Một số biện pháp cơ bản nhằm đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm ong ở Công ty ong Trung ương

ty n¨m 1996 - 2001 STT ChØ tiªu 1996 1997 1998 1999 2000 2001 C¬ cÊu (%) Gi¸ xuÊt t¹i c¶ng (USD/tÊn) C¬ cÊu (%) Gi¸ xuÊt t¹i c¶ng (USD/tÊn) C¬ cÊu (%) Gi¸ xuÊt t¹i c¶ng (USD/tÊn) C¬ cÊu (%) Gi¸ xuÊt t¹i c¶ng (USD/tÊn) C¬ cÊu (%) Gi¸ xuÊt t¹i c¶ng (USD/tÊn) C¬ cÊu (%) Gi¸ xuÊt t¹i c¶ng (USD/tÊn) I MËt ong b×nh qu©n 630,2 730,0 568,7 798,36 1194,05 1239,90 MËt lo¹i A 0,50 1250 1,80 1400 1,50 1000 2,48 1200 5,79 1450 3,76 1450 MËt lo¹i B 27,50 840 47,70 640 79,10 600 83,43 820 86,80 1200 91,39 1250 MËt lo¹i C 36,90 670 35,30 660 14,50 500 13,41 630 6,85 1000 4,30 1000 MËt lo¹i D 34,70 420 14,60 500 1,40 470 - 0 - 0 - - II PhÊn hoa, SC, s¸p ong 0,40 20,500 0,6 12154 3,50 7137 0,68 13850 0,56 18980 0,54 13900 III B×nh qu©n s¶n phÈm 709,60 798,54 798,59 887,11 1265,65 1308,26 4-/ KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ong TW 1999 - 2001 BiÓu 11 ph¶n ¸nh t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty qua 3 n¨m 1999 - 2001. Nh×n vµo sè liÖu trªn ta thÊy r»ng: - Doanh thu qua 3 n¨m t¨ng m¹nh, n¨m 1999 tæng doanh thu 8562,7 triÖu ®ång, n¨m 2000 lµ 15.098,87 triÖu ®ång t¨ng so víi 1999 lµ 1,76 lÇn. N¨m 2001 doanh thu t¨ng vät, ®¹t doanh thu 25.039,65 triÖu, t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 2,92 lÇn vµ so víi n¨m 2000 lµ 1,65 lÇn. ChØ sè doanh thu b×nh qu©n 1999 - 2001 t¨ng 1,7 lÇn. BiÓu 11 TT ChØ tiªu §V N¨m 1999 2000 2001 1 Doanh thu TriÖu ®ång 8562,7 15098,87 25039,65 2 Nép ng©n s¸ch TriÖu ®ång 418,15 357,26 320,65 3 Lîi nhuËn TriÖu ®ång - 46,90 71,0 4 Thu nhËp b×nh qu©n ®ång 340.000 480.000 700.000 Nguån: Phßng TCKT C«ng ty ong TW. - C¸c chØ tiªu giao nép ng©n s¸ch, thùc hiÖn ®Çy ®ñ. N¨m 1999, thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch 418,15 triÖu ®ång; n¨m 2000: 357,25 triÖu ®ång; n¨m 2001: 320,65 triÖu ®ång; chØ tiªu giao nép hµng n¨m gi¶m, chñ yÕu do gi¶m thuÕ ®Æc biÖt cña gia, r­îu v× doanh thu c¸c mÆt hµng nµy gi¶m m¹nh. - VÒ lîi nhuËn: N¨m 1999 do míi cã sù chuyÓn ®æi vÒ tæ chøc, c¸c ®¬n vÞ tõ chç h¹ch to¸n ®éc lËp, chuyÓn vÒ h¹ch to¸n b¸o sæ C«ng ty, mäi vÊn ®Ò ch­a ®i s©u vµo nÒn nÕp, mÆt kh¸c do thêi tiÕt còng kh«ng thuËn, gi¸ mËt ong thÕ giíi gi¶m nªn kh«ng cã l·i. N¨m 1998 nhê doanh sè xuÊt khÈu t¨ng, l·i 46,9 triÖu. N¨m 2001 l·i 71,0 triÖu. - Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi còng ®­îc c¶i thiÖn, n¨m 1999: 340.000 ®ång/th¸ng, n¨m 2001: 700.000 ®ång/th¸ng. Víi møc thu nhËp nµy so víi c¸c c«ng ty kh¸c ch­a ph¶i lµ cao, nh­ng còng ®¸nh dÊu ®­îc b­íc tiÕn cña c«ng ty, viÖc lµm cña c¸n bé c«ng nh©n viªn æn ®Þnh, cã thu nhËp, ®êi sèng ®­îc c¶i thiÖn, t¨ng sù ®oµn kÕt vµ phÊn khëi trong c«ng ty. 5-/ §¸nh gi¸ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña c«ng ty ong TW. Qua sè liÖu ph©n tÝch ë phÇn III. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña c«ng ty ong TW. Ta cã thÓ rót ra c¸c ®iÓm m¹nh yÕu sau ®©y: 5.1 §iÓm m¹nh: a, VÒ s¶n xuÊt kinh doanh. - S¶n xuÊt ®· ®i vµo thÓ æn ®Þnh vµ cã chiÒu h­íng ph¸t triÓn, sè l­îng vµ quy m« ®µn ong hµng n¨m t¨ng ®¸ng kÓ. §Æc biÖt lµ c«ng ty ®· lµm tèt c«ng t¸c gi÷ gièng quèc gia, qu¶n lý chØ ®¹o khoa häc kü thuËt toµn ngµnh, thóc ®Èy s¶n xuÊt cña ngµnh ong ph¸t triÓn, hoµn thµnh tèt chøc n¨ng Bé giao. - Khèi l­îng s¶n xuÊt vµ thu mua, chÕ biÕn s¶n phÈm ong hµng n¨m ®Òu t¨ng, nhÊt lµ c«ng t¸c thu mua, gãp phÇn t¨ng ®­îc s¶n l­îng xuÊt khÈu. Më réng ®­îc quy m« s¶n xuÊt, ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng nh­: r­îu qu¶ mËt ong. Më réng ®­îc quy m« s¶n xuÊt, ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng nh­: r­îu qu¶ mËt ong; c¸c lo¹i n­íc gi¶i kh¸t cã chøa mËt ong; bia h¬i, c¸c s¶n phÈm ong tù nhiªn kh¸c nh­: S÷a chóa, phÊn hoa, s¸p ong, kÑo ong,... Tuy r»ng khèi l­îng c¸c mÆt hµng nµy ch­a lín, cã mÆt hµng bÞ ch÷ng l¹i hoÆc gi¶m, nh­ng ®· gãp phÇn t¹o ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn tèt ®­îc ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn. - C«ng ty ®· ®Èy m¹nh ®­îc c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm, doanh sè b¸n ra hµng n¨m t¨ng, cã lîi nhuËn, hoµn thµnh c¸c nghÜa vô giao nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc. b, VÒ xuÊt khÈu s¶n phÈm ong. - Nhê chó träng vµo xuÊt khÈu, nªn s¶n l­îng xuÊt khÈu hµng n¨m t¨ng m¹nh. N¨m 1985 b¾t ®Çu cã s¶n phÈm xuÊt khÈu ®¹t 50 tÊn, n¨m 2001 tæng khèi l­îng xuÊt khÈu ®· ®¹t 930 tÊn gÊp 18,6 lÇn n¨m 1985. §Æc biÖt t¨ng m¹nh vµo nh÷ng n¨m 1999 - 2001. - C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu còng ®­îc n©ng lªn. NÕu nh­ tr­íc nh÷ng n¨m 1993 mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ mËt ong, th× tõ n¨m 1996 - 2001 ®· cã bèn mÆt hµng xuÊt khÈu (trong ®ã cã mËt ong vµ 3 s¶n phÈm cao cÊp: S÷a chóa, phÊn hoa, s¸p ong). Tuy khèi l­îng cña 3 mÆt hµng nµy ch­a lín nh­ng còng ®¸nh dÊu ®­îc b­íc tiÕn v­ît bËc cña c«ng ty. - ChÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu còng ngµy cµng n©ng lªn, mËt ong cã chÊt l­îng tèt (lo¹i A, B) ngµy cµng t¨ng. NÕu nh­ n¨m 1996 lo¹i A, B chØ ®¹t 28% trong tæng l­îng xuÊt khÈu cña n¨m th× n¨m 2001 ®· ®¹t xÊp xØ 95% tæng l­îng xuÊt khÈu. MËt ong ®· ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu, ®­îc kh¸ch hµng ­a chuéng, uy tÝn s¶n phÈm ngµy mét t¨ng, gãp phÇn lµm t¨ng ®­îc gi¸ b¸n. - Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m t¨ng do s¶n l­îng, chÊt l­îng gi¸ xuÊt khÈu t¨ng. ChØ sè t¨ng b×nh qu©n 36,64%. ViÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®· gãp phÇn t¨ng doanh thu, lîi nhuËn, gi¶i quyÕt ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®­îc ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty, thóc ®Èy vµ ph¸t triÓn phong trµo nu«i ong nh©n d©n, gi¶i quyÕt ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng ngµn hé gia ®×nh, hµng v¹n lao ®éng, gãp phÇn vµo c«ng viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña §¶ng vµ ChÝnh phñ, ®ång thêi còng nhê vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, ong ph¸t triÓn tèt, t¨ng kh¶ n¨ng thô phÊn cho c©y trång, n©ng cao ®­îc n¨ng suÊt c©y trång; mang l¹i lîi Ých ®¸ng kÓ trong viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng vµ m«i sinh. c, VÒ c«ng t¸c khoa häc - kü thuËt. §· ¸p dông ®­îc nhiÒu ph­¬ng ph¸p nu«i ong tiªn tiÕn vµo thùc tÕ ViÖt Nam, chñ ®éng hoµn toµn trong viÖc nh©n gièng, ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ con gièng cho c¸c c¬ së vµ cho nh©n d©n, chñ ®éng hoµn toµn trong viÖc trÞ bÖnh ong, ng¨n chÆn dÞch bÖnh. d, VÒ hîp t¸c quèc tÕ. Ngµy cµng ®­îc më réng, hiÖn t¹i c«ng ty ®· cã quan hÖ víi 30 n­íc vµ tæ chøc quèc tÕ, hoµn thµnh nhiÒu ch­¬ng tr×nh, nhiÒu dù ¸n KHKT vÒ ong cã kÕt qu¶. §Èy m¹nh giao l­u bu«n b¸n quèc tÕ, më réng ®­îc thÞ tr­êng, x©m nhËp ®­îc nhiÒu thÞ tr­êng lín. Ngoµi ra, hiÖn nay c«ng ty cßn cã kh¶ n¨ng hîp t¸c chuyªn gia víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi nh­: Nepal, Cenegan... Tãm l¹i, KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña c«ng ty trong thêi gian qua lµ kÕt qu¶ ®¸ng phÊn khëi, c«ng ty ®· ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, lu«n lu«n lµ trô cét cña ngµnh ong. §Æc biÖt nhê vµo ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, kÕt qu¶ ®· lµm cho doanh thu t¨ng, cã lîi nhuËn, hoµn thµnh c¸c nghÜa vô giao nép ng©n s¸ch, lo ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®­îc ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn. 5.2 Mét sè tån t¹i chñ yÕu. a, Trong s¶n xuÊt kinh doanh. S¶n xuÊt ®· ®i vµo æn ®Þnh, cã chiÒu h­íng ph¸t triÓn, song cßn béc lé nhiÒu ®iÓm yÕu, cô thÓ nh­ sau: + VÒ s¶n xuÊt: NhiÒu mÆt hµng bÞ gi¶m m¹nh nh­: R­îu qu¶ mËt ong; n­íc gi¶i kh¸t cã chøa mËt ong; bia h¬i. C¸c s¶n phÈm ong tù nhiªn kh¸c qu¸ Ýt, vÝ dô: R­îu qu¶ mËt ong, tõ n¨m 1989 - 1991, khèi l­îng xuÊt khÈu sang khu vùc I (Liªn X«, Bungari...) rÊt lín ®¹t 500.000 ®Õn 800.000 lÝt/n¨m, nay gi¶m ®¸ng kÓ, n¨m 2001 chØ cßn s¶n xuÊt ®­îc 70.000 lÝt, xu thÕ cßn gi¶m n÷a v× chÊt l­îng kh«ng c¹nh tranh næi. Bia h¬i vµ míi s¶n xuÊt ®­îc hai n¨m 1999 - 2000 nay ®· ph¶i ngõng s¶n xuÊt do lç nÆng. N­íc gi¶i kh¸c tõ chç ph¸t triÓn m¹nh vµo giai ®o¹n 1997 - 1999 nay còng gi¶m dÇn, n¨m 2001 chØ cßn 50.000 lÝt, kh¶ n¨ng nh÷ng n¨m tíi kh«ng s¶n xuÊt n÷a. C¸c mÆt hµng kh¸c nh­: S÷a chóa, phÊn hoa, s¸p ong, mËt ong ®ãng chai b¸n lÎ, c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ mËt ong (mËt ong nghÖ, mËt ong gõng, mËt ong s©m nhung...) s¶n xuÊt víi khèi l­îng rÊt Ýt, kh«ng t¨ng lªn ®­îc. + VÒ nu«i ong: Quy m«, sè l­îng ®µn cã t¨ng, nh­ng t¨ng ch¹m, nhÊt lµ sè ®µn ong s¶n xuÊt cã nhiÒu bÊt hîp lý trong gi¸ c¶, trong sö dông vèn trî gièng, cã chç lµm cho ng­êi nu«i ong thiÕu tin t­ëng, sù hîp t¸c cña c¸c nhµ nu«i ong víi c«ng ty cßn kÐm hiÖu qu¶. + C¬ së vËt chÊt h¹ tÇn, kho tµng bÕn b·i, m¸y mãc thiÕt bÞ, tuy cã hiÖn ®¹i so víi ngµnh ong, nh­ng so víi thÕ giíi qu¸ nghÌo nµn l¹c hËu, phÝa B¾c hÇu nh­ ch­a cã thiÕt bÞ nµo phôc vô cho s¶n xuÊt xuÊt khÈu. + Tæ chøc qu¶n lý: Tû lÖ c¸n bé gi¸n tiÕp so víi trùc tiÕp cßn cao, ch­a c©n xøng, c¸n bé c¸c c¬ së cßn non kÐm c¶ tr×nh ®é qu¶n lý lÉn khoa häc kü thuËt. Mét sè ®¬n vÞ lóng tóng vÒ c¶ ®Þnh h­íng s¶n xuÊt lÉn cung c¸ch lµm ¨n, kh«ng theo kÞp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, nhiÒu n¨m bÞ thua lç. C«ng t¸c kho¸n qu¶n, ®Þnh møc vËt t­, ®Þnh møc s¶n phÈm, chi phÝ s¶n xuÊt ch­a ®i vµo nÒn nÕp, ch¾p v¸, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, chõng mùc nµo ®ã cßn cã bÊt hîp lý vÒ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng vµ cña c¸c ®¬n vÞ trong c«ng ty. ViÖc qu¶n lý tem nh·n: T×nh tr¹ng tem nh·n qu¸ h¹n sö dông l­u hµnh phæ biÕn trªn thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn cho t­ th­¬ng cã thÓ b¸n mËt cña c¬ së kh¸c, nh­ng mang nh·n m¸c c«ng ty, cã hiÖn t­îng mËt ong gi¶, mËt ong kÐm phÈm chÊt trµ trén vµo, ¶nh h­ëng xÊu ®Õn uy tÝn s¶n phÈm cña c«ng ty. + ThÞ tr­êng néi ®Þa bÞ bá ngá, hÖ thèng c¸c cöa hµng, c¸c ®¹i lý b¸n lÎ phÇn lín r¬i vµo tay t­ nh©n, do t­ nh©n qu¶n lý nh­ng vÉn mang tªn quÇy hµng cña c«ng ty. H×nh thøc mÉu m· bao gãi ch­a hÊp dÉn, chÊt l­îng ch­a ®­îc n©ng lªn, cung c¸ch b¸n hµng thiÕu linh ho¹t, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty b¹n chiÕm mÊt thÞ tr­êng. b, Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu. + S¶n l­îng xuÊt khÈu: hµng n¨m t¨ng nh­ng ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng hiÖn nay. Theo dù b¸o tr÷ l­îng mËt ë phÝa Nam hiÖn nay lµ rÊt lín, kho¶ng 5000 tÊn/n¨m. Trong lóc ®ã s¶n l­îng cao nhÊt cña c«ng ty n¨m 2001 ®¹t 930 tÊn lµ qu¸ Ýt ái. Kh«ng t¨ng ®­îc khèi l­îng xuÊt khÈu ®ång nghÜa víi kh«ng t¨ng ®­îc doanh thu, lîi nhuËn... + VÒ chÊt l­îng mËt xuÊt khÈu: Trong nh÷ng n¨m 1996 - 2001 cã n©ng lªn, song so víi mËt ong thÕ giíi th× ch­a ®¹t yªu cÇu, c¸c chØ sè ho¸ lý cßn cao, dÔ bÞ lªn men, s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ yÕu ë d¹ng b¸n thµnh phÈm, hoÆc s¬ chÕ, kh«ng cã s¶n phÈm thµnh phÈm. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ mËt ong chiÕm 97% ®Õn 99%, c¸c mÆt hµng kh¸c: PhÊn hoa, s÷a ong chóa, s¸p ong chiÕm tû lÖ qu¸ Ýt. MËt ong xuÊt khÈu chñ yÕu theo kiÓu ®ãng thïng 300kg/thïng, ch­a cã lo¹i mËt ong ®Æc s¶n, cao cÊp theo h×nh thøc lä nhá. Bao b× ®ãng gãi chñ yÕu tËn dông bao b× cò cña c¸c c¬ së thùc phÈm kh¸c ch­a ®¶m b¶o vÖ sinh thùc phÈm, ch­a an toµn trong b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn. Khi thu mua, cßn cã hiÖn t­îng mËt ong gi¶, mËt ong kÐm chÊt l­îng trµ trén vµo. VÝ dô: vô mËt ong xuÊt khÈu n¨m 2001 ®· cã kh«ng Ýt kh¸ch hµng khiÕu n¹i vÒ mÆt chÊt l­îng. + VÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu: §­îc më réng nh­ng ch­a æn ®Þnh, bÊp bªnh, mét sè thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­: NhËt B¶n, §µi Loan cã xu h­íng gi¶m m¹nh. ThÞ tr­êng §µi Loan ®· ngõng nhËp tõ n¨m 1998. Mét sè thÞ tr­êng kh¸c bÊp bªnh nh­ Indonesia, Malaysia... Nguån nguyªn liÖu cung cÊp trong n­íc ch­a æn ®Þnh, thu mua kh«ng ®ñ xuÊt khÈu, t×nh tr¹ng tranh mua, tranh b¸n, Ðp gi¸ n©ng gi¸, c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh diÔn ra nhiÒu n¨m, sù hîp t¸c gi÷a c¸c c«ng ty trong ngµnh kÐm. 5.3 Nguyªn nh©n yÕu kÐm. - Nguyªn nh©n kh¸ch quan. + Do t¸c ®éng nhiÒu mÆt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· ¶nh h­ëng kh«ng Ýt ®Õn ho¹t ®éng c«ng ty, nhiÒu ®¬n vÞ kh«ng chÞu næi víi c¬n lèc thÞ tr­êng, thiÕu n¨ng ®éng s¸ng t¹o, thiÕu nh¹y bÐn cho nªn lµm ¨n chao ®¶o, lóng tóng. MÆt kh¸c nh÷ng tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng nh­ lèi sèng thùc dông, ch¹y theo ®ång tiÒn lµm n¶y sinh nhiÒu tiªu cùc, bÊt chÊp tÊt c¶, dÉn ®Õn ý thøc tr¸ch nhiÖm kh«ng cao, hiÖn t­îng man tr¸ trong chÊt l­îng ®· n¶y sinh, vÝ dông mËt ong gi¶, kÐm phÈm chÊt... + Sù biÕn ®éng thÊt th­êng cña thêi tiÕt còng lµ mét nguyªn nh©n lµm cho chÊt l­îng bÞ kÐm. N­íc ta n»m vµo vïng nhiÖt ®íi, nãng vµ Èm, vi sinh vËt dÔ ph¸t triÓn. MËt ong do t¸c dông cña nhiÖt ®é cao lµm cho ®éc tè (HMF) t¨ng lªn. B¶o qu¶n l©u ngµy trong ®iÒu kiÖn nãng Èm dÔ bÞ lªn men chua. C¸c s¶n phÈm kh¸c nh­: PhÊn hoa ph¶i b¶o qu¶n trong ®iÒu kiÖn kh« r¸o, s÷a chóa ph¶i b¶o qu¶n ë ®iÒu kiÖn < 80C, nÕu kh«ng dÔ bÞ s©u mät, nhiÔm khuÈn, lµm mÊt phÈm chÊt s¶n xuÊt. + C¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu nhÊt lµ thñ tôc h¶i quan, thñ tôc hµnh chÝnh giÊy tê cßn r­êm rµ. TÊt c¶ c¸c ®iÒu nµy cã t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn c«ng t¸c xuÊt khÈu. - Nguyªn nh©n chñ quan. + ViÖc bè trÝ lao ®éng, bè trÝ c¸n bé kh«ng khoa häc, ch­a cã sù chó träng ®Õn c¬ së. ViÖc ®µo t¹o båi d­ìn n¨ng lùc c¸n bé cã lµm nh­ng ch­a th­êng xuyªn, nhÊt lµ n¨ng lùc qu¶n lý kinh tÕ, kiÕn thøc ph¸p luËt kinh doanh. §a sè c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n, nh­ng tr×nh ®é qu¶n lý rÊt yÕu. §iÒu nµy cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn kh¶ n¨ng kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ. + Trong s¶n xuÊt ch­a chó träng ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng phô trî, coi nhÑ c¸c mÆt hµng néi ®Þa, ®Þnh h­íng cho viÖc ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng nµy ch­a râ, ch­a cã quy ho¹ch, chñ yÕu vÉn do c¸c ®¬n vÞ tù ph¸t, thiÕu sù ®Çu t­ vµo viÖc ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng nµy, kÕt qu¶ lµm cho s¶n l­îng, doanh sè c¸c mÆt hµng gi¶m trÇm träng. + Trong thu mua, chÝnh s¸ch ®Çu t­, chÝnh s¸ch gi¸ c¶ thiÕu uyÓn chuyÓn, ®«i lóc cßn mÊt lßng tin cña kh¸ch hµng, c«ng t¸c kiÓm tra chÊt l­îng, c¸c ®iÓm thu mua thiÕu c¶ c¸n bé kiÓm tra lÉn dông cô kiÓm tra, viÖc qu¶n lý thiÕu chÆt chÏ, nªn s¶n l­îng, chÊt l­îng thu mua ch­a ®¹t yªu cÇu. + ThiÕt bÞ c«ng nghÖ qu¸ nghÌo nµn, l¹c hËu vµ yÕu, ch­a t­¬ng xøng víi yªu cÇu xuÊt khÈu hiÖn nay, ch­a cã c¸c thiÕt bÞ ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn cña thÕ giíi. §©y lµ ®iÒu quyÕt ®Þnh nhÊt ®Õn viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu, ®ßi hái c«ng ty ph¶i cã ®Çu t­ nhiÒu vµo lÜnh vùc nµy míi cã thÓ ®¸p øng ®­îc. + C«ng t¸c qu¶n lý ch­a ®­îc t¨ng c­êng, bu«ng láng qu¶n lý, kÓ c¶ qu¶n lý s¶n xuÊt lÉn qu¶n lý chÊt l­îng, ch­a lµm tèt c«ng t¸c ®Þnh møc, kho¸n qu¶n. + Ch­a chó träng ®Õn thÞ tr­êng néi ®Þa, kh«ng cã biÖn ph¸p qu¶n lý, kh«ng cã quy ho¹ch, ®Ó mÊt thÞ tr­êng. + S¶n phÈm chËm ®­îc ®æi míi, h×nh thøc b¸n hµng thiÕu linh ho¹t, ch­a chó träng ®Õn c«ng t¸c qu¶ng c¸o, dÞch vô sau b¸n hµng, tham gia héi chî,... Trªn ®©y lµ toµn bé c¸c tån t¹i vµ nguyªn nh©n yÕu kÐm, c«ng ty cÇn ph¶i quan t©m trong giai ®o¹n tíi, nh»m ®­a ho¹t ®éng cña c«ng ty ®i vµo nÒ nÕp vµ hiÖu qu¶ h¬n. PhÇn III Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m ®Èy m¹nh c«ng t¸c xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña C«ng ty ong trung ­¬ng I-/ Ph­¬ng h­íng chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Õn n¨m 2005 §Ó t¨ng nhanh quy m« vµ n¨ng lùc xuÊt khÈu. B¸o c¸o ChÝnh trÞ §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ®· nªu râ: “§Èy m¹nh xuÊt khÈu coi h­íng ­u tiªn lµ träng ®iÓm cña nÒn kinh tÕ ®èi ngo¹i. T¹o nªn c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. N©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu trªn thÞ tr­êng, gi¶m tû träng s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ, t¨ng tû träng chÕ biÕn s©u vµ tinh trong hµng xuÊt khÈu. T¨ng nhanh xuÊt khÈu vµ dÞch vô, n©ng cao tû träng trong phÇn gi¸ trÞ gia t¨ng trong gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu. Gi¶m dÇn nhËp siªu, ­u tiªn viÖc nhËp khÈu ®Ó ph¸t triÓn phôc vô xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng ch­a thiÕt yÕu. §iÒu chØnh c¬ cÊu thÞ tr­êng ®Ó võa héi nhËp víi khu vùc, võa héi nhËp víi toµn cÇu, xö lý ®óng ®¾n gi÷a ta vµ c¸c ®èi t¸c”. Trªn c¬ së ph­¬ng h­íng ®­êng lèi c¬ b¶n ®ã. §Ó ®Èy m¹nh ®­îc c«ng t¸c xuÊt khÈu, môc tiªu chñ yÕu cña C«ng ty Ong trung ­¬ng trong c«ng t¸c xuÊt khÈu giai ®o¹n 2002 - 2005 lµ: 1-/ VÒ s¶n l­îng, chÊt l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu - VÒ s¶n l­îng Ph¶i tËp trung mäi cè g¾ng ®Ó t¨ng nhanh ®­îc s¶n l­îng xuÊt khÈu. Cô thÓ: Trong giai ®o¹n 2002 ®Õn n¨m 2005 ph¶i ®­a ra ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n vÒ s¶n l­îng xuÊt khÈu ong tõ 18,6% trong giai ®o¹n 1996 - 2001 lªn 25%. Tr­íc m¾t n¨m 2002 ph¶i ®¹t 1200 tÊn, n¨m 2002 ®¹t 2200 tÊn, ®Õn n¨m 2005 lµ 2750 tÊn. - VÒ chÊt l­îng s¶n phÈm ong xuÊt khÈu Môc tiªu lµ ph¶i t¨ng nhanh ®­îc chÊt l­îng. PhÊn ®Êu trong giai ®o¹n 2002 - 2005 kh«ng cßn s¶n phÈm xuÊt khÈu lo¹i C (lo¹i s¬ chÕ), 80% s¶n phÈm xuÊt khÈu d¹ng b¸n thµnh phÈm, 20 s¶n phÈm ong ®¹t thµnh phÈm. - VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu Trªn c¬ së t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm, t¨ng gi¸ b¸n s¶n phÈm. PhÊn ®Êu n©ng gi¸ mËt ong xuÊt khÈu tõ 1239USD/tÊn (n¨m 2001) lªn 1550USD/tÊn n¨m 2005. Tõ chç n©ng ®­îc s¶n l­îng, chÊt l­îng, gi¸ b¸n - t¨ng ®­îc kim ng¹ch xuÊt khÈu, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 kim ng¹ch xuÊt khÈu ph¶i ®¹t 4262,5% triÖu USD t¨ng 3,6 lÇn so víi n¨m 2001. BiÓu 12 - Môc tiªu xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña C«ng ty trung ­¬ng n¨m 2005 TT ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Thùc hiÖn 2001 Thùc hiÖn 2002 KÕ ho¹ch 2004 KÕ ho¹ch 2005 1 S¶n l­îng mËt ong XuÊt khÈu: TÊn 930,00 1200,00 2200,00 2750,00 Trong ®ã: MËt ong thµnh phÈm 20,00 400,00 550,00 2 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 1000USD 1135,00 1560,00 3190,00 4262,00 3 Gi¸ b×nh qu©n USD/tÊn 1239,00 1300,00 1450,00 1550,0 (Nguån: Phßng kÕ ho¹ch tæng hîp C«ng ty Trung ­¬ng) 2-/ ThÞ tr­êng XuÊt khÈu Ph­¬ng ch©m lµ cñng cè thÞ tr­êng hiÖn cã, më thªm ®­îc c¸c thÞ tr­êng míi, cô thÓ tró träng ®Õn thÞ tr­êng EU, Mü, §«ng Nam ¸, víi môc ®Ých ph¶i t¨ng ®­îc thÞ phÇn cña C«ng ty trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Cô thÓ vÒ thÞ tr­êng hiÖn ë biÓu 13. BiÓu 13 - thÞ tr­êng vµ s¶n l­îng cña C«ng ty ong TW ®Õn n¨m 2004 Tªn thÞ tr­êng 2001 2002 2004 SL (tÊn) Gi¸ BQ USD SL (tÊn) Gi¸ BQ USD TrÞ gi¸ 1000 USD SL (tÊn) Gi¸ BQ USD TrÞ gi¸ 1000 USD 1./ NhËt 40 708 70 910 63,7 100 1000 100,00 2./ Hµ Lan 350 1250 360 1295 466,2 500 1600 800,00 3./ Mü 200 1250 400 1400 560,0 750 1664 1248,00 4./ Anh 300 1250 250 1290 322,5 450 1650 742,00 5./ TT kh¸c 40 1200 120 1230 147,6 200 1500 300.00 6./ Tæng céng 930 1239 1200 1300 1560,0 2200 1450 3190 3-/ VÒ lo¹i h×nh s¶n phÈm xuÊt khÈu Ph­¬ng h­íng: Ph¶i ®a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh s¶n phÈm. MËt ong lµ s¶n phÈm chñ yÕu, sau ®ã lµ s¸p ong, phÊn hoa, s÷a chóa, ph¶i n©ng ®­îc c¸c lo¹i s¶n phÈm nµy trong c¬ cÊu mÆt hµng tõ 0,5% trong giai ®o¹n 1996 - 2001 lªn 2% trong giai ®o¹n 2002 - 2005. - Ngoµi s¶n phÈm ë d¹ng rêi ®ãng thïng nh­ hiÖn nay ph¶i phÊn ®Êu ®Ó cã s¶n phÈm lo¹i ®Æc s¶n ®ãng trong lä nhá 450g ®Õn 1000g/ lä vµ ph¶i phÊn ®Êu lo¹i h×nh s¶n phÈm t­¬ng øng víi c¸c lo¹i h×nh thÞ tr­êng, øng víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau cã lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau, tho¶ m·n nhu cÇu thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng. II-/ Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña C«ng ty ong trung ­¬ng - C¨n cø vµo thùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña C«ng ty Ong TW giai ®o¹n 1996 - 2001. C¨n cø vµo ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña C«ng ty Ong TW giai ®o¹n 2002 - 2005. §Ó nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña C«ng ty Ong TW, hoµn thµnh tèt c¸c môc tiªu ph­¬ng h­íng ®· ®Ò ra. Em m¹nh d¹n ®­a ra mét sè biÖn ph¸p chñ yªu sau ®©y: 1-/ BiÖn ph¸p thø nhÊt: Nghiªn cøu vµ lµm tèt c«ng t¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu, t¨ng nhanh ®­îc thÞ phÇn cña C«ng ty trªn thÞ tr­êng Quèc tÕ ThÞ tr­êng xuÊt khÈu lµ mét yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc n©ng cao s¶n l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu. Do vËy, trong thêi gian tíi ®Ó lµm tèt c«ng t¸c thÞ tr­êng hoµn thµnh c¸c môc tiªu ®Ò ra, C«ng ty cÇn ph¶i lµm tèt c¸c vÊn ®Ò sau ®©y: - Ph¶i nghiªn cøu mét c¸ch kü l­ìng thÞ tr­êng Quèc tÕ trªn tÊt c¶ c¸c mÆt: ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña C«ng ty lµ thÞ tr­êng nµo? Dung l­îng cña thÞ tr­êng ®ã lµ bao nhiªu? Gi¸ c¶ s¶n phÈm thÕ nµo? Ai lµ ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ®ã. §ång thêi ph¶i nghiªn cøu kü vÒ ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ x· héi, ph¸p luËt vµ c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, h¶i quan, thuÕ nhËp khÈu cã ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c nhËp khÈu cña C«ng ty hay kh«ng? Møc ®é ¶nh h­ëng ra sao? Trªn c¬ së ph©n tÝch ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®Çy ®ñ vÒ tõng thÞ tr­êng, x¸c ®Þnh thÞ tr­êng chñ lùc cho c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty tõ ®ã tËp trung mäi cè g¾ng ®Ó khai th¸c triÖt ®Ó thÞ tr­êng, t¨ng ®­îc s¶n l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña C«ng ty. - CÇn duy tr× vµ gi÷ v÷ng ®­îc c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng cña C«ng ty nh­: NhËt B¶n, Hµ Lan, Mü, Anh, ®©y lµ nh÷ng thÞ tr­êng ®· am hiÓu vµ chÊp nhËn s¶n phÈm cña C«ng ty. §Æc biÖt lµ t¨ng c­êng cñng cè thÞ tr­êng NhËt B¶n, nèi quan hÖ víi thÞ tr­êng §µi Loan. Tr­íc nh÷ng n¨m 1996 khèi l­îng xuÊt khÈu sang hai thÞ tr­êng nµy rÊt lín, chiÕm 55 ®Õn 60% khèi l­îng xuÊt khÈu hµng n¨m. Trong nh÷ng n¨m 1996 - 2001 khèi l­îng gi¶m dÇn, n¨m 1998 C«ng ty mÊt h¼n thÞ tr­êng §µi Loan. §©y lµ mét thiÖt thßi rÊt lín cho C«ng ty. XÐt vÒ ®Æc ®iÓm cña hai thÞ tr­êng nµy, së dÜ t¹i sao hä l¹i chØ dïng c¸c s¶n phÈm s¬ chÕ víi gi¸ thÊp v× hai lý do: Mét lµ: ë c¸c n­íc nµy, ng­êi ta th­êng dïng mËt ong ®Ó pha chÕ c¸c lo¹i thuèc uèng, c¸c lo¹i cao ®¬n hoµn t¸n trong ®«ng y. Hai lµ: Tr×nh ®é c«ng nghÖ, m¸y mãc cña hä tèi t©n h¬n, sau khi nhËp s¶n phÈm s¬ chÕ, hä cã thÓ chÕ biÕn ra c¸c s¶n phÈm cao h¬n. MÆt kh¸c víi thÞ tr­êng NhËt B¶n th× hä thiªn vÒ hîp t¸c ®Çu t­ vµ bao tiªu s¶n phÈm, nªn kh¶ n¨ng hîp t¸c liªn doanh lµ cã lîi nªn theo chóng t«i, trong chiÕn dÞch æn ®Þnh vµ duy tr× thÞ tr­êng, C«ng ty cÇn ph¶i xem xÐt th¸i ®é nh×n nhËn víi hai thÞ tr­êng nµy, nªn xuÊt khÈu vµo hai thÞ tr­êng nµy c¸c s¶n phÈm s¬ chÕ võa hîp víi nhu cÇu thÞ hiÕu cña hä, võa kh«ng tèn kÐm chi phÝ do ph¶i chÕ biÕn, tinh läc ®ång thêi l¹i t¨ng ®­îc kh¶ n¨ng liªn doanh trong t­¬ng lai. §èi víi thÞ tr­êng Hµ Lan, Anh, Ph¸p ph¶i t¨ng c­êng h¬n n÷a khèi l­îng xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng nµy, v× ®©y lµ nh÷ng thÞ tr­êng rÊt giÇu cã, khèi l­îng nhËp khÈu rÊt lín: VÝ dô: Nh­ thÞ tr­êng Ch©u ¢u, theo ®¸nh gi¸ cña tæ chøc FAO, trong t­¬ng lai Ch©u ¢u sÏ lµ thÞ tr­êng tiªu thô chÝnh chiÕm kho¶ng 65% tæng s¶n l­îng mËt ong xuÊt khÈu thÕ giíi. Khu vùc kinh tÕ EU lµ mét thÞ tr­êng réng lín (bao gåm 15 n­íc) chiÕm 25% s¶n l­îng s¶n xuÊt cña thÕ thÕ, víi d©n sè 375 triÖu ng­êi, kinh tÕ ph¸t triÓn, lµ vïng khÝ hËu th­êng gi¸ rÐt, viÖc sö dông mËt ong lµm thùc phÈm ®· rÊt th«ng dông. X©m nhËp thÞ tr­êng EU vµ gi÷ v÷ng thÞ tr­êng lµ ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi cho xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, thÞ tr­êng nµy lµ thÞ tr­êng khã tÝnh, yªu cÇu chÊt l­îng cao, nªn cÇn n©ng cao chÊt l­îng mËt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu khã tÝnh ®ã. Cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, s¶n phÈm cña C«ng ty míi x©m nhËp ®­îc ba n­íc: Hµ Lan, Anh, Ph¸p, C«ng ty cÇn më réng sang thÞ tr­êng nµy. ThÞ tr­êng Mü còng lµ thÞ tr­êng lín víi diÖn tÝch réng 9,3 triÖu km2, d©n sè 262,8 triÖu ng­êi. GDP trªn ®Çu ng­êi 25.900USD. Ngµy 12/7/1995 Mü tuyªn bè b×nh th­íng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam. Kim ng¹ch bu«n b¸n cña ViÖt Nam ®Õn Mü t¨ng nhanh, hµng n¨m ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü trÞ gi¸ 58,94 triÖu USD. C¸c mÆt hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü lµ gia vÞ, chÌ, cµ phª, mËt ong, theo danh môc mang m· sè HS 090111 trong biÓu thuÕ cña chÝnh phñ Hoa Kú. Do chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cña Mü, c¸c mÆt hµng nµy ®­îc miÔn thuÕ hoµn toµn. MËt ong cña ta xuÊt sang Mü tõ 1996 (60 tÊn), n¨m 2001 (200 tÊn). C«ng ty nªn t×m mäi c¸ch ®Ó t¨ng c­êng khèi l­îng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy. §©y lµ thÞ tr­êng cã lîi thÕ ®èi víi s¶n phÈm ong ViÖt Nam. - C«ng ty cÇn ph¶i t×m thªm c¸c thÞ tr­êng míi nh­: §øc, Canada, Newzealand, §«ng Nam ¸, Hµn Quèc, c¸c n­íc ASEAN,... ®Æc biÖt lµ khu vùc ASEAN, ®©y lµ khu vùc ph¸t triÓn kinh tÕ n¨ng ®éng, khi xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan, s¶n phÈm ®ãng gãi, lä nhá chÊt l­îng tèt l¹i ph¸t huy t¸c dông. - §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng Marketing: Lµm tèt c«ng t¸c qu¶ng c¸o, giíi thiÖu mÆt hµng, c«ng t¸c khuyÕn m·i, dÞch vô sau b¸n hµng, nh»m môc ®Ých ®Ó kh¸ch hµng hiÓu biÕt mét c¸ch ®Çy ®ñ vÒ c¸c s¶n phÈm cña C«ng ty, ®ång thêi khuyÕn khÝch kh¸ch hµng, t¹o t©m lý tho¶i m¸i cña kh¸ch hµng khi mua hµng cña C«ng ty, gãp phÇn t¨ng thªm hiÖu qu¶ b¸n hµng. - Ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c: Giao dÞch b¸n hµng, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn, giao nhËn hµng ho¸, c¸c th«ng lÖ bu«n b¸n quèc tÕ, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, t¹o thuËn lîi cho kh¸ch hµng, l«i kÐo kh¸ch hµng vÒ víi C«ng ty. 2-/ BiÖn ph¸p thø hai: §­a nhanh c¸c tiÕn bé khoa häc, øng dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o ra mét n¨ng lùc s¶n xuÊt míi, ®¸p øng ®Çy ®ñ cña yªu cÇu thÞ tr­êng §©y lµ biÖn ph¸p cùc kú quan träng, cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, thu mua, chÕ biÕn s¶n phÈm ong, t¨ng ®­îc s¶n l­îng nguyªn liÖu ®Çu vµo cña C«ng ty. §Ó lµm tèt biÖn ph¸p nµy, C«ng ty cÇn tËp trung vµo mét sè c«ng t¸c sau ®©y: A-/ Trong s¶n xuÊt chÕ biÕn a./ C«ng t¸c gièng - Ph¶i gi÷ ®­îc nguån ong gièng hiÖn cã, tiÕp tôc chän läc, lai t¹o ®Ó ®­a ra s¶n xuÊt c¸c dßng ong ngo¹i, néi cã tÝnh thô ®µn lín, tÝnh chÞu bÖnh cao, cã thÓ tù lªn kÕ, cho n¨ng suÊt mËt cao. - NhËp vµ bæ sung gièng Ong ý (ong chóa hoÆc tinh trïng ong ®ùc) ®Ó c¶i t¹o ®µn ong trong n­íc, tuy nhiªn ph¶i lµm tèt c«ng t¸c kiÓm ®Þnh, nu«i c¸ch ly mét thêi gian tr­íc lóc ®­a vµo s¶n xuÊt ®¹i trµ. - Mét sè ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ gièng ong ®· cã kÕt qu¶, ph¶i ®­îc ¸p dông réng r·i h¬n n÷a vµo s¶n xuÊt, kh«ng ngõng t¨ng ®µn ong gièng phôc vô s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së vµ phong trµo nu«i ong nh©n d©n. VÝ dô: §Ò tµi l­u gi÷ nguån gen va gièng ong Apis - cerana, ch­¬ng tr×nh gi÷ gièng gèc theo ph­¬ng ph¸p quÇn thÓ khÐp kÝn cña Page vµ Laidlaw, c¸c ph­¬ng ph¸p t¹o chóa c«ng nghiÖp ®èi víi ong ý... Trªn c¬ së ph¶i gi÷ ®­îc gièng gèc, nh­ng ®ång thêi ph¶i ®¸p øng ®­îc ®Çy ®ñ c¸c lo¹i gièng ong tèt, cã søc chÞu bÖnh cao, cho n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng mËt cao. b./ VÒ ch¨m sãc vµ nu«i d­ìng ®µn ong - Ph¶i ®¸p øng ®Çy ®ñ nguån thøc ¨n cho ong trong mïa kh«ng cã hoa. - H¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt c¸c dÞch bÖnh, ®Æc biÖt lµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng trÞ ve ký sinh b»ng ph­¬ng ph¸p sinh häc cña TiÕn sÜ Wogke, chuyªn gia tæ chøc FAO, (dù ¸n TCP/VIE/440); bÖnh thèi Êu trïng tuæi lín trªn ong Apis - cerana, c¸c bÖnh kh¸c vÒ ong... - T¨ng c­êng phæ biÕn c¸c kinh nghiÖm nu«i ong, ¸p dông m« h×nh nu«i ong tiªn tiÕn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, n©ng cao kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së vµ phßng trµo nu«i ong cña nh©n d©n. Sau ®©y lµ mét trong nh÷ng m« h×nh cã hiÖu qu¶ nhÊt hiÖn nay, ®ã lµ m« h×nh cña tr­êng §¹i häc N«ng L©m Thñ §øc. Víi m« h×nh nµy ng­êi ta nghiªn cøu vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña nghÒ nu«i ong ý vµ ong néi ë MiÒn Nam, qua nhiÒu n¨m vµ kÕt qu¶ ®­îc ph¶n ¸nh qua ®å thÞ sau: 1809 1051 3000 cÇu 1742 cÇn 410 2762 4762 (1) (2) Chi phÝ s¶n xuÊt (USD) §å thÞ 1:Sù biÕn thiªn cña thu nhËp vµ ®Çu t­ cña hai hÖ thèng nu«i ong Ghi chó: (1): Ong néi Apis Cerana (2): Ong ý Apis Mellifere. Qua ®å thÞ vÒ sù biÕn thiªn cña thu nhËp vÒ ®Çu t­ cña hai hÖ thèng nu«i ong néi vµ ong ngo¹i trªn ®©y, cho thÊy: ChØ cÇn ®Çu t­ 410USD ®Ó nu«i 100 ®µn ong néi cã thÓ thu nhËp b»ng viÖc ®Çu t­ 2736USD ®Ó nu«i 1742 cÇu ong ngo¹i (t­¬ng ®­¬ng 175 ®µn), râ rµng nu«i ong ngo¹i kh«ng kinh tÕ b»ng ong néi. H¬n n÷a mét ng­êi nu«i ong néi cã thÓ b¾t ®Çu nu«i tõ vµi ®µn thËm chÝ ë ®iÒu kiÖn thuËn lîi cã thÓ t¨ng sè ®µn lªn ®Õn 100 ®µn. Cßn ®èi víi ong ngo¹i, nu«i sè ®µn Ýt lµ kh«ng kinh tÕ. So s¸nh gi÷a hai lo¹i ong, rñi ro ®Õn víi ong ngo¹i nhiÒu h¬n, ë ®iÒu kiÖn xÊu, vÝ dô dÞch bÖnh, thêi tiÕt xÊu, nguån hoa kÐm nh÷ng ng­êi nu«i ong néi kh«ng mÊt g× hoÆc cã mÊt th× chØ mÊt l­îng ®Çu t­ rÊt nhá so víi ong ngo¹i. MÆt kh¸c, cã thÓ nu«i ong néi víi tÊt c¶ quy m« tõ nhá ®Õn lín, tõ Ýt ®Çu t­ ®Õn ®Çu t­ nhiÒu. §ã lµ lý do t¹i sao nhiÒu ng­êi thÝch nu«i ong néi h¬n ong ngo¹i. Tuy nhiªn, ë MiÒn Nam nghÒ nu«i ong ngo¹i vÉn lµ phæ biÕn, do cã ­u viÖt. Mét lao ®éng cã thÓ qu¶n lý sè l­îng cÇu lín nhÊt, qua ®å thÞ 01 ®èi víi ong ngo¹i lµ 300 ®µn vµ thu l·i tíi 1809USD/n¨m, cßn ®èi víi ong néi mét ng­êi chØ cã thÓ qu¶n lý nhiÒu nhÊt lµ 100 ®µn vµ thu l·i nhiÒu nhÊt lµ 1051USD/n¨m. §Ó lµm râ h¬n hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc nu«i ong n«i vµ ong ngo¹i, ta xem xÐt sè liÖu ë biÓu sau ®©y: BiÓu 14 - HiÖu qu¶ kinh tÕ cña hai hÖ thèng nu«i ong A.Mellifera & A.Cerana n¨m 1999 ChØ tiªu HÖ thèng nu«i ong A.Mellifera (870 cÇu) HÖ thèng nu«i ong A.Cerana (50 cÇu) Ngh×n ®ång C¬ cÊu (%) Ngh×n ®ång C¬ cÊu (%) 1./ Tæng chi phÝ s¶n xuÊt 13923.8 100.0 2270.0 100.0 Trong ®ã: KhÊu hao vËt dông 1851.4 13.3 496.0 21.9 Thøc ¨n 5488.0 39.4 253.5 11.2 Di chuyÓn 1102.0 7.0 198.4 8.8 C«ng lao ®éng 4165.6 29.9 1322.4 58.1 L·i suÊt vèn ®Çu t­ 1316.9 9.4 2./ Tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng 25911.3 100.0 10558.0 100.0 Trong ®ã: - MËt 24076.0 89.5 10051.1 95.2 - PhÊn hoa 661.2 3.9 - - - S÷a chóa 308.6 108 - - - S¸p ong 341.6 2.0 - - - CÇu ong 529.0 2.8 154.3 1.5 3./ Lîi nhuËn 11987.6 - 8287.9 - 4./ Thu nhËp tæng sè 16153.1 - 9610.3 - 5./ Chi phÝ s¶n xuÊt trªn mét ®¬n vÞ - Mét kg mËt ong 3.8 - 2.2 - - Mét cÇu ong 15.9 - 3.0 - 6./ Gi¸ b¸n BQ/1 kg mËt 7.3 - 11.0 - Qua biÓu 14 cho thÊy: Møc chi phÝ thøc ¨n cho 870 cÇu ong ngo¹i chiÕm 34,9% tæng chi phÝ s¶n xuÊt (tøc lµ 5488000®) vµ 11,2% tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®èi víi 50 cÇu ong néi (tøc 253500®). Nu«i ong ngo¹i cÇn nhiÒu vèn h¬n, nh­ng ¨n suÊt cao h¬n (38 kg mËt/®µn/n¨m) vµ chØ cã hÖ thèng ong ngo¹i míi cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s÷a chóa nªn hiÖu qu¶ cña hÖ thèng nu«i ong ngo¹i kh«ng cao. Theo mét sè nghiªn cøu th× gi¸ thµnh 1kg s÷a chóa kho¶ng 16 - 20USD (tøc kho¶ng 18000 - 22000®/kg) - gi¸ b¸n néi ®Þa kho¶ng 27000 - 30000®/kg (gi¸ thêi ®iÓm 1999). Do vËy lîi nhuËn sÏ nhiÒu h¬n nÕu nh­ cã nhiÒu tr¹i ong ngo¹i s¶n xuÊt nhiÒu s÷a chóa. Gi¸ b¸n t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa mËt ong néi th­êng 11000®/kg cao h¬n 1,5 lÇn so víi nu«i ong ngo¹i (7281®/kg) chi phÝ cho 1 kg mËt ong néi lµ 2204® thÊp h¬n chi phÝ cho mét kg mËt ong ngo¹i lµ 3800®. Cho nªn lîi nhuËn thu vÒ tõ viÖc nu«i ong néi cao h¬n. Nh­ vËy víi quy m« 870 cÇu ong ngo¹i cho mét kho¶n thu lµ 16 triÖu ®ång vµ quy m« 50 cÇu ong néi lµ 9,6 triÖu ®ång. HiÖu qu¶ ®Çu t­ nu«i ong ngo¹i ®¹t 1,86 lÇn vµ cña ong néi 4,7 lÇn. Tãm l¹i: Qua ph©n tÝch so s¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña hai hÖ thèng ong néi vµ ong ngo¹i trªn ®©y cã thÓ rót ra kÕt luËn. §èi víi nghÒ ong néi, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n, m« h×nh nµy chØ ¸p dông cho nh÷ng vïng trung du vµ miÒn nói, kÕt hîp víi c¸c ch­¬ng tr×nh 327 - phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc cña Nhµ n­íc, gióp cho hé trång rõng t¨ng thªm thu nhËp, æn ®Þnh cuéc sèng. H¬n n÷a, m« h×nh nu«i ong thÝch hîp víi nguån hoa cá, møc ®Çu t­ thÊp, vèn Ýt thÝch hîp víi nghÒ nu«i ong gia ®×nh, cho nh÷ng ng­êi nghÌo cã Ýt vèn, nu«i sè l­îng Ýt. §èi víi m« h×nh nu«i ong ngo¹i vèn lín, quy m« lín nªn ¸p dông cho nh÷ng ng­êi nu«i ong chuyªn nghiÖp, cã tr×nh ®é kü thuËt, cã kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lý míi ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Ph¸t triÓn m¹nh nghÒ nu«i ong ngoµi lµ c¬ së ®Ó t¨ng nhanh khèi l­îng s¶n phÈm ong xuÊt khÈu. c./ Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ong, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng gi¸ b¸n ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ yÕu tè sèng cßn cña C«ng ty, viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ch¼ng nh÷ng n©ng cao ®­îc s¶n l­îng vµ gi¸ b¸n mµ cßn t¨ng uy tÝn vµ vÞ thÕ cña C«ng ty trªn tr­êng Quèc tÕ. §Ó lµm tèt viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, cã nhiÒu c«ng t¸c kh¸c nhau, nh­ng theo chóng t«i C«ng ty nªn tËp trung gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò sau ®©y: §./ Mét lµ: Ph¶i n©ng cao chÊt l­îng ngay tõ khi s¶n xuÊt, thu mua s¶n phÈm. Kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña giai ®o¹n 1996 - 2001, do qu¸ chó träng ®Õn s¶n l­îng mµ kh«ng chó träng ®Õn chÊt l­îng nguyªn liÖu ®Çu vµo nªn cã hiÖn t­îng mËt ong gi¶, mËt ong kÐm phÈm chÊt. T¨ng c­êng kiÓm tra chÆt chÏ nguyªn liÖu ®Çu vµo ®Ó cã nguyªn liÖu tèt phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt xuÊt khÈu. MÆt kh¸c, ph¶i quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu theo vïng hoa, theo vïng khÝ hËu kh¸c nhau. Mçi loµi hoa cho ta mét lo¹i mËt ®Æc tr­ng riªng, ®ång thêi ë mçi vïng cã khÝ hËu kh¸c nhau l¹i cho mËt ®Æc hay lo·ng kh¸c nhau. V× vËy, C«ng ty nªn quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu, trªn c¬ së ®ã ®Ó cã kÕ ho¹ch khai th¸c, chÕ biÕn ph©n lo¹i mËt, ®­a ra c¸c lo¹i mËt ®Æc s¶n, chÊt l­îng cao. VÝ dô: MËt ong hoa nh·n, mËt ong hoa cµng cua, mËt ong hoa t¸o v.v.... §./ Hai lµ: N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ong th«ng qua chÕ biÕn, muèn vËy cÇn ph¶i: - §æi míi thiÕt bÞ, s¾p xÕp vµ c¶i t¹o l¹i thiÕt bÞ cò. - Liªn doanh víi n­íc ngoµi ®Ó l¾p ®Æt hoÆc nhËp mét sè trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ chÕ biÕn cña n­íc ngoµi, ®Çu t­ cho kh©u chÕ biÕn s¶n phÈm, ®Èy nhanh ®­îc tèc ®é chÕ biÕn, ®­a ra ®­îc s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, phôc vô cho c«ng t¸c xuÊt khÈu. ViÖc ®æi míi thiÕt bÞ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo tõng b­íc cô thÓ vµ ph¶i ®Æt ®­îc c¸c yªu cÇu sau ®©y: + C«ng nghÖ ph¶i ®¹t møc tiªn tiÕn cña thÕ giíi, thiÕt bÞ míi cho phÐp t¹o ra c¸c s¶n phÈm chÊt l­îng cao, phï hîp víi thÞ hiÕu kh¸ch hµng. + C«ng suÊt thiÕt bÞ ph¶i phï hîp víi quy vïng nguyªn liÖu hiÖn t¹i còng nh­ t­¬ng lai 3 - 5 n¨m. + C«ng nghÖ ph¶i phï hîp víi chÊt l­îng s¶n phÈm ong tù nhiªn trong n­íc, kh«ng lµm mÊt ®i tÝnh chÊt ®Æc tr­ng cña s¶n phÈm. + Gi¸ c¶ ph¶i phï hîp, kh«ng lµm gi¸ s¶n phÈm ong biÕn ®éng qu¸ cao h¬n gi¸ b×nh qu©n chung cña c¸c lo¹i s¶n phÈm ong ®ã trªn thÕ giíi. §./ Ba lµ: Ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn mÉu m·, bao b× ®ãng gãi, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, ®Æc biÖt chó ý ®Õn c¸c lo¹i s¶n phÈm cao cÊp ®ãng gãi, lä nhá, ®©y lµ h×nh thøc cã kh¶ n¨ng thay thÕ xuÊt thïng trong t­¬ng lai. VÒ bao b× s¶n phÈm, kh¾c phôc t×nh tr¹ng sö dông l¹i bao b× cò nh­ hiÖn nay. Tèt nhÊt nªn liªn doanh víi n­íc ngoµi ®Ó l¾p ®Æt mét nhµ m¸y s¶n xuÊt bao b× t¹i ViÖt Nam, võa tËn dông ®­îc nguån lao ®éng rÎ, võa tiÕp thu ®­îc c«ng nghÖ míi. Sau ®©y lµ mét sè quy tr×nh c«ng nghÖ võa ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, võa phï hîp víi hoµn c¶nh ViÖt Nam. Trong n­íc còng cã thÓ chÕ t¹o ®­îc. 2 3 4 5 1 6 T­êng 8 9 10 11 12 18 ¸ 19% 570C 13 15 14 16 17 770C 18 20 19 C¸nh läc ®á C¸nh läc ®en [1] MËt chøa trong phuy [8] §ång hå ¸p suÊt [15] Bé läc [2] Bån chøa (1t) [9] C¸o läc bé [16] M¸y khö trïng [3] Bån läc s¬ bé [10] Bé trao ®æi nhiÖt nhá [17] m¸y nøoc nãng [4] Bån chøa sau khi läc s¬ bé [11] M¸y gi¶m thuû phÇn [18] M¸y ®ãng gãi [5] M¸y b¬m [12] BÓ chøa m¸t cña m¸y GTP [19] Bµn ®ãng gãi [6] Bån chøa (2,4l) [13] Bån chøa (2,4l) [20] Phßng chøa an toµn [7] M¸y b¬m ®iÒu tèc [14] M¸y b¬m ®iÒu tèc S¬ ®å 3: S¬ ®å c«ng nghÖ tinh läc mËt ong Newzeland Tãm t¾t quy tr×nh: MËt ong d¹ng th« tõ c¸c thïng chøa 1 ®­îc b¬m vµo thïng chøa 2, sau ®ã ch¶y qua c¸c bé läc s¬ bé 3 råi chë vµo bån chøa 4, ®­îc b¬m 5 b¬m lªn bån chøa 6. MËt ong tõ bån chøa 6 ®­îc b¬m gi¶m tèc 7 b¬m vµo c¸c bé läc 9, ë ®©y mËt ong ®­îc läc s¹ch c¸c t¹p chÊt, sau ®ã ®i vµo bé trao ®æi nhiÖt 10 ®Ó n©ng nhiÖt ®é mËt lªn 390C ®Õn 430C, sau ®ã ch¶y qua thiÕt bÞ lµm gi¶m thuû phÇn 11. ë ®©y kh«ng khÝ kh«, cã ®é Èm thÊp, nhiÖt ®é 130C ®Õn 180C ®­îc ®i tõ d­íi lªn, mËt ong ®­îc ch¶y tõ trªn xuèng qua c¸c tÊm b¶n nhùa, môc ®Ých t¨ng bÒ mÆt tiÕp xóc gi÷a kh«ng khÝ víi mËt ong, lµm bèc h¬i n­íc cã trong mËt. Khi kiÓm tra thÊt mËt ®¹t ®­îc yªu cÇu < 19% th× ®­a vÒ bÓ chøa 12 vµ vÒ thóng chøa 13, thêi gian l¾ng ë thiÕt bÞ 13 lµ 48h. Sau ®ã ®­îc m¸y b¬m ®iÒu tèc 14 b¬m vµo bé läc 15, mËt ®­îc ch¶y vµo thiÕt bÞ khö trïng 16, t¹i ®©y mËt ®­îc ®un nãng lªn ®Õn nhiÖt ®é lµ 570C, nhê vµo nhiÖt ®é cña m¸y n­íc 17, sau khi ra khái thiÕt bÞ khö trïng 16, nhiÖt ®é cña mËt lµ 570C ®­îc ®­a vµo m¸y ®ãng gãi 18 ®ãng gãi xong chuyÓn vÒ kho chøa 19, ta ®­îc mËt thµnh phÈm. D©y chuyÒn c«ng nghÖ nµy t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i, n¨ng xuÊt läc 450kg/giê, gi¶m ®é thuû ph©n trong mËt ong 3 ¸ 4%. Vèn lín do ph¶i l¾p ®Æt nhiÒu m¸y mãc thiÕt bÞ thao t¸c phøc t¹p, tiÒn ®iÖn kh¸ lín, nh­ng cã ­u viÖc ë chç n¨ng suÊt lín, thêi gian läc nhanh ®¸p øng ®­îc yªu cÇu chÕ biÕn nhanh phôc vô cho s¶n xuÊt. S¬ ®å 4: S¬ ®å c«ng nghÖ cña h·ng THOMAT cã c¶i tiÕn: HiÖn nay C«ng ty ®ang cã hai d©y chuyÒn nhËp cña h·ng THOMAT (Ph¸p) tõ nh÷ng n¨m 1987 nh­ng kh«ng dïng ®Õn do 3 nguyªn nh©n: - Ch­a lµm gi¶m ®­îc thuû phÇn mËt ong. - Bé phËn tiÖt trïng 12 ch­a ®Æt tr­íc bån chøa 10. - N¨ng suÊt thÊp do thêi gian läc l¾ng l©u. §Ó c¶i tiÕn n©ng cao ®­îc s¶n xuÊt, gi¶m ®­îc thêi gian, tËn dông thiÕt bÞ s½n cã cÇn l¾p thªm bé phËn gi¶m thñy phÇn 9 tr­íc thïng chøa 10 vµ ®­a bé phËn tiÖt trïng 12 ra phÝa sau b¬m 11, nh­ vËy vÒ thùc chÊt chØ t¨ng thªm mét thiÕt bÞ gi¶m thuû phÇn, vèn tèn kÐm kh«ng lµ bao, hiÖu qu¶ mang l¹i lín. Sau ®©y lµ quy tr×nh vËn hµnh: MËt ong th« 1 2 4 3 6 7 8 9 10 11 12 MËt thµnh phÈm Ghi chó: 1./ ThiÕt bÞ ph¸ kÕt tinh 6./ Bé läc 11./ B¬m 2./ L¾ng vít bät bÈn 7./ Thïng chøa 12./ ThiÕt bÞ tiÖt trïng./. 3./ M¸y quay ly t©m 8./ B¬m 4./ Thïng chøa 9./ ThiÕt bÞ gi¶m thuû phÇn 5./ B¬m 10./ Thïng l¾ng ¥ S¬ ®å 4: quy tr×nh c«ng nghÖ läc mËt ong cña THOmat cã c¶i tiÕn MËt ong th« ®­îc b¬m vµo thiÕt bÞ ph¸ kÕt tinh 1, sau ph¸ ®­îc kÕt tinh, mËt lo·ng ra ®­îc ch¶y qua thiÕt bÞ ly t©m 3. ë thiÕt bÞ ly t©m 3 do ®­êng kÐp Sacaroza cã tû träng riªng lín h¬n ®­êng ®¬n Gluccoza, Fructoza nªn kÕt tinh tr­íc nªn b¸m vµo mÐp trong cña thiÕt bÞ, ta lo¹i ®i ®­îc mét phÇn kh¸ lín ®­êng Sacoro. Sau ®ã ®­a vÒ thïng chøa 4 ®­îc b¬m 5 b¬m ch¶y qua c¸c l­íi läc 6. ë ®©y mËt ®­îc läc qua 3 lÇn theo thø tù sµng läc nhá dÇn, l­íi cuèi cïng cã mËt ®é lç 240 lç/cm2. Sau ®ã ch¶y xuèng thïng l¾ng 7 vµ ®­îc nhãm b¬m 8 b¬m lªn thiÕt bÞ gi¶m thuû phÇn 9 mËt ®­îc ch¶y tõ trªn xuèng theo d¹ng h¹t m­a qua hÖ thèng l­íi, kh«ng khÝ kh«, ®é Èm thÊp ®­îc ®­a tõ d­íi lªn, nhiÖt ®é mËt < 430C ®Ó lµm gi¶m thuû phÇn mËt xuèng 19% sau ®ã vÒ thïng chøa 10. Thêi gian l¾ng ë thïng chøa 10 kho¶ng 7 ngµy, môc ®Ých t¸ch bät s¸p ong qu¸ tr×nh läc ch­a t¹o ra hÕt vµ t¸ch cÆn bÈn (c¸t, s¾t v.v...) xuèng d­íi, 7 ngµy sau dïng b¬m 11 b¬m qua thiÕt bÞ thanh trïng 12, chó ý: B¬m lÊy phÇn gi÷a cu¶ thïng chøa, ta cã mËt thµnh phÈm, nhiÖt ®é qua m¸y thanh trïng kh«ng qu¸ 560C ®Ó ®¶m b¶o phÈm chÊt tù nhiªn cña mËt, h¹n chÕ t¨ng HMF trong mËt. C«ng ty nªn c¶i tiÕn, ®Ó t¨ng thªm hiÖu qu¶ läc mËt cho C«ng ty, tr¸nh ®Ó kh«ng thiÕt bÞ nh­ hiÖn nay. §./ Bèn lµ: VÊn ®Ò b¶o qu¶n s¶n phÈm ong B¶o qu¶n s¶n phÈm ong bao gåm: B¶o qu¶n nguyªn liÖu ®Çu vµo ch­a kÞp chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n thµnh phÈm ®Çu ra do chê xuÊt khÈu. Trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n dµi ngµy, nÕu ë nhiÖt ®é cao sÏ lµm cho l­îng HMF (Hydro Methyl Furfurol) lµ lo¹i ®éc tè cã trong mËt ong t¨ng lªn. Theo kinh nghiÖm nÕu ®Ó d­íi trêi n¾ng hoÆc trong kho ë nhiÖt ®é 370C ¸ 400C trong thêi gian tõ 2 ¸ 3 th¸ng sÏ lµm HMF t¨ng tõ 10 ¸ 35 mg/kg cã lóc lªn ®Õn 40mg/kg, l­îng HMF t¨ng kh«ng thÓ xuÊt khÈu ®­îc. MÆt kh¸c, trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu nãng Èm ë ViÖt Nam, khi nguyªn liÖu ®­a vÒ ch­a chÕ biÕn kÞp còng dÔ bÞ len men chua lµm gi¶m hµm l­îng ®­êng cã trong mËt, t¨ng hµm l­îng axÝt, chÊt l­îng mËt bÞ gi¶m. ChÝnh v× vËy C«ng ty cÇn ®Çu t­, x©y dùng ®­îc hÖ thèng kho tµng. §¶m b¶o tho¸ng m¸t, kh« r¸o, hîp vÖ sinh, cã hÖ thèng th«ng giã, hÖ thèng tho¸t n­íc vµ ph¶i ®ñ søc chøa, tr¸nh t×nh tr¹ng mËt ®Ó ngoµi trêi n¾ng nãng nh­ hiÖn nay. B-/ Trong kinh doanh xuÊt khÈu §Ó ®¶m b¶o kinh doanh cã hiÖu qu¶ cÇn ph¶i: - Chñ ®éng t¹o nguån hµng Nguån hµng lµ yÕu tè quan träng ®Ó n©ng s¶n l­îng thu mua nguyªn liÖu ®Çu vµo. Trong giai ®o¹n 1996 - 2001 do ch­a lµm tèt c«ng t¸c t¹o nguån hµng nªn nhiÒu lóc bÞ ®éng, kh«ng ®ñ mÆt xuÊt khÈu. Do vËy, trong giai ®o¹n tíi, ®Ó lµm tèt nguån hµng, C«ng ty ph¶i: + Cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ ®óng h­íng vµ cã hiÖu qu¶ cho ng­êi nu«i ong vÒ c¶ khoa häc kü thuËt, con gièng lÉn c¶ vÒ vèn. Cã thÓ theo ph­¬ng thøc øng vèn tr­íc tr¶ mËt sau t¹o phÊn khëi t­ t­ëng cho kh¸c hµng, hîp t¸c khai th¸c mËt cïng C«ng ty. + Kh«ng ngõng më réng c¸c vïng nu«i ong, t¨ng quy m« sè l­îng ®µn ong khai th¸c, ®©y lµ c¸c c«ng t¸c cùc kú quan träng v× trong nh÷ng n¨m tíi s¶n l­îng mËt xuÊt khÈu ®Æt ra rÊt lín. VÝ dô: N¨m 2002 muèn cã ®ñ 1600 tÊn mËt (phôc vô cho xuÊt khÈu 1200 tÊn, tiªu thô néi ®Þa 400 tÊn) th× ph¶i cã t­¬ng ®­¬ng 83.750 ®µn ong khai th¸c víi n¨ng suÊt mËt 19 kg/®µn/n¨m. Còng t­¬ng tù n¨m 2004 muèn cã 3000 tÊn phôc vô xuÊt khÈu vµ tiªu thô néi ®Þa ph¶i cã 143.439 ®µn ong ®­a vµo khai th¸c. Qua ®ã ta thÊy nÕu kh«ng lµm tèt c«ng t¸c nguån hµng (b»ng c¸ch t¹o chÝnh s¸ch thu mua, chÝnh s¸ch ®Çu t­ hîp lý, kh«ng më réng diÖn nu«i ong), th× kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc. - Ph¶i x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­, chÝnh s¸ch gi¸ c¶ thu mua hîp lý khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng. - Ph¶i tuyÖt ®èi bÝ mËt vÒ gi¸ c¶, kÕ ho¹ch tung hµng, c¸c th«n tin kh¸c, c¸c bÝ quyÕt c«ng nghÖ,... - TËn dông tèt thêi c¬ trong kinh doanh, cã thÓ dù tr÷ nguån hµng vµ tung hµng ra ®óng thêi ®iÓm cã lîi nhÊt, gi¸ c¶ cao nhÊt ®Ó t¨ng thu lîi nhuËn. - N¾m v÷ng c¸c hÖ thèng thanh to¸n Quèc tÕ, nghiªn cøu kü ®èi t¸c, thanh to¸n nhanh gän, an toµn kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh xuÊt khÈu, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. 3-/ BiÖn ph¸p thø ba: T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý a./ Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt - T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, gi¶m tû lÖ lao ®éng gi¸n tiÕp, ®­a c¸n bé cã n¨ng lùc xuèng c¬ së ®Ó n©ng cao c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý khoa häc kü thuËt cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së. - T¹o c¬ chÕ cho c¸c ®¬n vÞ c¬ së ho¹t ®éng, h­íng c¸c ®¬n vÞ tËp trung cho s¶n xuÊt thu mua vµ xuÊt khÈu, trªn c¬ së b×nh ®¼ng vÒ nghÜa vô vµ quyÒn lîi. - M¹nh d¹n gi¶i t¸n nh÷ng ®¬n vÞ yÕu kÐm, lµm ¨n thua lç, t¨ng søc m¹nh ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ, t¹o søc m¹ng tæng hîp toµn C«ng ty. - §Èy m¹nh c«ng t¸c kho¸n qu¶n b»ng viÖc ¸p dông c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, kû luËt nghiªm minh ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt. b./ Trong qu¶n lý chÊt l­îng - Khi kiÓm tra tèt chÊt l­îng nguyªn liÖu ®Çu vµo, coi ®©y lµ b­íc quan träng cã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm, v× chÊt l­îng ®Çu vµo cã tèt, cã ®¶m b¶o th× qu¸ tr×nh chÕ biÕn ®ì vÊt v¶, s¶n phÈm ®Çu ra ®¶m b¶o tr¸nh ®­îc hiÖn t­îng mËt ong gi¶. - Trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn ph¶i thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh, c¸c chØ tiªu kü thuËt cña quy tr×nh, kh«ng ®­îc tuú tiÖn bá qua hoÆc gi¶m nhÑ ë mét kh©u nµo quy tr×nh, tr¸nh lèi lµm ¨n qua loa ®¹i kh¸i v« tr¸ch nhiÖm. - Qu¶n lý chÊt l­îng ®Çu ra ph¶i chÆt chÏ, tu©n thñ c¸c th«ng sè kü thuËt vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu, ®¶m b¶o cho chÊt l­îng s¶n phÈm lu«n ®¹t yªu cÇu cao, ®¸p øng yªu cÇu thÞ hiÕu kh¸ch hµng. Còng cÇn nãi thªm: Trong c«ng t¸c kiÓm tra chÊt l­îng ph¶i cã ®ñ 2 yÕu tè: Mét lµ con ng­êi am hiÓu vÒ kü thuËt c«ng nghÖ, cã tr×nh ®é ph©n tÝch ®¸nh gi¸ s¶n phÈm. Hai lµ: Ph¶i cã ®ñ thiÕt bÞ, dông cô ph©n tÝch s¶n phÈm. NÕu thiÕu mét trong hai ®iÒu ®ã, sÏ ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng. 4-/ BiÖn ph¸p thø t­: Gi¶i ph¸p vÒ t¹o vèn Trong nhiÒun¨m qua ®Õn vô thu mua mËt th­êng x¶y ra t×nh tr¹ng thiÕu vèn. §Ó cã vèn phôc vô s¶n xuÊt xuÊt khÈu, C«ng ty th­êng ph¶i vay vèn ng¾n h¹n tõ ng©n hµng, tõ c¸n bé, c«ng nh©n viªn víi l·i suÊt cao. §Ó cã gi¶i ph¸p vÒ vèn, phôc vô cho xuÊt khÈu, theo chóng t«i C«ng ty nªn khai th¸c thªm c¸c nguån vèn sau ®©y: - Vèn viÖn trî ODA th«ng qua c¸c dù ¸n ®Çu t­ vÒ thiÕt bÞ. - Vèn tµi trî cña c¸c tæ chøc Quèc tÕ: Tæ chøc nu«i ong Quèc tÕ, tæ chøc FAO, SIDA, tæ chøc m«i tr­êng v.v... - Vèn liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c tæ chøc nu«i ong Quèc tÕ, c¸c n­íc trong khu vùc còng nh­ víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Cã thÓ ë d¹ng ®Çu t­ bao tiªu s¶n phÈm, môc ®Ých tranh thñ ®­îc nguån vèn, thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi, tËp trung cho c«ng t¸c xuÊt khÈu. 5-/ BiÖn ph¸p thø n¨m: N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®èi ngo¹i Trong n¨m qua nhê c¸c biÖn ph¸p c«ng t¸c Quèc tÕ, C«ng ty ®· më réng ®­îc s¶n xuÊt, më réng ®­îc thÞ tr­êng xuÊt khÈu, t¨ng ®­îc s¶n l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu. §Ó lµm tèt c«ng t¸c hîp t¸c Quèc tÕ, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®èi ngo¹i, C«ng ty cÇn lµm tèt c¸c viÖc sau ®©y: - Kh«ng ngõng cñng cè quan hÖ víi b¹n hµng cò, më réng vµ quan hÖ b¹n hµng míi. - Më réng c¸c ch­¬ng tr×nh hîp t¸c nghiªn cøu øng dông trªn c¸c lÜnh vùc khoa häc kü thuËt vµ kinh tÕ víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc nh­: FAO, SIDSE, KWT, DED, OXFAM, SIDA v.v..., ®ång khuyÕn khÝch liªn doanh víi n­íc ngoµi trªn c¸c lÜnh vùc tæ chøc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn s¶n phÈm. - T¨ng c­êng liªn doanh liªn kÕt víi c¸c tæ chøc, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, liªn doanh víi c¸c C«ng ty trong ngµnh trªn c¬ së b×nh ®¼ng cïng cã lîi. Hîp t¸c Quèc tÕ, liªn doanh víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i trªn c¬ së hiÖu qu¶, gãp phÇn ®Èy m¹nh ®­îc s¶n xuÊt t¨ng ®­îc thÞ tr­êng, t¨ng ®­îc kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña C«ng ty. Trªn ®©y lµ 5 biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m ®Èy m¹nh c«ng t¸c xuÊt khÈu s¶n phÈm Ong cña C«ng ty Ong TW. Víi 5 biÖn ph¸p nµy, tuy ch­a ph¶i lµ ®ñ nh­ng em còng hy väng r»ng: Néi dung cña c¸c biÖn ph¸p sÏ cã t¸c dông nhÊt ®Þnh trong viÖc ®Èy nhanh tèc ®é s¶n xuÊt còng nh­ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu s¶n phÈm Ong cña C«ng ty trong thêi h¹n tíi. BiÓu 15: Dù kiÕn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt 2002 - 2005 (Sau khi thùc hiÖn 5 biÖn ph¸p) TT ChØ tiªu ®¬n vÞ tÝnh N¨m 2002 2003 2004 2005 1 Sè ®µn ong khai th¸c - Ong ngo¹i (ý)- Ong néi §µn §µn §µn 83.750 65.000 18.750 97.500 65.000 20.500 128.571 103.000 20.571 152.173 117.000 358.173 2 NS mËt BQ Kg/®µn 19 20 21 23 3 S¶n l­îng, s¶n xuÊt - XuÊt khÈu Trong ®ã: s¶n phÈm thµnh phÈm TÊn TÊn TÊn 1.600 1.200 20 1.950 1.500 300 2.700 2.200 400 3.500 2.750 500 BiÓu 16: dù kiÕn s¶n l­îng, thÞ tr­êng, gi¸ c¶, kim ng¹ch xuÊt khÈu 2002 - 2004 TT ThÞ tr­êng 2001 2002 2003 2004 SL (tÊn) Gi¸ BQ USD/tÊn SL (tÊn) Gi¸ BQ USD/tÊn Kim ng¹ch (1000USD) SL (tÊn) Gi¸ BQ USD/tÊn Kim ng¹ch (1000USD) SL (tÊn) Gi¸ BQ USD/tÊn Kim ng¹ch (1000USD) 1 NhËt 40 708 70 910 63,7 80 950 76 100 950 95,0 2 §µi Loan 50 950 47,5 80 950 76,0 3 Mü 200 1.250 400 1.400 560,0 450 1.450 652,5 650 1.550 1007,5 4 Hµ Lan 350 1.250 360 1.295 466,2 370 1.400 518,0 500 1.522 761,0 5 Anh 300 1.250 250 1.290 322,5 350 1.350 472,5 450 1.500 675,0 6 §øc 50 1.300 65,0 100 1.400 140,0 7 Canada 80 1.300 104,0 200 1.400 280,0 8 ThÞ tr­êng kh¸c 40 1.200 120 1.230 147,6 70 1.250 87,5 120 1.300 156,0 9 Tæng céng 930 1.239 1.200 1.300 1.560 1.500 1.348 2.023 2.200 1.450 3190,5 II-/ Mét sè kiÕn nghÞ. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho C«ng ty ong TW kh¾c phôc tån t¹i, thùc hiÖn tèt môc tiªu ph­¬ng h­íng ®· ®Ò ra, chóng t«i cã kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc nh­ sau: Œ./ Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch hç trî vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nu«i ong trong n­íc, v× nghÒ nu«i ong ch¼ng nh÷ng thu l¹i nguån lîi kinh tÕ ®¸ng kÓ mµ cßn gãp phÇn c¶i t¹o m«i tr­êng, gióp qu¸ tr×nh thô phÊn, lµm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång. Theo tÝnh to¸n cña c¸c chuyªn gia th× lîi Ých cña con ong ®­a l¹i lín h¬n 100 lÇn lîi Ých tõ kinh doanh s¶n phÈm ong. ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi ng­êi ta cßn tr¶ tiÒn thô phÊn hoa cña ong theo diÖn tÝch gieo trång. ./ Nhµ n­íc còng cã chÝnh s¸ch hç trî gi¸ xuÊt khÈu khi gÆp nh÷ng n¨m gi¶m m¹nh, nh»m mét phÇn hç trî cho ng­êi nu«i ong. Ž./ Cã chÝnh s¸ch hç trî ngµnh ong, b×nh æn gi¸ ®­êng. C¸c quü tÝn dông cÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ngµnh ®­îc vay vèn dµi h¹n ®Ó ®Çu t­ chiÒu s©u, c¶i tiÕn trang bÞ m¸y mãc vµ c«ng nghÖ. ./ Nhµ n­íc cÇn thèng nhÊt qu¶n lý xuÊt khÈu vµo mét ®Çu mèi, ®Ó t¹o ra mét khèi l­îng s¶n phÈm lín nh»m æn ®Þnh thÞ tr­êng l©u dµi, tr¸nh hiÖn t­îng tranh mua, tranh b¸n trong ngµnh./. kÕt luËn Trªn ®©y lµ toµn bé néi dung cña bµi viÕt vÒ ®Ò tµi “Mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm ong ë C«ng ty ong Trung ­¬ng” LuËn v¨n bao gåm 4 s¬ ®å, 1 ®å thÞ, 16 b¶ng biÓu vµ ®ùoc chia lµm 3 phÇn chÝnh (trõ phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn). PhÇn I - XuÊt khÈu lµ nhiÖm vô chiÕn l­îc cña c¸c doanh nghiÖp  ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. PhÇn II - Ph©n tÝch thùc tr¹ng t×nh h×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ong vµ  c«ng t¸c xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña C«ng ty ong TW  giai ®o¹n võa qua. PhÇn III - Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m gãp phÇn ®Èy m¹nh  c«ng t¸c xuÊt khÈu s¶n phÈm ong cña C«ng ty ong TW. Ba phÇn nµy cã mèi quan hÖ h÷u c¬ g¾n bã víi nhau vÒ c¶ lý luËn, ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ biÖn ph¸p. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp vµ bµi viÕt, ®­îc sù gióp ®ì h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o, t«i ®· cè g¾ng phÊn ®Êu lµm tèt c¸c c«ng t¸c ®iÒu tra, kh¶o s¸t, thu thËp tµi liÖu, sè liÖu, ®äc vµ nghiªn cøu tµi liÖu ghi bót ký nªn t«i ®· hoµn thµnh bµi viÕt theo ®óng thêi gian quy ®Þnh. Theo sù ®¸nh gi¸ chñ quan cña b¶n th©n t«i th× bµi viÕt nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa cô thÓ vÒ mÆt lý luËn xuÊt khÈu mµ cßn cã t¸c dông víi c«ng ty ong TW, ®Æc biÖc lµ c¸c biÖn ph¸p ®Ò xuÊt. Tuy nhiªn do tr×nh ®é cã h¹n va ch­a cã nhiÒu kinh nghiÖm nªn ch¾c ch¾n r»ng bµi viÕt nµy cßn cã nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Tµi liÖu tham kh¶o 1-/ NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng VII, VIII. 2-/ Mai Ngäc §­êng - C«ng nghiÖp ho¸ theo h­íng xuÊt khÈu ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu ë ViÖt Nam - NXB Hµ Néi 1998 3-/ Gi¸o tr×nh kinh tÕ Th­¬ng m¹i - Tr­êng §¹i häc kinh tÕ quèc d©n, Bé m«n kinh tÕ th­¬ng m¹i, chñ biªn PGS NguyÔn Duy Bét, PGS - PTS §Æng §×nh §µo. 4-/ Gi¸o tr×nh giao dÞch vµ thanh to¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ - §¹i häc kinh tÕ Quèc d©n, khoa th­¬ng m¹i, chñ biªn PGS - PTS NguyÔn Duy Bét. 5-/ Tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trong nÒn kinh tÕ më - LuËn ¸n PTS §ç Duy Thuý. 6-/ Ph¸p luËt vÒ xuÊt nhËp khÈu - NXB Thµnh phè Hå ChÝ Minh 7-/ NghiÖp vô bu«n b¸n quèc tÕ - NXB Thanh niªn, Chñ biªn Lª HiÕn Tiªn. 8-/ §Þnh h­íng xuÊt khÈu n«ng s¶n n¨m 2002 - §Ò tµi cÊp Bé tr­êng §¹i häc KTQD, Hµ Néi 1998 9-/ Eva Crane - OBE, DSC - C¬ së khoa häc, thùc tiÔn vµ nguån tµi nguyªn thÕ giíi - Con ong vµ nghÒ nu«i ong 1990. 10-/ Th«ng tin khoa häc kü thuËt ngµnh ong sè 2, sè 3, 1999. 11-/ TuyÓn tËp b¸o c¸o héi nghÞ ong toµn quèc Hµ Néi 1996. 12-/ C¸c b¸o c¸o tæng kÕt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ong TW c¸c n¨m 1996 ®Õn 2001. Ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu 2002 - 2002. 13-/ B¸o c¸o tæng kÕt vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ch¨n nu«i ong 1999 - 2002 - Côc khuyÕn n«ng Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. 14-/ T¹p chÝ ASEAN - ngµy nay c¸c sè n¨m 2000, 2001. 15-/ GS.PTS T« Xu©n D©n - Gi¸o tr×nh kinh tÕ häc quèc tÕ - NXB Gi¸o dôc. 16-/ GS.PTS T« Xu©n D©n - Gi¸o tr×nh ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång. 17-/ GS.PTS T« Xu©n D©n - Kinh doanh quèc tÕ - NXB Thèng kª. 18-/ PGS. Vò H÷u Töu - Gi¸o tr×nh kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng - Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng, 1999. 19-/ T¹p chÝ kinh tÕ 98'' - 99 '' ViÖt Nam vµ thÕ giíi. 20-/ Thêi b¸o kinh tÕ n¨m 2000 - 2001 21-/ B¸o ®Çu t­ n¨m 2000 - 2001 22-/ T¹p chÝ c«ng nghiÖp n¨m 2000 - 2001 23-/ T¹p chÝ Th­¬ng m¹i n¨m 2000 - 2001 môc lôc