Luận văn Thủy sản An Giang hiện trạng phát triển định hướng và giải pháp

ượng thủy sản khai thác thì càng ngày giảm đi để bảo vệ nguồn lợi thủy sản tự nhiên, sản lượng năm 2006 là 49.893 tấn, năm 2010 là 44.543 tấn và năm 2020 là 33.558 tấn. Như vậy, sản phẩm NTTS tăng nhanh hơn là do An Giang có nhiều lợi thế để phát triển NTTS như đã phân tích ở phần 2.2 và còn một nguyên nhân nữa là do nhu cầu của thị trường trong và ngoài nước tăng nhanh do sức ép của dân số. Trong khi đó, sản phẩm khai thác ngày càng có chiều hướng giảm, nguyên nhân chủ yếu là do việc khai thác của ngư dân đã làm ảnh hưởng rất lớn đến nguồn lợi thủy sản tự nhiên, một số loài thủy sản có nguy cơ không còn xuất hiện nữa hoặc ít dần đi nhất là trong mùa nước lũ, do đó tỉnh có chỉ đạo trong tương lai giảm việc khai thác để bảo vệ và phục hồi nguồn lợi thủy sản tự nhiên. Tóm lại, NTTS có vai trò rất quan trọng và ngày càng chiếm ưu thế trong cung cấp thực phẩm thủy sản cho con người (ở An Giang nuôi thủy sản là nguồn cung cấp nguyên liệu chính cho xuất khẩu, tiêu thụ nội địa). Vì vậy, giai đoạn 2006 - 2010 diện tích và sản lượng NTTS có tốc độ tăng trưởng nhanh. Đặc biệt, sản lượng nuôi trồng tăng nhanh hơn so với diện tích, do đẩy mạnh phát triển công nghệ nuôi theo hướng thâm canh, kết hợp với áp dụng KHKT, công nghệ sản xuất giống cho năng suất cao, có khả năng kháng bệnh và trình độ của người NTTS ngày càng được nâng cao,… Bảng 3.10. Tốc độ tăng trưởng NTTS trung bình năm giai đoạn 2006 - 2010 (theo loại thủy sản) Đơn vị: % Đối tượng Diện tích Sản lượng Cá tra Tôm Cá khác Thủy sản khác 15,5 24,4 11,1 27,6 22,4 23,5 21,3 42,1 Nguồn: Điều chỉnh quy hoạch thủy sản An Giang đến năm 2010 và tầm nhìn 2020 của Sở NN & PTNT An Giang. * GTSX ngành thủy sản Theo kế hoạch thì đến năm 2010 GTSX thủy sản tăng gấp 5 lần so với năm 1996, tăng 3,5 lần so với năm 2000 và 2,1 lần so với năm 2005. Tầm nhìn đến năm 2020 thì gấp 2 lần so với 2010 với tốc độ tăng trung bình 19,6%/năm (cao hơn so với giai đoạn 2001 - 2005 là 11,27%/năm). 0% 25% 50% 75% 100% 2006 2007 2008 2009 2010 2020 Giá trị sản phẩm nuôi trồng Giá trị sản phẩm khai thác Giá trị dịch vụ thủy sản Biểu đồ 3.3. Cơ cấu giá trị sản xuất ngành thủy sản Nguồn: Điều chỉnh quy hoạch thủy sản An Giang đến năm 2010 và tầm nhìn 2020 của Sở NN & PTNT An Giang. * Chế biến xuất khẩu Đầu tư nâng cấp và xây dựng các nhà máy chế biến với công nghệ tiên tiến. Gia tăng tỷ trọng các nhà máy chế biến thực hiện quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế như: ISO, HACCP, EU và tiêu chuẩn Việt Nam. Chuyển dần xuất khẩu sản phẩm thô, sơ chế sang sản phẩm tinh chế bằng công nghệ tiên tiến (sản phẩm giá trị gia tăng). Đầu tư nâng công suất, cải tiến thiết bị công nghệ chế biến của những nhà máy hiện có, nâng tổng công suất chế biến toàn tỉnh trên 70.000 tấn đến cuối năm 2005. Ngoài ra kêu gọi đầu tư các nhà máy chế biến thủy sản mới ở KCN Bình Long (huyện Châu Phú), KCN Bình Hòa (huyện Châu Thành), nâng tổng công suất chế biến thủy sản toàn tỉnh lên trên 130.000 tấn/năm đến năm 2010. Bảng 3.11. Dự án đầu tư các nhà máy chế biến thủy sản ở An Giang đến năm 2010 Đơn vị: triệu đồng. STT Tên dự án đầu tư Địa điểm đầu tư Công suất Dự kiến vốn 01 Đầu tư 4 nhà máy chế biến thủy sản KCN Bình Long 5.000 tấn/năm/NM 200.000 02 Đầu tư 6 nhà máy chế biến thủy sản KCN Bình Hòa 5.000 tấn/năm/NM 300.000 03 Đầu tư 2 nhà máy chế biến sản phẩm GTGT từ thủy sản KCN Bình Hòa 3.000 tấn/năm/NM 44.000 04 Đầu tư nhà máy chế biến sản phẩm từ GTGT thủy sản KCN Bình Long 3.000 tấn/năm/NM 15.000 Tổng Cộng 13 nhà máy 58.000 tấn/năm 559.000 Nguồn: Điều chỉnh quy hoạch thủy sản An Giang đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020 của Sở NN & PTNT An Giang. Với sự đầu tư cho công nghệ chế biến năm 2010 kim ngạch xuất khẩu ước đạt 280 triệu USD, với tốc độ tăng trung bình trên 30%/năm và là ngành có kim ngạch xuất khẩu cao (chỉ sau cây lúa). * Chương trình bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản tỉnh An Giang năm 2006 - 2010 Ngày 27/10/12005, UBND tỉnh An Giang đã phê duyệt Chương trình bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản tỉnh An Giang giai đoạn 2006 - 2010. Đây là chương trình thực hiện theo Quyết định số 131/2005/QĐ-TTg ngày 16/07/2004 của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Chương trình 131). Mục tiêu và nội dung chương trình được giới thiệu khái quát như sau: - Sử dụng an toàn hệ sinh thái và môi trường nước mặt, chú ý đưa nước vào các vùng đê bao để phát triển các loài thủy sinh vật. Khai thác bền vững nguồn lợi thủy sản tự nhiên trong các thủy vực. Đảm bảo mục tiêu khai thác thủy sản ổn định 50.000 - 60.000 tấn/năm, tăng giá trị thủy sản khai thác. - Tổ chức khoanh vùng các nơi trồng rừng, thực hiện điều tiết chất lượng nước để bảo vệ rừng tràm và khai thác thủy sản. Tổ chức quản lý khai thác và bảo tồn các loài thủy sản trong các khu hệ rừng hiện có. - Triển khai Luật Môi trường, rà soát và hoàn chỉnh các văn bản pháp quy về bảo vệ nguồn lợi thủy sản trong tỉnh, hạn chế tối đa tác hại ô nhiễm môi trường. - Xây dựng và hoàn thiện hệ thống các trạm bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm soát, tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo vệ nguồn lợi thủy sản chung trong công cộng. - Đối với một số giống loài thủy sản tự nhiên bị giảm sút về sản lượng hoặc có nguy cơ diệt chủng sẽ có kế hoạch thả giống nhằm tái tạo nguồn lợi tự nhiên. Bảng 3.12. Danh mục các dự án ưu tiên đầu tư giai đoạn 2006 - 2010 của tỉnh An Giang Số TT Tên Dự án Địa điểm Qui mô công suất Ước vốn đầu tư (triệu đồng) 01 Dự án vùng nuôi tôm càng xanh (Châu Phú: 450 ha; Chợ Mới: 45 ha) 205 ha 20.000 02 Dự án nuôi tôm càng xanh huyện Châu Thành Xã Vĩnh Hanh, Vĩnh Thành, Vĩnh Hanh 345 ha 14.657 03 Dự án nuôi cá tra ao hầm chất lượng cao 3.000 04 Dự án xây dựng trung tâm bảo tồn nguồn gen thủy sản quý hiếm 5.000 05 Dự án nâng cao chất lượng nuôi thủy sản 3.000 06 Đề án "Đào tạo huấn luyện nhân lực xây dựng vùng NTTS an toàn chất Toàn tỉnh 733 lượng thực phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế SQF" 07 Đề án "Đào tạo huấn luyện kỹ năng nuôi thủy sản an toàn chất lượng thực phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế SQF 1000 cho ngư dân và lao động nghề cá tỉnh An Giang" Toàn tỉnh 4.958 08 Dự án khu bảo tồn Bắc Vàm Nao H. Phú Tân 5.000 09 Dựa án thủy lợi phục vụ NTTS vùng tứ giác Long Xuyên H. Châu Phú, Châu Thành, Thoại Sơn 50.000 10 Dự án thủy lợi phục vụ thủy sản vùng giữa sông Tiền - sông Hậu H. An Phú, Tân Châu, Phú Tân, Chợ Mới 30.000 11 Dự án khai thác hai vùng giữa sông Tiền - sông Hậu 12 Dự án nuôi tôm - H. Phú Tân Bình Thạnh Đông - Tân Trung 65 ha 2.426 13 Dự án nuôi tôm - H. Thoại Sơn ĐịnhThành - PhúThuận 528 ha 18.480 Nguồn: Điều chỉnh quy hoạch thủy sản An Giang đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020 của Sở NN & PTNT An Giang. 3.2. Hệ thống các giải pháp 3.2.1. Các giải pháp trực tiếp 3.2.1.1. Đối với nuôi trồng thủy sản * Giải pháp về giống Được xác định là một trong những khâu then chốt ảnh hưởng xuyên suốt quá trình nuôi, là yếu tố quyết định hiệu quả của nghề nuôi cá thâm canh thông qua giá trị sản phẩm đầu ra và chi phí đầu vào. Do đó muốn phát triển ngành thủy sản cần phải đầu tư thích đáng công nghệ sản xuất giống. Có hai vấn đề đặt ra cần phải đảm bảo: - Thứ nhất: về số lượng con giống, bằng cách: + “Xã hội hóa” công tác sản xuất giống nhằm đảm bảo cung cấp đủ cho nhu cầu sản xuất, trên cơ sở mở rộng thêm các trại giống, khuyến khích các cá nhân và tổ chức xây dựng trại sản xuất giống trên cơ sở chịu sự kiểm tra, kiểm soát, quản lý chặt chẽ việc sản xuất giống trong dân, nhất là giống nhập nội, giống trước khi thả nuôi để tránh sự lai tạp, dịch bệnh, cũng như bảo tồn nguồn gen thuần chủng. Mặc khác phải có chính sách hỗ trợ cụ thể như vay vốn tín dụng ưu đãi hoặc bù lỗ, miễn giảm thuế thu nhập, tập huấn và chuyển giao công nghệ sản xuất, hướng dẫn các biện pháp phòng chống dịch bệnh… để khuyến khích các cơ sở sản xuất giống tư nhân củng cố và mở rộng qui mô. + Đa dạng về chủng loại song song với đầu tư công nghệ sản xuất cá loại cá truyền thống như cá tra, cá basa, cá rô phi đơn tính, cần phải nghiên cứu sản xuất các loại giống khác có giá trị xuất khẩu cao như tôm càng xanh, cá chẽm, cá bông lau, cá chạch lấu, cá thát lát, cá bống tượng,… - Thứ hai: về chất lượng con giống + Thành lập dự án sản xuất giống nhân tạo, Sở NN & PTNT, phối hợp với Sở Khoa học Công nghệ - Môi trường và các Viện, Trường, các Nhà Khoa học, Chuyên gia giỏi trong và ngoài nước tập trung đầu tư nghiên cứu sản xuất giống. + Việc sản xuất giống thủy sản phải tuân thủ quy trình thao tác kỹ thuật sản xuất do Bộ Thủy sản quy định, đảm bảo chất lượng giống (có nơi sản xuất cố định, nguồn nước dồi dào, chất lượng nước phù hợp tiêu chuẩn nước dùng cho NTTS, nguồn gốc cá bố, mẹ dùng để nuôi thuộc trại gốc, tốt, chất lượng phù hợp tiêu chuẩn chất lượng giống, có hệ thống xử lý nước thải trong quá trình sản xuất giống ra môi trường). + Tăng cường công tác quản lý chất lượng giống bằng các biện pháp cấp chứng chỉ hành nghề cho các đối tượng đã qua tập huấn về sản xuất giống, quy định bắt buộc các cơ sở sản xuất giống phải đăng ký nhãn hiệu, nơi sản xuất và chịu trách nhiệm về chất lượng con giống do mình sản xuất. + Sở NN & PTNT An Giang chịu trách nhiệm thẩm định, phê duyệt việc sản xuất giống của các trại sản xuất giống gốc, giống tốt. Nâng công suất cải tiến quy trình công nghệ sản xuất giống đối với Trung tâm nghiên cứu và sản xuất giống thủy sản An Giang để trở thành đơn vị đầu đàn trong việc cung cấp giống đạt tiêu chuẩn chất lượng cho người nuôi. * Giải pháp về công nghệ nuôi Tổ chức điều tra, lập các thiết kế mẫu, hướng dẫn ngư dân kỹ thuật, xây dựng vùng nuôi đúng tiêu chuẩn, phù hợp với điều kiện tự nhiên của từng khu vực. Lựa chọn loại hình nuôi (lồng bè, ao hầm, đăng ven, luân canh trên đất ruộng) và hình thức nuôi (bán thâm canh, thâm canh,…) thích hợp, trên cơ sở phân tích khoa học và kinh nghiệm thực tiễn của ngư dân, nhằm phát huy tối đa lợi thế và hạn chế thấp nhất những rủi ro. Tăng cường hướng dẫn ngư dân ứng dụng thành tựu khoa học - công nghệ nhằm gia tăng hiệu quả sản xuất gắn với thực hiện các chỉ tiêu về: giảm giá thành, sử dụng thức ăn công nghiệp để tăng chất lượng và rút ngắn thời gian nuôi, tạo ra nguyên liệu sạch, hạn chế tác động môi trường và phòng chống dịch bệnh. Tổ chức nhiều điểm trình diễn các mô hình nuôi thủy sản để ngư dân biết được hiệu quả của việc sử dụng thức ăn công nghiệp. Ứng dụng công nghệ sạch trong NTTS: - Nghiên cứu, học tập kinh nghiệm những điển hình quy trình kỹ thuật trong và ngoài nước. Phổ biến những quy trình kỹ thuật hiệu quả cao cho ngư dân thông qua các hệ thống thông tin đại chúng, qua công tác khuyến ngư, trong đó chú trọng nâng cao chất lượng thí nghiệm của các mô hình trình diễn. - Áp dụng rộng rãi các chương trình sản xuất sạch trong mô hình đa canh nhằm tạo nguồn nước tốt cho tôm, cá sinh trưởng nhanh, tạo ra sản phẩm sạch, chất lượng cao, giá thành ngày càng hạ và đạt hiệu quả ngày càng tăng, từng bước tiến tới nền sản xuất nông nghiệp hiệu quả và bền vững môi trường. - Xây dựng chương trình nuôi thủy sản sạch và bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế SQF 1000CM - tiêu chuẩn an toàn và chất lượng áp dụng cho nông hộ gồm 10 bước. Qua 3 năm thực hiện đến nay đã hoàn thành 9/10 bước, còn lại một bước cuối cùng của quy trình nuôi sạch là triển khai quy trình cho nông hộ và cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn SQF 1000CM. Lợi ích cơ bản của hộ nuôi khi được cấp chứng nhận SQF 1000CM là: Thứ nhất: Yên tâm về chất lượng cá nuôi của mình. Thứ hai: Các doanh nghiệp sẽ tự tìm đến các cơ sở để ký hợp đồng tiêu thụ. Thứ ba: Hiệu quả nuôi sẽ tăng lên đáng kể, bởi trong quá trình nuôi chúng ta đã kiểm soát và ngăn ngừa hữu hiệu dịch bệnh, điều này có ý nghĩa cho việc giảm chi phí sử dụng thuốc, giảm hao hụt, cũng như tăng giá trị cá. * Giải pháp về phòng trị bệnh Đây là khâu yếu nhất trong quy trình nuôi thủy sản, do đó giải quyết khó khăn này cán bộ khuyến ngư, cán bộ thuộc ngành thủy sản phải tăng cường giúp đỡ hướng dẫn người nuôi cách phòng trị bệnh có hiệu quả, đồng thời thường xuyên mở các lớp tập huấn phòng trị bệnh cho người dân. Mặt khác, các cơ quan có chức năng phải thường xuyên liên kết với Viện, Trường, các công ty sản xuất thuốc thú y thủy sản mục đích nghiên cứu phòng trị những bệnh mới, sản xuất các loại thuốc mới phục vụ cho người nuôi. Cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra các đại lý thuốc thú y thủy sản, nhằm ngăn chặn việc sử dụng các loại thuốc trong “danh mục cấm” phòng trị bệnh cho các đối tượng nuôi thủy sản. Đầu tư trang thiết bị để kiểm nghiệm chất kháng sinh, hóa chất dùng trong nuôi trồng và chế biến thủy sản, xác định một số loại bệnh gây tác hại đối với thủy sản nuôi. Phối hợp với các Viện, Trường tổ chức tập huấn, hướng dẫn nông dân chọn giống tốt, giống sạch bệnh và các biện pháp phòng ngừa, chữa trị một số loại bệnh gây hại đối với thủy sản nuôi. * Giải pháp về thức ăn Hiện tại ở An Giang chỉ có một nhà máy chế biến thức ăn thủy sản của Công ty Afiex với công suất 100 tấn/ngày, do đó chỉ cung cấp khoảng 10% sản lượng thức ăn công nghiệp cho nhu cầu nuôi. Theo định hướng sản lượng nuôi thủy sản năm 2010 là 420.000 tấn cá thương phẩm, như vậy thì toàn bộ lượng thức ăn cả công nghiệp và tự chế biến từ tấm cám của tỉnh sẽ không đảm bảo được nhu cầu nuôi. Cho nên có 2 giải pháp tối ưu để giải quyết lượng thức ăn cho nhu cầu nuôi thủy sản: - Một là: nhập tấm cám từ các tỉnh lân cận như Đồng Tháp, Cần Thơ, Kiên Giang, nhập các loại thức ăn công nghiệp từ các nước khác như Đức, Pháp, Mỹ,… nhưng lưu ý về giá cả vì nó có thể gây khó khăn cho người nuôi do cầu vượt quá cung làm đẩy giá thức ăn lên cao. - Hai là: mở rộng quy mô sản xuất của các nhà máy chế biến thức ăn thủy sản sẵn có, đồng thời kêu gọi đầu tư các nhà máy chế biến mới để tăng công suất chế biến, nhưng giá thành thức ăn phải có xu hướng giảm thì mới được người nuôi chấp nhận. Bảng 3.13. Các dự án đầu tư nhà máy chế biến thức ăn thủy sản năm 2006 - 2010 tại An Giang STT Tên dự án đầu tư Địa điểm Công suất (tấn/năm) Dự kiến vốn (triệu đồng) 01 Đầu tư 3 nhà máy chế biến thức ăn thủy sản. KCN Bình Hòa - Châu Thành. 30.000 135.000 02 Đầu tư 3 nhà máy chế biến thức ăn thủy sản. KCN Bình Long - Châu Phú. 20.000 90.000 Tổng cộng 50.000 225.000 Nguồn: Điều chỉnh quy hoạch thủy sản An Giang đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020 - Của Sở NN & PTNT An Giang. Ngoài ra việc bố trí các nhà máy chế biến thức ăn thủy sản cũng phải lưu ý đến vùng nguyên liệu (gần về không gian để tiết kiệm thời gian và chi phí vận chuyển nguyên liệu), gắn nhà máy chế biến thành phẩm với nhà máy chế biến thức ăn để tận dụng phụ phẩm thủy sản (sản xuất bột cá từ phụ phẩm thủy sản). * Giải pháp về khuyến ngư Chất lượng hàng hóa thủy sản xuất khẩu là yếu tố có ảnh hưởng quan trọng đến sức cạnh tranh trên thương trường. Vì vậy, song song với việc nâng cao sản lượng, chất lượng cá nguyên liệu cũng cần được quan tâm đến, công tác khuyến ngư thực hiện đạt hiệu quả tốt trên các mặt trọng tâm. Củng cố và tổ chức mạng lưới khuyến ngư từ tỉnh, huyện đến cơ sở để huấn luyện ngư dân ứng dụng khoa học vào sản xuất, nhất là kỹ thuật sản xuất sản phẩm sạch. Tuyên truyền, vận động ngư dân không sử dụng thuốc kháng sinh, không sử dụng thuốc kích thích tăng trưởng thuộc danh mục cấm để sản phẩm thủy sản An Giang có cơ hội xâm nhập ngày càng nhiều vào thị trường có sức mua lớn và ổn định trên phạm vi trong và ngoài nước. Thường xuyên tổ chức những cuộc trao đổi về thông tin thị trường, hội thảo chuyên đề, xây dựng các mô hình trình diễn,… để kịp thời chuyển giao đến ngư dân những tiến bộ khoa học, công nghệ mới về NTTS, chọn lựa, chuyển giao những kỹ thuật phù hợp với trình độ ngư dân và triển vọng phát triển thủy sản của địa phương. Triển khai nghiên cứu, ứng dụng thực nghiệm, tổng kết kinh nghiệm và mô hình sản xuất đạt hiệu quả cao của những hộ nuôi điển hình để phát động rộng rãi trong nhân dân. Nâng cao ý thức nhân dân về bảo vệ môi trường. Tổ chức các lớp huấn luyện ngắn hạn định kỳ cho ngư dân và thực hiện các biện pháp để bảo vệ môi trường và kỹ thuật phòng trị bệnh cá. Thường xuyên theo dõi môi trường nước trong ao nuôi của dân để kịp thời có cảnh báo về môi trường nguồn nước, vận động ngư dân tăng cường sử dụng thức ăn công nghiệp trong nuôi trồng để hạn chế tác động đến nguồn nước, không sử dụng hóa chất độc hại để giữ gìn nguồn lợi thủy sản tự nhiên, cân bằng môi trường sinh thái. Giúp ngư dân định hướng sản xuất, thay đổi cơ cấu sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường, ứng dụng KHKT, đổi mới công nghệ trong quá trình sản xuất ra nguyên liệu thủy sản. Hướng dẫn ngư dân thực hiện sản xuất theo kế hoạch, xóa dần thói quen mang tính tự phát, giúp nhau trong sản xuất, kinh doanh. 3.2.1.2. Đối với khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan: Sở NN & PTNT An Giang., Sở Khoa học Công nghệ - Môi trường, các Đoàn thể, Hội nghề cá, các cơ quan Thông tin đại chúng.v.v… đẩy mạnh công tác tuyên truyền, khuyến ngư đến ngư dân hiểu rõ nguy hại làm cạn kiệt tài nguyên thủy sản. Giúp vốn cho ngư dân nghèo chuyên làm nghề đánh bắt, câu lưới có thêm việc làm khác để ổn định đời sống, nhằm hạn chế tối đa việc đánh bắt cá con, cá non. Củng cố cơ quan bảo vệ nguồn lợi thủy sản từ tỉnh đến cơ sở. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản trong dân. Xử phạt nghiêm những hành vi vi phạm pháp luật bảo vệ nguồn lợi thủy sản theo tinh thần Chỉ thị 01-TC/TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 986-QĐ/UB của UBND tỉnh An Giang về quản lý và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, trong đó tăng cường kiểm tra (xử phạt) ngăn chặn khai thác thủy sản một cách bừa bãi. Đồng thời thực hiện tốt Chương trình bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản tỉnh An Giang giai đoạn 2006 - 2010 được UBND tỉnh An Giang phê duyệt ngày 27/10/2005 dựa trên Quyết định 131/2005/QĐ-TTg ngày 16/07/2004 của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Chương trình 131). Do đó cần phải: - Khai thác thủy sản tự nhiên đúng mùa vụ, sử dụng ngư cụ khai thác phù hợp và kích thước mắt lưới đúng qui định. - Hạn chế cường độ khai thác thủy sản đối với các loại ngư cụ được phép khai thác. - Tuyệt đối nghiêm cấm việc sử dụng xung điện, hóa chất, chất độc, lưới có kích thước mắt lưới nhỏ để khai thác thủy sản. 3.2.1.3. Giải pháp về công nghệ chế biến Trong chế biến thủy sản, An Giang là một trong những địa phương đầu tư cho công nghệ chế biến đi trước công nghệ nuôi, sản phẩm chủ yếu dựa vào vùng sản xuất nguyên liệu. Để thực hiện được mục tiêu kim ngạch xuất khẩu vào năm 2010 đạt 280 triệu USD, An Giang cần phải giải quyết các vấn đề cơ bản, nâng cấp và xây dựng nhà máy chế biến với công nghệ tiên tiến đồng thời tạo vùng nguyên liệu. Tức là mỗi nhà máy chế biến phải tạo được cơ sở cung cấp nguyên liệu ổn định cho kế hoạch chế biến hàng năm, hạn chế dần và tiến tới xóa bỏ tình trạng các nhà máy cạnh tranh mua bán nguyên liệu ở khắp nơi, làm tăng chi phí thu gom, tăng giá thành sản phẩm. Việc quy hoạch xây dựng nhà máy, các cơ sở chế biến thủy sản phải gắn với vùng sản xuất nguyên liệu để rút ngắn thời gian, không gian vận chuyển, giảm chi phí vận chuyển. Chuyển dần xuất khẩu sản phẩm thô, sơ chế sang sản phẩm tinh chế bằng công nghệ tiên tiến (sản phẩm giá trị gia tăng). Do đó cần phải đầu tư: - Đầu tư nâng cấp dây chuyền công nghệ mới và hiện đại. - Đầu tư mua sắm thêm các thiết bị chuyên dùng. - Đầu tư các thiết bị chuyên dùng cho việc vệ sinh an toàn chất lượng. - Cải tiến mẫu mã bao bì đóng gói hàng thủy sản. - Đầu tư các thiết bị cho sản xuất nước mắm, mắm và mặt hàng khô. - Đầu tư trang thiết bị cho chế biến đồ hộp. - Phát triển công nghệ sau thu hoạch hàng thủy sản. Gia tăng tỉ trọng các nhà máy áp dụng những tiêu chuẩn chất lượng, an toàn, bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế như: - An toàn: HACCP, SQF 1000,… - Chất lượng: ISO 9000, SQF 2000,… - Môi trường: ISO 14001,… Phương án tổ chức sắp xếp hệ thống các nhà máy chế biến thủy sản của tỉnh phải gắn liền với việc quy hoạch của vùng ĐBSCL. Theo đó trong tương lai, chạy dọc theo Quốc lộ 91 từ Châu Đốc đến Cần Thơ sẽ phát triển trung tâm chế biến thủy sản nước ngọt đặc biệt là cá tra, cá basa. Như vậy ngoài việc nâng công suất và đầu tư cải tiến thiết bị công nghệ chế biến cho các nhà máy sẵn có, An Giang còn kêu gọi đầu tư các nhà máy chế biến thủy sản mới ở KCN Bình Long (Châu Phú), KCN Bình Hòa (Châu Thành), nâng tổng công suất chế biến thủy sản toàn tỉnh lên trên 130.000 tấn/năm vào năm 2010. 3.2.1.4. Giải pháp thị trường *Giải pháp về lưu thông phân phối Các doanh nghiệp cần nghiên cứu tổ chức mạng lưới thu mua nguyên liệu hợp lý bảo đảm tiêu thụ kịp thời sản phẩm cho ngư dân với giá cả hợp lý, trang bị tủ cấp đông để bảo đảm hàng hóa tại các chợ đầu mối lớn nhằm nâng cao khả năng tiêu thụ hàng tươi sống trên thị trường nội địa. Đẩy mạnh thực hiện mối liên kết giữa doanh nghiệp và ngư dân trong tiêu thụ sản phẩm NTTS, để người dân an tâm và ổn định sản xuất theo kế hoạch. Về lâu dài nên tiến hành xây dựng chợ thủy sản hoặc trung tâm giao dịch thủy sản để tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và ngư dân với khách hàng tiêu dùng, tạo điều kiện thuận lợi trong việc tiêu thụ và thu mua thủy sản nguyên liệu phục vụ chế biến. *Giải pháp về thị trường trong và ngoài nước Nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng thủy sản ở An Giang trên thị trường trong và ngoài nước bằng cách: - Nâng cao chất lượng: giảm tỷ trọng hàng sơ chế, tăng cường các sản phẩm đã qua chế biến, làm tăng giá trị gia tăng, tăng tỷ trọng sản phẩm sạch lên 50% bằng quy trình sạch từ giống - nuôi - chế biến theo hệ thống tiêu chuẩn chất lượng quốc tế về chất lượng con giống, thức ăn, thuốc kích thích tăng trưởng, chữa bệnh, quy trình nuôi, quy trình chế biến. Khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia hệ thống quản lý chất lượng (ISO, HACCP,…), đăng ký nhãn hiệu cho sản phẩm hàng hóa để có cơ hội xâm nhập vào các thị trường có yêu cầu khắt khe về chất lượng. Khai thác thị trường dễ tính của các nước trong khu vực để xuất khẩu thẳng hàng hóa tươi sống nhằm tiêu thụ hết sản phẩm cho ngư dân. - Tăng chủng loại và cải tiến mẫu mã: đây là một trong những vấn đề tồn tại lớn làm hạn chế khả năng phát triển mặt hàng thủy sản giá trị gia tăng của An Giang trên thị trường. Các sản phẩm vốn không chỉ khiêm tốn về số lượng, chủng loại mà còn rất thua kém các sản phẩm cùng loại của các nước về bao bì đóng gói (quá thô sơ, không bảo đảm độ bền chắc, kém hấp dẫn...). Do vậy, các sản phẩm thủy sản chưa xâm nhập vào thị trường bán lẻ ở nước ngoài và ngay cả thị trường trong nước bằng các bao bì như hiện nay. Do đó, phải đầu tư các thiết bị chuyên dùng cho bao bì đóng gói như chế tạo các khay nhựa xếp EPS, tạo các bao bì bằng các loại vật liệu bao gói thực phẩm mới, cần tự động phát hiện và loại bỏ những gói sản phẩm thiếu trọng lượng, máy phát hiện và loại bỏ những tạp phẩm, lẫn kim loại. Đặc biệt chú ý đào tạo đội ngũ cán bộ kỹ sư kỹ thuật công nghiệp cao, có trình độ tay nghề cao tạo nên những bao bì đóng gói...đặc trưng thủy sản nước ngọt An Giang, đáp ứng thị hiếu, tâm lý, tập quán người tiêu dùng chứ không phải đáp ứng sở thích của người sản xuất. Mỗi doanh nghiệp cần phải xác định cá tra, basa xuất khẩu là mặt hàng chủ yếu của vùng - chiếm ít nhất 60% kim ngạch xuất khẩu, ngoài ra cần đa dạng hóa mặt hàng theo chiều dọc - gia tăng tỷ trọng tinh chế và theo chiều ngang - mở rộng danh mục xuất khẩu thủy sản: tôm, cá đông lạnh khác như cá lóc, cá he để có thể ổn định sản xuất ngay khi có biến động mạnh về đầu ra. - Định giá cạnh tranh xuất khẩu: dựa trên các nguyên tắc: Thứ nhất, cân nhắc kỹ vì giá quá thấp sẽ dễ dàng bị áp giá thuế chống phá giá dẫn tới mất thị trường, đồng thời gây thiệt hại về lợi nhuận kinh doanh do chi phí không thể giảm thiểu. Thứ hai, điều tra nghiên cứu kỹ giá của đối thủ cạnh tranh, trước hết là giá nội địa tại thị trường nhập khẩu bởi các sản phẩm tương đương nhau về chất lượng, mẫu mã thì sản phẩm nào có giá thấp hơn sẽ thắng thế cạnh tranh, được người tiêu dùng ưa chuộng hơn. Thứ ba, tuỳ vào mùa vụ để nâng hay giảm giá để duy trì thị phần. Thứ tư, giá xuất khẩu cần quán triệt nhiều nhân tố ảnh hưởng như giá thành sản phẩm tính ở mức sản xuất trung bình thế giới, nguyên liệu “đầu vào”, chi phí nhân công, tính mùa vụ, chu kỳ kinh doanh, đồng tiền thanh toán, biến động của tỷ giá, chính sách phá giá đồng tiền để khuyến khích xuất khẩu của các Chính phủ, thuế trừng phạt, đối kháng, đầu cơ tích trữ dìm giá, thiên tai, dịch bệnh, chi phí quảng cáo… Tích cực tham gia các hội chợ triển lãm, hội thảo về thương mại thủy sản trong và ngoài nước, đẩy mạnh công tác tiếp thị để tiếp cận thị trường, tìm hiểu đối tác để có sách lược thích hợp. Phải thu thập thông tin và dự báo chính xác nhu cầu và xu hướng phát triển của thị trường (xuất khẩu, nội địa) để có kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp. 4.2.1.5. Giải pháp về tổ chức lại sản xuất Không thể hội nhập trong điều kiện sản xuất manh mún, mà phải liên kết lại với nhau giữa các thành phần kinh tế, liên kết giữa bốn nhà (ngư dân, doanh nghiệp, cán bộ khoa học, cán bộ quản lý). Sự liên kết này chỉ thật sự có hiệu quả khi có sự phối hợp đồng bộ giữa các bên tham gia, đặc biệt là sự liên kết giữa doanh nghiệp và ngư dân (Hiệp hội nghề nuôi và chế biến thủy sản, HTX thủy sản, CLB thủy sản,…) thông qua hợp đồng tiêu thụ sản phẩm chặt chẽ. Tăng cường chất lượng hoạt động của các CLB, hội nghề cá để thật sự là tổ chức đại diện, là cầu nối giữa ngư dân với doanh nghiệp, nhà khoa học và nhà nước, trên cơ sở tôn trọng cam kết chung để đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên tham gia và hoạt động có hiệu quả. Từ đó làm nền tảng cho sự gắn kết bền vững trong việc thực hiện kế hoạch phát triển lâu dài ngành thủy sản An Giang. Quy hoạch phát triển các vùng nguyên liệu, tổ chức sản xuất theo hướng tập trung tạo điều kiện thuận lợi trong đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng (thủy lợi, giao thông, chợ, nhà máy,…) phục vụ sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Sắp xếp lại doanh nghiệp theo chủ trương, định hướng của tỉnh để làm tốt chức năng là cầu nối giữa khu vực sản xuất nguyên liệu và thị trường tiêu thụ, là khâu làm gia tăng giá trị hàng hóa xuất khẩu. các doanh nghiệp cần chủ động xác định thị trường, chọn lựa công nghệ, định rõ hướng đầu tư và xây dựng các phương án đổi mới công nghệ, gắn sản xuất với tiêu thụ và chế biến. 4.2.1.6. Các giải pháp về bảo vệ môi trường Theo định hướng đến năm 2010 thì ngành thủy sản sẽ phát triển với tốc độ rất nhanh, do vậy để bảo vệ an toàn môi trường, cần thực hiện những khâu sau: - Xây dựng các mô hình nuôi đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, có hệ thống xử lý chất thải, vệ sinh và phòng chống dịch bệnh cho thủy sản nuôi. Về lâu dài, cần xây dựng các trạm quan trắc để quản lý thường xuyên môi trường nguồn nước, kịp thời cảnh báo về môi trường và dịch bệnh, nhất là đối với các vùng sản xuất trọng điểm. Cần có hệ thống kênh thoát nước riêng biệt phục vụ cho vùng nuôi thủy sản ao hầm tập trung. - Tăng cường công tác kiểm tra, quản lý chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm trong nuôi trồng và chế biến thủy sản. Tiếp tục thực hiện kiểm tra, nghiêm cấm việc khai thác thủy sản mang tính chất hủy diệt để bảo vệ môi trường và nguồn lợi thủy sản. Nếu ao nuôi có mầm bệnh thì phải xử lý triệt để trước khi thải nước ra sông rạch, tổ chức dịch vụ thu gom rác từ ao hầm và lồng bè, lắp đặt cầu vệ sinh tự hoại cho 100% số bè nuôi. - Nước thải của các nhà máy chế biến thủy sản cần phải được xử lý (không gây ô nhiễm) trước khi thải ra môi trường (sông, kênh rạch,…). - Đối với các cơ sở chế biến truyền thống (nghề làm nước mắm, mắm các loại, khô cá...) đều ít nhiều gây ô nhiễm môi trường, dù sản xuất theo phương án công nghệ nào cũng đều phát sinh ra mùi hôi, thối, khó chịu do biến đổi các nguyên liệu. Tỉnh cần có qui hoạch tập trung vào các làng nghề cá để kiểm soát, phát triển nâng cao chất lượng sản phẩm, cùng với chính sách và biện pháp ràng buộc bằng luật về môi trường, điều kiện tối thiểu về sản xuất, không gây ảnh hưởng môi trường và cảnh quan đô thị. Mục đích của các giải pháp này nhằm phát triển ngành NTTS ổn định và bền vững. 3.2.2. Các giải pháp hỗ trợ 3.2.2.1. Giải pháp về cơ chế chính sách Đi đôi với thực hiện tốt hệ thống chính sách đã có, cần căn cứ vào điều kiện thực tế nảy sinh trong từng thời kỳ mà có đề xuất những chủ trương, chính sách thích hợp. Chú trọng các chính sách về khuyến khích đầu tư để tạo điều kiện, môi trường thuận lợi cho sản xuất kinh doanh và hạn chế rủi ro, chú trọng các chính sách nhằm khuyến khích nghiên cứu, ứng dụng KHKT, công nghệ mới vào sản xuất. Các giải pháp cụ thể: * Về tín dụng và thuế Cần mở rộng tín dụng với các điều kiện thuận lợi, đặc biệt là lãi suất cho vay ưu đãi hợp lý đối với vốn vay trung và dài hạn, nhằm khuyến khích các cơ sở chế biến, NTTS thuộc mọi thành phần kinh tế đầu tư phát triển theo chiều sâu, tăng hiệu quả kinh tế. Để tăng cường sức cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất, chế biến hàng thủy sản xuất khẩu cần có chính sách thuế thỏa đáng. - Thực hiện chính sách miễn, giảm với tỷ lệ và thời gian hợp lý đối với các cơ sở, doanh nghiệp nuôi trồng, chế biến mới thành lập và những cơ sở, doanh nghiệp thực hiện chủ trương di dời cơ sở sản xuất chế biến ra khỏi khu vực dân cư; trước mắt cần miễn giảm các loại thuế trước bạ, thuế doanh thu, thuế xuất khẩu. - Miễn thuế nhập khẩu trang thiết bị, công nghệ hiện đại để khuyến khích các cơ sở đổi mới công nghệ, nhanh chóng nâng lên trình độ chế biến tinh và sâu. Miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu vật tư phục vụ cho chế biến xuất khẩu. * Về vốn đầu tư phát triển sản xuất Ngân sách cấp kinh phí để thực hiện một số đề tài về nâng cao chất lượng sản phẩm thủy sản như: giải pháp sản xuất sản phẩm sạch, ảnh hưởng của chất lượng nước đến cá nuôi ao, giải pháp nâng cao chất lượng giống thủy sản, hạn chế sử dụng kháng sinh trong phòng trị bệnh cá,… Tạo môi trường đầu tư thuận lợi, hấp dẫn nhằm thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước: cải cách đơn giản hóa thủ tục hành chính trong xin cấp giấy phép đầu tư; xây dựng hoàn cảnh cơ sở hạ tầng kinh tế của tỉnh (đường, điện, nước...); xúc tiến nhanh việc hình thành các khu công nghiệp theo qui hoạch; giảm giá thuê đất thấp hơn mức khu vực; ưu đãi các khoản thuế theo từng mục đích đầu tư. Tăng cường đối ngoại để mở rộng quan hệ hợp tác với bên ngoài. Tranh thủ nguồn vốn vay dài hạn của Ngân hàng Phát triển Châu Á, vốn viện trợ, giúp đỡ của các Tổ chức Quốc tế vào phát triển cơ sở hạ tầng, kỹ thuật, đào tạo, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, phòng trừ dịch bệnh cho các loài thủy sản, khuyến ngư.v.v. Tiếp tục thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nhằm huy động rộng rãi các nguồn vốn trong các tầng lớp nhân dân để bổ sung nguồn vốn cho doanh nghiệp. Bảng 3.14. Ước vốn đầu tư NTTS 2004 - 2010 Đơn vị: triệu đồng. Hạng mục Tổng số Phân theo nguồn vốn Vốn dân Vốn vay Vốn đầu tư sản xuất NTTS 816.669 490.001 326.668 Nguồn: Điều chỉnh quy hoạch thủy sản An Giang đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020 - Của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn An Giang. 3.2.2.2. Giải pháp về huấn luyện đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực thủy sản Nhân lực trong lĩnh thủy sản cần có các yêu cầu về kiến thức chuyên môn, khai thác có hiệu quả con giống, áp dụng đúng kỹ thuật trong lĩnh vực sản xuất và khai thác thủy sản trong tư nhân. Ngoài ra, còn cần có hiểu biết về môi trường, về hệ sinh thái, tính đa dạng sinh học để trong quá trình sản xuất và khai thác không làm ô nhiễm môi trường, không làm cạn kiệt tài nguyên mất cân bằng sinh thái và tính đa dạng sinh học của các loài cá. Do đó để đáp ứng nhu cầu phát triển, đưa nhanh KHKT vào sản xuất để gia tăng số lượng, chất lượng sản phẩm thủy sản, cần quan tâm: - Xây dựng hoàn chỉnh chương trình quản lý chất lượng sản phẩm để làm cơ sở huấn luyện cán bộ khuyến ngư và ngư dân nhằm thực hiện nghiêm việc sản xuất sản phẩm sạch. Tổ chức huấn luyện về khuyến ngư cần có chương trình, thời gian huấn luyện thích hợp và cấp giấy chứng nhận cụ thể. Quan tâm huấn luyện về trình độ thực thi pháp luật, về thị trường và đạo đức, kỹ thuật sản xuất sản phẩm sạch và các biện pháp bảo vệ môi trường sản xuất. - Đào tạo cho cán bộ làm công tác khuyến ngư về trình độ nắm bắt thông tin và phân tích thị trường để giới thiệu và hướng dẫn ngư dân kế hoạch sản xuất gắn với nhu cầu thị trường. Chọn lựa quảng bá, chuyển giao những kỹ thuật phù hợp với trình độ và triển vọng phát triển của địa phương, tạo thêm cơ hội phát triển công việc làm. - Thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo và đào tạo lại cán bộ khuyến ngư, để cán bộ làm công tác khuyến ngư thạo về lý thuyết, giỏi về thực hành. Sử dụng đa dạng các hình thức khuyến ngư, đặc biệt phải giải quyết tốt về quy trình, công nghệ ở các mô hình trình diễn kỹ thuật, để các mô hình đó phải kết hợp nhuần nhuyễn công nghệ truyền thống và công nghệ hiện đại, phù hợp với điều kiện tự nhiên của vùng NTTS An Giang. - Đào tạo đội ngũ cán bộ kỹ thuật chuyên môn sâu thuộc các lĩnh vực sinh học, kỹ thuật sản xuất giống và nuôi thủy sản. Quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ kỹ thuật có khả năng triển khai và ứng dụng tốt. Chọn lựa con em tại địa phương nơi có nghề nuôi thủy sản phát triển, có khả năng trình độ để đào tạo thành những kỹ thuật viên am tường địa bàn hoạt động, biết làm việc và có hiệu quả. - Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện nghiệp vụ kinh doanh, tiếp thị, xuất nhập khẩu, quản lý kinh doanh… cho các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế. - Đào tạo huấn luyện cho 60.000 ngư dân và lao động nghề cá trên địa bàn tỉnh về kỹ thuật thủy sản an toàn chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế được các nước nhập khẩu chấp nhận. Ngoài ra, đào tạo huấn luyện và nâng cao tay nghề cho các nhà sản xuất giống thủy sản, ngư dân và cán bộ thủy sản ở huyện, tỉnh. - Thường xuyên tổ chức hội thảo nơi điểm nóng có sự cố kỹ thuật như: bệnh cá, các yếu tố môi trường mà KHKT có thể khắc phục được. Chuyển giao đại trà cho nông dân các mô hình sản xuất mới thông qua trình diễn của hộ dân có trình độ, đây là phương pháp tốt nhất để nông dân tiếp cận và tiếp thu nhanh những tiến bộ KHKT. - Thực hiện chính sách ưu đãi trong đào tạo, thu hút sử dụng lực lượng có tay nghề cao, các chuyên gia KHKT trong và ngoài tỉnh có trình độ, am tường lĩnh vực thủy sản để góp sức xây dựng phát triển ngành thủy sản ở An Giang. - Thường xuyên tổ chức các lớp nâng cao nghiệp vụ chuyên môn và tổ chức thường xuyên thi thợ giỏi ''Bàn tay vàng'' ngành chế biến thủy sản. - Thực hiện phương châm Nhà nước và nhân dân cùng tham gia đầu tư xây dựng nguồn nhân lực thủy sản. Ngoài ra, cần quan tâm trợ giúp kỹ thuật và tài chính của cộng đồng quốc tế để phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho việc phát triển sản xuất và xuất khẩu thủy sản ở An Giang. 3.2.2.3. Giải pháp về bảo đảm an toàn và phát triển giao thông đường thủy Nuôi cá bè, nuôi bãi bồi là một hình thức hoạt động có liên quan đến đường thủy nội địa, vì thế phải chấp hành các quy định pháp luật liên quan về trật tự an toàn giao thông đường thủy nội địa; vị trí neo đậu bè phải thuộc vùng nước được quy định để NTTS. Tại các khu vực NTTS, các hộ NTTS có trách nhiệm lắp đặt và duy trì tín hiệu đường thủy nội địa. 3.2.2.4. Giải pháp chiến lược phát triển nông thôn Nâng cao mặt bằng dân trí của nông dân “trí thức hóa nông dân”. Trình độ dân trí cao sẽ có ý thức về bảo vệ môi trường, đảm bảo sản xuất đúng kỹ thuật, nâng cao sản lượng và chất lượng sản phẩm. Mở rộng hợp tác hóa sản xuất: - HTX kiểu mới. - Công ty cổ phần nông thôn. - Các tổ hợp tác tiểu thủ công nghiệp. - Trang trại. - Liên kết hợp tác bốn nhà: Nhà doanh nghiệp, Nhà khoa học, Nhà quản lý và Nhà nông. Tiến hành CNH - HĐH nông thôn. KẾT LUẬN An Giang là tỉnh có nhiều tiềm năng về tự nhiên và điều kiện KT - XH cho phát triển một nền nông nghiệp cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Cơ cấu nông nghiệp An Giang đã có sự chuyển dịch rõ rệt và thủy sản đã trở thành ngành kinh tế mũi nhọn như Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ VIII của tỉnh đề ra. Thủy sản An Giang phát triển đồng bộ cả lĩnh vực nuôi trồng, khai thác, chế biến, bảo tồn, song chế biến thủy sản là khâu mang tính chất quan trọng nhất cho sự phát triển toàn bộ của ngành. Vì thông qua khâu này, con cá đã trở thành những loại sản phẩm khác nhau, do đó giá trị hàng hóa tăng lên đáng kể, góp phần đáng kể vào nguồn thu ngoại tệ của tỉnh. Mặc dù trong quá trình phát triển còn gặp nhiều khó khăn nhưng những thành tựu của ngành thủy sản An Giang đạt được trong thời gian qua là rất to lớn. Thủy sản đã góp phần nâng cao kim ngạch xuất khẩu của tỉnh, từ đó thúc đẩy sự phát triển KT- XH, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH - HĐH và phát huy các thế mạnh của tỉnh. Đồng thời phát triển thủy sản còn góp phần giải quyết việc làm, nâng cao chất lượng cuộc sống của dân cư. An Giang có một số loài thủy đặc sản có giá trị như cá tra, cá basa, phát huy thế mạnh thủy sản là nội dung quan trọng trong chiến lược phát triển KT-XH của tỉnh. Do đó, định hướng phát triển thủy sản trong giai đoạn tới thực sự vừa là một cơ hội nhưng cũng vừa là một thách thức. Cơ hội vì theo định hướng đó, kim ngạch xuất khẩu (chủ yếu là cá tra, cá basa) của tỉnh sẽ tăng lên rất nhiều lần, nâng cao vị trí của An Giang trong vùng ĐBSCL, góp phần vào sự phát triển kinh tế của đất nước. Nhưng phát triển thủy sản của tỉnh An Giang trên thực tế cũng đã đặt ra nhiều vấn đề cần thiết phải giải quyết trong quá trình phát triển ngành thủy sản nhằm phát triển bền vững trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. Những thách thức đó là vấn đề thị trường (cạnh tranh thị trường trong xu thế toàn cầu hóa), vấn đề môi trường (ô nhiễm môi trường), bảo vệ nguồn lợi thủy sản và phát triển thủy sản bền vững. Từ đó cũng ảnh hưởng đến công tác quy hoạch, tổ chức lại sản xuất sao cho hợp lý để đạt hiệu quả kinh tế cao nhất. Với thành tựu mà ngành thủy sản An Giang đã đạt được trong thời gian qua, nhờ vào những tiềm năng to lớn sẵn có, cùng với sự lãnh đạo sáng suốt của các cấp lãnh đạo và năng lực quản lý được nâng cao và sự liên kết phối hợp hoạt động nhịp nhàng của các Sở, Ban ngành có liên quan. Đặc biệt là sự lao động cần cù, sáng tạo của những người sản xuất bao gồm cả ngư dân và lực lượng công nhân của các nhà máy, chắc chắn rằng ngành thủy sản An Giang sẽ ngày càng phát triển, chắc chắn sẽ hội nhập vào nền kinh tế quốc tế, đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng KT - XH của tỉnh, góp phần đáng kể vào công cuộc CNH - HĐH đất nước của Đảng và Nhà nước ta, xứng đáng là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh An Giang. TÀI LIỆU THAM KHẢO  1. Bộ Thủy sản (1999), Đề án “Quy hoạch tổng thể Kinh tế xã hội ngành thủy sản thời kì 2000 - 2010”, Hà Nội. 2. Bộ Thủy sản (2001), Báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ kế hoạch năm 2000 và phương hướng biện pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2001 của ngành thủy sản, Hà Nội. 3. Bộ Thủy sản (2004), Báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ kế hoạch năm 2003 và phương hướng biện pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2004 của ngành thủy sản, Hà Nội. 4. Bộ Thủy sản (2005), Báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ kế hoạch năm 2004 và phương hướng biện pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2005 của ngành thủy sản, Hà Nội. 5. Bộ Thủy sản (11/2004), “Tham luận tại hội thảo khoa học Vì sự phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, Hoạt động khoa học công nghệ thủy sản vì sự phát triển Đồng bằng sông Cửu Long , Cần Thơ. 6. Bộ Thủy sản (12/2004), Báo cáo tại Hội nghị “Chất lượng và Thương hiệu cá tra – Basa Việt Nam”, An Giang. 7. Chính phủ (22/9/1997), Chỉ thị số 20 CT/TW Về đẩy mạnh phát triển kinh tế biển theo hướng CNH - HĐH. 8. Chính phủ (10/11/1998), Nghị quyết số 06 - NQ/TW Về một số vấn đề phát triển nông nghiệp và nông thôn. 9. Chính phủ (8/12/1999), Quyết định số 224/1999/QĐ/TTg Về phê duyệt chương trình phát triển nuôi trồng thủy sản thời kỳ 1999-2010. 10. Chính phủ (15/6/2000), Nghị quyết 19/2000/NQ-CP Về một số chủ trương và chính sách về chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. 11. Chính phủ (11/2000), Thông tư 05/2000/TT-BTS Hướng dẫn việc thực hiện Nghị quyết 19/2000/ NQ-CP ngày 15/6/2000. 12. Chính phủ (04/02/2005), Quyết định 219/QĐ-BTS Phê duyệt chương trình hành động của ngành thủy sản về chất lượng và thương hiệu cá tra, cá basa Việt Nam 2005 - 2010. 13. Chính phủ (04/05/2005), Nghị định 59/2005/NĐ-CP Về điều kiện kinh doanh ngành thủy sản. 14. Chính phủ (11/10/2005), Nghị định 128/2005/NĐ-CP Về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản đến mọi tầng lớp nhân dân. 15. Cục thống kê An Giang (2004), Niên giám thống kê, An Giang. 16. Cục thống kê Tp.Cần Thơ (2004), Niên giám thống kê, Tp.Cần Thơ. 17. Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, NXB Sự thật, Hà Nội. 18. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 19. Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh An Giang lần thứ VI, An Giang. 20. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh An Giang lần thứ VII, An Giang. 21. Biên Giang (2005), “ Những giải pháp gì để cần và đủ cho sự tăng trưởng bền vững ngành Thủy sản An Giang năm 2005 và một số năm trước mắt”, Bản tin AFA của Hiệp hội nghề nuôi và chế biến thủy sản An Giang, ( Số đặc biệt mừng Xuân 2005), trang 6 -7. 22. Hoàng Hà (2005), “ Thủy sản An Giang một năm khởi sắc”, Tạp chí Thủy sản, (Số 1/2005), trang 16 - 17. 23. Đỗ Hữu Hạnh (2005), “Năm 2004 ngành thủy sản tiếp tục phát triển”, Tạp chí Thủy sản, (Số 1/2005), trang 4 - 6. 24. Nguyễn Văn Hảo, Nguyễn Duy Hoà (11/2004), “ Tham luận tại hội thảo khoa học Vì sự phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, Khoa học công nghệ trong sự phát triển thủy sản bền vững ở Đồng bằng sông Cửu Long, Cần Thơ. 25. Minh Hiển (2005), “Thủy sản An Giang sẽ tiếp tục là ngành kinh tế mũi nhọn trong thời gian tới”, Bản tin AFA của Hiệp hội nghề nuôi và chế biến thủy sản An Giang, ( Số đặc biệt mừng Xuân 2006), trang 2. 26. TS Trần Xuân Hiển (11/2004), “Tham luận tại hội thảo khoa học Vì sự phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, Giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của gạo và thủy sản - Những sản phẩm chủ lực của Đồng bằng sông Cửu Long hiện nay, Cần Thơ. 27. Hiệp hội Nghề nuôi và chế biến thủy sản An Giang (29/12/2005), Báo cáo Hoạt động năm 2005 và nhiệm vụ năm 2006, An Giang. 28. Lê Hoàng (2005), “Về chất lượng và thương hiệu cá tra, cá basa Việt Nam”, Tạp chí Thủy sản, (Số 1/2005), trang 9 - 10. 29. GS - TS Vũ Tự Lập (2003), Địa lí tự nhiên Việt Nam, Nhà xuất bản Đại học sư phạm, Hà Nội. 30. Lê Thị Ngọc Linh (2003), Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp và An ninh lương thực của Tỉnh An Giang, Luận văn thạc sĩ khoa học, Trường Đại học Sư phạm Tp. Hồ Chí Minh, Tp. Hồ Chí Minh. 31. Lưu Vĩnh Nguyên (2001), Phát triển công nghệ chế biến thủy sản ở tỉnh An Giang, Luận văn thạc sĩ, Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. 32. Nguyễn Thanh Phương (11/2002), Vai trò của thủy sản trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Tham luận tại Hội thảo chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Cần Thơ. 33. Sở Khoa học và Công nghệ An Giang (12/2004), Giới thiệu các mô hình nuôi trồng thủy sản có hiệu quả trong và ngoài tỉnh, An Giang. 34. Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn An Giang (1/2006), Báo cáo tổng kết sản xuất thủy sản giai đoạn 2001- 2005. Những thuận lợi và khó khăn còn tồn tại, An Giang. 35. Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn An Giang (10/2005), Điều chỉnh quy hoạch thủy sản An Giang đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020, An Giang. 36. Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn An Giang (2005), Điều chỉnh quy hoạch nông - lâm - ngư nghiệp tỉnh An Giang đến năm 2010 và tầm nhìn đến 37. Nguyễn Văn Thành (2005), “Kết quả thực hiện chương trình phát triển nuôi trồng thủy sản giai đoạn 2000 - 2005”, Tạp chí Thủy sản, (Số 12/2005), trang 7 - 10. 38. GS - TS Lê Thông (chủ biên), TS Nguyễn Văn Phú, PGS - TS Nguyễn Minh Tụê (3/2004), Địa lý Kinh tế xã hội Việt Nam, Nhà xuất bản Đại học sư phạm, Hà Nội. 39. PGS - TS Hà Xuân Thông (11/2004), “Tham luận tại hội thảo khoa học Vì sự phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long” Để nuôi trồng thủy sản xứng đáng là ngành kinh tế mũi nhọn ở Đồng bằng sông Cửu Long, Cần Thơ. 40. PGS - TS Võ Thanh Thu (chủ biên) cùng nhóm tác giả Trường Đại học Kinh tế Tp. Hồ Chí Minh (2002), Những giải pháp về thị trường cho sản phẩm Thủy sản xuất khẩu của Việt Nam, Nhà xuất bản Thống kê, Tp. Hồ Chí Minh. 41. TTXVN (cập nhật 24/01/2006), Thủy sản – Ngành kinh tế mũi nhọn. 42. Thanh Tuấn (2005), “Ăn cá basa rất có lợi cho sức khoẻ”, Bản tin AFA của Hiệp hội nghề nuôi và chế biến thủy sản An Giang, (Số đặc biệt mừng Xuân 2006), trang 28. 43. UBND Tỉnh An Giang (2000), An Giang 25 năm xây dựng và phát triển, An Giang. 44. UBND Tỉnh An Giang (9/2005), Kế hoạch phát triển KT - XH 5 năm 2006 - 2010 Tỉnh An Giang, An Giang. 45. UBND Tỉnh An Giang (27/10/2005), Chương trình bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản tỉnh An Giang giai đoạn 2006 - 2010, An Giang. 46. Nguyễn Thị Vân (11/2004), “Tham luận tại hội thảo khoa học Vì sự phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, Những bước phát triển mới trong kinh tế nông - lâm - ngư nghiệp vùng Đồng bằng sông Cửu Long - Một số giải pháp chủ yếu, Cần Thơ. 47. Viện KHXH vùng Nam Bộ, Ban chỉ đạo Tây Nam Bộ, Thành uỷ - UBND Tp. Cần Thơ (11/2004), Hội thảo khoa học Vì sự phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Quyển 2 Những vấn đề kinh tế ở Đồng bằng sông Cửu Long, Tp. Cần Thơ. 48. Viện Kinh tế và quy hoạch thủy sản - Bộ Thủy sản (10/2006), "Quy hoạch phát triển NTTS ĐBSCL đến năm 2015 và định hướng năm 2020", Hà Nội. 49. Viện Kinh tế và quy hoạch thủy sản - Bộ Thủy sản (1/1997), Dự thảo chương trình phát triển "Đẩy mạnh sự phát triển và tăng trưởng ngành NTTS", Hà Nội. 50. Đỗ Xuân (2005), “Qua 5 năm phát triển Thủy sản - Cần giải quyết những vướng mắc hiện nay”, Bản tin AFA của Hiệp hội nghề nuôi và chế biến thủy sản An Giang, (Số đặc biệt mừng Xuân 2006), trang 9 -10. 51. www.fistenet.gov.vn (cập nhật 26/01/2006), “Mô tả một số loại ngư cụ tiêu biểu”. 52. www.fistenet.gov.vn (cập nhật 26/01/2006), “Những chặng đường phát triển của nghề cá Việt Nam”. 53. www.fistenet.gov.vn (cập nhật 26/01/2006), Số liệu tổng hợp “Năng lực sản xuất thủy sản”. Phụ lục 2 HIỆU QUẢ KINH TẾ MÔ HÌNH NUÔI CÁ TRONG MÙA NƯỚC NỔI 1. Mô hình nuôi cá ao hầm Diện tích nuôi: 250 – 300m2 Cải tạo ao: 1,5 – 2 triệu đồng Con giống: 1 – 2 triệu đồng (thường sử dụng giống cá tra, trê, rô) Thức ăn: 10 – 15 triệu đồng Công chăm sóc, thu hoạch: 1,5 triệu đồng Tổng chi phí: 15 – 20 triệu đồng. Thu hoạch: 25 – 26 triệu đồng Lãi bình quân: 5 triệu đồng 2.Mô hình nuôi cá lồng bè Diện tích nuôi: 20 – 30m2 Chi phí bè: 1,5 – 2 triệu đồng Con giống: 4 – 5 triệu đồng Thức ăn: 35 – 40 triệu đồng Công chăm sóc: 1,5 triệu đồng Tổng chi phí: 40 – 47 triệu đồng. Thu hoạch: 50 – 60 triệu đồng Lãi: 8 - 15 triệu đồng Nguồn: Sở Khoa học và Công nghệ An Giang. Phụ lục 3 HIỆU QUẢ KINH TẾ MÔ HÌNH NUÔI TÔM TRONG MÙA NƯỚC NỔI 1. Mô hình nuôi tôm trong chân ruộng Diện tích nuôi: 1 ha Cải tạo ao: 9 – 10 triệu đồng Con giống: 7 – 8 triệu đồng (sử dụng giống từ thiên nhiên hoặc nhân tạo) Thức ăn: 15 triệu đồng Công chăm sóc, thu hoạch: 2 - 3 triệu đồng Tổng chi phí: 36 – 38 triệu đồng. Thu hoạch: 48 – 50 triệu đồng Lãi bình quân: 10 - 15 triệu đồng 2. Mô hình nuôi tôm đăng quầng Diện tích nuôi: 3000 - 4000m2 Con giống: 2,8 - 3 triệu đồng (sử dụng giống từ thiên nhiên hoặc nhân tạo) Thức ăn: 2 - 3 triệu đồng Công chăm sóc, thu hoạch: 1 - 2 triệu đồng Tiền vật tư: 1 triệu đồng Tổng chi phí: 4 – 5 triệu đồng. Thu hoạch: 14 – 15 triệu đồng Lãi bình quân: 8 -10 triệu đồng Nguồn: Sở Khoa học và Công nghệ An Giang. PHỤ LỤC 4 - MÔ TẢ MỘT SỐ LOẠI NGƯ CỤ TIÊU BIỂU ANNEX 3 - ILLUSTRATION FOR TYPICAL TYPES OF FISHING GEARS 1. Lưới kéo - Trawl a. Lưới kéo sào– Beam trawl b. Lưới kéo đơn tầng đáy có tăng gông - Bottom otter trawl with booms c. Lưới kéo đôi tầng đáy – Bottom pair trawl 2 • Lưới vây– Purse seine 3. Lưới rê– Gill net a. Lưới rê tầng đáy– Bottom gill net b Lưới rê 3 lớp – Trammel net 4 • Câu– Hook and Line a.. Câu tay - Hand line b • Câu vàng– Long line 5 - Lưới vó– Lift net a. Lưới vó xách tay – Portable lifnet b. Lưới vó bè – Raft lift net c. Lưới vó mành – Lift net d.Lưới dây rút chì một tàu - Luring lift net, one boat e. Lưới dây rút chì bốn tàu - Luring lift net, four boats f. Lưới pha xúc - Stick held dip net 6 • Bẫy– Trap a. Sáo, Lò , Đăng– Bamboo stake trap b. Lồng bẫy – Trap 7 • Lưới chụp– Cast net a • Lưới chụp mực – Stick held falling net 8.Te đẩy – Scoop net 9. Nghề cào sò - Dredging