Luận văn Xây dựng bộ câu hỏi định hướng cho việc dạy và học Động lực học chất điểm chương trình lớp 10 ban cơ bản

t quan trọng trong quá trình tổ chức hoạt động học tập của HS. 3- Dạy học dựa trên bộ CHĐH giúp cho việc học tập của HS trở nên có tính mục đích và liên hệ với thực tiễn tốt hơn. Huy động được kiến thức kinh nghiệm của HS trong học tập, nâng cao hiệu quả rèn luyện cho HS các kĩ năng tiến trình khoa học, góp phần khơi dậy và phát huy tối đa năng lực tự học, sáng tạo của người học, đáp ứng các MT giáo dục trong thời kỳ đổi mới với chất lượng và hiệu quả tốt hơn. 4- Kiểu dạy học được nói đến trong khuôn khổ của luận văn này còn mang nặng tính chất truyền thống, chưa hẵn là kiểu dạy học hướng vào người học. Tuy nhiên, với những thay đổi nhất định mà một trong những cách thay đổi là luận văn này đã trình bày thì hoàn toàn có thể đưa lý thuyết hướng vào người học vào thực tiễn dạy học hiện nay của nước ta và vẫn có thể đạt được hiệu quả. Mặc dù vẫn phải chấp nhận sự khác biệt còn khá là căn bản giữa kiểu dạy học truyền thống và những kiểu dạy học tích cực (dung lượng kiến thức nhiều, lớp học đông HS), nó vẫn mang lại hiệu quả cho dạy học truyền thống và có thể đạt được nhiều MT mang tính nhân văn. Hướng nghiên cứu mà đề tài chọn đã tôn trọng lý thuyết dạy học hướng vào người học và rất coi trọng MT cần đạt được của chương trình học hiện hành nhưng vẫn đảm bảo về mặt thời gian. Đây là một chương học mang kiến thức nền tảng và mang tính chất mở đầu nên việc dạy học còn khá là khó khăn nhưng nếu đem áp dụng cho các chương sau thì chắc chắn hiệu quả sẽ thể hiện rõ hơn rất nhiều đặc biệt là về mặt thời gian. 5- Từ luận văn này, chúng tôi sẽ tiếp tục hoàn chỉnh thêm những chỗ còn khiếm khuyết. Cũng như xây dựng thêm bộ CHĐH cho từng chương của các phần cơ học, phần nhiệt, điện, quang làm cho kiến thức HS lĩnh hội được một cách có hệ thống và tinh giản. Đó là yếu tố cần thiết để lưu giữ kiến thức một cách bền bỉ và sử dụng kiến thức có hiệu quả. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Lương Duyên Bình (chủ biên), Nguyễn Xuân Chi, Tô Giang, Trần Chí Minh, Vũ Quang, Bùi Gia Thịnh (2006), SGK Vật Lý 10, Nhà xuất bản giáo dục. 2. Lương Duyên Bình (chủ biên), Nguyễn Xuân Chi, Tô Giang, Trần Chí Minh, Vũ Quang, Bùi Gia Thịnh (2006), SGV Vật Lí 10, Nhà xuất bản giáo dục. 3. Lương Duyên Bình (chủ biên), Nguyễn Xuân Chi, Tô Giang, Trần Chí Minh, Vũ Quang, Bùi Gia Thịnh (2006), SBT Vật Lí 10, Nhà xuất bản giáo dục. 4. Bộ giáo dục và đào tạo (2006), Tài liệu bồi dưỡng GV thực hiện chuơng trình SGK lớp 10 THPT môn vật lí, Nhà xuất bản giáo dục. 5. Hoàng Chúng (1982), Phương pháp thống kê toán học trong khoa học giáo dục, Nhà xuất bản giáo dục. 6. Phạm Thế Dân (2006), Phân tích chương trình vật lí phổ thông, Bài giảng chuyên đề cao học, Trường Đại học Sư phạm Tp.HCM. 7. D. Halliday (1998), Cơ sở vật lý, Nhà xuất bản giáo dục. 8. Dibbie Candau, Jennifer Doherty, Robert Hanafin, John Judge Judi, Yost, Paige Kuni (2004), Chương trình dạy học cho tương lai của Intel, Phiên bản VN 2.2- 1.0 9. Đại học Cần Thơ (2004), Nghiên cứu viết tài liệu dựa vào 5 định hướng của Marzano và tư tưởng của Forgaty. 10. Lê Văn Giáo, Lê Công Triêm, Lê Thúc Tuấn (2005), Một số vấn đề về PPDH vật lý ở trường THPT, Giáo trình bồi dưỡng thường xuyên GV THPT chu kỳ III, Nhà xuất bản giáo dục. 11. Nguyễn Thanh Hải (2006), Đề KT trắc nghiệm vật lí 10, Nhà xuất bản giáo dục. 12. Nguyễn Thị Bích Hạnh, Trần Thị Hương (2004), Lý luận dạy học, Khoa tâm lý giáo dục Đại học Sư phạm Tp. HCM. 13. Hội đồng trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học Mac- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh (2003), Giáo trình triết học Mac- Lênin, Nhà chính trị quốc gia Hà Nội. 14. Nguyễn Mạnh Hùng (2005), Tổ chức hoạt động nhận thức cho HS trong dạy học vật lý trường THPT, Trường Đại học Sư phạm Tp. HCM. 15. Nguyễn Mạnh Hùng (2005), Tổ chức và định hướng hoạt động học tự chủ, sáng tạo trong dạy học phần: “các định luật bảo toàn” vật lý 10 – THPT, Luận án tiến sĩ giáo dục, Đại học Sư phạm Hà Nội. 16. I. Ia. LECNE (1977) Dạy học nêu vấn đề, Bộ giáo dục, cục đào tạo và bồi dưỡng GV, Nhà xuất bản giáo dục Hà Nội. 17. Phan Trọng Ngọ (2005), Dạy học và PPDH trong nhà trường, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm. 18. Trần Thị Tuyết Oanh (chủ biên), Phạm Khắc Chương, Phạm Viết Vượng, Nguyễn Văn Diện, Lê Trần Định (2005), Giáo trình giáo dục học tập II, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm. 19. Đoàn Huy Oánh (2005), Tâm lý sư phạm, Nhà xuất bản đại học quốc gia Tp.HCM. 20. Nguyễn Ngọc Quang (1989), Lý luận dạy học đại cương tập II, Trường cán bộ quản lý giáo dục trung ương I. 21. Lê Thị Thanh Thảo (2005), Phương pháp giảng dạy didactic vật lí, Bài giảng chuyên đề sau đại học, trường Đại học Sư phạm Tp. HCM. 22. Lê Thị Thanh Thảo (2005), Một số cơ sở của dạy học vật lý hiện đại (từ lý luận đến thực tiễn), Bài giảng chuyên đề sau đại học, trường Đại học Sư phạm Tp.HCM. 23. Tăng Thị Ngọc Thắm (2006), Dạy học theo chủ đề và việc vận dụng vào thiết kế giảng dạy phần “Từ trường và cảm ứng điện từ” – vật lí lớp 11 THPT, Luận văn thạc sĩ giáo dục học. 24. Nguyễn Đức Thâm, Nguyễn Ngọc Hưng (1999), Tổ chức hoạt động nhận thức cho HS trong dạy học vật lí ở trường phổ thông, Nhà xuất bàn Đại học Quốc gia, Hà Nội. 25. Phạm Hữu Tòng (2004), Dạy học vật lý ở trường phổ thông theo định hướng phát triển hoạt động tích cực, tự lực, sáng tạo và tư duy khoa học, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm. 26. Trường THPT Dân Lập An Đông (2006), Bài tập vật lí 10 (lưu hành nội bộ). INTERNET 27. http:// www.edutopia.org modules/PBL/ 28.h ttp://www.usoe.k12.ut.us/curr/sciencc.core/5th/TRB5/inquiry.htm 39. 30.h ttp:// kotisivu.mtv3.fi/senior-it/lcp_14_principles.htm 31. 32. PHỤ LỤC Phụ lục 1: Danh sách các nhóm học tập. Ở hai lớp TN, chia mỗi lớp thành 8 hoặc 9 nhóm, mỗi nhóm từ 5 đến 6 HS  Lớp 10A5: (45 HS)  Nhóm 1: Lệ Trinh (NT), Tú Hương, Xuân Thảo, Kiều Oanh, Công Tâm.  Nhóm 2: Tố Trinh (NT), Xuân Thanh, Hồng Phượng, Ngọc Bích, Phạm Huy  Nhóm 3: Xuân Nhật (NT), Cẩm Minh, Tuyết Nhung, Minh Hoàng, Chí Hùng.  Nhóm 4: Kim Hoàng (NT), Tấn Công, Quốc Trung, Yến Nhi, Trọng Thức.  Nhóm 5: Thị Hạnh (NT), Nguyễn Thảo, Trọng Nghĩa, Duy Tân, Nguyễn Huy.  Nhóm 6: Gia Phong (NT), Vĩ Kiệt, Hiếu Khang, Chí Nam, Thu Trang.  Nhóm 7: Quốc Khánh(NT), Anh Kiệt, Ngụy Tú, Quốc Tâm, Kim Thoa.  Nhóm 8: Tân Trí (NT), Nhật Minh, Thanh Trúc, Văn Thắng, Liễu Yến.  Nhóm 9: Hiếu Thảo (NT), Phạm Thảo, Hoàng Hải, Đình Đức, Chí Hùng.  Lớp 10A6: (42 HS)  Nhóm 1: Ngọc Châu (NT), Tiểu Bình, Huệ Minh, Thanh Hương, Tuấn Hiếu.  Nhóm 2: SaFay (NT), Quốc Quang, Quân Phú, Hoàng Long, Duy Linh.  Nhóm 3: Gia Huy (NT), Duy An, Bảo Ân, Hoàng Vũ, Văn Toàn, Dinh Lệ.  Nhóm 4: Gia Hân (NT), Thu Hồng, Tuấn Kiệt, Thúy Kiều, Quang Minh.  Nhóm 5: Kim Thư (NT), Thế Phụng, Vinh Đạt, Tố Thanh, Thành Tài.  Nhóm 6: Ngọc Thanh (NT), Diễm Mi, Gia Dung, Phong Lan, Đăng Khoa.  Nhóm 7: Nhi Thuận (NT), Hoàng Kim, Ngọc Thu, Minh Định, Minh Tài, Xuân Tứ.  Nhóm 8: Trung Hiếu (NT), Lập Tín, Thúy Vi, Uyển Nghi, Phương Thảo. Phụ lục 2: Phiếu HT ở nhà (phiếu 3) Tên………………………Lớp:…………..Nhóm:…………. PHIẾU HT Ở NHÀ (PHIẾU 3) (Chuẩn bị cho bài 11,12,13: Lực hấp dẫn. Lực đàn hồi. Lực ma sát) Hãy đọc bài 11,12,13(các lực cơ học- sgk vật lý 10) và các kiến thức mà em đã biết để trả lời các câu hỏi sau: 1. Em hãy quan sát một chiếc xe ô tô (hay một chiếc xe đạp đang chạy ngoài đường), cho biết có những loại lực ma sát nào? Chúng xuất hiện khi nào? Ở đâu? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... 2. Một người đang cố gắng kéo một vật chuyển động nhưng vật không chuyển động, em hãy cho biết trong trường hợp này lực ma sát có xuất hiện không? Nếu có thì nó có tên gọi là gì? .................................................................................................................................. 3. Ma sát có ảnh hưởng như thế nào trong cuộc sống? Hãy nêu một vài ví dụ để chứng minh điều đó? Trong trường hợp có hại, hãy nêu biện pháp khắc phục? Trong trường hợp có lợi, hãy nêu biện pháp làm tăng ma sát? .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. 4. Theo em thì giữa ma sát trượt và ma sát lăn thì loại nào cản trở chuyển động nhiều hơn? Cho ví dụ để minh họa cho câu khẳng định của em? ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 5. Hãy quan sát những vật như: cái lò xo, trái banh da, tấm nệm ngủ… Lực đàn hồi xuất hiện ở những vật này không? Trong điều kiện nào? Nó có tác dụng như thế nào đối với những vật này? Đối với những vật tiếp xúc hay gắn với nó? .................................................................................................................................. 6. Lực đàn hồi xuất hiện ở lò xo có hướng như thế nào khi lò xo bị nén, bị kéo dãn(hãy dùng tay kéo hay nén thử)? ................................................................................................................................. 7. Từ những kiến thức đã học ở cấp 2 và những hiện tượng thường gặp trong cuộc sống, hãy cho biết lực đàn hồi của lò xo phụ thuộc vào yếu tố nào? ................................................................................................................................. 8. Lực đàn hồi có những ứng dụng nào trong cuộc sống? Hãy kể tên những dụng cụ có ứng dụng lực đàn hồi? .................................................................................................................................. 9. Em hãy cho biết lực tác dụng lên quả táo làm cho nó rơi tự do? Theo định luật III Newton thì em có thể rút ra kết luận gì? .................................................................................................................................. 10. Hãy nêu lại định nghĩa trọng lực mà em đã học? .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. 11. Hãy nêu đặc điểm của gia tốc rơi tự do tại cùng một nơi trên trái đất? ................................................................................................................................. Phụ lục 3: Tiến trình dạy học của bài lực cơ học BÀI 11, 12, 13 : CÁC LỰC CƠ HỌC (Nhằm trả lời CHBH-3) Hoạt động 1 (35 phút): Thảo luận kết quả học tập ở nhà-Tìm hiểu lực ma sát (trả lời CHND-1,2,3,4) PHIẾU HT 1 – CÁC LỰC CƠ HỌC Nhóm:……………… ….. Lớp:……… …… Nhiệm vụ Kết quả thảo luận nhóm 1. Hãy quan sát một chiếc xe đạp, xe ô tô đang chuyển động, cho biết lực ma sát xuất hiện ở những chỗ nào? Gọi là ma sát gì? 2. Khi đẩy cho một khối gỗ (không có bánh xe) chuyển động trên mặt sàn. Lực ma sát có xuất hiện không? Gọi là ma sát gì? 3. Em thử đẩy cho một khối gỗ có bánh lăn chuyển động trên sàn. Sau đó cũng với một lực như thế, cũng đẩy khối gỗ đó nhưng cho nó trượt trên sàn. Trường hợp nào thực hiện dễ hơn? Em có nhận xét gì về độ lớn giữa lực ma sát trượt và ma sát lăn? 4. Theo em, lực ma sát trượt, lực ma sát lăn có lợi hay có hại? Nếu có lợi, hãy nêu biện pháp làm tăng ma sát. Nếu có hại, hãy nêu biện pháp làm giảm ma sát? 5. Theo em độ lớn lực ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào? Hãy thử nêu phương án thí nghiệm để kiểm chứng? 6. Khi em kéo một vật nặng trượt trên sàn, do vật nặng quá, mặc dù đã cố gắng kéo nhưng vật vẫn không chuyển động. Theo em trường hợp này có lực ma sát xuất hiện không? Gọi là ma sát gì? 7. Thử dùng lực kế để kéo vật nặng: - Quan sát số chỉ của lực kế khi vật còn chưa chuyển động, dùng điều kiện cân bằng của chất điểm, cho biết hướng và độ lớn của lực ma sát nghỉ? - Quan sát số chỉ của lực kế khi vật bắt đầu chuyển động và khi đã chuyển động được một lúc (kéo đều tay). Từ đó, nhận xét về độ lớn của lực ma sát trượt và độ lớn của lực ma sát nghỉ cực đại. 8. Ma sát nghỉ có lợi hay có hại? Cho ví dụ để minh hoạ cho điều khẳng định của em? Nêu biện pháp làm tăng lực ma sát nghỉ? Trợ giúp của GV Các slide powerpoint Hoạt động của HS ? Tại sao các vật lại biến đổi trạng thái? ? Khi vật bị tác dụng lực vật sẽ ra sao? ? Trong trường hợp nào vật chuyển động thẳng đều? Chuyển động có gia tốc? ? Khi vật chuyển động có gia tốc, hãy cho biết mối liên hệ giữa gia tốc, khối lượng và lực tác dụng lên vật? Trong trường hợp vật chịu tác dụng của nhiều lực thì biểu thức liên hệ như thế nào?  Như vậy để biết trạng thái chuyển động của một vật, ta phải biết vật bị những lực nào tác dụng và trong trường hợp vật chịu tác dụng của nhiều lực thì ta phải đi tìm tổng hợp lực của các lực đó.  Để tìm được tổng hợp lực tác dụng lên vật thì ta phải biết đặc điểm của từng lực đó.  Ví dụ như một chiếc ô tô đang chuyển động  Cho HS xem đoạn phim 1: ô tô đang chuyển động  Để biết trạng thái chuyển động của xe, ta phải biết xe chịu tác dụng của những lực nào? Các lực đó có đặc điểm ra sao thì ta mới tìm được tổng hợp lực và biết được trạng thái chuyển động của nó. Trước tiên ta tìm hiểu về lực ma sát. ? Có những loại lực ma sát nào? Chúng có đặc điểm như thế nào?  Yêu cầu nhóm HS làm việc với phiếu 1. Trong khi HS hoạt động nhóm, GV quan sát bao quát lớp và hướng dẫn các nhóm kịp thời khi cần thiết. Ghi nhận những nhóm, những HS làm việc tích cực, cũng như những nhóm, những HS chưa tham gia hoạt động nhóm tốt và không giải quyết đựơc hầu hết những nhiệm vụ trong phiếu 1. Khi các nhóm trả lời xong các nhiệm vụ trong phiếu 1  GV gọi một vài HS trong các nhóm đại diện trả lời, cho các nhóm khác nhận xét. Sau mỗi câu trả lời và nhận xét của HS,  GV chiếu lên màn hình hình ảnh minh  Trả lời câu hỏi của GV.  Trả lời câu hỏi của GV.  Trả lời câu hỏi của GV.  Trả lời câu hỏi của GV.  HS xem phim  Hs thảo luận nhóm, ghi kết quả vào phiếu 1 Coù nhöõng löïc naøo taùc duïng leân xe oâ toâ? Löïc ma saùt Höôùng chuyeån ñoäng.  N  P  kF  msF - Troïng löïc  P - Phaûn löïc maët saøn  N - Löïc keùo  kF - Löïc ma saùt  msF Moät vaät coù khoái löôïng m ñang chuyeån ñoäng, theo ñònh luaät II Newton, ñeå xaùc ñònh ñöôïc gia toác cuûa vaät, ta caàn bieát nhöõng gì? Löïc ma saùt Löïc taùc duïng leân vaät hoạ về lực ma sát trượt và lực ma sát lăn (đoạn phim 2: người chạy xe đạp, hiện tượng 1: xe ô tô đang chuyển động nhanh thắng gấp, hiện tượng 2: một người kéo khối gỗ trượt trên sàn, hiện tượng 3: một người đẩy cho khối gỗ trượt và một người đẩy cho khối gỗ lăn trên mặt sàn) ? Trong các trường hợp trên, lực nào đã cản trở chuyển động trượt và lăn của vật? Độ lớn của chúng khác nhau như thế nào?  GV chiếu lên màn hình phần kiến thức về lực ma sát trượt và ma sát lăn. ? Theo em, lực ma sát trượt, lực ma sát lăn có lợi hay có hại? Nếu có lợi, hãy nêu biện pháp làm tăng ma sát. Nếu có hại, hãy nêu biện pháp làm giảm ma sát?  Cho HS xem hình minh hoạ các phương án làm tăng ma sát hoặc giảm ma sát: hình vô nhớt xích xe đạp, trục quay có ổ bi, bánh xe ô tô có nhiều khía sâu. ? Theo em độ lớn lực ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào? Hãy thử nêu phương án thí nghiệm để kiểm chứng?  GV thông báo các yếu tố ảnh hưởng đến độ lớn của lực ma sát trượt và thông báo với HS các em sẽ được làm thí nghiệm thực hành về lực ma sát trong một tiết sau này nên không làm thí nghiệm trong tiết này.  GV chiếu lên màn hình phần kiến thức về sự phụ thuộc độ lớn của lực ma sát trượt vào các yếu tố khác nhau.  Từ công thức lực ma sát trượt ta suy ra. mstt F N   gọi là hệ số ma sát trượt. Nó phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai mặt tiếp xúc.  Cho HS xem hiện tượng một người đẩy khối gỗ cho nó lăn trên sàn nhà và nhiều người đẩy khối gỗ cho nó trượt nhưng khối gỗ không trượt được. ? Tại sao khối gỗ không chuyển động được mặc dù có rất nhiều người? ? Lực ma sát này gọi là ma sát gì? Nó xuất hiện khi nào?  Cho HS xem thí nghiệm kéo khối gỗ bằng lực kế. ? Khi vật chưa chuyển động, có những lực nào tác dụng lên vật? Từ đó, cho biết hướng và độ lớn của lực ma sát nghỉ? ? Quan sát số chỉ của lực kế khi vật bắt đầu chuyển động và khi đã chuyển động, nhận xét độ lớn của lực ma sát trượt và độ lớn của lực ma sát nghỉ cực đại?  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi  HS xem hình minh họa  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi  HS xem hình minh họa  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi Löïc ma saùt tröôït vaø löïc ma saùt laên coù lôïi hay coù haïi? Neáu coù lôïi, haõy neâu bieän phaùp laøm taêng ma saùt? Neáu coù haïi haõy Löïc ma saùt Löïc ma saùt tröôït xuaát hieän ôû choå tieáp xuùc khi vaät naøy tröôït treân beà maët cuûa moät vaät khaùc vaø caûn trôû chuyeån ñoäng cuûa vaät. Löïc ma saùt laên xuaát hieän khi vaät naøy laên treân maët cuûa moät vaät khaùc vaø caûn laïi chuyeån ñoäng laên cuûa vaät. Löïc ma saùt laên coù ñoä lôùn nhoû hôn löïc ma saùt tröôït Löïc ma saùt Trong caùc tröôøng hôïp treân, löïc ma saùt coù gioáng nhau hay khoâng? Chuùng coù teân goïi vaø ñoä lôùn cuûa chuùng khaùc nhau nhö theá naøo? Löïc ma saùt Löïc ma saùt Coù nhöõng loaïi löïc ma saùt naøo? Chuùng coù ñaëc ñieåm nhö theá naøo? Löïc ma saùt Nhoùm hoïc sinh laøm vieäc vôùi phieáu 1  GV chiếu lên màn hình phần kiến thức về ma sát nghỉ. ? Ma sát nghỉ có lợi hay có hại? Cho ví dụ để minh hoạ cho điều khẳng định của em? Nêu biện pháp làm tăng lực ma sát nghỉ?  Cho HS xem hình một HS đang viết bảng và một HS đang xách một vật nặng, một HS đi bộ. ? Trong từng trường hợp trên, ma sát có lợi hay có hại?  GV chiếu lên màn hình trường hợp lực ma sát nghỉ đóng vai trò là lực phát động. ? Nêu một vài hiện tượng cho thấy ích lợi, tác hại của ma sát trong đời sống? ? Giải thích: tại sao muốn xách quả mít nặng ta phải nắm chặt tay vào cuống quả mít? Gợi ý: ? Lực ma sát thuộc vào yếu tố nào? Các lực nào đã tác dụng lên quả mít? Để quả mít không rơi thì ta phải có điều kiện gì?. ? Vì sao muốn cho đầu tàu hoả kéo được nhiều toa tàu thì đầu tàu phải có khối lượng lớn?  HS xem hình minh họa  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi  HS xem thí nghiệm  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi  HS xem hình minh họa  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi  Trả lời câu hỏi của GV.  Trả lời câu hỏi của GV. Löïc ma saùt Cho bieát höôùng vaø ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt nghæ? Nhaän xeùt veà ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt tröôït vaø ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt nghæ cöïc ñaïi? Löïc ma saùt Taïi sao ta khoâng ñaåy ñöôïc vaät chuyeån ñoäng maëc duø coù raát nhieàu ngöôøi? .mst tF N  mstt FN t Löïc ma saùt Ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt tröôït: - Khoâng phuï thuoäc vaøo dieän tích tieáp xuùc vaø toác ñoä cuûa vaät. - Tyû leä vôùi ñoä lôùn cuûa aùp löïc. - Phuï thuoäc vaøo vaät lieäu vaø tình traïng cuûa hai maët tieáp xuùc. => : heä soá ma saùt tröôït: laø heä soá tyû leä giöõa ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt tröôït vaø ñoä Ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt tröôït phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá naøo? Haõy thöû neâu phöông aùn thí nghieäm ñeå kieåm chöùng? Löïc ma saùt Hình 1 Löïc ma saùt Hoạt động 2 (40 phút): Thảo luận kết quả học tập ở nhà-Tìm hiểu lực đàn hồi (trả lời CHND-5,6). PHIẾU HT 2 - CÁC LỰC CƠ HỌC Nhóm :…………………Lớp : …………… Câu hỏi Trả lời 1. Trong trường hợp lò xo bị biến dạng (kéo dãn hoặc nén) nhưng còn trong giới hạn đàn hồi thì độ lớn của lực đàn hồi phụ thuộc những yếu tố nào? 2. Hãy thử nêu phương án thí nghiệm để tìm công thức tính độ lớn của lực đàn hồi của lò xo? 3. Hãy làm thí nghiệm để tính độ dãn l của lò xo khi treo lần lượt các quả nặng có khối lượng được ghi trong bảng. Kl quả nặng (kg) 0 0.05 0.1 0.15 Fđh=P(N) 0 0.5 1 1.5 Löïc ma saùt Löïc ma saùt nghæ xuaát hieän ôû maët tieáp xuùc khi vaät coù xu höôùng chuyeån ñoäng nhöng chöa chuyeån ñoäng. Löïc ma saùt nghæ coù höôùng ngöôïc vôùi höôùng cuûa löïc taùc duïng song song vôùi maët tieáp xuùc, coù ñoä lôùn baèng ñoä lôùn cuûa löïc taùc duïng khi vaät coøn chöa chuyeån ñoäng. Löïc ma saùt nghæ coù ñoä lôùn cöïc ñaïi lôùn hôn löïc ma saùt tröôït. Taïi sao muoán xaùch moät quaû mít naëng ta phaûi naém chaët tay vaøo cuoán quaû mít? Löïc ma saùt Vì sao muoán cho ñaàu taøu hoaû keùo ñöôïc nhieàu toa thì ñaàu taøu phaûi coù khoái löôïng lôùn? Boùp maïnh ñeå taêng aùp löïc cuûa tay vaøo cuoáng quaû mít, do ñoù taêng löïc ma saùt nghæ giöõa tay vaø cuoán quaû mít ñeå löïc ma saùt nghæ caân baèng Löïc phaùt ñoäng coù taùc duïng keùo ñoaøn taøu ñi laø löïc ma saùt nghæ do ñöôøng raây taùc duïng leân caùc baùnh xe do ñoù muoán taøu keùo ñöôïc nhieàu toa thì löïc ma saùt phaûi lôùn neân ñaàu taøu phaûi Ma saùt nghæ coù lôïi hay coù haïi? Cho ví duï ñeå minh hoaï cho ñieàu khaúng ñònh cuûa em? Neâu bieän phaùp laøm taêng löïc ma saùt nghæ? Löïc ma saùt Với 0l l l   l: chiều dài lò xo khi đã treo vật nặng. l0: chiều dài tự nhiên của lò xo (khi chưa treo vật nặng). Độ dài l (mm) Độ dãn l (mm) 4. Hãy vẽ đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của Fđh vào l ? 5. Hãy nhận xét đồ thị và từ đó rút ra kết luận về mối liên hệ giữa độ lớn của lực đàn hồi với độ biến dạng của lò xo? 6. Nếu gọi hệ số tỷ lệ là k thì công thức tính độ lớn của lực đàn hồi như thế nào? PHIẾU HT 3- CÁC LỰC CƠ HỌC Nhóm :…………………Lớp :………………. Hãy chọn câu trả lời đúng trong các bài tập sau: Bài 1: Phải treo một vật có trọng lượng bằng bao nhiêu vào một lò xo có độ cứng k=100N/m để nó dãn ra 10 cm? A. 1 000N B. 100N C. 10N D. 1N Bài 2: Một lò xo có chiều dài tự nhiên bằng 15 cm, còn đầu kia chịu một kéo bằng 4,5 N. khi ấy lò xo dài 18 cm. Độ cứng của lò xo bằng bao nhiêu? A. 30 N/m B. 25 N/m C.1,5N/m D. 150N/m Bài 3: Một lò xo có chiều dài tự nhiên 30 cm, khi bị nén lò xo dài 24 cm và lực đàn hồi của nó dài 5N. Hỏi khi lực đàn hồi của lò xo bị nén bằng 10N thì chiều dài của nó bằng bao nhiêu? A. 18 cm B. 40 cm C. 48 cm D. 22 cm Trợ giúp của GV Các slide powerpoint Hoạt động của HS O l (m) F •h (N) ? Lực tác dụng lên vật có thể gây ra biến đổi gì ở vật? ? Cho ví dụ trường hợp lực tác dụng lên vật chỉ gây ra biến dạng ở vật?  Cho HS xem hiện tượng lò xo lá bị biến dạng, thanh bị biến dạng. ? Lực đàn hồi xuất hiện khi nào? Có tác dụng gì vật bị biến dạng?  Cho HS xem hiện tượng lò xo bị kéo và bị nén. ? Cho biết hướng của lực đàn hồi trong hai trường hợp trên?  GV chiếu lên màn hình phần kiến thức về định nghĩa lực đàn hồi và hướng của lực đàn hồi của lò xo trong truờng hợp bị kéo dãn và bị nén.  Cho HS xem hiện tượng kéo lò xo cho nó dãn, buông tay ra, lò xo không trở về vị trí ban đầu được.  Trong trường hợp này, người ta nói lò xo đã vượt quá giới hạn đàn hồi. ? Thế nào là giới hạn đàn hồi?  Hãy quan sát hình 4: quả nặng treo vào lò xo. ? Có những lực nào tác dụng lên quả nặng? ? Độ lớn của lực đàn hồi của lò xo phụ thuộc vào những yếu tố nào và phụ thuộc như thế nào?  Yêu cầu nhóm HS làm việc với phiếu 2.  GV chốt lại phương án thí nghiệm và phát cho mỗi nhóm một bộ dụng cụ để làm thí nghiệm (hai lò xo có độ cứng khác nhau, một vài quả nặng đã biết khối lượng, một thước thẳng chia đến mm).  Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc độ lớn của lực đàn hồi vào độ biến dạng là một  Trả lời câu hỏi của GV.  HS xem hiện tượng minh họa  Trả lời câu hỏi của GV.  HS xem hiện tượng minh họa  Trả lời câu hỏi của GV.  HS xem hiện tượng minh họa .  Trả lời câu hỏi của GV.  HS xem hình minh họa  Trả lời câu hỏi của GV.  Hs thảo luận nhóm, ghi kết quả Löïc ñaøn hoài Loø xo ñaõ vöôït quaù giôùi haïn ñaøn hoài. Theá naøo laø giôùi haïn ñaøn hoài? Löïc ñaøn hoài Löïc ñaøn hoài xuaát hieän khi vaät bò bieán daïng vaø coù xu höôùng giuùp vaät laáy laïi hình daïng vaø kích thöôùc ban ñaàu. Löïc ñaøn hoài xuaát hieän ôû caû hai ñaàu loø xo vaø taùc duïng vaøo caùc vaät tieáp xuùc (hay gaén) vôùi noù laøm vaät ñoù bieán daïng hay bieán ñoåi vaän toác. Khi bò daõn, löïc ñaøn hoài cuûa loø xo höôùng vaøo trong, coøn khi bò neùn, löïc ñaøn hoài cuûa loø xo höôùng ra ngoaøi. Löïc ñaøn hoài Cho bieát höôùng cuûa löïc ñaøn hoài cuûa loø xo trong tröôøng hôïp loø xo bò keùo daõn vaø bò neùn? Löïc ñaøn hoài Löïc ñaøn hoài xuaát hieän khi naøo? Coù taùc duïng gì ñoái vôùi vaät bò bieán daïng vaø vôùi vaät tieáp xuùc vôùi noù? Löïc taùc duïng leân vaät coù theå gaây ra bieán ñoåi gì ôû vaät? Löïc ñaøn hoài Bieán ñoåi vaän toác hoaëc bieán daïng. Cho ví duï tröôøng hôïp löïc taùc duïng leân vaät chæ gaây ra bieán daïng ôû vaät? đường thẳng nên độ lớn lực đàn hồi tỷ lệ thuận với độ biến dạng. Nếu gọi hệ số tỷ lệ là k thì độ lớn của lực đàn hồi được tính theo công thức dhF k l  . ? Hệ số tỷ lệ phụ thuộc vào yếu tố nào? Có đơn vị là gì?  Yêu cầu HS dùng tay kéo thử hai lò xo có độ cứng khác nhau.  Người đã tìm ra mối liên hệ giữa độ lớn lực đàn hồi và độ biến dạng của lò xo là nhà bác học người Anh Robert Hookes (1635-1703) nên định luật thể hiện mối liên hệ này được gọi là định luật Hookes. GV chiếu lên màn hình nội dung định luật Hookes và ảnh của nhà bác học.  Cho HS xem thí nghiệm để tìm công thức tính độ lớn lực đàn hồi. ? Đối với những vật đàn hồi không phải lò xo (dây cao su, dây thép, những vật có bề mặt tiếp xúc lớn) khi bị biến dạng thì lực đàn hồi xuất hiện như thế nào?  Cho HS xem hình kéo căng sợi dây, quả bóng bơm hơi, thanh biến dạng.  Cho HS xem các hình trên nhưng có phân tích lực.  Trong trường hợp lực đàn hồi xuất hiện ở dây cao su, dây thép khi bị kéo dãn gọi là lực căng.  GV chiếu lên màn hình phần trả lời của câu hỏi vừa nêu. ? Lực đàn hồi được ứng dụng ở những dụng cụ nào trong cuộc sống?  Cho HS xem hình 6: cân, lực kế.  Yêu cầu các nhóm HS làm việc với phiếu 3.  GV gọi HS trong các nhóm nhận xét kết quả lẫn nhau.  GV chiếu lên màn hình phần trả lời của phiếu 3. vào phiếu 2  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi  Trả lời câu hỏi của GV.  HS xem hình minh họa  Trả lời câu hỏi của GV.  HS xem hình Löïc ñaøn hoài . dhF k l Löïc ñaøn hoài Trong giôùi haïn ñaøn hoài, ñoä lôùn cuûa löïc ñaøn hoài cuûa loø xo tyû leä thuaän vôùi ñoä bieán dang cuûa loø xo. k: ñoä cöùng (N/m) : ñoä bieán daïng (m), : löïc ñaøn hoài (N) l 0  l l l dhF 0l l l Ñònh luaät Hooke:  P  dhF Löïc ñaøn hoài Coù nhöõng löïc naøo taùc duïng leân quaû naëng? - Löïc huùt cuûa traùi ñaát. - Löïc ñaøn hoài. Ñoä lôùn cuûa löïc ñaøn hoài cuûa loø xo phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá naøo vaø phuï thuoäc nhö theá naøo? Nhoùm hoïc sinh laøm vieäc vôùi phieáu 2. Löïc ñaøn hoài Giôùi haïn ñaøn hoài laø giôùi haïn maø trong ñoù vaät coøn coù tính ñaøn hoài. minh họa  HS thảo luận nhóm làm bài tập và ghi kết quả vào phiếu 3. Löïc ñaøn hoài Ta coù : F =  dhF  F 4.5 150 / 0.03    Fk N m l Maø l = 18 – 15 = 3cm = 0.03m dhF Baøi 2: Moät loø xo coù chieàu daøi töï nhieân baèng 15 cm, coøn ñaàu kia chòu moät keùo baèng 4,5 N. khi aáy loø xo daøi 18 cm. Ñoä cöùng cuûa loø xo baèng bao nhieâu? A. 30 N/m B. 25 N/m C 1 5N/ D 150N/Giaûi Löïc ñaøn hoài Nhoùm hoïc sinh laøm vieäc vôùi phieáu 3. Löïc ñaøn hoài Ñoái vôùi daây cao su, daây theùp … khi bò keùo, löïc ñaøn hoài ñöôïc goïi laø löïc caêng. Ñoái vôùi maët tieáp xuùc bò bieán daïng khi eùp vaøo nhau, löïc ñaøn hoài coù phöông vuoâng goùc vôùi maët tieáp xuùc Löïc ñaøn hoài Cho bieát löïc ñaøn hoài xuaát hieän ôû nhöõng vaät naøy coù höôùng nhö theá naøo? Löïc ñaøn hoài Hoạt động 3 (30 phút): Tìm hiểu lực hấp dẫn (nhằm trả lời CHND 7). Thảo luận CHBH 3, CHKQ PHIẾU HT 4- CÁC LỰC CƠ HỌC Nhóm :……………….Lớp:……………….. Câu hỏi Trả lời 1. Hãy phát biểu lại định nghĩa trọng lực mà em đã được? Viết công thức tính độ lớn trọng lực? 2. Từ định nghĩa trọng lực và định nghĩa lực hấp dẫn, em có thể rút ra được điều gì? Từ đó, hãy rút ra biểu thức tính gia tốc rơi tự do? Nhận xét kết quả thu được? 3. Từ biểu thức gia tốc rơi tự do, nếu h<< R thì biểu thức của g như thế nào? Nhận xét kết quả và so sánh với kết quả thực nghiệm mà ta thu được ở bài 4: Sự rơi tự do PHIẾU HT 5- CÁC LỰC CƠ HỌC Nhóm : …………………. Lớp:………….. Câu hỏi Trả lời Bài tập 1: Tính lực hấp dẫn giữa hai tàu thuỷ, mỗi tàu có khối lượng 100.000 tấn khi chúng ở cách nhau 0.5km? Lực đó có làm cho chúng tiến lại gần nhau không? Bài tập 2 : Khi khối lượng của hai vật và khoảng cách giữa chúng đều tăng gấp đôi thì lực hấp dẫn giữa chúng có độ lớn: A. Tăng gấp đôi B. Giảm đi một nữa C. Tăng gấp bốn D. Giữ nguyên như cũ Bài tập 3: Trái Đất hút Mặt Trăng với một lực bằng bao nhiêu cho biết khoảng cách giữa Mặt Trăng và Trái Đất là R = 38.107km, khối lượng của Mặt Trăng m = 7,37.1022 kg, khối lượng của Trái Đất M = 6,0.1024 kg . Trợ giúp của GV Các slide powerpoint Hoạt động của HS Dùng hình thức kể chuyện lịch sử để kể lại chuyện Newton phát hiện ra định luật như thế nào để vào bài mới vì nội dung bài này chứa đựng kiến thức hoàn toàn mới, vượt Löïc ñaøn hoài Ta coù : F’ = k.l’ ' '   F l F l Vì cuøng moät loø xo neân cuøng ñoä F = k.l '. 10.0,06' 0.12 5     F ll m F Maø l = 30 – 24 = 6 cm = 0.06 m Baøi 3: Moät loø xo coù chieàu daøi töï nhieân 30 cm, khi bò neùn loø xo daøi 24 cm vaø löïc ñaøn hoài cuûa noù laø 5N. Hoûi khi löïc ñaøn hoài cuûa loø xo bò neùn baèng 10N thì chieàu daøi cuûa noù baèng bao nhieâu? A. 18 cm B. 40 cm C. 48 cm D. 22 cm Giaûi =12cm Vaäy: chieàu daøi luùc sau cuûa loø xo laø:30-2=18cm ra ngoài vốn kinh nghiệm của HS.  Các em có nghĩ là hai vật ở xa nhau lại có thể tương tác với nhau hay không? Các em có nghĩ tại sao quả táo rụng lại rơi xuống đất hay không? Chính là do Trái Đất hút quả táo. Newton cũng từ hiện tượng quả táo rơi, ông cũng đặt câu hỏi như thế nhưng ông đã tìm ra được câu trả lời bằng cách xem quả táo như một vật ở xa, rất xa, xa như các hành tinh ví dụ như mặt trăng. Ông mới đặt ra câu hỏi: Liệu mặt trăng chuyển động xung quanh Trái Đất cũng do chính lực hút của Trái Đất hút nó giống như lực hút của Trái Đất hút các vật rơi hay không? Từ câu hỏi này, Newton đã đi đến giả định: Tương tác giữa vật do Trái Đất hút rơi xuống nó xảy ra không chỉ giữa các vật ở gần mặt đất mà còn xảy ra đối với những vật ở xa. Và đã từ rất lâu, con người đã đặt câu hỏi lí do nào mà các vật ở rất xa như các hành tinh lại chuyển động, lí do gì chúng lại chuyển động quanh mặt trời? Liệu có phải các vật chuyển động như thế là do mặt trời hút nó còn mặt trăng chuyển động xung quanh Trái Đất là do Trái Đất hút mặt trăng hay không? Các lực hút trên có phải là cùng một loại lực hay không? Lực này nếu có thì nó sinh ra bởi lí do gì? Newton lại tiếp tục đặt ra giả định: các vật có khối lượng thì nó sẽ hút nhau. Ông nghĩ rằng lực hút đó phải phụ thuộc vào khối lượng, những vật nhỏ bị chi phối chuyển động bởi các vật lớn và người ta cũng chấp nhận được vì khối lượng của mặt trời lớn hơn khối lượng của các hành tinh rất nhiều và hình như các hành tinh vì lí do đó mà nó chuyển động xung quanh mặt trời. Các hành tinh chuyển động theo các quỹ đạo khác nhau điều đó chứng tỏ, lực tác dụng lên các hành tinh phụ thuộc vào khoảng cách giữa các hành tinh với mặt trời. Nếu như lực tương tác giữa hai khối lượng trên Trái Đất đủ lớn để ta cân khối lượng của hai vật rồi sau đó cho chúng tương tác với nhau để xác định kết quả tương tác thì chắc chắn ta sẽ xác định được chính xác biểu thức để tính lực hút đó trong phòng thí nghiệm. Những lực này bé đến nổi mà chúng ta cũng không cảm nhận là chúng tương tác với nhau. Những vật nhỏ ở gần nhau thì lực tương tác này hoàn toàn không đáng kể. Để xác định được biểu thức của nó nhờ vào việc nghiên cứu sự tương tác giữa các vật trên trái tác là hoàn toàn không có khả năng. Ông chỉ giả thuyết lực này tỉ lệ với tích khối lượng và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách và bằng bao nhiêu thì ông không thể nói được.Nhưng giả thuyết của ông đã được các nhà bác học đương thời công nhận vì nó đã giải thích được sự vận hành của các hành tinh, thậm chí còn có thể giúp ông tiên đoán ra được sự có mặt của sao thiên vương, sao hải vương. Nhưng phải đến hơn 100 năm sau, Ca-ven-đi-xơ mới tạo ra được những thí nghiệm chính xác để đo lực hấp dẫn rất nhỏ giữa hai vật thông thường và đã xác định được dấu bằng cho biểu thức với một hằng số tỉ lệ rất nhỏ, nhỏ đến mức mà ta không thể tưởng tượng được.  GV chiếu lên màn hình định nghĩa lực hấp dẫn và công thức của định luật vạn vật hấp dẫn, hình vẽ minh họa.  Yêu cầu HS từ công thức phát biểu định luật.  GV chiếu lên màn hình tiếp phần phát biểu định luật.  Nếu hai vật đồng chất và có dạng hình cầu thì khoảng cách được tính từ tâm hai vật  GV chiếu lên màn hình hình vẽ minh họa cho trường hợp này.  Yêu cầu nhóm HS làm việc với phiếu 4. Hướng dẫn HS thực hiện phiếu học tập 4 Sau khi HS thực hiện xong phiếu học tập 4  Yêu cầu các nhóm nhận xét lẫn nhau.  GV chiếu lên màn hình phần trả lời của từng nhiệm vụ trong phiếu 4.  Cho HS xem hiện tượng thả rơi hai vật có khối lượng khác nhau ở thành Pida để khẳng định lại các hệ quả được rút ra từ định luật hoàn toàn phù hợp với kết quả thực nghiệm.  Yêu cầu nhóm HS làm việc với phiếu 5.  GV hướng dẫn HS thực hiện phiếu học tập 5. - Bài tập 1: Dùng công thức tính lực hấp dẫn để tính, nhớ đổi đơn vị cho đúng với các đơn vị được dùng trong công thức.Lực hấp dẫn này là lớn hay nhỏ so với các lực khác tác dụng lên tàu. - Bài tập 2: Lực hấp dẫn tỷ lệ như thế nào với bình phương khoảng cách giữa hai vật? Khi khoảng cách tăng gấp đôi thì r2 tăng bao nhiêu lần? - Bài tập 3: Chú ý cách tính toán các số mũ. ? Trong tự nhiên tồn tại những lực  Trả lời câu hỏi của GV.  HS xem hình minh họa  Hs thảo luận nhóm, ghi kết quả vào phiếu 4  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi Ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn Nhoùm hoïc sinh laøm vieäc vôùi phieáu 4. Ñònh luaät: - Löïc haáp daãn giöõa hai chaát ñieåm baát kì tæ leä thuaän vôùi tích hai khoái löôïng cuûa chuùng vaø tæ leä nghòch vôùi bình phöông khoaûng caùch giöõa Ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn Löïc haáp daãn laø löïc huùt giöõa 2 vaät baát kì trong vuõ truï. Löïc haáp daãn laø löïc taùc duïng töø xa. Ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn cơ học nào có thể làm trạng thái của các vật biến đổi? ?Trạng thái của các vật tương tác biến đổi như thế nào trong những trường hợp khác nhau?  GV chiếu lên màn hình phần tóm tắt nội dung chương  HS xem hiện tượng  Hs thảo luận nhóm, ghi kết quả vào phiếu 5  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi  HS tranh luận giữa các nhóm và trả lời câu hỏi Ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn Baøi giaûi 1 Baøi giaûi 2 Baøi giaûi 3 Nhoùm hoïc sinh laøm vieäc vôùi phieáu 5 Neáu vaät ôû gaàn maët ñaát thì h << R 2 Mg G R  ÔÛ cuøng moät nôi treân Traùi Ñaát, caùc vaät ôû gaàn maët ñaát ñeàu coù cuøng gia toác rôi töï do. Ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn Troïng löïc maø Traùi Ñaát taùc duïng leân moät vaät laø löïc haáp daãn giöõa Traùi Ñaát vaø vaät.  2  mMmg G R h  2  Mg G R h => gia toác rôi töï do phuï thuoäc vaøo ñoä cao h. Vôùi: M : khoái löôïng Traùi Ñaát (kg) m: khoái löôïng vaät (kg) h: ñoä cao cuûa vaät so vôùi Traùi Ñaát (m) R: baùn kính traùi ñaát (m) g: gia toác rôi tö do (m/s2) = Ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn hdFP = Phụ lục 4: Kết quả trả lời phiếu HT ở nhà (phiếu 1) của HS Týõn g Tác d•n g l T•ng L•c h•p L•c •àn L•c ma sát Nhi•u v•t F 0=   F 0¹   1 2 hd 2 m .mF G r = •L Ma sát tF .N=m Ma sát ngh• msn max mstF F> •L III NT F k l= D F const=   F const¹   C• C• C• th•ng b••i Quy lu•t ••ng h Quy lu•t ••ng h •L II NT 0 2 0 a const v v at 1s v .t at 2 ìïïï =ïïï = +íïïïï = +ïïî   F m.a=   •L I NT Quán tính ••ng yên C• th•ng Quy lu•t ••ng h ìï =ïïï =íïï = +ïïî 0 v const s v.t x x v.t   Kh•i lý•ng 12 21F F=-   Ma sát F .N=m  F=con Phụ lục 5: Kết quả họat động nhóm của HS ở phiếu HT 1- Bài 9 Phụ lục 6: Một số hình ảnh thực nghiệm Phụ lục 7: Đề kiểm tra. Thời gian:30 phút I. Trắc nghiệm: 5đ 1. Định luật I Niu-tơn cho biết: A. Nguyên nhân của trạng thái cân bằng của các vật. B. Mối liên hệ giữa lực tác dụng và khối lượng của vật. C. Nguyên nhân của chuyển động. D. Dưới tác dụng của lực, các vật chuyển động như thế nào. 2. Trường hợp nào sau đây có liên quan đến quán tính? A. Thùng gỗ được kéo trượt trên sàn. B. Vật rơi trong không khí. C. Học sinh vẩy bút cho mực văng ra. D. Vật rơi tự do. 3. Lực hấp dẫn không thể bỏ qua trong trường hợp nào sau đây: A. Chuyển động của các hành tinh quanh Mặt Trời. B. Va chạm giữa hai viên bi. C. Chuyển động của hệ vật liên liên kết nhau bằng lò xo. D. Những chiếc tàu thủy đi trên biển. 4. Khi nói về hệ số ma sát trượt, điều nào sau đây là sai? A. Có thể nhỏ hơn 1. B. Phụ thuộc vào áp lực của vật lên mặt phẳng giá đỡ. C. Phụ thuộc vào tính chất của các mặt tiếp xúc. D. Không có đợn vị. 5. Khi một con ngựa kéo xe, lực tác dụng vào con ngựa làm nó chuyển động về phía trước là: A. Lực mà ngựa tác dụng vào xe. B. Lực mà xe tác dụng vào ngựa. C. Lực mà mặt đất tác dụng vào ngựa. D. Lực mà ngựa tác dụng vào mặt đất. 6. Một lò xo có chiều dài tự nhiên 30cm, khi bị dãn, lò xo dài 36cm và lực đàn hồi lúc này là 5N. Khi lò xo bị kéo dãn và lực đàn hồi là 10N thì chiều dài của lò xo lúc này bằng: A. 72cm B. 60cm C. 12cm D. 42cm 7. Phép phân tích lực cho phép ta: A. Thay thế một lực bằng một lực khác. B. Thay thế một lực bằng hai hay nhiều lực thành phần. C. Thay thế nhiều lực bằng một lực duy nhất. D. Thay thế các vectơ lực bằng các vectơ gia tốc. 8. Một vật có khối lượng m = 10kg chuyển động có đồ thị vận tốc theo thời gian của vật biểu diễn như hình sau: Hợp lực F có giá trị là. A. 40N B. 60N C. 20N D. 98N 9. Lực 10N là hợp lực của cặp lực nào dưới đây? Cho biết góc giữa cặp lực đó? A. 3N, 15N; 1200 B. 3N, 15N; 1800 C. 3N, 6N; 600 D. 3N, 13N; 00 10. Tại thời điểm nào đó, một vật đang chuyển động với vận tốc tức thời là 5m/s. Nếu bỗng nhiên các lực tác dụng lên nó mất đi, khi đó vật sẽ: A. Dừng lại ngay. B. Chuyển đông chậm dần dều. C. Chuyển động nhanh dần đều. D. Chuyển động thẳng đều với vận tốc v. II. Tự luận: 5đ Câu 1: 1đ Người ta tra cán búa như thế nào khi vận dụng quán tính? Hãy giải thích? Câu 2: 1đ Giải thích tại sao khi ném cục đất sét mềm vào tường, cục đất sét bị biến dạng và dính vào tường. Trong khi đó, tường không hề bị tác động gì? Câu 3: 3đ Một vật có khối lượng m=1kg chịu tác dụng của lực kéo Fk. Sau 4 giây kể từ lúc bắt đầu chuyển động vật đạt vận tốc 8m/s. Hệ số ma sát là 0.2. a. Tính lực kéo. b. Đoạn đường vật đi được sau 5 giây và vận tốc lúc này? c. Sau 5 giây, lực kéo ngừng tác dụng. Tính quãng đường vật đi thêm được? Phụ lục 8: Bài KT (Bài làm của HS) O t(s ) 5 10 30 v(m/s) Phụ lục 9: Bảng điểm bài KT lớp đối chứng Phụ lục 9: Bảng điểm bài KT lớp đối chứng. Các câu trả lời tương ứng với 10 câu TN (câu 1--> 10: 0.5đ) Câu tự luận STT HỌ VÀ TÊN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TL1 TL2 TL3a TL3b TL3c Điểm TC 1 Nguyễn Hoài Ân A b c B C D B A B D 0.5 0.5 5 2 Trần Huỳnh Ngọc Anh A C A B C a B A B D 0.5 5 3 Lâm Kim Châu b C A B b D B A d D 0.5 0.5 0.5 5 4 Văn Thị Diễm Châu A d A d b c B A B D 0.5 4 5 Nguyễn Trần Thẩm Di A d A c b b a b B b 0.5 2 6 Nguyễn Thị Dương c C A B b a B A d D 0.5 0.5 4 7 Nguyễn Ngọc Khánh Duy b C A B b D B A d D 0.5 0.5 0.5 5 8 Nguyễn Hồng Hà d C d d a c d A B b 0.5 0.5 3 9 Vô Anh Hào A C A B b D B A B D 0.5 5 10 Phan Thúy Hiền A C A B C D B A B D 5 11 Nguyễn Đình Hoàng b C A B C D B A B b 0.5 0.5 5 12 Lâm Kim Huân d C b c C D B A d D 0.5 0.5 4 13 Phạm Quốc Hùng d C c c C a B b d b 0.5 0.5 0.5 3 14 Lý Tuấn Huy A C A d a b B A d c 0.5 3 15 Nguyễn Phạm Duy Khang A a c d C b a b d b 0.5 0.5 2 16 Ngô Vũ Khoa b C A B C D B A B b 0.5 0.5 5 17 Huỳnh Nguyễn Trọng Khôi d C A B C D B b d D 0.5 0.5 1 6 18 Trần Hồng Ngọc Lam A a c d C a a b d b 0.5 0.5 0.5 3 19 Phạm Ngọc Linh A b c B C D B A B D 1 5 20 Cao Ngọc Linh b C A B C D B A d b 0.5 1 5 21 Nguyễn Ngọc Đức Linh d C A B C D B A d D 1 5 22 Nguyễn Trần Ngọc Linh A C A B C D B A B D 5 23 Hoàng Mỹ Linh d C d B a D B A B b 1 0.5 0.5 5 24 Huỳnh Phú Lợi b C A B a D B b B D 0.5 4 25 Lê Hoàng Mỹ A a A d C b a c d b 0.5 1 3 26 Võ Thị Tuyết Mỹ c C A B C a B A d D 1 5 27 Nguyễn Thị Mỹ Ngân d a d a a D B b B b 0.5 2 28 Trần Thị Bích Ngà d a b a C a B b B b 0.5 2 29 Tô Hồng Nguyễn d a d a C D B b B b 0.5 0.5 3 30 Thái Minh Nhân d a d a C a B b B b 0.5 2 31 Châu Phú Phong A C c d C a a b d b 0.5 0.5 0.5 3 32 Trần Thị Ngọc Phượng A a c d a a a b d b 0.5 1 33 Nguyễn Vĩnh Phương d C A B C D B A d D 0.5 0.5 1 6 34 Lý Mỹ Phụng A a c d C b a b d b 1 35 Lữ Hồng Quân d C A B a D B d B b 0.5 0.5 4 36 Huỳnh Tấn Sáng A a c d C a a b d b 0.5 2 37 Dương Quang Thái A C A B a b B A B D 0.5 5 38 Thìn Chí Tiến A b c B a D B A B b 0.5 4 39 Huỳnh Thị Minh Trâm d C d B a D B A B D 0.5 4 40 Lý Bảo Trân A d A c a b a b B b 0.5 2 41 Lưu Thị Hồng Trang d C d B a D B A B a 1 0.5 0.5 5 42 Lê Hữu Trường A C A B C a B A B a 0.5 5 43 Nguyễn Đỗ Trung b a A d C D B A B D 1 1 6 44 Nguyễn Hoàng Trung d a d a a c B b B b 0.5 0.5 2 45 Võ Thành Trung A a d a C c B b B b 0.5 1 0.5 4 46 Trương Mạnh Tuấn A a c d a b a b d b 0.5 0.5 0.5 2 47 Đặng Anh Tuấn d C A d a D B A d c 0.5 3 48 Tạ Trương Minh Tuyển b a d d d b a b d b 1 1 3 49 Phạm Quốc Vinh b C A B C b B A B c 0.5 0.5 4 50 Hoàng Thúy An d C A a C D B b B D 0.5 4 51 Nguyễn Nguyên Bình d C b a d c c b d b 0.5 1 52 Thôi Vì Cơ b C c a d c B b d b 0.5 2 53 Bùi Công Danh b C A B C A c b d b 0.5 0.5 3 54 Cao Xuân Diễm d C A a a D B b d D 0.5 0.5 3 55 Võ Thị Thúy Dung d C A d C D B c B D 0.5 1 6 56 Nguyễn Trung Dũng b C A a d c B b d b 0.5 0.5 0.5 0.5 4 57 Lý Huệ Đình d C b B d c c b d b 1 58 Nguyễn Mai Minh Đức b C b c b b B A B D 3 59 Nguyễn Bữu Hậu A C A a C b B A B D 0.5 0.5 5 60 Lý Ngọc Hiếu d C A a b b c b d D 0.5 0.5 2 61 Lương Bội Hoàng A C A a C b B A B D 0.5 1 0.5 6 62 Vũ Xuân Hưng A C b a a b B b B D 0.5 3 63 Nguyễn Thị Ngọc Hương d C c a d c c b d b 1 64 Trần Văn Hùng b C c a d c B b d b 0.5 0.5 2 65 Nguyễn Đỗ Huy A C b a d c a b d b 1 2 66 Phúc Đức Huy A C b a a c B A B D 0.5 4 67 Trần Hồ Huỳnh Khanh A C b a a D B A B D 0.5 4 68 Lưu Bảo Khánh d C b a C D B A B D 1 5 69 Nguyễn Mạnh Lân b a A d C a c b d b 0.5 0.5 2 70 Châu Tố Linh d C A a C c c b d b 0.5 2 71 Nguyễn Quang Lộc A C A a C c B A B D 0.5 1 0.5 0.5 0.5 7 72 Liêu Danh Luân A C A a d c B A B D 1 0.5 5 73 Vũ Lê Mai d C c a d c c b d b 0.5 1 74 Đỗ Hồng Ngọc A b A a a D B A B D 0.5 4 75 Nguyễn Thị Thùy Nhung d C A a C D B b B D 4 76 Lương Quốc Phong d C b a C D B A B D 1 0.5 5 77 Nguyễn Thị Hoài Phương d C b B a c c b a D 1 1 0.5 4 78 Quang Lâm Xuân Phương d C b a C D B b B D 3 79 Nguyễn Ngọc Quang d C b B a c c d a D 1 1 0.5 4 80 Nhan Chánh Tài d C c a d c c b d b 0.5 1 81 Nguyễn Trang Thu d C c a d c c b d b 0.5 1 82 Lục Mỹ Thương d a A a C c c b d b 0.5 0.5 2 83 Huỳnh Thanh Thùy d C A a d c a b B D 0.5 0.5 4 84 Lý Phối Thuyền A C c d a c c A c b 0.5 2 85 Nguyễn Thi Thủy Tiên d C A a a D B A B D 0.5 4 86 Dương Trí Toàn d b b a C D B A B D 0.5 0.5 4 87 Lê Minh Trí A C b a a D B A B D 4 88 Nguyễn Thanh Trọng b a A d C a c b d b 0.5 0.5 2 89 Cao Minh Tú d b b a C D B A B D 3 90 Trần Thị Bích Tuyền d C A a C c B b B D 0.5 4 91 Vương Bích Vân A C c d a b c b c b 1 92 Trần Thị Thanh Vy d C A a a b c b d b 1 Phụ lục 10: Bảng điểm bài KT lớp thực nghiệm. Các câu trả lời tương ứng với 10 câu TN (câu 1--> 10: 0.5đ) Câu tự luận STT HỌ VÀ TÊN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TL1 TL2 TL3a TL3b TL3c Điể m TC 1 Nguyễn Thị Ngọc Bích A C A B C b B A B D 1 1 0.5 0.5 8 2 Trần Tấn Công d C A B b D B A B D 1 1 1 1 1 9 3 Lại Đình Đức A C A B C D B c B D 1 1 6 4 Nguyễn Thị Hạnh A C d B a b B A B D 0.5 1 1 0.5 7 5 Thôi Trần Hoàng Hải d C A B C a a b d b 1 0.5 4 6 Quản Thị Kim Hoàng A C d c b c B A B D 1 0.5 1 1 7 7 Lê Minh Hoàng A C A B C D B A d b 1 1 1 1 8 8 Trần Tú Hương A C A B a b B A B D 1 1 0.5 6 9 Tiêu Chí Hùng b d d d C D B A B D 1 0.5 5 10 Phạm Quốc Huy A C A B C c B A B D 1 1 0.5 7 11 Nguyễn Quốc Huy d a b a C a B b d b 1 12 Lương Hiếu Khang A a A a C D c b B D 1 0.5 1 1 1 7 13 Đỗ Quốc Khánh A a A c a a c c B D 1 2 14 Lê Anh Kiệt A C A c a b B A B D 1 1 1 0.5 7 15 Lương Vĩ Kiệt c b A c b b B b B D 1 1 1 1 6 16 Tài Cẩm Minh A C A B b D B A d D 1 1 1 1 8 17 Dương Nhật Minh A C b a C b B b a b 1 1 5 18 Lâm Chí Nam A C c b b b d A d b 2 19 Trần Trọng Nghĩa A C A C b b B A d c 1 0.5 1 0.5 5 20 Nguyễn Xuân Nhật b C b a b c d c d D 1 0.5 3 21 Trịnh Yến Nhi A C A b C b B A B b 1 1 1 1 8 22 Nguyễn Thị Tuyết Nhung A C b c b b B A B D 1 1 0.5 5 23 Phạm Nguyễn Kiều Oanh A a b a d b B A B b 1 0.5 4 24 Quan Gia Phong A C A B C D B A B D 1 0.5 1 0.5 8 25 Trần Thanh Phong d C A B b D B c B D 1 1 0.5 6 26 Đại Hồng Phượng A a A a C D B b a b 3 27 Võ Công Tâm A C A a C a B b B D 1 1 1 7 28 Ngụy Quốc Tâm A C A c d D B A B D 1 1 1 1 8 29 Đào Duy Tân b C A d C D c A B D 1 1 0.5 6 30 Phạm Xuân Thanh A a A B b b B A B D 1 1 1 7 31 Ngô Hiếu Thảo A C A c b a a A B b 0.5 1 1 1 6 32 Trần Thị Xuân Thảo A C b c b b B A B D 1 1 1 10.5 6 33 Phạm Thị Thanh Thảo A C A B C D B A B D 1 1 1 8 34 Nguyễn Thanh Thảo d C A d d a c A B D 1 0.5 5 35 Nguyễn Văn Thắng b C c B a a d c a b 1 1 3 36 Nguyễn Thị Kim Thoa A a A d a D B A B b 1 0.5 5 37 Bành Trọng Thức d C A B b D B A B D 1 5 38 Lê Thu Trang d C A c C a d A B D 1 4 39 Nguyễn Tân Trí A a A d a D B A B b 0.5 4 40 Quách Lệ Trinh A C A c C c B A B D 0.5 1 1 0.5 7 41 Hồ Tố Trinh A C A c C c B A B D 1 1 1 1 0.5 8 42 Tâm Liệt Quốc Trung d C A d C D B A B D 1 1 1 1 0.5 9 43 Diệp Thanh Trúc d b b B b D a c B c 2 44 Nguyễn Ngụy Tú d C c d b a c A B D 1 0.5 1 5 45 Ông Liễu Yến d C A c C D B A B c 1 1 6 46 Nguyễn Hoàng Duy An A C A B a b c c c D 0.5 1 4 47 Thích Bảo Ân A C A a C C B c B D 1 1 6 48 Phạm Tiểu Bình A C A a C D B b d b 1 0.5 1 1 1 7 49 Quách Ngọc Châu A C A B C D B A B D 1 1 1 8 50 Giang Gia Dung A a A c C D B c B D 1 0.5 0.5 6 51 Ôn Vinh Đạt d C A B b D B A B D 0.5 0.5 5 52 Huỳnh Minh Định A C A B b D B A B D 1 0.5 1 1 1 9 53 Sâm Gia Hân A C A a C c a c c D 0.5 3 54 Nguyễn Trung Hiếu A C A B C b B A c D 1 1 1 1 1 10 55 Trần Tuấn Hiếu A C A a C D c b d b 1 1 1 1 7 56 Trân Thu Hồng A C A B C D B c c D 0.5 1 6 57 Mã Thanh Hương d C A a C b c A d b 1 0.5 1 1 1 6 58 Lý Nguyễn Gia Huy A C A d C D d b a D 1 0.5 1 1 1 7 59 Dương Nguyễn Đăng Khoa A C A d d D B c B D 1 0.5 5 60 Vương Tuấn Kiệt A C A a a b B d d b 1 1 4 61 Trần Thị Thúy Kiều b C A B d D B A B D 0.5 5 62 Trần Ngọc Hoàng Kim d C A a a a B A d b 1 0.5 3 63 Phạm Nguyễn Phong Lan A a A c d b d b B b 0.5 2 64 Trương Dinh Lệ d C A d C D B b B b 0.5 4 65 Phạm Hoàng Duy Linh b C A d C a B b a D 1 0.5 4 66 Nguyễn Hoàng Long A C A B C a B c B D 1 0.5 0.5 6 67 Huỳnh Thị Diễm Mi A C c B b c c A d D 1 0.5 1 0.5 5 68 Lý Huệ Minh A C A B b D c b B D 1 1 1 6 69 Trương Quang Minh A C b B C D B b B D 1 1 1 1 1 9 70 Lưu Uyễn Nghi A C A B C D B A c D 1 1 0.5 7 71 Lý Thể Phụng A C A a d D B A B D 1 1 0.5 7 72 Lý Quân Phú A C A a C D c A B D 1 0.5 1 1 0.5 8 73 Ngụy Quốc Quang b C A d d b B c B D 1 0.5 0.5 5 74 Moha Mach Safay A C A c C c B c B D 1 1 1 1 1 9 75 Nguyễn Thành Tài A C b B a c c A B D 0.5 1 1 1 7 76 Trịnh Minh Tài A C A B C D B A c D 1 1 1 1 9 77 Nguyễn Ngọc Thanh A C A B C D B A c D 1 1 1 1 9 78 Trần Tiết Tố Thanh A C A B C c B c B D 1 1 1 1 1 9 79 Đinh Trần Phương Thảo A C A B d a c c d D 1 0.5 4 80 Trần Ngọc Thu A C A d C a B A c D 0.5 1 1 1 7 81 Nguyễn Kim Thư A d A B C c B c B D 1 1 0.5 6 82 Phùng Nhi Thuận A C A d C D B A B D 1 1 1 1 1 9 83 Hồng Lập Tín A C A c d D B A B D 0.5 1 1 0.5 7 84 Nguyễn Văn Toàn d C A a a D B A B D 1 0.5 5 85 Đặng Xuân Tứ A C A B C b B c c D 0.5 1 1 6 86 Ngô Hoàng Vũ A C A d C a B b d D 3 87 Hoàng Ngọc Thúy Vy d C A c C D B A d b 1 1 1 6