Luật học - Hồ sơ tình huống

HỒ SƠ TÌNH HUỐNG 1 Tóm tắt vụ việc Luật sư Nguyễn Văn A của Văn phòng luật sư C thuộc Đoàn luật sư TP.B và một số đối tượng đã tổ chức có thu phí hai Hội nghị tư vấn pháp luật để tuyên truyền về việc kinh doanh qua Internet qua trang web: www.colonyinvest.net vào các ngày 23/9/2007 và ngày 13/10/2007. Sau buổi hội nghị, luật sư A đã viết bài đăng trên báo Phụ nữ với những nội dung không đúng sự thật mang tính chất tuyên truyền, quảng bá khuyến khích người dân tham gia đầu tư vào trang web: www.colonyinvest.net để làm giàu. Loại hình kinh doanh tài chính đa cấp qua internet của tập đoàn Colony là một loại hình kinh doanh mới nên thực tế nhiều người nghi ngờ về tính hợp pháp của loại hình kinh doanh này. Tuy nhiên, sau khi nhận được sự tư vấn từ luật sư Nguyễn Văn A, nhiều người đã tin tưởng và yên tâm mua điểm đầu tư dẫn đến bị chiếm đoạt tiền. Qua quá trình điều tra làm rõ vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” trên, luật sư A cho rằng mình chưa tìm hiểu kỹ về hoạt động cũng như tính hợp pháp của Colony nên mới đưa ra sự tư vấn thiếu chính xác làm nhiều người hiểu lầm dẫn đến thiệt hại lớn về tài sản. Đồng thời luật sư A khẳng định vì muốn gia tăng danh tiếng cho văn phòng luật sư C của mình và chịu áp lực lớn từ nhiều phía nên không thể không tham gia các buổi hội nghị tư vấn này chứ không phải vì mục đích vật chất. Hành vi của luật sư A đã gây ra hậu quả xấu cho xã hội, vi phạm nghiêm trọng quy tắc đạo đức, quy tắc ứng xử nghề nghiệp và cần phải chịu trách nhiệm pháp lý và trách nhiệm đạo đức bằng hình thức kỷ luật thích hợp. Nhận xét đối với hành vi vi phạm. Một trong những nguyên tắc hành nghề luật sư quan trọng đã được quy định tại khoản 2 Điều 5 Luật luật sư năm 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2012 như sau : “ Tuân theo quy tắc đạo đức và ứng xử nghề luật sư Việt Nam”. Quy tắc Đạo đức và Ứng xử nghề nghiệp luật sư quy định những chuẩn mực về đạo đức và ứng xử nghề nghiệp, là thước đo phẩm chất đạo đức và trách nhiệm nghề nghiệp của luật sư. Mỗi luật sư phải lấy Quy tắc Đạo đức và Ứng xử nghề nghiệp này làm khuôn mẫu cho sự tu dưỡng, rèn luyện để giữ gìn uy tín nghề nghiệp, thanh danh của luật sư, xứng đáng với sự tôn vinh của xã hội. Tuy nhiên, qua những hành vi của luật sư Nguyễn Văn A, có thể thấy luật sư A đã vi phạm những quy tắc trong bộ Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề luật sư Việt Nam được ban hành bởi Hội đồng luật sư toàn quốc vào ngày 20 tháng 7 năm 2011 và quy định của pháp luật về luật sư và hành nghề luật sư được quuy định tại Luật luật sư 2006, cụ thể: 1/ Quy tắc 6.2 “Luật sư tôn trọng sự lựa chọn luật sư của khách hàng; chỉ nhận vụ việc theo khả năng chuyên môn, điều kiện của mình và thực hiện vụ việc trong phạm vi yêu cầu hợp pháp của khách hàng”. Và Khoản 1 Điều 24 Luật luật sư: “Luật sư tôn trọng sự lựa chọn luật sư của khách hàng; chỉ nhận vụ, việc theo khả năng của mình và thực hiện vụ, việc trong phạm vi yêu cầu của khách hàng” Chuyên môn và điều kiện là hai yếu tố quan trọng tạo nên chất lượng dịch vụ pháp lý. Quy định này của quy tắc đảm bảo dịch vụ pháp lý của luật sư được cung cấp cho khách hàng có chất lượng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng. Xét về hoạt động kinh doanh của Colony: đây là hoạt động kinh doanh tiền tệ bằng hình thức huy động vốn trả lãi suất cao và theo pháp luật Việt Nam, những hoạt động như thế này cần phải được sự cho phép của Ngân hàng nhà nước, tuy nhiên thực chất Colony không hề được cấp phép hoạt động trong lĩnh vực này. Mặc dù chưa có sự tìm hiểu kỹ càng và cũng không nhận thức được sự bất hợp pháp của Colony chung trong Hội nghị tư vấn ngày 13/10/2007, luật sư A khẳng định rằng sau khi tìm hiểu thì ông thấy sự hiện hiện của tập đoàn tài chính Colony là “có cơ sở và được bảo hộ của luật pháp”, và cơ sở mà ông đang nói đến ở đây là việc trang web của công ty đã công khai nhiều tháng trên internet. Bản thân luật sư A khai rằng cũng chưa được rõ rằng Colony thu được nguồn tiền ở đâu và việc chuyển dịch đồng vốn thu được thực hiện như thế nào, có hợp pháp không. Có thể thấy, luật sư A không nẵm rõ về lĩnh vực thương mại nói chung và thương mại điện từ nói riêng. Những thông tin về hoạt động của Colony là do tìm hiểu một phía trên trang web của công ty, còn thông tin pháp lý về công ty và hoạt động của nó thì coi như xem là chưa được rõ. Mặc dù biết mình còn thiếu chuyên môn về lĩnh vực tài chính tiền tệ và thương mại điện tử nhưng luật sư A vẫn đồng ý tham gia (hai) buổi hội nghị tư vấn pháp luật về vấn đề này, hơn nữa lại cung cấp những thông tin sai lệch gây thiệt hại tài chính cho nhiều người. Như vậy, bởi sự thiếu chuyên môn của mình, luật sư A đã làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác. 2/ Quy tắc 9.1: Luật sư từ chối nhận vụ việc của khách hàng trong trường hợp không đủ khả năng chuyên môn hoặc điều kiện thực tế để thực hiện vụ việc. Theo quy tắc trên, đáng lẽ luật sư A phải từ chối đề nghị tham gia tư vấn pháp luật, nhưng vì chỉ mong nâng cao thương hiệu Văn phòng luật sư và tôn vinh uy tín luật sư nên không lường hết những khó khăn phức tạp (theo giải trình của luật sư A gửi ban chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.B và Hội đồng thi đua khen thưởng, kỷ luật Đoàn luật sư TP.B) nên luật sư A chấp nhận đề nghị của các khách hàng. Tuy nhiên, theo lời khai của bị can Vũ Thị Thu Hằng, luật sư A có mời chị Hằng đến bàn bạc do giữa chị Hằng và luật sư A có sự quen biết qua những nhân vật trung gian khác. Luật sư A còn yêu cầu chị và những người khác viết giấy đề nghị tư vấn. Những bị can khác trong vụ án cũng có lời khai tương tự. Mặc dù có thể việc luật sư A hợp tác với các thành viên tuyến đầu của Colony không nhằm mục đích lừa đảo các đối tượng đầu tư, nhưng luật sư A có sự chủ động và có ý chí thực hiện dịch vụ pháp lý này vì mục đích danh tiếng của văn phòng luật sư (theo như trình bày của luật sư). 3/ Quy tắc 26.3: “Luật sư không được sử dụng cơ quan thông tin đại chúng để cố ý phản ánh sai sự thật nhằm mục đích cá nhân, động cơ khác hoặc tạo dư luận nhằm bảo vệ quyền lợi không hợp pháp của khách hàng hoặc phát ngôn gây ảnh hưởng đến an ninh và lợi ích quốc gia” Cơ quan báo chí là một loại cơ quan thông tin đại chúng, là một công cụ hữu hiệu để tuyên truyền những quan điểm, chính sách, pháp luật. Trên cơ sở nhận thức được tầm quan trọng của phương tiện thông tin đại chúng, luật sư không được lợi dụng phương tiện truyền thông đại chúng nói chung và báo chí nói riêng cho mục đích không chính đáng, vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Luật sư A thừa nhận đã chủ động liên lạc với báo Phụ nữ để cho đăng bài về Hội nghị tư vấn pháp luật để tuyên truyền về việc kinh doanh qua Internet qua trang web: www.colonyinvest.net và trong bài đăng có nhưng đoạn không đúng sự thật như: “Vào sân chơi này đòi hỏi mỗi chúng ta cần có một tư duy mới, 1 tầm nhìn mới và có cách chơi phù hợp khi có cơ hội. Ví dụ như: Hội viên của “CONOLYINVEST” các nhà đầu tư trực tuyến đã có nhiều hội viên có xe hơi, nhà lầu, có hội viên xóa đói giảm nghèo, có nhiều nhà đầu tư thành đạt” Luật sư A trình bày bản thân cũng thấy những thông tin trên là không có căn cứ tuy nhiên những thông tin mà luật sư cung cấp đã làm nhiều người tin tưởng và vô tình khuyến khích những người này mạnh dạn đầu tư vào Colony. Bên cạnh đó, trong Hội nghị tư vấn pháp luật để tuyên truyền về việc kinh doanh qua Internet qua trang web: www.colonyinvest.net vào ngày 13/10/2007, luật sư A đã trình bày những thông tin sai sự thật tương tự: “Tập đoàn Colony là một tập đoàn tài chính gần như đứng đầu thế giới, có hệ thống điều chỉnh mạng lưới hợp lý, có công nghệ cao, hiện đại, chống được rủi ro tối đa; Với việc đầu tư 1.000USD, thì mỗi ngày Colony trả cho chúng ta 30USD. Cá nhân tôi, sau khi xem xét là có cơ sở. Đó chính là quả bom bùng nổ kinh tế Việt Nam; Thương mại điện tử được các tập đoàn lớn trên thế giới sử dụng hiệu quả trong đó có tập đoàn tài chính Colony. Tại sao có sự hiện diện tập đoàn tài chính Colony hàng đầu tại Việt Nam sau khi tìm hiểu tôi thấy có cơ sở và được sự bảo hộ của luật pháp; Chương trình Colony là chương trình dành cho người nghèo, hàng triệu người trên thế giới đã được Colony cứu sống. Đầu tư cho Colony là đầu tư cho chính chúng ta, hàng ngày chúng ta được Colony trích thưởng cho cuộc sống chúng ta” Với quy mô hàng ngàn người, những thông tin này có lẽ đã có sức lan toả rất nhanh và khiến càng nhiều người tin tưởng vào Colony. 4/ Quy tắc 2: “Luật sư phải độc lập, trung thực, tôn trọng sự thật khách quan, không vì lợi ích vật chất, tinh thần hoặc bất kỳ áp lực nào khác để làm trái pháp luật và đạo đức nghề nghiệp” Và khoản 3 Điều 5 Luật luật sư: “Độc lập, trung thực, tôn trọng sự thật khách quan” Luật sư phải độc lập, trung thực, tôn trọng sự thật khách quan, không vì lợi ích vật chất, tinh thần hoặc bất kỳ áp lực nào khác để làm trái pháp luật và đạo đức nghề nghiệp. Quá trình hành nghề Luật sư để đảm bảo được phẩm giá và sự tin cậy của Nhà nước và xã hội, người Luật sư phải có sự độc lập, trung thực, tôn trọng sự thật khách quan. Luật sư phải bảo vệ pháp luật và sự công bằng của pháp luật. Muốn có được sự công bằng, luật sư phải dựa trên sự thật khách quan và chỉ có sự thật khách quan. Luật sư không chỉ vì lợi ích của chính bản thân mình mà đi ngược lại sự thật , làm theo sự sắp đặt và sự ảnh hưởng của người khác mà không dựa trên sự thật. Có thể thấy luật sư A đã đánh mất đi sự độc lập, trung thực, tôn trọng sự thật khách quan. Luật sư A vì áp lực của nhiều đối tượng, vì mong nâng cao thương hiệu Văn phòng luật sư mà nên không thể từ chối việc tổ chức tư vấn, đưa những thông tin sai sự thật ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác. Trong xã hội làm nghề gì cũng cần có cái đức, cái tâm để giữ được những đạo lý cơ bản trong trách nhiệm nghề nghiệp. Và trách nhiệm nghề nghiệp của luật sư chính là duy trì tính liêm chính và có năng lực. Nếu không thể làm được trách nhiệm của mình, làm ảnh hưởng đến uy tín nghề luật sư, đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác thì người luật sư phải chịu hậu quả về những vi phạm của mình. Hình thức xử lý Thẩm quyền xem xét quyết định kỳ luật luật sư: Ban chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.B theo đề nghị của Hội đồng khen thưởng, kỷ luật của Đoàn luật sư TP.B. Cơ sở pháp lý: Khoản 2 Điều 85 Luật luật sư. Luật sư A đã có những vi phạm nghiêm trọng về quy tắc đạo đức và ứng xử nghề luật sư và quy định của pháp luật về luật sư và hành nghề luật sư cần có sự xử lý hành chính. Bên cạnh vi phạm, luật sư A cũng có hành động ý nghĩa như vận động đóng góp từ thiện cho các nạn nhân vụ sập cầu Cần Thơ qua các Hội nghị mà luật sư tham gia tư vấn, nhận thức được sai sót của mình đồng thời và có ý chí phục vụ xã hội tốt hơn. Bản thân luật sư A cũng mới vào nghề nên còn nhiều thiếu sót. Mức kỷ luật phải chịu đề xuất sau khi đã xem xét tính chất, mức độ vi phạm: Tạm đình chỉ tư cách thành viên Đoàn luật sư TP.B trong vòng 24 (hai mươi bốn) tháng. Cơ sở pháp lý: Điểm c khoản 1 Điều 85 Luật luật sư. Hình thức kỷ luật tạm đình chỉ tư cách hành nghề là một trong hai hình thức kỷ luật nặng nhất, có ảnh hưởng lớn đến danh tiếng và hoạt động của luật sư. Hình thức kỷ luật trên phù hợp với tính chất, mức độ vi phạm của luật sư A vừa mang tính răn đe nhưng cũng tạo điều kiện để luật sư A có thể tiếp tục hành nghề. Bài học rút ra. Bản thân tôi sau nghi được tìm hiểu trường hợp của luật sư A cũng đúc kết cho mình nhiều kinh nghiệm và bài học: Luôn tôn trọng sự thật khách quan, thượng tôn pháp luật, nắm rõ những đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Minh bạch với khách hàng về khả năng chuyên môn của mình. Xác lập Hợp đồng pháp lý rõ ràng. Tìm hiểu kỹ vấn đề mình tư vấn, không thực hiện tư vấn/cung cấp dịch vụ pháp lý khác về lĩnh vực mình không am hiểu. Cẩn trọng trong phát ngôn: trước báo chí, các trang mạng xã hội, các sự kiện có sức lan toả lớn