Luận văn Phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử qua mạng thông tin di động

öû, maõ hoaù vaên baûn vaø ñính keøm vaøo vaên baûn goác taïo thaønh chöõ kí ñieän töû cho vaên baûn ñoù. Thuaät toaùn naøy laø duy nhaát vaø baûo ñaûm an toaøn vôùi khoaù 128 bit vaø coù theå leân ñeán 1024 bit. Khi ngöôøi nhaän nhaän ñöôïc vaên baûn keøm chöõ kí ñieän töû, ngöôøi naøy duøng khoaù coâng coäng (moät thuaät toaùn maõ hoaù chung) taïo ra vaên baûn maõ hoaù (Digest) vaø göûi yeâu caàu chöùng nhaän tôùi toå chöùc chöùng nhaän (beân thöù 3 nhö Entrust, Verisign …), toå chöùc chöùng nhaän (CA) ñeã daøng duøng baûn sao cuûa khoaù rieâng (private key) giaûi maõ chöõ kí ñieän töû thaønh vaên baûn maõ hoaù (digest), trình duyeät Internet (browser) seõ so saùnh hai taäp tin maõ hoaù naøy (moät do khoaù coâng taïo ra vaø moät do toå chöùc chöùng nhaän taïo ra), khi hai taäp tin naøy truøng khôùp hoaøn toaøn töùc laø chöõ kí ñieän töû ñöôïc xaùc nhaän. Chöùng nhaän ñieän töû : Laø moät toå chöùc (beân thöù 3) cung caáp nhöõng thuaät toaùn vaø quaûn lí chöõ kí ñieän töû (Ví duï nhö Verisign, e-Trust), chuyeân cung caáp, xöû lyù vaø chöùng nhaän chöõ kí ñieän töû trong caùc giao dòch treân maïng. Tröôùc ñaây, chöõ kí ñieän töû chæ coù giaù trò quy öôùc giöõa caùc toå chöùc caù nhaân tham gia giao dòch treân maïng, tuy nhieân khi toång thoáng Bill Clinton kí quyeát ñònh coâng nhaän chöùng cöù phaùp lí cuûa chöõ kí ñieän töû treân maïng naêm 1999, chöõ kí ñieän töû trôû thaønh caên cöù phaùp lyù ñeå giaûi quyeát tranh chaáp treân maïng. Taát caû nhöõng quaù trình taïo chöõ kí ñieän töû, chöùng nhaän chöõ kí ñieän töû ñöôïc thöïc hieän töï ñoäng giöõa Web server vaø trình duyeät Web. 2.4.1.3 Baûo hieåm cho giao dòch ñieän töû: Hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng Myõ chòu söï quaûn lí cuûa ba toå chöùc thuoäc chính phuû laø Vaên phoøng quaûn lí tieàn teä (Office of the comptroller of Currency, Treasury), Coâng ty baûo laõnh tieàn göûi lieân bang (Federal Deposit Insurance Corporation FDIC), vaø heä thoáng quyõ döï tröõ lieân bang (Federal Reserve System). Nhöõng toå chöùc naøy coù traùch nhieäm quaûn lí, ñieàu haønh hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng, kieåm soaùt tieàn teä vaø giaûm thieåu ruûi ro trong hoaït ñoäng ngaân haøng, baûo veä quyeàn lôïi cuûa khaùch haøng. Sau khi kieåm tra, ñaùnh giaù, FDIC seõ tieán haønh xeáp haïng ngaân haøng vaø cung caáp chöùng nhaän baûo laõnh, cuï theå, treân nhöõng trang Web coù bieåu töôïng FDIC töùc laø ñöïôc chöùng nhaän veà danh tieáng vaø ñöôïc baûo ñaûm. Nhöõng ngaân haøng noåi tieáng khi cung caáp nhöõng dòch vuï coäng theâm nhö quyõ ñaàu tö, thöôøng neân roõ treân chuù thích, ví duï nhö trang Web naøy khoâng ñöôïc baûo ñaûm bôûi FDIC, vaø coù ruûi ro cao. Trong 3 quyù ñaàu naêm 2006, FDIC ñaõ taêng theâm 1.4 tyû USD, ñöa soá dö cuûa quyõ leân ñeán 50 tyû USD tính tôùi 30 thaùng 10 naêm 2006. Ñaây laø con soá ñaùng keå so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi khi FDIC saùp nhaäp Quyõ baûo hieåm ngaân haøng (Bank Insurance Fund) vôùi Quyõ baûo hieåm tieát kieäm (Savings Assocsiation Insuarance Fund) vôùi toång giaù trò quyõ laø 866 trieäu USD vaø ñaõ thanh toaùn tôùi 134 trieäu USD cho caùc ruûi ro maø khaùch haøng vaø caùc toå chöùc tín duïng gaëp phaûi. 2.4.1.4. Phaùt trieån haï taàng coâng ngheä, phaàn cöùng phuïc vuï cho baûo maät: Naêm 2005 thò tröôøng CNTT toaøn caàu taêng tröôûng laø 8.4% tính theo giaù trò ñoàng USD. Toång giaù trò toaøn thò tröôøng CNTT toaøn caàu (khoâng keå vieãn thoâng ñaõ vöôït qua ngöôõng 1000 tyû USD). Trong ñoù, maûng dòch vuï CNTT coù giaù trò thò tröôøng laø 624 tyû USD naêm 2005. Chi tieâu cho phaàn cöùng vaãn taêng tröôûng maïnh hôn cho chi tieâu cho phaàn meàm, dòch vuï. Coâng ngheä baûo maät trong nhieàu naêm qua ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån vöôït baäc. Ngoaøi heä thoáng maùy chuû hieän ñaïi vôùi toác ñoä xöû lyù taêng theo caáp soá nhaân. Nhöõng coâng ngheä baûo maät hieän ñaïi lieân tieáp ra ñôøi vôùi söï tham gia cuûa nhieàu taäp ñoaøn lôùn nhö theû thoâng minh, heä thoáng nhaän daïng sinh traéc hoïc, heä thoáng backup döõ lieäu, heä thoáng töôøng löûa, caùc chöông trình phoøng choáng virus ñöôïc caäp nhaät thöôøng xuyeân. Coù theå keå teân nhieàu thöông hieäu teân tuoåi trong lónh vöïc CNTT cung caáp dòch vuï baûo maät nhö Microsoft, Verisign, HP, Fujisu, IBM, Compaq, Visa, Master, Symantec, Oracle … Do tính chaát nhaïy caûm cuûa lónh vöïc taøi chính, ngaân haøng, maëc duø coøn moät vaøi loã hoång nhöng nhanh choùng ñöôïc khaéc phuïc, nhöõng coâng ngheä, haï taàng phaàn cöùng hieän ñaïi vaø caäp nhaät thöôøng xuyeân ñaõ taïo neân loøng tin vöõng chaéc cuûa khaùch haøng ñoái vôùi dòch vuï NHÑT. 2.5. Phaân tích thò tröôøng tieàm naêng vaø hieäu quaû 2.5.1. Nhöõng dòch vuï hieän ñaïi caùc ngaân haøng ñaõ aùp duïng: Töø khi ngaân haøng Nhaø nöôùc ñöôïc thaønh laäp naêm 1991, ñaùnh daáu söï khai sinh cuûa heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam. Naêm 1990, trieån khai Phaùp leänh ngaân haøng, thaønh laäp ngaân haøng hai caáp : ngaân haøng Nhaø nöôùc laøm chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc vaø phaùt haønh tieàn, caùc ngaân haøng thöông maïi thöïc hieän chöùc naêng kinh doanh tieàn teä, tín duïng. Cho ñeán nay, caáu truùc heä thoáng ngaân haøng taïi Vieät Nam nhö sau: - Ngaân haøng nhaø nöôùc goàm 64 chi nhaùnh ôû caùc tænh, thaønh phoá trong caû nöôùc. - 80 toå chöùc tín duïng, trong ñoù: 5 ngaân haøng thöông maïi quoác doanh, 24 ngaân haøng thöông maïi coå phaàn ñoâ thò, 12 ngaân haøng thöông maïi coå phaàn noâng thoân, 4 ngaân haøng lieân doanh, 34 chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi, 1 ngaân haøng chính saùch xaõ hoäi, 1 quyõ tín duïng nhaân daân trung öông, 13 toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng, gaàn 1000 Quyõ tín duïng cô sôû. Moãi ngaân haøng thöông maïi coù hoäi sôû chính vaø chi nhaùnh ôû caùc tænh, thaønh phoá vaø caùc quaän huyeän. Ngaân haøng thöông maïi coù nhieàu chi nhaùnh nhaát laø ngaân haøng Noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân. Nhieàu ngaân haøng ñaõ môû caû chi nhaùnh ôû nöùôc ngoaøi nhö ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam vaø ngaân haøng Ñaàu tö phaùt trieån. Hieän ñaïi hoaù coâng ngheä ngaân haøng ñaõ ñöôïc Ñaûng vaø nhaø nöôùc quan taâm qua caùc phaùp leänh, luaät vaø nghò quyeát … Töø nghò quyeát 26-NQ/TW ngaøy 30/03/1991 cuûa Boä chính trò : Khoa hoïc coâng ngheä vaø söï nghieäp ñoåi môùi, ñaõ cuï theå hoaù chuû tröông öùng duïng vaø phaùt trieån coâng ngheä thoâng tin trong caùc lónh vöïc, tieâu bieåu laø lónh vöïc ngaân haøng. Ngoaøi ra coøn nhieàu nghò quyeát vaø chæ thò khaùc nhö nghò quyeát 49/CP ngaøy 04/08/1993 ; Nghò quyeát 07/2000/NQ-CP ngaøy 05/06/2000; chæ thò 58/CTTW ngaøy 17/10/2000 cuûa Boä chính trò … vaø tieâu bieåu laø ñeà aùn öùng duïng vaø phaùt trieån coâng ngheä thoâng tin ngaønh ngaân haøng (1999-2000) vaø keá hoaïch phaùt trieån öùng duïng coâng ngheä thoâng tin ngaønh ngaân haøng 2001 – 2005… ñeán nay, ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu nhö sau : • 8 ngaân haøng ñaõ coù heä thoáng keá toaùn taäp trung taøi khoaûn keát noái online • 55 ngaân haøng vaø 215 chi nhaùnh tham gia heä thoáng thanh toaùn ñieän töû lieân ngaân haøng. Trong ñoù 15/48 ngaân haøng ñaõ coù maùy ATM ; 17/48 ngaân haøng ñaõ phaùt haønh theû noäi ñòa ; 5/48 ngaân haøng ñaõ phaùt haønh theû quoác teá ; 42/48 ngaân haøng tham gia thanh toaùn quoác teá … 2.5.2. Soá lieäu chi tieát maùy ATM, theû thanh toaùn vaø taøi khoaûn caù nhaân: • Soá maùy ATM : Ñeán cuoái naêm 2005 laø 1.830 maùy vaø giai ñoaïn 2006-2010 laép theâm khoaûng 6.325 maùy. Khaùch haøng söû duïng maùy ATM taêng ñaùng keå, do vaäy vieäc laép ñaët theâm maùy ATM ñang ñöôïc thöïc hieän tích cöïc. Ñi ñoâi vôùi taêng cöôøng soá löôïng maùy ATM, vieäc xaây döïng trung taâm chuyeån maïch ñeå keát noái caùc maùy ATM vaø caùc thieát bò ñaàu cuoái cuûa ngaân haøng ngaân haøng laïi vôùi nhau cuõng ñang khaån tröông trieån khai. • Soá löôïng theû thanh toaùn : Theû phaùt haønh noäi ñòa tính ñeán thaùng 12/2005 laø khoaûng hôn 2.5 trieäu theû, öôùc tính töø 2006 – 2010 seõ phaùt haønh theâm khoaûng 12.1 trieäu chieác. Theû quoác teá ñaõ phaùt haønh 122 nghìn theû, öôùc tính töø 2006-2010 phaùt haønh theâm 2.1 trieäu theû. Qua soá lieäu thoáng keâ cho thaáy möùc ñoä taêng tröôûng theû trong nöùôc taêng nhanh hôn theû quoác teá. • Töông öùng vôùi vieäc phaùt haønh vaø söû duïng theû thanh toaùn trong ngaân haøng, giaù trò giao dòch baèng theû cuõng taêng leân ñaùng keå. Theo soá lieäu thoáng keâ, soá tieàn giao dòch baèng theû ñang taêng leân. Cuï theå, theû noäi ñòa : Toång thanh toaùn tính ñeán cuoái naêm 2005 laø vaøo khoaûng 12 nghìn tæ ñoàng, trong ñoù ruùt tieàn maët töø theû ATM laø hôn 10 nghìn tæ ñoàng, chuyeån khoaûng khoaûng 900 tyû ñoàng, caùc dòch vuï khaùc 49 tæ ñoàng. Toång soá doanh soá thanh toaùn quoác teá ñaït hôn 1.500 tæ ñoàng trong ñoù thanh toaùn tieàn maët gaàn 1.500 tæ ñoàng, chuyeån khoaûn hôn 70 tæ ñoàng. Qua soá lieäu thoáng keâ cho thaáy doanh soá thanh toaùn baèng theû töông ñoái lôùn. Tuy nhieân chuû yeáu thanh toaùn trong nöôùc vaø baèng tieàn maët. Thanh toaùn nöôùc ngoaøi vaø chuyeån khoaûn coøn raát haïn cheá. • Heä thoáng thanh toaùn ñieän töû lieân ngaân haøng goàm: trung taâm thanh toaùn quoác gia (NPSC) ñaët truï sôû taïi Cuïc Coâng ngheä tin hoïc ngaân haøng Haø Noäi, Trung taâm döï phoøng ñaët taïi Sôn Taây vaø 6 trung taâm thanh toaùn caáp tænh (PPC) : Tp. Haø Noäi, Tp. Hoà Chí Minh, Tp. Ñaø Naüng, Tp. Haûi Phoøng, Tp. Caàn Thô vaø Sôû giao dòch ngaân haøng nhaø nöôùc. Thanh toaùn ñieän töû lieân ngaân haøng taêng tröôûng raát nhanh, neáu naêm 2002 khi heä thoáng môùi ñöa vaøo hoaït ñoäng, moãi ngaøy heä thoáng chæ giao dòch khoaûng töø 2.000 ñeán 4.000 moùn. Nhöng ñeán nay ñaõ taêng gaáp boäi. Bình quaân 10.000 – 18.000 giao dòch/ ngaøy vôùi soá tieàn töø 10 deán 15 ngaøn tyû ñoàng. Ñaëc bieät so vôùi thieát keá, heä thoáng ñaõ chòu taûi taêng gaáp 7 laàn. Thieát keá ban ñaàu döï kieán chæ coù 7 ngaân haøng thöông maïi tham gia, nay ñaõ leân tôùi 54 ngaân haøng ; döï kieán 100 -150 chi nhaùnh ñöôïc keát noái, nay ñaõ coù tôùi 215 chi nhaùnh ñaõ keát noái. Moät soá thaønh phoá heä thoáng ñaõ quaù taûi nhö TP. Hoà Chí Minh vaø Haø Noäi. 2.6. Nhaän xeùt, ñaùnh giaù 2.6.1. Caùc khoù khaên, vöôùng maéc veà voán: Vieäc phaùt trieån caùc hoaït ñoäng dòch vuï ngaân haøng trong thôøi ñaïi hieän nay gaén lieàn vôùi quaù trình hieän ñaïi hoùa coâng ngheä kinh doanh. Quaù trình ñoù ñoøi hoûi nhu caàu voán raát lôùn, vöôït quaù khaû naêng taøi chính cuûa nhieàu ngaân haøng haøng, nhaát laø ñoái vôùi caùc ngaân haøng nhoû, khaû naêng taøi chính thaáp. Hieän nay voán cuûa caùc ngaân haøng raát thaáp, caùc ngaân haøng TMCP ña soá coù soá voán döôùi 300 tyû ñoàng. Vôùi möùc voán nhö vaäy thì khoù coù theå trang bò vaø öùng duïng caùc coâng ngheä hieän ñaïi. Theo nhö döï aùn hieän ñaïi hoaù ngaân aøhng vaø heä thoáng thanh toaùn giai ñoaïn I vaøo cuoái naêm 2003 vaø giai ñoaïn II cuûa moät soá ngaân haøng thì thoâng thöôøng moät ngaân haøng TMCP hieän nay khi öùng duïng coâng ngheä ôû möùc trung bình cuõng phaûi töø 2 trieäu USD, coâng ngheä hieän ñaïi cuõng phaûi treân 5 trieäu USD thì môùi ñaùp öùng ñöôïc cô baûn nhöõng quy trình quaûn lyù, quaûn trò hoaït ñoäng ngaân haøng, nhöõng giao dòch thanh toaùn… Baûng 2.1: Caùc ngaân haøng ñaõ trieån khai öùng duïng coâng ngheä môùi Ngaân haøng Thôøi gian trieån khai Chi phí laàn ñaàu (USD) CP trieån khai môû roäng 1 CN Soá CN ñaõ trieån khai Ñoái taùc thöïc hieän ACB 2 naêm 2 trieäu Khoâng coù Toaøn boä Unisys Eximbank 2 naêm 2.6 trieäu 100.000 USD 6/10 HuynDai Techcombank 2 naêm 2 trieäu Khoâng coù Toaøn boä Temenos Baûng 2.2: Caùc ngaân haøng ñang trieån khai öùng duïng coâng ngheä môùi Thôøi Chi phí CP trieån Soá CN Ñoái taùc Ngaân haøng gian trieån khai laàn ñaàu (USD) khai môû roäng 1 CN ñaõ trieån khai thöïc hieän EAB 1 naêm 2.67 trieäu Khoâng coù Flexcub Sacombank 1 naêm 3.2 trieäu Khoâng coù Temenos Nguoàn: Thoáng keâ töø Webside caùc ngaân haøng Maët khaùc, theo quy ñònh taïi Luaät caùc TCTD thì caùc ngaân haøng ñöôïc pheùp trang bò mua saém taøi saûn coá ñònh khoâng ñöôïc vöôït quaù 50% voán töï coù, nhö vaäy vôùi vieäc öùng duïng coâng ngheä 5 trieäu USD (khoaûng 80 tyû ñoàng) chöa keå caùc taøi saûn khaùc thì toái thieåu voán töï coù phaûi laø 160 tyû ñoàng. Thöïc tieãn caùc ngaân haøng TMCP treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh coù voán treân 300 tyû môùi öùng duïng nhöõng coâng ngheä ñeå ñaùp öùng nhöõng nhu caàu giao dòch ngaân haøng hieän ñaïi. Ñaây laø moät vaán ñeà raát quan troïng trong quaù trình öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi, coù yù nghóa tieân quyeát ñoái vôùi caùc ngaân haøng. 2.6.2. Nhöõng toàn taïi trong quaù trình phaùt trieån coâng ngheä: Ñoù laø söï phaùt trieån chöa ñoàng ñeàu veà coâng ngheä giöõa caùc ngaân haøng treân ñòa baøn ; soá ngaân haøng trieån khai, phaùt trieån coâng ngheä môùi chöa nhieàu. Hieäu quaû chöông trình phaàn meàm öùng duïng cuûa moät soá ngaân haøng chöa cao. Coù ngaân haøng coøn söû duïng phaàn meàm cuõ khoâng coøn phuø hôïp vôùi yeâu caàu phaùt trieån hieän nay. Thöïc teá, vaán ñeà lôùn nhaát trong giai ñoaïn hieän nay cuûa caùc ngaân haøng laø vieäc öùng duïng coâng ngheä nhö theá naøo ñeå mang laïi hieäu quaû toái ña cho ngaân haøng. Phaûi ñaûm baûo ñöôïc 2 vaán ñeà : Moät laø : coâng ngheä phaûi hieän ñaïi, ñaûm baûo caùc yeâu caàu quaûn lyù noäi boä, ñaùp öùng caùc giao dòch kinh doanh, quaûn trò ruûi ro, quaûn trò thanh khoaûn, coù khaû naêng keát noái thoâng suoát vôùi caùc ngaân haøng khaùc ; Hai laø : phaùt trieån caùc dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi treân cô sôû phaûi quaûn lyù, phoøng choáng ñöôïc ruûi ro, baûo maät vaø an toaøn trong hoaït ñoäng. Thöïc tieãn, vieäc öùng duïng caùc coâng ngheä hieän nay vaãn coøn nhieàu baát caäp, maët baèng trình ñoä coâng ngheä cuûa caùc ngaân haøng hieän nay vaãn coøn ôû möùc thaáp, khoaûng cheânh leäch trình ñoä coâng ngheä giöõa caùc ngaân haøng khaù xa, daãn ñeán hai tình traïng traùi ngöôïc nhau : + ÖÙng duïng coâng ngheä ôû möùc ñoä thaáp: Moät soá ngaân haøng do chöa ñuû ñieàu kieän veà voán neân öùng duïng coâng ngheä (chi phí thaáp khoaûng 100 ñeán 200 ngaøn USD) chæ ôû möùc phaûn aûnh, ghi cheùp, quaûn lyù caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï trong phaïm vi cuûa moät ñôn vò, coøn caùc nghieäp vuï lieân chi nhaùnh chöa ñöôïc xöû lyù töùc thôøi. Taát nhieân vôùi coâng ngheä thaáp thì khoâng theå thöïc hieän ñöôïc vieäc quaûn trò taøi chính, quaûn trò kinh doanh ngaân haøng, thöïc hieän caùc module nghieäp vuï. Do ñoù, vôùi yeâu caàu caûi tieán, naâng cao naêng löïc hoaït ñoäng thì phaûi öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi ñeå ñaùp öùng caùc chuaån möïc chung vaø nhö theá laïi toán moät khoaûn chi phí khaùc lôùn hôn trong khi ngaân haøng ñang thieáu voán. Ñaây laø moät söï baát caäp, khoù khaên cuûa caùc ngaân haøng voán thaáp. + Chöa khai thaùc, söû duïng heát tính naêng, coâng ngheä hieän ñaïi : Moät soá ngaân haøng khaùc coù ñuû ñieàu kieän veà voán, öùng duïng coâng ngheä ôû möùc cao, coù theå thöïc hieän keânh phaân phoái dòch vuï : heä thoáng thoâng tin quaûn lyù, hoã trôï taùc nghieäp ; quaûn trò döõ lieäu vaø caùc quy trình nghieäp vuï ; thöïc hieän caùc module nghieäp vuï ; quaûn trò taøi saûn nôï – coù ; quaûn trò ruûi ro, quaûn trò thanh khoaûn … coâng ngheä naøy giuùp cho ngaân haøng naâng cao naêng löïc hoaït ñoäng, naêng löïc quaûn trò ngaân haøng, phaùt trieån nhieàu dòch vuï tieän ích, hieän ñaïi. Tuy nhieân, hieän nay moät soá quy trình, chuaån möïc nghieäp vuï chöa ñöôïc ban haønh ñaày ñuû neân caùc ngaân haøng naøy laïi chöa söû duïng, khai thaùc, öùng duïng heát caùc coâng ngheä ngaân haøng hieän ñaïi. Töø hai thöïc traïng öùng duïng coâng ngheä traùi ngöôïc treân, caùc ngaân haøng caàn nghieân cöùu, öùng duïng coâng ngheä phuø hôïp, ñaûm baûo khai thaùc hieäu quaû tính naêng coâng ngheä, traùnh tröôøng hôïp do thieáu voán, chæ öùng duïng nhöõng coâng ngheä chæ khai thaùc töùc thôøi, tröôùc maét maø khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu cao trong töông lai, coù tính môû hôïp lyù. 2.6.3. Haïn cheá töø chính chaát löôïng dòch vuï cuûa caùc ngaân haøng : - Tính ña daïng cuûa saûn phaåm coøn chöa cao : Caùc saûn phaåm dòch vuï truyeàn thoáng (trong caùc hoaït ñoäng dòch vuï nhö tín duïng, thanh toaùn, kinh doanh ngoaïi hoái, ngaân quyõ) vaãn laø phoå bieán, hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa moät soá ngaân haøng treân ñòa baøn, bieåu hieän laø thu nhaäp töø hoaït ñoäng dòch vuï cuûa moät soá ngaân haøng vaãn coøn thaáp, chieám tyû troïng nhoû trong toång thu nhaäp cuûa ngaân haøng. - Tính tieän ích cuûa saûn phaåm coøn haïn cheá : Theå hieän roõ neùt laø trong caùc saûn phaåm dòch vuï theû ATM, theû ATM cuûa moät soá ngaân haøng chæ döøng laïi ôû chöùc naêng ruùt tieàn, coøn caùc chöùc naêng, tieän ích khaùc chöa ñöôïc trieån khai hoaëc trieån khai coøn raát chaäm. - Tính hieän ñaïi cuûa saûn phaåm coøn thaáp do xuaát phaùt töø haïn cheá veà coâng ngheä, cô sôû haï taàng kyõ thuaät coøn thaáp, laøm haïn cheá khaû naêng öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi, trieån khai caùc dòch vuï ngaân haøng ñieän töû. - Khaû naêng gaén keát cuûa caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng vôùi khaùch haøng, nhaát laø caùc doanh nghieäp coøn haïn cheá, trong khi giao dòch qua maïng giao dòch vaø thanh toaùn tröïc tuyeán ñaõ vaø seõ laø phöông thöùc giao dòch phoå bieán trong neàn kinh teá hieän ñaïi. Ñaây laø haïn cheá khoâng nhöõng töø phía caùc ngaân haøng noùi chung maø töø phía caùc doanh nghieäp, töø chính söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá nöôùc ta. Do ñoù, ñoøi hoûi caùc hoaït ñoäng thöông maïi ñieän töû phaùt trieån hieäu quaû laø yeáu toá taùc ñoäng tích cöïc ñoái vôùi dòch vuï ngaân haøng ñieän töû, töø ñoù seõ taïo söï gaén keát giöõa dòch vuï ngaân haøng vôùi doanh nghieäp ngaøy caøng cao. 2.6.4 Khoù khaên töø nguoàn nhaân löïc: Nguoàn nhaân löïc laø yeáu toá quan troïng vaø quyeát ñònh cho moïi thaønh coâng. Trong heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam, nguoàn nhaân löïc cho CNTT cuûa caùc ngaân haøng cuõng raát khaùc nhau caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng caùn boä, kyõ sö. Vieäc tuyeån dòng vaø ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä kyõ sö chuyeân nghieäp cho ngaân haøng laø moät vaán ñeà khoù khaên. Tuyeån vaøo ñöôïc ñaõ khoù, giöõ döôïc ngöôøi laøm vieäc caøng khoù hôn. Maët khaùc, ñoái vôùi caùn boä nghieäp vuï ngaân haøng cuõng caàn thöôøng xuyeân ñöôïc naâng cao trình ñoä veà moïi maët môùi theo kòp ñöôïc trình ñoä phaùt trieån cuûa coâng ngheä. Ñaây laø nhieäm vuï raát quan troïng maø baát kyø ngaân haøng naøo ôû Vieät Nam cuõng phaûi quan taâm vaø tích cöïc thöïc hieän. 2.6.5. Khoù khaên vöôùng maéc töø neàn kinh teá: - Soá löôïng khaùch haøng söû duïng caùc tieän tích, saûn phaåm dòch vuï hieän ñaïi coøn chöa cao so vôùi thöïc teá quy moâ daân cö. - Söï toàn taïi nhöõng vaán ñeà trong quan heä kinh teá, thöông maïi cuûa khaùch haøng, cuûa doanh nghieäp nhö naïn gian laän thöông maïi, troán thueá, khai khoáng ñeå höôûng thueá giaù trò gia taêng, tình traïng nhuõng nhieãu, tham oâ, tham nhuõng. - Moät soá ngaønh ñieän, nöôùc, böu ñieän chöa thöïc söï taïo ñieàu kieän caàn thieát cho dòch vuï thanh toaùn qua taøi khoaûn caù nhaân môû taïi caùc ngaân haøng, do ñoù, thu chi tieàn maët trong daân cö vaãn laø chuû yeáu. - Ñöôøng truyeàn döõ lieäu cuûa caùc ngaân haøng phuï thuoäc vaøo chaát löôïng ñöôïng truyeàn cuûa ngaønh böu chính vieãn thoâng, caùc ngaân haøng khoâng chuû ñoäng ñöôïc ñöôøng truyeàn, ngheõn maïch vaø toác ñoä chaäm thöôøng xuyeân xaûy ra. Keát luaän chöông 2: Chöông II ñaõ khaéc hoaï moät böùc tranh toaøn caûnh veà hoaït ñoäng cung öùng dòch vuï ngaân haøng taïi Vieät Nam cuõng nhö vai troø quan troïng cuûa maïng di ñoäng trong heä thoáng ngaân haøng ñieän töû hieän nay. So saùnh vôùi nhöõng dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi cuõng nhö heä thoáng thanh toaùn tieân tieán, hieän ñaïi phuïc vuï cho moâi tröôøng TMÑT ñaõ phaùt trieån vöôït baäc ñaõ ñöôïc neâu trong chöông I, ngaân haøng vaø dòch vuï ngaân haøng taïi Vieät Nam theå hieän moät söï thua keùm caû veà quy moâ voán, quy moâ hoaït ñoäng cuõng nhö tieán boä coâng ngheä. Ngoaøi ra, söï phaùt trieån chaäm chaïp cuûa TMÑT, cuûa haï taàng vieãn thoâng… laø nhöõng trôû ngaïi raát lôùn cho söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng dòch vuï ngaân haøng, ñaëc bieät laø nhöõng dòch vuï ngaân haøng tieân tieán, hieän ñaïi nhö homebanking, Internet banking, Phone banking… Chöông II cuõng ñaõ phaân tích chi tieát caùc thuaän lôïi, khoù khaên, thaùch thöùc, cô hoäi… cuûa caùc NHTM Vieät Nam trong loä trình hieän ñaïi hoaù coâng ngheä ngaân haøng, phaùt trieån saûn phaåm NHÑT, töø ñoù ñaët neàn taûng cho nhöõng giaûi phaùp cuï theå, khaû thi ôû chöông III nhaèm giuùp caùc NHTM Vieät Nam “ñi taét, ñoùn ñaàu”, chieám lónh ñöôïc thò tröôøng dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi, taïo lôïi theá caïnh tranh, ñaït ñöôïc muïc tieâu phaùt trieån CHƯƠNG 3: KIEÁN NGHÒ VAØ GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG ÑIEÄN TÖÛ QUA MAÏNG THOÂNG TIN DI ÑOÄNG TAÏI VIEÄT NAM 3.1. Thôøi cô vaø thaùch thöùc cuûa phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng ñieän töû: - Lónh vöïc voán ñöôïc xem laø raát nhaïy caûm, ngaân haøng, taøi chính hay baûo hieåm laø nhöõng lónh vöïc raát ñöôïc coi troïng. Hieäp ñònh thöông maïi song phöông Vieät – Myõ (BTA) kyù keát ngaøy 28/11/2001 vaø söï kieän Ñaïi hoäi ñoàng WTO hoïp phieân ñaëc bieät chính thöùc coâng nhaän Vieät Nam laø thaønh vieân chính thöùc cuûa WTO 17h chieàu 07/11/2006 (giôø Haø Noäi) cuõng nhö vieäc Thöôïng vieän vaø Haï vieän Myõ thoâng qua Quy cheá thöông maïi bình thöôøng vónh vieãn vôùi Vieät Nam… laø nhöõng coät moác cöïc kyø quan troïng, ñaùnh daáu nhöõng thaønh coâng ñaùng traân troïng cuûa Vieät Nam trong tieán trình phaùt trieån kinh teá, hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá toaøn caàu. Vieäc Vieät Nam gia nhaäp WTO vaø tham gia caùc hieäp ñònh thöông maïi song phöông vaø ña phöông seõ mang laïi nhieàu thaùch thöùc nhöng ñoàng thôøi cuõng môû ra nhieàu cô hoäi ñeå caùc ngaân haøng Vieät Nam phaùt trieån vöõng maïnh. • Nhöõng cô hoäi : Vieäc Vieät Nam gia nhaäp WTO seõ mang laïi nhieàu cô hoäi cho lónh vöïc taøi chính ngaân haøng moät caùch tröïc tieáp cuõng nhö giaùn tieáp. Veà maët tröïc tieáp, vieäc naøy seõ taïo theâm cô hoäi cho caùc ngaân haøng vaø caùc toå chöùc tín duïng trong nöôùc tieáp caän thò tröôøng taøi chính quoác teá ñaõ phaùt trieån ôû möùc cao hôn. Ñaây laø cô hoäi ñeå hoïc taäp vaø naâng cao trình ñoä quaûn trò vaø cung caáp dòch vuï, phaùt trieån caùc loaïi hình vaø kyõ naêng kinh doanh môùi maø caùc ngaân haøng trong nöôùc chöa coù hoaëc ít kinh nghieäm nhö kinh doanh ngoaïi hoái, thanh toaùn quoác teá, tín duïng thöông maïi quoác teá, dòch vuï ngaân haøng ñieän töû, quaûn lyù quyõ, moâi giôùi tieàn teä, quaûn lyù ruûi ro … Caùc cam keát gia nhaäp WTO cuûa Vieät Nam cho pheùp caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñöôïc ñaàu tö mua coå phaàn cuûa caùc ngaân haøng trong nöôùc. Do ñoù, ñaây cuõng laø cô hoäi cho caùc ngaân haøng trong nöôùc taêng voán, tieáp thu kieán thöùc, kinh nghieäm vaø coâng ngheä hieän ñaïi veà quaûn lyù vaø hoaït ñoäng ngaân haøng, vì caùc ngaân haøng ñöôïc löïa choïn laøm ñoái taùc chieán löôïc ñeàu laø caùc ngaân haøng lôùn coù danh tieáng. Xeùt ôû goùc ñoä giaùn tieáp, laø taïo cô hoäi vaø thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp trong nöôùc tích cöïc caïnh tranh thò tröôøng ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, khoâng chæ ôû trong nöôùc maø coøn môû roäng hoaït ñoäng ra khu vöïc vaø theá giôùi. Caùc doanh nghieäp naøy (caû trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi) seõ trôû thaønh caùc khaùch haøng tieàm naêng cuûa ngaân haøng. Ngaân haøng laø nhaø cung caáp dòch vuï, vì vaäy, ngaân haøng vaø caùc toå chöùc chöùc taøi chính tín duïng coù ñieàu kieän phaùt trieån toát khi khaùch haøng – nhöõng ngöôøi söû duïng dòch vuï cuûa hoï laøm aên toát vaø phaùt trieån. • Thaùch thöùc : Hieän nay, soá löôïng caùc ngaân haøng cuûa Vieät Nam ñaõ khaù nhieàu. Tuy nhieân, quy moâ veà voán vaø hoaït ñoäng vaãn nhoû beù, do ñoù haïn cheá khaû naêng môû roäng maïng löôùi trong nöôùc vaø quoác teá, ñaàu tö phaùt trieån coâng ngheä hieän ñaïi ñeå ña daïng hoaù saûn phaåm dòch vuï cuõng nhö môû roäng ñoái töôïng khaùch haøng. Caùc ngaân haøng trong nöôùc vaãn chæ taäp trong vaøo caùc dòch vuï huy ñoäng vaø cho vay truyeàn thoáng, chaát löôïng dòch vuï chöa cao. Trong khi ñoù, tröôùc söï tham gia thò tröôøng ngay caøng saâu roäng cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi, trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ngaøy caøng taêng, caùc ngaân haøng trong nöôùc seõ ñoái maët vôùi nguy cô maát daàn lôïi theá veà dòch vuï ngaân haøng baùn leû vaø maïng löôùi caùc keânh phaân phoái vaø cô sôû khaùch haøng ñaõ coù saün. Ngoaøi ra, môû cöûa thò tröôøng taøi chính ngaân haøng khoâng chæ buoäc caùc ngaân haøng trong nöôùc caïnh tranh thò tröôøng vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi maø coøn phaûi caïnh tranh thò tröôøng vôùi caùc ñònh cheá taøi chính phi ngaân haøng. Nhieàu quyõ ñaàu tö, coâng ty baûo hieåm, coâng ty taøi chính nöôùc ngoaøi ñang nghieân cöùu thò tröôøng Vieät Nam, moät thò tröôøng ñöôïc ñaùnh giaù laø raát nhieàu tieàm naêng, vôùi toác ñoä taêng tröôûng nhanh trong khi möùc ñoä vaø trình ñoä cung caáp dòch vuï taøi chính coøn ôû giai ñoaïn phaùt trieån ban ñaàu. Caùc toå chöùc naøy seõ caïnh tranh thò tröôøng maïnh vôùi ngaân haøng veà caùc hoaït ñoäng huy ñoäng voán cuõng nhö ñaàu tö. Theâm vaøo ñoù, vieäc môû cöûa thò tröôøng taøi chính, caùc ngaân haøng trong nöôùc phaûi ñoái maët vôùi raát nhieàu ruûi ro thò tröôøng. Chaúng haïn ruûi ro veà giaù, tyû giaù, laõi suaát vaø caùc ruûi ro heä thoáng, baét nguoàn töø söï lan truyeàn caùc cuoäc khuûng hoaûng, caùc cuù soác kinh teá taøi chính khu vöïc vaø treân theá giôùi. Ruûi ro cuõng coù theå ñeán töø caùc doanh nghieäp laø khaùch haøng cuûa ngaân haøng do laøm aên thua loã, thaát baïi trong caïnh tranh. Khi coù baát cöù moät bieán ñoäng taøi chính naøo thì nhöõng ngaân haøng quy moâ nhoû deã bò toån thöông hôn caû. - Caïnh tranh cuûa ngaân haøng nöôùc ngoaøi: Moät cuoäc ñieàu tra ñöôïc thöïc hieän cuoái naêm 2005 bôûi nhoùm tö vaán cuûa UNDP veà phaûn öùng cuûa khaùch haøng khi ngaønh ngaân haøng môû cöûa cho thaáy neáu ñöôïc löïa choïn giöõa ngaân haøng nöôùc ngoaøi vaø ngaân haøng Vieät Nam, gaàn moät nöûa soá khaùch haøng seõ löïa choïn dòch vuï cuûa ngaân haøng nöôùc ngoaøi. 4% soá khaùch haøng ñöôïc ñieàu tra, keå caû khaùch haøng caù nhaân vaø doanh nghieäp, traû lôøi seõ chuyeån sang vay voán ngaân haøng nöôùc ngoaøi chöù khoâng vay voán cuûa ngaân haøng Vieät Nam. Töông töï nhö vaäy, trong tröôøng hôïp löïa choïn ngaân haøng ñeå göûi tieàn, hôn moät nöõa soá khaùch haøng coù yù ñònh göûi tieàn vaøo ngaân haøng nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät laø tieàn göûi ngoaïi teä. Keát quaû phaân tích cuõng cho thaáy möùc ñoä taùc ñoäng thaäm chí coøn lôùn hôn khi xem xeùt thò phaàn taøi saûn tieàn coù vaø tieàn göûi ngaân haøng cuûa caùc khaùch haøng quyeát ñònh chuyeån töø ngaân haøng Vieät Nam sang ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Theo tính toaùn cuûa caùc chuyeân gia, ñieàu naøy cho pheùp ñaùnh giaù möùc giaûm suùt taøi saûn coù vaø tieàn göûi cuûa caùc ngaân haøng Vieät Nam. Theo ñoù, neáu caùc khaùch haøng doanh nghieäp chieám 65% dö nôï cho vay cuûa caùc ngaân haøng Vieät Nam , trong ñoù moät nöûa soá khaùch haøng quyeát ñònh chuyeån sang ngaân haøng nöôùc ngoaøi thì ñieàu naøy seõ gaây ra nhöõng taùc ñoäng lôùn, tieâu cöïc ñoái vôùi taøi saûn coù cuûa caùc ngaân haøng Vieät Nam. Phaân tích caùc nguyeân nhaân khieán khaùch haøng coù löïa choïn “höôùng ngoaïi” ñoù, Baùo caùo ñieàu tra chæ ra raèng lyù do quan troïng nhaát chæ vì thuû tuïc ôû caùc khaùch haøng laø doanh nghieäp, trong ñoù ñoái vôùi khaùch haøng caù nhaân laø tính chuyeân nghieäp. Lyù do quan troïng tieáp theo laø laõi suaát vaø chaát löôïng dòch vuï. “Baát kyø ngaân haøng naøo coù theå phuïc vuï vaø thoaû maõn khaùch haøng moät caùch chuyeân nghieäp vôùi nhöõng thuû tuïc ñôn giaûn seõ giaønh ñöôïc thò phaàn”2. Tuy nhieân, nghieân cöùu cuõng cho bieát khaùch haøng seõ khoâng rôøi boû caùc ngaân haøng Vieät Nam hieän nay ngay laäp töùc ñeå chuyeån sang caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi vì hoï coøn tính ñeán söï gaén keát mang tính vaên hoaù vaø sôû thích cuûa hoï tin töôûng vaøo caùc ngaân haøng trong nöôùc. Nhöng ñieàu ñaùng noùi ôû choã nhöõng phaùt hieän naøy laø lôøi caûnh baùo cho caùc ngaân haøng Vieät Nam caàn noã löïc hoaøn thieän caùc quy trình, thuû tuïc vaø dòch vuï neáu muoán tieáp tuïc phuïc vuï khaùch haøng. 3.2. Nhöõng giaûi phaùp ôû taàm vó moâ : 3.2.1. Kieán nghò ñoái vôùi Quoác hoäi, Chính phuû: Chính phuû ban haønh caùc quy ñònh veà thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët ; taäp trung caùc hoaït ñoäng thanh toaùn qua heä thoáng ngaân haøng, haïn cheá toái ña vieäc thanh toaùn baèng tieàn maët. Theo ñoù, quy ñònh baét buoäc möùc thanh toaùn chuyeån khoaûn qua ngaân haøng; möùc toái ña ñöôïc pheùp thanh toaùn tieàn maët ; quy ñònh caùc toå chöùc cung öùng caùc dòch vuï phaûi thöïc hieän thanh toaùn qua ngaân haøng. Böôùc ñaàu coù theå aùp duïng thöïc hieän taïi moät soá cô quan haønh chính söï nghieäp, höôûng löông ngaân saùch. Chính phuû töøng böôùc phaân ñònh roõ raøng quyeàn haïn cuûa caùc caáp nhö chính . phuû, NHNN trong quaù trình hoaïch ñònh vaø thöïc thi chính saùch tieàn teä, ñoåi môùi cô caáu toå chöùc cuûa NHNN. Coù chính saùch tích cöïc hoã trôï caùc NHTM Vieät Nam hình thaønh vaø phaùt trieån caùc taäp ñoaøn ngaân haøng ña naêng. 3.2.2. Kieán nghò ñoái vôùi Ngaân haøng nhaø nöôùc: Sôùm hoaøn chænh, boå sung, chænh söûa cô cheá, chính saùch vaø caùc vaên baûn phuø hôïp vôùi loä trình thöïc hieän cam keát quoác teá trong lónh vöïc tieàn teä, ngaân haøng, ñaëc bieät laø caùc cam keát gia nhaäp WTO. Tieáp tuïc xaây döïng vaø hoaøn chænh moâi tröôøng phaùp lyù veà hoaït ñoäng ngaân haøng phuø hôïp vôùi thoâng leä vaø chuaån möïc quoác teá, tieán tôùi xoaù boû haøng raøo ngaên caùch giöõa caùc trung gian taøi chính Vieät Nam vaø Hoa Kyø. Cuï theå ñeán naêm 2010 laø : khoâng haïn cheá soá löôïng nhaø cung caáp dòch vuï ngaân haøng ; khoâng haïn cheá toång giaù trò caùc giao dòch veà dòch vuï ngaân haøng ; khoâng haïn cheá toång caùc hoaït ñoäng taùc nghieäp hay toång soá löôïng caùc dòch vuï ngaân haøng ; khoâng haïn cheá vieäc tham gia goùp voán cuûa beân nöôùc ngoaøi döôùi tyû leä phaàn traêm toái ña soá coå phieáu nöôùc ngoaøi ñöôïc taïm giöõ. Söûa ñoåi cô baûn quy cheá quaûn lyù ngoaïi teä vaø cô cheá ñieàu haønh tyû giaù theo höôùng töï do hoaù caùc giao dòch vaõng lai, kieåm soaùt coù löïa choïn caùc giao dòch taøi khoaûn voán, laøm cho ñoàng tieàn Vieät Nam ñöôïc töï do chuyeån ñoåi; loaïi boû daàn nhöõng haïn cheá veà mua baùn ngoaïi teä; veà môû taøi khoaûn thanh toaùn ngoaïi teä ôû nöôùc ngoaøi cuõng nhö söû duïng ngoaïi teä trong thanh toaùn vaø tieát kieäm noäi ñòa. Phoái hôïp vôùi caùc cô quan, Boä ngaønh ñeå yeâu caàu caùc ñôn vò söû duïng lao ñoäng traû tieàn löông, tieàn coâng vaø caùc khoaûn thu nhaäp khaùc qua taøi khoaûn caù nhaân taïi caùc NHTM. Xaây döïng ñeà aùn traû tieàn löông qua taøi khoaûn ñeå trình thuû töôùng chính phuû pheâ duyeät. Xaây döïng ñeà aùn caûi caùch thanh tra, giaùm saùt phuø hôïp vôùi chuaån möïc quoác teá (BASEL 1) veà toå chöùc boä maùy, nghieäp vuï, cô cheá ñieàu haønh vaø caùn boä nhaèm naâng cao naêng löïc thanh tra, giaùm saùt cuûa NHNN ñoái vôùi hoaït ñoäng ngaân haøng. Xaây döïng heä thoáng phaùp lyù hoaøn chænh, taïo ñieàu kieän ñaûm baûo cho hoaït ñoäng dòch vuï NHÑT, TMÑT phaùt trieån. Xaây döïng heä thoáng thoâng tin taøi chính hieän ñaïi, ñaûm baûo cho heä thoáng ngaân haøng hoaït ñoäng an toaøn, hieäu quaû, deã giaùm saùt, ñoàng thôøi laäp moät chöông trình veà hoäi nhaäp treân maïng Internet ñeå caäp nhaät thoâng tin taøi chính, tieàn teä theá giôùi. Coù ñònh höôùng phaùt trieån CNTT cho ngaønh ngaân haøng, treân cô sôû ñoù caùc ngaân haøng xaây döïng heä thoáng CNTT, phaùt trieån caùc dòch vuï, tieän ích ngaân haøng. Phoái hôïp vôùi caùc toå chöùc taøi chính quoác teá trôï giuùp ñaøo taïo kyõ thuaät cho caùc NHTM Vieät Nam. Taêng cöôøng caùc quan heä hôïp taùc quoác teá nhaèm khai thoâng caùc quan heä ngaân haøng vaø taän duïng caùc nguoàn voán, coâng ngheä töø caùc nöôùc vaø caùc toå chöùc quoác teá, trao ñoåi thoâng tin veà lónh vöïc ngaân haøng, ñaëc bieät laø veà ñaøo taïo, phoå bieán kieán thöùc vaø kinh nghieäm hoäi nhaäp cho nhöõng caùn boä lieân quan cuûa NHNN vaø moät soá NHTM. Phoái hôïp vôùi caùc hoïc vieän, tröôøng ñaïi hoïc, caùc TCTD trong ñaøo taïo vaø nghieân cöùu khoa hoïc veà lónh vöïc taøi chính – ngaân haøng. 3.2.3. Kiến nghị đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam: Thaønh laäp hieäp hoäi ngaân haøng ñieän töû Vieät Nam Hiệp hội ngân hàng điện tử Việt Nam nên được thành lập với mục tiêu chính là xây dựng hệ thống chuyển mạch tài chính quốc gia nhằm kết nối các hệ thống thanh toán thẻ nói chung, hệ thống ATM/POS nói riêng của các ngân hàng Việt Nam. Việc kết nối này sẽ tạo điều kiện cho các ngân hàng thành viên có khả năng mở rộng mạng lưới dịch vụ của mình với đầu tư hợp lý, tránh được việc đầu tư trùng lặp của các ngân hàng cho hệ thống cơ sở hạ tầng và mạng lưới các thiết bị đầu cuối trên phạm vi toàn quốc. Dựa trên nền tảng công nghệ thanh toán điện tử tiên tiến và các dịch vụ đặc thù trong lĩnh vực chuyển mạch các giao dịch thẻ liên ngân hàng, các hoạt động kinh doanh của hiệp hội nhằm thúc đẩy sự phát triển của các dịch vụ dựa trên thẻ ngân hàng ở Việt Nam, tạo điều kiện cho người dùng thẻ có thể thực hiện giao dịch mọi lúc, mọi nơi ở Việt Nam cũng như trên toàn cầu. Đối với các ngân hàng, dịch vụ kết nối chuyển mạch của hiệp hội tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng cho tất cả các ngân hàng thành viên trong việc phát triển thẻ thanh toán theo chiến lược riêng của từng ngân hàng. Các dịch vụ chuyển mạch thẻ do hiệp hội cung cấp không cạnh tranh về lợi ích và phạm vi cung cấp dịch vụ với các ngân hàng thành viên. Đối với người sử dụng thẻ (chủ thẻ) thì việc kết nối và chia sẻ sử dụng mạng lưới ATM/POS của các ngân hàng thành viên sẽ mang lại sự tiện lợi, cho phép chủ thẻ có thể thực hiện giao dịch tại tất cả các điểm chấp nhận thẻ trong mạng lưới của hiệp hội. Để thực hiện được mục tiêu kết nối chuyển mạch với các ngân hàng và với các tổ chức thẻ, hiệp hội ngân hàng điện tử luôn duy trì sự phối hợp, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm với các ngân hàng thành viên, hợp tác với các tổ chức thẻ trong nước và quốc tế theo tinh thần bình đẳng, phát triển và cùng có lợi. Trên thực tế các hệ thống thẻ, hệ thống ATM, POS của các ngân hàng được xây dựng từ trước một cách độc lập và đều hàm chứa những khác biệt nên để đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật chung, các ngân hàng thành viên phải tiến hành chỉnh sửa các cấu phần liên quan của hệ thống đang vận hành. Các ngân hàng đều phải làm việc với các nhà cung cấp giải pháp công nghệ thẻ để chỉnh sửa hệ thống Switch/Host đáp ứng các chuẩn kỹ thuật kết nối với hiệp hội, làm việc với các nhà cung cấp ATM/POS để nâng cấp các phần mềm cài đặt trên ATM/POS, đảm bảo các thiết bị này phải nhận biết được thẻ của bất kỳ thành viên nào trong hệ thống của hiệp hội cũng như chỉnh sửa giao diện người sử dụng cho phù hợp. Ngoài ra, các vấn đề về an ninh, bảo mật cũng phải được hết sức quan tâm. Quá trình chỉnh sửa này đòi hỏi rất nhiều thời gian bởi vì nó có liên quan đến nhiều đối tác triển khai hệ thống của các ngân hàng. Tuy vậy, hiệp hội và các ngân hàng thành viên nên phối hợp rất chặt chẽ với nhau, cùng vượt qua những khó khăn và khắc phục những khác biệt để sớm đưa hệ thống chuyển mạch này đi vào hoạt động. 3.2.4. Kiến nghị đối với hiệp hội di động Việt Nam: Hiện nay, việc kết nối với VNPT và giöõa caùc nhaø khai thác di động khác đã cơ bản hoàn thành. Tuy nhiên, việc tăng dung lượng kết nối với VNPT vẫn là một trở ngại lớn. Mặc dù Bộ Bưu chính Viễn thông đã chỉ đạo, lãnh đạo các nhà khai thác di động họp với lãnh đạo VNPT để giải quyết những tồn tại trong việc triển khai tăng dung lượng kết nối giữa hai bên, nhưng các bộ phận nghiệp vụ của một vài bưu điện tỉnh vẫn còn gây khó khăn, chậm trễ trong khâu đo kiểm và thủ tục kết nối. Việc tăng dung lượng vẫn còn “nhỏ giọt” dẫn đến tình trạng nghẽn mạng ở một số tỉnh, thành phố. Ngoài những nguyên nhân khách quan thì thời gian gần đây, chất lượng dịch vụ CDMA giảm do tăng trưởng khách hàng nhanh, đặc biệt là các thuê bao E-Com (chiếm 70% tổng số thuê bao CDMA), số cuộc gọi đồng thời tại 1 BTS tăng và gây ra hiện tượng nghẽn lưu lượng (nghẽn kết nối và nghẽn nội mạng). Công tác giải toả nhiễu của các đài truyền hình địa phương và các hệ thống thông tin của công an, các hãng taxi... đến mạng CDMA còn chậm, lực lượng đo kiểm của các mạng CDMA còn mỏng và bị động trong việc tìm kiếm và xử lý nhiễu... Phát biểu tại Hội nghị, đại diện các công ty đã trao đổi hướng giải quyết những bất cập trong công tác mua sắm, phân bổ, quản lý, tổ chức bảo hành, sửa chữa thiết bị đầu cuối, công tác đối soát và thu cước, chăm sóc khách hàng, đào tạo và phát triển đội ngũ tiếp thị khách hàng, trong sự phối hợp giữa các nhà khai thác di động và các đơn vị.... Khó khăn là không thể tránh được. Không chỉ là rất nhiều gian nan trong cuộc đọ sức với các doanh nghiệp viễn thông lớn trong nước, không chỉ là rất nhiều thách thức khi cách cửa WTO đã mở rộng, các doanh nghiệp viễn thông nước ngoài sẽ “tràn” vào,... mà các đơn vị của các nhà khai thác di động còn phải vượt qua “bức tường trở ngại” của chính mình, không đẩy trách nhiệm cho nhau, cần phối hợp chặt chẽ và hiệu quả hơn, xây dựng sức mạnh của toàn ngành trong lĩnh vực viễn thông. Vì thế, yêu cầu đầu tiên mà lãnh đạo các nhà khai thác di động đặt ra với các đơn vị khi giao nhiệm vụ kinh doanh viễn thông năm 2007 là phải bền bỉ, trách nhiệm, năng động và quyết tâm cao. 3.2.5. Hoaøn thieän Luaät giao dòch ñieän töû, xaây döïng caùc vaên baûn döôùi luaät nhaèm ñöa Luaät giao dòch ñieän töû vaøo cuoäc soáng: Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc TCTD chòu söï ñieàu chænh tröïc tieáp cuûa hai luaät veà ngaân haøng vaø moät soá vaên baûn phaùp luaät khaùc. Veà toång theå, moâi tröôøng phaùp lyù veà hoaït ñoäng ngaân haøng ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø ñieàu chænh moät caùch khaån tröông vaø cô baûn ñaõ hình thaønh cô cheá phaùp lyù töông ñoái ñaày ñuû cho hoaït ñoäng ngaân haøng. Tuy nhieân, vôùi söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa dòch vuï ngaân haøng, heä thoáng luaät cuõng phaûi ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu môùi nhaèm ñaûm baûo hoaït ñoäng ngaân haøng ñöôïc minh baïch, roõ raøng, phuø hôïp vôùi luaät phaùp quoác teá. Sôùm söûa ñoåi, ñieàu chænh caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà ngaân haøng nhaèm haïn cheá söï choàng cheùo, maâu thuaãn vaø phuû nhaän laãn nhau. Nhanh choùng caäp nhaät nhaèm haïn cheá söï laïc haäu cuûa caùc vaên baûn luaät so vôùi thöïc teá phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng treân thò tröôøng trong nöôùc vaø loä trình hoäi nhaäp. Xaây döïng caùc luaät chuyeân bieät ñieàu chænh hoaït ñoäng thanh toaùn nhö Luaät hoái phieáu, Luaät kinh doanh theû tín duïng, Luaät seùc… Taêng cöôøng söï phoái hôïp giöõa caùc boä ngaønh lieân quan trong vieäc thöïc thi chính saùch tieàn teä vaø caùc chính saùch vó moâ nhaèm taêng hieäu quaû ñieàu haønh chính saùch tieàn teä, kieåm soaùt laïm phaùt, khuyeán khích thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. 3.2.6. Naâng cao chaát löôïng dòch vuï ngaân haøng ñieän töû: Trong ñieàu kieän hieän nay, khi e-banking ñöôïc ñaëc bieät chuù troïng phaùt trieån nhö moät dòch vuï muõi nhoïn, daãn ñeán töông ñoàng veà voán ñaàu tö vaø caùc coâng ngheä tieân tieán thì chaát löôïng dòch vuï ñöôïc ñaët ra nhö moät theá maïnh caïnh tranh vaø lôïi theá so saùnh cuûa moãi ngaân haøng. Do ñoù, taäp trung ñaàu tö cho chaát löôïng dòch vuï ñeå thoaû maõn toái ña nhu caàu cuûa khaùch haøng cuõng caàn ñöôïc caùc ngaân haøng trieån khai dòch vuï e-banking quan taâm haøng ñaàu. Tröôùc heát, thoâng tin vaø nhöõng kieán thöùc veà dòch vuï ngaân haøng ñieän töû phaûi ñöôïc cung caáp saün saøng vaø thuaän tieän cho khaùch haøng. Giuùp khaùch haøng hieåu roõ veà loaïi hình dòch vuï, nhöõng lôïi ích, giaûi thích thaáu ñaùo nhöõng vaán ñeà an toaøn vaø baûo maät, nhöõng bieän phaùp ngaên ngöøa ruûi ro thì khaùch haøng môùi an taâm söï duïng dòch vuï. Vôùi nhöõng nhoùm khaùch haøng ñang khoù khaên veà vaán ñeà chöõ kyù ñieän töû caàn phaûi giaûi quyeát linh hoaït, khoâng nhaát thieát moãi coâng ty chæ coù moät chöõ kyù ñieän töû nhö hieän nay, nhöõng coâng ty lôùn coù theå caáp soá löôïng chöõ kyù theo yeâu caàu ñeå thuaän tieän cho giao dòch. Thöù hai, caàn ña daïng caùc loaïi dòch vuï trong caùc dòch vuï ngaân haøng ñieån töû, traùnh vieäc khaùch haøng phaûi ra ngaân haøng ñeå thöïc hieän nhöõng dòch vuï maø ngaân haøng chöa theå cung caáp. Ví duï nhö thanh toaùn thueá thì phaûi phoái hôïp vôùi cô quan thueá, thoáng nhaát veà bieåu maãu, chöùng töø… hoaëc leänh thanh toaùn baèng ngoaïi teä vaãn coù theå thöïc hieän qua homebanking vôùi ñieàu kieän soá fax ñöôïc ñaêng kyù tröôùc cho ngaân haøng… Phoái hôïp vôùi caùc coâng ty ñieän, nöôùc, ñieän thoaïi… nhaèm thoáng nhaát bieåu maãu, chöùng töø trong coâng taùc nhôø thu… Nghieân cöùu coâng ngheä nhaèm trieån khai caùc dòch vuï thanh toaùn nhoû cho caùc khaùch haøng caù nhaân hoaëc caùc dòch vuï ngaân quyõ nhö chi traû löông, ñoùng tieàn baûo hieåm, thanh toaùn hoaù ñôn… Coù theå öùng duïng caùc phöông tieän thanh toaùn qua maïng Internet nhö tieàn ñieän töû, seùc ñieän töû … Phaùt trieån caùc dòch vuï qua heä thoáng maïng ñieän thoaïi ñi ñoäng ; Ñaàu tö coâng ngheä, phaùt trieån heä thoáng thanh toaùn tröïc tuyeán söû duïng theû tín duïng… Hôn theá nöõa, ngaân haøng caàn ñaët ra chính saùch chaêm soùc khaùch haøng thaân thieát, ñaët ra caùc chuaån möïc cuûa nhaân vieân dòch vuï khaùch haøng trong giao tieáp, trong tieáp nhaän vaø xöû lyù caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Beân caïnh ñoù, ngaân haøng caàn xaây döïng heä thoáng thu nhaän, phaûn hoài vaø xöû lyù khieáu naïi cuûa khaùch haøng ñeå coù theå quaûn lyù ñöôïc caùc vaán ñeà phaùt sinh, töø ñoù coù söï ñieàu chænh phuø hôïp. Cuoái cuøng, quy trình quaûn lyù ruûi ro ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng e-banking phaûi ñöôïc tích hôïp trong cô cheá quaûn lyù ruûi ro chung cuûa ngaân haøng. Beân caïnh ñoù, caùc quy ñònh vaø quy trình lieân quan ñeán nghieäp vuï e-banking caàn ñöôïc thöôøng xuyeân xem xeùt, chænh söûa nhaèm ñaûm baûo tính phuø hôïp vaø ñuû khaû naêng xöû lyù ruûi ro môùi coù theå phaùt sinh trong quaù trình vaän haønh heä thoáng. 3.3. Nhöõng giaûi phaùp taàm vi moâ: 3.3.1. Coâng taùc tuyeân truyeàn quaûng caùo, chieán löôïc kinh doanh phuø hôïp: Caùc TCTD caàn tieán haønh phaân khuùc thò tröôøng vaø khaùch haøng ñeå xaùc ñònh moät caùch hôïp lyù thò tröôøng vaø khaùch haøng muïc tieâu, coù chieán löôïc kinh doanh phuø hôïp. Trong ñoù caùc TCTD chuù troïng môû roäng caùc dòch vuï ngaân haøng ñeán taát caû caùc ñoái töôïng khaùch haøng thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá, taäp trung vaøo caùc ngaønh kinh teá muõi nhoïn, caùc vuøng phaùt trieån kinh teá troïng ñieåm. Ñaåy maïnh coâng taùc Marketing : Caùc ngaân haøng caàn xaây döïng nhöõng chieán löôïc Marketing phuø hôïp, bao goàm caùc hoaït ñoäng tuyeân truyeàn, quaûng caùo, giôùi thieäu saûn phaåm, dòch vuï ngaân haøng ñeán ñoâng ñaûo khaùch haøng ñeå taïo ñieàu kieän cho khaùch haøng laøm quen vôùi caùc dòch vuï ngaân haøng vaø nhaän thöùc ñöôïc tieän ích cuûa nhöõng saûn phaåm, dòch vuï naøy. Coâng boá caùc thoâng tin taøi chính ñeå ngöôøi daân tieáp caän, naém baét nhaèm thu huùt ngöôøi daân quan heä vôùi ngaân haøng vaø haïn cheá ñöôïc nhöõng ruûi ro thoâng tin. 3.3.2. Xaây döïng nguoàn nhaân löïc gioûi chuyeân moân, nghieäp vuï: Naâng cao naêng löïc ñoäi nguõ caùn boä ngaân haøng: ÖÙng duïng coâng ngheä then choát baét buoäc phaûi töøng böôùc naâng cao trình ñoä caùn boä ngaân haøng, Ñaây laø yeáu toá then choát, quyeát ñònh thaønh baïi cuûa moãi ngaân haøng. Vì vaäy, ngaân haøng phaûi coù keá hoaïch ñaøo taïo vaø naâng cao trình ñoä, chaát löôïng nguoàn nhaân löïc, ñaûm baûo caùn boä ngaân haøng vöøa gioûi veà chuyeân moân nghieäp vuï, vöøa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu hieän ñaïi hoaù coâng ngheä ngaân haøng. Xaây döïng ñoäi nguõ chuyeân gia trong caùc lónh vöïc hoaït ñoäng ngaân haøng, naâng cao naêng löïc quaûn trò chieán löôïc, ñieàu haønh kinh doanh. 3.3.3. Caùc giaûi phaùp keát noái heä thoáng ngaân haøng, heä thoáng coâng ty ñieän thoaïi di ñoäng vaø heä thoáng Telemoney taïi Vieät Nam: Thanh toùan qua maïng di ñoäng baèng caùch söû duïng giaûi phaùp TeleMoney Coâng ty di ñoäng Ngaân haøng Khaùch haøng traû tieàn maët qua ñaïi lyù Khaùch haøng Ñaïi lyù Khaùch haøng traû tröïc tieáp qua ñieän thoïai di ñoäng Khaùch haøng B2B2C B2C Taøi khoûan cuûa thueâ bao di ñoäng Xöû lyù thanh toan Sô ñoà keát noái giöõa ngaân haøng, coâng ty di ñoäng vaø Telemoney Coâng ty di ñoängKhaùch haøng EasyTopUp Server TeleMoney SMSC PrePaid Server SMSC IVR Web Svr POS Gwy Tin nhaén Goïi ñieän thoïai Internet POS 1 2 Giao dieän tröïc tieáp vôùi server cuûa coâng ty ñieän thoai ñeå nhaän tin nhaén ñoàng thôøi vôùi luùc khaùch haøng nhaén 1 2 Finance Dept Thanh toùan giao dòch vôùi phoøng taøi chính 3 3 Ngaân haøng TeleMone y Payments Giao dieän tröïc tieáp vôùi coâng ty ñieän thoïai ñeå thanh toùan cho khaùch haøng Hieän taïi, ôû caùc ngaân haøng thöông maïi Vòeät Nam, chöa coù 1 ngaân haøng naøo thöïc söï keát noái 24/24 vôùi caùc coâng ty ñieän thoïai di ñoäng ñeå öùng duïng thanh toùan ñieän töû, maø chuû yeáu laø thueâ keânh ñöôøng truyeàn qua VASC (value added Services company) (coâng ty con cuûa VDC-Vietnam Data Company). Vôùi moät dung löôïng thanh toùan ñieän töû lieân tuïc 24/24 nhö giaûi phaùp cuûa Telemoney, neáu thueâ qua ñöôøng truyeàn nhö theá, tình traïng ngheõn maët seõ thöôøng xuyeân xaûy ra. Vì theá, vieäc keát noái online tröïc tieáp giöõa 3 ñôn vò: ngaân haøng, coâng ty ñieän thoïai di ñoäng vaø Telemoney laø ñieàu baét buoäc neáu ngaân haøng muoán öùng duïng heä thoáng thanh toùan ñieän töû lieân tuïc vôùi dung löôïng cao vaø ngaøy caøng taêng. Keát luaän chöông III Nhöõng giaûi phaùp ñöa ra ôû chöông III ñöôïc döïa treân nhöõng nghieân cöùu thöïc tieãn töø thöïc teá hoaït ñoäng ngaân haøng cuõng nhö tình hình phaùt trieån dòch vuï NHÑT cuûa caùc NHTM Vieät Nam trong nhöõng naêm gaàn ñaây trong hôi thôû noùng boûng cuûa toaøn caàu hoaù vaø khu vöïc hoaù. Chöông 3 ñöa ra nhöõng giaûi phaùp cuï theå ôû taàm vi moâ veà caùch thöùc keát noái giöõa ngaân haøng, coâng ty vieãn thoâng vaø heä thoáng Telemoney nhaèm taïo böôùc nhaûy voït veà maïng löôùi khaùch haøng cuõng nhö taïo ñöôïc tieáng vang lôùn trong heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam cuõng nhö treân toøan theá giôùi. Ngoaøi ra, chöông III coøn ñöa ra moät soá kieán nghò ñeán caùc cô quan quaûn lyù, caùc Boä, ban ngaønh, caùc toå chöùc coù lieân quan nhaèm coù nhöõng ñònh höôùng, chieán löôïc ñuùng ñaén, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa caùc NHTM, maø cuï theå laø phaùt trieån caùc dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi, nhaèm giuùp caùc NHTM Vieät Nam taêng toác phaùt trieån nhanh, haønh ñoäng ngay ñeå haïn cheá khaû naêng thua treân saân nhaø, xa hôn nöõa laø phaùt trieån maïnh meõ vaø beàn vöõng trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá./. KEÁT LUAÄN Böôùc sang theá kyû 21, trong xu theá hoäi nhaäp vaø phaùt trieån, phaùt trieån moâ hình NHÑT qua maïng di ñoäng laø xu höôùng chung cuûa caùc ngaân haøng hieän ñaïi. Caùc ngaân haøng Vieät Nam chöa böôùc chaân troïn veïn vaøo lónh vöïc naøy, song vôùi nhöõng gì maø heä thoáng ngaân haøng theá giôùi ñaõ traûi qua vaø ñaït ñöôïc thì coù theå khaúng ñònh raèng vieäc xaây döïng moâ hình, phaùt trieån caùc saûn phaåm dòch vuï NHÑT qua maïng di ñoäng laø moät ñònh höôùng ñuùng ñaén. Chuùng ta hy voïng trong töông lai gaàn, caùc khaùch haøng cuûa ngaân haøng Vieät Nam ñöôïc höôûng nhieàu hôn thaønh quaû cuûa coâng ngheä hieän ñaïi ñöôïc öùng duïng trong lónh vöïc ngaân haøng maø tröôùc heát laø dòch vuï NHÑT qua maïng thoâng tin di ñoäng. 1 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. NHNN Vieät Nam (04/2006), taøi lieäu hoäi thaûo : “Caùc thaønh töïu coâng ngheä vaø dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi”. 2. NHNN Vieät Nam – IDG World Expo (17-19/05/2006), taøi lieäu hoäi thaûo : “Technology modernixation in the stable development of Vietnam banking system”. 3. NHNN Vieät Nam – CNHCM (2006), Baùo caùo toång keát tình hình thöïc hieän chöông trình, muïc tieâu – loä trình phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng treân ñòa baøn TP. HCM giai ñoaïn 2001-2005. 4. Giaùo trình “Nghieäp vuï ngaân haøng thöông maïi”-TS NGuyeãn Minh Kieàu Website : - Trang thoâng tin giôùi thieäu saûn phaåm dòch vuï treân Website cuûa caùc ngaân haøng hoaït ñoäng taïi Vieät Nam : NH ngoïai thöông Vietcombank, ngaân haøng AÙ Chaâu, ngaân haøng Kyõ Thöông, ngaân haøng Coâng Thöông Vieät Nam, Citibank, HSBC, ngaân haøng Ñoâng AÙ, Ngaân haøng Saøi Goøn THöông Tín-Sacombank, Ngaân haøng phaùt trieån nhaø Haø noäi Habubank… - Website cuûa VASC, caùc coâng ty vieãn thoâng di ñoäng: Vinaphone, Mobiphone, Viettel, EVNTEL, Hanoi Telecom, Sphone - Taøi lieäu tham khaûo töø Internet. 2 3