Mô tả địa phương: mô tả huyện Bát Xát (tỉnh Lào Cai)

Môc Lôc Më ®Çu LÝ do chän ®Ò tµi 2 Môc ®Ých cña ®Ò tµi 2 §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 2 NhiÖm vô 3 C¬ së lÝ luËn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3 Néi dung 1. C¬ së lÝ luËn 3 2. C¬ së tù nhiªn 6 3. Khai th¸c c¸c th«ng tin trªn b¶n ®å ®Þa h×nh 6 3.1 Giíi thiÖu vÒ tê b¶n ®å ®Þa h×nh 6 3.2 C¬ së to¸n häc 8 3.3 Néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh 10 4. M« t¶ vÒ l·nh thæ 11 4.1 H×nh th¸i tr¾c ®Þa 11 4.2 Thuû v¨n 12 4.3 ChÊt ®Êt vµ thùc vËt 13 4.4 D©n c­ 13 4.5 Giao th«ng 14 4.6 Ranh giíi t­êng rµo 14 4.7 §Þa vËt kinh tÕ x· héi 15 4.8 §iÓm khèng chÕ 15 III. KÕt luËn I. Më ®Çu 1. LÝ do chän ®Ò tµi Tê b¶n ®å F - 48 - 28 vÒ B¸t X¸t thÓ hiÖn ®­îc râ vÒ ®Þa h×nh, ®Þa vËt bao gåm ®Çy ®ñ c¸c ®èi t­îng tù nhiªn, kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi, chóng ®­îc ph¶n ¸nh theo ®óng c¸c ®Æc ®iÓm ph©n bè, ®Þa lÝ, cã bæ sung nh÷ng thuéc tÝnh vµ ®­îc quy ®Þnh ë møc ®é phï hîp víi tØ lÖ cña b¶n ®å. ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy cã Ých trong mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi, ®Æc biÖt trong nghiªn cøu, tra cøu, ho¹t ®éng kinh tÕ, ®iÒu tra c¬ b¶n, ®¸nh gi¸ tµi nguyªn, quy ho¹ch, kh¶o s¸t, thiÕt kÕ vµ chØ ®¹o c«ng t¸c c«ng tr×nh. Víi nh÷ng lÝ do trªn em ®· chän ®Ò tµi "M« t¶ ®Þa ph­¬ng: m« t¶ huyÖn B¸t X¸t (tØnh Lµo Cai). 2. Môc ®Ých cña ®Ò tµi: §Ò tµi sÏ tr×nh bµy mét c¸ch cã hÖ thèng c¸c vÊn ®Ò vÒ Tù nhiªn, Kinh tÕ - X· héi ë B¸t X¸t, gióp cho ng­êi ®äc ®Ò tµi cã thÓ hiÓu h¬n vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, kinh tÕ x· héi ®Þa ph­¬ng B¸t X¸t. Trong phÇn néi dung cña ®Ò tµi sÏ cho ng­êi ®äc cã c¸i nh×n kh¸i qu¸t h¬n vÒ B¸t X¸t. §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng vµ hiÖn t­îng khai th¸c c¸c thÕ m¹nh cña ®Þa ph­¬ng. 3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu. - §èi t­îng: huyÖn B¸t X¸t - Ph¹m vi: tê b¶n ®å F - 48 - 28 cã tØ lÖ 1: 100 000 ( 1 cm = 1000m thùc ®Þa). - §Ò tµi: tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cña B¸t X¸t qua 8 líp th«ng tin: d¸ng ®Êt, thuû v¨n vµ c¸c c«ng tr×nh phô, chÊt ®Êt vµ thùc vËt, d©n c­, ®­êng giao th«ng, ranh giíi t­êng rµo, ®Þa vËt kinhtÕ - x· héi, ®iÓm khèng chÕ. 4. NhiÖm vô §iÒu tra, kh¶o s¸t, thu thËp d÷ liÖu, th«ng tin phôc vô cho viÖc nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng c¸c vÊn ®Ò vÒ Tù nhiªn, Kinh tÕ - X· héi ë B¸t X¸t, gióp cho ng­êi ®äc ®Ò tµi cã thÓ hiÓu h¬n vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, kinh tÕ x· héi cña B¸t X¸t. X©y dùng ®Þnh h­íng nh»m ph¸t triÓn ®Þa ph­¬ng ngµy cµng lín m¹nh h¬n. 5. C¬ së lÝ luËn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. §Ò tµi ®­îc thùc hiÖn dùa trªn c¸c c¬ së lÝ thuyÕt vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh ViÖt Nam nãi chung vµ ®Þa lÝ ®Þa h×nh B¸t X¸t nãi riªng. Ph­¬ng ph¸p chñ yÕu ®­îc sö dông trong ®Ò tµi ®ã lµ: ph©n tÝch, tæng hîp, so s¸nh, vËn dông….Trong ®Ò tµi cña m×nh em ®· øng dông nhiÒu tµi liÖu vµ lÝ thuyÕt vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh ®Ó nªu lªn mét c¸ch x¸c thùc vÒ ®Þa lý ®Þa ph­¬ng, cô thÓ lµ ®Þa lý cña huyÖn B¸t X¸t. II. Néi dung 1. C¬ së lÝ luËn * B¶n ®å ®¹i c­¬ng - B¶n ®å häc ®¹i c­¬ng lµ m« h×nh kÝ hiÖu h×nh t­îng kh«ng gian cña c¸c ®èi t­îng, hiÖn t­îng tù nhiªn vµ x· héi, ®­îc thu nhá, ®­îc tæng ho¸ theo c¬ së to¸n häc nhÊt ®Þnh, nh»m ph¶n ¸nh vÞ trÝ, sù ph©n bè kh«ng gian vµ mèi t­¬ng quan gi÷a c¸c ®èi t­îng, hiÖn t­îng vµ sù biÕn ®æi cña chóng theo thêi gian. - §èi t­îng: + B¶n ®å häc cã ®èi t­îng nhËn thøc lµ kh«ng gian cô thÓ cña c¸c ®èi t­îng ®Þa lÝ vµ sù biÕn ®æi cña chóng theo thêi gian. + B¶n ®å häc lµ khoa häc vÒ c¸c b¶n ®å ®Þa lÝ. B¶n ®å ®Þa lÝ lµ ®èi t­îng nhËn thøc cña khoa häc b¶n ®å. - NhiÖm vô cña b¶n ®å häc lµ nghiªn cøu cÊu tróc kh«ng gian, ph¶n ¸nh c¸c quy luËt cña hÖ thèng kh«ng gian ®Þa lÝ c¸c hiÖn t­îng vµ ®èi t­îng tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi xÐt vÒ mÆt ph©n bè, mèi t­¬ng quan vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. * B¶n ®å ®Þa h×nh B¶n ®å ®Þa h×nh thuéc lo¹i b¶n ®å ®Þa lÝ chung cã tØ lÖ 1: 100 000, ®­îc sö dông réng r·i trong c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. §Æc ®iÓm quan träng cña b¶n ®å ®Þa h×nh lµ cã néi dung phong phó, chi tiÕt vµ cã ®é chÝnh x¸c cao. Do vËy, b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc sö dông ®Ó gi¶i quyÕt nhiÒu nhiÖm vô kh¸c nhau trong thùc tiÔn vµ nghiªn cøu. ViÖc sö dông b¶n ®å rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, song cã thÓ quy vµo nh÷ng ph­¬ng h­íng sau: - §äc b¶n ®å ®Ó t×m hiÓu chung vÒ l·nh thæ, ®Ó t×m hiÓu mét vµi hiÖn t­îng nµo ®ã (®Æc ®iÓm, vÞ trÝ, quy luËt ph©n bè cña hiÖn t­îng…) hoÆc ®Ó ph©n biÕt ®èi t­îng s©u h¬n. §äc b¶n ®å trong phßng vµ còng cã thÓ dïng b¶n ®å ®Ó nhËn biÕt ®èi t­îng ë thùc ®Þa, lµm ng­êi dÉn ®­êng. - Dïng b¶n ®å ®Ó ®o tÝnh, lÊy sè liÖu, kh¶o s¸t s¬ bé, lËp sù ¸n quy ho¹ch c«ng tr×nh, v¹ch kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸ hay ®Ó nghiªn cøu, ph©n tÝch s©u s¾c h¬n, toµn diÖn h¬n nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng quy luËt míi cña tù nhiªn hoÆc kinh tÕ, x· héi. * Ng«n ng÷ trong b¶n ®å ®Þa h×nh - Ng«n ng÷ trong b¶n ®å lµ mét ng«n ng÷ chÝnh thÓ hiÖn cña b¶n ®å häc, mét hÖ thèng kÝ hiÖu ®Æc tr­ng tËp hîp v« sè kÝ hiÖu thÓ hiÖn ®èi t­îng nhËn thøc cña b¶n ®å häc, mét kh«ng gian cô thÓ cña c¸c ®èi t­îng vµ hiÖn t­îng thùc tÕ vµ nh÷ng thay ®æi cña nã theo thêi gian. - B¶n ®å häc lµ mét khoa häc nªn ng«n ng÷ cña nã ph¶i lµ thø ng«n ng÷ khoa häc, lµ c«ng cô ®Ó t­ duy kh«ng gian, truyÒn tin, lËp m« h×nh vµ nhËn thøc thùc tiÔn lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó thÓ hiÖn nh÷ng tri thøc cña loµi ng­êi lªn b¶n ®å. Chóng ta hiÓu ng«n ng÷ b¶n ®å nh­ mét hÖ thèng c¸c kÝ hiÖu b¶n ®å vµ c¸c nguyªn t¾c sö dông chóng. ViÖc biÓu hiÖn b¶n ®å nh­ lµ sù biÓu thÞ b»ng h×nh ¶nh ®å häa c¸c ®èi t­îng vµ hiÖn t­îng th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn vµ nguyªn t¾c vµ ng«n ng÷ cña b¶n ®å. Chøc n¨ng cña ng«n ng÷ b¶n ®å: + Chøc n¨ng th«ng tin cña ng«n ng÷ b¶n ®å: Khi thµnh lËp b¶n ®å ph¶i tiÕn hµnh chän läc ®Æc ®iÓm cÇn thiÕt cña tµi liÖu ®Ó biÓu thÞ sao cho cã thÓ l­u gi÷ vµ truyÒn ®¹t ®­îc cho ng­êi ®äc b¶n ®å. B¶n ®å th«ng b¸o nh÷ng ph­¬ng tiÖn cã tÝnh chÊt x¸c ®Þnh vÒ mÆt b¶n chÊt vµ kh«ng gian cña c¸c ®èi t­îng hiÖn t­îng cÇn th«ng b¸o. VÝ dô: Trªn tê b¶n ®ã F - 48 - 28 vÒ huyÖn B¸t X¸t ( Lµo cai) thÓ hiÖn ®­îc nh÷ng ®Þa ®iÓm, khu vùc quan träng nh­: n¬i háa t¸ng, l¨ng tÈm, s©n vËn ®éng, s«ng suèi…b»ng c¸c kÝ hiÖu. + Chøc n¨ng nhËn thøc cña ng«n ng÷ b¶n ®å: Khi x¸c ®Þnh ng«n ng÷ b¶n ®å nh­ mét ng«n ng÷ khoa häc, b¶n ®å nh­ mét m« h×nh khoa häc, qu¸ tr×nh h×nh thµnh b¶n ®å nh­ mét d¹ng b¶n ®å cña sù m« h×nh hãa khoa häc th× b¶n ®å ph¶n ¸nh mét c¸ch khoa häc hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p lµm viÖc b¶n ®å. §Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ b¶n ®å lµ mét ng«n ng÷ khoa häc mang l¹i cho ng­êi nghiªn cøu ý nghÜa thùc tÕ khi hä n¾m v÷ng ph­¬ng ph¸p lµm viÖc víi b¶n ®å. * C¸ch thøc khai th¸c th«ng tin tõ b¶n ®å ®Þa h×nh ( cã 5 c¸ch thøc khai th¸c): - §äc b¶n ®å: lµ sù quan s¸t b»ng m¾t nh»m ®¸nh gi¸ gi¶i thÝch h×nh ¶nh b¶n ®å trong mèi liªn hÖ víi c¸c kh¸i niÖm vÒ hiÖn thùc. KÕt qu¶ ®äc b¶n ®å lµ m« t¶ ®­îc kiÕn thøc vµ kh¸i niÖm vÒ hiÖn thùc ®Þa lÝ ®Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái ®Æt ra. §äc b¶n ®å gåm c¸c b­íc: + Lùa chän b¶n ®å thÝch hîp. + §äc tªn chó gi¶i, tØ lÖ b¶n ®å. + Tªn khu vùc cÇn quan t©m. + Suy gi¶i c¸c kÝ hiÖu cña b¶n ®å vµ c¸c hiÖn t­îng trong khu vùc ®ã. + §¸nh gi¸ thùc t¹i c¸c vÊn ®Ò ®· nªu theo môc ®Ých ®äc b¶n ®å. Suy gi¶i b¶n ®å: lµ sù t­ duy vÒ th«n g tin trªn b¶n ®å trong mét thÓ thèng nhÊt còng nh­ trong sù liªn kÕt thÓ thèng nhÊt ®ã víi th«ng tin ghi trong bé nhí. - §o ®¹c b¶n ®å: + NhiÖm vô: ®o diÖn tÝch, kho¶ng c¸ch c¸c ®Æc tÝnh sè l­îng cña c¸c ®èi t­îng trªn b¶n ®å + X¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c ®èi t­îng dùa vµo l­íi täa ®é trªn b¶n ®å. + T×m c¸c sè liÖu chØ dÉn. + X¸c ®Þnh kÝch th­íc cña ®èi t­îng. + NhËn ra c¸c ®Æc ®iÓm míi. + X¸c ®Þnh kÕt qu¶ ®o b¶n ®å ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cña chÝnh b¶n ®å. - Sö dông c¸c b¶n ®å, ®¸nh gi¸ chung. - M« h×nh hãa b¶n ®å. 2. Cë së tù nhiªn - §­îc trang bÞ b¶n ®å ®Þa h×nh, cô thÓ lµ tê b¶n ®å vÒ huyÖn B¸t X¸t ( tØnh Lµo Cai) cã danh ph¸p F - 48 - 28 , tØ lÖ 1 : 100 000. - Tr×nh ®é kiÕn thøc: + BiÕt ®äc, thu thËp, tÝch lòy th«ng tin mµ b¶n ®å cung cÊp. + BiÕt trong b¶n ®å cã sö dông ph­¬ng ph¸p, biÓu hiÖn b¶n ®å nµo? VÝ dô: ph­¬ng ph¸o kÝ hiÖu, ph­¬ng ph¸p kÝ hiÖu tuyÕn, ®¼ng trÞ, ®iÓm… + So s¸nh ph­¬ng ph¸p biÓu hiÖn ®Þa h×nh kh¸c nhau trªn b¶n ®å. 3. Khai th¸c c¸c th«ng tin trªn b¶n ®å ®Þa h×nh. 3.1 Giíi thiÖu vÒ tê b¶n ®å ®Þa h×nh B¶n ®å sö dông th­íc ®é dèc ®Ó ®o mét nhãm kho¶ng cao ®Òu, víi kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n lµ 40m. Sö dông ng«n ng÷ b¶n ®å lµ c¸c kÝ hiÖu t­îng h×nh, kÝ hiÖu h×nh häc theo ®iÓm, theo ®­êng. - Danh ph¸p ( so víi 2004) Tê b¶n ®å F - 48 - 28 (huyÖn B¸t X¸t, tØnh Lµo Cai), ®­îc giíi h¹n tõ vÜ tuyÕn 230 B¾c ®Õn 23030' B¾c, kinh tuyÕn 103030' §«ng ®Õn 1040 §«ng - TØ lÖ: ®­îc thÓ hiÖn d­íi 2 d¹ng + D¹ng sè: 1:100 000 + D¹ng ch÷: 1cm = 1000 m thùc ®Þa. - Ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å: biªn vÏ. B¶n ®å ®­îc hiÖu chØnh vµ sè ho¸ t¹i trung t©m viÔn th¸m n¨m 2000 theo tµi liÖu + B¶n ®é ®Þa h×nh tØ lÖ 1: 50 000 do Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng xuÊt b¶n n¨m 2003. + Khu vùc l·nh thæ n­íc ngoµi vÏ bï b»ng b¶n ®å Gauss tØ lÖ 1: 100 000 do côc b¶n ®å BTTMQD - NDVN xuÊt b¶n n¨m 1992. + §Þa danh ®Þa giíi hµnh chÝnh cÊp theo tµi liÖu 364/CT cËp nhËt ®Õn th¸ng 9 n¨m 2004. + §­êng biªn giíi ViÖt Nam - Trung Quèc ®­îc vÏ theo b¶n ®å Ph¸p xuÊt b¶n tõ 1905 ®Õn 1945. Qu¶n lÝ biªn giíi theo ranh giíi qu¶n lÝ thùc tÕ nh­ quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh t¹m thêi vÒ viÖc gi¶i quyÕt viÖc trªn vïng biªn giíi ViÖt - Trung ngµy 7 - 11 - 1991. hÖ to¹ ®é vµ ®o cao quèc gia ViÖt Nam 2000. + ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n: nhµ xuÊt b¶n b¶n ®å, sè ®¨ng kÝ KHXB: 26 - 196/ XB - QLXB cÊp ngµy 21 / 2 / 2005. In xong th¸ng 10 - 2005 t¹i xÝ nghiÖp in sè 2 NXB b¶n ®å. - NhËn xÐt chung vÒ l·nh thæ: B¸t X¸t lµ mét huyÖn biªn giíi phÝa B¾c cña ViÖt Nam thuéc tØnh Lµo Cai, phÝa T©y B¾c vµ §«ng B¾c gi¸p víi V©n Nam (Trung Quèc), phÝa T©y gi¸p víi huyÖn Phong Thæ ( Lai Ch©u), phÝa Nam gi¸p víi huyÖn Sa Pa vµ thµnh phè Lµo Cai, phÝa §«ng Nam gi¸p víi thµnh phè Lµo Cai. Khu vùc mµ tê b¶n ®å thÓ hiÖn thuéc 2 tØnh thµnh (Lµo Cai, Lai Ch©u), 1 quèc gia (Trung Quèc). §Þa h×nh cao ë phÝa T©y, thÊp dÇn theo h­íng T©y B¾c - §«ng Nam, d©n c­ tËp trung ®«ng ®óc ë ven c¸c con s«ng, suèi nh­ s«ng Hång, s«ng Lòng P«….vµ c¸c thung lòng nói.. §Êt: ë ®©y chñ yÕu lµ ®Êt Feralit trªn ®¸ badan, mét phÇn nhá lµ ®Êt vµng ®á. Sinh vËt: rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, cã diÖn tÝch rõng l©m nghiÖp rÊt lín, ven s«ng Hång vµ c¸c con suèi lín cã ®Êt phï sa mµu mì thuan¹ lîi cho viÖc ph¸t triÓn ngµnh n«ng nghiÖp, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy. Thuû v¨n: HÖ thèng s«ng, suèi trªn ®Þa bµn huyÖn kh¸ dµy vµ ph©n bè t­¬ng ®èi ®Òu. S«ng Hång lµ nguån cung cÊp n­íc cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña nh©n d©n däc ven s«ng. C¸c suèi chÝnh: Trªn ®Þa bµn huyÖn hÖ thèng suèi, khe kh¸ dµy mËt ®é trung b×nh tõ 1-1,5km suèi/km2. C¸c suèi chÝnh bao gåm: Ngßi Ph¸t, suèi Lòng P«, Suèi Quang Kim, ngßi §um. C¸c suèi nµy ®Òu cã l­u l­îng lín, dßng ch¶y xiÕt thuËn lîi cho viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn võa vµ nhá. Tuy nhiªn, cÇn quan t©m ®Õn phßng chèng lò vµ c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt khi thi c«ng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. 3.2 C¬ së to¸n häc - HÖ quy chiÕu trong ®o ®¹c vµ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh. N­íc ta sö dông hÖ quy chiÕu VN 2000 víi c¸c th«ng sè WGS 84 a = 6378137,000m, f = 1/298,257223563 - C¸c phÐp chiÕu th­êng dïng cho b¶n ®å ®Þa h×nh ViÖt Nam PhÐp chiÕu Gauss vµ hÖ täa ®é Gauss - Kruger: L·nh thæ ViÖt Nam thuéc hai mói 18, 19. B¸t X¸t n»m ë mói 18 v× n»m ë phÝa T©y B¾c cña ViÖt Nam. - TØ lÖ 1: 100 000. Danh ph¸p F - 48 - 28 ®­îc giíi h¹n tõ vÜ tuyÕn 230 B¾c ®Õn 23030'B¾c, kinh tuyÕn 103030' §«ng ®Õn 1040 §«ng. - Täa ®é khung: Khung B¾c: 23020' B Khung T©y: 1030 30' § Khung Nam: 230 B Khung §«ng: 1040 § - C¸c m¶nh gi¸p c¹nh, gi¸p gãc víi m¶nh F - 48 - 28 lµ + C¸c m¶nh gi¸p c¹nh PhÝa B¾c: F - 48 - 16 PhÝa T©y: F - 48 - 27 PhÝa Nam: F - 48 - 40 PhÝa §«ng: F - 48 - 29 + C¸c m¶nh gi¸p gãc: PhÝa §«ng B¾c: F - 48 - 17 PhÝa T©y B¾c: F - 48 - 15 PhÝa §«ng Nam: F - 48 - 41 PhÝa T©y Nam: F - 48 - 39 - C¸c m¶nh gi¸p c¹nh gi¸p gãc víi tê b¶n ®å F - 48 - 28 (B¸t X¸t): +PhÝa B¾c gi¸p víi Trung Quèc cã to¹ ®é khung: Khung B¾c: 23040' B Khung T©y: 103030' Khung Nam: 23020'B Khung §«ng: 1040 § + PhÝa Nam gi¸p víi thµnh phè Lµo Cai cã to¹ ®é khung: Khung B¾c: 230 B Khung T©y: 103030' Khung Nam: 22040' B Khung §«ng: 1040 § + PhÝa §«ng gi¸p víi huyÖn B¾c Hµ (Lµo Cai) cã to¹ ®é khung: Khung B¾c: 23020''B Khung T©y: 1040 Khung Nam: 230 B Khung §«ng: 104030' § + PhÝa T©y gi¸p víi B¶n Pa (NËm Cóm) cã to¹ ®é khung: Khung B¾c: 23020''B Khung T©y: 1030 Khung Nam: 230 B Khung §«ng: 103030' § + PhÝa T©y B¾c gi¸p víi Trung Quèc cã to¹ ®é khung: Khung B¾c: 23040' B Khung T©y: 1030 Khung Nam: 23020' B Khung §«ng: 103030' § + PhÝa T©y Nam gi¸p víi Lai Ch©u cã to¹ ®é khung: Khung B¾c: 230 B Khung T©y: 1030 Khung Nam: 22040' B Khung §«ng: 103030' § + PhÝa §«ng B¾c gi¸p víi Trung Quèc cã to¹ ®é khung: Khung B¾c: 23040' B Khung T©y: 1040 Khung Nam: 23020' B Khung §«ng: 104030' § + PhÝa §«ng Nam gi¸p víi Phè Lu (Lµo Cai) cã to¹ ®é khung: Khung B¾c: 230 B Khung T©y: 1040 Khung Nam: 22040' B Khung §«ng: 104030' § 3.3 Néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh. B¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc sö dông réng r·i trong nhiÒu lÜnh vùc nªn néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh ngµy cµng ®­îc bæ sung phong phó h¬n, lµm cho l­îng th«ng tin cña b¶n ®å t¨ng lªn trong khi träng t¶i cña b¶n ®å kh«ng t¨ng nhiÒu nh÷ng ®æi míi vÒ kÝ hiÖu. Theo quan ®iÓm hÖ thèng víi ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i cÊu tróc lÊy bÒ mÆt ®Êt lµm gèc néi dung b¶n ®å ®Þa h×nh chia thµnh 2 nhãm: Tù nhiªn, Kinh tÕ - X· héi víi 8 yÕu tè c¬ b¶n. Nhãm Tù nhiªn bao gåm: d¸ng ®Êt, thuû v¨n vµ c¸c c«ng tr×nh phô, chÊt ®Êt vµ thùc vËt. Nhãm Kinh tÕ - x· héi bao gåm: d©n c­, ®­êng giao th«ng, ranh giíi t­êng rµo, ®Þa vËt kinh tÕ - x· héi, ®iÓm khèng chÕ. Cô thÓ c¸c yÕu tè: * Nhãm Tù nhiªn: - D¸ng ®Êt: thÓ hiÖn d¸ng ®Êt râ ph¹m vi, h×nh th¸i vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ®Þa h×nh nói, thung lòng, ®ång b»ng s«ng, x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ®é cao, ®é dèc mËt ®é chia c¾t. - Thuû v¨n vµ c¸c c«ng tr×nh phô: bao gåm s«ng (nh÷ng s«ng chÝnh, s«ng phô, nh¸nh chñ yÕu, nh¸nh thø yÕu…), suèi, hå, ao, nguån n­íc ngÇm…vµ c¸c c«ng tr×nh thuû lîi nh­ ®ª, ®Ëp, m­¬ng, m¸ng….kiªn cè phßng tr¸nh thiªn tai lò lôt s¶y ra. - ChÊt ®Êt vµ thùc vËt: thÓ hiÖn c¸c chñng lo¹i vµ ®Æc ®iÓm ph©n bè cña ®Êt thùc vËt, diÖn tÝch, ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i. Phan lo¹i chÊt ®Êt: ®Çm lÇy, b·i bïn, b·i c¸t, b·i ®¸….Ph©n lo¹i thùc vËt: rõng c©y, b·i…. * Nhãm kinh tÕ x· héi: - D©n c­: c¸c ®iÓm d©n c­ ph¶n ¸nh c¸c ®Æc ®iÓm d©n c­ vµ c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ lÞch sö, d©n dông liªn quan chÆt chÏ tíi d©n c­, c¸c ®iÓm d©n c­, c¸c ®iÓm quÇn c­ n«ng th«n, c¸c ®iÓm quÇn c­ thµnh thÞ. - §­êng giao th«ng vµ c¸c c«ng trinh phô thuéc thÓ hiÖn râ ®Æc ®iÓm tõng lo¹i ®­êng, cÊp ®­êng, møc ®é ph©n bè, h×nh th¸i mÆt ®­êng. Cã c¸c lo¹i ®­êng: ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng thuû, ®­êng hµng kh«ng…. - Ranh giíi t­êng rµo: ranh giíi hµnh chÝnh gi÷a c¸c quèc gia, c¸c tØnh, c¸c huyÖn, c¸c th«n, x·... - §Þa vËt kinh tÕ - x· héi: c¸c ®­êng èng, m¹ng l­íi ®iÖn, th«ng tin liªn l¹c, c¸c lo¹i cét…vµ hÖ thèng ®iÖn, ®­êng, tr­êng tr¹m nh»m phôc vô nhu cÇu sö dông cña ng­êi d©n. - §iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa: ®iÓm khèng chÕ ®é cao, ®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng. 4. M« t¶ vÒ l·nh thæ. 4.1 H×nh th¸i tr¾c ®Þa - B¸t X¸t lµ mét huyÖn biªn giíi phÝa B¾c cña ViÖt Nam thuéc tØnh Lµo Cai, phÝa T©y B¾c vµ §«ng B¾c gi¸p víi V©n Nam (Trung Quèc), phÝa T©y gi¸p víi huyÖn Phong Thæ ( Lai Ch©u), phÝa Nam gi¸p víi huyÖn Sa Pa vµ thµnh phè Lµo Cai, phÝa §«ng Nam gi¸p víi thµnh phè Lµo Cai. - §Þa h×nh: Toµn bé nÒn ®Þa h×nh B¸t X¸t ®­îc kiÕn t¹o bëi nhiÒu d¶i nói cao, næi bËt lµ hai d¶i nói chÝnh t¹o nªn c¸c hîp thuû: Ngßi Ph¸t, suèi Lòng P«, Suèi Quang Kim. §Þa h×nh cao dÇn, ®iÓm cao nhÊt cã ®é cao 2945m, ®iÓm thÊp nhÊt cã ®é cao 88m.  - KiÕn t¹o ®Þa h×nh B¸t X¸t h×nh thµnh hai khu vùc. Tuy nhiªn, c¶ hai khu vùc (vïng thÊp gåm 6 x· vµ 1 thÞ trÊn, vïng cao gåm 16 x·) ®Òu cã chung mét ®Æc ®iÓm: Vïng nói cao cã ®é chia c¾t lín, thung lòng hÑp khe s©u, ®é dèc lín. Vïng thÊp (ven s«ng Hång, bån ®Þa nhá) lµ n¬i tËp trung c¸c d¶i ®åi thÊp, tho¶i ®Þa h×nh t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng. ¶nh h­ëng cña ®Þa h×nh nãi chung vµ c¸c yÕu tè kinh tÕ x· héi h×nh thµnh trªn ®Þa bµn huyÖn hai tiÓu vïng ®Þa lý kinh tÕ x· héi. + Vïng cao: DiÖn tÝch 80.763ha chiÕm 77% diÖn tÝch ®Êt toµn huyÖn, gåm c¸c x· Y Tý, Ng¶i ThÇu, A Lï, A Mó Sung, B¶n XÌo, NËm Ch¹c, TrÞnh T­êng, DÒn S¸ng, DÒn Thµng, M­êng Hum, Trung LÌng Hå, NËm Pung, Pa Cheo, Ph×n Ngan, Tßng Sµnh, S¶ng Ma S¸o. D·y nói chÝnh cã ®é cao tõ 400m ®Õn 3096m, ®é dèc trung b×nh tõ 20 - 25  phÇn lín l·nh thæ vïng cã ®é dèc trªn 25. §Þa h×nh chia c¾t m¹nh ®é dèc lín g©y ¶nh h­ëng xÊu tíi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng. Song l¹i cã ý nghÜa quan träng trong sù nghiÖp x©y dùng vµ cñng cè an ninh quèc phßng gi÷ v÷ng chñ quyÒn ®éc lËp Quèc gia. + Vïng thÊp: DiÖn tÝch 24.258ha chiÕm 23% diÖn tÝch toµn huyÖn, gåm c¸c x·: B¶n V­îc, B¶n Qua, Quang Kim, Cèc San, M­êng Vi, Cèc Mú, thÞ trÊn B¸t X¸t. §é cao trung b×nh tõ 400m ®Õn 500m, ®Þa h×nh vïng nµy ®­îc kiÕn t¹o bëi c¸c d¶i ®åi thÊp d¹ng l­în sãng vµ phÇn tho¶i t­¬ng ®èi b»ng ch¹y däc s«ng Hång. PhÇn lín ®Êt ®ai vïng thÊp n»m trªn vØa quÆng A Pa TÝt nªn ®Êt ®ai mµu mì thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn n«ng l©m nghiÖp. 4.2 Thuû v¨n: HÖ thèng s«ng, suèi trªn ®Þa bµn huyÖn kh¸ dµy vµ ph©n bè t­¬ng ®èi ®Òu. + S«ng Hång lµ nguån cung cÊp n­íc cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña nh©n d©n däc ven s«ng. N­íc s«ng Hång cã hµm l­îng phï sa lín tõ 6000-8000g/m3 do ®ã c¸c vïng ®Êt ven s«ng ®­îc phï sa båi ®¾p cã ®é ph× nhiªu mµu mì thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. S«ng Hång ch¶y qua ®Þa phËn B¸t X¸t trªn b¶n ®å dµi 55 cm t­¬ng øng víi 55 km ( v× 1cm trªn b¶n ®å = 1000m thùc ®Þa). Chç s«ng réng nhÊt lµ 0,5 cm t­¬ng øng víi 500m, s«ng cã h­íng ch¶y thÊp dÇn theo h­íng T©y B¾c - §«ng Nam. S«ng kÐo dµi tõ 103038' § ®Õn 103058' § vµ tr¶i dµi tõ 230 B ®Õn 23018' B + C¸c suèi chÝnh: Trªn ®Þa bµn huyÖn hÖ thèng suèi, khe kh¸ dµy mËt ®é trung b×nh tõ 1-1,5km suèi/km2. C¸c suèi chÝnh bao gåm: Ngßi Ph¸t, suèi Lòng P«, Suèi Quang Kim, ngßi §um. C¸c suèi nµy ®Òu cã l­u l­îng lín, dßng ch¶y xiÕt thuËn lîi cho viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn võa vµ nhá. Tuy nhiªn, cÇn quan t©m ®Õn phßng chèng lò vµ c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt khi thi c«ng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. Suèi Lòng P« trªn b¶n ®å ®o ®­îc dµi 36cm t­¬ng ®­¬ng víi 36 km, chç réng nhÊt 0,2 cm t­¬ng øng víi 200m, suèi ch¶y theo h­íng T©y B¾c - T©y Nam. 4.3 ChÊt ®Êt vµ thùc vËt - HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt: + §Êt tù nhiªn: ë ®©y chñ yÕu lµ ®Êt Feralit trªn ®¸ badan, mét phÇn nhá lµ ®Êt vµng ®á. + §Êt thæ c­, chuyªn dïng: ®©y lµ mét huyÖn cña nghÌo ë vïng cao T©y B¾c, d©n c­ ph©n bè th­a thít, mËt ®é d©n sè tõ 50 - 100 ng­êi/ km2 ( n¨m 2007) cho nªn diÖn tÝch ®Êt dµnh cho thæ c­ vµ c¸c c«ng tr×nh kh«ng lín, mét phÇn do ®Æc thï ®Þa lÝ, mét phÇn do ®iÒu kiÖn kinh tÕ ch­a lín m¹nh ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, thu hót nh©n lùc vÒ ®Þa ph­¬ng. - Thùc vËt: B¸t x¸t lµ mét huyÖn cã phÇn lín lµ ®Êt l©m nghiÖp cã rõng vµ tµi nguyªn rõng t­¬ng ®èi phong phó vµ ®a d¹ng so víi c¸c huyÖn kh¸c cña tØnh Lµo Cai. HuyÖn cã diÖn tÝch rõng lµ 46 412, 2 ha chiÕm 33,7% tæng diÖn tÝch rõng cña toµn tØnh. Rõng ë B¸t x¸t chñ yÕu lµ rõng thø sinh, rõng nguyªn sinh chØ cßn tån t¹i r¶i r¸c ë Y Tý, Trung LÌng Hå. HÖ sinh th¸i ë B¸t X¸t cßn t­¬ng ®èi tèt, nhiÒu ®éng, thùc vËt quý hiÕm cßn tån t¹i ®Æc biÖt lµ ë vïng cao Trung lÌng Hå vµ NËm Pung. Ngoµi ra cßn cã mét phËn t­¬ng ®èi nhá ®Êt ®­îc sö dông trång c©y l­¬ng thùc, thùc phÈm vµ c©y hµng n¨m vµ tr¶ng cá bôi c©y. 4.4 D©n c­ Quy luËt ph©n bè d©n c­: d©n c­ th­êng tËp trung ®«ng ®óc ë ven c¸c con s«ng, suèi lín, thung lòng, b·i ®Êt b¼ng ph¼ng…….. B¸t X¸t cã d©n c­ th­a thít, huyÖn cã diÖn tÝch 1 050 km2 vµ d©n sè lµ 57 000 ng­êi ( n¨m 2004), mËt ®é d©n sè tõ 50 - 100 ng­êi/ km2 ( n¨m 2007), tËp trung chñ yÕu däc theo s«ng Hång, ven c¸c con suèi lín nh­ suèi Lòng P«, suèi Phè Cò, ngßi Tµ Loi….vµ c¸c thung lòng nói. Giao th«ng: Lµ mét huyÖn vïng cao cña tØnh Lµo Cai, giao th«ng ®i l¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n, cßn nhiÒu h¹n chÕ. ë B¸t X¸t cã ®­êng «t«, ®­êng thuû, ®­êng s¾t vµ ch­a cã lo¹i h×nh hµng kh«ng hay ®­êng èng v× ®iÒu kiÖn kinh tÕ, c¬ së vËt chÊt kh«ng cho phÐp. HiÖn nay B¸t X¸t ®ang tÝch cùc ®Èy m¹nh c«ng t¸c duy tu, b¶o d­ìng, söa ch÷a, n©ng cÊp, më míi ®­êng giao th«ng liªn th«n, kiªn cè ho¸ ®­êng bª t«ng gi÷a c¸c th«n b¶n vµ c¸c tuyÕn ®­êng néi gia trªn ®Þa bµn toµn huyÖn. TÝnh ®Õn ®Çu n¨m 2010 toµn huyÖn ®· cã 244/244 th«n b¶n ®· cã ®­êng «t« hoÆc xe m¸y ®Õn trung t©m, trong ®ã «t« ®Õn ®­îc 175 th«n b¶n b»ng 72%, ®­êng ®Õn trung t©m ®­îc d¶i nhùa lµ 7/23 x· b»ng 31% sè x· cã ®­êng nhùa víi tæng chiÒu dµi lµ 36km trong ®ã 12 km quèc lé vµ 24 km tØnh lé. Mét sè tuyÕn ®­êng quan träng: B¸t X¸t - Lµo Cai, B¸t X¸t - Lai Ch©u, B¸t X¸t - V©n Nam… 4.6 Ranh giíi t­êng rµo B¸t X¸t cã ranh giíi hµnh chÝnh víi Trung Quèc, B¶n Pa NËm Cóm, B¾c Hµ, thµnh phè Lµo Cai, Phè Lu. Trªn b¶n ®å sö dông hÖ thèng kÝ hiÖu biªn giíi quèc gia, ®Þa giíi tØnh ®· x¸c ®Þnh, ®Þa giíi huyÖn ®· x¸c ®Þnh, ®Þa giíi huyÖn ch­a x¸c ®Þnh, ranh giíi sö dông ®Êt….. B¸t x¸t cã ®­êng biªn giíi víi Trung Quèc trªn b¶n ®å m¶nh F - 48 - 28 lµ 97,5 cm t­¬ng ®­¬ng víi 97,5 km, gi¸p víi Lai Ch©u 18,9 cm t­¬ng ®­¬ng víi 18,9 km 4.7 §Þa vËt kinh tÕ x· héi: B¸t X¸t cã c¬ së vËt chÊt gÇn nh­ ®Çy ®ñ víi hÖ thèng ®­êng ®iÖn, ®­êng truyÒn internet, ®­êng d©y ®iÖn tho¹i, cét ®iÖn, tr¹m biÕn thÕ, ®µi ph¸t thanh, nhµ m¸y thuû ®iÖn…..HÖ thèng ®iÖn, ®­êng, tr­êng, tr¹m nãi chung lµ ®Çy ®ñ ®Ó phôc vô vµ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi d©n sinh sèng trªn ®Þa bµn. HÖ thèng ®­êng giao th«ng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn theo thêi gian nh»m n©ng cao chÊt l­îng sèng cña ng­êi d©n, cÇu nèi nh©n lo¹i, phôc vô môc ®Ých kinh tÕ, th­¬ng m¹i... 4.8 §iÓm khèng chÕ: - §iÓm khèng chÕ ë ®é cao 1913 cã to¹ ®é: kinh tuyÕn 103044' § vµ vÜ tuyÕn 2205'30" B. - §iÓm khèng chÕ ë ®é cao 712 cã to¹ ®é: kinh tuyÕn 1030 51'30" § vµ vÜ tuyÕn 2301'40" B. - §iÓm khèng chÕ ë ®é cao 93 cã to¹ ®é: kinh tuyÕn 103050'30" vÜ tuyÕn 2205'30" B. III..KÕt luËn Víi nh÷ng kÕt qu¶ thèng kª, ph©n lo¹i, ph©n tÝch vµ kh¸i qu¸t ho¸ vÒ ®Þa lÝ ®Þa ph­¬ng B¸t X¸t, em tù nhËn thÊy: trong qu¸ tr×nh lµm viÖc ®· cã sù cè g¾ng nç lùc nh­ng ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng vÊn ®Ò thiÕu sãt, h¹n chÕ. Tuy nhiªn em vÉn nªu nh÷ng kÕt luËn ban ®Çu nh­ sau: - ViÖc m« t¶ ®Þa lÝ ®Þa ph­¬ng qua b¶n ®å nãi chung vµ m« t¶ ®Þa lÝ ®Þa ph­¬ng B¸t X¸t nãi riªng lµ mét trong nh÷ng c¸ch thøc ®Ó chóng ta thùc hµnh vµ vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh. C«ng viÖc ®ã rÊt cã Ých ®èi víi chóng ta bëi: + Khi sö dông b¶n ®å chóng ta sÏ ®­îc trao dåi vµ tÝch luü kiÕn thøc, th«ng tin vÒ ®Þa ph­¬ng ®ã. + BiÕt ®­îc c¸ch thøc sö dông, rót ra ®­îc kinh nghiÖm sö dông b¶n ®å ®Þa h×nh. - ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy cã Ých trong mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi, ®Æc biÖt trong nghiªn cøu, tra cøu, ho¹t ®éng kinh tÕ, ®iÒu tra c¬ b¶n, ®¸nh gi¸ tµi nguyªn, quy ho¹ch, kh¶o s¸t, thiÕt kÕ vµ chØ ®¹o c«ng t¸c c«ng tr×nh nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc còng nh­ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Þa ph­¬ng B¸t X¸t. - Nghiªn cøu vÒ ®Þa ph­¬ng B¸t X¸t tr­íc hÕt bæ sung thªm t­ liÖu cho ngµnh ®Þa lÝ, ®ång thêi gióp ng­êi ®äc ®Ò tµi cã thªm kiÕn thøc tham kh¶o trong viÖc nghiªn cøu vÒ ®Þa ph­¬ng sau nµy. Trªn ®©y lµ bµi lµm cña em, rÊt mong thÇy c«, c¸c b¹n xem xÐt vµ ®ãng gãp ®Ó bµi cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Sinh Viªn Hµ Thuý H»ng Tµi liÖu tham kh¶o B¶n ®å ®¹i c­¬ng L­u Huúnh B¶n ®å ®Þa h×nh vµ ®o vÏ ®Þa h×nh Nh÷ ThÞ Xu©n B¶n ®å häc §HSP Hµ Néi I. 1979 L­u Huúnh Nghiªn cøu ®Þa lÝ ®Þa ph­¬ng L­u Huúnh B¶n ®å ®Þa h×nh vµ ®o vÏ ®Þa ph­¬ng - §HSP Hµ Néi I. 1992 L­u Huúnh B¶n ®å häc - NXB gi¸o dôc. 1998 §Þa lÝ ®Þa ph­¬ng - NXB Gi¸o dôc. 1999