Luận văn Thực trạng đánh giá và quản lý rủi ro khi triển khai Bảo hiểm Thiết Bị Điện Tử ở PTI

ro kh¸c nhau, vÝ dô nh­ löa cã thÓ ph¸t sinh tõ m«i tr­êng vËt chÊt (sÐt ®¸nh) hay m«i tr­êng x· héi (b¹o ®éng, ®èt ph¸)... C¸c nguån rñi ro sÏ kh«ng cã ý nghÜa ®èi víi mét tæ chøc, trõ tr­êng hîp tæ chøc ®ã cã thÓ gÆp c¸c nguy hiÓm n¶y sinh tõ c¸c mèi hiÓm ho¹ cã trong c¸c nguån nµy. Trong nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T, nh÷ng ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro chØ chó träng tíi c¸c nguån sau: m«i tr­êng vËt chÊt, m«i tr­êng ho¹t ®éng vµ vÊn ®Ò nhËn thøc; trong ®ã m«i tr­êng vËt chÊt lµ quan träng nhÊt, bëi v× ®èi t­îng b¶o hiÓm (c¸c TB§T) chÞu t¸c ®éng rÊt lín cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn trong m«i tr­êng vËt chÊt. M«i tr­êng ho¹t ®éng còng rÊt quan träng, bëi v× nh÷ng TB§T cã gi¸ trÞ rÊt lín ®ßi hái ph¶i ®­îc vËn hµnh an toµn theo ®óng quy tr×nh kü thuËt. Tõ viÖc nghiªn cøu c¸c nguån rñi ro, nh÷ng ng­êi ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro ph¶i ph¸t hiÖn ®­îc c¸c nguy c¬ rñi ro tiÒm Èn. 1.2.2 Nguy c¬ rñi ro: cã hai khÝa c¹nh cña nguy c¬ mµ ng­êi lµm c«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro cÇn quan t©m ®Õn, ®ã lµ nguy c¬ vËt chÊt vµ nguy c¬ tinh thÇn. 1) Nguy c¬ vËt chÊt: lµ nguy c¬ g¾n liÒn víi ®Æc ®iÓm vËt chÊt cña ®èi t­îng b¶o hiÓm.VÝ dô: Mét nhµ m¸y tham gia b¶o hiÓm TB§T cho phßng m¸y tÝnh, theo nh÷ng th«ng tin khai b¸o trong giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm, khai th¸c viªn cña c«ng ty b¶o hiÓm ®­îc biÕt phßng m¸y tÝnh nµy ë ngay s¸t mÆt ®­êng n¬i cã nhiÒu xe cé ®i l¹i, phßng m¸y l¹i kh«ng cã hÖ thèng ®iÒu hoµ kh«ng khÝ. Do ®ã, nguy c¬ x¶y ra rñi ro g©y tæn thÊt ch¾c ch¾n sÏ cao h¬n so víi nh÷ng phßng m¸y kh¸c cã l¾p hÖ thèng ®iÒu hoµ vµ ë xa ®­êng ®i l¹i. Trong nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T, khai th¸c viªn ph¶i cã nhiÖm vô ®¸nh gi¸ thËt chÝnh x¸c nh÷ng tiªu chuÈn an toµn ®èi víi thiÕt bÞ tham gia b¶o hiÓm, ®Ó tõ ®ã c«ng ty b¶o hiÓm ®­a ra ®­îc møc phÝ b¶o hiÓm hîp lý. 2) Nguy c¬ tinh thÇn: Nguy c¬ nµy cã liªn quan tíi th¸i ®é cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm chø kh«ng ph¶i ®èi t­îng b¶o hiÓm.Khai th¸c viªn cÇn chó ý xem xÐt khÝa c¹nh nµy khi ®¸nh gi¸ rñi ro. Mét trong nh÷ng vÝ dô phæ biÕn nhÊt vÒ nguy c¬ tinh thÇn lµ sù thiÕu cÈn träng cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm. Cã nh÷ng ng­êi v× cho r»ng rñi ro ®· ®­îc b¶o hiÓm nªn kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cÈn träng ®èi víi nh÷ng hiÓm ho¹ ®­îc b¶o hiÓm n÷a. Do vËy, hä kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ®Ò phßng tæn thÊt x¶y ra. Th«ng th­êng trong c¸c ®¬n b¶o hiÓm TB§T ®Òu cã mét ®iÒu kiÖn quy ®Þnh r»ng ng­êi tham gia b¶o hiÓm ph¶i tiÕp tôc chó ý ng¨n ngõa tæn thÊt vµ h¹n chÕ ®Õn møc tèi thiÓu t¸c ®éng cña tæn thÊt. Nãi c¸ch kh¸c lµ ng­êi tham gia b¶o hiÓm ph¶i hµnh ®éng nh­ khi ch­a tham gia b¶o hiÓm. Cho dï vËy, ta vÉn cã v« sè nh÷ng b»ng chøng vÒ nh÷ng n¬i lµm viÖc kh«ng ®­îc trang bÞ thiÕt bÞ an toµn m¸y mãc... Mét lo¹i nguy c¬ tinh thÇn n÷a lµ tr­êng hîp nh÷ng ng­êi tham gia b¶o hiÓm khai b¸o kh«ng trung thùc vÒ thiÕt bÞ m×nh tham gia b¶o hiÓm trong giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm. 2. Ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng rñi ro ViÖc x¸c ®Þnh ®­îc hÕt tÊt c¶ c¸c rñi ro mµ ®èi t­îng b¶o hiÓm cã thÓ gÆp ph¶i lµ mét c«ng viÖc rÊt khã kh¨n. §«i khi c«ng ty b¶o hiÓm kh«ng ®¸nh gi¸ rñi ro chÝnh x¸c, phÝ b¶o hiÓm thu ®­îc kh«ng ®ñ chi båi th­êng dÉn tíi thua lç. Do vËy, ®Ó ®¸nh gi¸ ®­îc chÝnh x¸c rñi ro th× mét ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng rñi ro cã hÖ thèng lµ rÊt cÇn thiÕt.ViÖc nhËn d¹ng rñi ro bao gåm c¸c c«ng viÖc sau: - Sö dông b¶ng liÖt kª tæn thÊt tiÒm Èn - KiÓm tra hiÖn tr­êng - Lµm viÖc víi c¸c bé phËn trong tæ chøc cã ®èi t­îng b¶o hiÓm - Nghiªn cøu c¸c sè liÖu tæn thÊt trong qu¸ khø 2.1 Sö dông b¶ng liÖt kª tæn thÊt tiÒm Èn: Trong c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm nãi chung vµ b¶o hiÓm TB§T nãi riªng, b¶ng liÖt kª tæn thÊt tiÒm Èn chÝnh lµ giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm. Nã ®­îc thiÕt kÕ ®Ó phôc vô cho viÖc n¾m b¾t nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n vÒ ®èi t­îng b¶o hiÓm. Th«ng th­êng, giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm bao gåm c¸c c©u hái mµ ng­êi tham gia b¶o hiÓm cã tr¸ch nhiÖm ®iÒn c¸c th«ng tin tr¶ lêi. C¨n cø vµo ®ã, nh÷ng ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro sÏ biÕt ®­îc nh÷ng nguy c¬ tæn thÊt cã thÓ x¶y ra. 2.2 KiÓm tra hiÖn tr­êng §©y lµ mét c«ng viÖc kh«ng thÓ thiÕu cña nh÷ng ng­êi b¶o hiÓm, bëi v× c¸c chi tiÕt vÒ rñi ro kh«ng chØ giíi h¹n trong mét giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm. GiÊy yªu cÇu b¶o hiÓm dï lín ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ chøa ®ùng hÕt c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. B»ng c¸ch quan s¸t m«i tr­êng n¬i cã ®èi t­îng b¶o hiÓm vµ c¸c ho¹t ®éng cña nã, nh÷ng ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro cã thÓ kiÓm ®Þnh c¸c th«ng tin trong giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm, ®ång thêi cã thÓ ph¸t hiÖn thªm c¸c th«ng tin míi vÒ c¸c nguy c¬ rñi ro. 2.3 Lµm viÖc víi c¸c bé phËn trong tæ chøc cã ®èi t­îng b¶o hiÓm. Th«ng qua viÖc giao tiÕp víi c¸c c¸n bé qu¶n lý vµ nh©n viªn ë ®ã ,ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro cã thÓ bæ sung nh÷ng th«ng tin vÒ rñi ro mµ m×nh cßn bá sãt, ®ång thêi kiÓm tra l¹i nh÷ng th«ng tin mµ ng­êi tham gia b¶o hiÓm ®· kª khai trong giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm. 2.4 Nghiªn cøu c¸c sè liÖu tæn thÊt trong qu¸ khø. B­íc nµy cã thÓ ph¸t hiÖn ®­îc Ýt nguy c¬ rñi ro h¬n c¸c b­íc trªn, nh­ng nã cã thÓ ph¸t hiÖn nh÷ng nguy c¬ rñi ro mµ c¸c b­íc trªn kh«ng thÓ ph¸t hiÖn. B»ng c¸ch tham kh¶o c¸c hå s¬ ®­îc l­u tr÷ vÒ tæn thÊt, c¸c sè liÖu thèng kª cho phÐp ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro ®¸nh gi¸ ®­îc xu h­íng cña c¸c tæn thÊt mµ ®èi t­îng b¶o hiÓm cã thÓ sÏ gÆp ph¶i. H¬n n÷a, c¸c sè liÖu nµy cho phÐp ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò nh­: nguyªn nh©n, thêi ®iÓm, vÞ trÝ cña tai n¹n vµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè cã ¶nh h­ëng ®Õn b¶n chÊt cña tai n¹n. Khi cã mét sè ®ñ lín c¸c d÷ kiÖn vÒ tæn thÊt trong qu¸ khø, ta cã thÓ dïng th«ng tin nµy dù b¸o c¸c chi phÝ cña tæn thÊt b»ng c¸c hµm xu thÕ hay ph­¬ng ph¸p khai triÓn tæn thÊt. NhËn d¹ng rñi ro lµ b­íc khëi ®Çu trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ rñi ro.Tuy nhiªn, nhËn d¹ng rñi ro ch­a cung cÊp hÕt th«ng tin ®Ó ®o l­êng møc ®é nghiªm träng cña rñi ro vµ tæn thÊt. §Ó ®¸nh gi¸ ®­îc chÝnh x¸c rñi ro cÇn ph¶i t×m kiÕm thªm c¸c th«ng tin kh¸c, trong ®ã quan träng nhÊt lµ tÇn sè cña tæn thÊt vµ møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt. Nh­ vËy, sau khi nhËn d¹ng rñi ro, ph¶i tiÕn hµnh ®o l­êng rñi ro, ®Ó tõ ®ã cã thÓ chän lùa nh÷ng c«ng cô qu¶n lý thÝch hîp. II. §o l­êng rñi ro vµ lùa chän c«ng cô qu¶n lý 1. §o l­êng tÇn sè vµ møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt Trong viÖc ®o l­êng rñi ro, c¶ hai sè liÖu: tÇn sè vµ møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt ®Òu rÊt cÇn thiÕt. Chóng ®­îc chØ ra trong h×nh d­íi ®©y: Møc ®é nghiªm träng II III I IV 0 TÇn sè ¤ sè I diÔn t¶ c¸c rñi ro cã tÇn sè vµ møc ®é nghiªm träng thÊp, nh÷ng rñi ro nµy Ýt khi g©y ra tæn thÊt vµ nÕu tæn thÊt cã x¶y ra th× còng t­¬ng ®èi thÊp. ¤ sè II diÔn t¶ c¸c rñi ro cã tÇn sè thÊp vµ ®é nghiªm träng cao, tæn thÊt Ýt khi x¶y ra nh­ng nÕu x¶y ra th× nghiªm träng. ¤ sè III diÔn t¶ c¸c rñi ro cã tÇn sè vµ ®é nghiªm träng cao, tæn thÊt x¶y ra th­êng xuyªn vµ lÇn nµo còng nghiªm träng. ¤ sè IV diÔn t¶ c¸c rñi ro cã tÇn sè cao vµ møc ®é nghiªm träng thÊp, tæn thÊt th­êng xuyªn x¶y ra nh­ng møc ®é nghiªm träng thÊp. 1.1 §o l­êng tÇn sè tæn thÊt M«t ph­¬ng ph¸p ®Ó ­íc l­îng tÇn sè tæn thÊt lµ quan s¸t x¸c suÊt mét nguy hiÓm g©y ra tæn thÊt trong mét n¨m. Dùa trªn c¸c sè liÖu tæn thÊt thèng kª ®­îc, c¸c nhµ ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro cã thÓ tÝnh to¸n x¸c suÊt x¶y ra tæn thÊt cña mét rñi ro vµ ­íc l­îng ®­îc gi¸ trÞ trung b×nh cña tæn thÊt. Th«ng th­êng c¸c rñi ro cã tÇn sè vµ møc ®é nghiªm träng thÊp, hoÆc tÇn sè tæn thÊt cao nh­ng møc ®é nghiªm träng thÊp sÏ ®­îc ­a thÝch h¬n lµ nh÷ng rñi ro cã tÇn sè tæn thÊt thÊp mµ møc ®é nghiªm träng cao vµ nh÷ng rñi ro cã tÇn sè vµ møc ®é nghiªm träng cao. C¨n cø vµo x¸c suÊt tæn thÊt, c¸c rñi ro sÏ ®­îc xÕp vµo c¸c d¹ng sau: -HÇu nh­ kh«ng x¶y ra -HiÕm khi x¶y ra -ThØnh tho¶ng cã x¶y ra -Th­êng xuyªn x¶y ra TÇn sè tæn thÊt còng chÝnh lµ mét c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm. Th«ng th­êng c¸c rñi ro "hÇu nh­ kh«ng x¶y ra" cã møc phÝ thÊp nhÊt cßn nh÷ng rñi ro "th­êng x¶y ra" sÏ cã møc phÝ cao nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, hÇu hÕt c¸c rñi ro ®Òu rÊt phøc t¹p vµ mét ®èi t­îng cã thÓ chÞu ¶nh h­ëng cña rÊt nhiÒu rñi ro kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n nh­ mét phßng m¸y tÝnh cã thÓ bÞ tµn ph¸ bëi ®éng ®Êt, b·o, lôt léi, ho¶ ho¹n hoÆc trém c¾p,... Do vËy viÖc ®o l­êng tÇn sè tæn thÊt cña c¸c rñi ro lµ rÊt quan träng bëi v× rñi ro x¶y ra cã thÓ v­ît qu¸ tæn thÊt ta dù kiÕn. 1.2 §o l­êng møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt MÆc dï c¶ hai sè liÖu vÒ tÇn sè vµ møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt ®Òu cÇn thiÕt trong viÖc ®o l­êng rñi ro, song sù quan träng cña mét nguy c¬ rñi ro th­êng phô thuéc nhiÒu vµo møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt chø kh«ng ph¶i lµ tÇn sè. Mét rñi ro cã thÓ g©y ra thiÖt h¹i nghiªm träng dï Ýt khi x¶y ra ®¸ng quan t©m h¬n nhiÒu so víi mét rñi ro th­êng xuyªn x¶y ra nh­ng g©y tæn thÊt kh«ng ®¸ng kÓ. §Ó x¸c ®Þnh møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt, nh÷ng ng­êi ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro ph¶i ®¸nh gi¸ ®­îc tÊt c¶ c¸c tæn thÊt lµ hËu qu¶ trùc tiÕp cña mét sù cè còng nh­ toµn bé hËu qu¶ vÒ tµi chÝnh mµ c«ng ty b¶o hiÓm cã thÓ ph¶i g¸nh chÞu nÕu chÊp nhËn b¶o hiÓm. NÕu tËp trung qu¸ nhiÒu tæn thÊt lín, ph¸ s¶n lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. Mét ®¹i l­îng phæ biÕn ®Ó ®o l­êng møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt lµ tæn thÊt lín nhÊt cã thÓ x¶y ra( Maximum possible loss). §ã lµ gi¸ trÞ thiÖt h¹i lín nhÊt cã thÓ x¶y ra mµ nh÷ng ng­êi ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro cã thÓ nhËn thøc ®­îc. ThiÖt h¹i thùc tÕ sÏ kh«ng thÓ v­ît qu¸ gi¸ trÞ nµy. §©y chÝnh lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n sè tiÒn ph¶i båi th­êng lín nhÊt trong tr­êng hîp cã tæn thÊt thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm x¶y ra. Th«ng th­êng, gi¸ trÞ tæn thÊt lín nhÊt cã thÓ x¶y ra chÝnh b»ng sè tiÒn b¶o hiÓm, bëi v× nh­ ta ®· xÐt ë phÇn I "trong mäi tr­êng hîp sè tiÒn b¶o hiÓm lµ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm tèi ®a cña c«ng ty b¶o hiÓm ®èi víi tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm bÞ thiÖt h¹i".ViÖc tÝnh to¸n sè tiÒn b¶o hiÓm ph¶i rÊt kü l­ìng. Nã kh«ng ®­îc thÊp h¬n gi¸ trÞ thay thÕ míi ®Çy ®ñ mét TB§T bao gåm c¶ thuÕ, c­íc phÝ, c¸c chi phÝ vÒ h¶i quan vµ l¾p ®Æt, chi phÝ phôc håi l¹i th«ng tin l­u tr÷ trªn c¸c ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ d÷ liÖu vµ c¸c chi phÝ gia t¨ng. TÊt c¶ c¸c chi phÝ trªn ®Òu ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së tæn thÊt ®Çu tiªn (first loss). Nh­ vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc x¸c ®Þnh møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt lµ mét c«ng viÖc rÊt quan träng, nã hoµn thiÖn c«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro, tõ ®ã ®­a ra quyÕt ®Þnh cã chÊp nhËn b¶o hiÓm kh«ng, nÕu cã th× nã còng lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm vµ lùa chän c«ng cô qu¶n lý rñi ro. 3. Lùa chän c«ng cô qu¶n lý rñi ro 3.1 Mèi quan hÖ gi÷a ®¸nh gi¸ rñi ro vµ qu¶n lý rñi ro Qu¶n lý rñi ro lµ viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò rñi ro mµ c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i ®­¬ng ®Çu khi triÓn khai mét nghiÖp vô b¶o hiÓm. Qu¸ tr×nh qu¶n lý rñi ro b¾t ®Çu khi c©u hái "c¸c sù kiÖn nµo cã thÓ g©y thiÖt h¹i vÒ tµi chÝnh cho c«ng ty, vµ cã thÓ thiÖt h¹i lµ bao nhiªu?" ®­îc ®Æt ra cho c¸c nhµ ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro.Sau khi x¸c ®Þnh vµ ®Þnh l­îng c¸c t×nh huèng dÉn ®Õn tæn thÊt, c©u hái tiÕp theo sÏ lµ "Hµnh ®éng g× nªn tiÕn hµnh ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nµy?". Mét ch­¬ng tr×nh qu¶n lý rñi ro trong nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T th­êng bao gåm 3 b­íc: (1).NhËn d¹ng rñi ro vµ tæn thÊt tiÒm Èn, ®o l­êng møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt (§¸nh gi¸ rñi ro). (2).Lùa chän c¸c c«ng cô ®Ó ®èi phã víi c¸c rñi ro. (3).Gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro. Nh­ vËy, ®¸nh gi¸ rñi ro lµ b­íc ®Çu tiªn vµ còng lµ quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh qu¶n lý rñi ro. Cã lµm tèt viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro th× míi cã thÓ thùc hiÖn ®­îc c«ng t¸c qu¶n lý rñi ro. 3.2 Lùa chän c«ng cô qu¶n lý rñi ro. Sau khi ®· nghiªn cøu tÊt c¶ c¸c nguån rñi ro cã thÓ dÉn ®Õn tæn thÊt vµ ®o l­êng th× c«ng viÖc cña nh÷ng ng­êi ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro lµ ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ®Ó ®èi phã víi c¸c tæn thÊt tiÒm Èn tr­íc khi chóng x¶y ra. ViÖc thùc hiÖn c«ng viÖc nµy ®ßi hái ph¶i cã kiÕn thøc trong viÖc lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p ®Ó ®èi phã víi rñi ro. Mét ch­¬ng tr×nh qu¶n lý rñi ro hoµn h¶o lµ kÕt qu¶ cña sù xem xÐt toµn bé tÊt c¶ c¸c c«ng cô cã thÓ lùa chän chø kh«ng chØ tin cËy vµo mét ph­¬ng ph¸p ®èi phã víi tæn thÊt . Dùa trªn mèi quan hÖ gi÷a tÇn xuÊt vµ møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt, cã mét sè t¸c gi¶ ®· ®­a ra ý kiÕn vÒ viÖc lùa chän gi¶i ph¸p xö lý nh­ sau: Møc ®é nghiªm träng TÇn suÊt Cao ThÊp Cao -Phßng tr¸nh -Ng¨n ngõa h¹n chÕ -ChuyÓn nh­îng -Tù g¸nh chÞu -Ng¨n ngõa -Tù g¸nh chÞu ThÊp -Ng¨n ngõa -Tù g¸nh chÞu -ChuyÓn nh­îng -Ng¨n ngõa -Tù g¸nh chÞu Trong nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T, cã hai ph­¬ng ph¸p ®èi phã víi c¸c tæn thÊt tiÒm Èn lµ: Ph©n t¸n rñi ro, ng¨n chÆn tæn thÊt. 3.2.1 Ph©n t¸n rñi ro B¶o hiÓm TB§T lµ mét ho¹t ®éng dÞch vô phôc vô cho tÊt c¶ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n cã nhu cÇu. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i trong mäi tr­êng hîp ng­êi b¶o hiÓm ®Òu chÊp nhËn c¸c yªu cÇu. C¸c rñi ro ®· x¶y ra, ch¾c ch¾n hoÆc gÇn nh­ ch¾c ch¾n sÏ x¶y ra th× bÞ tõ chèi b¶o hiÓm. Nh­ng cßn trong c¸c tr­êng hîp rñi ro thuéc ph¹m vi b¶o hiÓm nh­ng gi¸ trÞ b¶o hiÓm l¹i qu¸ lín, v­ît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c«ng ty th× gi¶i quyÕt b»ng c¸ch nµo? Tõ chèi b¶o hiÓm th× sÏ bÞ mÊt kh¸ch hµng vµ lµm gi¶m uy tÝn cña c«ng ty. Cßn nÕu chÊp nhËn b¶o hiÓm th× ®iÒu g× sÏ x¶y ra? Lµ ng­êi nhËn c¸c rñi ro ®­îc chuyÓn giao tõ ng­êi tham gia b¶o hiÓm, c«ng ty b¶o hiÓm lóc nµy sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng tæn thÊt cã thÓ rÊt lín nÕu tæn thÊt x¶y ra. MÆc dï quü b¶o hiÓm lµ mét quü tµi chÝnh lín, ®­îc lËp ra bëi sù ®ãng gãp cña nhiÒu ng­êi theo nguyªn t¾c "sè ®«ng bï sè Ýt", song nÕu tæn thÊt x¶y ra liªn tôc mµ gi¸ trÞ b¶o hiÓm l¹i rÊt lín th× nguy c¬ ph¸ s¶n lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. Mét kinh nghiÖm trong ho¹t ®éng cña c¸c nhµ b¶o hiÓm th­¬ng m¹i lµ tr¸nh nhËn nh÷ng rñi ro qu¸ lín, v­ît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c«ng ty. ChÝnh v× vËy ph¶i ph©n t¸n bít c¸c rñi ro ®· nhËn lµ mét nguyªn t¾c quan träng gióp cho c¸c nhµ b¶o hiÓm cã thÓ ®¶m b¶o nhËn c¸c rñi ro lín, tr¸nh ®­îc ®iÒu tèi kþ lµ tõ chèi b¶o hiÓm, võa cã thÓ b¶o ®¶m ®­îc ho¹t ®éng kinh doanh. §Ó ph©n t¸n rñi ro, c¸c nhµ b¶o hiÓm th­êng sö dông hai ph­¬ng thøc: ®ång b¶o hiÓm vµ t¸i b¶o hiÓm. HiÖn nay, t¸i b¶o hiÓm lµ ph­¬ng thøc ®­îc sö dông phæ biÕn h¬n. Theo ph­¬ng thøc nµy, c«ng ty b¶o hiÓm gèc ký hîp ®ång víi ng­êi tham gia vµ sau ®ã chuyÓn giao rñi ro cho c¸c c«ng ty nhËn t¸i b¶o hiÓm. Nh­ vËy, "t¸i b¶o hiÓm lµ sù b¶o hiÓm cho nh÷ng rñi ro mµ ng­êi b¶o hiÓm ph¶i g¸nh chÞu". Nãi c¸ch kh¸c, t¸i b¶o hiÓm lµ qu¸ tr×nh ng­êi b¶o hiÓm chuyÓn mét phÇn tr¸ch nhiÖm ®· chÊp nhËn víi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm cho ng­êi b¶o hiÓm kh¸c b»ng c¸ch nh­îng l¹i cho hä mét phÇn phÝ b¶o hiÓm qua hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm. 3.2.2 Ng¨n chÆn tæn thÊt C¸c ho¹t ®éng ng¨n chÆn tæn thÊt ®­îc thiÕt kÕ ®Ó lµm gi¶m ®i tÇn xuÊt hoÆc tÝnh chÊt nghiªm träng cña tæn thÊt tr­íc khi chóng x¶y ra. Ng¨n chÆn tæn thÊt ®­îc xem nh­ mét ph­¬ng ph¸p ®Ó ®èi phã víi tÊt c¶ c¸c t×nh huèng tæn thÊt, dï chóng ®­îc nhËn vÒ m×nh hay ®­îc chuyÓn giao. Trong cuéc sèng hµng ngµy, ta cã thÓ b¾t gÆp v« sè nh÷ng biÖn ph¸p ng¨n chÆn tæn thÊt, ch¼ng h¹n nh­ c¸c biÓn b¸o nguy hiÓm, nh÷ng lêi c¶nh c¸o ®­îc in trªn bao b× c¸c ho¸ chÊt nguy hiÓm vµ d­îc phÈm, c¸c g­¬ng cÇu ®­îc ®Æt ë nh÷ng ®o¹n ®­êng vßng,... Nh­ lµ mét quy t¾c chung, ë bÊt cø n¬i nµo cã tÇn xuÊt tæn thÊt cao th× ë ®ã c¸c ho¹t ®éng ng¨n chÆn tæn thÊt ®Òu ®­îc xem lµ mét lùa chän ®Ó ®èi phã víi tæn thÊt. Ng¨n chÆn tæn thÊt lµ mét c«ng viÖc cã thÓ thùc hiÖn ®­îc, nÕu chi phÝ ng¨n chÆn tæn thÊt Ýt h¬n thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra. Trong nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T, mét sè tæn thÊt cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc tõ c¸c mèi nguy hiÓm cña m«i tr­êng vËt chÊt nh­: ®é Èm cao, nh÷ng vïng hay x¶y ra b·o lôt,... hay tõ m«i tr­êng ho¹t ®éng nh­: sù l¹c hËu vÒ m¸y mãc, thiÕu ¸nh s¸ng, kh«ng cã thiÕt bÞ ®iÒu hoµ kh«ng khÝ, kh«ng cã c¸c ®Ìn b¸o ch¸y hoÆc c¸c thiÕt bÞ ch÷a ch¸y kh«ng ®Çy ®ñ... Mét sè tæn thÊt kh¸c l¹i liªn quan trùc tiÕp ®Õn h¹n chÕ vµ thiÕu sãt cña con ng­êi nh­ vËn hµnh m¸y mãc kh«ng ®óng theo quy tr×nh kü thuËt, thiÕu chó ý ®Õn c¸c thiÕt bÞ an toµn,... Tuú tõng tr­êng hîp ng­êi b¶o hiÓm sÏ kÕt hîp víi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa h¹n chÕ tæn thÊt, ch¼ng h¹n nh­ h­íng dÉn ng­êi ®­îc b¶o hiÓm l¾p ®Æt hÖ thèng chèng sÐt, hoÆc yªu cÇu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm tiÕn hµnh theo ®óng ®Þnh kú viÖc b¶o d­ìng thiÕt bÞ nh»m kh¾c phôc nh÷ng h­ h¹i hoÆc sai lÖch ph¸t sinh do qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ... 3.3 Gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro Sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc tÊt c¶ c¸c nguån tæn thÊt tiÒm Èn vµ ®· lùa chän ®­îc nh÷ng c«ng cô qu¶n lý thÝch hîp, nh÷ng ng­êi ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro cßn cã mét nhiÖm vô n÷a lµ: gi¸m s¸t th­êng xuyªn ch­¬ng tr×nh qu¶n lý rñi ro ®Ó ch¾c ch¾n r»ng nã ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra. Gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro lµ qu¸ tr×nh xem xÐt, ®o l­êng, ®¸nh gi¸ vµ chÊn chØnh viÖc qu¶n lý rñi ro nh»m ®¶m b¶o cho c¸c môc tiªu, kÕ ho¹ch cña c«ng ty b¶o hiÓm ®­îc hoµn thµnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Nh­ vËy, gi¸m s¸t ®­îc thùc hiÖn kh«ng ph¶i chØ nh»m ph¸t hiÖn c¸c sai sãt, ¸ch t¾c trong qu¸ tr×nh qu¶n lý rñi ro cña c«ng ty b¶o hiÓm ®Ó cã gi¶i ph¸p xö lý kÞp thêi mµ cßn nh»m t×m kiÕm c¸c c¬ héi, tiÒm n¨ng cã thÓ khai th¸c ®Ó tËn dông, thóc ®Èy c«ng ty nhanh chãng ®¹t tíi môc tiªu dù ®Þnh. Gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro ®¶m b¶o cho c¸c kÕ ho¹ch ®­îc thùc hiÖn víi hiÖu qu¶ cao, bëi v× trong thùc tÕ mét kÕ ho¹ch dï hoµn h¶o còng cã thÓ kh«ng ®­îc thùc hiÖn nh­ ý muèn. C¸c nhµ l·nh ®¹o còng nh­ cÊp d­íi cña hä ®Òu cã thÓ m¾c sai lÇm, ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro cã thÓ tiÕn hµnh chËm h¬n kÕ ho¹ch. ViÖc gi¸m s¸t cho phÐp chñ ®éng ph¸t hiÖn, söa ch÷a c¸c sai lÇm ®ã tr­íc khi chóng trë nªn nghiªm träng. Bªn c¹nh ®ã, viÖc gi¸m s¸t gióp c¸c c¸n bé ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro thÈm ®Þnh ®­îc tÝnh ®óng sai cña ch­¬ng tr×nh qu¶n lý rñi ro, tÝnh tèi ­u, phï hîp cña c¸c c«ng cô qu¶n lý rñi ro ®ang sö dông. Ngoµi ra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro cßn gióp c¸c nhµ qu¶n lý rñi ro theo s¸t vµ ®èi phã ®­îc víi sù thay ®æi cña m«i tr­êng, cña c¸c nguån rñi ro. Cïng víi thêi gian, c¸c ®iÒu kiÖn ban ®Çu ®Òu cã thÓ thay ®æi. Mçi mét thay ®æi ®ã ®Òu cã thÓ tiÒm Èn mét t×nh huèng tæn thÊt hoÆc biÕn ®æi nguån dÉn ®Õn tæn thÊt. ViÖc gi¸m s¸t th­êng xuyªn ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro lu«n lu«n lµ mét viÖc lµm cã Ých. C¸c kÕt qu¶ thùc tÕ cña ch­¬ng tr×nh ph¶i ®­îc ®Þnh l­îng, ®¸nh gi¸ so víi môc tiªu ban ®Çu. Nh÷ng ng­êi ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: Ch­¬ng tr×nh ng¨n chÆn tæn thÊt thùc tÕ cã mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ nh­ mong ®îi? C¸c rñi ro mµ chóng ta nghÜ r»ng sÏ dÉn ®Õn tæn thÊt cã x¶y ra hay kh«ng? C©u tr¶ lêi cho c¸c c©u hái nµy còng nh­ c¸c c©u hái kh¸c cã liªn quan ph¶i ®­îc tr¶ lêi trªn c¬ së xem xÐt l¹i mét c¸ch th­êng xuyªn ch­¬ng tr×nh qu¶n lý rñi ro. - Hîp t¸c víi kh¸ch hµng §©y lµ ph­¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó cã thÓ gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Sau khi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm, ng­êi b¶o hiÓm sÏ cung cÊp c¸c th«ng tin vµ h­íng dÉn cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm nh÷ng c«ng viÖc ph¶i lµm nh»m ng¨n ngõa tæn thÊt x¶y ra, ch¼ng h¹n h­íng dÉn c¸ch l¾p ®Æt hÖ thèng chèng sÐt, chèng ch¸y... §ång thêi c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i ®Þnh kú tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng ®Ó th¶o luËn, trao ®æi c¸c kinh nghiÖm trong viÖc ng¨n ngõa tæn thÊt, tæ chøc c¸c líp tËp huÊn cho kh¸ch hµng vÒ kü thuËt ®Ò phßng, h¹n chÕ tæn thÊt. - Cö nh©n viªn th­êng xuyªn tiÕn hµnh gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro Bªn c¹nh viÖc hîp t¸c víi kh¸ch hµng, c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i cö ng­êi ®¹i diÖn cña m×nh th­êng xuyªn theo dâi, gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro. Theo ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång b¶o hiÓm, vµo bÊt kú thêi gian hîp lý nµo, ng­êi ®¹i diÖn cña c«ng ty b¶o hiÓm còng cã quyÒn xem xÐt vµ kiÓm tra rñi ro ®­îc b¶o hiÓm vµ nh÷ng ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp cho ®¹i diÖn cña c«ng ty b¶o hiÓm mäi chi tiÕt, th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro ®­îc b¶o hiÓm. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng nh©n viªn ®­îc ph©n c«ng gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro ph¶i th­êng xuyªn theo dâi c«ng t¸c b¶o d­ìng thiÕt bÞ, c«ng t¸c ®¶m b¶o an ninh cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm. Khi ph¸t hiÖn ra bÊt kú sù thay ®æi nµo cña rñi ro ®­îc b¶o hiÓm, nh÷ng ng­êi ®¹i diÖn nµy ph¶i b¸o c¸o ngay cho l·nh ®¹o ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. Tr­êng hîp cã tæn thÊt x¶y ra, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ yªu cÇu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt nh»m gi¶m thiÓu tæn thÊt vµ sau ®ã ph¶i tiÕn hµnh rót kinh nghiÖm vÒ c«ng t¸c ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro. Ta cã thÓ m« h×nh ho¸ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro khi triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T nh­ sau: S¬ ®å 2: Quy tr×nh ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro trong b¶o hiÓm TB§T TiÕp xóc kh¸ch hµng H­íng dÉn kª khai giÊy YCBH Thu giÊy YCBH NhËn d¹ng rñi ro §o l­êng møc ®é tæn thÊt lín nhÊt Tõ chèi b¶o hiÓm ChÊp nhËn b¶o hiÓm Lùa chän c«ng cô qu¶n lý rñi ro Ng¨n chÆn tæn thÊt §iÒu chØnh Kh«ng ®iÒu chØnh Ph©n t¸n rñi ro Gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro PhÇn III Thùc tr¹ng ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro khi triÓn khai b¶o hiÓm TB§T ë PTI I. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña PTI §­îc sù ®ång ý cña Bé tµi chÝnh, ngµy 01/08/1998 UBND Thµnh phè Hµ Néi ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 3633/GP-UB thµnh lËp c«ng ty Cæ phÇn B¶o hiÓm b­u ®iÖn, Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Hµ néi cÊp giÊy phÐp kinh doanh sè 055051 ngµy 12/08/1998.C«ng ty ®· chÝnh thøc ho¹t ®éng tõngµy 01/09/1998 víi chøc n¨ng nhiÖm vô sau: * Kinh doanh trùc tiÕp c¸c dÞch vô b¶o hiÓm phi nh©n thä trong ph¹m vi trong n­íc vµ quèc tÕ . * Kinh doanh nhËn vµ nh­îng t¸i b¶o hiÓm liªn quan ®Õn c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm phi nh©n thä. * Tham m­u, t­ vÊn cho c¸c tæ chøc kinh tÕ -x· héi trong viÖc ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro. * Thùc hiÖn c¸c dÞch vô cã liªn quan nh­: gi¸m ®Þnh, ®iÒu tra tÝnh to¸n, ph©n bæ tæn thÊt, ®¹i lý gi¸m ®Þnh, xÐt gi¶i quyÕt båi th­êng vµ ®ßi ng­êi thø ba. * Ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. * Gióp c¸c tæ chøc, kh¸ch hµng b¶o hiÓm ®µo t¹o c¸n bé chuyªn ngµnh b¶o hiÓm. Víi tæng sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu lµ 70 tû ®ång, cæ ®«ng s¸ng lËp cña c«ng ty gåm c¸c tæng c«ng ty m¹nh, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm - t¸i b¶o hiÓm trong n­íc: 1. Tæng c«ng ty b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam. 2. C«ng ty b¶o hiÓm thµnh phè Hå ChÝ Minh( B¶o Minh). 3. C«ng ty t¸i b¶o hiÓm quèc gia ViÖt Nam( Vinare). 4. Ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn quèc tÕ ViÖt Nam. 5. Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam. 6. Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ Néi. 7. C«ng ty vËt t­ b­u ®iÖn I. Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸c tæng c«ng ty cã nguån dÞch vô dåi dµo víi c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm cã kinh nghiÖm vÒ b¶o hiÓm - t¸i b¶o hiÓm trong vµ ngoµi n­íc ®· t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho sù ho¹t ®éng cña c«ng ty. S¬ ®å 3: Tæ chøc bé m¸y c«ng ty Phßng B¶o hiÓm phi hµng h¶i Héi ®ång qu¶n trÞ Gi¸m ®èc Phßng B¶o HiÓm Tµi s¶n Kü thuËt Phßng T¸i b¶o hiÓm Phßng B¶o hiÓm Hµng ho¸ Phßng Kinh tÕ KÕ ho¹ch Phßng Tæng hîp C¸c chi nh¸nh vµ v¨n phßng ®¹i diÖn Phã gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc C«ng ty cã bèn phßng nghiÖp vô c¬ b¶n sau 1. Phßng b¶o hiÓm Tµi s¶n Kü thuËt: Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm sau: * B¶o hiÓm tµi s¶n: ·B¶o hiÓm tµi s¶n trän gãi. ·B¶o hiÓm ch¸y vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt. ·B¶o hiÓm gi¸n ®o¹n trong kinh doanh. ·B¶o hiÓm trém c¾p vµ b¶o hiÓm tiÒn. ·B¶o hiÓm tiÒn. * B¶o hiÓm kü thuËt: ·B¶o hiÓm TB§T. ·B¶o hiÓm x©y dùng. ·B¶o hiÓm l¾p ®Æt. ·B¶o hiÓm m¸y mãc. ·B¶o hiÓm thiÖt h¹i kho l¹nh. * B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm: ·B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm víi ng­êi thø ba. ·B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm c«ng céng. ·B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm. ·B¶o hiÓm lßng trung thùc, b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp,... 2. Phßng b¶o hiÓm hµng ho¸: thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm sau: ·B¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt khÈu. ·B¶o hiÓm hµng ho¸ nhËp khÈu. ·B¶o hiÓm hµng ho¸ vËn chuyÓn néi ®Þa. ·Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô vÒ gi¸m ®Þnh, båi th­êng, ®ßi ng­êi thø ba. 3. Phßng b¶o hiÓm phi hµng h¶i: ·B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ xe c¬ giíi. +§èi víi ng­êi thø ba. + Hµnh kh¸ch trªn xe. + Hµng ho¸ trªn xe. ·B¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi ·B¶o hiÓm tai n¹n l¸i phô xe, ng­êi ngåi, hµnh kh¸ch trªn xe. ·B¶o hiÓm tai n¹n con ng­êi (24/24). ·B¶o hiÓm y tÕ tù nguyÖn. ·B¶o hiÓm toµn diÖn ®èi víi häc sinh. ·B¶o hiÓm kh¸ch du lÞch. ·B¶o hiÓm båi th­êng cho ng­êi lao ®éng. ·Mét sè lo¹i h×nh b¶o hiÓm kh¸c. 4. Phßng t¸i b¶o hiÓm : ·NhËn vµ nh­îng t¸i b¶o hiÓm c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm phi nh©n thä. C«ng ty PTI cã quan hÖ kinh doanh t¸i b¶o hiÓm víi c«ng ty T¸i b¶o hiÓm quèc gia ViÖt Nam (Vinare) vµ c¸c c«ng ty t¸i b¶o hiÓm lín cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm, t¸i b¶o hiÓm quèc tÕ. ·Quan hÖ hîp t¸c réng r·i víi thÞ tr­êng b¶o hiÓm vµ t¸i b¶o hiÓm trong n­íc vµ quèc tÕ. C«ng ty cã 4 chi nh¸nh t¹i H¶i Phßng, §µ N½ng, TP. Hå ChÝ Minh, CÇn Th¬ vµ m¹ng l­íi ®¹i lý ë hÇu hÕt c¸c tØnh vµ thµnh phè trong c¶ n­íc. * VÞ trÝ cña nghiÖp vô b¶o hiÓm thiÕt bÞ ®iÖn tö t¹i c«ng ty PTI: NghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T lµ mét nghiÖp vô chÝnh cña phßng B¶o hiÓm Tµi s¶n Kü thuËt. Trªn thÕ giíi, nghiÖp vô nµy ®· ®­îc triÓn khai tõ rÊt l©u nh­ng t¹i ViÖt Nam th× ®¬n b¶o hiÓm TB§T ®Çu tiªn míi cã tõ cuèi th¸ng 10/96 do B¶o ViÖt cÊp cho B­u ®iÖn §ång Th¸p. §©y lµ mét nghiÖp vô rÊt míi mÎ cho nªn khi triÓn khai PTI gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, song ®­îc sù hç trî cña ngµnh B­u ®iÖn vµ c¸c cæ ®«ng, doanh thu phÝ cña c«ng ty ngµy cµng t¨ng. B×nh qu©n mçi n¨m, doanh thu phÝ cña nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T ®Òu chiÕm 60% tæng doanh thu phÝ cña c«ng ty. II. Thùc tr¹ng ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro 1. C«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro Sau khi nhËn ®­îc giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm TB§T, c«ng ty PTI sÏ lËp tøc cö ng­êi ®¹i diÖn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ rñi ro. Nh÷ng ng­êi cã thÓ thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro lµ c¸n bé cña c«ng ty b¶o hiÓm hoÆc chuyªn gia cña c«ng ty t¸i b¶o hiÓm. Ng­êi thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro ph¶i trùc tiÕp lµm viÖc víi nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm t¹i c¬ së, ph¶i kiÓm tra thùc tÕ mét c¸ch kü l­ìng ®Ó cã thÓ ®iÒn ®Çy ®ñ c¸c môc trong phiÕu ®iÒu tra rñi ro vµ ph¶i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ®iÒu tra cña m×nh. Nh÷ng néi dung ®­îc xem xÐt khi ®¸nh gi¸ rñi ro: -Nguy hiÓm tõ thiÕt bÞ hoÆc ho¹t ®éng phô trî. -Nguy hiÓm tõ bªn ngoµi. 1.1 Nguy hiÓm tõ thiÕt bÞ hoÆc ho¹t ®éng phô trî: Nh÷ng ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro sÏ yªu cÇu ng­êi tham gia b¶o hiÓm cung cÊp b¶n danh môc c¸c h¹ng môc ®­îc b¶o hiÓm. Trong b¶ng nµy, ng­êi tham gia b¶o hiÓm ph¶i m« t¶ chi tiÕt tÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ; gåm tªn cña nhµ chÕ t¹o, n¨m chÕ t¹o, lo¹i nhãm m¸y, c«ng suÊt, ®iÖn thÕ,... Trong tr­êng hîp yªu cÇu b¶o hiÓm cho d©y dÉn ngo¹i vi ng­êi tham gia b¶o hiÓm ph¶i nªu râ chiÒu dµi vµ ph­¬ng ph¸p ®Æt d©y. §ång thêi ng­êi tham gia b¶o hiÓm ph¶i kª khai chi phÝ hiÖn hµnh ®Ó thay thÕ mét m¸y mãc míi (t­¬ng tù cïng lo¹i) cïng víi chi phÝ vËn chuyÓn, c¸c kho¶n lÖ phÝ vµ thuÕ h¶i quan, chi phÝ l¾p ®Æt vµ vËt liÖu ®ãng gãi. KÕt hîp víi giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm, ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro ph¶i n¾m ®­îc c¸c th«ng tin sau: - C¸c thiÕt bÞ tham gia b¶o hiÓm lµ thiÕt bÞ cò hay míi. NÕu cò th× tuæi cña c¸c thiÕt bÞ nµy lµ bao nhiªu? Cã thÓ t×m ®­îc gi¸ xuÊt x­ëng cña nh÷ng thiÕt bÞ cò nµo? C¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö ®ã cã cßn ®­îc chÕ t¹o hoÆc cã phô tïng thay thÕ kh«ng? - §iÒu kiÖn ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ: viÖc l¾p ®Æt thiÕt bÞ cã tu©n theo ®Çy ®ñ nh÷ng chØ dÉn, thiÕt bÞ cã ®­îc b¶o d­ìng theo h­íng dÉn cña c«ng ty chÕ t¹o thiÕt bÞ kh«ng? - C«ng xuÊt cña thiÕt bÞ? - §é hiÖn ®¹i cña thiÕt bÞ (do sù thay ®æi c«ng nghÖ, mçi h·ng s¶n xuÊt cã mét yªu cÇu kh¸c nhau vÒ ®iÖn ¸p, c¸ch tiÕp ®Êt,...) Trªn c¬ së ®ã, ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro sÏ x¸c ®Þnh sè tiÒn b¶o hiÓm cña mçi h¹ng môc vµ gi¸ trÞ tæn thÊt lín nhÊt cã thÓ x¶y ra, vµ b¸o c¸o vÒ cho l·nh ®¹o c«ng ty. B¶n danh môc c¸c h¹ng môc ®­îc b¶o hiÓm Tªn vµ ®Þa chØ cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm: H¹ng môc sè M« t¶ chi tiÕt c¸c h¹ng môc: §Ò nghÞ m« t¶ ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c chi tiÕt tÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ, gåm tªn cña nhµ chÕ t¹o, lo¹i nhãm m¸y,c«ng suÊt, ®iÖn thÕ... trong tr­êng hîp yªu cÇu b¶o hiÓm cho d©y dÉn ngo¹i vi, ®Ò nghÞ nªu râ chiÒu dµi d©y vµ ph­¬ng ph¸p ®Æt d©y. N¨m chÕ t¹o Chó ý §Ò nghÞ kª khai chi tiÕt tÊt c¶ c¸c bé phËn, phô tïng cña thiÕt bÞ ®­îc b¶o hiÓm ®· bÞ ph¸ huû, h­ h¹i trong vßng ba n¨m trë l¹i ®©y, trong ®ã chØ râ c¸c c«ng viÖc söa ch÷a ®· thùc hiÖn. Trong tr­êng hîp ®ã lµ nh÷ng thiÕt bÞ di ®éng, kª khai râ ph­¬ng tiÖn vµ sè lÇn vËn chuyÓn, khu vùc ho¹t ®éng vµ kho¶ng c¸ch. §Ò nghÞ kª khai nÕu nh­ thiÕt bÞ cã l¾p èng thu h×nh hoÆc èng dÉn n¹p ®iÖn tö. A B Gi¸ trÞ thay thÕ: §Ò nghÞ cho biÕt chi phÝ hiÖn hµnh ®Ó thay thÕ mét m¸y mãc míi t­¬ng tù cïng lo¹i, céng víi chi phÝ vËn chuyÓn, c¸c kho¶n lÖ phÝ vµ thuÕ h¶i quan, chi phÝ l¾p ®Æt vµ vËt liÖu ®ãng gãi. NÕu yªu cÇu b¶o hiÓm hÖ thèng d÷ liÖu ®iÖn tö (EDP) ®Ò nghÞ tr¶ lêi thªm b¶n c©u hái bæ sung víi thiÕt bÞ (EDP). Trong tr­êng hîp thiÕt bÞ ®­îc mua, ®Ò nghÞ ®¸nh dÊu A. Trong tr­êng hîp thiÕt bÞ cho thuª, ®Ò nghÞ ®¸nh dÊu B Tæng sè 1.2 Nguy hiÓm tõ bªn ngoµi: §Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c nguy hiÓm tõ bªn ngoµi, ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro ph¶i tËp hîp ®­îc tÊt c¶ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ®iÒu kiÖn trang thiÕt bÞ phßng, chèng ch¸y næ; c¸c sè liÖu vÒ ®Þa chÊn, ®iÒu kiÖn m«i tr­êng... t¹i n¬i ®Æt TB§T. *Th«ng tin vÒ ®Þa chÊn: Ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro sÏ x¸c ®Þnh xem møc ®é ¶nh h­ëng cña ®éng ®Êt ®èi víi khu vùc ®Æt TB§T lµ bao nhiªu. Theo b¶n ®å ®Þa chÊn, vÒ møc ®é chÞu ¶nh h­ëng cña ®éng ®Êt n­íc ta chia lµm ba vïng: Cao nhÊt lµ Lai Ch©u: cÊp ®éng ®Êt lµ 2. C¸c tØnh Lµo Cai, Hµ Giang, Tuyªn Quang, Th¸i Nguyªn, Hoµ B×nh vµ Hµ Néi cÊp ®éng ®Êt lµ 1. C¸c tØnh cßn l¹i cÊp ®éng ®Êt lµ 0. - §· cã thiÖt h¹i nµo x¶y ra ®èi víi ng«i nhµ ®Æt TB§T do ®éng ®Êt ch­a (sè lÇn, thêi gian, møc ®é thiÖt h¹i) - §é nh¹y c¶m cña TB§T ®èi víi rñi ro ®éng ®Êt. * Th«ng tin vÒ toµ nhµ n¬i ®Æt TB§T: - Toµ nhµ n¬i ®Æt TB§T cã khung s¾t, kÕt cÊu kiÓu bª t«ng cèt thÐp hay lµ g¹ch? - TB§T ®­îc ®Æt t¹i tÇng lÇu hay tÇng trÖt hay mét tÇng nµo kh¸c? * Th«ng tin vÒ trang thiÕt bÞ phßng, chèng ch¸y, næ: - BiÖn ph¸p phßng ch¸y nµo ®­îc ¸p dông: … Sö dông t­êng vµ trÇn chèng ch¸y … T­êng ch¾n vµ cöa chèng ch¸y … C¸p cã líp bao bäc chèng ch¸y vµ chèng khãi … HÖ thèng tho¸t khãi vµ nhiÖt … HÖ thèng kh¸c - Ph­¬ng tiÖn b¸o ch¸y nµo ®­îc sö dông: … HÖ thèng b¸o khãi … HÖ thèng b¸o nãng … Chu«ng b¸o ch¸y bÊm nót … B¸o ch¸y b»ng ®iÖn tho¹i … KiÓm tra canh g¸c … C¸c lo¹i kh¸c - Ph­¬ng tiÖn chèng ch¸y nµo ®­îc sö dông … B×nh ch÷a ch¸y cÇm tay b»ng CO2 … Bét … N­íc … HÖ thèng ch÷a ch¸y tù ®éng … HÖ thèng chèng ch¸y b»ng CO2 … HÖ thèng ch÷a ch¸y b»ng bät … HÖ thèng ch÷a ch¸y kh¸c - Cã ®­êng èng cung cÊp n¨ng l­îng cho phßng ®Æt TB§T kh«ng? NÕu cã, th× ®ã lµ lo¹i ®­êng èng nµo: … §­êng èng cÊp nhiÖt trung t©m … §­êng èng cÊp h¬i n­íc … §­êng èng cÊp h¬i ®èt - Cã kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro næ trong vßng b¸n kÝnh 30m cña khu ®Æt TB§T kh«ng? NÕu cã,lµ do: … BÓ chøa chÊt ®èt … X­ëng s¬n … Tr¹m x¨ng dÇu … X­ëng hµn … Kho chøa vËt liÖu rÊt dÔ ch¸y … C¸c lo¹i kh¸c *Th«ng tin vÒ rñi ro lò lôt: Ng­êi ®¸nh gi¸ rñi ro sÏ ph¶i ®iÒn c¸c th«ng tin sau trong phiÕu ®iÒu tra rñi ro lôt: - Kho¶ng c¸ch tíi nguån n­íc - §é cao trung b×nh cña mÆt ®Êt n¬i ®Æt TB§T (tÝnh b»ng ®é) vµ ®é cao cña mÆt ®Êt so víi møc trung b×nh cña nguån n­íc - Khu vùc n¬i ®Æt TB§T ®· bao giê bÞ ngËp lôt ch­a (sè lÇn, thêi gian, møc ®é thiÖt h¹i) - C¸c hÖ thèng ®iÒu tiÕt n­íc: §Ëp, ®ª, vËt liÖu ®¾p ®ª, chiÒu cao, chiÒu réng mÆt ®ª, ch©n ®ª * Th«ng tin vÒ hÖ thèng thiÕt bÞ ®iÒu hoµ kh«ng khÝ - Cã hÖ thèng thiÕt bÞ ®iÒu hoµ kh«ng khÝ kh«ng? - C¸c thiÕt bÞ ®iÒu hoµ kh«ng khÝ cã ®­îc tù ®éng ng¾t b»ng c«ng t¾c ®iÖn kh«ng nÕu thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn bÞ háng? -ThiÕt bÞ ®iÒu hoµ cã ®­îc l¾p bé phËn b¸o hiÖu tù ®éng trong tr­êng hîp háng hãc kh«ng? NÕu cã, b»ng quang häc hay b»ng ©m thanh? B¸o hiÖu trong tr­êng hîp nµo: … XuÊt hiÖn khÝ ¨n mßn. … V­ît qu¸ nhiÖt ®é, ®é Èm Trong tr­êng hîp ng­êi b¶o hiÓm yªu cÇu ®­îc tham gia b¶o hiÓm cho ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ d÷ liÖu bªn ngoµi th× ng­êi ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro sÏ yªu cÇu ng­êi tham gia b¶o hiÓm tr¶ lêi thªm mét sè c©u hái ®ång thêi cung cÊp mét b¶n danh môc c¸c ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ d÷ liÖu bªn ngoµi: - N¬i ®Æt c¸c ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ d÷ liÖu bªn ngoµi: trªn gi¸ gç, trong tñ b»ng thÐp hay trong tñ lµm b»ng vËt liÖu chèng ch¸y? - HÖ thèng ®iÒu hoµ cã ®­îc l¾p ®Æt cïng víi ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ d÷ liÖu kh«ng? NÕu kh«ng th× viÖc ®iÒu hoµ kh«ng khÝ ®­îc thùc hiÖn nh­ thÕ nµo? - Cã c¸c yÕu tè lµm t¨ng nguy c¬ rñi ro (nh­ ®­êng èng dÉn h¬i n­íc vµ n­íc, chÊn ®éng, m«i tr­êng axit,...) trong phßng n¬i ®Æt ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ d÷ liÖu bªn ngoµi hay kh«ng? - Cã yªu cÇu b¶o hiÓm cho qu¸ tr×nh vËn chuyÓn ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ d÷ liÖu kh«ng? B¶n danh môc c¸c ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ d÷ liÖu bªn ngoµi Ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ bªn ngoµi ®­îc b¶o hiÓm H¹ng môc sè Sè l­îng Ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ d÷ liÖu ®Üa tõ, b¨ng thÎ, thÎ tõ,thÎ ®ôc lç, b¨ng giÊy, thÎ tµi kho¶n tõ,mÉu in v¨n b¶n râ VÞ trÝ Gi¸ trÞ vËt liÖu Nguån cung cÊp th«ng tin cho viÖc phôc håi: nh­ c¸c b¶n sao chôp d÷ liÖu d­íi h×nh thøc ®Üa tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n,th«ng tin tõ kh¸ch hµng vµ ng­êi cung cÊp N¬i ®Æt c¸c nguån th«ng tin cho viÖc phôc håi Chi phÝ phôc håi ­íc tÝnh Tæng sè Tæng sè 2. C«ng t¸c qu¶n lý rñi ro Sau khi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm, c«ng ty PTI sÏ cö ng­êi ®¹i diÖn tíi h­íng dÉn cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm c¸ch s¬ cøu khi sù cè x¶y ra nh»m môc ®Ých h¹n chÕ tæn thÊt. · §èi víi thiÖt h¹i do ch¸y: - Kh«ng ®­îc ch÷a ch¸y b»ng n­íc mµ ph¶i sö dông c¸c lo¹i bät khÝ. - Gi¶m ®é Èm trong phßng xuèng d­íi 40%. - Di chuyÓn phÇn Èm ­ít bªn trong vµ di chuyÓn chóng ra khái phßng. - Di chuyÓn TB§T ra khái m«i tr­êng ch¸y tíi mét phßng chøa thÝch hîp. - Kh«ng ®­îc khëi ®éng l¹i thiÕt bÞ. - Kh«ng ®­îc bËt bÊt cø m¸y ®iÒu hoµ hay qu¹t ë vïng võa ch¸y. · §èi víi thiÖt h¹i do n­íc: - Ngay lËp tøc t¾t TB§T. - Mang thiÕt bÞ tíi vïng kh«. - Gi¶m ®é Èm xuèng d­íi 40% hoÆc dïng m¸y hót Èm. - Lµm kh« thiÕt bÞ víi nhiÖt ®é tèi ®a lµ 50C. - Kh«ng ®­îc khëi ®éng l¹i thiÕt bÞ chê khi cã chuyªn gia ®Õn kiÓm tra. · §èi víi thiÖt h¹i do bôi: - T¾t thiÕt bÞ nh¹y c¶m vÒ bôi. - Lo¹ bá nguån bôi. - Thay ®æi m¸y läc kh«ng khÝ. §ång thêi, ng­êi ®¹i diÖn cña c«ng ty PTI sÏ h­íng dÉn cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm c¸ch l¾p ®Æt hÖ thèng chèng sÐt, chèng ch¸y næ: - ThiÕt bÞ chèng sÐt ph¶i ®­îc b¶o d­ìng th­êng xuyªn bëi c¸c chuyªn gia lµnh nghÒ cña nhµ chÕ t¹o hoÆc nhµ cung cÊp. - ThiÕt bÞ chèng sÐt ph¶i ®­îc trang bÞ bé phËn ng¾t tù ®éng phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu míi nhÊt ®èi víi TB§T vµ chØ dÉn cña nhµ chÕ t¹o. - ThiÕt bÞ chèng sÐt ph¶i ®­îc c¸c chuyªn viªn gi¸m s¸t. Bªn c¹nh ®ã nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý rñi ro cßn ph¶i theo dâi viÖc thùc hiÖn hîp ®ång b¶o d­ìng cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm. C«ng t¸c b¶o d­ìng bao gåm c¸c c«ng viÖc sau: - KiÓm tra an toµn. - B¶o d­ìng cã tÝnh chÊt phßng ngõa. - Kh¾c phôc nh÷ng h­ h¹i hoÆc sai lÖch ph¸t sinh do qu¸ tr×nh ho¹t ®éng b×nh th­êng cña thiÕt bÞ còng nh­ do l·o ho¸ b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­ söa ch÷a hoÆc thay thÕ c¸c Modun, cung ®o¹n, c¸c côm vµ linh kiÖn. Hµng n¨m c«ng ty ®Òu trÝch kinh 2% doanh thu phÝ b¶o hiÓm thµnh lËp quü ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt, hç trî cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm trong viÖc ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt. C¸n bé phô tr¸ch qu¶n lý rñi ro th­êng xuyªn theo dâi sæ trùc, sæ bµn giao c«ng t¸c n¬i ®Æt thiÕt bÞ ®­îc b¶o hiÓm vµ yªu cÇu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i lu«n thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn vÖ sinh c«ng nghiÖp. Khi ký kÕt c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm cã gi¸ trÞ b¶o hiÓm lín, c«ng ty PTI lu«n xem xÐt ®Ó t¸i ®i cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh lín h¬n. NghiÖp vô t¸i b¶o hiÓm do phßng t¸i b¶o hiÓm cña c«ng ty ®¶m nhËn. C«ng ty ¸p dông h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm møc d«i víi møc gi÷ l¹i tèi ®a tuú theo tõng n¨m. 3. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®­îc Sau gÇn ba n¨m triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T, mÆc dï b­íc ®Çu gÆp nhiÒu khã kh¨n, song c«ng ty ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan: sè hîp ®ång b¶o hiÓm khai th¸c ®­îc cïng víi doanh thu phÝ b¶o hiÓm ®Òu ®Æn t¨ng lªn qua c¸c n¨m. Ngay khi míi b¾t ®Çu triÓn khai nghiÖp vô nµy c«ng ty ®· rÊt chó träng tíi c«ng t¸c ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro, ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt. Hµng n¨m c«ng ty ®Òu trÝch 2% doanh thu phÝ b¶o hiÓm cho viÖc ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt vµ gÇn 10% doanh thu phÝ b¶o hiÓm cho dù tr÷ tæn thÊt lín. B¶ng 5: C¬ cÊu chi dù tr÷ tæn thÊt lín vµ chi ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt ChØ tiªu N¨m Tæng chi Chi ®Ò phßng h¹n chÕ Tæn thÊt Chi dù tr÷ tæn thÊt lín Sè tiÒn (tr®) % Sè tiÒn (tr®) % Sè tiÒn (tr®) % 4 th¸ng cuèi n¨m 1998 1689,681cc 1689,7 100 52,4 3,1 261,9 15,5 1999 11547,2 100 354,5 3,07 1622,8 15,35 2000 13646,2 100 436,7 3,2 2060,6 15,1 4 th¸ng ®Çu n¨m 2001 3392,1 100 118,7 3,5 525,8 15,5 Nguån: Phßng B¶o hiÓm Tµi s¶n kü thuËt Nh­ vËy cã thÓ thÊy r»ng chi ®Ò phßng, h¹n chÕ tæn thÊt vµ chi dù tr÷ tæn thÊt lín lu«n chiÕm mét tû lÖ ®ång ®Òu qua c¸c n¨m. Mét phÇn chi ®Ò phßng, h¹n chÕ tæn thÊt ®­îc hç trî cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm trong viÖc l¾p ®Æt thªm c¸c trang thiÕt bÞ nh­ hÖ thèng chèng sÐt,... nh»m ng¨n ngõa tæn thÊt tiÒm Èn. Chi dù tr÷ tæn thÊt lín nh»m môc ®Ých båi th­êng nhanh chãng cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm, gióp hä kÞp thêi kh¾c phôc nh÷ng hËu qu¶ cña tæn thÊt. §iÒu nµy cã t¸c dông lµm t¨ng uy tÝn cho c«ng ty PTI, thu hót kh¸ch hµng tham gia b¶o hiÓm. B¶ng 6: KÕt qu¶ triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T (tõ th¸ng 9/1998 ®Õn th¸ng 4/2001). N¨m ChØ tiªu 4 th¸ng cuèi n¨m 1998 1999 2000 4 th¸ng ®Çu n¨m 2001 Sè ®¬n b¶o hiÓm TB§T 9 43 46 16 Doanh thu phÝ b¶o hiÓm (Tr.®) 2619 17.725,79 21.834,06 5.936,25 Doanh thu phÝ b¶o hiÓm b×nh qu©n(Tr.®/®¬n) 291 412,22 474,65 371,01 Sè vô tæn thÊt 2 18 13 _ Sè tiÒn båi th­êng(Tr.®) 222,65 509,08 1460,84 _ Sè tiÒn båi th­êng b×nh qu©n(Tr.®/vô) 111,32 28,28 112,37 _ Nguån: Phßng B¶o hiÓm Tµi s¶n kü thuËt Qua b¶ng trªn ta thÊy: Tõ n¨m 1998 ®Õn nay, phÝ b¶o hiÓm cña nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T lu«n t¨ng. So víi n¨m 1998, phÝ b¶o hiÓm b×nh qu©n n¨m 1999 t¨ng gÊp 1,4 lÇn. §iÒu ®ã cho thÊy trong n¨m 1999, c«ng ty ®· khai th¸c ®­îc nhiÒu hîp ®ång cã gi¸ trÞ b¶o hiÓm lín. Sang n¨m 2000, mÆc dï sè hîp ®ång khai th¸c thªm t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ, chñ yÕu lµ c¸c hîp ®ång t¸i tôc, song phÝ b¶o hiÓm còng t¨ng gÊp1,15 lÇn so víi n¨m 1999. N¨m 1998, do míi triÓn khai nªn c«ng t¸c ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro cßn nhiÒu h¹n chÕ: mÆc dï chØ khai th¸c ®­îc 9 hîp ®ång song ®· x¶y tíi 2 vô tæn thÊt, thiÖt h¹i ph¶i båi th­êng lµ 222,6059 triÖu ®ång. Sang n¨m 1999, do kÞp thêi ®iÒu chØnh viÖc ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro, nªn c¸c tæn thÊt x¶y ra ®Òu kh«ng nghiªm träng: Sè tiÒn båi th­êng b×nh qu©n lµ 28,29 triÖu ®ång so víi 111,32545 triÖu cña n¨m 1999. N¨m 2000, mÆc dï chØ x¶y ra 13 vô tæn thÊt, xong c«ng ty ®· ph¶i båi th­êng 1.460,849122 triÖu ®ång. Nguyªn nh©n lµ trong n¨m 2000 ®· x¶y ra mét vô tæn thÊt nghiªm träng: B­u ®iÖn Tuyªn Quang bÞ sÐt ®¸nh háng tæng ®µi, thiÖt h¹i ph¶i båi th­êng lµ 581,602493 triÖu ®ång. Ngay sau ®ã l·nh ®¹o c«ng ty ®· lËp tøc rót kinh nghiÖm trong c«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro, ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt. III. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt NghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T lµ mét nghiÖp vô cßn nhiÒu míi mÎ ®èi víi thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam nãi chung vµ ®èi víi c«ng ty PTI nãi riªng.Tr­íc khi triÓn khai nghiÖp vô nµy c«ng ty ®· nghiªn cøu mét c¸ch kü l­ìng, cã c¬ së khoa häc ®ång thêi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ thÞ tr­êng b¶o hiÓm TB§T theo tæng thÓ thµnh phè, tØnh vµ khu vùc, chñ ®éng ¸p dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau vµ kÞp thêi ®óc rót kinh nghiÖm ®Ó t×m ra ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro hîp lý. MÆc dï vËy, c«ng t¸c nµy vÉn cßn nhiÒu v­íng m¾c. Cho ®Õn nay, c«ng ty vÉn ch­a cã bé phËn ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro riªng cho nghiÖp vô nµy. C¸c c¸n bé cña phßng Tµi s¶n Kü thuËt ph¶i ®¶m ®­¬ng tÊt c¶ c¸c kh©u tõ khai th¸c ®Õn båi th­êng cña kh«ng chØ nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T mµ cßn c¶ nhiÒu nghiÖp vô kh¸c mµ phßng chÞu tr¸ch nhiÖm triÓn khai nh­: b¶o hiÓm x©y dùng, b¶o hiÓm l¾p ®Æt, b¶o hiÓm ch¸y vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt... Nªn ch¨ng trong thêi gian tíi c«ng ty nªn cã bé phËn riªng chuyªn ®¸nh gi¸ rñi ro, thùc hiÖn viÖc gi¸m ®Þnh ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ®«i khi ph¶i ®i thuª gi¸m ®Þnh ë bªn ngoµi. §ång thêi, triÓn khai bé phËn ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro sÏ cã t¸c dông n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c gi¸m ®Þnh ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nh÷ng tæn thÊt cã thÓ x¶y ra ®èi víi c¸c thiÕt bÞ tham gia b¶o hiÓm, nh»m ®­a ra ®­îc c¸c biÖn ph¸p ®Ò phßng, h¹n chÕ tæn thÊt h÷u hiÖu h¬n, ®ång thêi tr¸nh ®­îc hiÖn t­îng trôc lîi b¶o hiÓm. HoÆc c«ng ty cã thÓ thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ kh©u ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro b»ng c¸ch ph©n c«ng cho mçi c¸n bé trong phßng Tµi s¶n Kü thuËt ®¶m nhËn ®¸nh gi¸ mét nhãm TB§T nhÊt ®Þnh. Nh­ thÕ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho mçi c¸n bé ®i s©u nghiªn cøu, n©ng cao tr×nh ®é cña m×nh nh»m gi¶m bít c¸c chi phÝ ph¸t sinh vµ n©ng cao hiÖu xuÊt c«ng viÖc. C«ng ty nªn th­êng xuyªn tæ chøc tËp huÊn nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T cho c¸n bé, nh©n viªn c«ng ty, tæ chøc ®i tham quan, häc tËp kinh nghiÖm ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro ë c¸c c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c trong vµ ngoµi n­íc. Tæ chøc c¸c buæi chiÕu phim t­ liÖu, b¨ng h×nh vÒ nghiÖp vô b¶o hiÓm nµy. C«ng ty còng nªn cã sù khuyÕn khÝch vËt chÊt ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn tham gia b¶o hiÓm TB§T t¹i c«ng ty mµ Ýt x¶y ra tæn thÊt. Lµm nh­ vËy sÏ khiÕn cho kh¸ch hµng n©ng cao ý thøc ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt, ®ång thêi khuyÕn khÝch hä tiÕp tôc tham gia b¶o hiÓm t¹i c«ng ty PTI. §ång thêi c«ng ty nªn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi gÆp mÆt kh¸ch hµng ®Ó th¶o luËn vÒ nh÷ng kinh nghiÖm ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt. Nh÷ng c¸n bé ®­îc ph©n c«ng phô tr¸ch viÖc ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro cÇn ph¶i theo dâi s¸t sao h¬n n÷a c«ng t¸c b¶o d­ìng TB§T cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm, nh¾c nhë ng­êi tham gia b¶o hiÓm thùc hiÖn ®óng theo c¸c yªu cÇu cña nhµ chÕ t¹o thiÕt bÞ. C«ng ty nªn trang bÞ thªm hÖ thèng tin häc hiÖn ®¹i h¬n, nèi m¹ng Iternet ®Ó gióp c¸c c¸n bé, nh©n viªn cã ®iÒu kiÖn truy cËp, n©ng cao tr×nh ®é. KÕt luËn MÆc dï ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro lµ mét c«ng viÖc cßn nhiÒu khã kh¨n, nhÊt lµ ®èi víi nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T - mét nghiÖp vô cßn hÕt søc míi mÎ, song nh÷ng kÕt qu¶ mµ c«ng ty ®¹t ®­îc ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c nµy. Do thêi gian triÓn khai cßn ch­a l©u, mµ c«ng t¸c ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro l¹i ®ßi hái nh÷ng kinh nghiÖm ®óc rót tõ thùc tiÔn, do vËy trong thùc tÕ triÓn khai c«ng t¸c ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro ë c«ng ty PTI vÉn cßn nhiÒu v­íng m¾c. Nh­ng víi sù quan t©m cña l·nh ®¹o c«ng ty cïng víi n¨ng lùc cña ®é ngò c¸n bé, nh©n viªn nhÊt ®Þnh c«ng t¸c ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro sÏ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng h¬n n÷a. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì, chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn V¨n §Þnh vµ c¸c c« chó, c¸c anh chÞ trong phßng B¶o hiÓm Tµi s¶n Kü thuËt ®· gióp ®ì em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña thÇy gi¸o vµ c¸c anh chÞ ®Ó luËn v¨n cña em hoµn thiÖn h¬n. Hµ Néi, ngµy 27/05/2001 Sinh viªn NguyÔn ThÞ Mü Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ b¶o hiÓm, Tr­êng §¹i Häc Kinh TÕ Quèc D©n (2000). 2. H­íng dÉn nghiÖp vô b¶o hiÓm TB§T, c«ng ty PTI. 3. Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt qu¶n trÞ kinh doanh, Tr­êng §H Kinh TÕ Quèc D©n. 4. Qu¶n trÞ rñi ro , Tr­êng §H Kinh TÕ Thµnh phè Hå ChÝ Minh. 5. Mét sè tµi liÖu kh¸c. B¶ng phô lôc 0100 c¸c hÖ thèng vµ thiÕt bÞ xö lý d÷ liÖu ®iÖn tö (EDP) M· sè Lo¹i thiÕt bÞ Tû lÖ phÝ c¬ b¶n (%o n¨m) §é nh¹y c¶m vÒ rñi ro ®éng ®Êt Møc khÊu trõ th«ng th­êng (%o STBH) §iÒu kho¶n S§BS b¾t buéc 1 2 3 4 5 6 0110 0112 C¸c hÖ thèng EDP C¸c hÖ thèng EDP dïng cho c¸c c«ng viÖc hµnh chÝnh C¸c hÖ thèng cã sè tiÒn b¶o hiÓm d­íi 1700$ hoÆc t­¬ng ®­¬ng th× phÝ b¶o hiÓm c¬ b¶n gièng nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ v¨n phßng. STBH cña mçi hÖ thèng bao gåm c¶ thiÕt bÞ ®iÒu hoµ kh«ng khÝ vµ c¸c hÖ thèng cung cÊp ®iÖn chØ phôc vô riªng cho hÖ thèng EDP Trªn 1700 USD Trªn 9000 USD Trªn 17000 USD Trªn 35000 USD Trªn 85000 USD Trªn 170000 USD Trªn 350000 USD Trªn 700000 USD Trªn1700000 USD 11 7.5 6 4.5 3.5 2.5 2.2 2.0 TCT 170000 170000 170000 170000 170000 170000 170000 170000 40 40 20 16 14 12 10 8 502, 534, 591 1 2 3 4 5 6 0130 C¸c TB§T ch÷a ch¸y kh«ng ®­îc b¶o hiÓm theo biÓu phÝ nµy (trõ thiÕt bÞ ph¸t hiÖn ch¸y) NÕu lo¹i trõ rñi ro ho¶ ho¹n theo §KS§BS 531 th× phÝ b¶o hiÓm gi¶m 0,5%o so víi tû lÖ phÝ c¬ b¶n C¸c bé phËn linh kiÖn cña hÖ thèng EDP C¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi ThiÕt bÞ thu nhËn vµ ghi d÷ liÖu (DL) Bé phËn vµo DL vµ bé phËn ra DL cã vµ kh«ng cã mµn h×nh M¸y xö lý phiÕu ®ét lç ThiÕt bÞ cã STBH d­íi 1700 $ chØ cã thÓ ®­îc b¶o hiÓm kÌm víi thiÕt bÞ cã STBH cao h¬n STBH cña mçi hÖ thèng: Tíi 1700 USD Trªn 1700 USD Trªn 9000 USD Trªn 17000 USD Trªn 39000 USD Trªn 85000 USD 25 15 10 7 5 4 17000 USD 17000 USD 17000 USD 17000 USD 17000 USD 17000 USD 80 40 20 20 20 20 502, 534, 591 1 2 3 4 5 6 0140 C¸c m¸y tÝnh xö lý Tû lÖ phÝ c¬ b¶n nh­ ®èi víi hÖ thèng EDP víi ®iÒu kiÖn cña rñi ro nh­ sau: - Cã phßng c¸ch ly cho m¸y tÝnh xö lý vµ hÖ thèng EDP - ChØ nh÷ng ng­êi sö dông thµnh th¹o míi ®­îc tiÕp xóc m¸y - ThiÕt bÞ kh«ng chÞu t¸c ®éng cña bôi vµ chÊn ®éng Trong b¶ng trªn quy ®Þnh tû lÖ phÝ tèi thiÓu cho ph¹m vi b¶o hiÓm c¬ b¶n ®­îc ¸p dông trong ®iÒu kiÖn rñi ro th«ng th­êng. NÕu cã h¹ng môc nµo ®­îc ®¸nh dÊu lµ "TCT" hoÆc ch­a cã tû lÖ phÝ trong biÓu phÝ hoÆc kh«ng cã tªn trong biÓu phÝ th× th«ng b¸o vÒ C«ng ty vµ tû lÖ phÝ ®èi víi c¸c h¹ng môc ®ã sÏ do C«ng ty quyÕt ®Þnh. Chó thÝch: 356 §KS§BS Lo¹i trõ b¶o hiÓm c¸c chi phÝ cho phÇn nÒ. 0200. ThiÕt bÞ viÔn th«ng 1 2 3 4 5 6 0210 0211 0212 0220 0221 0222 ThiÕt bÞ ®iÖn tho¹i ChØ cã tæng ®µi ®iÖn tö STBH cña mçi hÖ thèng: Tíi 17000 USD Trªn 17000 USD Trªn 35000 USD Trªn 85000 USD Tæng ®µi ®iÖn tho¹i víi c¸c hÖ thèng më réng, cã m¸y vµ ®­êng d©y bªn trong STBH cña mçi hÖ thèng: Tíi 9000 USD Trªn 9000 USD Trªn 17000 USD Trªn 35000 USD ThiÕt bÞ truyÒn xa HÖ thèng selex HÖ thèng telex - M¸y chÝnh STBH cña mçi hÖ thèng: Tíi 17000 USD Trªn 17000 USD - C¸c m¸y më réng 6 5 4 3 9.5 8.5 7 6.5 4.5 3.5 3 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 85000 USD 85000 USD 85000 USD 40 24 20 20 40 20 12 8 20 20 20 534, 536, 591 534, 536, 591 591 591 0300 ThiÕt bÞ ph¸t thanh, truyÒn h×nh 1 2 3 4 5 6 0310 0311 0314 0315 0316 0317 0319 0340 0341 0342 0343 0350 0351 0352 0354 0355 ThiÕt bÞ thu ph¸t C¸c hÖ thèng ph¸t v« tuyÕn ®Þnh h­íng, transpost ThiÕt bÞ rada Tr¹m vÖ tinh mÆt ®Êt ¡ng ten ngoµi trêi ¡ng ten khèi C¸c bé kÝnh thiªn v¨n, bé phËn ph¶n x¹ v« tuyÕn ThiÕt bÞ ph¸t thanh ThiÕt bÞ ghi vµ t¹o ©m Phßng ph¸t ©m STBH cña mçi phßng ph¸t ©m Tíi 350000 USD Trªn 350000 USD Trªn 700000 USD ThiÕt bÞ ph¸t ©m trong tr­êng häc vµ c¸c trung t©m héi häp bao gåm c¸c ph­¬ng tiÖn thu vµ ph©n phèi ThiÕt bÞ truyÒn h×nh thuéc c«ng h÷u: Camera truyÒn h×nh, thiÕt bÞ ghi h×nh, thiÕt bÞ t¹o vµ ph¸t h×nh STBH cña mçi hÖ thèng: Tíi 350000 USD Trªn 350000 USD Trªn 700000 USD Phßng quay truyÒn h×nh Phßng ghi vµ sao video bao gåm camera - Thuéc c«ng h÷u - Thuéc t­ nh©n thiÕt bÞ truyÒn h×nh c¸p ThiÕt bÞ sao, ghi vµ kiÓm tra truyÒn h×nh dïng trong c«ng nghiÖp - ë mäi tr­êng hîp b×nh th­êng - ë mäi tr­êng hîp bÊt lîi ThiÕt bÞ truyÒn h×nh dïng cho tr­êng häc vµ c¸c trung t©m héi häp bao gåm c¸c ph­¬ng tiÖn thu vµ ph©n phèi 7 7 7 11 12 TCT 8.5 7 6 TCT 11 8 7 TCT TCT 8 14 16 22.5 16 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 170000 USD 40 40 20 40 40 115 100 130 40 40 40 85 40 130 502, 534 535, 536 535, 536 535, 536 502, 535, 536 502 502, 591 502, 591 502, 534, 591 502, 591 502, 591 502, 591 502, 591 502, 591 Chó thÝch: 502: b¶o hiÓm c¸c ®Ìn vµ èng ®iÖn tö. 534: §iÒu kho¶n cam kÕt liªn quan ®Õn thiÕt bÞ ®iÒu hoµ kh«ng khÝ. 535: Lo¹i trõ b¶o hiÓm c¸c chi tiÕt vÒ giµn gi¸o vµ thang. 591: Cam kÕt hîp ®ång b¶o d­ìng. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 01 PhÇn I. Lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm thiÕt bÞ ®iÖn tö 03 I. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nghiÖp vô b¶o hiÓm thiÕt bÞ ®iÖn tö 03 1. Kh¸i niÖm vÒ thiÕt bÞ ®iÖn tö 03 2. LÞch sö ph¸t triÓn b¶o hiÓm thiÕt bÞ ®iÖn tö 04 II. Néi dung c¬ b¶n cña nghiÖp vô b¶o hiÓm thiÕt bÞ ®iÖn tö 06 1. §èi t­îng vµ ph¹m vi b¶o hiÓm 06 1.1 §èi t­îng b¶o hiÓm 06 1.2 Ph¹m vi b¶o hiÓm 07 1.3 Rñi ro b¶o hiÓm vµ nh÷ng ®iÓm lo¹i trõ 09 2. Sè tiÒn b¶o hiÓm 13 3. PhÝ b¶o hiÓm 14 3.1 Nguyªn t¾c chung x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm 14 3.2 PhÝ b¶o hiÓm ¸p dông cho phÇn thiÖt h¹i vËt chÊt ®èi víi c¸c TB§T 15 3.3 PhÝ b¶o hiÓm ¸p dông ®èi víi ph­¬ng tiÖn chøa d÷ liÖu bªn ngoµi 18 3.4 PhÝ b¶o hiÓm cho phÇn b¶o hiÓm chi phÝ gia t¨ng ®èi víi c¸c hÖ thèng cã sö dông m¸y tÝnh 20 3.5 §iÒu chØnh sè tiÒn b¶o hiÓm vµ phÝ b¶o hiÓm 21 3.6 Møc khÊu trõ 22 3.7 PhÝ b¶o hiÓm tèi thiÓu cho mçi ®¬n b¶o hiÓm 22 4. Hîp ®ång b¶o hiÓm TB§T 22 4.1 GiÊy yªu cÇu b¶o hiÓm 22 4.2 §iÒu kho¶n cña hîp ®ång b¶o hiÓm 24 4.3 C¸c ®iÒu kiÖn chung 25 III. §Æc ®iÓm cña b¶o hiÓm TB§T vµ sù cÇn thiÕt ph¶i ®¸nh gi¸, qu¶n lý rñi ro khi triÓn khai b¶o hiÓm 29 PhÇn II. Quy tr×nh ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro khi triÓn khai b¶o hiÓm TB§T 32 I. NhËn d¹ng rñi ro vµ tæn thÊt tiÒm Èn 32 1.Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n 32 1.1 Rñi ro vµ tæn thÊt 32 1.1.1 Rñi ro 32 1.1.2 Tæn thÊt 35 1.2 NhËn d¹ng rñi ro 36 1.2.1 Nguån rñi ro 36 1.2.2 Nguy c¬ rñi ro 38 2. Ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng rñi ro 39 2.1 Sö dông b¶ng liÖt kª tæn thÊt tiÒm Èn 40 2.2 KiÓm tra hiÖn tr­êng 40 2.3 Lµm viÖc víi c¸c bé phËn trong tæ chøc cã ®èi t­îng b¶o hiÓm 40 2.4 Nghiªn cøu c¸c sè liÖu tæn thÊt trong qu¸ khø 40 II §o l­êng rñi ro vµ lùa chän c«ng cô qu¶n lý 41 1. §o l­êng tÇn sè vµ møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt 41 1.1 §o l­êng tÇn sè tæn thÊt 42 1.2 §o l­êng møc ®é nghiªm träng cña tæn thÊt 43 3. Lùa chän c«ng cô qu¶n lý rñi ro 44 3.1 Mèi quan hÖ gi÷a ®¸nh gi¸ rñi ro vµ qu¶n lý rñi ro 44 3.2 Lùa chän c«ng cô qu¶n lý rñi ro 45 3.3 Gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý rñi ro 47 PhÇn III. Thùc tr¹ng ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro khi triÓn khai b¶o hiÓm thiÕt bÞ ®iÖn tö ë PTI .51 I. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña PTI 51 II. Thùc tr¹ng ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro 55 1. C«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro 55 2. C«ng t¸c qu¶n lý rñi ro 62 3. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®­îc 64 III. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt 66 KÕt luËn 68 Tµi liÖu tham kh¶o 69 B¶ng phô lôc 70