Luận văn Phương hướng và giải pháp nhằm tăng cường huy động vốn cho đầu tư phát triển mạng lưới giao thông đường bộ vùng miền núi phía Bắc giai đoạn 2001- 2010

g¾n kÕt gi÷a quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña nh©n d©n kh¬i dËy ®­îc truyÒn thèng c¸ch m¹ng tèt ®Ñp cña nh©n d©n, ®Ó nh©n d©n tù gi¸c ®ång t×nh gãp søc ng­êi, søc cña; ®ång thêi vËn ®éng c¸c doanh nghiÖp ®ãng trªn ®Þa bµn, c¸n bé c«ng nh©n cña ®Þa ph­¬ng c«ng t¸c ë c¸c vïng kh¸c, còng nh­ kiÒu bµo ë n­íc ngoµi ®ãng gãp thªm. §©y chÝnh lµ søc m¹nh, nguån lùc to lín c¶ tinh thÇn vµ vËt chÊt cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng ®Ó t¹o nªn mét m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé ph¸t triÓn cho vïng miÒn nói phÝa B¾c. 3. Th­êng xuyªn tæ chøc phong trµo thi ®ua lµm ®­êng giao th«ng, bªn c¹nh ®ã cã sù hç trî cña c¸c Bé, Ngµnh trung ­¬ng, ®éng viªn khen th­ëng tinh thÇn vµ vËt chÊt nh­ lµ mét chÊt xóc t¸c, t¸c ®éng tÝch cùc thóc ®Èy phong trµo lµm giao th«ng ®­êng bé c¶ bÒ réng lÉn chiÒu s©u. CÇn nh©n réng nh÷ng bµi häc tèt ®­îc ®óc kÕt tõ phong trµo lµm giao th«ng ®­êng bé cña mét sè ®Þa ph­¬ng trong vïng trong nh÷ng n¨m qua ®Ó t¹o ra phong trµo cho c¶ vïng. 4. C¸c tØnh trong vïng ph¶i ban hµnh c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch huy ®éng mäi nguån lùc cho ®Þa ph­¬ng ph¸t triÓn giao th«ng; ph¶i ®¬n gi¶n ho¸ c¸c trËt tù, thñ tôc ®Çu t­ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ph¸t triÓn giao th«ng cña ®Þa ph­¬ng ®­îc nhanh chãng, thuËn lîi. 5. Tõ n¨m 2001 trë ®i, c¸c tØnh trong vïng cÇn quan t©m t¹o c¬ chÕ th«ng tho¸ng, linh ho¹t ®Ó tranh thñ sù hç trî tõ bªn ngoµi nhÊt lµ kªu gäi tµi trî cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ, c¸c quèc gia ®Çu t­ ph¸t triÓn h¹ tÇng nãi chung, ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng cho vïng nãi riªng. 6. Ph¸t triÓn giao th«ng cña mäi ®Þa ph­¬ng ph¶i g¾n víi quy ho¹ch m¹ng l­íi giao th«ng cña vïng th× míi cã hiÖu qu¶ thùc sù, tr¸nh l·ng phÝ, cô bé,… Tãm l¹i, ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé ®ang lµ xu thÕ tÊt yÕu, nhu cÇu kh¸ch quan kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. Sù nghiÖp ®æi míi cña §¶ng ta víi môc ®Ých g¾n miÒn nói víi ®ång b»ng, miÒn ng­îc víi miÒn xu«i, n«ng th«n víi thµnh thÞ, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn n«ng th«n cña miÒn nói phÝa B¾c. §Ó thùc hiÖn môc ®Ých nµy, viÖc ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé lu«n lu«n lµ mét nhiÖm vô hµng ®Çu cÇn ®­îc quan t©m. Giao th«ng ®­êng bé lµ mét kh©u quan träng trong ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi lín, lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña c¶ n­íc ta vµ cña riªng vïng miÒn nói phÝa B¾c. Thêi gian qua Bé Giao th«ng vËn t¶i ®· cã chØ ®¹o s¬ kÕt, tæng kÕt phong trµo x©y dùng m¹ng l­íi giao th«ng, giao th«ng n«ng th«n, tuy nhiªn phong trµo cßn thiÕu sù phèi hîp chØ ®¹o chÆt chÏ c¸c cÊp, c¸c ngµnh nªn kÕt qu¶ cßn h¹n chÕ. ViÖc thùc hiÖn cã ®Þa ph­¬ng ®· ®­îc sù quan t©m nhiÖt t×nh cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn, nh­ng còng cã n¬i cßn tr«ng chê, thiÕu chÝnh s¸ch cô thÓ, c«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng ch­a tèt. Vèn ®Çu t­ cã h¹n, ®Çu t­ thiÕu tËp trung, tû träng c¸c ngµnh ®ãng gãp vµo GDP cña vïng ch­a ®¹t yªu cÇu ®Ò ra cña vïng vµ cña Nhµ n­íc, ®Æc biÖt nh÷ng vïng cßn cã nhiÒu khã kh¨n, ®Þnh møc tÝnh to¸n, tiªu chuÈn kü thuËt gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng cßn kh¸c nhau, ch­a theo mét quy ®Þnh thèng nhÊt chung nªn vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i bµn tíi trong viÖc qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng m¹ng l­íi giao th«ng cña vïng. Ch­¬ng III Ph­¬ng h­íng, gi¶i ph¸p t¨ng c­êng huy ®éng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c giai ®o¹n 2001- 2010 I. C¨n cø vµ môc tiªu huy ®éng vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn vïng miÒn nói phÝa B¾c 1. Ph­¬ng h­íng, môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña vïng 1.1. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi MiÒn nói phÝa B¾c lµ vïng kÐm ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt, s¶n xuÊt chñ yÕu dùa vµo n«ng nghiÖp nh­ng n«ng nghiÖp cña vïng còng gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ h¹n chÕ. Do ®ã, ph­¬ng h­íng cho nh÷ng n¨m s¾p tíi tËp trung ph¸t triÓn toµn diÖn kinh tÕ- x· héi cña vïng: - Ph¸t triÓn n«ng- l©m nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, tËp trung s¶n xuÊt l­¬ng thùc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¹i chç, æn ®Þnh ®êi sèng ®ång bµo c¸c d©n téc, xo¸ bá n¹n du canh, ®èt rõng lµm n­¬ng rÉy. Më réng diÖn tÝch lóa n­íc, kÓ c¶ lµm ruéng bËc thang, ph¸t triÓn thuû lîi, hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé, ®Èy m¹nh th©m canh, t¨ng vô. T¨ng c­êng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp (chÌ, mÝa,…) vµ ph¸t triÓn ch¨n nu«i ®¹i gia sóc (tr©u, bß, ngùa), kÕt hîp víi ph¸t triÓn c¸c loµi vËt nu«i kh¸c nh­ gia cÇm, dª thÞt, s÷a, ong,… - Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, t¨ng c­êng c«ng t¸c ®Þnh canh ®Þnh c­, æn ®Þnh d©n di c­ tù do. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng. Më réng hîp t¸c, t×m c«ng nghÖ míi, quy m« hîp lý ®Ó ®Çu t­ x©y dùng c¸c c¬ së chÕ biÕn n«ng s¶n, khuyÕn khÝch c¸c ®Þa ph­¬ng cñng cè, ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng nh­ s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu hoÆc phôc vô c¸c nhu cÇu cña ®Þa ph­¬ng nh»m gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. - VÒ lÜnh vùc v¨n ho¸- x· héi, tËp trung mét sè vÊn ®Ò chÝnh nh­ ph¸t triÓn gi¸o dôc- ®µo t¹o, tiÕp tôc ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng tr­êng häc, bÖnh viÖn, n¬i vui ch¬i gi¶i trÝ, ho¹t ®éng v¨n ho¸ nghÖ thuËt, gi¶i quyÕt cÊp n­íc s¹ch n«ng th«n vµ vÖ sinh m«i tr­êng. - Cñng cè trËt tù, an ninh quèc phßng trªn c¸c vïng biªn giíi, duy tr× h×nh thøc qu©n ®éi tham gia c¸c ho¹t ®éng gióp ®Þa ph­¬ng vÒ ®Þnh canh ®Þnh c­, x©y dùng côm kinh tÕ míi, lµm thuû lîi nhá, thuû ®iÖn, trång rõng vµ c¸c ho¹t ®éng x· héi… §éng viªn lùc l­îng quÇn chóng tham gia Ch­¬ng tr×nh quèc gia xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n ë miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, x©y dùng ®­êng tuÇn tra biªn giíi… 1.2. Môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi Theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña c¶ n­íc vµ cña vïng kinh tÕ miÒn nói phÝa B¾c thêi kú 2001- 2010, môc tiªu cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· x¸c ®Þnh cho vïng, bao gåm: - C¬ b¶n xo¸ ®ãi vµ tõng b­íc gi¶m nghÌo, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 kh«ng cßn hé ®ãi, gi¶m hé nghÌo xuèng d­íi 20% sè hé. - T¨ng thu nhËp cña d©n c­, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 ®¹t GDP/ ng­êi/n¨m t¨ng kho¶ng 1,6 lÇn so víi n¨m 2000 vµ n¨m 2010 t¨ng kho¶ng 2,5 lÇn so víi n¨m 2000. - PhÊn ®Êu c¬ b¶n ®Õn n¨m 2005 n©ng dÇn tû lÖ c©n ®èi thu- chi ng©n s¸ch trªn hÇu hÕt c¸c tØnh. N¨m 2005 tû lÖ tÝch luü ®Çu t­ tõ néi bé nÒn kinh tÕ ®¹t kho¶ng 15% GDP vµ ®Õn n¨m 2010 ®¹t kho¶ng 18% GDP. - Gi¸ trÞ xuÊt khÈu t¨ng víi nhÞp ®é 28- 30%/n¨m thêi kú 2001- 2010. N¨m 2000 gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña vïng chiÕm kho¶ng 4,5% so c¶ n­íc. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®¹t kho¶ng 100 USD vµo n¨m 2005 vµ kho¶ng 429 USD vµo n¨m 2010 (t­¬ng øng b»ng 27,6% vµ 25,5% so víi møc trung b×nh cña c¶ n­íc). - PhÊn ®Êu hoµn thµnh ®Þnh canh, ®Þnh c­ tr­íc n¨m 2005. - N©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ vµ thÓ lùc cña nh©n d©n trong vïng. Tû lÖ sè ng­êi biÕt ch÷ trong ®é tuæi 13- 35 tuæi t¨ng tõ 75% hiÖn nay lªn 95% vµo n¨m 2010. Nh©n d©n cã cuéc sèng v¨n ho¸, tinh thÇn ngµy cµng cao, lèi sèng ngµy cµng v¨n minh, hiÖn ®¹i. §ång thêi gi¶m tèi ®a c¸c bÖnh dÞch vµ c¸c bÖnh sèt rÐt, b­íu cæ, trÎ em suy dinh d­ìng; gi¶m c¸c tÖ n¹n x· héi nh­ mª tÝn, dÞ ®oan, nghiÖn hót, tiªm chÝch, m¹i d©m… - Kh«i phôc vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng. N©ng tû lÖ ®é che phñ rõng trªn diÖn tÝch tù nhiªn tõ 32% hiÖn nay lªn 60% vµo n¨m 2010 (tÝnh c¶ c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy vµ c©y ¨n qu¶). B¶o ®¶m c¬ b¶n vÒ chèng « nhiÔm m«i tr­êng ë c¸c ®« thÞ lín vµ c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung, c¸c h¶i c¶ng, khu du lÞch. - B¶o ®¶m an ninh, chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ quèc gia (c¶ trªn ®Êt liÒn vµ vïng biÓn), gãp phÇn t¹o ra sù æn ®Þnh cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña vïng vµ cña c¶ n­íc. Tõ ph­¬ng h­íng, môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña vïng, c¸c tØnh trong vïng ®· ®Ò ra nhiÒu biÖn ph¸p quan träng, trong ®ã viÖc huy ®éng vèn ®Ó ph¸t triÓn h¹ tÇng ®­îc coi lµ gi¶i ph¸p quan träng hµng ®Çu; ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé ®­îc coi lµ nhiÖm vô träng t©m ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ æn ®Þnh ®êi sèng cña nh©n d©n. 2. C¸c quan ®iÓm vµ môc tiªu ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c 2.1. C¸c quan ®iÓm ph¸t triÓn Giao th«ng ®­êng bé lµ mét bé phËn quan träng trong kÕt cÊu h¹ tÇng nãi chung vµ kÕt cÊu h¹ tÇng- giao th«ng nãi riªng, cÇn ®i tr­íc mét b­íc ®Ó t¹o tiÒn ®Ò, lµm ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi phôc vô kÞp thêi cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ cña vïng miÒn nói phÝa B¾c vµ cña ®Êt n­íc, gãp phÇn vµo tiÕn tr×nh héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ. ViÖc ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé miÒn nói phÝa B¾c tr­íc hÕt ph¶i h­íng vµo viÖc phôc vô cho môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña vïng. Tõ ®ã cã c¸c quan ®iÓm ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé ®èi víi vïng miÒn nói phÝa B¾c nh­ sau: - Ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé mét c¸ch thèng nhÊt, c©n ®èi, ®ång bé b¶o ®¶m ®­îc sù liªn hoµn, liªn kÕt gi÷a c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i, t¹o thµnh m¹ng l­íi giao th«ng th«ng suèt trªn ph¹m vi toµn vïng. Ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ cñng cè, t¨ng c­êng an ninh, quèc phßng. - Ph¸t triÓn h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi, nhÊt lµ giao th«ng ®­êng bé cña vïng miÒn nói phÝa B¾c ph¶i xuÊt ph¸t tõ lîi Ých chung cña c¸c tØnh trong vïng, kh«ng nªn v× lîi Ých riªng cña tõng tØnh, ®Ó tõ ®ã t¹o ra ®­îc con ®­êng giao th«ng ng¾n nhÊt gi÷a c¸c tØnh, c¸c ®Þa ph­¬ng. §©y lµ sù thÓ hiÖn tÝnh phèi hîp nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña c¸c tØnh trong vïng. - Ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé cña vïng ph¶i ®i tõ quy ho¹ch m¹ng l­íi giao th«ng quèc gia phèi hîp víi quy ho¹ch m¹ng l­íi giao th«ng vïng vµ quy ho¹ch m¹ng l­íi giao th«ng cña tõng ®Þa ph­¬ng ®Ó t¹o ra tÝnh hîp lý, tiÕt kiÖm trong ®Çu t­. - TËn dông tèi ®a n¨ng lùc c¬ së h¹ tÇng giao th«ng hiÖn cã, coi träng viÖc duy tr×, cñng cè, n©ng cÊp m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé hiÖn t¹i, chØ ®Çu t­ míi khi thùc sù cã nhu cÇu, tr­íc hÕt lµ c¸c trôc quèc lé tõ Hµ Néi ®Õn c¸c tØnh trong vïng, c¸c trôc giao th«ng ®èi ngo¹i vµ t¨ng c­êng ®Çu t­ giao th«ng n«ng th«n ®Ó trùc tiÕp phôc vô ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n. - Ph¸t huy tèi ®a lîi thÕ ®Þa lý cña vïng, nhÊt lµ më réng quan hÖ kinh tÕ- v¨n ho¸ víi c¸c n­íc l¸ng giÒng, ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé ®èi ngo¹i phôc vô ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, dÞch vô, du lÞch nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña vïng gãp phÇn cïng ®Êt n­íc héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ. - Ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ giao th«ng ë miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, vïng c¨n cø C¸ch m¹ng, vïng biªn giíi phôc vô xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, gi¶m sù chªnh lÖch gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ, gi÷a miÒn ng­îc víi miÒn xu«i, gi÷a miÒn nói víi ®ång b»ng. - øng dông c¸c tiÕn bé kü thuËt, vËt liÖu míi, c«ng nghÖ míi, vµo c¸c lÜnh vùc x©y dùng, khai th¸c m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé. Coi träng viÖc ph¸t triÓn nguån lùc ®Ó cung cÊp kÞp thêi cho ngµnh. - Ph¸t huy néi lùc, t×m mäi gi¶i ph¸p ®Ó t¹o nguån vèn ®Çu t­ trong n­íc phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ®Êt n­íc. §ång thêi, tranh thñ tèi ®a nguån ®Çu t­ cña n­íc ngoµi d­íi c¸c h×nh thøc ODA, FDI, BT, BOT. C¸c tæ chøc, c¸ nh©n sö dông c¬ së h¹ tÇng- giao th«ng ®­êng bé cã tr¸ch nhiÖm tr¶ phÝ ®Ó båi hoµn vèn ®Çu t­ x©y dùng vµ b¶o tr× c«ng tr×nh. - X· héi ho¸ viÖc x©y dùng vµ b¶o vÖ c«ng tr×nh giao th«ng ®­êng bé, coi ®ã lµ tr¸ch nhiÖm cña toµn d©n, cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng trong vïng. 2.2 Môc tiªu ph¸t triÓn Môc tiªu ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i vïng miÒn nói phÝa B¾c trong giai ®o¹n tíi vÉn tËp trung n©ng cÊp hÖ thèng ®­êng bé, ®­êng giao th«ng n«ng th«n. TiÕp tôc n©ng cÊp c¸c tuyÕn nan qu¹t tõ Thñ ®« Hµ Néi ®i c¸c tØnh phÝa B¾c: QL2, QL3, QL6, QL32, QL70. Tõ nay ®Õn n¨m 2005 n©ng cÊp c¸c tuyÕn ®¹t tr×nh ®é kü thuËt ®­êng cÊp III ë ®o¹n ®Çu tuyÕn vµ cÊp IV ë ®o¹n cuèi tuyÕn, c¸c ®o¹n tõ Hµ Néi ®i trong b¸n kÝnh 50- 70 km sÏ ®­îc më réng 4- 6 lµn xe. Cô thÓ: - Quèc lé 2: + §Õn n¨m 2005 x©y dùng ®o¹n Phñ Lç- Phóc Yªn ®¹t tiªu chuÈn cÊp I, 4 lµn xe. C¸c ®o¹n cßn l¹i chØ më réng ë c¸c thÞ x· vµ n©ng cÊp mÆt toµn tuyÕn. + §Õn n¨m 2010 ®o¹n Phñ Lç- ViÖt Tr× ®¹t tiªu chuÈn cÊp I, 4 lµn xe; ViÖt Tr×- Tuyªn Quang ®¹t tiªu chuÈn cÊp III, 2 lµn xe; Tuyªn Quang- Hµ Giang ®¹t tiªu chuÈn cÊp IV, 2 lµn xe. - Quèc lé 3: + §Õn n¨m 2005 më réng ®o¹n CÇu §uèng- Phñ Lç ®¹t tiªu chuÈn cÊp I, 4 lµn xe. + §Õn n¨m 2010 ®o¹n Th¸i Nguyªn- Cao B»ng ®¹t tiªu chuÈn cÊp III, CÊp IV, 2 lµn xe. - Quèc lé 6: + §Õn n¨m 2005 n©ng cÊp mÆt ®­êng toµn tuyÕn. + §Õn n¨m 2010 ®o¹n Hoµ B×nh- Xu©n Mai ®¹t tiªu chuÈn cÊp I, 4 lµn xe. - Quèc lé 32: + §Õn n¨m 2005 n©ng cÊp mÆt ®­êng ®¶m b¶o ch¹y xe ªm thuËn. + §Õn n¨m 2010 ®o¹n Mai DÞch- S¬n T©y ®¹t tiªu chuÈn cÊp I, 4 lµn xe; ®o¹n S¬n T©y- Trung Hµ ®¹t tiªu chuÈn cÊp III, 2 lµn xe; ®o¹n Trung Hµ- B×nh L­ ®¹t tiªu chuÈn cÊp IV, 2 lµn xe. (Mét sè ®o¹n khã kh¨n ®¹t tiªu chuÈn cÊp V, 1lµn xe). - Quèc lé 37: + §Õn n¨m 2005 söa ch÷a mÆt ®­êng b¶o ®¶m th«ng xe ªm thuËn. + §Õn n¨m 2010 hoµn thµnh n©ng cÊp tuyÕn ®¹t tiªu chuÈn cÊp IV, 2 lµn xe. - Quèc lé 279: + §Õn n¨m 2005 x©y dùng c¸c ®o¹n cßn l¹i theo tiªu chuÈn cÊp IV ®Ó th«ng tuyÕn. + §Õn n¨m 2010 n©ng cÊp toµn tuyÕn ®¹t tiªu chuÈn cÊp IV. - HÖ Quèc lé 4 (4A, 4B, 4C, 4D, 4E): + §Õn n¨m 2005 nèi th«ng c¸c ®o¹n: B¶o L¹c- MÌo V¹c: 50 km; Hµ Giang- M­êng Kh­¬ng: 150 km. + §Õn n¨m 2010 c¸c ®o¹n: Tiªn Yªn- L¹ng S¬n ®¹t tiªu chuÈn cÊp III, 2 lµn xe; §ång §¨ng- Cao B»ng ®¹t tiªu chuÈn cÊp III, cÊp IV, 2 lµn xe; c¸c ®o¹n cßn l¹i ®¹t tiªu chuÈn cÊp IV, cÊp V. - Dù kiÕn ®Õn n¨m 2010, x©y dùng tuyÕn míi Pa TÇn- M­êng TÌ- Biªn Giíi víi chiÒu dµi 150 km, ®¹t tiªu chuÈn cÊp V. - §­êng §iÖn Biªn- S«ng M·: Dù kiÕn trong giai ®o¹n tõ 2005- 2010 x©y dùng ®­êng §iÖn Biªn- S«ng M· (§iÖn Biªn- M­êng La- B¶n LiÔng, Xép Cép- HuyÖn S«ng M·). - Sau khi nèi th«ng ®­îc c¸c ®o¹n quèc lé 4, ®­êng M­êng TÌ vµ ®­êng §iÖn Biªn- S«ng M· sÏ h×nh thµnh ®­îc vµnh ®ai biªn giíi phÝa B¾c, hoµn chØnh tõ Mãng C¸i sang S¬n La. - §­êng tr¸nh ngËp: Sau khi x©y dùng xong thuû ®iÖn S¬n La, mét sè ®o¹n tuyÕn cña c¸c quèc lé bÞ ngËp: + Quèc lé 6: §o¹n Pa H¸ng- Lai Ch©u + Quèc lé 12: §o¹n Lai Ch©u- Pa TÇn + Quèc lé 279: §o¹n phµ Tµ Uèn CÇn x©y dùng c¸c ®o¹n tuyÕn tr¸nh ngËp thay thÕ c¸c ®o¹n trªn. - Quèc lé 70: + §Õn n¨m 2005 n©ng cÊp toµn tuyÕn ®¹t tiªu chuÈn cÊp IV, 2 lµn xe. + §Õn n¨m 2010 n©ng cÊp toµn tuyÕn ®¹t tiªu chuÈn cÊp III, 2 lµn xe. VÒ giao th«ng n«ng th«n: §Èy m¹nh ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n theo Ch­¬ng tr×nh 135, dù ¸n Giao th«ng n«ng th«n II do Ng©n hµng thÕ giíi vµ ChÝnh phñ Anh tµi trî, dù ¸n x©y dùng vµ c¶i t¹o cÇu n«ng th«n vµ miÒn nói do ChÝnh phñ NhËt B¶n tµi trî. ¦u tiªn x©y dùng vµ n©ng cÊp ®­êng ®Õn c¸c khu kinh tÕ, c¸c x· b¶n vïng cao, vïng c¨n cø C¸ch m¹ng, ®Õn c¸c ®Þa bµn n»m s¸t biªn giíi nh»m phôc vô giao l­u kinh tÕ vµ an ninh quèc phßng. PhÊn ®Êu ®¹t c¸c môc tiªu sau: - §Õn n¨m 2005: + Cã ®­êng « t« vµo tíi trung t©m 95- 97% sè x· hoÆc trung t©m côm x· cña c¶ vïng. C¸c x· cßn l¹i vïng cao, vïng s©u, vïng xa cã ®­êng d©n sinh cho xe c¬ giíi, xe 2 b¸nh hoÆc xe ngùa thå qua l¹i. + Tû lÖ nhùa ho¸ vµ bª t«ng ho¸ lµ 10- 15%. + Trªn 50% ®­êng giao th«ng n«ng th«n miÒn nói, vïng cao, vïng s©u, vïng xa th«ng xe suèt 4 mïa. + §­a hÖ thèng tiªu chuÈn kü thuËt vµo x©y dùng, n©ng cÊp ®­êng giao th«ng n«ng th«n. - §Õn n¨m 2010: + Tû lÖ nhùa ho¸ vµ bª t«ng ho¸ kho¶ng 25- 30%. + Trªn 70% ®­êng giao th«ng miÒn nói, vïng s©u, vïng xa th«ng xe suèt 4 mïa. 3. Môc tiªu huy ®éng vèn cho ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c C¨n cø vµo môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña vïng ®Õn n¨m 2010 ®ßi hái ph¶i ­u tiªn ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé tr­íc tiªn. §Ó trong thêi gian tíi m¹ng l­íi giao th«ng cña vïng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu chung cña vïng vµ cña c¶ n­íc, cÇn cã c¸c dù ¸n n©ng cÊp, söa ch÷a, c¶i t¹o c¸c tuyÕn ®­êng quan träng víi møc chi phÝ ph¶i dù tÝnh tr­íc. BiÓu 15: Danh môc chi tiÕt c¸c dù ¸n m¹ng l­íi ®­êng bé MNPB ®­îc ®Ò xuÊt giai ®o¹n 2001- 2010 Sè dù ¸n Dù ¸n Chi phÝ dù ¸n (triÖu USD) H 01 Dù ¸n kh«i phôc quèc lé 1: 190 km (Hµ Néi- L¹ng S¬n) 16,3 H 20 Dù ¸n n©ng cÊp quèc lé 70: 191 km (Hµ Néi- Lµo Cai) 125,0 H 31 C¶i t¹o quèc lé 3: 310 km (Hµ Néi- Cao B»ng) 148,0 H 32 C¶i t¹o quèc lé 2: 197 km (Hµ Néi- Hµ Giang) 137,0 H 33 C¶i t¹o quèc lé 6: 465 km (Hµ Néi- §iÖn Biªn Phñ) 223,0 H 34 C¶i t¹o quèc lé 32: 390 km (Hµ Néi- Lai Ch©u) 200,0 H 38 C2 B¾c (Vµnh ®ai phÝa B¾c, QL5, QL3, QL279): 225 km. (H×nh thµnh tuyÕn vµnh ®ai §«ng B¾c ë khu vùc miÒn nói phÝa B¾c) 171,0 H 39 C2 B¾c (Vµnh ®ai phÝa B¾c, QL3, QL70, QL279, QL1B: 120 km.) (H×nh thµnh tuyÕn vµnh ®ai T©y B¾c ë khu vùc miÒn nói phÝa B¾c) 83,0 Céng 1.103,3 Nguån: VITRANSS. Víi viÖc x©y dùng, c¶i t¹o m¹ng l­íi ®­êng bé nh­ trªn, tõ n¨m 2001- 2010 ®ßi hái l­îng kinh phÝ kho¶ng 15.446,2 tû ®ång. Ngoµi c¸c dù ¸n trªn, thùc tÕ cho thÊy: Vïng miÒn nói phÝa B¾c cßn 157 x· ch­a cã ®­êng ®Õn trung t©m x·. Do vËy, theo tÝnh to¸n chung th× nhu cÇu vÒ vèn cho ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé giai ®o¹n 2001- 2010 : - §­êng quèc lé: 15.446,2 tû ®ång - §­êng tØnh, huyÖn, x·: 1.150 tû ®ång. II. Dù b¸o kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c Muèn dù b¸o kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cho giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c, ph¶i dùa vµo yªu cÇu ph¸t triÓn vµ c¶i t¹o m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé. §Ó x¸c ®Þnh yªu cÇu ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé tr­íc hÕt ph¶i dù b¸o vÒ dÞch vô vËn t¶i ®­êng bé (bao gåm dÞch vô vËn t¶i hµng ho¸ vµ vËn t¶i hµnh kh¸ch). 1. Dù b¸o nhu cÇu vËn t¶i vïng miÒn nói phÝa B¾c giai ®o¹n 2001- 2010 ViÖc dù b¸o nhu cÇu vËn t¶i ®­îc dùa trªn ph­¬ng ph¸p "ma trËn OD" (Ma trËn ®iÓm ®i/®Õn) trong VITRANSS (nghiªn cøu chiÕn l­îc Ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ë ViÖt Nam) cña JICA (C¬ quan hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n). 1.1. Ph­¬ng ph¸p luËn dù b¸o Khung ph­¬ng ph¸p cô thÓ: "HÖ thèng VITRANSS" vÒ dù b¸o nhu cÇu, bao gåm 3 tiÓu hÖ thèng: kinh tÕ- x· héi, s¶n xuÊt/tiªu thô, dù b¸o nhu cÇu vËn t¶i. - TiÓu hÖ thèng kinh tÕ- x· héi: KiÓu m« h×nh Klein- Kosobud ®­îc ¸p dông nh­ mét m« h×nh dù b¸o kinh tÕ- x· héi. KiÓu m« h×nh nµy phï hîp víi dù ®o¸n dµi h¹n bëi v× nã kh¸ ®¬n gi¶n. S¶n phÈm chÝnh cña m« h×nh lµ tæng s¶n phÈm quèc néi. C¸c s¶n phÈm ®­îc dù ®o¸n cña tiÓu hÖ thèng kinh tÕ- x· héi ®­îc sö dông nh­ nh÷ng biÕn sè dù b¸o nhu cÇu vËn t¶i vµ dù b¸o s¶n xuÊt/ tiªu thô. - TiÓu hÖ thèng s¶n xuÊt/ tiªu thô: S¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ sÏ ®­îc dù b¸o theo vïng dùa trªn h­íng tr­íc ®©y vµ môc ®Ých lËp kÕ ho¹ch. S¶n xuÊt d­ thõa hay thiÕu hôt cña c¸c vïng liªn quan ®Õn nhu cÇu vËn t¶i liªn vïng ph¸t sinh hoÆc cuèn hót vïng vµ ®­îc sö dông nh­ biÕn sè cña dù b¸o nhu cÇu hµng ho¸. - TiÓu hÖ thèng dù b¸o nhu cÇu vËn t¶i: Nhu cÇu vËn t¶i hµnh kh¸ch sÏ ®­îc dù b¸o theo m« h×nh bèn b­íc th«ng th­êng: thu hót vµ ph¸t sinh chuyÕn ®i, ph©n bæ chuyÕn ®i, ph©n chia ph­¬ng thøc vµ m« h×nh vËn t¶i. Dù b¸o vËn t¶i hµng ho¸ ®­îc dù b¸o dùa vµo s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, vµ còng sÏ ®­îc dù b¸o theo m« h×nh bèn b­íc: thu hót vµ ph¸t sinh hµng ho¸, ph©n bæ hµng ho¸, ph©n chia ph­¬ng thøc vµ ph©n luång vËn t¶i. 1.2. C¸c kÕt qu¶ dù b¸o nhu cÇu vËn t¶i hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch vïng miÒn nói phÝa B¾c giai ®o¹n 2001- 2010 1.2.1. Dù b¸o nhu cÇu vËn t¶i hµng ho¸ Sö dông kÕt qu¶ mµ VITRANSS ®­a ra, c¸c mÆt hµng tiªu thô, s¶n xuÊt chÝnh cña vïng miÒn nói phÝa B¾c nh­ sau: BiÓu 16: Dù b¸o s¶n xuÊt, tiªu thô c¸c mÆt hµng chÝnh cña MNPB. (§¬n vÞ: ngh×n tÊn) STT Lo¹i hµng s¶n xuÊt 2001 2010 1 L­¬ng thùc 3.912 4.460 2 Gç 1.077 1.349 3 Ph©n l©n 973 937 4 Ph©n ®¹m 194 230 5 Apatit 1.275 1.575 6 Xi m¨ng 1.200 2.600 7 Muèi 5 8 8 S¾t thÐp 580 1.148 Céng 9.216 12.343 Lo¹i hµng tiªu thô 1 Than 1.644 3.113 2 X¨ng dÇu 741 2.400 3 Muèi 156,7 256,9 4 Xi m¨ng 2.077 4.637 5 Gç 1.049 1.291 6 S¾t thÐp 386 917 7 L­¬ng thùc 4.075 4.728 8 Ph©n l©n 172 228 9 Ph©n ®¹m 340 740 10 Apatit 340 340 Céng 10.980,7 18.650,9 Nguån: VITRANSS. Tõ b¶ng trªn, cã thÓ x©y dùng biÓu hµng ho¸ vËn chuyÓn ®Õn vµ vËn chuyÓn ®i nh­ sau: BiÓu 17: Sè l­îng hµng ho¸ vËn chuyÓn ®Õn vµ ®i giai ®o¹n 2001- 2010. (§¬n vÞ: ngh×n tÊn) STT Lo¹i hµng ho¸ vËn chuyÓn ®Õn 2001 2010 1 L­¬ng thùc 163 268 2 Ph©n ®¹m 146 510 3 Xi m¨ng 877 2.037 4 Muèi 151,7 248,9 5 X¨ng dÇu 741 2.400 6 Than 1.644 311,3 7 S¾t thÐp 386 917 Céng 4.108,7 6.692,2 Lo¹i hµng ho¸ vËn chuyÓn ®i 1 Ph©n l©n 765 745 2 Gç 28 58 3 Apatit 935 1.235 4 S¾t thÐp 194 231 … Céng 1.922 2.269 Nguån: VITRANSS. Ngoµi viÖc vËn chuyÓn c¸c lo¹i hµng ho¸ chÝnh trªn, vïng miÒn nói phÝa B¾c cßn vËn chuyÓn rÊt nhiÒu hµng ho¸ kh¸c. MÆt kh¸c, trªn ®©y chØ kÓ ®Õn viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ liªn vïng, ch­a tÝnh ®Õn viÖc vËn chuyÓn c¸c lo¹i hµng ho¸ gi÷a c¸c tØnh trong vïng. L­îng hµng ho¸ vËn chuyÓn néi vïng nµy chiÕm mét khèi l­îng vËn chuyÓn ®¸ng kÓ. * VÒ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµng ho¸ cña vïng: Do ®©y lµ vïng cã vÞ trÝ ®Þa lý, ®Þa h×nh hiÓm trë, giao th«ng ®­êng bé lµ chÝnh cho nªn viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ chñ yÕu lµ b»ng ®­êng bé. - Víi viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ liªn tØnh: C¸c lo¹i « t« 5 tÊn vµ lo¹i xe cì 4,5- 7 tÊn lµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña luång hµng vµ tuyÕn ®­êng cña vïng. -VËn chuyÓn hµng ho¸ néi tØnh: Ngoµi b»ng ph­¬ng tiÖn « t«, cßn cã thÓ vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn th« s¬ kh¸c: xe thå, xe m¸y,… - §Ó cã ®ñ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµng ho¸ vïng miÒn nói phÝa B¾c, ngoµi c¸c ph­¬ng tiÖn hiÖn cã, ®ßi hái ph¶i cã mét sè l­îng lín ph­¬ng tiÖn míi hoÆc n©ng cÊp ®Æc biÖt lµ « t«. 1.2.2. Dù b¸o nhu cÇu vËn t¶i hµnh kh¸ch Theo ph­¬ng ph¸p dù b¸o cña JICA (C¬ quan hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n), l­îng hµnh kh¸ch ph¸t sinh vµ thu hót cña vïng phô thuéc vµo d©n sè ®« thÞ cña vïng vµ GDP/ ng­êi cña vïng. JICA còng ®­a ra kÕt qu¶ dù b¸o vÒ triÓn väng ph¸t triÓn kinh tÕ theo vïng nh­ sau: BiÓu 18: TriÓn väng ph¸t triÓn kinh tÕ theo tiÓu vïng cña MNPB. TiÓu vïng N¨m Khung d©n sè GDP/ng­êi D©n sè (1000 ng­êi) MËt ®é d©n sè (ng­êi/ km2) Tû lÖ ®« thÞ ho¸ (%) (TriÖu ®ång t¹i gi¸ 1994) §«ng B¾c 2001 2010 10.861 13.616 162 203 16 20,7 1,79 3,87 T©y B¾c 2001 2010 2.228 2.764 62 77 13,0 18,2 1,37 3,11 Nguån: VITRANSS. Tõ nh÷ng dù b¸o trªn, JICA còng ®· ®­a ra dù b¸o vÒ tæng hµnh kh¸ch ph¸t sinh vµ thu hót cña vïng miÒn nói phÝa B¾c nh­ sau: BiÓu 19: Thu hót/ ph¸t sinh vËn t¶i hµnh kh¸ch liªn tØnh 2001- 2010. (§¬n vÞ: triÖu hµnh kh¸ch) Vïng 2001 2010 1. C¶ n­íc 1.201,475 2.195,007 2. MiÒn nói phÝa B¾c 152,705 213,222 (% MNPB/ c¶ n­íc) (12,7%) (9,7%) Nguån: VITRANSS. Ngoµi viÖc vËn t¶i hµnh kh¸ch liªn tØnh, cßn sè l­îng hµnh kh¸ch vËn chuyÓn néi tØnh. * VÒ ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn hµnh kh¸ch: - Víi vËn chuyÓn hµnh kh¸ch liªn tØnh: chñ yÕu lµ ®i b»ng c¸c lo¹i « t«, xe buýt. - Víi vËn chuyÓn hµnh kh¸ch néi tØnh trong vïng: c¸c ph­¬ng tiÖn ®a d¹ng h¬n, nh­ng chñ yÕu vÉn lµ c¸c ph¸t triÓn ®­êng bé: « t«, xe lam, xe m¸y,… Tãm l¹i, trªn c¬ së nghiªn cøu dù b¸o, JICA ®· ®­a ra kÕt qu¶ dù b¸o vÒ khèi l­îng vËn t¶i hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch nh­ sau: BiÓu 20: Dù b¸o khèi l­îng vËn t¶i MNPB. 2001 2010 1. VËn chuyÓn hµng ho¸ Ngh×n tÊn 7.030,7 18.092,1 TriÖu TKm 2.947,38 7.585,24 2. VËn chuyÓn hµnh kh¸ch TriÖu HK 165,802 231,509 TriÖu HK.km 9.067,142 12.660,432 Nguån: VITRANSS. 2. Dù b¸o kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c Nguån vèn huy ®éng ®Ó ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng nãi chung vµ giao th«ng ®­êng bé nãi riªng ph¸t triÓn tuy kh«ng thÓ ®a d¹ng nh­ huy ®éng vèn cho lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, song cho ®Õn nay nguån vèn nµy còng ®· thay ®æi. Thay v× tr­íc kia chØ cã vèn Ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®Çu t­ cho lÜnh vùc c¬ së h¹ tÇng, ngµy nay lÜnh vùc nµy ®· thu hót ®­îc c¶ vèn cña x·, vèn cña c¸c hé gia ®×nh, vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi,... Trong ®ã, nguån vèn cña nh©n d©n ®Þa ph­¬ng chiÕm phÇn lín, song nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc vÉn lµ c¬ b¶n vµ nguån vèn n­íc ngoµi lµ quan träng. Víi thùc tr¹ng hiÖn nay cña c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé vµ nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c, trong nh÷ng n¨m tíi cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p tèi ®a cho ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé vïng. Qu¸n triÖt c¸c quan ®iÓm, ®Þnh h­íng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ huy ®éng vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé miÒn nói phÝa B¾c, cÇn dù b¸o kh¶ n¨ng thu hót vèn trong giai ®o¹n 2001- 2010 cho giao th«ng ®­êng bé cña vïng nh­ sau: 2.1. Dù b¸o kh¶ n¨ng huy ®éng nguån vèn trong n­íc 2.1.1. Nguån vèn Ng©n s¸ch Bao gåm nguån tõ ng©n s¸ch trung ­¬ng vµ ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng. Nguån ng©n s¸ch trung ­¬ng lu«n lµ nguån vèn c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé cña vïng miÒn nói phÝa B¾c. Ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng gãp phÇn hç trî ng©n s¸ch trung ­¬ng nh»m lµm gi¶m bít g¸nh nÆng cho ChÝnh phñ b»ng c¸ch cÊp kinh phÝ x©y dùng giao th«ng n«ng th«n cho c¸c x· yÕu kÐm trong ®Þa ph­¬ng m×nh n»m ngoµi danh s¸ch ®Çu t­ cña Nhµ n­íc, ®ång thêi hç trî mét phÇn cho c¸c x· trung b×nh trong tØnh ®Ó n©ng cÊp vµ bæ sung m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé thiÕt yÕu. Nguån vèn ng©n s¸ch trung ­¬ng chñ yÕu dµnh cho: - N©ng cÊp c¸c tuyÕn ®­êng huyÖn, cho x©y dùng ®­êng vµo khu c¨n cø c¸ch m¹ng, c¸c vïng kinh tÕ qu¸ khã kh¨n, c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, c¸c c«ng tr×nh ®ßi hái kü thuËt cao, lµm nguån vèn ®èi øng cho c¸c dù ¸n ODA. - Hç trî vËt t­, kü thuËt: c¸c nhµ m¸y lµm ®­êng, xi m¨ng… - Ngoµi ra ng©n s¸ch Nhµ n­íc cßn g¾n víi c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia nh­: ch­¬ng tr×nh hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cho c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n, ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo… Dù kiÕn nguån ng©n s¸ch ®¸p øng kho¶ng 40- 45% tæng nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c. 2.1.2. Vèn vay tÝn dông * Vèn vay tÝn dông ­u ®·i: Vèn tÝn dông ­u ®·i: lµ viÖc Nhµ n­íc sö dông vèn ng©n s¸ch hoÆc vèn do Nhµ n­íc huy ®éng ®Ó cho vay ®Çu t­ c¸c dù ¸n theo kÕ ho¹ch hµng n¨m nh­ c¸c ch­¬ng tr×nh môc tiªu phôc vô lîi Ých quèc gia, c¸c dù ¸n ®Çu t­ quan träng trong tõng thêi kú kÕ ho¹ch, nh­ng c¸c dù ¸n nµy ph¶i ®¶m b¶o cã kh¶ n¨ng sinh lêi, cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ ®­îc vèn vay cho Nhµ n­íc. Nhµ n­íc ®· ­u ®·i cho c¸c dù ¸n nµy vay vèn víi thêi gian t­¬ng ®èi dµi tõ 10 n¨m trë lªn, l·i suÊt thÊp, ®iÒu kiÖn cho vay dÔ dµng. Quü Hç trî ph¸t triÓn hiÖn nay ®­îc Nhµ n­íc giao nhiÖm vô qu¶n lý ho¹t ®éng cho vay ­u ®·i cña Nhµ n­íc. - Nguån vèn tÝn dông ­u ®·i ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån vèn sau: + Vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp hµng n¨m. + Vèn vay nî, viÖn trî n­íc ngoµi cña ChÝnh phñ dïng ®Ó cho vay l¹i c¸c dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn. + Vèn nhËn uû th¸c cña c¸c quü ®Çu t­, c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc. - C¸c ®Æc ®iÓm chÝnh cña tÝn dông ­u ®·i ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: + Nguån vèn: chñ yÕu thuéc ng©n s¸ch Nhµ n­íc. + §èi t­îng cho vay: ®­îc ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh cô thÓ trong tõng thêi kú kÕ ho¹ch. + Ph­¬ng thøc cho vay: ¨ Quü hç trî ph¸t triÓn trùc tiÕp cho vay vµ thu håi nî. ¨ Uû th¸c cho c¸c tæ chøc tÝn dông, tæ chøc tµi chÝnh cho vay vµ thu håi nî. + L·i suÊt cho vay: theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ ¸p dông trong tõng thêi kú kÕ ho¹ch: N¨m 1997- 1999: L·i suÊt cho vay lµ 0,81%/ th¸ng ®èi víi c¸c kho¶n vay b»ng VN§ vµ 0,71%/ th¸ng ®èi víi c¸c kho¶n vay b»ng USD. Tõ n¨m 2000, l·i suÊt cho vay lµ 0,75%/ th¸ng (9%/ n¨m). Míi ®©y, ChÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh gi¶m møc l·i suÊt xuèng cßn 0,58%/ th¸ng (7%/ n¨m). Riªng vïng miÒn nói phÝa B¾c vÉn ph¶i chÞu møc l·i suÊt chung nh­ ®èi víi c¸c vïng kh¸c trong c¶ n­íc nh­ng do ®©y lµ mét vïng kÐm ph¸t triÓn nªn ChÝnh phñ sÏ hç trî tr¶ gióp mét phÇn l·i suÊt. + Vèn tÝn dông ­u ®·i cã vai trß quan träng trong t¸i s¶n xuÊt më réng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ, trong n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, gãp phÇn më réng qua hÖ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ. §Çu t­ cho giao th«ng vËn t¶i, ®èi t­îng ­u tiªn ®Ó ®Çu t­ b»ng vèn vay ­u ®·i lµ c¸c dù ¸n x©y dùng giao th«ng ®­êng bé, vèn ®èi øng cho c¸c dù ¸n cã vèn n­íc ngoµi. §©y còng lµ mét nguån vèn thuéc ng©n s¸ch Nhµ n­íc nªn nã cã mét vai trß còng hÕt søc to lín, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c dù ¸n giao th«ng vËn t¶i ®­êng bé cã hiÖu qu¶ cao. Nguån vèn nµy nªn h­íng vµo c¸c x·, huyÖn cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ cã ¶nh h­ëng tíi c¸c x· kh¸c cña ®Þa ph­¬ng. * Vèn vay tÝn dông th­¬ng m¹i: Vèn vay tÝn dông th­¬ng m¹i lµ vèn tÝn dông ®Çu t­ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i sö dông cho c¸c dù ¸n ®Ó ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp, c«ng ty. Ng©n hµng §Çu t­ vµ ph¸t triÓn chÞu tr¸ch nhiÖm huy ®éng vèn, tiÕn hµnh thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Ó quyÕt ®Þnh cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn. Vèn vay tÝn dông ng©n hµng cã l·i suÊt hiÖn nay lµ 0,8%/ th¸ngthêi h¹n vay tèi ®a lµ 10 n¨m. Do l·i suÊt kh«ng æn ®Þnh, thêi h¹n vay ng¾n, nªn tr­íc khi vay cÇn ph¶i tÝnh to¸n c©n nh¾c ®Õn c¸c dù ¸n cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, v× vËy, c¸c dù ¸n giao th«ng ®­êng bé sö dông vèn tÝn dông th­¬ng m¹i chñ yÕu lµ c¸c dù ¸n giao th«ng ®­êng bé cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh. Dù kiÕn nguån vèn tÝn dông ®¸p øng kho¶ng 10,5% tæng nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho vïng miÒn nói phÝa B¾c trong giai ®o¹n 2001- 2010. 2.1.3. Nguån vèn huy ®éng trong d©n Lµ mét vïng cã nÒn kinh tÕ l¹c hËu, ng­êi d©n miÒn nói phÝa B¾c rÊt mong muèn cã mét hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, ®Æc biÖt lµ cã mét m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé l­u th«ng thuËn lîi ®Ó më réng thÞ tr­êng miÒn nói, giao l­u v¨n ho¸… ®Ó tõ ®ã n©ng cao ®êi sèng, gi¶m sù kh¸c biÖt mäi mÆt trong vïng so víi c¸c vïng kh¸c trong c¶ n­íc. MÊy n¨m qua thùc hiÖn mong muèn nµy, nh©n d©n miÒn nói phÝa B¾c ®· tÝch cùc tham gia thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ theo ph­¬ng ch©m: "Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng cïng lµm, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng gãp søc". Hä ®· ®ãng gãp søc ng­êi, søc cña ®Ó cïng víi c¸c nguån vèn kh¸c x©y dùng vµ c¶i t¹o m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé cña khu vùc m×nh. TiÒn cña vµ ngµy c«ng lao ®éng cña ng­êi d©n ë ®©y chiÕm tû lÖ kh¸ lín cho ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé cña vïng, trong ®ã chñ yÕu lµ ngµy c«ng lao ®éng. Nguån vèn huy ®éng ®­îc b»ng sù ®ãng gãp cña nh©n d©n trong vïng ®­îc sö dông ®Ó n©ng cÊp c¸c tuyÕn ®­êng x·, th«n, tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t nguån vèn nµy ch­a thÓ huy ®éng ®­îc nhiÒu. Dù kiÕn trong thêi gian tíi nguån vèn nµy ®¸p øng 25- 35% tæng nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho vïng miÒn nói phÝa B¾c. MÆt kh¸c, tõ thùc tr¹ng huy ®éng nguån vèn ®ãng gãp cña nh©n d©n trong vïng ®· cho thÊy vai trß cña nguån vèn nµy lµ hÕt søc quan träng trong c¸c h×nh thøc BOT, BT ch­a ®­îc ph¸t triÓn t¹i vïng miÒn nói phÝa B¾c. §Ó trong thêi gian tíi nguån vèn huy ®éng trong d©n chiÕm kho¶ng 50% tæng sè vèn ®Çu t­ th× cÇn ph¶i quan t©m ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc BOT, BT ®Ó thu hót c¸c nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng nãi chung vµ cho giao th«ng ®­êng bé cña vïng nãi riªng. 2.2. Dù b¸o kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi Sau khi cã luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi (1998), nguån vèn n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng nhanh nh­ng do h¹n chÕ cña vïng miÒn nói phÝa B¾c nªn l­îng vèn nµy dµnh cho ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé miÒn nói phÝa B¾c rÊt Ýt vµ ®a sè lµ vèn tõ nguån ODA víi tÝnh chÊt hç trî ph¸t triÓn, ®­îc sö dông ®Ó n©ng cÊp ®­êng giao th«ng n«ng th«n cho c¸c tØnh theo ch­¬ng tr×nh chung cña c¶ n­íc. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, nhu cÇu ®Çu t­ cho ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé cña vïng ®ßi hái mét l­îng vèn rÊt lín. Nguån vèn trong n­íc lµ rÊt h¹n hÑp mÆc dï ®· cã nhiÒu h×nh thøc huy ®éng, nªn muèn ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé mét c¸ch nhanh chãng, theo h­íng ­u tiªn, ®i tr­íc mét b­íc t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi th× ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®©y lµ mét nguån hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt. ¦íc tÝnh trong giai ®o¹n 2001-2010 nguån vèn n­íc ngoµi thu hót ®­îc chiÕm kho¶ng 25- 30% tæng sè vèn ®Çu t­ vµo miÒn nói phÝa B¾c. 2.2.1. Vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) ODA lµ c¸c kho¶n viÖn trî bao gåm viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ cho vay ­u ®·i (gåm cho vay kh«ng l·i suÊt vµ cho vay víi l·i suÊt ­u ®·i) tuú thuéc môc tiªu vay vµ møc vay, thêi h¹n vay dµi (25 n¨m ®Õn 40 n¨m) ®Ó gi¶m g¸nh nÆng nî, cã thêi gian ©n h¹n ®Ó n­íc tiÕp nhËn cã thêi gian ph¸t huy hiÖu qu¶ vèn vay t¹o ®iÒu kiÖn tr¶ nî. ViÖn trî cã hai d¹ng chñ yÕu lµ viÖn trî kü thuËt (cung cÊp chuyªn gia) vµ viÖn trî vèn (c¸c hµng ho¸ hoÆc tiÒn vèn nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kh¸c nhau). Nguån vèn ODA lµ do Liªn hîp quèc quy ®Þnh c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ph¶i dµnh ra 0,7% GNP ®Ó viÖn trî cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Nh÷ng quy ®Þnh míi ®©y cña OECD (Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ) nhÊn m¹nh vÒ nguån viÖn trî ODA cho ®Çu t­ c«ng céng ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn: c¸c dù ¸n giao th«ng vËn t¶i, giao th«ng n«ng th«n, gi¸o dôc, y tÕ… Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c nguån vèn ODA ®Çu t­ vµo giao th«ng ®­êng bé cho miÒn nói phÝa B¾c víi khèi l­îng vèn t­¬ng ®èi lín. §©y lµ nguån vèn quan träng nhÊt trong c¸c nguån vèn n­íc ngoµi ®èi víi ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c. Dù kiÕn trong giai ®o¹n 2001- 2010 nguån vèn nµy ®¸p øng kho¶ng 20% tæng nhu cÇu vèn ®Çu t­. 2.2.2. ViÖn trî cña c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ (NGO) ViÖn trî NGO ®Òu lµ c¸c viÖn trî kh«ng hoµn l¹i. HiÖn nay, viÖn trî cña NGO ë ViÖt Nam còng ®ang cã nh÷ng thay ®æi: Tr­íc ®©y, NGO chñ yÕu lµ viÖn trî vËt chÊt ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu nh©n d¹o nh­ c¸c thuèc men, l­¬ng thùc cho c¸c vïng bÞ thiªn tai, lò lôt,… HiÖn nay, lo¹i viÖn trî nµy bao gåm c¶ c¸c ch­¬ng tr×nh viÖn trî ph¸t triÓn víi môc tiªu dµi h¹n trong ®ã cã dµnh cho ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i nãi chung vµ giao th«ng ®­êng bé nãi riªng. §èi víi ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé, nguån vèn NGO chØ ®ãng gãp mét phÇn chø kh«ng nhiÒu. Song viÖc thu hót nguån vèn nµy cho ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé lµ cÇn thiÕt v× vèn ®Çu t­ cho lÜnh vùc nµy ®ßi hái rÊt lín nªn tËn dông ®­îc bÊt kú nguån vèn nµo dï lµ Ýt hay nhiÒu ®Òu lµm gi¶m bít g¸nh nÆng tµi chÝnh cho ChÝnh phñ. 2.2.3. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) §©y lµ h×nh thøc n­íc chñ nhµ cho phÐp c«ng ty n­íc ngoµi dïng vèn cña hä ®Ó thùc hiÖn ®Çu t­ ë n­íc chñ nhµ. H×nh thøc ®Çu t­ nµy cã c¸c ®Æc ®iÓm: - Chñ yÕu do c¸c c«ng ty t­ nh©n n­íc ngoµi tham gia ®¶m nhËn (cã thÓ cã sù hç trî cña ChÝnh phñ n­íc hä). - N­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ kh«ng ph¶i hoµn tr¶ l¹i vèn. Do ®ã, thu hót ®­îc nguån vèn nµy sÏ gi¶m ®­îc g¸nh nÆng nî n­íc ngoµi ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. - Nh÷ng nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ n­íc chñ nhµ cã nh÷ng mÆt thèng nhÊt vµ m©u thuÉn nhau vÒ ph­¬ng diÖn lîi Ých. §èi víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, môc tiªu ®Çu t­ cña hä lµ lîi nhuËn. §èi víi n­íc chñ nhµ, ®ã lµ h×nh thøc huy ®éng vèn ®Ó t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o viÖc lµm, nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn vµ thu ngo¹i tÖ. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y lÜnh vùc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ë ViÖt Nam xuÊt hiÖn ba ph­¬ng thøc ®Çu t­ míi, ®ã lµ ph­¬ng thøc x©y dùng- vËn hµnh- chuyÓn giao (BOT), x©y dùng- chuyÓn giao- vËn hµnh (BTO), x©y dùng- chuyÓn giao (BT). LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi (11/1996) ®· cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nãi chung vµ giao th«ng ®­êng bé nãi riªng theo ph­¬ng thøc BTO vµ BT. Sù ra ®êi cña c¸c ph­¬ng thøc nµy nh»m t¹o thªm nguån vèn, xóc tiÕn nhanh chãng viÖc ­u tiªn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, ®ång thêi san sÎ g¸nh nÆng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cho ChÝnh phñ. V× vËy, ChÝnh phñ cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi hÊp dÉn nh»m thu hót cµng nhiÒu vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ hoÆc t¹o ra nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc vÒ kinh tÕ, m«i tr­êng, an ninh, chÝnh trÞ, x· héi ®Ó ®¹t h­íng ®Çu t­ phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt n­íc mµ ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, an ninh quèc phßng cho vïng miÒn nói phÝa B¾c. Nh­ vËy, tõ thùc tiÔn cho thÊy vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c lµ nguån vèn cña d©n ®ãng gãp lµ chñ yÕu, vèn ng©n s¸ch lµ c¬ b¶n vµ vèn n­íc ngoµi lµ quan träng. Do ®ã, vïng cÇn ph¶i cè g¾ng ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng s½n cã vµ më réng mèi quan hÖ nh»m thu hót ®­îc c¸c nguån vèn ®ã ®Ó ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé còng lµ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n trong vïng. III. C¸c gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c Ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c bao gåm 2 bé phËn: - C¸c tuyÕn giao th«ng quèc gia nh­ c¸c quèc lé 1, 2, 3, 4,6, 18, 32 vµ c¸c tØnh lé quan träng. §Çu t­ cho bé phËn nµy chñ yÕu lµ do ng©n s¸ch Nhµ n­íc, bao gåm c¶ vèn ODA. - C¸c tuyÕn giao th«ng n«ng th«n, miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. §Çu t­ cho bé phËn nµy gåm nhiÒu nguån nh­ nguån vèn ng©n s¸ch Trung ­¬ng, ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng, vèn ODA, ®ãng gãp cña nh©n d©n, c¸c c¬ quan, xÝ nghiÖp, doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn. Sau ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m thu hót vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé cña vïng: 1. C¶i tiÕn chÝnh s¸ch t¹o nguån vèn 1.1. Nguån vèn trong n­íc §èi víi nguån vèn trong n­íc, t¨ng nguån ®Çu t­ cho giao th«ng ®­êng bé tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc. §Ó t¨ng nguån ®Çu t­ cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p t¹o vèn ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng- giao th«ng ®­êng bé nh­ sau: - Thu phÝ c¸c ®èi t­îng sö dông trùc tiÕp c¬ së h¹ tÇng- giao th«ng ®­êng bé nh­: thu phÝ cÇu, ®­êng bé (míi ®­îc x©y dùng, n©ng cÊp cã tiªu chuÈn kü thuËt cao). - Huy ®éng ®ãng gãp cña nh©n d©n. - Huy ®éng lao ®éng c«ng Ých h»ng n¨m. - Phô thu phÝ qua gi¸ b¸n x¨ng dÇu. - Thu phÝ c¸c ®èi t­îng sö dông gi¸n tiÕp c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé- phÝ h­ëng lîi gi¸n tiÕp do c¸c c«ng tr×nh giao th«ng ®­êng bé ®em l¹i nh­: ®¸nh thuÕ ng­êi sö dông c«ng tr×nh h¹ tÇng, thuª ®Þa ®iÓm kinh doanh,... - Huy ®éng c¸c nguån vèn tõ c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n … - Huy ®éng tiÒn tiÕt kiÖm vµ tÝch luü néi bé trong vïng th«ng qua ng©n hµng. - Thµnh lËp Quü b¶o tr× ®­êng bé. 1.2. Nguån vèn n­íc ngoµi §Ó thu hót ®­îc nhiÒu h¬n nguån vèn n­íc ngoµi vµo ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n mµ chñ yÕu lµ c¸c nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) vµ nguån vèn viÖn trî cña c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ (NGO), cÇn ph¶i chuÈn bÞ tèt c¸c dù ¸n bè trÝ vèn ®èi øng trong n­íc kÞp thêi, c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng, ®Òn bï ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt nhanh, døt ®iÓm, t¹o ®iÒu kiÖn cho dù ¸n tiÕn hµnh ®­îc thuËn lîi, tranh thñ thêi gian gi¶i ng©n nhanh, ph©n cÊp râ rµng c¸c dù ¸n ODA thuéc trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng qu¶n lý. TiÕp tôc c¶i tiÕn c¸c thñ tôc kÕ to¸n, kiÓm to¸n, thanh quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é gi¶i ng©n cho c¸c dù ¸n. Cã c¸c gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch ®Ó thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi FDI: X¸c ®Þnh râ c¸c danh môc, c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ cho phÐp ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi. Cã chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n, hÊp dÉn l©u dµi ®Ó khuyÕn khÝch vµ ®¶m b¶o quyÒn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­. Më réng c¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c nh­: BT, BOT,… C¸c tØnh thuéc vïng miÒn nói phÝa B¾c, ngoµi viÖc kh¾c phôc nh÷ng mÆt yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc tæ chøc thùc hiÖn vµ t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi nh­ trªn, cÇn kh¾c phôc nh÷ng mÆt h¹n chÕ do c¸ch tæ chøc ho¹t ®éng t­ vÊn trong nhiÒu n¨m tr­íc. Tr­íc ®©y c¬ quan t­ vÊn cña c¸c Bé, ngµnh trung ­¬ng nh­ Bé Giao th«ng vËn t¶i, Bé Quèc phßng,… chØ thùc hiÖn nhiÖm vô chuÈn bÞ c¸c dù ¸n do Bé hoÆc ngµnh m×nh qu¶n lý, c¸c ®Þa ph­¬ng còng chØ chuÈn bÞ c«ng tr×nh do tØnh qu¶n lý, lµm cho hÖ thèng giao th«ng cña vïng kh«ng ®¶m b¶o theo mét quy ho¹ch hîp lý, t¹o nªn nhiÒu bÊt hîp lý do ch¾p nèi c¸c tuyÕn ®­êng víi nhau. Tõ nay cÇn tæ chøc c¬ qua t­ vÊn chuyªn tr¸ch ph¸t triÓn vïng, nh»m ®¶m b¶o c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña trung ­¬ng hay cña tõng ®Þa ph­¬ng ®Òu ®¶m b¶o trong mét quy ho¹ch tæng thÓ thèng nhÊt, ®ång thêi c¬ quan t­ vÊn nµy cã nhiÖm vô lµm cÇu nèi gi÷a c¸c tæ chøc ChÝnh phñ víi c¸c tØnh, c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. §i ®«i víi viÖc x©y dùng c¸c ®Ò ¸n theo vïng, c¬ quan t­ vÊn chung cÇn gióp c¸c tØnh tæ chøc tèt qu¸ tr×nh ®µo t¹o, chuÈn bÞ s½n nguån nh©n lùc ®¸p øng yªu cÇu ®Çu t­ n­íc ngoµi. VÒ mÆt nµy cÇn phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c nhµ ®Çu t­ trong viÖc hç trî kinh phÝ vµ néi dung ®µo t¹o, trong ®ã ®èi víi nh©n d©n cÇn ®Æc biÖt chó ý t¸c phong c«ng nghiÖp, bªn c¹nh tr×nh ®é nghÒ nghiÖp, kh¶ n¨ng giao tiÕp vµ thÓ lùc. Tuy nhiªn, ®èi víi vïng miÒn nói phÝa B¾c, lÜnh vùc giao th«ng ®­êng bé ®­îc ®Çu t­ chñ yÕu lµ vèn ODA. §Ó thu hót nguån vèn nµy, ngoµi c¸c gi¶i ph¸p trªn ®¶m b¶o m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi, cÇn ph¶i: - ChuÈn bÞ tèt c¸c dù ¸n giao th«ng ®­êng bé nh­: c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn thèng nhÊt quy tr×nh x©y dùng dù ¸n giao th«ng ®­êng bé, thñ tôc gi¶i ng©n víi nhµ tµi trî ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian, c¸c bé chuyªn gia hai phÝa cÇn hîp t¸c chÆt chÏ ngay tõ kh©u nghiªn cøu dù ¸n tiÒn kh¶ thi ®Ó cã luËn chøng s¸t thùc, phï hîp, tr¸nh t×nh tr¹ng ph¶i tèn nhiÒu c«ng søc vµ thêi gian chØnh söa. - C«ng t¸c tæ chøc, bao gåm viªc thµnh lËp Ban qu¶n lý dù ¸n giao th«ng ®­êng bé còng cÇn ®­îc chó träng ngay sau khi ChÝnh phñ phª duyÖt dù ¸n tiÒn kh¶ thi. 2. C¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý vµ sö dông c¸c nguån vèn cã hiÖu qu¶ - C¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho c¸c c«ng tr×nh ®­êng bé miÒn nói phÝa B¾c ph¶i dùa trªn c¬ së quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng- giao th«ng cña vïng. - Cã sù qu¶n lý tËp trung vÒ quy ho¹ch, kÕ ho¹ch duy tr× vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng- giao th«ng tõ trung ­¬ng tíi ®Þa ph­¬ng trong vïng. - X©y dùng hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé hîp lý. - Hoµn thiÖn hÖ thèng tiªu chuÈn ®Þnh møc kinh tÕ- kü thuËt, ®¬n gi¸ hîp lý vÒ x©y dùng vµ söa ch÷a c«ng tr×nh giao th«ng ®­êng bé. 3. T¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho ®Çu t­ cña khu vùc t­ nh©n vµo hÖ thèng ®­êng s¸ ViÖc khuyÕn khÝch thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ ®Æc biÖt lµ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nh×n chung phô thuéc vµo sù h×nh thµnh m«i tr­êng ®Çu t­. §ã lµ c¬ së cho c¸c nhµ ®Çu t­ lùa chän c¬ héi ®Çu t­ víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ thÝch hîp, trong c¸c lÜnh vùc vµ thêi h¹n cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o môc ®Ých cao nhÊt lµ thu ®­îc møc lîi nhuËn cao vµ an toµn ®Çu t­. Th«ng th­êng ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi bao gåm: sù b¶o hé vÒ mÆt ph¸p lý, ®¶m b¶o an toµn cho ®Çu t­; sù râ rµng, æn ®Þnh, nhÊt qu¸n vÒ ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch; sù hç trî nhiÒu mÆt cña ChÝnh phñ; sù thµnh ®¹t cña c¸c chñ ®Çu t­ néi ®Þa. §Ó khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi, cã thÓ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p nh­: - Nghiªn cøu ®Ó tiÕn tíi thèng nhÊt chÝnh s¸ch ®èi víi ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, xo¸ bá sù ph©n biÖt ®èi xö vÒ thuÕ, gi¸ vµ c­íc phÝ ®èi víi ®Çu t­ n­íc ngoµi. - §¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc xÐt duyÖt, cÊp giÊy phÐp ®Çu t­. Thùc hiÖn nguyªn t¾c "mét cöa" trong viÖc xÐt duyÖt vµ cÊp c¸c lo¹i giÊy tê cÇn thiÕt cã liªn qua ®Õn ®Çu t­. - §¶m b¶o thèng nhÊt c¸c ®Þnh chÕ qu¶n lý ®èi víi c¸c dù ¸n ®· ®i vµo ho¹t ®éng ®Ó tr¸nh sù bá sãt hoÆc tuú tiÖn trong qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c dù ¸n ®ang ho¹t ®éng. - Më réng vµ khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc thùc hiÖn dÞch vô t­ vÊn ®Çu t­, dÞch vô qu¶ng c¸o, kiÓm to¸n, luËt ph¸p quèc tÕ. 4. ChÝnh s¸ch ¸p dông tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÖ - Ban hµnh c¸c tiªu chuÈn kü thuËt ®­êng, quy tr×nh, quy ph¹m thi c«ng, c¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu, lao ®éng,… Tõng b­íc ®­a vµo cÊp theo ®óng tiªu chuÈn kü thuËt giao th«ng ®­êng bé cña c¶ n­íc. - Trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®­êng giao th«ng cÇn chó ý thùc hiÖn ph­¬ng ch©m sö dông vËt liÖu t¹i chç, tuy nhiªn cÇn chó träng ¸p dông vËt liÖu míi vµ c«ng nghÖ míi phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa ph­¬ng. Vïng miÒn nói phÝa B¾c cÇn tËn dông tèi ®a vËt liÖu t¹i chç nh­ ®¸, c¸t, sái ®Ó x©y dùng ®­êng, cÇu, hÇm, cèng… - ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn nªn thùc hiÖn chñ tr­¬ng bª t«ng ho¸ thay cho nhùa ho¸ ®­êng giao th«ng n«ng th«n khi s¶n xuÊt xi m¨ng ngµy cµng t¨ng vµ sö dông c¸c vËt liÖu t¹i chç nh­ ®¸, c¸t, sái,… Ngoµi ra ®­êng bª t«ng cã kh¶ n¨ng chÞu n­íc tèt h¬n ®­êng tr¶i nhùa, thÝch hîp cho vïng hay bÞ lò lôt, ngËp n­íc, xãi lë… nh­ ®­êng bé miÒn nói phÝa B¾c. 5. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®µo t¹o c¸n bé vµ c«ng nh©n cho ngµnh giao th«ng nãi chung vµ giao th«ng ®­êng bé nãi riªng lµ mét trong nh÷ng kh©u quyÕt ®Þnh vµ cÊp b¸ch nhÊt ®Ó ®Èy nhanh ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng vËn t¶i c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c. CÇn x©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ®ång bé, tõ c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý, khoa häc kü thuËt, kinh tÕ, tµi chÝnh ®Õn c«ng nh©n vËn hµnh, b¶o d­ìng cho c¸c m¹ng l­íi giao th«ng nµy. C¸c lo¹i quèc lé, tØnh lé vµ ®Æc biÖt lµ ®­êng giao th«ng n«ng th«n cÇn söa ch÷a, n©ng cÊp vµ duy tu hµng n¨m rÊt lín c¶ vÒ khèi l­îng c«ng viÖc vµ vèn, lµ mét kh©u quan träng trong hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i c¶ n­íc, do ®ã ph¶i cã bé m¸y vÒ qu¶n lý, x©y dùng, söa ch÷a, b¶o d­ìng ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé ë cÊp ®Þa ph­¬ng. C¸c Së giao th«ng vËn t¶i cña c¸c tØnh, c¸c huyÖn cÇn cã c¸c bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ tõng lo¹i ®­êng giao th«ng ®Ó tham m­u cho UBND tØnh, huyÖn. T¹i c¸c x· nªn cã c¸n bé chuyªn tr¸ch cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô vÒ x©y dùng vµ qu¶n lý ®­êng giao th«ng n«ng th«n. T¨ng c­êng ®µo t¹o c¸n bé vÒ giao th«ng vËn t¶i n«ng th«n, nhÊt lµ c«ng t¸c quy ho¹ch cho c¸c ®Þa ph­¬ng. 6. C¸c gi¶i ph¸p vÒ qu¶n lý Nhµ n­íc X©y dùng vµ thùc hiÖn quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé vµ giao th«ng n«ng th«n. Trªn c¬ së c¸c ®Þnh h­íng ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé toµn quèc, vïng miÒn nói phÝa B¾c x©y dùng c¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé vµ giao th«ng n«ng th«n trªn ®Þa bµn tØnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ vµ sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ- x· héi cña c¸c tØnh. Quy ho¹ch giao th«ng ®­êng bé ph¶i cã sù kÕt hîp víi quy ho¹ch c¸c khu d©n c­, ph©n vïng kinh tÕ, quy ho¹ch sö dông ®Êt, cã quü ®Êt dù tr÷ ®Ó më réng khi cã nhu cÇu sau nµy. C¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho c¸c c«ng tr×nh giao th«ng ®­êng bé, kÓ c¶ giao th«ng n«ng th«n ph¶i dùa trªn c¬ së quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé. Hoµn thiÖn hÖ thèng tiªu chuÈn ®Þnh møc kinh tÕ- kü thuËt, ®¬n gi¸ hîp lý vÒ x©y dùng vµ söa ch÷a ®­êng giao th«ng cho vïng miÒn nói phÝa B¾c. Thùc hiÖn khen th­ëng kÞp thêi ®èi víi c¸c ®Þa ph­¬ng lµm tèt c«ng t¸c giao th«ng ®­êng bé. Phæ biÕn réng r·i c¸c kinh nghiÖm tèt trong ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé mµ ®Æc biÖt lµ giao th«ng n«ng th«n. X©y dùng c¬ së d÷ liÖu vÒ m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé ë c¸c cÊp tØnh vµ huyÖn. §Ó c«ng tr×nh giao th«ng ®­êng bé cã tuæi thä cao sau khi nghiÖm thu bµn giao c«ng tr×nh ®Ó ®­a vµo sö dông, cÇn chó ý c«ng t¸c duy tu, b¶o d­ìng vµ c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ kh¸c. Cã thÓ ¸p dông kinh nghiÖm cña mét sè tØnh miÒn nói phÝa B¾c lµ x©y dùng c¸c b¶n "h­¬ng ­íc" vÒ b¶o vÖ, qu¶n lý, gi÷ g×n c¸c ®­êng liªn b¶n, liªn th«n. KÕt luËn §Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng nãi chung vµ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé nãi riªng cña vïng miÒn nói phÝa B¾c lµ vÊn ®Ò lín, hÕt søc phøc t¹p cã liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng miÒn nói phÝa B¾c, trong nh÷ng n¨m tíi cÇn cã nh÷ng yÕu tè néi sinh lµm tiÒn ®Ò. Mét trong nh÷ng yÕu tè ®ã lµ giao th«ng ®­êng bé. M¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé cña vïng nhÊt thiÕt ph¶i ®­îc ph¸t triÓn, nã lµ nh©n tè ®Ó thu hót vèn ®Çu t­, ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng cña vïng nh»m mang l¹i lîi Ých cho qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng. Song thùc tÕ, m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c hiÖn nay ph¸t triÓn qu¸ chËm ch¹p, qu¸ yÕu kÐm, nghÌo nµn, l¹c hËu… kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña nh©n d©n trong vïng. Thùc tÕ lµ do Nhµ n­íc ch­a ®ñ lùc ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn tho¶ ®¸ng, vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng còng nh­ cho giao th«ng ®­êng bé cßn nhiÒu h¹n chÕ. Vèn Ýt, ®Çu t­ l¹i dµn tr¶i, ph©n t¸n dÉn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t­ cho m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé yÕu kÐm, ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu. V× vËy, trong nh÷ng n¨m tíi cÇn ph¶i huy ®éng vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé cña vïng. ViÖc huy ®éng vèn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chÝnh s¸ch t¹o nguån vèn. Cã chÝnh s¸ch t¹o nguån vèn ®óng ®¾n sÏ lµ ®éng lùc thóc ®Èy qu¸ tr×nh khai th¸c tiÒm n¨ng vèn trong d©n cho ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c. Víi ®Ò tµi cña m×nh, t«i hy väng sÏ ®ãng gãp mét phÇn nµo ý kiÕn, gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé vïng miÒn nói phÝa B¾c ngµy cµng tèt h¬n. Mét lÇn n÷a t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì quý b¸u, sù h­íng dÉn chØ ®¹o tËn t×nh, s¸t sao cña thÇy gi¸o Th.s Vò C­¬ng, thÇy gi¸o Th.s Phan Minh TuÖ vµ c¸c c¸n bé Vô Kinh tÕ §Þa ph­¬ng vµ L·nh thæ- Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ®· dµnh cho t«i trong thêi gian thùc tËp vµ viÕt chuyªn ®Ò tèt nghiÖp. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh tÕ ph¸t triÓn, Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. Niªn gi¸m thèng kª 1998, NXB Thèng kª, Hµ Néi- 1999. Niªn gi¸m thèng kª 1999, NXB Thèng kª, Hµ Néi- 2000. Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi vïng §«ng B¾c ®Õn n¨m 2010. Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi vïng T©y B¾c ®Õn n¨m 2010. B¸o c¸c tæng kÕt thùc hiÖn chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi vïng miÒn nói phÝa B¾c thêi kú 1990- 2000, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Hµ Néi, 4/2000. Vïng miÒn nói phÝa B¾c: ph¸t triÓn song nguy c¬ tôt hËu cßn lín. NguyÔn B¸, T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o. §Þnh h­íng chiÕn l­îc ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i trong giai ®o¹n míi. GS Bïi Danh L­u, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi- 1998. Ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi c¸c vïng d©n téc vµ miÒn nói theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. PGS, TS. Lª Du Phong, PTS. Hoµng V¨n Hoa chñ biªn, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi- 1998. Tµi liÖu nghiªn cøu vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i quèc gia t¹i n­íc Céng hoµ XHCN ViÖt Nam (VITRANSS)- TËp 1, 2, 3. C¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh huy ®éng nguån vèn ®Çu t­, §Ò tµi nghiªn cøu cÊp Bé- ViÖn ChiÕn l­îc ph¸t triÓn- Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t­. T¹p chÝ Ng©n hµng (c¸c sè). T¹p chÝ Giao th«ng vËn t¶i (c¸c sè). T¹p chÝ ph¸t triÓn Kinh tÕ (c¸c sè). T¹p chÝ Tµi chÝnh (c¸c sè). T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o (c¸c sè). T¹p chÝ Céng s¶n (c¸c sè). Thêi b¸o Kinh tÕ (c¸c sè). B¸o §Çu t­ (c¸c sè). §Ò ¸n “Ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n vµ miÒn nói giai ®o¹n 1999- 2005 vµ c¸c n¨m tiÕp thep”, Bé Giao th«ng vËn t¶i, Hµ Néi, 9/1999. B¸o c¸o Quy ho¹ch ph¸t triÓn GTVT ®­êng bé ViÖt Nam, Bé Giao th«ng vËn t¶i, Hµ Néi, 12/2000.