LỜI MỞ ĐẦU .3
CHƯƠNG 1: SƠ LƯỢC VỀ CÔNG CỤ QUYỀN CHỌN .7
1.1 Khái niệm chung 7
1.1.1 Định nghĩa 7
1.1.2 Giá quyền chọn 7
1.1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến giá của quyền chọn chứng khoán 8
1.2 Những lợi ích khi giao dịch quyền chọn. . 12
1.2.1
1.2.1
1.2.2
1.2.3
1.2.4
1.2.5
Quản lí rủi ro 12
Có thời gian để quyết định .12
Đầu cơ .12
Đòn bẩy 13
Tính đa dạng .13
Tạo thu nhập .13
1.3 Rủi ro khi giao dịch quyền chọn 13
1.3.1 Rủi ro thị trường .14
1.3.2 Hiệu lực trong thời hạn .14
1.3.3 Tác động của đòn bẩy .14
1.3.4 Người bán quyền chọn đối mặt với rủi ro không giới hạn 15
1.3.5 Duy trì số dư theo qui định của một số trung tâm chứng khoán .15
1.3.6 Mối quan hệ giữa giá và tính thanh khoản .15
CHƯƠNG 2:
VẬN DỤNG CÁC CHIẾN LƯỢC QUYỀN CHỌN ĐỂ KINH DOANH
TRONG ĐIỀU KIỆN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 17
2.1 Thị trường hướng lên 18
2.1.1
2.1.2
2.1.3
2.1.4
2.1.5
Sở hữu chứng khoán 18
Mua quyền chọn mua 19
Chiến lược Bán quyền chọn bán 20
Chiến lược Spread .21
Chiến lược Spread tỉ lệ 23
2.2 Thị trường đi xuống 25
2.2.1
2.2.2
2.2.3
2.2.4
2.2.5
Bán khống chứng khoán 25
Chiến lược mua quyền chọn b án .27
Bán quyền chọn mua .29
Chiến lược Bear Spread 29
Chiến lược spread tỉ lệ 31
2.3 Thị trường ổn định hoặc có sự biến động về giá không nhiều . 33
2.3.1 Chiến lược bán quyền chọn có phòng ngừa 33
2.3.2 Chiến lược Straddle .36
2.3.3 Chiến lược Strangle .38
3
2.3.4 Chiến lược con bướm Spread quyền chọn mua 40
2.3.5 Chiến lược Spread tỉ lệ 41
2.4 Thị trường biến động mạnh 43
2.4.1 Chiến lược Straddle mua quyền chọn 44
2.4.2 Chiến lược Strangle mua quyền chọn 45
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG QUYỀN CHỌN TRÊN TTCK ÚC VÀ SỰ
CẦN THIẾT CỦA VIỆC ỨNG DỤNG GIAO DỊCH QUYỀN CHỌN Ở TTCK VIỆT
NAM 48
3.1 Lịch sử phát triển của thị trường quyền chọn thế giới 48
3.2 Thị trường quyền chọn Úc . 49
3.2.1 Giới thiệu sơ lược về Sàn giao dịch chứng khoán Úc 49
3.2.2 Giao dịch và thanh toán 51
3.2.3 Các thành phần của hợp đồng quyền chọn .55
3.3 Sự cần thiết của việc ứng dụng giao dịch quyền chọn ở TTCK Việt Nam .57
3.3.1 Sơ lược về TTCK Việt Nam .57
3.3.2 TTCK Việt Nam – thị trường đầy rủi ro. .60
3.3.3 Sự cần thiết của việc ứn g dụng giao dịch quyền chọn ở TTCK Việt Nam .66
CHƯƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ ỨNG DỤNG GIAO DỊCH QUYỀN CHỌN
CHỨNG KHOÁN VÀO TTCK VIỆT NAM .69
4.1 Nhóm giải pháp về tổ chức và quản lý sàn giao dịch 69
4.1.1
4.1.2
4.1.3
Hoàn thiện khung pháp lý .69
Nâng cao vai trò và trách nhiệm của một số cơ quan chức năng có liên
quan .72
Nâng cao năng lực quản lý nhà nước đối với TTCK .73
4.2 Nhóm giải pháp về phát triển thị trường . 74
4.2.1
4.2.2
4.2.3
4.2.4
4.2.5
Tăng cung ứng cho thị trường cả về số lượng, chất lượng và chủng loại
hàng hó a 74
Tiếp cận cộng cụ quyền chọn đến các nhà đầu tư chứng khoán . 75
Nâng cao hiệu quả cung cấp thông tin . 76
Hoàn thiện quy trình và trang bị hệ thống kỹ thuật giao dịch 77
Các nhóm giải pháp khác 79
4.3 Một số điều kiện khác để triển khai giao dịch quyền chọn chứng khoán tại
Việt Nam 80
TÀI LIỆU THAM KHẢO 84
Phụ lục 1:
Bảng vốn hóa TTCK của các nước trong khu vực Châu Á Thái Bình
Dương (01/10/2007) .85
Phụ lục 2:
TÍNH GIÁ QUYỀN CHỌN 86
1.
2.
Mô hình Black-Scholes 87
Mô hình cây Binomal . 87
97 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1739 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Vận dụng công cụ quyền chọn để kinh doanh và phòng ngừa rủi ro trong thị trường chứng khoán Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
c tieáp ngöôïc chieàu nhau. Giaù cuûa traùi
phieáu laø giaù trò hieän taïi cuûa caùc doøng tieàn. Khi laõi suaát caøng cao,
thì caùc doøng tieàn bò chieát khaáu vôùi laõi suaát caøng lôùn. Do vaäy, daãn
ñeán giaù traùi phieáu caøng thaáp. Neân khi laõi suaát caøng cao, giaù traùi
phieáu caøng thaáp laø cô hoäi toát ñeå mua vaøo. Vì vaäy, khi laõi suaát
cao thu huùt nhaø ñaàu tö mua traùi phieáu vaø gôûi tieàn tieát kieäm coù kyø
haïn vì ñoù laø nhöõng keânh ñaàu tö an toaøn hôn cho ñoàng voán .
Thöïc teá hieän nay, laïm phaùt ôû nöôùc ta taêng cao so vôùi
nhöõng naêm tröôùc, ñeå kieàm cheá laïm phaùt Nhaø nöôùc ñaõ thaét chaët
cho vay, taêng döï tröõ baét buoäc ñeå haïn cheá cung tieàn , vì vaäy aûnh
höôûng giaùn tieáp ñeán TTCK
62
3.3.2.2.2 Ruûi ro trong chính saùch
Ruûi ro chính saùch cuõng laø vaán ñeà ñoái vôùi nha ø ñaàu tö, ñaëc
bieät nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Chính saùch quaûn lí coù aûnh höôûng
maïnh meõ ñeán thò tröôøng, khi maø TTCK ñang trong giai ñoaïn
giaûm maïnh, vieäc ñieàu chænh chính saùch vó moâ laø raát caàn thieát ñeå
“cöùu” thò tröôøng, cuûng coá nieàm tin nhaø ñaàu tö. Tuy nhieân, ra moät
quyeát ñònh thích hôïp ñeå bình oån thò tröôøng trong ngaén haïn vaø
phaùt trieån thò tröôøng trong daøi haïn caàn noå löïc cuûa nhieàu ngöôøi coù
lieân quan.
3.3.2.2.3 Thoâng tin baát caân xöùng, mua baùn noäi giaùn
TTCK Vieät Nam cuõng nhö baát kyø thò tröôøng môùi noåi naøo
treân theá giôùi, hieän töôïng thoâng tin baát caân xöùng xaûy ra phoå
bieán treân moïi ngaønh, lónh vöïc. Coù tình traïng thoâng tin coâng
boá töø caùc nhaø phaùt haønh hoaëc thoâng tin löu truyeàn tre ân TTCK
gaây khoù hieåu cho caùc nhaø ñaàu tö khoâng chuyeân, môùi tham gia
thò tröôøng. Tình traïng baát caân xöùng veà thoâng tin seõ daãn ñeán
vieäc ñaàu tö ñöa racaùc quyeát ñònh khoâng chính xaùc, gaây cung
caàu aûo, thò tröôøng bong boùng vaø tieàm a ån nguy cô suïp ñoå thò
tröôøng theå hieän nhöõng ñieåm sau:
Thöù nhaát, söï roø ræ thoâng tin coøn theå hieän ôû vieäc
coâng boá caùc thoâng tin coù lôïi cuûa coâng ty. Ví duï ñoái vôùi caùc
quyeát ñònh cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò nhö chia coå töùc baèng coå
phieáu thöôûng, taêng qui moâ voán,… thoâng thöôøng do caùc nguoàn
quan heä caù nhaân, moät soá nhaø ñaàu tö coøn bieát tröôùc khi Trung
taâm chöùng khoaùn coâng boá vaøi ngaøy vaø ñaõ tranh thuû thu mua
63
coå phieáu ñeå chôø giaù leân. Ñeán khi caùc nha ø ñaàu tö coøn laïi bieát
ñöôïc thoâng tin thì ñaõ quaù muoän.
Thöù hai, doanh nghieäp cung caáp thoâng tin
khoâng coâng baèng ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö: öu tieân cung caáp
thoâng tin cho caùc nhaø ñaàu tö chieán löôïc, caùc nhaø ñaàu tö toå
chöùc maø khoâng coâng boá roäng raõi. Ñeán nay, moät hieän töôïng
phoå bieán cho thaáy caùc cuoäc ñaáu giaù thì ngöôøi ñaáu giaù thaønh
coâng chuû yeáu laø caùc nhaø ñaàu tö toå chöùc
Thöù ba, laø hieän töôïng löøa ñaûo. Ñaây khoâng phaûi
laø hieän töôïng phoå bieán treân TTCK Vieät Nam nhöng raát ñaùng
caûnh baùo caùc nhaø ñaàu tö nghieäp dö, ñaëc bieät nhöõng ngöôøi
khoâng coù kieán thöùc veà chöùng khoaùn vaø kinh teá laïi coù tham
voïng laøm giaøu baèng kinh doanh chöùng khoaùn. Tieáp ñoù laø vuï
löøa ñaûo haøng chuïc tyû ñoàng, lôïi duïng loøng tin cuûa nhöõng ngöôøi
chöùng khoaùn nhoû leû ñeå oâm tieàn boû chaïy.
Thöù tö, laø vieäc tung tin ñoàn thaát thieät. Trong
thôøi gian 8 naêm hoaït ñoäng cuûa TTCK, coù khoâng ít tin ñoàn aûnh
höôûng ñeán uy tín cuûa caùc coâng ty nieâm yeát. Caùc tin naøy
thöôøng ñöôïc tung ra treân caùc dieãn ñaøn chöùng khoaùn, treân caùc
saøn giao dòch chöùng khoaùn, hoaëc ñöôïc truyeàn mieäng. Do nhaø
ñaàu tö chöa coù kinh nghieäm, kyõ naêng ñeå kieåm chöùng nguoàn
thoâng tin, ñoàng thôøi do cô cheá thoâng tin cuûa doanh nghieäp coøn
yeáu keùm, cham chaïp neân daãn ñeán gaây taâm lyù hoang mang
cho nhaø ñaàu tö, aûnh höôûng ñeán giaù caû coå phieáu treân thò
tröôøng.
64
Thöù naêm, laø caùc cô quan truyeàn thoâng cung caáp
thoâng tin sai leäch, khoâng ñaày ñuû. Ñaây khoâng phaûi laø hieän
töôïng phoå bieán nhöng khieán cho caùc nhaø ñaàu tö chuyeân
nghieäp khoâng maáy tin caäy vaøo chaát löôïng thoâng tin cuûa caùc
cô quan baùo chí. Maët khaùc, veà noäi dung thoâng tin do cô quan
truyeàn thoâng cung caáp, chuû yeáu vaãn laø tin töùc, dieãn bieán thò
tröôøng, chöa coù nhieàu caùc thi6ng tin nhaän ñònh phaân tích
mang tính ñònh höôùng cho nhaø ñaàu tö vaø thò tröôøng.
Maëc duø ñeán nay chöa coù nhöõng nghieân cöùu ñònh löôïng nhöng coù
theå khaùi quaùt böùc tranh toaøn caûnh tình traïng baát caân xöùng thoâng tin treân
TTCK Vieät Nam khaù hoãn ñoän. Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi ñaùnh giaù cuûa caùc
chuyeân gia veà tình traïng TTCK Vieät Nam ñang phaùt trieån quaù noùng,
khoâng phaûn aùnh thöïc chaát giaù trò cuûa doanh nghieäp vaø cung caàu thò
tröôøng.
3.3.2.2.4 Tình traïng ñaàu tö theo phong traøo taïo nhöõng côn soát
chöùng khoaùn aûo vaø nhöõng tieàm naêng baát oån cho thò
tröôøng
Trong thôøi gian khoaûng naêm 2006 -2007, ôû nöôùc ta, nhaát laø
Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø Haø Noäi ñang roä leân phong traøo “nhaø
nhaø chôi chöùng khoaùn, ngöôøi ngöôøi chôi chöùng khoaùn”. Ño äi nguõ
caùc nhaø ñaàu tö chöùng khoaùn bao goàm caû nhöõng ngöôøi buoân baùn
nhoû, coâng chöùc veà höu, giaùo vieân, boä ñoäi, thaäm chí caû noâng daân,
trong ñoù coù nhieàu ngöôøi chöa heà ñoïc heát moät taøi lieäu lí thuyeát,
moät baûn tin chöùng khoaùn , hoaëc tham gia moät lôùp boài döôõng kieán
thöùc TTCK ngaén haïn naøo.
65
Hieän töôïng gia taêng caùc nhaø ñaàu tö tö nhaân khoâ ng chuyeân
hoaëc thieáu chuyeân nghieäp nhö ñaõ neâu treân laø bình thöôøng vaø taát
yeáu, ñeå daàn hình thaønh moät ñoäi nguõ ñoâng ñaûo hôn caùc nhaø ñaàu
tö chuyeân nghieäp. Söï gia taêng ñoù xuaát phaùt töø choã: TTCK Vieät
Nam môùi chính thöùc hoaït ñoäng trong vaøi naêm gaàn ñaây. TTCK
ñang coøn laø môùi meû khoâng chæ vôùi caùc nhaø ñaàu tö, maø coøn caû vôùi
baûn thaân caùc nhaø quaûn lyù, cuõng nhö caùc nhaø toå chöùc loaïi hình thò
tröôøng naøy. Söï nôùi loûng vieäc tham gia cuûa caùc nhaø ñaàu tö chuyeân
nghieäp nöôùc ngoaøi vaøo TTCK Vieät Nam ñaõ, ñang vaø seõ caøng
kích thích caùc nhaø ñaàu tö tö nhaân khoâng chuyeân nghieäp theâm
ñoäng löïc vaø choã döïa ñeå nhaäp “cuoäc chôi” naøy, bôûi hoï coù theå ñaàu
tö kieåu “aên theo”, baét chöôùc, hoaë c thoâng qua coâng ty tín thaùc do
caùc nhaø ñaàu tö chuyeân nghieäp nöôùc ngoaøi quaûn lyù.
Vieäc coù nhieàu nhaø ñaàu tö môùi tham gia kinh doanh chöùng
khoaùn gaàn ñaây khieán ngöôøi ta lieân töôûng vaø nhaän thaáy ñaâu ñoù
moät soá bieåu hieän mang tính phong traøo vaø taâm lyù ñaùm ñoâng, gaàn
gioáng nhö caùc “côn soát” buoân baùn baát ñoäng saûn caùch ñaây khoâng
laâu ôû Vieät Nam. Khi tyû leä caùc nhaø ñaàu tö tö nhaân thieáu chuyeân
nghieäp ñaït tôùi möùc ñoä naøo ñoù trong toång giao dòch treân TTCK seõ
coù khaû naêng taïo ra nhöõng tieàm aån baát oån, thaäm chí daãn ñeán ñoå
vôõ trong hoaït ñoäng cuûa TTCK. Bôûi leõ, nhöõng phaùn ñoaùn vaø phaûn
öùng cuûa hoï thöôøng naëng veà caûm tính vaø taâm lyù ñaùm ñoâng, döïa
treân caùc muïc tieâu kinh doanh ngaén haïn, thaäm chí mang tính ñaàu
cô. Chæ caàn moät ñoàn kieåu ræ tai, hoaëc tröôùc moät hoaït ñoäng mua –
baùn chöùng khoaùn cuûa moät “ñai gia” naøo ñoù maø hoï ngaàm theo doõi
ñeå baét chöôùc, cuõng khieán caùc phaûn öùng mua – baùn chöùng khoaùn
66
cuûa hoï trôû neân gia taêng ñoät bieán, phaù vôõ caùc quy luaät thoâng
thöôøng cuûa cung – caàu thò tröôøng, töø ñoù laøm hoãn loaïn caùc hoaït
ñoäng treân TTCK vaø coù theå laøm laây lan sang caùc thò tröôøng vaø
hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi khaùc.
Vôùi nhöõng ruûi ro hieän coù treân TTCK Vieät Nam nhö ñaõ phaân tích
ôû treân, coäng vôùi tình traïng aûm ñaûm cuûa thò tröôøng trong thôøi gian qua,
ñeå laáy laïi loøng tin cuûa nhaø ñaàu tö cuõng nhö thu huùt nhaø ñaàu tö quay trôû
laïi thò tröôøng, coù theå noùi raèng ñaây laø thôøi ñieåm chín muoài ñeå trieån khai
quyeàn choïn chöùng khoaùn. Ñaây cuõng chính laø xu theá taát yeáu cuûa nhieàu
saøn giao dòch treân theá giôùi, vì caùc coâng cuï naøy khoâng chæ laøm phong
phuù theâm saûn phaåm treân thò tröôøng maø coøn giuùp nhaø ñaàu tö phoøng ngöøa
ruûi ro moät caùch höõu ích.
3.3.3Söï caàn thieát cuûa vieäc öùng duïng giao dòch quyeàn choïn ôû TTCK Vieät
Nam
3.3.3.1 Taïo ra coâng cuï baûo veä lôïi nhuaän cho nhaø ñaàu tö
Töø nhöõng phaàn trình baøy ôû treân cho ta thaáy quyeàn choïn laø
coâng cuï giaûm thieåu ruûi ro vaø toái ña hoùa lôïi nhuaän moät caùch höõu hieäu
cho caùc nhaø ñaàu tö, ñieàu naøy caøng coù yù nghóa ñoái vôùi nhaø ñaàu tö Vieät
Nam bôûi nhöõng lyù do sau:
- Coâng cuï quyeàn choïn raát phuø hôïp vôù i tính caùch thaän troïng cuûa
ngöôøi Vieät Nam laø giaûm thieåu ruûi ro
- Haøng hoùa treân TTCK Vieät Nam hieän nay ñang raát ít, cô hoäi löïa
choïn ñaàu tö cuûa nhaø ñaàu tö khoâng nhieàu .
67
Do ñoù, neáu quyeàn choïn chöùng khoaùn ñöôïc öùng duïng giao dòch
treân TTCK Vieät Nam seõ thu huùt theâm ñöôïc raát nhieàu nhaø ñaàu tö vaøo thò
tröôøng
3.3.3.2 Thuùc ñaåy phaùt trieån TTCK Vieät Nam
TTCK Vieät Nam ñöôïc ñaùnh giaù laø moät thò tröôøng môùi noåi,
ñaày ruûi ro, nguoàn cung coøn nhieàu haïn cheá . Vôùi vai troø laø coâng cuï baûo
veä lôïi luaän vaø giaûm thieåu ruûi ro quyeàn choïn taïo taâm lyù an toaøn hôn khi
ñaàu tö tröïc tieáp vaøo coå phieáu, do ñoù thu huùt ñöôïc theâm nhieàu nhaø ñaàu
tö coøn e ngaïi veà möùc ñoä maïo hieåm, ruûi ro treân TTCK maïnh daïn t ham
gia thò tröôøng. Vôùi vai troø laø moät haøng hoùa treân TTCK, neân khi quyeàn
choïn ñöôïc öùng duïng giao dòch, nhieàu nhaø ñaàu tö seõ tham gia thò tröôøng
ñeå kinh doanh quyeàn choïn. Khi nhieàu nhaø ñaàu tö tham gia thò tröôøng seõ
laøm caàu haøng hoùa chöùng khoaùn taêng. Ñieàu naøy laøm cho thò tröôøng trôû
neân soâi ñoäng vaø cô hoäi phaùt trieån, môû roäng thò tröôøng laø raát cao .
3.3.3.3 Taùc ñoäng giaùn tieáp ñeán caùc coâng ty nieâm yeát
Khoâng phaûi coâng ty naøo nieâm yeát treân TTCK cuõng ñöôïc g iao
dòch treân thò tröôøng quyeàn choïn , maø chæ coù caùc coâng ty nieâm yeát ñaùp
öùng caùc ñieàu kieän cuûa UÛy Ban Chöùng Khoaùn Nhaø Nöôùc ñaët ra ñoái vôùi
thò tröôøng quyeàn choïn môùi ñöôïc giao dòch. Vì vaäy, caùc coâng ty nieâm yeát
luoân phaûi noå löïc phaán ñaáu trong hoaït ñoäng kinh doanh ñeå taïo vaø giöõ uy
tín cuûa coâng ty treân thò tröôøng.
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3
Töø nhöõng nhaän ñònh veà TTCK Vieät Nam laø moät thò tröôøng ñaày ruûi ro, coù
theå noùi raèng thò tröôøng ñang raát caàn moät c oâng cuï phoøng ngöøa ruûi ro hieän ñaïi nhö
quyeàn choïn chöùng khoaùn. Theá nhöng, sau khi nghieân cöùu kinh nghieäm veà toå chöùc
68
saøn giao dòch quyeàn choïn chöùng khoaùn taïi UÙc, ta thaáy quyeàn choïn chöùng khoaùn laø
moät saûn phaåm phaùi sinh raát phöùc taïp, beân caïnh nhöõng lôïi ích to lôùn coøn tieàm aån
nhöõng ruûi ro lôùn. Vì vaäy caàn phaûi nghieân cöùu kyõ tröôùc khi aùp duïng quyeàn choïn
chöùng khoaùn vaøo Vieät Nam.
69
CHÖÔNG 4: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP ÑEÅ ÖÙNG DUÏNG GIAO DÒCH QUYEÀN
CHOÏN CHÖÙNG KHOAÙN VAØO TTCK VIEÄT NAM
Theá nhöng quyeàn choïn chöùng khoaùn khoâng phaûi laø “lieàu thuoác thaàn tieân” ñoái vôùi
taát caû nhaø ñaàu tö, vì kinh doanh quyeàn choïn laø döïa treân söï ñ aùnh cöôïc veà giaù cuûa
chöùng khoaùn cô sôû trong töông lai , maëc khaùc quyeàn choïn laø moät coâng cuï raát phöùc
taïp do ñoù khoâng phaûi luùc naøo söû duïng quyeàn choïn cuõng mang laïi hieäu quaû cao,
maø ngöôïc laïi quyeàn choïn ñem laïi moät soá ruûi ro lôùn, ñaëc bieät ñoái vôùi thò tröôøng
coøn non yeáu nhö Vieät Nam Do ñoù, ñeå coù theå aùp duïng giao dòch quyeàn choïn chöùng
khoaùn vaøo TTCK Vieät Nam, Nhaø nöôùc caàn ñöa ra caùc giaûi phaùp ñeå haïn cheá ruûi ro vaø
phaùt trieån thò tröôøng.
4.1 Nhoùm giaûi phaùp veà toå chöùc vaø quaûn lyù saøn giao dòch
4.1.1Hoaøn thieän khung phaùp lyù
TTCK muoán thu huùt ñöôïc nhieàu nhaø ñaàu tö, tröôùc heát phaûi taïo cho nhaø
ñaàu tö taâm lyù ñöôïc kinh doanh moät caùch coâng baèng treân thò tröôøng. TTCK oån
ñònh vaø phaùt trieån laø thò tröôøng ít xaûy ra gian laän, phaï m phaùp; moïi haønh vi
sai phaïm phaûi bò xöû lyù nghieâm minh, chính xaùc. Thò tröôøng ñoù chæ coù theå
ñöôïc xaây döïng treân cô sôû coù moät heä thoáng phaùp luaät hoaøn thieän.
Luaät Chöùng khoaùn soá 70/2006/QH11 ñaõ ñöôïc Quoác hoäi nöôùc Coäng hoøa
xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam khoùa XI, kyø hoïp thöù 9 thoâng qua ngaøy 29 thaùng
06 naêm 2006. Ñaây laø vaên baûn phaùp luaät cao nhaát veà chöùng khoaùn vaø TTCK.
Vôùi muïc tieâu khaéc phuïc nhöõng khieám khuyeát, baát caáp trong khuoân khoå
phaùp luaät chöùng khoaùn vaø TTCK ôû Nghò ñònh 144, ñoàng boä hoùa vôùi Luaät
Doanh nghieäp, Luaät Ñaàu tö, taïo ra moâi tröôøng phaùp luaät oån ñònh cho caùc nhaø
ñaàu tö. Luaät chöùng khoaùn ra ñôøi cuõng nhaèm taïo ñieàu kieän hình thaønh khuoân
70
khoå phaùp luaät trong vieäc quaûn lyù, giaùm saùt thò tröôøng, ñaûm baûo nguyeân taéc
hoaït ñoäng thò tröôøng: coâng khai, coâng baèng, minh baïch vaø baûo veä lôïi ích hôïp
phaùp cuûa caùc nhaø ñaàu tö, ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän cho TTCK Vieät Nam hoäi
nhaäp vôùi TTCK khu vöïc vaø quoác teá.
Rieâng khoaûn 9, ñieàu 71 Luaät Chöùng khoaùn qui ñònh veà nghóa vuï cuûa
coâng ty chöùng khoaùn nhö sau: “Thöïc hieän vieäc baùn hoaëc cho khaùch haøng baùn
chöùng khoaùn khi khoâng sôû höõu chöùng khoaùn vaø cho khaùch haøng vay chöùng
khoaùn ñeå baùn theo quy ñònh cuûa Boä Taøi chính”. Nhö vaäy, luaät thì khoâng caám
nhöng phaûi chôø höôùng daãn cuûa Boä Taøi chính. Theo Quyeát ñònh soá 701/QÑ -
UBCK ngaøy 20/11/2006 cuûa UÛy ban chöùng khoaùn Nhaø nöôùc ban haønh Keá
hoaùch phaùt trieån coâng ty chöùng khoaùn giai ñoaïn 2006 – 2010, thì ñeán naêm
2009 nghieäp vuï baùn khoáng seõ coù quy cheá höôùng daãn thöïc hieän. Nhö vaäy, coù
theå noùi baùn khoáng laø “tieân phong” cuûa thò tröôøng quyeàn choïn chöùng khoaùn
Vieät Nam vì thöïc chaát khi söû duïng coâng cuï quyeàn choïn laø nhaø ñaàu tö ñang
“ñaùnh cöôïc” vaøo söï bieán ñoäng giaù caû. Tuy nhieân hieän nay heä thoáng vaên baûn
phaùp luaät chöa quy ñònh chi tieát, ñaëc bieät laø ñoái vôùi TTCK phaùi sinh.
Trong töông lai, khi TTCK phaùt trieån oån ñònh, Chính phuû caàn nghieân
cöùu, boå sung Luaät chöùng khoaùn trong coâng taùc ñieàu chænh hoaït ñoäng giao
dòch, toå chöùc, giaùm saùt vaø xöû lyù ñoái vôùi thò tröôøng haøng hoùa phaùi sinh chöùng
khoaùn, giao cho UÛy ban chöùng kho aùn Nhaø nöôùc ban haønh quy ñònh chi tieát
haøng hoùa, caùch thöùc, phaïm vi giao dòch, cô caáu toå chöùc, bieän phaùp quaûn lyù,
giaùm saùt, xöû lyù,…khi xaây döïng thò tröôøng caùc saûn phaåm phaùi sinh naøy.
Ñeå quyeàn choïn coå phieáu phaùt huy vai tr oø laø moät trong nhöõng coâng cuï
phoøng ngöøa ruûi ro, traùnh caùc haønh vi tieâu cöïc töø maët traùi cuûa saûn phaåm phaùi
sinh naøy nhö löøa ñaûo, troán thueá, laøm sai leäch thoâng tin, thao tuùng TTCK,…
trong quaù trình xaây döïng khung phaùp lyù cho hoaït ñoäng giao dòch chöùng
71
khoaùn phaùi sinh, Chính phuû, Boä Taøi chính, UÛy ban chöùng khoaùn Nhaø nöôùc
caàn chuù troïng ñeán caùc yeáu toá cô baûn:
- Ñieàu kieän raøng buoäc cuûa caùc hôïp ñoàng quyeàn choïn chöùng khoaùn
- Ñieàu kieän ñoái vôùi caùc chöùng khoaùn cô sôû ñöôïc giao dòch quyeàn choïn
- Ñieàu kieän veà coâng boá thoâng tin, ñaûm baûo tính chuaån xaùc vaø minh baïch
treân thò tröôøng.
- Quy ñònh veà giôùi haïn giaù vaø soá löôïng hôïp ñoàng giao dòch ñeå traùnh tình
traïng thao tuùng thò tröôøng.
- Yeâu caàu veà kí quyõ ñeå traùnh tình traïng löøa ñaûo, maát khaû naêng thanh
toaùn.
- Môû cöûa thò tröôøng töï do cho taát caû caùc ñònh cheá trieån khai caùc hôïp ñoàng
phaùi sinh nhaèm ñaûm baûo söï phaùt trieån laønh maïnh cuûa thò tröôøng.
- Boå sung noäi dung lieân quan ñeán TTCK vaø thò tröôøng phaùi sinh chöùng
khoaùn vaøo moät soá boä luaät coù lieân quan nhö hình söï, daâ n söï, ngaân
haøng,…nhaèm ñieàu chænh vaø oån ñònh caùc hoaït ñoäng giao dòch treân nhöõng
thò tröôøng naøy.
Vì ñaëc ñieåm môùi meû, ña daïng, phöùc taïp, lieân quan ñeán giaù trò taøi saûn ôû
caùc thôøi ñieåm trong töông lai, caùc chuaån möïc, nguyeân taéc keá toaùn hieän nay
vaãn chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ghi nhaän vaø haïch toaùn ñuùng tính chaát nghieäp
vuï. Trong raát nhie àu naêm, caùc saûn phaåm phaùi sinh ñöôïc ghi cheùp vaøo caùc
khoaûn muïc ngoaøi baûng caân ñoái keá toaùn, vì theá khoù coù khaû naêng xaùc ñònh
nhöõng taùc ñoäng cuûa caùc saûn phaåm phaùi sinh naøy leân thu nhaäp cuûa coâng ty
thoâng qua baùo caùo taøi chính truyeàn thoáng. Nhöõng chöông trình phoøng ngöøa
72
ruûi ro thöôøng taïo ra caùc khoaûn laõi loã treân tieàn maët nhöng baûn chaát cuûa chuùng
leä thuoäc vaøo caùc giao dòch thöïc söï cuûa taøi saûn cô sôû trong töông lai.
Nhö vaäy, song song vôùi coâng taùc phaùt trieån thò tröôøng caùc hôïp ñoàng
chöùng khoaùn hay taøi saûn phaùi sinh, Chính phuû caàn nghieân cöùu boå sung caùc
chuaån möïc keá toaùn phuø hôïp ñeå höôùng daãn, ñieàu chænh thöïc hieän nhöõng
nghieäp vuï keá toaùn coù lieân quan vaø theå hieän ñuùng treân baùo caùo taøi chính.
Trong ñoù, coù theå quy ñònh trì hoaõn ghi nhaän laõi loã treân caùc giao dòch coâng cuï
phaùi sinh cho ñeán khi coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro ñöôïc hoaøn taát. Chaúng haïn,
coù theå quy ñònh caùc ñôn vò môû taøi k hoaûn theo doõi chi tieát caùc hôïp ñoàng
quyeàn choïn coå phieáu song song vôùi taøi khoaûn ñaàu tö coå phieáu thuoäc khoaûn
muïc ñaàu tö taøi chính hieän haønh. Phöông thöùc ghi nhaän laø chæ phaûn aùnh giaù
quyeàn choïn khi giao dòch hôïp ñoàng, chæ thö ïc söï keát chuyeån hình thaønh laõi loã
khi ñeán thôøi gian thöïc hieän hôïp ñoàng,…nhö vaäy seõ haïn cheá ñöôïc caùc haønh vi
tieâu cöïc thoâng qua phöông phaùp haïch toaùn vaø thoåi phoàng hay che giaáu soá
lieäu lieân quan ñeán caùc saûn phaåm phaùi si nh treân baùo caùo taøi chính hieän nay.
4.1.2Naâng cao vai troø vaø traùch nhieäm cuûa moät soá cô quan chöùc naêng coù
lieân quan
Ñeå naâng cao vai troø vaø traùch nhieäm cuûa moät soá cô quan chöùc naêng
trong vieäc ñieàu haønh vaø quaûn lyù TTCK taïi thò tr öôøng Vieät Nam, veà cô baûn
chuùng ta caàn thöïc hieän moät soá ñieåm sau ñaây:
Naâng cao vai troø cuûa UBCK Nhaø nöôùc ñeå ñuû söùc vaän haønh,
quaûn lyù vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà phaùt sinh trong thöïc tieãn ñoàng
thôøi thöïc hieän caùc yù töôûng veà xaây döïng vaø phaùt trieån TTCK
Vieät Nam trong thôøi gian saép tôùi.
Chuaån bò caùc tieàn ñeà caàn thieát ñeå tieáp tuïc chuyeån ñoåi Saøn giao
dòch chöùng khoaùn Haø Noäi thaønh Sôû giao dòch chöùng khoaùn. Sôû
73
giao dòch chöùng khoaùn phaûi ñuû söùc kieåm soaùt caùc ruûi ro, giaùm
saùt caùc giao dòch noäi giaùn vaø caùc giao dòch baát thöôøng baèng
nhöõng coâng cuï hieän ñaïi vaø coâng ngheä tieân tieán nhaèm cuûng coá
loøng tin cho caùc nhaø ñaàu tö.
Ñaåy maïnh hoaït ñoäng vaø taêng cöôøng vai troø cuûa caùc hieäp hoäi
trong vieäc hoã trôï cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc treân caùc phöông
dieän: xaây döïng khuoân khoå phaùp lyù, ñaøo taïo nhaân löïc, giaùm saùt
söï tuaân thuû quy ñònh phaùp luaät cuûa caùc thaønh vieân tham gia
TTCK.
4.1.3Naâng cao naêng löïc quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi TTCK
TTCK Vieät Nam laø moät thò tröôøng coøn non treû, caùc nhaø quaûn lyù coøn
chöa coù nhieàu kinh nghieäm trong vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haønh. Tuy nhieân, khi
Vieät Nam ñaõ hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá quoác teá thì naêng löïc quaûn lyù cuûa nhaø
nöôùc ñoái vôùi TTCK caàn ñöôïc naâng cao. Ñeå coù theå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu
quaûn lyù cuûa mình nhaø nöôùc caàn:
Naâng cao naêng löïc vaø trình ñoä nguoàn nhaân löïc cuûa nhaø nöôùc.
Quan taâm nhieàu hôn nöõa ñeán vaán ñeà tuyeån duïng nhaân söï. Coù
chính saùch tieàn löông thoûa ñaùng ñeå chieâu moä vaø gìn giöõ nhaân
taøi. Coù chöông trình, keá hoaïch ñaøo taïo daøi haïn caû trong vaø
ngoaøi nöôùc cho caùn boä, coâng nhaân vieân,…
Taêng cöôøng naêng löïc quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc, ñaûm baûo söï quaûn
lyù linh hoaït, nhaïy beùn ñoái vôùi TTCK. Nhaø nöôùc thöïc hieän vieäc
ñieàu chænh, ñieàu tieát thò tröôøng thoâng qua caùc chính saùch, coâng
cuï kinh teá – taøi chính tieàn teä nhö caùc chính saùch veà thueá, la õi
suaát, ñaàu tö vaø caùc coâng cuï taøi chính khaùc.
74
Chính phuû, Boä Taøi chính vaø UBCK Nhaø nöôùc caàn phoái hôïp
chaët cheõ trong vieäc hoaøn thieän khung phaùp lyù, ñaøo taïo vaø boài
döôõng nguoàn nhaân löïc nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu cuûa coâng ta ùc
quaûn lyù TTCK.
Xaây döïng vaø aùp duïng caùc tieâu chí giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa
TTCK; phaùt trieån kyõ naêng giaùm saùt thích hôïp ñeå phaùt hieän
ñöôïc caùc giao dòch baát thöôøng; naâng cao kyõ naêng ñieàu tra
chuyeân saâu caùc giao dòch noäi giaùn, thao tuùng thò tröôøng.
Phoái hôïp giöõa coâng taùc giaùm saùt vaø coâng taùc thanh tra, kieåm tra
vieäc tuaân thuû phaùp luaät cuûa caùc thaønh vieân thò tröôøng; aùp duïng
nghieâm caùc cheá taøi daân söï, hình söï ñoái vôùi caùc haønh vi vi phaïm
phaùp luaät veà chöùng khoaùn vaø TTCK.
4.2 Nhoùm giaûi phaùp veà phaùt trieån thò tröôøng
4.2.1Taêng cung öùng cho thò tröôøng caû veà soá löôïng, chaát löôïng vaø chuûng
loaïi haøng hoùa
Veà nguyeân taéc, caùc coâng ty coå phaàn laø moät trong nhöõng thaønh phaà n chuû
yeáu tham gia vaøo quaù trình cung öùng haøng hoùa cho TTCK. Do ñoù, ñeå taêng
cung öùng haøng hoùa cho TTCK nhaø nöôùc caàn thöïc hieän moät soá giaûi phaùp sau:
Khuyeán khích caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm aên hieäu quaû tieán
haønh coå phaàn hoùa. Khi moät doanh nghieäp laøm aên hieäu quaû tieán
haønh coå phaàn hoùa, phaùt haønh chöùng khoaùn ra thò tröôøng thì chaéc
chaén noù seõ thu huùt ñöôïc söï chuù yù, quan taâm vaø ñoùn nhaän cuûa
coâng chuùng.
75
Chính phuû caàn chæ ñònh vaø xaây döïn g moät danh saùch vaø loä trình coå
phaàn hoùa caùc toång coâng ty nhaø nöôùc lôùn thuoäc caùc ngaønh maø
Nhaø nöôùc khoâng caàn naém giöõ hoaëc khoâng caàn chi phoái, ñoàng
thôøi aán ñònh moät loä trình nieâm yeát baét buoäc ñoái vôùi caùc doanh
nghieäp naøy ñeå nhanh choùng naâng cao chaát löôïng vaø quy moâ cuûa
nguoàn cung chöùng khoaùn.
Khuyeán khích caùc doanh nghieäp lôùn, caùc ngaân haøng thöông maïi
coå phaàn ñaåy nhanh quaù trình coå phaàn hoùa, phaùt haønh coå phieáu vaø
tham gia nieâm yeát tre ân TTCK.
Ñaåy maïnh vaø môû roäng vieäc chuyeån ñoåi caùc doanh nghieäp coù voán
ñaàu tö nöôùc ngoaøi thaønh coâng ty coå phaàn vaø coù chính saùch
khuyeán khích caùc doanh nghieäp tham gia nieâm yeát coå phieáu treân
TTCK.
Coù chính saùch khuyeán khích, thu huùt nhieàu loaïi hình doanh
nghieäp tham gia vaøo TTCK, ñaëc bieät laø taïo ñieàu kieän ñeå caùc
doanh nghieäp vöøa vaø nhoû laøm aên hieäu quaû tham gia nieâm yeát.
4.2.2Tieáp caän coäng cuï quyeàn choïn ñeán caùc nhaø ñaàu tö chöùng khoaùn
Hieän nay möùc thu nhaäp cuûa ña soá ngöôøi daân trong nöôùc coøn raát thaáp.
Taâm lyù ñaàu tö cuûa ngöôøi Vieät Nam luoân ñaët vaán ñeà an toaøn, baûo toaøn voán laø
treân heát, hoï e ngaïi vôùi ruûi ro daàu bieát raèng ruûi ro cao thì tyû suaát sinh lôøi cao.
Vaø do ñoù, vôùi tính naêng vaø öu ñieåm cuûa mình, quyeàn choïn coå phieáu laø coâng
cuï phoøng ngöøa ruûi ro raát phuø hôïp vôùi ña phaàn nhaø ñaàu tö Vieät Nam, maëc
khaùc ñaây cuõng laø moät trong nhöõng thò tröôøng giao dòch soâi ñoäng thoâng qua söï
taêng giaûm giaù caû döïa treân bieán ñoäng cuûa giaù chöùng khoaùn cô sôû, hình thaønh
moät trong nhöõng keânh ñaàu tö hieäu quaû cho nhöõng nhaø ñaàu tö öa thích ruûi ro.
Tuy nhieân, vôùi thöïc tieãn TTCK nöôùc ta hieän nay, ngay caû coâng taùc phoå caäp
76
kieán thöùc chöùng khoaùn ñeán coâng chuùng xem ra coøn nhieàu haïn cheá, vieäc tieáp
can coâng cuï chöùng khoaùn phaùi sinh ñeán caùc nhaø ñaàu tö coøn khoù khaên gaáp
boäi.
Trong töông lai, song song vôùi coâng taùc xaây döïng moâ hình thò tröôøng
quyeàn choïn coå phieáu, UÛy ban chöùng khoaùn Nhaø nöôùc caàn xaây döïng moät soá
bieän phaùp phoå bieán saûn phaåm chöùng khoaùn phaùi sinh naøy ñeán caùc nhaø ñaàu
tö. Ñaây cuõng laø moät trong nhöõng nhaân toá kích caàu cho TTCK cô sôû, döïa vaøo
caùc chieán thuaät keát hôïp ña daïng vaø taïo ra taâm lyù an taâm treân thò tröôøng. Caùc
bieän phaùp tieáp caän coù theå bao goàm:
- Thoâng qua phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng
- Thoâng qua caùc ñònh cheá taøi chính
- Thoâng qua caùc chöông trình taäp huaán vaø giaùo trìn h giaûng daïy veà
chöùng khoaùn, caùc khoùa hoïc caáp chöùng chæ haønh ngheà chöùng
khoaùn,…
- Trieån khai caùc cuoäc hoäi thaûo, noùi chuyeän chuyeân ñeà.
- Phoå bieán kieán thöùc qua caùc keânh thoâng tin treân TTCK.
4.2.3Naâng cao hieäu quaû cung caáp thoâng tin
Ñeå TTCK hoaït ñoäng hieäu quaû thì vieäc cung caáp ñaày ñuû vaø kòp thôøi caùc
thoâng tin laø ñieàu voâ cuøng quan troïng. Ñeå ñaûm baûo vieäc cung caáp thoâng tin
moät caùch hieäu quaû caàn thöïc hieän moät soá ñieåm sau:
Chính saùch phaùt haønh chöùng khoaùn ra coâng chuùng caàn phaûi ñöôïc
chuyeån ñoåi haún theo höôùng thò tröôøng baèng caùch chuyeån ñoåi töø
hình thöùc quaûn lyù (xeùt duyeät, chaáp nhaän) sang chính saùch quaûn lyù
theo hình thöùc coâng boá thoâng tin (ñeä trình hoà sô theo ñuùng th uû
tuïc quy ñònh vaø chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà nhöõng noäi
dung coâng boá).
77
Thieát laäp caùc tieâu chuaån cao ñoái vôùi yeâu caàu thoâng tin; baûo ñaûm
tính minh baïch, coâng baèng vaø ñaùng tin caäy cuûa caùc thoâng tin
ñöôïc coâng boá nhaèm gia taêng theâm nieàm tin cho ngöôøi ñaàu tö.
Cuõng caàn coù cheá taøi xöû lyù ñoái vôùi nhöõng haønh vi coá tình coâng boá
thoâng tin sai leäch hoaëc thieáu trung thöïc nhaèm truïc lôïi ñeå baûo veä
lôïi ích cuûa nhaø ñaàu tö.
Giaùm saùt vaø hoã trôï caùc coâng ty nieâm yeát trong vieäc quaûn trò coâng
ty; thöïc hieän cheá ñoä keá toaùn, kieåm toaùn theo quy ñònh cuûa phaùp
luaät. Taêng cöôøng quaûn lyù, giaùm saùt caùc coâng ty nieâm yeát trong
vieäc thöïc hieän nghóa vuï coâng boá thoâng tin vaø c aùc nghóa vuï khaùc
ñoái vôùi nhaø ñaàu tö.
4.2.4Hoaøn thieän quy trình vaø trang bò heä thoáng kyõ thuaät giao dòch
Ñaây laø giaûi phaùp nhaèm taïo ra ñoäng löïc cho vieäc öùng duïng giao dòch
quyeàn choïn chöùng khoaùn ôû Vieät Nam. Vieäc hoaøn thieän quy trì nh vaø trang bò
heä thoáng kyõ thuaät giao dòch bao goàm nhöõng coâng vieäc cuï theå nhö sau:
Tieáp tuïc chuyeån ñoåi Saøn giao dòch chöùng khoaùn Haø Noäi thaønh
Sôû giao dòch chöùng khoaùn. Toaøn boä hoaït ñoäng cuûa Sôû giao dòch
chöùng khoaùn seõ pha ûi chòu söï chi phoái cuûa phaùp luaät gioáng nhö
caùc doanh nghieäp khaùc. Vieäc thaønh laäp Sôû giao dòch chöùng
khoaùn khoâng nhöõng coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán TTCK maø coøn laø
moät trong nhöõng tieàn ñeà quan troïng cho vieäc phaùt trieån thò tröôø ng
giao dòch caùc hôïp ñoàng chöùng khoaùn phaùi sinh trong töông lai.
Hoaøn chænh vai troø cuûa trung taâm löu kyù chöùng khoaùn nhaèm taïo
söï ñoàng boä veà keát caáu haï taàng cho TTCK Vieät Nam, ñoàng thôøi
noù coøn mang laïi nhieàu lôïi ích khaùc nh ö giaûm thieåu ruûi ro vaø chi
phí lieân quan ñeán vieäc thanh toaùn caùc giao dòch chöùng khoaùn.
78
Hoaøn thieän vaø ñoàng boä hoùa vieäc aùp duïng haï taàng coâng ngheä
thoâng tin cho thò tröôøng. Heä thoáng giao dòch vaø coâng boá thoâng tin
cuûa caû Sôû giao dòch chöùng khoaùn Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø
Saøn giao dòch chöùng khoaùn ôû Haø Noäi noùi chung coøn raát haïn cheá
vaø thuû coâng. Do ñoù chuùng ta caàn xaây döïng moät cô sôû haï taàng
coâng ngheä thoâng tin moät caùch hieäu quaû baèng caùc bi eän phaùp cuï
theå nhö:
+ ÖÙng duïng vaø hoaøn thieän heä thoáng giao dòch töï ñoäng hieän
ñaïi vaän haønh taïi Sôû giao dòch chöùng khoaùn Thaønh phoá Hoà
Chí Minh. Keát noái maïng dieän roäng giöõa heä thoáng giao
dòch cuûa caùc Sôû, Saøn giao dòch vôùi caùc Coâng ty chöùng
khoaùn thaønh vieân. Xaây döïng heä thoáng giaùm saùt töï ñoäng
keát noái vôùi caùc heä thoáng giao dòch, coâng boá thoâng tin, löu
kyù, thanh toaùn,…
+ Ñaûm baûo coù moät heä thoáng coâng boá thoâng tin coù theå truyeàn
phaùt roäng vaø truy caäp deã daøng cho caùc ñoái töôïng tham gia
thò tröôøng, ñaëc bieät laø caùc nhaø ñaàu tö. Môû roäng phaïm vi
thoâng tin caàn coâng boá treân cô sôû xaây döïng côû sôû döõ lieäu
thoâng tin ñaày ñuû.
+ Töï ñoäng hoùa heä thoáng löu kyù vaø thanh toa ùn buø tröø chöùng
khoaùn. Thöïc hieän dòch vuï löu kyù cho caùc chöùng khoaùn
chöa nieâm yeát. Giaûm thôøi gian thanh toaùn giao dòch chöùng
khoaùn nhaèm naâng cao tính thanh khoaûn cho thò tröôøng.
Thöïc hieän noái maïng giöõa caùc thaønh vieân löu kyù v aø caùc Sôû,
Saøn giao dòch ñeå cung caáp chính xaùc, kòp thôøi nhöõng thoâng
tin coù lieân quan.
79
+ Xaây döïng phaàn meàm tính giaù quyeàn choïn
Ñeå quyeàn choïn chöùng khoaùn ngaøy caøng ñöôïc söï quan taâm
cuûa nhaø ñaàu tö cuõng nhö caùc thaønh phaàn t ham gia khoâng
theå boû qua yeáu toá giaù caû trong giao dòch quyeàn choïn. Giaù
quyeàn choïn laø moät vaán ñeà laøm ñau ñaàu nhieàu nhöõng ai
quan taâm ñeán vieäc vaän haønh coâng cuï quyeàn choïn. Vì giaù
caû luoân laø chieác caàu noái quan troïng keát n oái ngöôøi baùn vaø
ngöôøi mua. Moät khi khoâng coù söï thoáng nhaát giaù caû thì
quyeàn choïn khoâng theå toàn taïi daøi laâu ñöôïc.
4.2.5Caùc nhoùm giaûi phaùp khaùc
4.2.5.1 Taêng cöôøng coâng taùc ñaøo taïo, nghieân cöùu vaø tuyeân truyeàn
Con ngöôøi ñoùng vai tro ø quyeát ñònh trong moïi hoaït ñoäng. Do ñoù,
vieäc ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi laø nhieäm vuï thöôøng xuyeân, lieân tuïc, nhaát laø
trong lónh vöïc naêng ñoäng nhö chöùng khoaùn. Quaù trình ñaøo taïo khoâng chæ
cho nhöõng nhaø phaân tích, nhaø moâi giôùi , nhaø quaûn lyù maø cho quaûng ñaïi
coâng chuùng.
Vieäc ñaøo taïo phaûi coù söï keát hôïp giöõa nhöõng yeâu caàu thöïc teá ñaët
ra vôùi vieäc ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc ôû caùc tröôøng ñaïi hoïc trong vaø ngoaøi
nöôùc. Hình thöùc ñaøo taïo cuõng caàn ña daïng nhö chính khoaù, hoäi thaûo,
ñaøo taïo töø xa,… nhaèm ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc ñoái töôïng vaø thoâng tin
tuyeân truyeàn, phoå bieán kieán thöùc veà TTCK cho coâng chuùng.
Ñeå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà nhaân löïc cho TTCK thì chöông
trình ñaøo taïo trong caùc tröôøng ñaïi hoïc nhö Ñaïi hoïc Kinh teá, Ñaïi hoïc
Ngaân haøng, Ñaïi hoïc Luaät,… caàn chuù troïng ñeán caùc moân hoïc lieân quan
80
ñeán TTCK. Noäi dung cuûa chöông trình phaûi ñaùp öùng nhöõng tieâu chuaån
tieân tieán nhaát.
Ngoaøi ra, caàn thöôøng xuyeân phoå bieán kieán thöùc veà chöùng khoaùn
vaø TTCK cho coâng chuùng thoâng qua caùc chuyeân muïc veà tìm hieåu kieán
thöùc chöùng khoaùn treân ñaøi phaùt thanh, truyeàn hình, internet,… Ñaây laø
keânh tuyeân truyeàn nhanh nhaát ñeán quaûng ñaïi coâng chuùng ñaàu tö.
4.2.5.2 Hoïc hoûi kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi
Ñaây laø giaûi phaùp voâ cuøng quan troïng trong vieäc öùng duïng caùc
giao dòch quyeàn choïn chöùng khoaùn ôû Vieät Nam. Chuùng ta coù theå hoïc
hoûi vaø aùp duïng kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc tieân tieán treân theá giôùi veà caùc
lónh vöïc nhö: vieäc toå chöùc saøn giao dòch, nguyeân taéc, cô cheá vaø quy
trình giao dòch; vieäc xaây döïng chính saùch phaùt trieån vaø quaûn lyù thò
tröôøng; vieäc xaây döïng khuoân khoå phaù p luaät cho TTCK; vieäc ñaøo taïo ñoäi
nguõ caùn boä, coâng chöùc quaûn lyù,…
4.3 Moät soá ñieàu kieän khaùc ñeå trieån khai giao dòch quyeàn choïn chöùng khoaùn
taïi Vieät Nam
Töø nhöõng phaân tích treân ñaây cho thaáy vieäc aùp duïng giao dòch quyeàn choïn
chöùng khoaùn taïi Vieät Nam laø ñieàu caàn ñöôïc trieån khai sôùm. Tuy nhieân, beân caïnh
nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên trong vieäc trieån khai caùc hoaït ñoäng cuûa TTCK noùi
chung vaø caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh noùi rieâng; vieäc xaây döïn g quyeàn choïn
chöùng khoaùn taïi nöôùc ta coøn raát nhieàu trôû ngaïi caàn phaûi vöôït qua.
Chính vì vaäy, ñeå quyeàn choïn chöùng khoaùn trôû thaønh moät saûn phaåm treân
TTCK Vieät Nam, moät soá ñieåm caàn löu yù:
- Caàn hieåu ñaày ñuû nhöõng nhaân toá taùc ñoäng ñeán giaù quyeàn choïn
81
Chaúng haïn mua quyeàn choïn mua khi nhaø ñaàu tö nghó chöùng khoaùn
seõ chæ taêng giaù. Thöïc teá, chöùng khoaùn taêng giaù nhöng quyeàn choïn vaãn
giaûm giaù trò. Ñoù laø do quyeàn choïn maø baïn choïn laø nhaïy caûm vôù i thôøi gian
vaø möùc ñoä bieán ñoäng.
- Phaûi coù nhöõng chieán löôïc ñaõ ñöôïc löïa choïn tröôùc cho moãi cô hoäi
Nhieàu nhaø kinh doanh laø môùi vôùi quyeàn choïn, chöa hieåu heát nhöõng
ruûi ro coù theå gaëp phaûi khi kinh doanh quyeàn choïn, coá gaéng aùp duïng quyeàn
choïn cho taát caû chöùng khoaùn muoán ñaàu tö. Trong tröôøng hôïp naøy gioáng nhö
ngöôøi thôï moäc laøm vieäc chæ vôùi caây buùa. Maëc duø, buùa laø moät coâng cuï quan
troïng, nhöng khoâng phaûi laø coâng cuï coù theå laøm ñöôïc taát ca û coâng vieäc trong
moïi tình huoáng. Coù nhöõng coâng cuï khaùc seõ hieäu quaû hôn neáu bieát caùch söû
duïng. Coâng cuï toát khi phuø hôïp vôùi coâng vieäc. Ñaàu tö hay kinh doanh trôû
neân khoù khaên khi khoâng söû duïng ñuùng chieán löôïc. Do ñoù, vieä c hoïc taát caû
caùc chieán löôïc laø ñieàu quan troïng.
- Caùc böôùc caàn thieát khi tham gia vaøo thò tröôøng quyeàn choïn
Khi nhaø ñaàu tö quyeát ñònh löïa quyeàn choïn ñeå kinh doanh thì phaûi
xaùc ñònh chieán löôïc naøo coù theå ñem laïi lôïi nhuaän, tieáp ñeán thaùng ñaùo haïn
vaø giaù thöïc hieän.
Trong giai ñoaïn hieän nay, Vieät Nam caàn thöïc hieän ñoàng boä nhoùm giaûi phaùp
veà toå chöùc vaø quaûn lyù saøn giao dòch vaø nhoùm giaûi phaùp veà phaùt trieån thò tröôøng
nhaèm ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu cô baûn cho vieäc hình thaønh thò tröôøng quyeàn choïn
chöùng khoaùn. Vieät Nam caàn laäp ra cho mình moät keá hoaïch haønh ñoäng cuï theå vôùi
nhöõng böôùc ñi thaän troïng vôùi muïc tieâu laø phaùt huy moät caùch toái ña vai troø cuûa thò
tröôøng quyeàn choïn chöùng khoaùn ñoái vôùi neàn kinh teá xaõ hoäi.
82
Treân cô sôû tham khaûo moâ hình toå chöùc saøn giao dòch quyeàn choïn chöùng khoaùn taïi
moät soá nöôùc treân theá giôùi, Vieät Nam coù theå xaây döïng cho mình moät moâ hình saøn
giao dòch quyeàn choïn coå phieáu ban ñaàu döïa vaøo quy moâ vaø ñieàu kieän hieän taïi.
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 4
Chöông 4 laø söï ñuùc keát cuûa caùc chöông tröôùc, töø nhöõng phaân tích veà lôïi ích cuõng
nhö ruûi ro cuûa quyeàn choïn vaø thöïc traïng cuûa TTCK Vieät Nam hi eän nay, vieäc trieån
khai saûn phaåm phaùi sinh naøy caàn phaûi thaän troïng, ñoàng thôøi xaây döïng khuoân khoå
phaùp lyù chuaån möïc cho caùc hoaït ñoäng naøy, trang bò heä thoáng thoâng tin, kyõ thuaät
giao dòch, ñaøo taïo ñoäi nguõ nhaân löïc, phoå bi eán kieán thöùc quyeàn choïn ñeán nhaø ñaàu
tö. Ñoù laø nhöõng giaûi phaùp then choát ñeå coù theå aùp duïng quyeàn choïn vaøo TTCK
Vieät Nam.
83
KEÁT LUAÄN ÑEÀ TAØI
Vieäc nghieân cöùu öùng duïng quyeàn choïn chöùng khoaùn vaøo thò tröôøng Vieät
Nam laøm ña daïng hoùa saûn phaåm cho thò tröôøng. Maët khaùc, saûn phaåm phaùi
sinh naøy coøn laø moät coâng cuï ñeå baûo veä nhaø ñaàu tö tröôùc nhöõng ruûi ro cuûa söï
bieán ñoäng veà giaù; ñoàng thôøi cuõng taïo theâm moät saân chôi môùi cho caùc nhaø
ñaàu tö keå caû nhaø ñaàu tö nhoû leû voán ít vaø goùp phaàn naâng cao tính caïnh tranh
cuûa TTCK Vieät Nam trong quaù trình hoäi nhaäp.
Vôùi mong muoán saûn phaåm phaùi sinh quyeàn choïn trôû thaønh moät saûn
phaåm quen thuoäc vôùi nhaø ñaàu tö, ñeà taøi cuõng trì nh baøy nhöõng chieán löôïc
kinh doanh quyeàn choïn cuï theå thích hôïp vôùi töøng xu höôùng thò tröôøng nhaèm
giuùp caùc nhaø ñaàu tö, nhaø kinh doanh tìm thaáy nhöõng kyõ naêng thöïc haønh caùc
loaïi hôïp ñoàng quyeàn choïn chöùng khoaùn caàn thieát cho hoaït ñoäng ñaàu tö vaø
kinh doanh cuûa mình.
Tuy nhieân, do söï giôùi haïn veà kinh nghieäm thöïc tieãn trong lónh vöïc
quyeàn choïn chöùng khoaùn, cuõng nhö söï haïn cheá veà kieán thöùc vaø thôøi gian
nghieân cöùu, ñeà taøi naøy khoâng theå traùnh khoû i nhöõng khieám khuyeát vaø sai soùt,
taùc giaû mong nhaän ñöôïc söï thoâng caûm vaø nhöõng chæ daãn, ñoùng goùp cuûa Quyù
Thaày Coâ, caùc nhaø nghieân cöùu, ñoäc giaû quan taâm,…ñeå taùc giaû coù ñöôïc nhöõng
thoâng tin, kinh nghieäm höõu ích laøm cô sôû cho vieäc nghieân cöùu toát hôn nhöõng
ñeà taøi khaùc veà sau.
84
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
Taøi lieäu tieáng Vieät
1. PGS. TS. Traàn Ngoïc Thô (Chuû bieân), TS. Nguyeãn Thò Ngoïc Trang, TS. Phan
Thò Bích Nguyeät, TS. Nguyeãn Thò Lieân Hoa, TS. Nguyeãn Thò Uyeâ n Uyeân,
(2005), Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi , Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Thaønh
phoá Hoà Chí Minh.
2. TS. Nguyeãn Thò Ngoïc Trang (Chuû bieân), PSG. TS. Traàn Ngoïc Thô, ThS.
Nguyeãn Khaéc Quoác Baûo, Hoà Quoác Tuaán (2006), Quaûn trò ruûi ro taøi chính,
Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Thaønh phoá Hoà Chí Minh.
3. PGS. TS. Traàn Ngoïc Thô, TS. Nguyeãn Ngoïc Ñònh (Ñoàng chuû bieân), TS.
Nguyeãn Thò Ngoïc Trang, TS. Nguyeãn Thò Lieân Hoa, ThS. Nguyeãn Khaéc
Quoác Baûo, (2005), Taøi chính quoác teá, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Thaønh phoá
Hoà Chí Minh.
4. TS. Buøi Leâ Haø, TS. Nguyeãn Vaên Sôn, TS. Ngoâ Thò Ngoïc Huyeàn, ThS.
Nguyeãn Thò Hoàng Thu, Thò tröôøng Future vaø Option, Nhaø xuaát baûn Thoáng
keâ
5. TS. Ñoaøn Thanh Haø (2005), AÙp duïng caùc giao dòch quyeàn choïn coå phieáu ôû
TTCK Vieät Nam, Taïp chí Ngaân haøng (soá 10/2005).
6. Caùc thoâng tin treân trang web cuûa UÛy ban chöùng khoaùn nhaø nöôùc,
7. Caùc thoâng tin treân trang web cuûa Coâng ty coå p haàn chöùng khoaùn Saøi Goøn,
8. Caùc thoâng tin treân trang web cuûa Coâng ty chöùng khoaùn Ngaân haøng Ñaàu tö
vaø Phaùt Trieån Vieät Nam,
85
Taøi lieäu tieáng Anh
1. Michael S.Williams & Amy Hoffman, Fundamentals of the Options market
2. John C. Hull (2006), Options, Futures, and other derivatives , Pearson
Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey 07458.
3. Kenneth R.Trester, 101 Option Trading Secrets, Institute for Options
Research, Inc. Lake Tahoe, Nevada
4. Australia Stock Exchange., m
86
Phuï luïc 1: Baûng voán hoùa TTCK cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc Chaâu AÙ Thaùi Bình
Döông (01/10/2007)
Nguoàn: Bloomberg
Quoác gia Voán hoùa
(trieäu $)
Thay ñoåi haøng thaùng
(%)
% thò tröôøng
theá giôùi (%)
%GDP
Nhaät Baûn 4,761,472 0.28 7.93 109.16
Trung Quoác 3,371,874 10.18 5.70 44.80
Hong Kong 2,583,792 16.44 4.32 909.21
UÙc 1,257,462 16.44 2.11 124.91
AÁn Ñoä 1,312,617 18.27 2.20 95.55
Haøn Quoác 1,165,114 7.67 1.95 92.93
Ñaøi Loan 784,862 4.95 1.32 182.95
Singapore 525,368 14.54 0.87 272.48
Malaysia 296,028 8.36 0.50 159.92
Indonesia 186,640 13.30 0.31 39.12
Thaùi Lan 197,467 7.03 0.33 70.82
Philippine 93,894 9.64 0.16 57.99
Pakistan 64,858 7.43 0.11 36.38
New Zealand 46,272 10.68 0.08 40.78
Vieät Nam 23,415 18.81 0.04 31.00
87
Phuï luïc 2: TÍNH GIAÙ QUYEÀN CHOÏN
Hieän nay treân theá giôùi coù nhieàu moâ hình ñeå tính giaù quyeàn choïn, trong ñoù moâ
hình ñöôïc aùp duïng phoå bieán vaø hieäu quaû laø moâ hình Black -Scholes vaø moâ hình
caây Binomial
1. Moâ hình Black-Scholes
Moâ hình Black-Scholes ñöôïc xaây döïng döïa treân caùc giaû ñònh:
- Ñoäng thaùi cuûa giaù chöùng khoaùn töông thích vôùi moâ hình logarit chuaån
ñaõ neâu ra ôû ñaàu chöông, vôùi μ vaø σ khoâng ñoåi
- Khoâng coù phí giao dòch hoaëc thueá. Taát caû chöùng khoaùn coù theå phaân
chia ñuôïc.
- Khoâng coù coå töùc treân chöùng khoaùn trong suoát voøng ñôøi cuûa quyeàn
choïn
- Khoâng coù cô hoäi arbitrage khoâng ruûi ro
- Chöùng khoaùn ñöôïc giao dòch lieân tuïc
- Nhaø ñaàu tö coù theå vay hoaëc cho vay vôùi cuøng laõi suaát khoâng ruûi ro
- Laõi suaát khoâng ruûi ro ngaén haïn r khoâng ñoåi.
Vôùi TTCK Vieät Nam khi maø giaù chöùng khoaùn bieán ñoäng khoâ ng theo moät qui
luaät naøo thì vieäc tính giaù quyeàn choïn theo moâ hình Black -Scholes gaëp khoù khaên
vaø khoâng theå aùp duïng ñöôïc.
2. Moâ hình caây Binomal
Kyõ thuaät höõu duïng vaø raát phoå bieán ñeå ñònh giaù quyeàn choïn chöùng khoaùn laø
caáu truùc caây binomal. Ñaây laø cô sôû trình baøy caùc höôùng phaùt trieån khaùc nhau
(theo loái nhò phaân) cuûa giaù chöùng khoaùn coù khaû naêng xaûy ra trong suoát voøng ñôøi
cuûa quyeàn choïn. Trong phaàn naøy chuùng ta seõ xem xeùt tröôùc tieân ñeán caáu tr uùc caây
88
binomial vaø moái lieân heä cuûa chuùng vôùi moät nguyeân taéc quan troïng ñaõ bieát laø ñònh
giaù ruûi ro khoâng ñoåi (risk neutral valuation).
Haõy xem xeùt vieäc ñònh giaù moät quyeàn choïn treân chöùng khoaùn khoâng traû coå
töùc. Chuùng ta baét ñaàu baèng vieäc phaân chia voøng ñôøi cuûa quyeàn choïn thaønh nhieàu
khoaûng thôøi gian ngaén coù ñoä daøi laø ∆t. Giaû ñònh raèng trong moãi khoaûng thôøi gian
giaù chöùng khoaùn di chuyeån töø giaù trò S ban ñaàu cuûa noù ñeán moät trong hai giaù t rò
môùi Su hoaëc Sd vôùi u>1 vaø d<1. Do ñoù, böôùc di chuyeån töø S ñeán Su laø di chuyeån
“leân”, vaø böôùc di chuyeån töø S ñeán Sd laø di chuyeån “xuoáng”. Xaùc suaát cuûa söï di
chuyeån leân ñöôïc giaû ñònh laø p, vaø xaùc suaát söï di chuyeån xuoáng laø 1-p. Neáu giaù
chöùng khoaùn taêng ñeán Su, khoaûn thu hoài töø quyeàn choïn ñöôïc goïi laø f u; neáu giaù
chöùng khoaùn giaûm ñeán Sd, khoaûn thu hoài töø quyeàn choïn ñöôïc goïi laø f d, giaù quyeàn
choïn ñöôïc bieåu thò laø f.
Khi söû duïng moâ hình binomial, chuùng ta seõ aùp duïng nguyeân taéc ñònh giaù
theo ruûi ro khoâng ñoåi vôùi giaû thieát nhö sau:
Thu nhaäp mong ñôïi töø taát caû chöùng khoaùn giao dòch baèng vôùi laõi suaát khoâng
ruûi ro.
Doøng löu kim trong töông lai coù theå ñöôïc ñònh giaù baèng caùch chieát khaáu caùc
giaù trò mong ñôïi cuûa chuùng theo möùc laõi suaát khoâng ruûi ro
Vaø caàn phaûi thöøa nhaän laø cô hoäi arbitrage khoâng toàn taïi
.Hình 1: Giaù chöùng khoaùn vaø quyeàn choïn trong caây moät böôùc
Sd
fd
Su
fu
1-p
p
S
f
89
Chuùng ta ñaàu tö vaøo moät danh muïc ñaàu tö bao goàm vò theá mua treân ∆ coå
phieáu vaø vò theá baùn treân moät quyeàn choïn. Chuùng ta tính giaù trò cuûa ∆ ñeå coù danh
muïc ñaàu tö khoâng ruûi ro.
Neáu giaù chöùng khoaùn taêng leân, giaù trò cuûa danh muïc ñaàu tö vaøo cuoái voøng
ñôøi cuûa quyeàn choïn laø:
ufSu
Neáu giaù chöùng khoaùn giaûm xuoáng, giaù trò danh muïc ñaàu tö trôû thaønh:
dfSd
Hai bieåu thöùc baèng nhau khi:
du fSdfSu
Hoaëc
SdSu
ff du
(1)
Trong tröôøng hôïp naøy, danh muïc ñaàu tö trôû thaønh khoïng ruûi ro vaø phaûi coù
thu nhaäp baèng laõi suaát khoâng ruûi ro. Phöông trình 1 cho thaáy ∆ laø tyû leä thay ñoåi
trong giaù quyeàn choïn vaø thay ñoåi trong giaù chöùng khoaùn khi chuùng ta di chuyeån
giöõa hai nuùt.
Neáu kyù hieäu laõi suaát khoâng ruûi ro laø r, thì hieän giaù cuûa danh muïc ñaàu tö laø:
rTu efSu
Chi phí thaønh laäp danh muïc ñaàu tö laø: fS
Suy ra: rTu efSufS
Theá ∆ töø phöông trình 1 vaøo vaø ñôn giaûn hoaù ñi, chuùng ta seõ coù
durT fppfef 1 (2)
Trong ñoù:
90
du
dep
rT
(3)
Maëc duø chuùng ta khoâng caàn ñöa ra baát cöù giaû ñònh naøo veà xaùc suaát taêng hay
giaûm giaù khi aùp duïng phöông trình 2, nhöng dieãn giaûi bieán soá p trong phöông trình
2 nhö laø xaùc suaát taêng cuûa giaù chöùng khoaùn laø ñieàu ñöông nhieân. Do vaäy, bieán soá
1-p laø xaùc suaát giaûm giaù chöùng khoaùn, vaø bieåu thöùc:
du fppf 1
laø thu hoài mong ñôïi töø quyeàn choïn. Vôùi caùch dieãn giaûi naøy cuûa p, phöông
trình 2 bieåu thò raèng giaù trò hieän taïi cuûa quyeàn choïn laø giaù trò mong ñôïi tö ông lai
ñöôïc chieát khaáu theo laõi suaát khoâng ruûi ro.
Baây giôø chuùng ta nghieân cöùu thu nhaäp mong ñôïi cuûa chöùng khoaùn khi xaùc
suaát taêng giaù ñöôïc giaû ñònh laø p. Giaù chöùng khoaùn mong ñôïi E(ST) ôû thôøi ñieåm T,
ñöôïc cho nhö sau:
SdppSuSE T )1()(
Hoaëc
SddupSSE T )()(
Thay theá p töø phöông trình 3 vaøo, chuùng ta coù:
rT
T SeSE )( (4)
91
Ñieàu ñoù cho thaáy giaù chöùng khoaùn taêng trung bình theo möùc laõi suaát khoâng
ruûi ro. Do ñoù, xaùc ñònh xaùc suaát taêng giaù baèng p cuõng töông ñöông vôùi vieäc giaû
ñònh raèng thu nhaäp treân chöùng khoaùn baèng vôùi möùc laõi suaát khoâng ruûi ro.
Trong moâi tröôøng ruûi ro khoâng ñoåi moïi caù nhaân ñeàu baøng quang vôùi ruûi ro.
Trong moâi tröôøng nhö vaäy, caùc nhaø ñaàu tö khoâng yeâu caàu buø ñaép cho ruûi ro, vaø
thu nhaäp mong ñôïi treân taát caû chöùng khoaùn ñeàu theo laõi suaát khoâng ruûi ro. Phöông
trình 4 bieåu thò raèng chuùng ta ñaõ giaû ñònh moâi tröôøng ruûi ro khoâng ñoåi khi xaùc ñònh
xaùc suaát taêng giaù laø p. Phöông trình 2 bieåu thò raèng giaù trò cuûa quyeàn choïn laø thu
nhaäp mong ñôïi cuûa noù ñöôïc chieát khaáu trong moâi tröôøng ruûi ro khoâng ñoåi theo laõi
suaát khoâng ruûi ro.
Keát quaû naøy laø maãu möïc veà moät nguyeân taéc toång q uaùt quan troïng trong vieäc
ñònh giaù quyeàn choïn ñaõ ñöôïc bieát laø ñònh giaù theo ruûi ro khoâng ñoåi. Nguyeân taéc
naøy cho pheùp chuùng ta coù theå giaû ñònh moâi tröôøng coù ruûi ro khoâng ñoåi (maø hoaøn
toaøn khoâng bò maát maùt gì) khi ñònh giaù quyeàn choïn. Caùc möùc giaù xaùc ñònh ñöôïc
khoâng chæ chính xaùc trong moâi tröôøng ruûi ro khoâng ñoåi maø coøn chính xaùc caû trong
nhöõng moâi tröôøng khaùc.
MOÂ HÌNH CAÂY BINOMIAL TRONG THÖÏC TIEÃN
Caùc moâ hình binomial ñaõ trình baøy ôû treân coø n raát ñôn giaûn so vôùi thöïc teá. Roõ
raøng laø, nhaø phaân tích chæ coù theå mong ñôïi ñaït ñöôïc keát quaû xaáp xæ trong vieäc
ñònh giaù quyeàn choïn baèng caùch giaû ñònh giaù chöùng khoaùn bieán ñoäng trong suoát
voøng ñôøi cuûa quyeàn choïn (bao goàm moä hoaëc hai böôùc binomal).
Trong thöïc teá, vôùi moät caây binomal treân quyeàn choïn mua, voøng ñôøi cuûa
quyeàn choïn ñöôïc chia khoaûng 30 böôùc hoaëc nhieàu hôn nöõa. Trong moãi böôùc ñeàu
coù söï bieán ñoäng giaù chöùng khoaùn theo loái nhò phaân . Vôùi 30 böôùc coù nghóa laø coù 31
92
möùc giaù chöùng khoaùn (sau moãi quí) vaø 230 (hoaëc 1 tyû) ñöôøng phaùt trieån giaù chöùng
khoaùn khaû dó ñöôïc xem xeùt.
Giaù trò cuûa u vaø d ñöôïc xaùc ñònh töø ñoä baát oån ∆ cuûa giaù chöùng khoaùn. Coù
moät soá caùch khaùc nhau ñeå xaùc ñònh. Neáu chuùng ta ñònh nghóa ∆t laø ñoä daøi thôøi
gian cuûa moät böôùc, moät khaû naêng tính toaùn goàm moät caëp nhö sau:
teu
u
d 1
Moät boä ñaày ñuû caùc phöông trình ñeå xaùc ñònh caáu truùc caây goàm:
teu
ted
du
dep
tr
CAÂY GIAÙ CHÖÙNG KHOAÙN
Moät caây giaù chöùng khoaùn ñaày ñuû nhö moâ hình binomial ñöôïc minh hoaï trong
hình 2. Taïi thôøi ñieåm zero giaù chöùng khoaùn ñöôïc bieát laø S. Sau ∆t coù hai khaû naêng
xaûy ra ñoái vôùi giaù chöùng khoaùn laø Su vaø Sd; sau 2 ∆t coù ba khaû naêng laø Su2, S vaø
Sd2; vaø cöù tieáp tuïc nhö theá. Noùi chung, sau i khoaûng thôøi gian ∆t, seõ coù i+1 giaù
chöùng khoaùn ñöôïc xem xeùt. Ñoù laø: Su jdi-j (j=0,1,…,i).
Löu yù laø, moái lieân heä u=1/d ñöôïc söû duïng ñeå tính giaù chöùng khoaùn taïi moãi
ñieåm nuùt cuûa caây trong hình 2. Ví duï, Su 2d= Su. Cuõng caàn löu yù theâm, caây taùi
phoái hôïp mang yù nghóa laø moät chuyeån dòch leân bò keùo theo bôûi moät chuyeån dòch
xuoáng daãn ñeán giaù chöùng khoaùn khoâng ñoåi cuõng töông tö nhö moät chuyeån dòch
93
xuoáng bò keùo theo bôûi moät chuyeån dòch leân. Ñieàu naøy laøm giaûm ñaùng keå soá löôïng
nuùt treân caây.
TÍNH NGÖÔÏC TÖØ NGOÏN ÑEÁN GOÁC C UÛA CAÂY
Caùc quyeàn choïn ñöôïc ñònh giaù baèng caùch baét ñaàu töø ñieåm cuoái cuøng cuûa caây
(thôøi ñieåm T) vaø tính ngöôïc trôû laïi. Giaù trò cuûa quyeàn choïn ñöôïc bieát ôû thôøi ñieåm
T, chaúng haïn, moät quyeàn choïn mua coù giaù Max(S T – X,0), vaø moät quyeàn choïn
baùn coù giaù Max(X-ST,0), vôùi ST laø giaù chöùng khoaùn vaøo thôøi ñieåm T vaø X laø giaù
thöïc hieän. Do giaû thieát moâi tröôøng coù ruûi ro khoâng ñoåi, giaù trò taïi moãi nuùt ôû thôøi
ñieåm T-∆t coù theå ñöôïc tính nhö laø giaù trò mong ñôïi ôû thôøi ñieåm T ñaõ chieát khaáu
vôùi tyû suaát r trong khoaûng thôøi gian ∆t. Töông töï, giaù trò taïi moãi nuùt taïi thôøi ñieåm
T - 2∆t coù theå ñöôïc tính nhö laø giaù trò mong ñôïi ôû thôøi ñieåm T - ∆t ñaõ chieát khaáu
vôùi tyû suaát r trong khoaûng thôøi gian ∆t, vaø cöù tieáp tuïc nhö theá….
Ñoái vôùi quyeàn choïn kieåu Myõ, ta caàn kieåm tra taïi moãi nuùt ñeå xem vieäc thöïc
hieän sôùm coù lôïi hôn so vôùi vieäc giöõ quyeàn choïn theâm moät khoaûn g thôøi gian ∆t
nöõa hay khoâng. Cuoái cuøng, baèng caùch tính ngöôïc qua taát caû ñieåm nuùt, ta seõ coù
ñöôïc giaù trò cuûa quyeàn choïn ôû thôøi ñieåm zero.
Sd4
Sd3
Sd2
Sd
S
Su2
Su
Su4
Su3
Sd2
S
Su2
Sd
Su
Hình 2: Moâ hình caây ñöôïc söû duïng ñeå ñònh giaù quyeàn choïn chöùng khoaùn
S
94
Ví duï: Ñeå hieåu roõ hôn qui trình naøy, ta haõy xem moät ví duï. Giaû söû ngaøy
29/8/2008 giaù chöùng khoaùn cuûa coå phieáu REE laø 46,500. nhaø ñaàu tö muoán mua
moät quyeàn choïn mua kieåu chaâu AÂu vôùi thôøi haïn 5 thaùng treân chöùng khoaùn khoâng
traû coå töùc khi
(caùc soá lieäu trong phaàn naøy tính theo ñôn vò 1000 ñoàng)
Giaù chöùng khoaùn S = 46.50
Giaù thöïc hieän X = 46.50
Laõi suaát khoâng ruûi ro r = 15%/naêm
Ñoä baát oån ñònh σ = 67.31%/naêm
Giaû söû chuùng ta chia nhoû voøng ñôøi cuûa quyeàn choïn naøy thaønh 5 khoaûng, moãi
khoaûng daøi moät thaùng (1/12 naêm) ñeå xaây döïng caây binomal. Nhö vaäy, ∆t = 1/12.
Söû duïng caùc phöông trình treân ta coù:
2145.1 teu
8234.0 ted
4837.0
du
dep
tr
5163.01 p
Baèng caùch tính ngöôïc treân caây, chuùng ta tìm ñöôïc giaù trò cuûa quyeàn choïn taïi
nuùt ñaàu tieân laø 8,490 ñ. Ñaây chính laø soá öôùc tính cuûa chuùng ta ñoái vôùi giaù trò hie än
taïi cuûa quyeàn choïn. Treân thöïc teá, neân aùp duïng giaù trò cuûa ∆t nhoû hôn vaø nhieàu nuùt
hôn
95
31.52
1.05
38.29
3.84
38.2
9
38.29
0
38.29
38.29
2.25
68.58
22.66
21.38
0
31.52
025.96
0
25.96
0
17.60
0
46.50
4.76
56.47
9.97
56.47
13.09
101.16
55.23
83.29
37.47
83.29
36.79
122.853
76.35
46.50
7.22
56.47
14.58
68.58
23.97
46.50
8.49
Hình 3: Moâ hình caây binomial ñoái vôùi quyeàn choïn mua kieåu chaâu AÂu
treân coå phieáu REE
96
97
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Van dung cong cu quyen chon de kinh doanh va phong ngua rui ro trong thi t.pdf