Mối quan hệ giữa chế độ thủ trưởng với chế độ tập thể quản lý và phương pháp đảm bảo tốt trong hoạt động của doanh nghiệp

Lêi më ®Çu Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý c«ng viÖc tæ chøc ®­îc hiÓu vµ triÓn khai theo hai nghÜa: tæ chøc mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nµo ®ã (vÝ dô ho¹t ®éng kinh doanh) vµ tæ chøc mét hÖ thèng bé m¸y ®iÒu khiÓn (l·nh ®¹o vµ qu¶n lý). Sù ph©n chia mét tæ chøc qu¶n lý c¸c cÊp vµ c¸c kh©u thÓ hiÖn sù ph©n c«ng chuyªn m«n hãa theo chiÒu däc vµ chiÒu ngang, c¸c bé phËn ®ã bao giê còng n»m trong mét mèi quan hÖ nhÊt ®Þnh nh»m t¹o ra sù liªn kÕt chÆt chÏ, hµi hoµ trong tæ chøc. ViÖc x¸c lËp vµ sö lý ®óng ®¾n c¸c mèi quan hÖ vÒ tæ chøc lµ yÕu tè träng yÕu ®Ó vËn hµnh bé m¸y ¨n khíp nhÞp nhµng, t¹o ra hiÖu lùc tæ chøc . Khi ®Ò cËp kh¸i niÖm tæ chøc ë tr¹ng th¸i ®éng, ta còng ®· nhÊn m¹nh vai trß cùc ký quan träng cña c¸c mèi quan hÖ vÒ tæ chøc, nÕu sö lý ®óng sÏ t¹o ra ®éng lùc vµ kû c­¬ng cho tæ chøc, ng­îc l¹i sÏ g©y v­íng m¾c, sung ®ét trong néi bé tæ chøc, cã thÓ lµm rèi lo¹n, v« hiÖu ho¸ tæ chøc. Khi x¸c lËp c¸c mèi quan hÖ vÒ tæ chøc, cÇn x¸c ®Þnh râ c¸c yÕu tè: nh­ quan hÖ däc hay quan hÖ ngang; quan hÖ l©u dµi, th­êng xuyªn hay quan hÖ ®ét xuÊt; quan hÖ chÝnh thøc hay kh«ng chÝnh thøc. Kh¸i qu¸t l¹i cã hai lo¹i quan hÖ c¬ b¶n: quan hÖ ®iÒu khiÓn – phôc tïng vµ quan hÖ phèi hîp – hîp t¸c. Nh­ng bµi viÕt nµy em muèn ®Ò cËp tíi lµ : “Mèi quan hÖ gi÷a chÕ ®é thñ tr­ëng (tr¸ch nhiÖm quyÒn h¹n c¸ nh©n) víi chÕ ®é tËp thÓ qu¶n lý( héi ®ång qu¶n trÞ, trong quan hÖ víi c¸c phã thñ tr­ëng) vµ nh­ng ph­¬ng ph¸p ®¶m b¶o tèt mèi quan hÖ trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.” PhÇn th©n §Ó nghiªn cøu toµn bé ®Ò tµi, em chia ®Ò tµi thµnh nh÷ng ph©n nhá ®Ó nghiªn cøu råi kh¸i qu¸t l¹i: A.Mèi quan hÖ ( quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm) gi÷a thñ tr­ëng víi c¸c phã thñ tr­ëng. * ThÕ nµo lµ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n? Cã 4 lo¹i tr¸ch nhiÖm: 1. Tr¸ch nhiÖm tËp thÓ: thùc hiÖn trong c¬ chÕ quyÕt ®Þnh tËp thÓ( vÝ dô chÕ ®é lµm viÖc cña héi ®ång qu¶n trÞ) trong ®ã mäi thµnh viªn tham gia quyÕt ®Þnh ph¶i cïng chÞu tr¸ch nhiÖm, kÓ c¶ thiÓu sè bÊt ®ång. 2. Tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n: trong chÕ ®é thñ tr­ëng( hÖ thèng ®iÒu hµnh) ph¶i x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n cña ng­êi phô tr¸ch cung nh­ ng­êi ®­îc ph©n c«ng. §èi víi nh÷ng bé phËn 3. Tr¸ch nhiÖm liªn ®íi: nh­ng ng­êi cã liªn quan cÇn x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm liªn ®íi tøc lµ bé phËn tr¸h nhiÖm gi¸n tiÕp. 4. Tr¸ch nhiÖm cuèi cïng: lµ sù sÎ chia tr¸ch nhiÖm chung ®èi víi kÕt qu¶ thùc hiÖn cuèi cïng theo môc tiªu cña c¶ doanh nghiÖp, chñ yÕu nh»m ®éng viªn tinh thÇn ý thøc lµm chñ h¬n lµ tr¸ch nhiÖm cô thÓ. Tr¸ch nhiÖm cô thÓ cã nghÜa lµ ph¶i chÞu xö lý vÒ hµnh chÝnh hoÆc vÒ ph¸p lý, cã tr­êng hîp ph¶i båi th­êng thiÖt h¹i g©y ra. - QuyÒn h¹n: quyÒn h¹n lµ mét phÇn quyÒn lùc ®­îc giao ®Ó cã thÓ thùc hiÖn nhiÖm vô víi tr¸ch nhiÖm ph¶i ®¶m b¶o hoµn thµnh. Giao quyÒn h¹n cã nghÜa lµ sù ph©n ®Þnh quyÒn h¹n t­¬ng xøng víi tr¸ch nhiÖm, ph¶i võa ®ñ kh«ng thõa kh«ng thiÕu vµ ph¶i râ rµng Mèi quan hÖ gi÷a thñ tr­ëng vµ c¸c phã thñ tr­ëng lµ mèi quan hÖ “ ®iÒu khiÓn – phôc tïng”. ThÕ nµo lµ mèi quan hÖ ®iÒu khiÓn phôc tïng vµ vµi trß cña mèi quan hÖ ®iÒu khiÓn phôc tïng I. §Þnh nghÜa vµ vai trß cña quan hÖ ®iÒu khiÓn-phôc tïng: * Quan hÖ ®iÒu khiÓn-phôc tïng lµ lo¹i quan hÖ chñ yÕu trong mét tæ chøc víi t¸c ®éng qua l¹i gi÷a cÊp trªn vµ cÊp d­íi (trªn xuèng vµ d­íi lªn),gi÷a ng­êi phô tr¸ch vµ ng­êi thõa hµnh. * Hµnh vi ®iÒu khiÓn lµ hµnh vi ®¬n gi¶n nhÊt cña qu¶n lý ®Ó gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô ®¬n nhÊt sau khi ®· cã nh÷ng quyÕt ®Þnh chung. §ã lµ h×nh thøc t¸c ®éng tÝch cùc nhÊt vµ còng linh ho¹t nhÊt, nh»m thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vµ kiÓm tra ®Ó ng¨n chÆn, kh¾c phôc c¸c sai lÖch cña c¸c bé phËn thõa hµnh. * Dï mang tÝnh linh ho¹t ®Ó øng phã víi mäi t×nh huèng cô thÓ n¶y sinh h»ng ngµy, sù ®iÒu khiÓn vÉn ph¶i dùa trªn c¸c ph­¬ng thøc t¸c ®éng cã tæ chøc vµ dùa vµo chøc n¨ng, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm cña mçi cÊp trong thø bËc cña hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý. NÕu kh«ng nh­ vËy, sù ®iÒu khiÓn sÏ r¬i vµo t×nh tr¹ng chñ quan tuú tiÖn, xö lý ®èi phã vôn vÆt, cã thÓ g©y lén xén, mÊt ®ång bé trong ho¹t ®éng qu¶n lý. Sù ®iÒu khiÓn cã thÓ mang tÝnh hµnh chÝnh(c­ìng chÕ thi hµnh), hoÆc mang tÝnh h­íng dÉn. TÝnh hµnh chÝnh ë ®©y thÓ hiÖn qua c¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh: C¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh lµ c¸c ph­¬ng ph¸p t¸c ®éng dùa vµo c¸c mèi quan hÖ tæ chøc cña hÖ thèng qu¶n lý vµ kû luËt cña doanh nghiÖp BÊt kú hÖ thèng qu¶n lý nµo còng h×nh thµnh mèi quan hÖ tæ chøc trong hÖ thèng.VÒ ph­¬ng diÖn qu¶n trÞ, nã biÓu hiÖn thµnh mèi quan hÖ gi÷a quyÒn uy vµ phôc tïng. Ng­êi x­a th­êng nãi: qu¶n trÞ con ng­êi cã 2 c¸ch, dïng ©n vµ dïng uy. Dïng ©n th× v÷ng bÒn nh­ng khã kh¨n vµ dÔ trë thµnh phï phiÕm, dïng uy th× nhanh chãng vµ dÔ mÊt tÝnh ng­êi. Cho nªn , Qu¶n trÞ tr­íc tiªn ph¶i dïng uy sau ®ã míi tÝnh ®Õn viÖc ©n. C¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh trong qu¶n trÞ kinh doanh chÝnh lµ c¸c c¸ch t¸c ®éng trùc tiÕp cña chñ doanh nghiÖp lªn tËp thÓ nh÷ng ng­êi lao ®éng d­íi quyÒn b»ng c¸c quyÕt ®Þnh døt kho¸t, mang tÝnh b¾t buéc, ®ßi hái ng­êi lao ®éng ph¶i chÊp hµnh nghiªm ngÆt, nÕu vi ph¹m sÏ bÞ xö lý kÞp thêi, thÝch ®¸ng. Vai trß cña c¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh trong qu¶n trÞ kinh doanh rÊt to lín. Nã x¸c lËp trËt tù kû c­¬ng lµm viÖc trong doanh nghiÖp, lµ kh©u nèi c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n trÞ kh¸cl¹i, Ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra trong doanh nghiÖp rÊt nhanh chãng,T¸c ®éng hµnh chÝnh cã hiÖu lùc ngay tõ khi ban hµnh quyÕt ®Þnh. V× vËy c¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh hÕt søc cÇn thiÕt trong nh÷ng tr­êng hîp hÖ thèng bÞ r¬i vµo nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n, phøc t¹p C¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh t¸c ®éng vµo ®èi t­îng qu¶n trÞ theo 2 h­íng :t¸c ®éng vÒ mÆt tæ chøc vµ t¸c ®éng diÒu chØnh hµnh vi cña ®èi t­îng qu¶n trÞ -Theo h­íng t¸c ®éng vÒ mÆt tæ chøc :chñ doanh nghiÖp ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ quy m«,c¬ cÊu, ®iÒu lÖ, ho¹t ®éng tiªu chuÈn ...nh»m thiÕt lËp tæ chøc vµ x¸c ®Þnh nh÷ng mèi quan hÖ ho¹t ®éng trong néi bé. -Theo h­íng t¸c ®éng diÒu chØnh hµnh vi cña ®èi t­îng qu¶n trÞ :chñ doanh nghiÖp ®­a ra nh÷ng chØ thÞ , mÖnh lÖnh hµnh chÝnh b¾t buéc cÊp d­íi thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô nhÊt ®Þnh, hoÆc ho¹t ®éng theo nh÷ng ph­¬ng h­íng nhÊt ®Þnh nh»m ®¶m b¶o cho c¸c bé phËn trong hÖ thèng ho¹t ®éng ¨n khíp vµ ®óng h­íng ,uèn n¾n nh÷ng lÖch l¹c .... Sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh ®ßi hái c¸c cÊp qu¶n trÞ ph¶i n¾m v÷ng nh÷ng yªu cÇu chÆt chÏ sau ®©y: -Mét lµ ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh cã hiÖu qu¶ cao khi quyÕt ®Þnh ®ã cã c¨n cø khoa häc, ®­îc luËn chøng ®Çy ®ñ vÒ mÆt kinh tÕ. Khi ®­a ra mét quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh ph¶i c©n nh¾c, tÝnh to¸n ®Õn c¸c lîi Ých kinh tÕ. TÊt nhiªn, c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh tËp trung th­êng ®­îc tÝnh to¸n xuÊt ph¸t tõ viÖc kÕt hîp hîp lý c¸c lo¹i lîi Ých. Ngoµi ra quyÕt ®Þnh ph¶i hiÓu râ t×nh h×nh thùc tÕ, n¾m v÷ng t×nh huèng cô thÓ. Cho nªn khi ®­a ra quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, nªn cè g¾ng cã ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ra quyÕt ®Þnh. Chñ doanh nghiÖp chØ ra quyÕt ®Þnh trªn c¬ së cã ®¶m b¶o vÒ th«ng tin. TËp hîp ®ñ th«ng tin, tÝnh to¸n ®Çy ®ñ ®Õn c¸c lîi Ých vµ c¸c khÝa c¹nh tiªu cùc cã thÓ diÔn ra khi quyÕt ®Þnh ®­îc thi hµnh. Tõ ®ã s½n sµng bæ sung c¸c biÖn ph¸p ph¸t huy mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ mÆt tiªu cùc nÕu cã. - Hai lµ khi sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh ph¶i g¾n chÆt quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi ra quyÕt ®Þnh. Mçi bé phËn, mçi c¸n bé khi sö dông quyÒn h¹n cña m×nh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc sö dông c¸c quyÒn h¹n ®ã. §èi víi quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh th× cÊp d­íi b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn kh«ng ®­îc lùa chän .ChØ ng­êi cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh míi cã quyÒn thay ®æi quyÕt ®Þnh. -Ba lµ c¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh ®ßi hái chñ doanh nghiÖp ph¶i cã quyÕt ®Þnh døt kho¸t ,râ rµng,dÔ hiÓu, cã ®Þa chØ ng­êi thùc hiÖn, lo¹i trõ kh¶ n¨ng cã sù gi¶i thÝch kh¸c nhau ®èi víi nhiÖm vô ®­îc giao. CÇn ph©n biÖt c¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh víi kiÓu qu¶n lý hµnh chÝnh quan liªu do viÖc l¹m dông c¸c kû luËt hµnh chÝnh,sö dông mÖnh lÖnh hµnh chÝnh thiÕu c¬ së khoa häc, theo ý muèn chñ quan.Th­êng nh÷ng mÖnh lÖnh kiÓu ®ã g©y ra nhiÒu tæn thÊt cho doanh nghiÖp, h¹n chÕ søc s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng. §ã còng lµ nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh. C¸n bé qu¶n lý vµ c¬ quan qu¶n lý nÕu thiÕu tØnh t¸o say s­a víi mÖnh lÖnh ®Òu ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm, chèng viÖc l¹m dông quyÒn hµnh nh­ng kh«ng cã tr¸ch nhiÖm, còng nh­ chèng hiÖn t­îng trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm, kh«ng chÞu sö dông nh÷ng quyÒn h¹n ®­îc phÐp sö dông vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm. Tãm l¹i, c¸c ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh lµ hoµn toµn cÇn thiÕt ,kh«ng cã ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh th× kh«ng thÓ qu¶n trÞ kinh doanh cã hiÖu qu¶. §iÒu ®ã t­¬ng tù nh­ viÖc qu¶n lý mét ®Êt n­íc mµ kh«ng cã luËt ph¸p th× kh«ng lµm sao cã thÓ qu¶n lý næi. ThËt vËy tõ lý thuyÕt ®· nªu trªn ta ¸p dông vµo ®Ò tµi nµy a. NÕu gi¸m ®èc lµ gi¸m ®èc thuÇn tuý. Gi¸m ®èc víi c¸c céng sù mµ cô thÓ l¸ c¸c phã thñ tr­ëng. Gi¸m ®èc ph¶i biÕt l¾ng nghe. C¸c phã thñ tr­ëng lµ ng­êi trùc tiÕp nhËn c¸c quyÕt ®Þnh tõ thñ tr­ëng. Nh­ng kh«ng ph¶i c¸c phã thñ tr­ëng chØ biÕt thùc hiÖn nh÷ng quyÕt ®Þnh cña thñ tr­ëng nh­ mét cç m¸y, mµ c¸c phã thñ tr­ëng cßn ®ãng vai trß nh­ mét c¸p tham m­u trong doanh nghiÖp ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn cho thñ tr­ëng. VËy khi c¸c phã thñ tr­ëng ®ãng vai trã nh­ tham m­u th× gi¸m ®èc ph¶i l¾ng nghe vµ g¹n läc c¸c ý kiÕn råi míi ®i dÕn nh÷ng quyÕt ®Þnh. Tõ nh÷ng ý kiÕn ®ã sau khi suy xÐt thi gi¸m ®èc dïng quyÒn h¹n cña m×nh ®Ó ®i ®Õn nh÷ng quyÕt ®Þnh cuèi cïng ®ã lµ quyÕt ®Þnh thay mÆt cho ý chÝ vµ nguyÖn väng cña c¶ tËp thÓ. C¸c phã thñ tr­ëng lµ ng­êi thõa nhËn vµ thi hµnh nh÷ng quyÕt ®Þnh ®ã ®óng theo chøc n¨ng vµ phßng ban cña m×nh. C¸c quyÕt ®Þnh cña gi¸m ®èc ®­a ra th­êng thÓ hÖ quyÒn h¹n cña thñ tr­ëng víi c¸c phã thñ tr­ëng b»ng c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn: lÖnh, chØ thÞ th«ng b¸o *LÖnh:lµ yªu cÇu cña cÊp trªn(hoÆc ng­êi phô tr¸ch)®èi víi cÊp d­íi(hoÆc ng­êi thõa hµnh),®ßi hái hä ph¶i thùc hiÖn mét nhiÖm vô nhÊt ®Þnh,cã chØ râ thêi h¹n ph¶i hoµn thµnh hoÆc nh÷ng yªu cÇu ®Æc biÖt ph¶i ®¶m b¶o.ChØ nh÷ng c¸n bé qu¶n lý trùc tuyÕn(thñ tr­ëng cÊp trªn)míi cã quyÒn ra lÖnh.NÕu lÖnh cã tÝnh b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn tuyÖt ®èi th× nã ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn ph¸p lý ®Ó cã hiÖu lùc cao *ChØ thÞ:lµ yªu cÇu ®èi víi ng­êi d­íi quyÒn khi xö lý nh÷ng sù viÖc riªng biÖt.C¸c phã gi¸m ®èc,qu¶n ®èc,tr­ëng phßng...cã quyÒn ra nh÷ng chØ thÞ trong ph¹m vi quyÒn h¹n ®­îc giao(theo quy chÕ cña doanh nghiÖp),kh«ng vi ph¹m c¸c mèi quan hÖ chÝnh thøc ChØ thÞ cã thÓ ®­îc ng­êi d­íi quyÒn khiÕu n¹i th¼ng lªn gi¸m ®èc doanh nghiÖp nÕu thÊy kh«ng hîp lý.C¸c chØ thÞ quan träng ph¶I dïng v¨n b¶n.Nh÷ng ng­êi phô tr¸ch cÊp thÊp(tæ tr­ëng,®éi tr­ëng...)chØ cÇn chØ thÞ miÖng song cÇn râ rµng,døt kho¸t *Th«ng b¸o:cã tÝnh nhÑ nhµng h¬n,chñ yÕu cung cÊp th«ng tin cho cÊp d­íi vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn l­u ý §iÒu khiÓn bao hµm sù kiÓm tra t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c quyÕt ®Þnh vµ sau ®ã cã thÓ cã quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh,bæ sung Chän h×nh thøc nµo trong sè nh÷ng h×nh thøc trªn ®Ó vËn dông vµo qu¶n lý l¹i tuú thuéc vµo tÝnh chÊt cña tõng c«ng viÖc mµ gi¸m ®èc ®ang gi¶i quyÕt. Ra quyÕt ®Þnh lµ kh©u quan träng nhÊt v× võa thÓ hiÖn quyÒn h¹n cña thñ tr­ëng víi c¸c phã thñ tr­ëng nãi riªng vµ toµn bé mét bé m¸y qu¶n lý nãi chung. V× quyÕt ®Þnh võa g¾n chÆt tr¸ch nhÞªm cña thñ tr­ëng víi nh÷ng quyÕt ®inh ®o. Ra quyÕt ®Þnh gåm nh÷ng b­íc sau: 1.1. C¸c b­íc trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh: - S¬ bé ®Ò ra nhiÖm vô (vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt): Tr­íc hÕt cÇn ph¶i x¸c ®Þnh: v× sao ph¶i ®Ò ra nhiÖm vô ®ã? nhiÖm vô ®ã thuéc lo¹i l©u dµi hay cÊp b¸ch... - Thu nhËp th«ng tin (®i lµm râ nhiÖm vô): l­îng th«ng tin cÇn thiÕt phô thuéc tÝnh phøc t¹p cña nhiÖm vô vµ tr×nh ®é, kinh nghiÖm cña ng­êi ra quyÕt ®Þnh. Ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. NÕu ch­a ®Çy ®ñ, ph¶i t×m hiÓu biÖn ph¸p ®Ó bæ sung th«ng tin vÒ t×nh huèng cÇn xem xÐt. - ChÝnh thøc ®Ò ra nhiÖm vô: B­íc nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. ChØ cã thÓ chÝnh thøc ®Ò ra nhiÖm vô sau khi ®· xö ly c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc (qua nghiªn cøu vÒ tÝnh chÊt cña vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt, t×nh huèng ph¸t sinh, viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu vµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶. - Dù kiÕn ph­¬ng ¸n vµ lùa chän ph­¬ng ¸n tèi ­u: ®Ó gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò, cã thÓ cã nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c nhau, mçi gi¶i ph¸p cã mÆt ­u ®iÓm vµ mÆt h¹n chÕ cÇn ®­a ra Ýt nhÊt hai ph­¬ng ¸n ®Ó xem xÐt vµ so s¸nh mµ chän mét ph­¬ng ¸n tèi ­u. Nªn sö dông kinh nghiÖm ®Ó c©n nh¾c lùa chän; tuy nhiªn cßn ph¶i dùa vµo c¸c ph­¬ng ph¸p khoa häc. - Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ph­¬ng ¸n : Muèn so s¸nh c¸c ph­¬ng ¸n mét c¸ch kh¸ch quan ®Ó lùa chän ph­¬ng ¸n tèi ­u vµ thÊy râ kh¶ n¨ng thùc hiÖn, cÇn cã tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶. Trªn thùc tÕ tr­íc khi b¾t ®Çu bÊt cø c«ng viÖc g×, ng­êi ta ®Òu ph¶i tiÕn hµnh gi¶i quyÕt s¸ch tr­íc tiªn. BÊt kú c«ng viÖc qu¶n lý nµo do c¸c nhµ qu¶n lý tiÕn hµnh ®Òu cã vÊn ®Ò quyÕt s¸ch. QuyÕt s¸ch lµ ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch, lµ lùa chän mét trong hai ph­¬ng ¸n hµnh ®éng ®· ®­îc chuÈn bÞ, lµ thiÕt lËp c¬ cÊu tæ chøc, ph©n ®Þnh quyÒn h¹n vµ nghÜa vô; so s¸nh t×nh h×nh thùc tÕ víi kÕ ho¹ch lùa chän ph­¬ng ¸n kiÓm tra. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ quyÕt s¸ch ph¶i qu¸n xuyÕn c¸c mÆt kÕ ho¹ch, tæ chøc ®iÒu khiÓn. H¬n n÷a, c¸n bé qu¶n lý c¸c cÊp cña tæ chøc ®Òu ph¶i tiÕn hµnh quyÕt s¸ch. C¸n bé qu¶n lý ë bËc cao nhÊt cña tæ chøc ®Òu quyÕt ®Þnh môc ®Ých vµ ph­¬ng ch©m chung cña tæ chøc. C¸n bé qu¶n lý cÊp c¬ së lµ ng­êi bè trÝ, s¾p xÕp c«ng viÖc hµng ngµy ®Ó thùc hiÖn môc tiªu vµ kÕ ho¹ch cña bé phËn; thËm chÝ mçi c«ng nh©n trong qu¸ tr×nh lµm viÖc còng cÇn lùa chän ®èi t­îng lao ®éng, c«ng cô lao ®éng, ph­¬ng ph¸p lao ®éng. Tãm l¹i, quyÕt s¸ch qu¸n triÖt mäi mÆt, mäi cÊp cña tæ chøc vµ toµn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña tæ chøc. Do ®ã Simon nãi: "§Ó hiÓu ®­îc hµm ý cña quyÕt s¸ch, cÇn ph¶i hiÓu tõ: "QuyÕt s¸ch" theo nghÜa réng. Nh­ vËy, quyÕt s¸ch gÇn nh­ ®ång nghÜa víi "qu¶n lý". Tr­íc tiªn xÐt theo qu¸ tr×nh th«ng th­êng cña quyÕt s¸ch, Simon cho r»ng quyÕt s¸ch lµ mét qu¸ tr×nh hoµn chØnh do mét lo¹t c¸c giai ®o¹n cã liªn hÖ víi nhau cÊu thµnh; theo «ng, ng­êi ta th­êng miªu t¶ mét c¸ch qu¸ h¹n hÑp t¸c dông cña ng­êi v¹ch ra quyÕt s¸ch. Hä cho r»ng, ng­êi v¹ch ra quyÕt s¸ch lµ ng­êi cã kh¶ n¨ng lùa chän vµ quyÕt ®Þnh con ®­êng ®óng nhÊt ë ng· t­ ®­êng vµo thêi kh¾c quan träng nhÊt. Do hä chØ chó ý ®Õn gi©y phót lùa chän cuèi cïng mµ xem nhÑ toµn bé qu¸ tr×nh hoµn chØnh cña quyÕt s¸ch nªn ®· miªu t¶ sai lÖch quyÕt s¸ch. Theo c¸ch nãi cña Simon th× quyÕt s¸ch do 4 giai ®o¹n cã liªn hÖ víi nhau cÊu thµnh: (1) Giai ®o¹n thu nhËp th«ng tin (2) Giai ®o¹n thiÕt kÕ (dù kiÕn c¸c ph­¬ng ¸n) (3) Giai ®o¹n lùa chän: Giai ®o¹n cña c«ng viÖc nµy lµ lùa chän ph­¬ng ¸n kh¶ thi trong c¸c ph­¬ng ¸n ®­îc ®­a ra b¾t ®Çu nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ®· ®Þnh. Tr×nh tù c¸c b­íc trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh vµ triÓn khai thùc hiÖn quyÕt ®Þnh ®­îc tãm t¾t qua s¬ ®å sau: Ra quyÕt ®Þnh Tæ chøc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh S¬ bé ®Ò ra nhiÖm vô Lùa chän ph­¬ng ¸n tèi ­u Dù kiÕn c¸c ph­¬ng ¸n Chän tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ChÝnh thøc ®Ò ra nhiÖm vô Thu nhËp th«ng tin §iÒu chØnh quyÕt ®Þnh KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn KÕ ho¹ch thùc hiÖn TruyÒn ®¹t quyÕt ®Þnh Tæng kÕt t×nh h×nh thùc hiÖn B. Gi¸m ®èc lµ thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ Gi¸m ®èc vÉn cã nh÷ng tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n nh­ trªn. Nh­ng lµ thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ gi¸m ®èc cã quyÒn bµn b¹c víi t­ c¸ch lµ thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ vµ cuèi cïng gi¸m ®èc thi hµnh nh÷ng ®iÒu ®· bµn b¹c trong héi ®ång qu¶n trÞ ( theo nguyªn t¾c ®a sè). Nh­ng vÉn ph¶i lµ ng­êi quyÕt ®Þnh cuèi cïng. Tuy vËy khi bµn b¹c trong héi ®ång qu¶n trÞ gi¸m ®èc cã tr¸ch nhiÖm mÆt cho ý kiÕn cña toµn bé bé m¸y qu¶n lý cÊp d­íi víi nh÷ng ý kiÕn cña riªng m×nh vµ nh÷ng ý kiÕn tham m­u tõ cÊp d­íi gÇn nhÊt. Tõ ®ã ta thÊy ®­îc trong doanh nghiÖp cã thÓ ®i theo hai xu h­íng qu¶n lý sau: L·nh ®¹o tËp thÓ ( vÝ dô lµ héi ®ång qu¶n trÞ ) mµ tiªu biÓu khi gi¸m ®èc lµ thµnh viªn héi ®ßng qu¶n trÞ nh­ ®· nªu trªn. C¸ nh©n chØ huy: trong tr­êng hîp gi¸m ®èc lµ gi¸m ®èc thuÇn tuý. Gi¸m ®èc chØ lµ ng­êi chÊp hµnh quyÕt ®Þnh cña häi ®ång qu¶n trÞ vµ ®­a nh÷ng quyÕt ®Þnh ®ã ®Õn cÊp d­íi thõa hµnh gÇn nhÊt. Khi ®Êt n­íc ta ®ang dÇn dÇn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp th× xu h­íng l·nh ®¹o tËp thÓ ®ang ph¸t triÓn vµ t¹o ®­îc nhiÒu ­u ®iÓm v­ît tréi trong hiÖu qu¶ qu¶n lý doanh nghiÖp. C. Nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®¶m b¶o - Gi¸m ®èc ph¶i biÕt l¾ng nghe : l¾ng nghe ë ®©y lµ l¾ng nghe ý kiÕn ®ãng gãp ®ång t×nh hay p¸n ®èi tõ tËp thÓ qu¶n lý -Gi¸m ®èc ph¶i g¾n” vËn mÖnh cña minh víi vËn mÖnh cña doanh nghiÖp” lµm cho c¸c cÊp ®ång lßng v× doanh nghiÖp. NÕu nh­ mét tËp thÓ cã ®­îc sù ®oµn kÕt mét lßng tÊt c¶ v× doanh nghiÖp th× hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng qu¶n lý còng nh­ ho¹t ®éng kinh doanh sÏ ph¸t triÓn thóc ®¶y qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Tuy vËy nh­ng gi¸m ®èc lu«n tá râ vai trß lµ mét thñ lÜnh lµm cho tËp thÓ qu¶n lý thùc sù thÊy tin t­ëng , c¸c quyÕt ®Þnh cña gi¸m ®èc ph¶i nhÊt qu¸n, nÕu cã sai sãt ph¶i cã ®Ýnh chÝnh kÞp thêi - Gi¸m ®èc ph¸i cã quan hÖ tèt víi ng­êi bÞ qu¶n lý -Gi¸m ®èc lu«n quan t©m ®Õn dù luËn tËp thÓ v× cã quan t©m ®Õn d­ luËn tËp thÓ th× gi¸m ®èc míi cã thÓ hiÓu ®­îc tinh trang cña doanh nghiÖp mµ d­ luËn trong doanh nghiÖp còng quan träng kh«ng kÐm quan träng. Gi¸m ®èc ph¶i quan t©m ®Õn truyÒn thèng tËp thÓ. KÕt LuËn Tæ chøc x· héi h×nh thµnh vµ vËn ®éng theo ý chÝ cña con ng­êi víi h×nh thøc ®a d¹ng,”cøng”hay”mÒm”vµ cã mèi quan hÖ t­¬ng t¸c th­êng ®­îc gäi lµ liªn hÖ h÷u c¬.§iÒu ®ã cho ta thÊy mèi quan hÖ gi÷a thñ tr­ëng ( tr¸ch nhiÖm , quyÒn h¹n) víi héi ®ång qu¶n trÞ , víi c¸c phã thñ tr­ëng lµ mét yÕu tè quan träng nh­ thÕ nµo ®èi víi viÖc sèng cßn cña mét doanh nghiÖp.Còng nh­ thÓ hiÖn bé mÆt cña mét doanh nghiÖp cã v¨n ho¸ hay kh«ng v× khi cÊp trªn ra quyÕt ®Þnh th× cÊp d­íi ë ®ã sÏ ph¶i nhÊt nhÊt tu©n theo vµ cïng bæ sung,gãp ý víi c¸c quyÕt ®Þnh cña gi¸m ®èc.Vµ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ngµy nay,khi mµ c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng nh­ nh÷ng cç m¸y th× ®iÒu nµy cµng cÇn ph¶i ¨n khíp víi nhau h¬n.