Luận văn Thiết kế nhà máy sản xuất bánh

ng 2 Cán bộ kĩ thuật Kĩ sư công nghệ 3 Kĩ sư điện 2 Kĩ sư cơ khí 2 Kĩ sư nhiệt 1 Cán bộ y tế 2 Tổng 28 Tổng số cán bộ, nhân viên làm việc hành chính: 28 người 6.1.3. Số công nhân 6.1.3.1. Số công nhân lao động trực tiếp Phân bố công nhân trực tiếp làm việc trong 1 ca: Bảng 6.2: Số công nhân trực tiếp làm việc trong 1 ca STT Bộ phận làm việc Số công nhân Bánh qui xốp Bánh trứng Tổng số 1 Xữ lý, vận chuyển nguyên liệu 3 2 5 2 Máy nghiền đường 1 1 3 Máy rây bột 1 1 2 4 Đun nóng chất béo 1 1 1 5 Chuẩn bị nhũ tương 1 1 6 Chuẩn bị bột nhào 1 1 2 7 Máy tạo hình 1 1 2 8 Lò nướng 1 1 2 9 Làm nguội, phân loại 4 2 6 10 Đánh trứng 1 1 11 Đánh trộn kem 1 1 12 Bơm kem 1 1 13 Bao gói 2 2 4 14 Đóng thùng 2 2 4 15 Chuyển bánh vào kho tạm chứa 2 2 4 16 Chuyển bánh vào kho thành phẩm 2 2 4 17 Nhân viên phòng hoá nghiệm 2 2 4 18 Trưởng ca sản xuất 1 1 19 Nhân viên cơ điện 2 2 4 20 Xữ lý nước thải 1 1 21 Nhân viên bảo vệ 1 1 22 Tổng 52 Tổng số công nhân trực tiếp làm việc trong 1 ca: 52 người Số công nhân lao động gián tiếp Bảng 6.3 : Số công nhân làm việc trong 1 ngày STT Bộ phận làm việc Số người 1 Lái xe 3 (5 tấn) 4 1 xe con 1 1 xe chở nhân viên 2 2 Nhân viên thu mua nguyên liệu 2 3 Nhân viên bán hàng, marketing 4 4 Nhân viên phục vụ nhà ăn 5 5 Nhân viên dọn dẹp vệ sinh 4 Tổng 22 6.1.3.3. Số công nhân viên làm việc trong 1 ngày Số công nhân làm việc trong 1 ngày là: 52× 2 + 22 = 126 (người) Vậy tổng cán bộ công nhân viên làm việc trong nhà máy: 28 + 126 = 154 (người) Số cán bộ công nhân viên làm việc trong ca đông nhất 18 + 52 + 22 = 102 (người) 6.2. Tính kích thước các công trình chính 6.2.1. Phân xưởng sản xuất chính Sau khi thiết kế lắp đặt thiết bị phù hợp với dây chuyền công nghệ sản xuất liên tục và những tiêu chuẩn kỹ thuật thiết kế nhà máy, phân xưởng sản xuất chính có kích thước : - Dài x rộng x cao: 90 x 18 x 10,2 (m) - Diện tích: 1620 (m2) * Chọn phân xưỡng có: - Nhịp nhà: L = 18 m - Bước cột : B = 6 m * Chọn cách xây dựng: - Mái nhà có cấu trúc: + Dầm mái hình thang + Tấm lợp tôn kẽm - Nhà làm bằng bê tông cốt thép: + Cột 400 x 600 và 400 x 400(mm) + Tường bao che dày 300(mm), + Cửa sổ: Cao x Rộng : 2000 x 2500(mm) + Cửa chính: Kích thước : Cao x rộng: 3000 x 3000(mm) + Cửa phụ: Kích thước: Cao x rộng: 2400 x 2000(mm) Nền nhà có cấu trúc: + Vữa bê tông. + Bê tông đá dăm. + Đất đầm chặt. 6.2.2. Tính kho nguyên liệu Diện tích chứa nguyên liệu: Fn = G ×fn ×n (m2) Với:G : Khối lượng nguyên liệu chi phí cho 1 ngày (tấn) fn : Tiêu chuẩn diện tích bảo quản cho 1 tấn nguyên liệu (m2/tấn) n : Số ngày dự trữ (ngày) Tổng diện tích cần thiết để chứa nguyên liệu: 136,834 (m2) Ta có diện tích kho nguyên liệu được tính theo công thức: F = Fn × K (m2) Trong đó: Fn : Diện tích cần thiết để chứa nguyên liệu, (m2) K : Hệ số tính cả lối đi lại, chọn k = 1,3 Vậy :F = 136,834 × 1,3 = 180 (m2) Thiết kế kho nguyên liệu 1 tầng với kích thước : (D×R×C): 22 x 8,2 x 6 (m) Bảng 6.4: Diện tích kho để chứa nguyên liệu Nguyên liệu Chi phí (kg/ngày) Thời gian bảo quản n (ngày) Tiêu chuẩn diện tích fn (m2/tấn) Diện tích cần có Fn(m2) Bánh qui xốp Bột mỳ 4649,23 7 1 32,545 Đường 1942,35 10 0,84 16,316 Trứng tươi 161,17 7 1,5 1,692 Sữa bột 190,10 20 1 3,802 Muối 14,46 30 0,5 0,217 Bơ 2500,25 10 1,35 33,753 Tinh dầu 169,44 15 2 5,083 NaHCO3 0,83 15 1,5 0,019 (NH4)2CO3 1,95 15 1,5 0,044 Bánh trứng Vỏ bánh trứng Bột mỳ 914,479 7 1 6,401 Tinh bột bắp 143,704 10 1 1,437 Bột trứng 248,216 20 1,1 5,461 Đường xay 548,687 20 0,84 9,218 Mật tinh bột 111,044 10 0,85 0,944 Sữa bột gầy 84,916 20 1 1,698 Margarin 254,748 10 1,35 3,439 Chất nhũ hóa 97,980 10 1,5 1,470 (NH4)2CO3 7,838 10 1,5 0,118 NaHCO3 71,852 15 1,5 1,617 Muối 9,145 30 0,5 0,137 Hương liệu 19,596 15 1,5 0,441 Nhân bánh trứng Đường xay 170,582 7 0,84 1,003 Bột sữa 53,612 20 1 1,072 Tinh bột sắn 41,427 10 1 0,414 Muối 5,849 30 0,5 0,088 Dầu thực vật 131,592 20 2 5,264 Margarin 41,427 20 1,35 1,119 Phẩm màu 0,029 15 2 0,001 Glyxerin 97,476 10 2 1,950 Hương trứng 2,437 15 2 0,073 Tổng 136,834 6.2.3. Tính kho thành phẩm Ta có diện tích cần thiết để chứa sản phẩm: Fp = G × fp × n (m2) Với: G: lượng sản phẩm cần chứa trong 1 ngày (tấn) fp : Tiêu chuẩn cần thiết để bảo quản 1 tấn sản phẩm, (m2/tấn) n: Số ngày bảo quản, Chọn: fp = 2 m2/tấn, n = 7 ngày - Bánh qui xốp: Fpq = 8,966 × 2 × 7 = 125,524 (m2) - Bánh trứng: Fpt = 3,2 × 2 ×7 = 44,8 (m2) Vậy tổng diện tích cần thiết để chứa sản phẩm : Fp= Fpq + Fpt = 125,525 + 44,8 = 170,324 (m2) Tổng diện tích kho thành phẩm: F = Fp×K (m2) Với : Fp : Diện tích cần thiết để chứa sản phẩm, (m2) K: Hệ số tính cả lối đi lại, chọn k = 1,3 Vậy : F = 170,324 ×1,3 = 221,421 (m2) Chọn kích thước kho thành phẩm (D×R×C): 22 x 10 x 6 6.2.4. Tính kho vật liệu bao gói 6.2.4.1. Tính chi phí vật liệu bao gói 1/ Túi PE (polietylen) a - Vật liệu bao gói bánh quy xốp Chọn :+ Mỗi gói bánh nhỏ chứa 20 bánh + Trọng lượng trọng lượng mỗi cái bánh là 22(g) + Trọng lượng bánh trong gói bánh là 440(g) Số lượng túi PE lớn dùng để chứa 1 tấn sản phẩm là: n2272,727 (túi) Sản phẩm bánh quy xốp trong 1 ngày: 8966 (kg/ngày) Vậy lượng túi PE để bao gói trong 1 ngày là:× 2272,727 = 20377,273 (túi) Giả sử trọng lượng 1 túi không bánh là 10g thì trọng lượng của túi bánh cần dùng trong 1 ngày là: 20377,273 × 10 = 203772,73 (g) = 203,773 (kg) Lượng bao gói dự trữ: 20 kg Vậy lượng bao gói cần dùng là: 203,773 + 20 = 227,773 (kg) b - Vật liệu bao gói bánh trứng - Bánh trứng: Mỗi chiếc bánh được bao gói riêng và cho vào trong hộp giấy . Chọn số lượng bánh trong 1 hộp là 10 bánh, khối lượng mỗi bánh là 25 (g) Lượng túi PE và số hộp tương ứng dùng để chứa 1 tấn sản phẩm là: - Túi PE : n = 40000 (túi) - Hộp giấy : n = 4000 (hộp) - Sản phẩm bánh trứng trong 1 ngày: 3200 (kg/ngày) Chọn lượng dự trữ : hộp giấy 20 kg và lượng túi dự trữ là 20 kg Giả sử trọng lượng 100 túi PE là 0,25 kg và trọng lượng của 100 hộp giấy là 1 kg thì trọng lượng của túi PE và hộp giấy cần dùng dùng trong 1 ngày là: - Túi PE : = 340 (kg) - Hộp giấy : = 148 2/ Thùng cactong a/ Bánh quy xốp: Chọn: + Số lượng bánh trong thùng là 300 túi + Thùng cactong có kích thước: 600 × 400 × 500 (mm) + Trọng lượng thùng cactong không bánh là: 0,6 kg Số thùng cactong cần trong 1 ngày là: n = 69,924 (thùng) Khối lượng thùng cactong dùng trong 1 ngày: 69,924 × 0,6 = 40,755 (kg) Lượng thùng cactong dự trữ: 30 (kg) Vậy lượng thùng cactong dùng trong 1 ngày: 40,755 + 30 = 70,755 (kg) b. Bánh trứng Chọn: + Số lượng bánh trong thùng là 100 hộp + Thùng cactong có kích thước: 600 × 300 × 500 (mm) + Trọng lượng thùng cactong không bánh là: 0,8 kg Khối lượng thùng cactong dùng trong 1 ngày: 32 (kg) Lượng thùng cactong dự trữ: 20 (kg) Vậy lượng thùng cactong dùng trong 1 ngày: 32 + 20 = 52 (kg) 6.2.4.2. Tính kho chứa vất liệu bao gói Diện tích cần thiết để chứa vật liệu bao gói: Fb = G × fb × n (m2) Với: G : Chi phí nguyên liệu cần bao gói trong thời gian 1 ngày, (tấn/ngày) Fb : Tiêu chuẩn diện tích, chọn f0 = 1 m2/tấn. n : Số ngày dự trữ, chọn n = 15 ngày. - Túi PE : Fb1 = 8,457 (m2) - Thùng cactong: Fb2 = 18,413 (m2) Vậy diện tích cần thiết để bao gói là: Fb = Fb1 + Fb2 = 8,457 + 18,413 = 26,87 (m2) Ta có diện tích kho vật liệu bao gói: F = Fb× K Với: Fb: Diện tích cần thiết để chứa nguyên liệu, (m2) K : Hệ số tính cả lối đi lại, k = 1,3 Vậy :F = 26,87 ×1,3 = 34,931 (m2) Chọn kích thước kho chứa vật liệu: (DxRxC): 6,5 x 5,5 x 6 (m) 6.3. Nhà hành chính và các nhà phục vụ sinh hoạt 6.3.1. Nhà hành chính Nhà hành chính là nơi làm việc của cán bộ lãnh đạo nhà máy, công nhân viên ở các phòng ban. Bảng 6.5: Diện tích các phòng làm việc STT Phòng Diện tích (m2/người) Số người Diện tích phòng (m2) 1 Phòng giám đốc 12 1 12 2 Phòng phó giám đốc 10 1 10 3 Phòng kỹ thuật 4 9 36 4 Phòng tổ chức hành chính 6 3 18 5 Phòng kế hoạch, kinh doanh 4 4 16 6 Phòng kế toán, tài vụ 4 2 8 7 Phòng Marketing 4 3 12 8 Phòng y tế 4 2 8 9 Phòng KCS 4 3 12 10 Phòng họp 20 11 Phòng tiếp khách 18 12 Nhà vệ sinh 15 Tổng cộng 185 Tổng diện tích nhà hành chính: 185 (m2) Vậy nhà chính được xây dựng theo kiểu nhà 2 tầng với kích thước: - Tầng 1: (DxRxC): 14,5 x 6,4 x 4 (m) - Tầng 2: (DxRxC): 14,5 x 6,4 x 4 (m) 6.3.2. Nhà ăn, hội trường * Hội trường: Tổng số nhân viên của nhà máy: 154 người. Giả sử chọn tiêu chuẩn cho mỗi nhân viên là: 0,8 (m2/người) Suy ra diện tích cần của hội trường: 150 × 0,9 = 123,2 (m2) * Nhà ăn Tính cho 2/3 số công nhân của ca đông nhất, với diện tích tiêu chuẩn: 2,25 (m2/công nhân) Số lượng công nhân viên trong 1 ca đông nhất : 102 người Diện tích nhà ăn là: ×102× 2,25 = 153 (m2) Thiết kế nhà 2 tầng với kích thước mỗi tầng (mm): Dài x rộng x cao: 12,5 x 6,12x 4 6.3.3. Nhà để xe Nhà xe dùng để chứa xe đạp và xe máy của cán bộ công nhân viên nhà máy. Nhà xe được tính cho 2/3 số công nhân cho một ca đông nhất. Giả sử 2 xe /m2 diện tích được tính là: ×102× = 34 (m2) Vậy thiết kế nhà xe có kích thước (DxRxC): 8,5x4x 3 (m) 6.3.4. Gara ô tô Gara ô tô để chứa: 1 xe ca đưa đón công nhân. 1 xe con cho ban giám đốc. 3 xe chở hàng. Giả sử tiêu chuẩn diện tích trung bình cho mỗi xe là 10 m2. Vậy tổng diện tích cần thiết: 5×10 = 50 (m2) Vậy thiết kế nhà xe có kích thước (DxRxC): 10 x 5 x 4 (m) 6.3.5. Nhà sinh hoạt, vệ sinh 6.3.5.1. Số phòng tắm Số phòng nhà tắm tính cho 60% số công nhân trong ca đông nhất và 10 công nhân /phòng tắm [9, tr 55] suy ra số phòng tắm là: n = 6,12 phòng , chọn 7 phòng Kích thước mỗi phòng : 1,5 ×1,5×3,5 (m) Tổng diện tích: 1,5 ×1,5 ×7 = 15,75(m2) 6.3.5.2. Phòng thay quần áo Tính cho 60% số công nhân trong ca đông nhất, tiêu chuẩn 0,2 m2/1 công nhân Diện tích của phòng thay quần áo: 12,24 (m2) Kích thước : 4 ×3,2×3,5 (m) 6.3.5.3. Nhà vệ sinh Chọn số lượng nhà vệ sinh bằng số lượng nhà tắm [9, tr 56] Suy ra số phòng nhà vệ sinh là: n = (phòng), chọn 3 (phòng) Kích thước mỗi phòng : 1 ×1,2 (m) Tổng diện tích : 1 ×1,2 × 3 = 3,6 (m2) Suy ra tổng diện tích nhà sinh hoạt vệ sinh là: 15,75+ 12,24 + 3,6 = 31,59(m2) Vậy thiết kế nhà có kích thước : (DxRxC): 8 x 4 x 3,5 (m) 6.3.6. Nhà bảo vệ Nhà bảo vệ được xây dựng gần cổng chính. Kích thước : (DxRxC): 3 x 3 x 3 (m) Chọn 2 nhà bảo vệ. 6.4. Các công trình phụ trợ 6.4.1. Phân xưởng cơ điện Số lượng công nhân trong phân xưởng cơ điện: 4 người Diện tích phân xưởng là: 40 m2. Kích thước : (DxRxC): 6 x 6,7 x 4 (m) 6.4.2. Phân xưởng lò hơi Diện tích phân xưởng là: 40 m2 Chọn kích thước nhà : (DxRxC): 8 x 5 x 5 (m) 6.4.3. Đài nước Chọn đài nước: + Độ cao chân tháp : 14 (m) + Đường kính tháp : 6 (m) + Chiều cao tháp : 6 (m) Vậy kích thước đài nước : (D× R × C): 6 × 6 × 14 (m). 6.4.4. Trạm điện và máy phát điện dự phòng Dùng để đặt máy biến áp và máy phát điện dự phòng Chọn trạm điện kích thước nhà (D × R × C) : 4 x 4 x 4 (m) Chọn nhà máy phát điện dự phòng (D × R × C): 8 x 6 x 4 (m) 6.4.5. Khu xử lý nước thải Chọn khu vực xử lý nước thải có kích thước (D × R×C): 15 x 10 x 5 (m) 6.4.6. Khu xử lý nước Chọn khu xử lý nước có kích thước (DxRxC): 12,5 x 6,4 x 5 (m) 6.4.7. Kho chứa vật tư Chọn kho có kích thước (D × R × C): 6 × 5× 4 (m) 6.4.8. Nhà để xe điện động Chọn nhà có kích thước (D × R × C): 7,5 x 6,4 x 4 (m) 6.4.9. Kho chứa nhiên liệu Chọn nhà có kích thước (D × R × C): 6 x 5 x 4 (m) 6.5. Diện tích khu đất xây dựng 6.5.1. Diện tích khu đất xây dựng Bảng 6.6: Bảng tổng kết các công trình xây dựng STT Tên công trình Số lượng(cái) Kích thước (m) Diện tích (m2) 1 Phân xưởng sản xuất chính 1 90 x 18 x 10,2 1620 2 Kho chứa nguyên liệu 1 22 x 8,2 x 6 178 3 Kho thành phẩm 1 22 x 10 x 6 222 4 Kho vật liệu bao gói 1 6,5 x 5,5 x 6 35 5 Nhà hành chính (2 tầng) 1 14,5 x 6,4 x 4 185 6 Nhà ăn, hội trường 1 12,5x6,12x 4 153 7 Nhà xe 1 8,5 x 4 x 3 34 8 Gara ô tô 1 10 x 5 x 4 52 9 Nhà vệ sinh 1 8 x 4 x 3,5 32 10 Nhà bảo vệ 2 3 x 3 x 3 18 11 Xưởng cơ điện 1 6 x 6,7 x 5 40 12 Lò hơi 1 8x 5 x 5 30 13 Đài nước 1 6 × 6 × 14 36 15 Trạm biến áp 1 4 x 4 x 4 16 16 Nhà máy phát điện dự phòng 1 8 x 6 x 4 48 17 Khu xử lý nước tải 1 15 x 10 x 5 150 18 Khu xử lý nước 1 12,5 x 86,4 x 5 80 19 Kho chứa vật tư 1 6 × 5× 4 30 20 Nhà để xe điện động 1 7,5x 6,4 x 4 48 21 Kho chứa nhiên liệu 1 5 x 5 x 4 25 Tổng 3259 Tổng diện tích các công trình: Fxd = 3259 (m2) Vậy diện tích đất xây dựng là: (m2) [9, tr 44] Với: - Kxd: hệ số xây dựng (%). - Đối với nhà máy thực phẩm thường Kxd = 35 ÷ 55% , chọn Kxd = 37% - Fxd: Tổng diện tích công trình (m2). - Fkd: Diện tích khu đất xây dựng nhà máy (m2). Suy ra: 8808 (m2) . Chọn khu đất mở rộng : 1455 (m2) Vậy tổng diện tích toàn nhà máy 8808 + 1455 = 10263 (m2) Vậy kích thước khu đất (D x R): 140 x 75 (m) 6.5.2. Tính hệ số sử dụng (Ksd) Được tính theo công thức: [9, tr 44] Trong đó: Fsd: Diện tích bên trong hàng rào nhà máy (m2) và được tính theo công thức: Fsd = Fcx + Fgt + Fxd + Fhl + Fhr - Diện tích hè rãnh : Fhr = 0,1 × Fxd = 0,1 × 3259 =325,9 (m2). - Diện tích đường giao thông : Fgt = 0,4 × Fxd = 0,35 × 3259 = 1140,65(m2). - Diện tích hành lang : Fhl = 0,1 × Fxd = 0,1 × 3259 = 325,9 (m2). - Fcx: Diện tích trồng cây xanh: Fcx = 0,4 × Fxd = 0,4 × 3259 = 1303,6(m2). Fsd = 325,9 + 1140,65 + 325,9+ 1329,2 = 6355,05 (m2) = 72( %). CHƯƠNG 7 TÍNH HƠI - NHIÊN LIỆU - NƯỚC 7.1. Tính hơi và nồi hơi 7.1.1. Lượng hơi dùng cho sản xuất Hơi dùng trong nhà máy để làm chất tải nhiệt đun nóng nước, đun nóng chất béo, hay tạo ẩm trong buồng nướng. - Lượng hơi dùng để đun nóng bơ: 30 (kg/h) - Lượng hơi dùng để đun nóng margarin: 7 (kg/h) - Lượng hơi dùng để đun nóng kem: 25 (kg/h) - Thiết bị sấy khay : 40(kg/h) - Lượng hơi dùng để đun nóng nước ngâm trứng. Bánh quy xốp là: 2,518(kg/h) Bánh trứng là: 3,878(kg/h) Tổng lượng nước dùng ngâm trứng: 2,518 + 3,878 = 6,396 (kg/h) Giả sử nhiệt độ của nước đã xử lý là 250C, nhiệt độ nước ngâm trứng là 450C. Suy ra lượng nhiệt cần để đun nước từ 250C đến 350C là: Q = G1 x C1 x (t2 - t1) (J) [7, tr 304] Trong đó: t1 = 250C, t2 = 450C C1: Nhiệt dung riêng của nước, C1 = 1 (Kcal/kg.độ). G1: Lượng nước nấu một mẻ. Vậy: Q = 6,396 x 1 x (45 - 25) = 127,915 (Kcal) Chi phí hơi dùng để đun nóng nước: Di = 0,247 kg Với: ih: hàm nhiệt của hơi nước ở 1330C = 652 (kcal/kg) [2, tr 313] in: hàm nhiệt của nước ngưng ở 1330C =133,5kcal/kg Thời gian đun nước nóng cho một mẻ nấu là 1 h, T = 1 h Cường độ tiêu tốn hơi: Dh = 0,247(kg/h) - Lượng hơi dùng để tạo ẩm trong buồng nướng: + Giả sử lượng hơi dùng cho lò nướng bánh quy xốp là: 120 (kg/h) + Giả sử lượng hơi dùng cho lò nướng bánh trứng là: 80 (kg/h) Vậy tổng lượng hơi dùng trong sản xuất là: 30 + 7 + 25 + 40 + 0,247+ 120 + 80 = 302,397 (kg/h) 7.1.2. Lượng hơi dùng trong sinh hoạt, nấu ăn Tính cho ca đông nhất Giả sử định mức lượng hơi cho một người là: 0,4 (kg/h) Vậy lượng hơi dùng trong sinh hoạt: Dsh = 0,4 ×102 = 40,8 (kg/h) 7.1.3. Tổng lượng hơi cần thiết D = Dsx + Dsh = 302,397 + 40,8 = 343,197 (kg/h) 7.1.4. Lượng hơi tiêu tốn cho lò hơi Định mức 10% so với tổng lượng hơi cần thiết 343,197 × 10 % = 34,32(kg/h) Vậy tổng lượng hơi mà nồi hơi sản xuất ra trong một giờ: 343,197 + 34,32 = 377,517 (kg/h) 7.2. Tính nhiên liệu 7.2.1. Dầu DO cho lò hơi - Lượng nhiên liệu yêu cầu cho nồi hơi được tính theo công thức N = (kg/h) [5,tr 31 ] Với: D : Năng suất tổng cộng các nồi hơi thường xuyên chạy (kg/h) ih : Nhiệt hàm của hơi ở áp suất làm việc, ih = 657,3 (kcal/kg) [2, tr 24] in : Nhiệt hàm của nước đưa vào nồi, in = 152,2 (kcal/kg) Qp : Nhiệt của nhiên liệu, Qp = 9170 (kcal/kg) N : Hệ số tác dụng hữu ích của nồi hơi, từ 60 ¸ 90%, chọn n = 75% =>N = = 27,726 (kg/h) - Lượng dầu DO dùng cho lò hơi trong một năm 27,726 ×24 × 290 = 192971,888 (kg/năm) 7.2.2. Dầu DO để chạy máy phát điện Giả sử một năm lượng dầu DO để chạy máy phát điện là: 1000 kg Vậy tổng lượng dầu DO dùng trong nhà máy là: 192971,888 + 1000 = 193971,888 (kg/năm) 7.2.3. Lượng xăng, dầu sử dụng cho các xe trong nhà máy - Lượng dầu sử dụng cho các xe tải Giả sử các xe chở thành phẩm cho nhà máy chạy trong vòng bán kính 150 km, tính trung bình mỗi xe chạy 1 ngày 300 km và 1 lít dầu chạy được 30 km. Khi đó lượng dầu sử dụng cho 3 xe tải trong 1 năm là: 3× × 290 = 8700 (lít/năm) - Lượng xăng sử dụng cho xe con và xe chở nhân viên - Giả sử 1 ngày 1 xe con và 1 xe chở nhân viên cần dùng 8 lít. Vậy lượng xăng cần trong một năm : 290 × 8 = 1450 (lít/năm) 7.3. Tính nước 7.3.1. Lượng nước dùng cho sản xuất trong một ngày - Bánh quy xốp: 758,97 (lít/ngày) (phụ lục 3) - Bánh trứng : - Vỏ bánh: 443,035 (lít/ngày)(phụ lục 4) - Nhân bánh 107, 227 Vậy tổng lượng nước dùng cho sản xuất là: 758,97 + 443,035 + 107,227 = 1309,232 (lít/ngày) 7.3.2. Lượng nước dùng cho sinh hoạt - Lượng nước dùng cho nhà ăn: + Tính cho 70% số công nhân lao động trên nhà máy + Đinh mức : 30 lít/1ngày/1người + Lượng nước cần dùng là: 70% × 154 × 30 = 3234(lít/ngày) - Lượng nước dùng cho phòng tắm, nhà vệ sinh + Tính cho 70% số công nhân lao động trên nhà máy + Nhà máy có 3 phòng vệ sinh và 7 nhà tắm. + Định mức mỗi phòng 60 lít/1ngày/1người. + Lượng nước cần dùng: 70% × (7+3) ×154 × 60 = 64680 (lít/ngày) Vậy tổng lượng nước dùng trong sinh hoạt: 3234 + 64680 = 67914 (lít/ngày) 7.3.3. Lượng nước dùng cho lò hơi Lượng hơi mà lò hơi sản xuất : 377,517 kg/h. Giả sử 1 kg nước sẽ cho 1 kg hơi và lượng nước tổn thất 10% thì lượng nước dùng cho lò hơi là: + 350,018 = 415,268 (lít/h) = 9966,432 (lít/ngày) 7.3.4. Lượng nước dùng để tưới cây xanh và các mục đích khác Tiêu chuẩn sử dụng nước: Tưới cây xanh, tưới đường: 1,5 lít/ngày/1m2 Lượng nước tưới cây xanh, tưới đường là: 1,5 × (1328,4 +1162,35) = 3736,125 (lít/ngày) - Nước chữa cháy: Định mức 1 cột 2,5 (lít/s). Giả sử thời gian chửa cháy là 3 giờ Số cột chữa cháy: - Phân xưởng sản xuất chính : 2 - Kho chứa : 1 - Nhà làm việc : 1 Tổng cộng : 4 cột. Lượng nước chữa cháy :2,5 × 4 × 3 × 3600 = 108000 (lít/ngày) Vậy lượng nước tưới cây và các mục đích khác là: 3736,125+108000 = 111736,125 (lít/ngày) Tổng lượng nước dùng cho 1 ngày sản xuất: 1309,232+67914+9966,432+111736,125 = 190925,789(lít/ngày) =190,926 (m3/ngày) Lượng nước dùng trong 1 năm: 190,926× 290 = 55368,479 (m3/năm) 7.3.5. Tính đài nước Giả sử đài chứa nước dự trữ bắng 2 lần lượng nước cần dùng trong 1 ngày Vậy thể tích của đài nước: 190,926 × 2 = 381,852 (m3) CHƯƠNG 8 KIỂM TRA SẢN XUẤT 8.1. Mục đích của việc kiểm tra sản xuất Chất lượng sản phẩm là vấn đề hàng đầu của tất cả các ngành công nghiệp nói chung mà đặc biệt là ngành công nghiệp thực phẩm vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Một sản phẩm khi đưa ra tiêu thụ trên thị trường phải được đảm bảo các yêu cầu về chất lượng sản phẩm, về tất cả các mặt như: Giá trị dinh dưỡng, giá trị cảm quan, không độc hại, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng. Tất cả các mặt hàng này quyết định giá trị tiêu dùng của sản phẩm. Mục đích của việc kiểm tra sản xuất là nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm của nhà máy. Quá trình kiểm tra được thực hiện một cách có hệ thống từ khâu nguyên liệu, công nghệ sản xuất, máy móc thiết bị, thao tác của công nhân đến khâu thành phẩm. - Nội dung kiểm tra + Kiểm tra nguyên liệu đầu vào + Kiểm tra các công đoạn sản xuất + Kiểm tra thành phẩm. Kiểm tra sản xuất giúp đánh giá được tình hình hoạt động của nhà máy, đề ra biện pháp và kế hoạch hợp lý. Đồng thời phát hiện những sai sót để điều chỉnh hoặc có biện pháp cải tiến kỹ thuật để nhà máy hoạt động hiệu quả hơn. Nhà máy có phòng kiểm tra kỹ thuật, mạng lưới kiểm tra ở các phân xưởng và từng bộ phận. 8.2. Kiểm tra nguyên liệu Bảng 8.1 Bảng kiểm tra nguyên liệu sản xuất bánh quy xốp và bánh trứng STT Đối tượng Chỉ tiêu kiểm tra Mức độ yêu cầu Chế độ kiểm tra 1 Bột mì + Cảm quan + Độ ẩm + Hàm lượng protein + Khả năng hút nước + Trọng lượng + Bao bì, hạn sử dụng Đạt yêu cầu kỹ thuật Khi nhập về kho và trước khi đưa vào sản xuất Hoặc khi có yêu cầu 2 Đường + Cảm quan màu sắc mùi vị trạng thái, tạp chất + Độ ẩm + Bao gói, hạn sử dụng Trắng tinh, tinh thể, không ẩm mốc, vón cục, không có tạp chất ≤ 0,15% Đạt yêu cầu 3 Chất béo + Cảm quan + Độ ẩm + Trọng lượng + Bao bì, hạn sử dụng Đạt yêu cầu kỹ thuật 6 Sữa bột + Cảm quan : màu sắc,mùi vị, trạng thái + Hàm lượng chất béo, độ tạp chất, trọng lượng. + Vi sinh : Tổng tạp trùng, coliorm, Ecoli, Samonela + Bao bì, hạn sử dụng Đạt yêu cầu kỹ thuật 7 Trứng bột + Cảm quan : Màu sắc, mùi vị, trạng thái + Độ ẩm + Trọng lượng + Bao bì, hạn sử dụng Đạt yêu cầu kỹ thuật 8.3 Kiểm tra các công đoạn sản xuất 8.3.1. Kiểm tra dây chuyền sản xuất bánh qui xốp Bảng 8.2 Bảng kiểm tra các công đoạn sản xuất bánh quy xốp STT Tên công đoạn Chỉ tiêu kiểm tra Mức độ yêu cầu Chế độ kiểm tra 1 Xử lí nguyên liệu bánh + Độ tạp chất + Chỉ tiêu hóa lí : Nhiệt độ bột mì, kích thước bột đường + Chỉ tiêu vi sinh Đạt yêu cầu kỹ thuật Thường xuyên 2 Định lượng + Khối lượng mỗi mẻ cân Đúng theo thực đơn Từng mẻ 3 Chuẩn bị nhũ tương + Thứ tự đánh trộn nhũ tương + Chế độ đánh trộn + Trạng thái nhũ tương Đạt yêu cầu kỹ thuật Từng mẻ 4 Chuẩn bị bột nhào liên tục + Chế độ nhào + Trạng thái bột nhào Đạt yêu cầu kỹ thuật Thường xuyên 5 Tạo hình + Tốc độ quay của trục + Khối lượng bột nhào + Trạng thái của bánh : Kích thước, hoa văn. Đạt yêu cầu kỹ thuật Thường xuyên 6 Nướng + Chế độ nướng : Nhiệt độ, độ ẩm, thời gian + Độ ẩm bánh sau nướng. Đạt yêu cầu kỹ thuật Thường xuyên 7 Làm nguội, phân loại + Kiểm tra bánh khuyết tật, vẩy, sống cháy, bánh méo. Đạt yêu cầu kỹ thuật Thường xuyên 8 Bao gói, bảo quản + Qui cách giấy gói + Chất lượng đóng gói + Độ kín + Mức độ lệch, xì hơi Đạt yêu cầu kỹ thuật Thường xuyên 8.3.2. Kiểm tra dây chuyền sản xuất bánh trứng Bảng 8.3: Bảng kiểm tra các công đoạn sản xuất bánh trứng STT Tên công đoạn Chỉ tiêu kiểm tra Mức độ yêu cầu Chế độ kiểm tra 1 Nguyên liệu + Chỉ tiêu hóa lí + Chỉ tiêu vi sinh Đạt yêu cầu Thường xuyên 2 Định lượng Khối lượng mỗi mẻ cân Đúng theo thực đơn Từng mẻ 3 Nhũ tương + Thứ tự đánh trộn nhũ tương + Chế độ đánh trộn + Trạng thái nhũ tương Đạt yêu cầu kỹ thuật 4 Nhào bột + Chuẩn bị nguyên liệu + Khối bột nhào + Tỉ trọng bột lỏng Đạt yêu cầu kỹ thuật Từng mẽ 5 Làm lạnh bột + Nhiệt độ làm lạnh Đạt yêu cầu kỹ thuật Thường xuyên 6 Chỉnh tỷ trọng + Tốc độ sục khí + Lượng khí sục Đạt yêu cầu kỹ thuật Thường xuyên 7 Tạo hình + Hình dạng sau định hình + Khối lượng bột ở đầu nặn Đạt yêu cầu Kỹ thuật Thường xuyên 8 Nướng + Chế độ nướng: Nhiệt độ, độ ẩm, thời gian nướng + Trạng thái bánh sau nướng + Trọng lượng bánh sau nướng + Độ ẩm bánh sau nướng Đạt yêu cầu kỹ thuật 13 ÷ 15% Thường xuyên 9 Hút dở + Độ hút ở các đầu hút + Mức độ dính khuôn + Kiểm tra khuôn Đạt yêu cầu Thường xuyên 10 Làm nguội, phân loại + Nhiệt độ hầm lạnh + Kiểm tra bánh khuyết tật, sống cháy, bánh méo Đạt yêu cầu Thường xuyên 11 Sản xuất kem + Chỉ tiêu cảm quan + Độ ẩm Đúng theo thực đơn Mỗi mẽ kem Đánh trộn + Nhiệt độ dịch kem + Bx dịch kem 65 ± 750C 72 – 75 % Mỗi mẽ kem 12 Bơm kem Trọng lượng mỗi lần bơm Mỗi mẽ 13 Bao gói + Qui cách giấy gói + Chất lượng đóng gói + Độ kín + Mức độ lệch, xì hơi Đạt yêu cầu Kín, đẹp Thường xuyên 14 Thành phẩm Trạng thái cảm quan Thường xuyên 8.4. Phương pháp đánh giá chất lượng nguyên liệu và thành phẩm [4] 8.4.1. Xác định độ ẩm của bột mì 8.4.1.1. Nguyên lý Dựa vào khả năng tách hơi nước và các chất dễ bay hơi khỏi mẫu trong cùng một áp suất và nhiệt độ. Dùng sức nóng làm bay hơi nước trong sản phẩm thực phẩm, cân sản phẩm trước và sau khi sấy, từ đó tính được độ ẩm của sản phẩm. 8.4.1.2. Cách tiến hành Chén được sấy khô ở 105oC đến trọng lượng không đổi, để nguội trong bình hút ẩm rồi đem cân chén trên cân phân tích (chính xác đến 0,001g). Cân chính xác 2g mẫu trong chén sấy. Cho chén sấy đựng mẫu vào tủ sấy, sấy ở nhiệt độ 105 – 110oC trong 2 giờ. Lấy chén ra cho vào bình hút ẩm rồi đem cân. Tiếp tục sấy chén trong tủ sấy 30 phút, lấy ra để nguội ở bình hút ẩm và đem cân. Làm như vậy cho đến khi kết quả của hai lần cân cuối không thay đổi. Ghi kết quả của lần cân cuối. 8.4.1.3. Tính kết quả %W = (%) Trong đó: G1 : Trọng lượng của chén và mẫu trước khi sấy (g). G2 : Trọng lượng của chén và mẫu sau khi sấy (g). G : Trọng lượng của chén sấy (g). 8.4.2. Xác định độ chua 8.4.2.1. Nguyên lý Dùng dung dịch NaOH chuẩn để trung hoà hết các axit trong mẫu với phenolphtalein làm chỉ thị màu. 8.4.2.2. Cách tiến hành Cân 5g bột mỳ cho vào bình nón 250ml, thêm nước cất và lắc đều để làm tan hết bột. Thêm vào bình 3 – 5 giọt chỉ thị phenolphtalein và chuẩn độ bằng dung dịch NaOH 0,1 N cho đến khi xuất hiện màu hồng nhạt bền. 8.4.2.3. Tính kết quả Độ chua là số ml dung dịch NaOH 0,1N tác dụng hết với lượng axit có trong 100g bột mỳ. Độ chua được xác định theo công thức : (o) Trong đó: VNaOH : Thể tích NaOH 0,1 N tiêu tốn. G : Khối lượng mẫu bột mỳ. 8.4.3. Xác định hàm lượng và chất lượng của gluten của bột mì 8.4.3.1. Nguyên lý Gluten là thành phần chủ yếu của bột mỳ. Gluten gồm hai chất gliadin và glutenin. Hai chất này có tính chất dính cao, không tan trong nước mà khi nhào với nước chúng trương nở và tạo thành khối dẻo đàn hồi. Tính chất này là cơ sở để xác định gluten. 8.4.3.2. Xác định hàm lượng gluten 1/ Gluten ướt *Cách tiến hành - Cân 25g bột mỳ với độ chính xác 0,01g. - Cho vào chén sứ, nhào mẫu với 15 ml nước ở nhiệt độ thường, dùng đũa trộn đều cho đến khi thành một khối đồng nhất. Dùng dao vét các mảnh bột dính vào chén, vê khối bột thành hình cầu, cho vào chén và đậy bằng tấm kính. Để yên 20 phút ở nhiệt độ phòng. Sau đó rửa gluten bằng một trong hai cách sau: + Rửa trong chậu + Rửa dưới tia nước nhỏ Kiểm tra quá trình rửa: + Cho vào nước vắt từ gluten vài giọt dung dịch iốt trong kali iôtdua, dung dịch không có màu xanh là đã rửa hết tinh bột. + Hoặc nhỏ 2-3 giọt nước vắt từ gluten vào một cốc nước trong thấy nước không đục là xong. Ép khô và cân khối gluten ta đựơc khối lượng gluten ướt của mẫu. 2/ Gluten khô Tiến hành: sau khi xác định gluten ướt, cân khối gluten và đem sấy đến khối lượng không đổi. Sấy khối gluten ở nhiệt độ 105oC trong 1 giờ, cân lượng gluten vừa sấy được M2. 8.4.3.3. Tính kết quả Hàm lượng gluten ướt tính được theo công thức: (%) Hàm lượng gluten khô tính được theo công thức: (%) Với Mo: Lượng cân mẫu ; M1: Lượng gluten ướt ;M2: Lượng cân mẫu gluten khô. 8.4.3.4. Đánh giá chất lượng gluten * Chất lượng gluten ướt được đặc trưng bằng màu sắc, độ căng và độ đàn hồi. - Màu sắc được đặc trưng bằng các mức độ: trắng ngà, xám, sẫm… - Xác định độ căng: Sau khi xác định màu, cân 4g gluten, vê thành hình cầu rồi ngâm trong chậu nước có nhiệt độ 16 – 20oC trong 15 phút, sau đó dùng tay kéo dài khối gluten trên thước chia milimet cho đến khi đứt, tính chiều dài từ lúc đứt, thời gian kéo dài 10 giây, khi kéo không được xoắn sợi gluten. Độ căng đứt biểu thị như sau: + Độ căng ngắn|: 10cm + Độ căng trung bình: 10-20cm + Độ căng dài: > 20cm - Đánh giá độ đàn hồi: Dùng khối lượng còn lại sau khi đánh giá độ căng, dùng hai tay kéo dài miếng gluten trên thước khoảng 2cm rồi buông ra, hoặc dùng ngón tay trỏ và ngón tay cái bóp miếng gluten. Theo mức độ và vận tốc phục hồi chiều dài và hình dạng ban đầu của miếng gluten, nhận định độ đàn hồi của nó theo ba mức độ: + Gluten đàn hồi tốt: gluten có khả năng phục hồi hoàn toàn chiều dài và hình dạng ban đầu sau khi kéo hay nén + Gluten đàn hồi kém: hoàn toàn không trở lại trạng thái ban đàu và bị đứt sau khi kéo + Gluten đàn hồi trung bình: gluten có những đặc tính giữa hai loại tốt và kém *Đánh giá chất lượng gluten: tùy theo độ đàn hồi và độ căng đứt, chất lượng gluten được chia thành ba nhóm: - Tốt: gluten có độ đàn hồi tốt, độ căng đứt trung bình - Trung bình: gluten có độ đàn hồi tốt, độ căng ngắn hoặc có độ đàn hồi trung bình, độ căng đứt trung bình. -Kém: có độ đàn hồi kém, bị võng, bị đứt khi căng. 8.4.4. Xác định hàm lượng tro không tan trong HCl 8.4.4.1. Nguyên lý Dựa vào khả năng tách được các chất hữu cơ dễ cháy ra khỏi các hợp chất vô cơ không cháy trong mẫu phân tích ở nhiệt độ cao. Nung cháy hoàn toàn các hợp chất hữu cơ trong sản phẩm thực phẩm ở nhiệt độ cao. Cân phần tro còn lại sẽ tính được tro trong thực phẩm. 8.4.4.2. Tiến hành Chén nung được rữa sạch rồi cho vào lò nung ở 5500C, nung đến khối lượng không đổi. Sau đó chuyển vào bình hút ẩm làm nguội và đem cân trên trên cân phân tích. Cân 1 – 3g mẫu cho vào chén nung, đưa vào lò nung và tăng từ từ nhiệt độ lò nung lên đến 600oC, giữ ở nhiệt độ này 3 – 6 giờ rồi lấy ra để nguội trong bình hút ẩm. Tiếp tục nung 30 phút, lấy ra để nguội và cân đến khối lượng không đổi. 8.4.4.3. Tính kết quả Hàm lượng tro toàn phần tính bằng công thức: Trong đó: mo : Khối lượng của chén nung (g) m1 : Khối lượng của của mẫu và chén trước khi nung (g) m2 : Khối lượng của của mẫu và chén sau khi nung (g) 8.4.5. Xác định tỷ trọng của bánh quy xốp Ý nghĩa: Độ xốp là một chỉ tiêu quan trọng của chất lượng bánh quy, nó đặc trưng cho độ nở và độ tiêu hoá, biểu thị vị ngon, độ tơi, độ đồng nhất của bánh. Độ xốp của bánh quy được xác định gián tiếp thông qua việc xác định tỷ trọng của bánh quy. 8.4.5.1. Nguyên lý Xác định tỷ trọng bằng cách bỏ bánh quy đã biết khối lượng và đã được bọc một lớp parafin vào nước. Dựa vào sự thay đổi khối lượng bánh quy trong không khí và trong nước ta tính được tỷ trọng của bánh. 8.4.5.2. Tiến hành Cân khối lượng một chiếc bánh, cho vào chén sứ có parafin nóng chảy và để gần nguội. Cân bánh đã được phủ lớp parafin. Hiệu số khối lượng bánh sau và trước khi parafin hoá sẽ cho ra khối lượng parafin. Cân khối lượng giá treo trong không khí, sau đó cho nó vào cốc nước cất có nhiệt độ 20oC. Lấy hiệu số thể tích của nước trong cốc trước và sau khi cho giá treo, ta xác định được thể tích của giá treo. Sau đó đặt bánh đã nhúng parafin vào trong giá treo và tiến hành xác định thể tích như trên ta có được thể tích của giá treo và bánh có bọc lớp parafin. Thể tích tăng lên chính là thể tích bánh cùng với thể tích pharaphin 8.4.5.3. Tính kết quả Công thức xác định tỷ trọng bánh qui: D = Trong đó: m: Khối lượng của bánh (g) B: thể tích giá treo A: Thể tích giá treo và bánh quy phủ pharaphin (cm3) C: Thể tích pharaphin bằng khối lượng pharaphin / 0,9. Người ta quy ước: Bánh có độ xốp cao khi: D ≤ 0,6 (g/cm3) Bánh có độ xốp trung bình khi: D = 0,63 (g/cm3) Bánh có độ xốp kém khi: D ≥ 0,64 (g/cm3). 8.4.6. Đánh giá chất lượng bánh bằng cảm quan Màu đặc trưng của bánh đồng đều, màu không được đậm hoặc màu trắng, hơi sống, lốm đốm trắng hoặc nâu đen. Bề mặt bánh láng đẹp, nguyên vẹn, chữ và vân hoa rõ nét, không biến dạng, khuyết tật, không được có tạp chất. Bánh giòn, xốp, không ỉu mềm, chai cứng. Bánh phải có mùi rất đặc trưng của sản phẩm, không được có mùi bột. Bánh phải có vị đặc trưng của sản phẩm, hài hoà, không có vị lạ hay vị của sản phẩm hư hỏng. 8.4.7. Kiểm tra trọng lượng gói bánh Để đảm bảo khối lượng gói bánh khi đóng gói trong 1 kg trọng lượng theo qui định hoặc theo đơn đặt hàng, cần kiểm tra theo dõi trọng lượng đóng gói để có biện pháp điều chỉnh máy móc. Lấy xác suất 1 số bánh nhất định trong 1 mẻ sản xuất cho 1 bao để hở rồi bỏ vào bình hút ẩm, sau 30 phút đem cân đúng 1 kg rồi đếm số cái bánh thu được trong 1 kg để đối chiếu theo yêu cầu. CHƯƠNG 9 AN TOÀN LAO ĐỘNG - VỆ SINH CÔNG NGHIỆP 9.1. An toàn lao động An toàn lao động trong nhà máy đóng vai trò rất quan trọng, nó ảnh hưởng rất lớn đến quá trình sản xuất, máy móc, sức khỏe và tính mạng của công nhân. Vì vậy cần phải quan tâm đúng mức và phổ biến rộng rãi để cho mọi thành viên trong nhà máy hiểu rõ tầm quan trọng của nó. Nhà máy cần đưa các nội quy, biện pháp chặt chẽ để đề phòng một cách có hiệu quả nhất. 9.1.1. Các nguyên nhân gây ra tai nạn - Tổ chức lao động và sự liên hệ giữa các bộ phận không chặt chẽ. - Các thiết bị bảo hộ lao động còn thiếu hoặc không đảm bảo an toàn. - Ý thức chấp hành kỷ luật của công nhân chưa cao. - Vận hành máy móc không đúng quy trình kỹ thuật. - Trình độ thao tác của công nhân còn yếu. - Các thiết bị không có hệ thống bảo vệ hoặc bảo vệ không hợp lí. 9.1.2. Những biện pháp hạn chế tai nạn lao động Nhà máy phải đưa ra các quy định chung về an toàn lao động và bắt buộc mọi người trong nhà máy phải tuân theo: - Công tác tổ chức quản lý nhà máy: Có nội qui, qui chế làm việc cho từng bộ phận, phân xưởng sản xuất. Máy móc thiết bị phải có bảng hướng dẫn vận hành và sử dụng cụ thể. - Trước khi vào sản xuất phải thực hiện nghiêm túc việc bàn giao và ký nhận giữa các ca, xem sổ giao ca, nắm được tình trạng thiết bị hiện thời, sau đó kiểm tra máy theo quy trình. - Kiểm tra lại các bộ phận của máy móc thiết bị trước khi vận hành, nếu có hư hỏng phải sửa chữa kịp thời. - Có thiết bị phòng cháy chữa cháy và dụng cụ bảo hộ lao động. - Các đường ống dẫn hơi, nhiệt phải có lớp bảo ôn, van giảm áp, áp kế. - Bố trí lắp đặt các thiết bị phù hợp quy trình sản xuất, các thiết bị có động cơ như máy nghiền, rây, quạt...cần phải có lưới che chắn. - Kho xăng, dầu, thành phẩm phải đặt xa nguồn nhiệt. Không được hút thuốc trong các kho và phân xưởng sản xuất. - Người lao động làm việc ở khâu nào phải có trách nhiệm quản lý, bảo quản thiết bị ở khâu đó, không được tự ý vận hành ở khâu khác. - Cần kỷ luật nghiêm đối với những trường hợp không tuân thủ những nội quy của nhà máy. 9.1.3. Những yêu cầu về an toàn lao động 9.1.3.1. Đảm bảo ánh sáng khi làm việc Hệ thống chiếu sáng được bố trí hợp lý, đảm bảo phân bố đủ ánh sáng cho công nhân thao tác, vận hành, và theo dõi thiết bị dễ dàng. Kết hợp chiếu sáng tự nhiên và chiếu sáng nhân tạo để có thể vừa tiết kiệm điện năng, lại vừa đảm bảo điều kiện sản xuất cho công nhân. 9.1.3.2. Thông gió Trong phân xưởng sản xuất bánh cũng như sản kẹo, đều có những khu vực mà thiết bị ở đó tỏa ra một lượng nhiệt lớn, làm không khí nóng bức, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe công nhân và thiết bị. Do đó cần tăng cường thông gió bằng cách sử dụng các hệ thống thông gió tự nhiên (các cửa sổ mái), và bố trí thêm nhiều quạt lớn. 9.1.3.3. An toàn về điện - Khi xây dựng lưới điện ở công trình, cần đảm bảo: lưới động lực và chiếu sáng làm việc riêng lẻ, có khả năng cắt điện toàn bộ phụ tải trong phạm vi từng hạng mục công trình hay một khu vực sản xuất. - Các đường dây điện được bao bọc kỹ, che các thiết bị có điện thế nguy hiểm. Trạm biến áp phải có rào chắn và được nối đất cẩn thận. - Việc tháo lắp, sữa chữa các thiết bị điện phải do công nhân có trình độ chuyên môn về kỹ thuật an toàn điện thực hiện. 9.1.3.4. An toàn về sử dụng thiết bị - Thiết bị máy móc phải sử dụng đúng chức năng, đúng công suất. - Mỗi thiết bị có hồ sơ rõ ràng, sau mỗi ca phải bàn giao máy móc, nêu rõ tình trạng để ca sau xử lí. - Thường xuyên theo dõi chế độ làm việc của máy, có chế độ vệ sinh, vô dầu mỡ định kỳ. - Phát hiện sửa chữa kịp thời khi có hư hỏng. * Các quy định cụ thể đối với một số máy móc như sau: - Máy nhào trộn. Khi vận hành máy nhào trộn phải chú ý: + Kiểm tra cánh khuấy có bị vướng không rồi mới cấp điện cho máy. + Mỗi lần đổ nguyên liệu vào thùng trộn, phải kiểm tra xem thùng đã đẩy vào đúng vị trí chưa, tránh cấp liệu vào khi thùng đang bị nghiêng do lần đổ bột nhào ở mẻ trước. + Cấm đưa vật lạ, hoặc thò tay vào thiết bị khi thùng đang hoạt động. + Khi sửa chữa, phải hạ thùng xuống hoàn toàn. - Lò nướng: + Đây là khâu quyết định chất lượng của sản phẩm, đồng thời là khâu tiêu tốn nhiều năng lượng nhất, nên việc tổ chức lao động hợp lý trong quá trình nướng sẽ đem lại hiệu quả kinh tế cao. + Nướng là khâu tiếp xúc nhiều với nhiệt độ cao, mọi sự cố xảy ra đều có thể dẫn đến thương vong. Do vậy người thao tác phải tuyệt đối tuân theo những quy tắc hướng dẫn cụ thể. + Các thiết bị nhiệt cần được đánh ký hiệu rõ ràng, các dụng cụ thiết bị kiểm tra áp suất, nhiệt độ cần chính xác. + Khu vực này cần được thông thoáng bằng hệ thống quạt gió,… 9.1.3.5. An toàn hoá chất Các hoá chất phải để đúng nơi quy định, xa kho nguyên liệu, kho thành phẩm. Khi sử dụng các hoá chất độc hại cần tuân thủ tốt các biện pháp an toàn. 9.1.3.6. Chống sét Để đảm bảo an toàn cho công nhân làm việc cũng như các thiết bị trong nhà máy cần phải có cột thu lôi tại các vị trí cao. 9.1.3.7. Phòng chống cháy nổ - Nguyên nhân cháy nổ: Do tiếp xúc với lửa, do tác động của tia lửa điện, do cạn nước trong lò hơi, các ống hơi co giãn cong lại gây nổ. - Phòng chống: + Nhà máy phải có trang bị đầy đủ các thiết bị dụng cụ chữa cháy, như: Thang, cát, hệ thống nước dùng cho việc chữa cháy,… + Các dây chuyền sản xuất trong phân xưởng phải được sắp xếp sao cho công nhân có lối thoát an toàn khi xảy ra cháy nổ. + Đường giao thông trong nhà máy rộng, trong các phân xưởng nên có nhiều cửa ra vào để thuận tiện cho việc chữa cháy. + Kho nhiên liệu được xây dựng ở khu riêng và được kiểm tra thường xuyên. + Đặt các biển báo cấm lửa ở những nơi cần thiết. + Công nhân được giáo dục về phòng chống cháy nổ và qua huấn luyện tự phòng cháy chữa cháy. 9.2. Vệ sinh công nghiệp Vấn đề vệ sinh công nghiệp có vai trò rất quan trọng đối với các nhà máy thực phẩm. Nếu công tác vệ sinh không đảm bảo thì đó chính là điều kiện tốt cho các vi sinh vật phát triển làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và an toàn thực phẩm, ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng và công nhân. 9.2.1. Vệ sinh công nhân Vấn đề này đặc biệt cần thiết cho các công nhân lao động trực tiếp. Khi vào nhà máy phải mặc đồng phục, đeo khẩu trang. Không được ăn uống trong khu sản xuất, thực hiện khám sức khoẻ định kỳ cho công nhân. 9.2.2. Vệ sinh máy móc, thiết bị - Máy móc thiết bị trước khi bàn giao cho ca sau phải vệ sinh sạch sẽ. 9.2.3. Vệ sinh xí nghiệp - Xí nghiệp phải luôn sạch sẽ, thoáng mát. Cần có thảm cỏ và hệ thống cây xanh trong khuôn viên nhà máy nhằm tạo môi trường không khí trong lành. - Trong các phân xưởng sản xuất sau mỗi ca cần phải làm vệ sinh khu vực làm việc - Phải định kỳ khử trùng toàn nhà máy, đặc biệt là các kho nguyên liệu, thành phẩm. Chống sự xâm nhập của mối, mọt, chuột. Các mương rãnh thoát nước phải luôn luôn thông. 9.2.4. Vấn đề xử lí nước thải Nước thải chứa nhiều tạp chất hữu cơ do đó vi sinh vật dễ dàng phát triển gây ô nhiễm môi trường sống của con người. Vì vậy trước khi thải ra ngoài nước thải được xử lí ở khu vực xử lí nước thải của nhà máy. KẾT LUẬN Sau hơn 3 háng làm đồ án tốt nghiệp, với sự hướng dẫn tận tình của PGS.Ts Trương Thị Minh Hạnh, sự trao đổi góp ý chân thành của bạn bè cùng với nỗ lực bản thân tôi đã hoàn thành đồ án tốt nghiệp với đề tài “Thiết kế nhà máy sản xuất bánh ” Trong quá trình làm đồ án tôi đã vận dụng những kiến thức đã học được trong quá trình học tập, cùng với việc tìm tòi trong sách vở, internet, trong quá trình trao đổi và thảo luận cùng bạn bè…tôi đã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ đồ án được giao. Và chính trong quá trình làm đồ án này tôi đã tích lũy được nhiều kiến thức rất hữu ích cho bản thân: hiểu rõ nắm vững hơn về công nghệ chế biến bánh, nắm vững những nguyên tắc cơ bản để xây dựng nên một nhà máy chế biến thực phẩm... Do thời gian và kiến thức còn hạn chế, tuy rằng Công nghệ sản xuất bánh kẹo đã được học nhưng vì đó mới chỉ là lý thuyết nên khi đi vào thiết kế một nhà máy sản xuất bánh chỉ có thể dựa trên những cơ sở đã học, trên sách vở, internet, ngoài ra còn có sự khác biệt rất lớn giữ lí thuyết và thực tế, cùng với sự hạn chế về chuyên môn và kinh nghiệm thực tế của bản thân nên không thể tránh khỏi sai sót. Vì vậy rất mong sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và các bạn để đồ án được hoàn chỉnh hơn đồng thời nâng cao kiến thức chuyên môn nhằm phục vụ cho công tác sau này. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô, và các bạn đã giúp tôi hoàn thành đồ án này. Đà Nẵng, ngày 03/06/2011 Sinh viên thực hiện Đỗ Thị Hoan TÀI LIỆU THAM KHẢO Huỳnh Thị Kim Cúc, Giáo trình sản xuất bánh kẹo, Trường Cao đẳng Lương thực – Thực phẩm Đà Nẵng. Đỗ Văn Đài, Nguyễn Trọng Khuôn, Trần Quang Thảo, Võ Thị Ngọc Tươi, Trần Xoa, Sổ tay quá trình và thiết bị công nghệ hoá chất, tập 1, Nhà xuất bản đại học và trung học chuyên nghiệp. PGS.Ts Trương Thị Minh Hạnh, Bài giảng công nghệ sản xuất Đường – Bánh – Kẹo, Khoa hoá trường ĐHBK Đà Nẵng. Trần Thị Thanh Mẫn, (2006), giáo trình phân tích thực phẩm, Trường cao đẳng LT-TP, Đà Nẵng. Vũ Bá Minh, Hoàng Minh Nam, Quá trình và thiết bị trong công nghệ hóa học, cơ học vật liệu rời, NXB Khoa học kỹ thuật. Lê Văn Hoàng (2004), Các quá trình và thiết bị công nghệ sinh học trong công nghiệp, Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật. Phan Sâm (1985), Sổ tay kỹ thuật nồi hơi, NXB Đai học BK Hà nội. Đào Xuân Thức, Nguyễn Huy Tuấn, Nguyễn Ngọc Chất, ( 1982), Lắp đặt nồi hơi và ống dẫn hơi, NXB Công Nhân Kỹ Thuật, Hà Nội. Trần Thế Truyền (1999), Cơ sở thiết kế nhà máy hoá, Khoa hoá trường ĐHBK Đà Nẵng. Tài liệu Nhà máy bánh kẹo Huế. Catelogue thiết bị Nhà máy bánh kẹo Huế. /20/02/2011 http:/.ebook.7pop.net/10/2/2011. http:/.ebook.edu.vn/kythuatsanxuatbanhquy./20/02/2011. /6/04/2011. gs/241707572/dough_making_machine.html&prev=/search%3Fq%3Dkneading%2Bmachine%2Bpie%26hl%3Dvi%26sa%3DG%26biw%3D1280%26bih%3D608%26prmd%3Divnsb&rurl=translate.google.com.vn&usg=ALkJrhjrtwpLIkUgmoOUAuH7bLkS5A8h7g/24/03/2011. /28/03/2011. nguoi/14/04/2011. 25/03/2011. /30/03/2011. gs/203060204/dough_kneading_machine.html&prev=/search%3Fq%3Ddough%2Bkneading%2Bmachine%26hl%3Dvi%26sa%3DG%26biw%3D1280%26bih%3D602%26prmd%3Divns&rurl=translate.google.com.vn&usg=ALkJrhhGaehTBi_I0Wrxt77h7YSnATwlcQ/3/05/2011. MỤC LỤC Phụ lục 1 Chỉ tiêu chất lượng bánh qui xốp ( Tiêu chuẩn Việt Nam: TCVN 5909 – 1995) STT Tên chỉ tiêu Yêu cầu Chỉ tiêu cảm quan 1 Hình dạng bên ngoài Bánh có hình dạng theo khuôn mẫu, vân hoa rõ nét. Không bị biến dạng, dập nát. Không có bánh sống 2 Mùi vị Bánh có mùi thơm đặc trưng 3 Trạng thái Dòn, xốp, mặt mịn 4 Màu sắc Màu đặc trưng, không bị cháy đen 5 Tạp chất Không có Chỉ tiêu hóa lý 6 Độ ẩm không lớn hơn 4 (%) 7 Hàm lượng protein không nhỏ hơn 3,7 (%) 8 Hàm lượng chất béo không nhỏ hơn 20 (%) 9 Hàm lượng đường toàn phần không nhỏ hơn 15 (%) 10 Hàm lượng tro không tan trong HCl 10 % không lớn hơn 0,1 (%) 11 Độ kiềm (độ) không lớn hơn 2 Chỉ tiêu vi sinh 12 Vi khuẩn hiếu khí gây bệnh Không được có 13 Ecoli Không được có 14 Clferfingens Không được có 15 Coliform (con/g) Không lớn hơn 102 16 Tổng số vi khuẩn hiếu khí (VK/gr) Không lơn hơn 5×103 17 Nấm mốc sinh độc tố Không được có 18 Tổng số nấm men(con/g) Không có Phụ lục 2 Chỉ tiêu chât lượng bánh trứng [11] STT Tên chỉ tiêu Yêu cầu Chỉ tiêu cảm quan 1 Hình dạng bên ngoài Bánh có hình dạng theo khuôn mẫu. không bị biến dạng. 2 Mùi vị Bánh có mùi thơm và vị đặc trưng 3 Trạng thái Xốp, mịn mặt 4 Màu sắc Màu đặc trưng của bánh đồng đều, không có vết cháy 5 Tạp chất Không có Chỉ tiêu hóa lý 6 Độ ẩm (%) 14÷16 7 Hàm lượng chất béo(%) ≥20 8 Hàm lượng đường toàn phần (%) ≥25 Chỉ tiêu vi sinh 9 Tổng số vi khuẩn hiếu khí Max = 104 kl/g 10 Clostridium perfingens 0 kl/g 11 Tổng số bào tử nấm men, nấm mốc Max = 102 kl/g Phụ lục 3 Tổng kết nguyên liệu và bán thành phẩm cho 1 tấn sản phẩm bánh quy xốp trong 1 giờ, 1 ca, 1 ngày, 1 năm. Ta gọi: Q: Năng suất sản xuất sản phẩm (Kg/năm) B, B1, B2, B3, B4 lần lượt là: Kg/tấn, Kg/h, Kg/ca, Kg/ngày, Kg/năm. Bảng tổng kết được tính dựa vào các công thức sau: B1 = (Kg/h); B2 = 8B1(Kg/ca). B3 = 2B2 (Kg/ngày); B4 = 290B3 (Kg/năm). STT Nguyên liệu và bán thành phẩm Khối lượng (kg) Kg/h Kg/ca Kg/ngày Kg/năm Nguyên liệu 1 Bột mỳ 290,58 2324,62 4649,23 1348277 2 Đường 121,40 971,17 1942,35 563280 3 Bột trứng 10,07 80,59 161,17 46740 4 Sữa bột 11,88 95,05 190,10 55130 5 Muối 0,90 7,23 14,46 4195 6 Bơ 156,27 1250,13 2500,25 725074 7 Tinh dầu 10,59 84,72 169,44 49137 8 NaHCO3 0,05 0,41 0,83 240 9 (NH4)2CO3 0,12 0,98 1,95 567 10 Nước 47,44 379,48 758,97 220100 Bán thành phẩm 11 Nhũ tương 434,948 3479,58 6959,17 2018158 12 Nhào bột 660,389 5283,11 10566,22 3064204 13 Tạo hình 649,170 5193,36 10386,72 3012149 14 Nướng 569,030 4552,24 9104,48 2640300 15 Thành phẩm 560,375 4483,00 8966,00 2600140 Phụ lục 4 Tổng kết nguyên liệu và bán thành phẩm cho 1 tấn sản phẩm bánh trứng STT Nguyên liệu và bán thành phẩm Khối lượng (kg). Sản xuất vỏ bánh Kg/h Kg/ca Kg/ngày Kg/năm Nguyên liệu làm vỏ bánh 1 Bột mì 57,155 457,240 914,479 265199 2 Tinh bột bắp 8,981 71,852 143,704 41674 3 Bột trứng 15,513 124,108 248,216 71983 4 Đường xay 34,293 274,344 548,687 159119 5 Mật tinh bột 6,940 55,522 111,044 32203 6 Sữa bột gầy 5,307 42,458 84,916 24626 7 Margarin 15,922 127,374 254,748 73877 8 Chất nhũ hóa 6,124 48,990 97,980 28414 9 (NH4)2CO3 0,490 3,919 7,838 2273 10 NaHCO3 4,491 35,926 71,852 20837 11 Muối 0,572 4,572 9,145 2652 12 Hương liệu 1,225 9,798 19,596 5683 13 Nước 27,690 221,517 443,035 128480 Bán thành phẩm làm vỏ bánh 14 Chuẩn bị nhũ tương 128,832 1030,657 2061,314 597781 15 Trộn bột lỏng 200,418 1603,341 3206,683 929938 16 Làm lạnh 197,397 1579,178 3158,357 915923 17 Chỉnh tỉ trọng, ổn định 189,016 1512,127 3024,255 877034 18 Tạo hình 185,563 1484,506 2969,012 861013 19 Nướng 173,618 1388,941 2777,882 805586 20 Tách khay 166,673 1333,383 2666,766 773362 21 Làm nguội, phân loại 164,681 1317,446 2634,893 764119 22 Bơm nhân 162,882 1303,056 2606,113 755773 23 Bao gói 160,000 1280,000 2560,000 742400 Nguyên liệu làm nhân bánh 24 Đường xay 10,661 85,291 170,582 49469 25 Bột sữa 3,351 26,806 53,612 15547 26 Tinh bột sắn 2,589 20,714 41,427 12014 27 Muối 0,366 2,924 5,849 1696 28 Dầu thực vật 8,225 65,796 131,592 38162 29 Margarin 2,589 20,714 41,427 12014 30 Phẩm màu 0,002 0,015 0,029 8 31 Glyxerin 6,092 48,738 97,476 28268 32 Hương trứng 0,152 1,218 2,437 707 33 Nước 6,702 53,614 107,227 31096 Bán thành phẩm làm nhân bánh 34 Đánh kem 41,439 331,515 663,030 192279 35 Ổn định 40,833 326,664 653,328 189465 36 Bơm nhân 40,000 320,000 640,000 185600 Phụ lục 5 Tổng kết các thiết bị trong dây chuyền sản xuất bánh quy xốp STT Tên thiết bị Kích thước (mm) SL Thiết bị chính 01 Máy rây bột 350× 815 ×1335 1 02 Máy nghiền đường 770×750×1500 1 03 Nồi nấu chất bơ 800 650 950 1 04 Thiết bị chuẩn bị nhũ tương 1050 700 970 1 05 Thiết bị nhào liên tục 1450 x 800 x 1500 1 06 Thiết bị tạo hình tang quay 2100 850 1600 1 07 Thiết bị nướng 3600018001400 1 08 Máy sắp xếp bánh 2730 1100 1015 1 09 Thiết bị bao gói 4200 x 1500 x 800 1 10 Thiết bị đánh trứng(L x W xH) 390 240 430 1 Thiết bị phụ 11 Vít tải bột(L × D×H) 2700 × 250 2000 1 12 Vít tải đường (L × D×H) 2900 × 200 × 2000 1 13 Gàu tải bột (L x D x H) 1000 x 500 x 6000 1 14 Gàu tải đường 1000 x 500 x 6000 1 15 Bunke chứa bột mì (HD) 1137600 1 16 Bunke chứa đường(HD) 691 500 1 17 Thùng chứa nhũ tương(HD) 757× 800 1 18 Thùng ngâm trứng(HD) 171 300 1 19 Thùng chứa chất béo (HD) 674600 1 10 Băng tải vận chuyển bột nhào 2300 1000 2000 1 21 Băng tải làm nguội bánh 14000 1180 880 1 22 Băng tải làm phân loại(L×H) 6000 × 1070 × 800 1 23 Bơm 650 × 240 × 265 2 Phụ lục 6 Bảng tổng kết các thiết bị trong dây chuyền sản xuất bánh trứng STT Tên thiết bị Kích thước SL Thiết bị chính 01 Máy rây bột(DH) 5601000 1 02 Máy nghiền đường 770×750×1500 1 03 Nồi nấu margarin 875 605 1235 1 04 Máy đánh trứng 480460 680 1 05 Thiết bị chuẩn bị nhũ tương 1800 × 1100 ×1820 1 05 Thiết bị đánh trộn bột lỏng 1600 × 205× 200 1 06 Thiết bị làm lạnh bột lỏng(H×D) 709 × 650 1 07 Thiết sục khí, điều chỉnh tỉ trọng 1000 × 420 × 860 1 08 Thiết bị nặn bánh 250015001450 1 09 Lò nướng 260001000 1100 1 10 Hầm làm lạnh và khử trùng 11160 × 700 ×1500 1 11 Thiết bị bốc khay 1100 x 1100 x 2000 1 12 Thiết bị đánh kem 550 × 420 × 770 1 13 Thiết bị bơm nhân 1500 × 1550 × 1900 1 14 Thiết bị bao gói 3900 x 900 x 1500 1 15 Thiết bị đánh trứng 480460 680 1 Thiết bị phụ 16 Vít tải bột (L ×H) 2900 2000 1 17 Vít tải đường(L × D) 2900 300 1 18 Gàu tải bột (L x W x H) 1000 x 500 x 6000 1 19 Gàu tải đường(L x W x H) 1000 x 500 x 6000 1 20 Bunke chứa bột mì(HD) 505 × 400 1 21 Bunke chứa đường(HD) 373× 400 1 22 Thùng chứa nhũ tương(HD) 574 × 500 1 23 Thùng chứa bột lỏng 873×500 1 24 Thùng chứa nhân kem 221 × 500 1 25 Thùng chứa margarin 264 × 300 1 26 Thùng ngâm trứng(HD) 264 ×300 1 27 Thiết bị phun dầu cho khay 20801231850 1 28 Băng tải làm nguội sơ bộ (L ×W×H) 4750 2340 900 1 29 Băng tải phân loại bánh(L×W) 6000×1100 1 30 Bơm 650 × 240 × 265 4