dµi h¹n, c¸c kho¶n ký quü, ký c­îc cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o. PhÇn nguån vèn Ph¶n ¸nh nh÷ng nguån vèn mµ doanh nghiÖp qu¶n lý vµ ®ang sö dông vµo thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o. - VÒ mÆt kinh tÕ: Khi xem xÐt nguån vèn c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp thÊy ®­îc thùc tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®ang qu¶n lý vµ sö dông. - VÒ mÆt ph¸p lý: C¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp thÊy ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh vÒ tæng sè vèn ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån kh¸c nhau nh­ vèn chñ së h÷u, vèn vay ng©n hµng vµ c¸c ®èi t­îng kh¸c, c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶, c¸c kho¶n nép vµo ng©n s¸ch. C¸c kho¶n ph¶i thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn. C¸c nguån vèn: + Lo¹i A: Nî ph¶i tr¶: §©y lµ sè vèn mµ doanh nghiÖp vay ng¾n h¹n hay dµi h¹n. Lo¹i vèn nµy, doanh nghiÖp chØ ®­îc dïng trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, tíi kú h¹n ph¶i tr¶ l¹i cho chñ nî. + Lo¹i B: Vèn chñ së h÷u: Lµ chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh toµn bé nguån vèn thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp, c¸c quü doanh nghiÖp vµ phÇn kinh phÝ sù nghiÖp ®­îc ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña mét doanh nghiÖp nh­ sau MÉu sè B01-DN Tµi s¶n Nguån vèn A/. Tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n I. TiÒn II. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n III. C¸c kho¶n ph¶i thu IV. Hµng tån kho V. Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c B/. Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n I. Tµi s¶n cè ®Þnh II. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh dµi h¹n III. Chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n dë dang IV. C¸c kho¶n ký quü, ký c­îc dµi h¹n A/. Nî ph¶i tr¶ I. Nî ng¾n h¹n II. Nî dµi h¹n III. Nî kh¸c B/. Nguån vèn chñ së h÷u I. Nguån vèn- quü II. Nguån kinh phÝ Tæng tµi s¶n Tæng nguån vèn 2) B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cung cÊp nh÷ng th«ng tin tæng hîp vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ sö dông c¸c tiÒm n¨ng vÒ vèn, lao ®éng kü thuËt vµ tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ®­îc chi tiÕt theo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, phô, c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh, ho¹t ®éng bÊt th­êng ph¸t sinh trong kú b¸o c¸o. Ngoµi ra cßn cho biÕt t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n­íc. Còng qua sè liÖu trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ng­êi ta cã thÓ nhËn biÕt sù dÞch chuyÓn cña tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tõ ®ã dù tÝnh kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong t­¬ng lai. §ång thêi nã còng gióp nhµ ph©n tÝch so s¸nh doanh thu vµ sè tiÒn thùc nhËp quü khi b¸n hµng ho¸, dÞch vô víi tæng chi phÝ ph¸t sinh vµ sè tiÒn thùc xuÊt quü ®Ó vËn hµnh doanh nghiÖp.Trªn c¬ së ®ã, cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ l·i hay lç trong n¨m. Ngoµi ra, nã cßn gióp nhµ ph©n tÝch so s¸nh víi c¸c kú tr­íc vµ víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c cïng ngµnh ®Ó nhËn biÕt kh¸i qu¸t kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ xu h­íng vËn ®éng nh»m ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý, quyÕt ®Þnh tµi chÝnh phï hîp. B¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chia lµm 3 phÇn + PhÇn I: B¸o c¸o l·i, lç. PhÇn nµy ph©n tÝch kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ cã thÓ kh¸i qu¸t phÇn l·i, lç qua s¬ ®å sau: + PhÇn II. T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n­íc. PhÇn nµy bao gåm c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô cña doanh nghiÖp víi nhµ n­íc vÒ c¸c kh¶on nh­: nép thuÕ, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn... C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh trong phÇn nµy theo dâi sè cßn ph¶i nép kú tr­íc chuyÓn sang; sè ph¶i nép ph¸t sinh trong kú, sè cßn ph¶i nép chuyÓn sang kú sau theo cét t­¬ng øng. Trong ®ã: Sè cßn ph¶i nép chuyÓn sang kú sau = Sè cßn ph¶i nép kú tr­íc chuyÓn sang + Sè ph¶i nép trong kú - Sè ®· nép trong kú +PhÇn III. ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i, ®­îc miÔn gi¶m PhÇn nµy gåm c¸c chØ tiªu ph¶n¸nh sè thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, ®· khÊu trõ vf cßn ®­îc khÊu trõ; sè thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i, ®· hoµn l¹i vµ cßn ®­îc hoµn l¹i; sè thuÕ GTGT ®­îc miÔn gi¶m, ®· miÔn gi¶m vµ cßn ®­îc miÔn gi¶m. Tãm l¹i, do nh÷ng th«ng tin mµ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cung cÊp phôc vô ®¾c lùc cho c«ng t¸c ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nªn ®©y lµ nh÷ng tµi liÖu chñ yÕu ®­îc sö dông trong ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. Ngoµi ra, ®Ó viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp chÝnh x¸c, s¸t víi t×nh h×nh thùc tÕ chungcña nÒn kinh tÕ ng­êi ph©n tÝch cÇn kÕt hîp sö dông c¸c th«ng tin trong c¸c tµi liÖu kh¸c nh­: + B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ. + B¸o c¸o chi tiÕt vÒ c¸c kho¶n c«ng nî ph¶i thu vµ ph¶i tr¶ theo c¸c ®èi t­îng + B¸o c¸o gi¶i tr×nh vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m tµi s¶n, nguån vèn.