MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
Probiotic là các vi sinh vật sống có tác dụng tốt cho sức khoẻ của con
người do cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột. Vi khuẩn dạng probiotic có hoạt
tính sinh học khá cao, an toàn, có khả năng tiêu diệt vi sinh vật có hại và là
nguồn vi sinh vật hữu ích, duy trì cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột. Những
nghiên cứu cho thấy rằng khi bổ sung probiotic vào thực phẩm sẽ tác dụng tốt
cho sức khoẻ như giảm cholesterol trong máu, cải thiện hệ vi sinh vật hoạt
động đường ruột, tăng cường hệ thống miễn dịch và giảm nguy cơ ung thư
ruột kết, loại bỏ bệnh táo bón, tiêu chảy.
Phần lớn các chế phẩm probiotic bao gồm một hay nhiều chủng vi
khuẩn lactic, chúng thường là những chủng thuộc hệ vi khuẩn đường ruột của
người và động vật. Đó là những vi khuẩn lactic như: Lactobacillus plantarum,
Lactobacillus casei, Lactobacillus acidophilus, Streptococcus lactic
Từ những lợi ích của probiotic, để thuận tiện cho việc sử dụng probiotic
bổ sung vào các sản phẩm thực phẩm, trong phạm vi luận văn này, tôi xin
trình bày về phương pháp sản xuất thử nghiệm chế phẩm Lactobacillus
acidophilus.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của đề tài nghiên cứu:
“Nghiên cứu tạo chế phẩm Lactobacillus acidophilus”.
Nội dung của luận văn:
- Phân lập và khảo sát đặc điểm hình thái, sinh lý, sinh hoá của vi
khuẩn Lactobacillus acidophilus.
- Xây dựng đường cong sinh trưởng của Lactobacillus acidophilus
trong môi trường huyết thanh sữa.
- Tối ưu hoá thành phần môi trường huyết thanh sữa nhằm mục đích
thu được sinh khối vi khuẩn Lactobacillus acidophilus lớn nhất.
- Sản xuất thử nghiệm chế phẩm Lactobacillus acidophilus bằng
phương pháp sấy phun.
Mục lục
Danh mục các bảng .i
Danh mục các hình .ii
Mở đầu .iv
I. Đặt vấn đề iv
II. Mục tiêu nghiên cứu .v
Chương 1: Tổng quan tài liệu .1
1.1. Giới thiệu về vi khuẩn Lactic 1
1.1.1. Giới thiệu về vi khuẩn Lactobacillus acidophilus 2
1.1.1.1. Lịch sử 2
1.1.1.2. Đặc điểm 2
1.1.1.3. Các quá trình trao đổi chất .3
1.1.1.4. Sự thay đổi thành phần của sữa trong quá trình lên men .3
1.1.2. Ứng dụng của vi khuẩn Lactic .4
1.1.2.1. Trong công nghiệp .4
1.1.2.2. Trong nông nghiệp và môi trường .4
1.1.2.3. Trong y dược 4
1.1.2.4. Trong bảo quản và chế biến thực phẩm .4
1.2. Giới thiệu về probiotic .4
1.2.1. Lịch sử và định nghĩa về probiotic .4
1.2.1.1. Lịch sử về probiotic 4
1.2.1.2. Định nghĩa về probiotic 5
1.2.2. Vai trò của probiotic 5
1.2.3. Tác dụng của probiotic đến sức khoẻ con người 6
1.2.3.1. Thuỷ phân lactose, tăng sự hấp thu lactose .6
1.2.3.2. Giảm một số bệnh về đường tiêu hoá 7
1.2.3.3. Tổng hợp một số vitamine .13
1.2.3.4. Giảm cholesterol 14
1.2.3.5. Tăng hệ miễn dịch .15
1.2.3.6. Ngăn chặn ung thư .16
1.2.3.7. Chống viêm nhiễm hệ thống niệu sinh dục – chống nấm Candida .17
1.3. Giới thiệu về kỹ thuật vi bao 19
1.3.1. Định nghĩa .19
1.3.2. Tác nhân vi bao .19
1.3.3. Ứng dụng của kỹ thuật vi bao 20
1.4. Sấy phun 22
Chương 2: Nguyên liệu và phương pháp nghiên cứu .24
2.1. Nguyên vật liệu 25
2.1.1. Địa điểm nghiên cứu 25
2.1.2. Nguyên liệu 25
2.1.3. Dụng cụ và thiết bị 25
2.1.4. Hoá chất 26
2.1.5. Phương pháp xử lý số liệu 26
2.2. Phương pháp nghiên cứu 27
2.2.1. Phương pháp phân lập và chọn giống L.acidophilus thuần chủng .28
2.2.2. Khảo sát đặc điểm, hình thái, sinh lý, sinh hoá của L.acidophilus 29
2.2.2.1. Phương pháp xác định hình thái bằng cách nhuộm gram .29
2.2.2.2. Thử nghiệm khả năng sinh acid trên môi trường CaCO3 – agar 29
2.2.2.3. Thử nghiệm khả năng sinh acid lactic 30
2.2.2.4. Thử nghiệm khả năng lên men các nguồn carbonhydrate .30
2.2.2.5. Quan hệ với oxy .31
2.2.2.6. Ảnh hưởng của pH .31
2.2.2.7. Ảnh hưởng của nhiệt độ .32
2.2.3. Phương pháp đếm khuẩn lạc 32
2.2.4. Phương pháp xây dựng đường cong sinh trưởng 33
2.2.5. Tối ưu hoá môi trường huyết thanh sữa bằng quy hoạch thực nghiệm .34
2.2.5.1. Khảo sát ảnh hưởng của các nhân tố sinh trưởng
đến sự phát triển của L.acidophilus 34
2.2.5.2. Tối ưu hoá môi trường huyết thanh sữa
cho sự phát triển của vi khuẩn L.acidophilus 37
2.2.6. Thử nghiệm sản xuất chế phẩm L.acidophilus
bằng phương pháp sấy phun 40
Chương 3: Kết quả và bàn luận .42
3.1. Đặc điểm hình thái của Lactobacillus acidophilus 43
3.1.1. Hình dạng khuẩn lạc .43
3.1.2. Hình dạng tế bào .43
3.2. Các đặc tính sinh lý và sinh hoá của L.acidophilus 46
3.2.1. Khả năng sinh acid 44
3.2.2. Khả năng sinh acid lactic 45
3.2.3. Khả năng lên men các nguồn carbonhydrate .46
3.2.4. Quan hệ với oxy .47
3.2.5. Khả năng tăng trưởng của L.acidophilus trên các pH khác nhau 48
3.2.6. Khả năng tăng trưởng của L.acidophilus ở các nhiệt độ khác nhau 49
3.3. Xây dựng đường cong sinh trưởng của Lactobacillus acidophilus
trong môi trường huyết thanh sữa 50
3.4. Tối ưu hoá môi trường nuôi cấy L.acidophilus 52
3.4.1. Xác định ảnh hưởng của các nhân tố sinh trưởng
đến sự phát triển của Lactobacillus acidophilus 52
3.4.2. Tối ưu hoá thành phần môi trường huyết thanh sữa
nuôi cấy L.acidophilus bằng phương pháp thực nghiệm 54
3.4.3. Tối ưu hoá thành phần môi trường huyết thanh sữa
nuôi cấy L.acidophilus theo phương pháp đường dốc nhất 57
3.5. Đánh giá hiệu quả của phương pháp sấy phun .60
Chương 4: Kết luận và kiến nghị 61
4.1. Kết luận 62
4.2. Kiến nghị .62
Tài liệu tham khảo .63
Phụ lục 65
21 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 2900 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Phương pháp sản xuất thử nghiệm chế phẩm Lactobacillus acidophilus, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 42 ‐
CHÖÔNG 3
KEÁT QUAÛ
VAØ BAØN LUAÄN
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 43 ‐
3.1. Ñaëc ñieåm hình thaùi cuûa Lactobacillus acidophilus
3.1.1. Hình daïng khuaån laïc
Hình 3.1: Hình daïng khuaån laïc cuûa L.acidophilus
Sau khi phaân laäp vaø choïn gioáng thuaàn treân moâi tröôøng MRS – agar,
L.acidophilus coù khuaån laïc maøu traéng ñuïc, troøn, nhoâ cao, ñöôøng kính khuaån laïc 0,9
– 1,2 mm, rìa khuaån laïc trôn vaø beà maët khuaån laïc khoâ.
3.1.2. Hình daïng teá baøo
Hình 3.2: Hình daïng teá baøo L.acidophilus döôùi kính hieån vi ñieän töû
Tieán haønh nhuoäm gram roài quan saùt döôùi kính hieån vi coù ñoä phoùng ñaïi 100X.
Keát quaû nhuoäm gram cho thaáy chuûng phaân laäp giöõ ñöôïc phöùc chaát giöõa violet
crystal vaø lugol neân coù maøu tím. Vì vaäy, L.acidophilus laø vi khuaån gram döông,
hình que, ñöùng rieâng leû hay taäp trung thaønh sôïi ngaén.
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 44 ‐
3.2. Caùc ñaëc tính sinh lyù vaø sinh hoaù cuûa L.acidophilus
3.2.1. Khaû naêng sinh acid
Hình 3.3: Khaû naêng sinh acid laøm phaân giaûi CaCO3
Sau 48 giôø nuoâi treân moâi tröôøng CaCO3 – agar, keát quaû cho thaáy
L.acidophilus coù khaû naêng laøm phaân giaûi CaCO3 vaø taïo thaønh voøng tan trong suoát
xung quanh khaån laïc treân neàn traéng ñuïc cuûa CaCO3. Nhö vaäy, trong quaù trình sinh
tröôûng vaø phaùt trieån, vi khuaån L.acidophilus ñaõ söû duïng glucose trong moâi tröôøng
carbonate – agar vaø sinh ra acid lactic.
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 45 ‐
3.2.2. Khaû naêng sinh acid lactic
Hình 3.4: Phaûn öùng vôùi thuoác thöû Uphenmen
OÁng nghieäm soá 4 chöùa dung dòch nuoâi vi khuaån sau 15 giôø laøm ñoåi maøu
thuoác thöû Uphenmen töø maøu xanh tím sang vaøng rôm laø do trong quaù trình sinh
tröôûng vaø phaùt trieån vi khuaån L.acidophilus sinh acid lactic, phuø hôïp vôùi oáng
nghieäm soá 3 chöùa acid lactic cuõng laøm ñoåi maøu thuoác thöû Uphenmen. Hai oáng
nghieäm soá 1 vaø soá 2 chöùa nöôùc caát vaø moâi tröôøng huyeát thanh söõa, khoâng chöùa acid
lactic neân khoâng laøm ñoåi maøu thuoác thöû Uphenmen. Nhö vaäy, keát quaû thí nghieäm
treân cho thaáy vi khuaån L.acidophilus coù khaû naêng sinh acid lactic.
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 46 ‐
3.2.3. Khaû naêng leân men caùc nguoàn carbonhydrate
Hình 3.5: Khaû naêng leân men caùc nguoàn carbonhydrate cuûa L.acidophilus
ÑC: maãu ñoái chöùng.
Glu: glucose; Fruc: fructose; Lac: lactose; Sac: saccharose; Mal: maltose;
Man: mannose; Sor: sorbitol; Dex: dextrose; Gly: glycerol.
Keát quaû thí nghieäm cho thaáy caùc oáng nghieäm chöùa glucose, fructose, lactose,
saccharose vaø maltose laøm chaát chæ thò phenol red chuyeån töø maøu ñoû sang maøu
vaøng. Ñieàu ñoù chöùng toû chuûng L.acidophilus ñaõ söû duïng caùc nguoàn ñöôøng trong moâi
tröôøng nuoâi caáy ñeå sinh acid lactic laøm moâi tröôøng giaûm pH daãn ñeán söï ñoåi maøu
cuûa chaát chæ thò phenol red. Caùc oáng nghieäm coøn laïi chöùa caùc loaïi ñöôøng mannose,
sorbitol, dextrose vaø glycerol khoâng bò ñoåi maøu laø do chuûng L.acidophilus khoâng söû
duïng ñöôïc caùc nguoàn ñöôøng naøy neân pH khoâng thay ñoåi ñeå laøm ñoåi maøu chaát chæ
thò pH moâi tröôøng laø phenol red.
Keát quaû thí nghieäm ñaït ñöôïc gioáng vôùi keát quaû nghieân cöùu cuûa Adrian
Vamanu vaø coäng söï (2005) veà khaû naêng söû duïng caùc nguoàn carbonhydrate cuûa
Lactobacillus sp. Nhö vaäy, L.acidophilus coù theå söû duïng ñöôïc caùc nguoàn ñöôøng sau:
glucose, fructose, lactose, saccharose vaø maltose.
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 47 ‐
3.2.4. Quan heä vôùi oxy
Hình 3.6: Quan heä vôùi oxy cuûa L.acidophilus
Sau 48 giôø nuoâi caáy, khuaån laïc cuûa L.acidophilus xuaát hieän doïc theo veát caáy
töø ñaùy oáng nghieäm leân treân beà maët thaïch. Nhö vaäy L.acidophilus laø vi khuaån kî khí
tuyø tieän.
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 48 ‐
3.2.5. Khaû naêng taêng tröôûng cuûa L.acidophilus treân caùc pH khaùc nhau
Haàu heát vi khuaån coù pH toái öu cho quaù trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån laø ôû pH
trung tính. Söï taêng hoaëc giaûm pH (chính laø söï taêng hoaëc giaûm ion H+) cuûa moâi
tröôøng nuoâi caáy seõ aûnh höôûng ñeán söï soáng soùt cuûa vi sinh vaät noùi chung. Khaûo saùt
söï taêng tröôûng cuûa Lactobacillus acidophilus trong moâi tröôøng huyeát thanh söõa ôû
caùc pH khaùc nhau töø pH 3,5 ñeán pH 8,0. Keát quaû nhö sau:
6
6.2
6.4
6.6
6.8
7
7.2
3.5 4 5 6 7 8 pH
lo
g(
cf
u/
m
l)
Hình 3.7 : Khaû naêng taêng tröôûng cuûa L.acidophilus ôû caùc giaù trò pH
khaùc nhau cuûa moâi tröôøng nuoâi caáy
Döïa vaøo hình 3.7 ta thaáy vi khuaån L.acidophilus coù khaû naêng taêng tröôûng toát
trong khoaûng pH moâi tröôøng nuoâi caáy laø töø pH 5,0 ñeán pH 7,0. Vaø pH toái thích cho
gioáng vi khuaån naøy trong moâi tröôøng huyeát thanh söõa laø 6,6.
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 49 ‐
3.2.6. Khaû naêng taêng tröôûng cuûa L.acidophilus ôû caùc nhieät ñoä khaùc nhau
Toác ñoä caùc phaûn öùng sinh hoaù xaûy ra trong teá baøo phuï thuoäc vaøo hoaït tính
cuûa caùc enzyme trong teá baøo vi sinh vaät. Trong moät soá tröôøng hôïp, nhieät ñoä taêng
tröôûng toái öu cho moät soá vi sinh vaät cuõng chính laø nhieät ñoä toái öu cho hoaït tính cuûa
caùc enzyme tham gia vaøo caùc phaûn öùng sinh hoaù xaûy ra trong teá baøo vi sinh vaät. ÔÛ
nhieät ñoä thaáp coù theå öùc cheá hoaït tính cuûa caùc enzyme naøy. Ngöôïc laïi, ôû nhieät ñoä
cao caùc enzyme naøy coù theå bò bieán tính khoâng thuaän nghòch. Vì vaäy nhieät ñoä cao
hay thaáp cuõng aûnh höôûng tôùi söï phaùt trieån cuûa vi sinh vaät. Khaûo saùt söï taêng tröôûng
cuûa L.acidophilus trong moâi tröôøng huyeát thanh söõa ôû caùc giaù trò nhieät ñoä khaùc
nhau, ta ñöôïc keát quaû nhö sau:
6
6.2
6.4
6.6
6.8
7
7.2
7.4
20 30 37 40 50
toC
lo
g(
cf
u/
m
l)
Hình 3.8: Khaû naêng taêng tröôûng cuûa L.acidophilus treân moâi tröôøng nuoâi caáy
ôû caùc giaù trò nhieät ñoä khaùc nhau
Döïa vaøo hình 4.8 ta thaáy khoaûng nhieät ñoä thích hôïp cho söï phaùt trieån cuûa
L.acidophilus laø töø 30oC ñeán 40oC. Vaø nhieät ñoä toái thích cho vi khuaån naøy phaùt trieån
trong moâi tröôøng huyeát thanh söõa laø 37oC.
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 50 ‐
3.3. Xaây döïng ñöôøng cong sinh tröôûng cuûa Lactobacillus acidophilus
trong moâi tröôøng huyeát thanh söõa
Hình 3.9: Ñöôøng cong sinh tröôûng cuûa L.acidophilus
trong moâi tröôøng huyeát thanh söõa
Döïa vaøo keát quaû ñöôøng cong taêng tröôûng cuûa L.acidophilus ôû hình 4.1 ta
thaáy: trong moâi tröôøng huyeát thanh söõa, vi khuaån L.acidophilus coù pha lag keùo daøi
khoaûng 4 – 6 giôø với µ = 0,219, pha log keùo daøi khoaûng 8 – 10 giôø với µ = 1,03, pha
oån ñònh baét ñaàu töø giôø thöù 14 – 16. Nhö vaäy döïa vaøo ñöôøng cong taêng tröôûng ta coù
theå thu sinh khoái baét ñaàu töø giôø thöù 15.
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 51 ‐
y = 3.76x + 2.43
R2 = 0.986
6.75
7.25
7.75
8.25
1.2 1.25 1.3 1.35 1.4 1.45 1.5 1.55 1.6 1.65
OD570nm
lo
g(
cf
u/
m
l)
Hình 3.10: Moái töông quan tuyeán tính giöõa maät ñoä teá baøo vaø ñoä ñuïc
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 52 ‐
3.4. Toái öu hoaù moâi tröôøng nuoâi caáy L.acidophilus
3.4.1. Xaùc ñònh aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá sinh tröôûng ñeán söï phaùt trieån
cuûa Lactobacillus acidophilus
Huyeát thanh söõa laø moät moâi tröôøng lyù töôûng ñeå nhaân gioáng vi khuaån lactic. Tuy
nhieân tyû leä veà haøm löôïng caùc chaát dinh döôõng keùm caân ñoái hôn so vôùi söõa töôi. Ñaëc
bieät laø haøm löôïng phosphate trong huyeát thanh söõa khaù thaáp, töø ñoù tính ñeäm cuûa
moâi tröôøng seõ bò giaûm. Hôn nöõa, haøm löôïng moât soá nguyeân toá ña löôïng vaø vi löôïng
khaùc trong huyeát thanh söõa thaáp hôn so vôùi söõa töôi. Ñeå khaéc phuïc nhöôïc ñieåm naøy,
ta boå sung theâm peptone, yeast extract vaø K2HPO4 vaøo huyeát thanh söõa. Khaûo saùt
söï aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá sinh tröôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa Lactobacillus
acidophilus vôùi haøm löôïng caùc nhaân toá sinh tröôûng khaùc nhau, ta thu ñöôïc keát quaû
nhö sau:
6.5
7
7.5
8
8.5
0 0.6 0.8 1 1.2 1.4
Hàm lượng peptone (%)
lo
g(
cf
u/
m
l)
Hình 3.11: AÛnh höôûng cuûa haøm löôïng peptone
ñeán söï taêng tröôûng cuûa L.acidophilus
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 53 ‐
4
5
6
7
8
9
0.1 0.3 0.5 0.7 0.9 1.1
Hàm lượng yeast extract (%)
lo
g(
cf
u/
m
l)
Hình 3.12: AÛnh höôûng cuûa haøm löôïng yeast extract
ñeán söï taêng tröôûng cuûa L.acidophilus
6
6.5
7
7.5
8
8.5
0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 0.35
Hàm lượng K2HPO4 (%)
lo
g(
cf
u/
m
l)
Hình 3.13: AÛnh höôûng cuûa haøm löôïng K2HPO4
ñeán söï taêng tröôûng cuûa L.acidophilus
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 54 ‐
Dựa vaøo hình 4.11, 4.12, 4.13 ta thấy haøm lượng peptone, yeast extract, K2HPO4
bổ sung vaøo moâi trường huyết thanh sữa khoảng 0,62%, 0,9%, 0,32% so với thể tích
môi trường laø thích hợp ñeå thu sinh khối vi khuẩn.
3.4.2. Toái öu hoaù thaønh phaàn moâi tröôøng huyeát thanh söõa nuoâi caáy
L.acidophilus baèng phöông phaùp thöïc nghieäm
Xaùc ñònh ñieàu kieän toái öu ñeå thu ñöôïc sinh khoái vi khuaån L.acidophilus cöïc ñaïi,
ta tieán haønh toái öu hoaù moâi tröôøng theo phöông phaùp thöïc nghieäm, caùch tieán haønh
nhö sau:
- Xeùt k = 3 nhaân toá aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa L.acidophilus (haøm löôïng
peptone, haøm löôïng yeast extract, haøm löôïng K2HPO4).
- Ta tieán haønh thí nghieäm ôû n = 2 möùc giaù trò cuûa caùc nhaân toá.
- Vaäy soá thí nghieäm caàn thöïc hieän laø:
(thí nghieäm)
- Haøm muïc tieâu Y laø sinh khoái vi khuaån Lactobacillus acidophilus (cfu/ml).
Baûng 3.1: Möùc bieán thieân cuûa caùc nhaân toá sinh tröôûng
Caùc möùc
Caùc nhaân toá sinh tröôûng
Möùc cô sôû 0,62 0,90 0,32
Khoaûng bieán thieân 0,18 0,20 0,04
Möùc treân 0,80 1,10 0,36
Möùc döôùi 0,44 0,70 0,28
Trong ñoù:
: haøm löôïng peptone boå sung vaøo moâi tröôøng huyeát thanh söõa (% so vôùi
moâi tröôøng).
: haøm löôïng yeast extraxt boå sung vaøo moâi tröôøng huyeát thanh söõa (% so
vôùi moâi tröôøng).
: haøm löôïng K2HPO4 boå sung vaøo moâi tröôøng huyeát thanh söõa (% so vôùi
moâi tröôøng).
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 55 ‐
Baûng 3.2: Boá trí vaø keát quaû thí nghieäm
STT Z1 Z2 Z3 Y1 10
6 Y2 106 Y3 106 106
1 0,8 1,10 0,36 12,972 11,246 12,218 12,145
2 0,8 1,10 0,28 78,524 62,806 46,105 62,478
3 0,8 0,70 0,36 5,358 5,012 5,572 5,314
4 0,8 0,70 0,28 6,109 9,183 8,035 7,776
5 0,44 1,10 0,36 34,674 38,019 40,926 37,873
6 0,44 1,10 0,28 324,34 97,724 114,815 178,96
7 0,44 0,70 0,36 19,011 22,803 14,355 18,723
8 0,44 0,70 0,28 31,477 38,905 36,308 35,563
Baûng 3.3: Chuyeån sang heä truïc toaï ñoä khoâng thöù nguyeân
STT x0 x1 x2 x3 10
6
1 + + + + 12,145
2 + + + - 62,478
3 + + - + 5,314
4 + + - - 7,776
5 + - + + 37,873
6 + - + - 178,96
7 + - - + 18,723
8 + - - - 35,563
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 56 ‐
Baûng 3.4: Heä soá cuûa phöông trình hoài quy
b0 b1 b2 b3
44,854 -22,926 28,01 -26,34
- Ta coù phöông trình hoài quy toång quaùt nhö sau:
Baûng 3.5: Thí nghieäm taïi taâm phöông aùn
STT Yo 106 Ytb 106 (Yo – Ytb)2 1012 1012 Sth 106
1 124,165
120,015
17,223
118,863 10,902 2 128,233 67,536
3 107,647 152,967
- Kieåm tra söï coù nghóa cuûa phöông trình hoài quy theo tieâu chuaån Student:
STT
0 44,854
3,855
11,635
1 -22,926 5,947
2 28,01 7,266
3 -26,34 6,833
Tra baûng tp(f) vôùi p = 0,05; baäc töï do df = N(k – 1) = 8(3-1) = 16.
Ta coù t(0,05;16) = 2,12.
Caùc heä soá trong phöông trình hoài quy coù nghóa khí tj > tp(f).
Nhö vaäy, taát caû caùc heä soá cuûa phöông trình hoài quy ñeàu coù nghóa.
Ta coù phöông trình hoài quy nhö sau:
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 57 ‐
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 58 ‐
- Kieåm tra söï töông thích cuûa phöông trình so vôùi thöïc teá:
STT Y 106 Y* 106 (Y – Y*)2 1012 106 F
1 12,145 23,598 131,125
1756,623 14,779
2 62,478 76,278 109,642
3 5,314 -32,422 1423,93
4 7,776 20,258 155,95
5 37,873 69,45 997,107
6 178,96 122,13 3229,649
7 18,723 13,43 27,984
8 35,563 66,11 951,106
Tra baûng F0,95(4,2) = 19,3.
Ta thaáy F = 14,779 < F0,95(4,2) = 19,3 neân phöông trình hoài quy treân töông thích
vôùi thöïc teá.
3.4.3. Toái öu hoaù thaønh phaàn moâi tröôøng huyeát thanh söõa nuoâi caáy
L.acidophilus theo phöông phaùp ñöôøng doác nhaát
Baûng 3.6: Caùc giaù trò heä soá cuûa phöông trình hoài quy vaø möùc bieán thieân
STT bj j
1 -22,926 0,18 4,127
2 28,01 0,20 5,602
3 -26.34 0,04 1,054
Choïn böôùc nhaûy
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 59 ‐
Xaùc ñònh caùc böôùc nhaûy coøn laïi:
Quaù trìn toái öu hoaù ñöôïc baét ñaàu baèng thí nghieäm maø taïi ñoù giaù trò caùc bieán soá
ñöôïc aán ñònh laø möùc cô sôû, coøn caùc toaï ñoä tieáp theo ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc:
(vôùi j = 1, 2, 3).
Baûng 3.7: Keát quaû thí nghieäm toái öu hoaù moâi tröôøng theo phöông phaùp leo doác
STT Z1 Z2 Z3 Y1 106 Y2 106 Y3 106 106
1 0,62 0,90 0,32 206,538 304,789 317,687 276,338
2 0,745 0,107 0,352 334,195 374,973 762,079 490,416
3 0,87 1,24 0,384 587,789 639,735 554,626 593,95
4 0,995 1,41 0,416 309,742 399,025 353,997 354,255
5 1,12 1,58 0,448 283,792 215,278 254,097 251,056
6 1,245 1,75 0,48 103,753 129,42 111,173 114,782
7 1,37 1,92 0,512 51,523 25,942 29,512 35,659
8 1,495 2,09 0,544 15,631 20,323 26,062 20,672
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 60 ‐
0
100
200
300
400
500
600
TN1 TN2 TN3 TN4 TN5 TN6 TN7 TN8
y
Hình 3.14: Keát quaû thí nghieäm toái öu hoaù moâi tröôøng theo phöông phaùp leo doác
Nhö vaäy, ñeå thu ñöôïc sinh khoái vi khuaån cöïc ñaïi ta choïn thaønh phaàn moâi tröôøng
huyeát thanh söõa theo tyû leä nhö sau:
Peptone: 0,87% so vôùi moâi tröôøng.
Yeast extract: 1,24% so vôùi moâi tröôøng.
K2HPO4: 0,384% so vôùi moâi tröôøng.
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 61 ‐
4.5. Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa phöông phaùp saáy phun
8
8.4
8.8
9.2
9.6
10
Mẫu 1 Mẫu 2 Mẫu 3 Mẫu 4 Mẫu 5 Mẫu 6
lo
g(
cf
u/
m
l)
Trước sấy phun
Sau sấy phun
Hình 3.15: Mật độ tế bào vi khuẩn trước và sau khi sấy phun
Sau khi tieán haønh saáy phun chuùng toâi thu ñöôïc keát quaû nhö sau:
Tyû leä teá baøo soáng soùt sau khi saáy phun cuûa caùc maãu thí nghieäm vôùi coâng thöùc
caùc chaát vi bao khaùc nhau laàn löôït laø 10,05%; 13,41%, 34,33%; 40,72%, 63,45%,
54,14%. Nhö vaäy vôùi coâng thöùc saáy phun ôû maãu soá 5 cho tyû leä teá baøo L.acidophilus
soáng soùt laø cao nhaát. Ñieàu ñoù chöùng toû phöông phaùp taïo probiotic baèng saáy phun
vôùi coâng thöùc ôû maãu soá 5 laø toái öu. Qua ñoù chuùng toâi nhaän thaáy raèng, haøm löôïng
söõa gaày laø 20% thì vi bao toát hôn so vôùi haøm löôïng söõa gaày 15%. Ngoaøi ra, muoái
cuõng coù taùc duïng giuùp teá baøo choáng chòu ñöôïc vôùi nhieät ñoä neân laøm taêng tyû leä soáng
soùt. Tuy nhieân neáu löôïng muoái quaù cao seõ öùc cheá vi sinh vaät laøm giaûm tyû leä soáng
soùt cuûa teá baøo.
Ngoaøi ra, ñoä aåm cuûa maãu saáy phun cuõng coù yù nghóa raát quan troïng. Neáu ñoä aåm
quaù thaáp thì tyû leä soáng soùt cuûa vi sinh vaät seõ giaûm nhanh. Theo Ananta.E (2004) thì
ñoä aåm trong maãu saáy phun toái thieåu laø 7% ñeå ñaûm baûo ít aûnh höôûng tôùi tyû leä soáng
soùt cuûa vi khuaån trong cheá phaåm. Nhö vaäy maãu saáy phun coù ñoä aåm > 6% laø ñaït yeâu
caàu.
Chöông 3: Keát quaû vaø baøn luaän Luaän vaên toát nghieäp
‐ 62 ‐
