Một số biện pháp đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu ở Lạng Sơn

lÜnh vùc du lÞch: Nh×n l¹i qu¸ tr×nh 5 n¨m nay, du lÞch L¹ng S¬n ®· cã b­íc ph¸t triÓn c¶ vÒ quy m«, sè l­îng vµ chÊt l­îng, ®ãng vai trß lµm ®Çu mèi quan hÖ gi÷a c¸c vïng trong n­íc vµ gi÷a trong n­íc víi n­íc ngoµi, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh L¹ng S¬n. Nh­ng bªn c¹nh ®ã cßn bé lé sù ph¸t triÓn ch­a æn ®Þnh theo chiÒu h­íng ®i lªn, lîi nhuËn cña ngµnh ch­a ®¸ng kÓ. §iÒu ®ã thÓ hiÖn ë: - Tr×nh ®é nghiÖp vô cña ®éi ngò h­íng dÉn viªn du lÞch cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ngµnh du lÞch còng nh­ chÊt l­îng phôc vô tuy ®· ®­îc n©ng lªn nh­ng ch­a ®ång bé, c¸c s¶n phÈm du lÞch ®Þa ph­¬ng ch­a thùc sù hÊp dÉn. - Sù quan t©m l·nh ®¹o, chØ ®¹o còng nh­ ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®èi víi ngµnh du lÞch ch­a ®­îc th­êng xuyªn liªn tôc. - C¬ chÕ qu¶n lý cña Nhµ n­íc tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng vÒ lÜnh vùc du lÞch cßn cã vÉn ®Ò bÊt cËp nh­: viÖc qu¶n lý gi¸ c¶ ®èi víi kh¸ch du lÞch theo QuyÕt ®Þnh 229 cña Tæng côc Du lÞch; gi¸ c¶ phßng kh¸ch s¹n, gi¸ vÐ tham quan... ®èi víi kh¸ch trong n­íc vµ kh¸ch quèc tÕ. Do ®ã nhiÒu doanh nghiÖp cña chóng ta ®· tù tiÖn h¹ gi¸, c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh. - ViÖc chuyÓn khai c¸c dù ¸n cßn chËm, nªn c¸c ®iÓm tham quan du lÞch, c¸c khu du lÞch hÇu nh­ ch­a ®­îc ®Çu t­ tho¶ ®¸ng ®Ó trë thµnh khu du lÞch, ®iÓm tham quan du lÞch hÊp dÉn. Ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh chøc n¨ng trong khu vùc kinh tÕ cöa khÈu: a. Ho¹t ®éng cña h¶i quan. H¶i quan lµ lùc l­îng quan träng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ h¶i quan, chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i vµ thu thuÕ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ trªn c¸c cöa khÈu träng yÕu cña tØnh. Ngay sau khi cã chñ tr­¬ng thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc cöa khÈu, ngµnh H¶i quan ®· chñ ®éng tæ chøc lùc l­îng vµ trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt, c¶i c¸ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, n©ng cao tr¸ch nhiÖm vµ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho c¸n bé chiÕn sü. Nh÷ng nç lùc cña ngµnh H¶i quan ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc cöa khÈu. Trong 5 n¨m ngµnh H¶i quan ®· lµm thñ tôc xuÊt nhËp c¶nh hµng tr¨m ngh×n l­ît ng­êi, hµng v¹n l­ît ph­¬ng tiÖn vËn t¶i vµ khèi l­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu víi tæng trÞ gi¸ 1.959 triÖu USD, tæng thuÕ xuÊt nhËp khÈu vµ thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu 1.405 tû ®ång. Riªng n¨m 2001 thu ®­îc 625 tû ®ång. Nh÷ng n¨m qua ngµnh H¶i quan ®· ng¨n chÆn ®­îc nhiÖm vô bu«n lËu, ph¸t hiÖn hµng chôc ngh×n vô vi ph¹m ph¸p luËt h¶i quan, ph¹t vµ truy thu cho ng©n s¸ch hµng tr¨m tû ®ång, thu gi÷ nhiÒu hµng quèc cÊm vµ hµng v¹n Ên phÈm v¨n ho¸ ph¶n ®éng, ®å truþ. Víi nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu trªn, lùc l­îng H¶i quan L¹ng S¬n ®· gãp phÇn vµo t¨ng thu ng©n s¸ch, ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i t¹o m«i tr­êng lµnh m¹nh thóc ®Èy xuÊt nhËp khÈu, du lÞch vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô, thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ cöa khÈu. Tuy vËy cßn mét sè nh­îc ®iÓm cÇn kh¾c phôc: - Thùc hiÖn quyÒn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ h¶i quan kiÓm so¸t chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn hiÖu qu¶ chèng bu«n lËu thÊp. - Ch­a cã biÖn ph¸p thÝch hîp, ch­a t¹o ®­îc c¸c yÕu tè kÝch thÝch s¶n xuÊt. Ch­a phèi hîp ®­îc chÆt chÏ c¸c lùc l­îng ®Ó t¹o søc m¹nh thèng nhÊt qu¶n lý ®iÒu hµnh cßn chång chÐo. - C¸n bé nh©n viªn h¶i quan cöa khÈu ch­a ®ñ m¹nh vÒ lùc l­îng vµ chÊt l­îng. HÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸p luËt cßn ch­a ®ång bé, r­êm rµ vµ s¬ hë. HiÖu qu¶ c«ng t¸c cßn h¹n chÕ so víi thùc tiÔn ®ßi hái. b. Ho¹t ®éng vÒ ng©n hµng. Qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn trao ®æi giao l­u hµng ho¸ víi Trung Quèc, ®Õn nay ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn quan träng, c¸c ho¹t ®éng bu«n b¸n ë khu vùc biªn giíi dÇn dÇn vµo thÕ æn ®Þnh vµ diÔn ra víi tèc ®é cao vµ nhÞp ®é nhanh h¬n. Nh­ng viÖc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu chñ yÕu vÉn lµ tù ph¸t vµ thµnh to¸n b»ng tiÒn mÆt. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cña tØnh ®· chñ ®éng phèi hîp víi c¸c ng©n hµng phÝa Trung Quèc ®Ó më ra c¸c ®iÓm giao dÞch vµ c¸c quÇy thanh to¸n. Song thùc tÕ viÖc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu thùc hiÖn qua ng©n hµng cßn rÊt h¹n chÕ. Mäi ho¹t ®éng thanh to¸n bu«n b¸n ë khu vùc biªn giíi c¬ b¶n vÉn do t­ nh©n thùc hiÖn d­íi h×nh thøc: hµng ®æi hµng hoÆc b»ng tiÒn USD, NDT vµ VN§. Sè t­ nh©n lµm dÞch vô ®æi tiÒn ë khu vùc ®Çu cÇu thÞ x· L¹ng S¬n vµ trªn c¸c chî cöa khÈu biªn giíi ch­a ®­îc qu¶n lý. Nh­ vËy, vÒ c¬ b¶n ng©n hµng ch­a thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng kiÓm so¸t tiÒn tÖ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng giao l­u kinh tÕ qua biªn giíi. Do vËy h×nh thµnh chî ®en bu«n b¸n tiÒn c«ng khai ë khu vùc thÞ x· L¹ng S¬n vµ khu vùc cöa khÈu biªn giíi mµ Nhµ n­íc ch­a cã gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó tæ chøc thanh to¸n qua ng©n hµng vµ qu¶n lý c¸c hé kinh doanh tiÒn mét c¸ch tù do. c. Ho¹t ®éng cña Biªn phßng, chÝnh quyÒn c¬ së vµ c¸c lùc l­îng ho¹t ®éng theo chøc n¨ng ë khu vùc cöa khÈu. - Lùc l­îng Biªn phßng cã nhiÖm vô ®¶m b¶o an ninh trËt tù an toµn x· héi ë khu vùc biªn giíi, ®¶m b¶o toµn vÑn chñ quyÒn quèc gia. §ång thêi lµ lùc l­îng kiÓm tra, kiÓm so¸t ng­êi ra vµo cöa khÈu, chèng tiªu cùc vµ phèi hîp chèng bu«n lËu khu vùc biªn giíi. Trong nh÷ng n¨m qua lùc l­îng Biªn phßng ®· lµm tèt nhiÖm vô ®­îc giao theo chøc n¨ng cña m×nh, còng ®· gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc cöa khÈu, phèi hîp tèt víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ nh©n d©n vïng biªn giíi b¶o vÖ v÷ng ch¾c biªn c­¬ng tæ quèc. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®¹t ®­îc cßn cã nh÷ng tån t¹i: Ch­a chñ ®éng phèi hîp víi chÝnh quyÒn c¬ së gi¸o dôc nh©n d©n cïng chèng c¸c tiªu cùc ë khu vùc biªn giíi, nhÊt lµ hiÖn t­îng bu«n lËu, ng¨n chÆn tiÕp tay cho bu«n lËu; ch­a cã nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc n©ng cao d©n trÝ, n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n. - ChÝnh quyÒn c¬ së vµ c¸c lùc l­îng kiÓm dÞch ®éng, thùc vËt, kiÓm dÞch y tÕ ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô theo quyÒn h¹n vµ chøc n¨ng cña m×nh, ®ång thêi còng gãp phÇn vµo ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë khu vùc cöa khÈu trong nhiÒu n¨m qua. Nh­ng nh×n chung sù phèi hîp tÊt c¶ c¸c lùc l­îng ch­a ®ñ m¹nh, ch­a ®ång bé, ch­a t¹o ra mét c¸ch tèt nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp, cho c¸c th­¬ng nh©n ho¹t ®éng giao l­u kinh tÕ ë khu vùc cöa khÈu. NhiÒu lóc cßn v­íng m¾c ë kh©u nµy, kh©u kia g©y ra sù ¸ch t¾c chung cña khu vùc cöa khÈu. C¸ biÖt cßn cã ng­êi g©y sù nhòng nhiÔu lµm ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña lùc l­îng, uy tÝn ®èi víi Nhµ n­íc nhÊt lµ khi quan hÖ giao dÞch víi ng­êi n­íc ngoµi. Tãm l¹i, tõ khi triÓn khai thùc hiÖn nghÞ quyÕt vµ quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ mét sè c¬ chÕ chÝnh s¸ch ­u ®·i ë moät sè khu vùc cöa khÈu biªn giíi tØnh L¹ng S¬n, tØnh ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt quan träng trong tõng lÜnh vùc vµ lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ trªn ®Þa bµn toµn tØnh, c¸c ngµnh c¸c cÊp ®· tÝch cùc triÓn khai mét c¸ch nghiªm tóc. Song cßn mét sè nh­îc ®iÓm yÕu kÐm thuéc lÜnh vùc chñ quan ®· lµm c¶n trë sù ph¸t triÓn, lµm cho tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ ch­a t­¬ng xøng tiÒm n¨ng vµ vÞ thÕ cña L¹ng S¬n, UBND tØnh L¹ng S¬n cÇn kiÓm ®iÓm nghiªm tóc vµ s©u s¾c, kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm, t×m ra c¸c gi¶i ph¸p cho sù ph¸t triÓn cho 5 n¨m tiÕp theo (2001 - 2005) víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cao h¬n. 3. MÆt hµng xuÊt nhËp khÈu qua L¹ng S¬n Gi¸ trÞ xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chÝnh cña Viªn Nam sang Trung Quèc n¨m 1998-2001: a. Cµ phª: 8.4 ngµn tÊn 8.8 triÖu USD b. Cao Su: 280.9 ngµn tÊn 103.3 triÖu USD c. G¹o : 21.7 ngµn tÊn 6.3 triÖu USD d. GiÇy dÐp: 2.1 ngµn ®«i 3.2 triÖu USD e. H¶i s¶n: 300 ngµn tÊn 326 triÖu USD f. Rau qu¶: 370 ngµn tÊn 166.6 triÖu USD g. h¹t ®iÒu : 32.6 ngµn tÊn 166.4 triÖu USD h. Than: 1026.4 ngµn tÊn 16.7 triÖu USD §Æc biÖt quan t©m qua cöa khÈu L¹ng S¬n sang thÞ tr­êng Trung Quèc mét sè l­îng lín ®éng thùc vÊt t­¬i sèng vµ c¸c s¶n phÈm ®éng thùc vËt ®· qua s¬ chÕ. Tæng khèi l­îng xuÊt ®éng thùc vËt lµ 16.161 l« víi khèi l­îng 259.564 tÊn . Trong ®ã cã mét sè mÆt hµng chÝnh sau: Cua nu«i sèng: 291 tÊn, Baba: 829 tÊn, C¸ kh«: 15803 tÊn, C¸ Mùc 27277 tÊn. NhËp khÈu: kh¶o s¸t 214 mÆt hµng nhËp khÈu qua cöa khÈu L¹ng S¬n tõ Trung Quèc cho thÊy c¸c mÆt hµng chñ yÕu cã gi¸ trÞ tõ 1.5-2 triÖu USD vµ tû träng 2- 12% tæng kim ng¹ch bao gåm : bét mú, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, m¸y, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, s¶n phÈm ho¸ chÊt, xi m¨ng ®en vµa Clinke, c¸c lo¹i g¹ch l¸t vµ m¸y n«ng nghiÖp, sîi tæng hîp, kÝnh x©y dùng, thiÕt bÞ thùc phÈm, v¶i vµ phô kiÖn ngµnh may, dông cô ytÕ vµ dông cô gia ®×nh. Mét sè mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu n¨m 1998-2001: S¾t thÐp: 792.000 tÊn 162.7 triÖu USD Ph©n bãn 929.000 tÊn 143.6 triÖu USD Ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn: 478 chiÕc 10.5 triÖu USD Phô tïng «t« 290.2 triÖu USD Xe m¸y CKD vµ IKD: 466 triÖu USD Mét thùc tr¹ng ®¸ng l­u ý lµ hµng nhËp chñ yÕu vµ hµng chÕ biÒn víi tr×nh ®é c«ng nghÖ trung b×nh vµ thÊp, thËm chÝ cã nhiÒu hµng lµ do c«ng nghiÖp ®Þa ph­¬ng s¶n xuÊt. Víi t×nh tr¹ng nh­ vËy song hµngTrung Quèc th©n nhËp dÔ dµng vµo nh÷ng trung t©m s¶n xuÊt hµng tiªu dïng cña ViÖt Nam: thµnh phè Hå ChÝ Minh , Trong nh÷ng n¨m 1990-1995 nhiÒu mÆt hµng Trung quèc ®· chiÕm kho¶ng 10-15% thÞ phÇn, n¨m 1998-2001 hµng Trung Quèc ®· å ¹t vµo ViÖt Nam vµ nhiÒu mÆt hµng ®· lµm chñ thÞ tr­êng: ho¸ chÊt, ®Üa chuyÓn dÞch, ®ång hå, b×nh cøu ho¶, dông cô c¬ khÝ, xe m¸y d¹ng linh kiÖn… Mét vÊn ®Ò cÇn l­u ý lµ hµng qua ®­êng tiÓu ng¹ch chñ yÕu lµ hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng: Xe ®¹p, vµ phô tïng, ®å ®iÖn, ®iÖn tö vµ quÇn ¸o may s½n…Do gi¸ thµnh thÊp l¹i ®­îc ­u ®·i c¸c chÝnh s¸ch xuÊt khÈu cña phÝa Trung Quèc nªn c¸c lo¹i hµng nµy cã søc c¹nh tranh rÊt m¹nh trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam g©y t¸c ®éng m¹nh trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam, g©y ra nhiÒu t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt trong n­íc kÓ c¶ cã c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé. Hµng tiÓu ng¹ch lµ nh÷ng lo¹i hµng chñ yÕu n»m trong luång hµng chèn thuÕ ph©n t¸n ph­¬ng thøc ®a d¹ng khã qu¶n lý. Nh×n chung c¸c mÆt hµng Trung Quèc xuÊt qua cöa khÈu L¹ng S¬n trong nh÷ng n¨m qua c¶ tiÓu ng¹ch vµ chÝnh ng¹ch ®Òu rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, cã ®Õn trªn 200 nhãm hµng vµ mÆt hµng cô thÓ gÊp ®«i hµng ViÖt Nam xuÊt sang Trung Quèc. §a sè mÆt hµng xuÊt sang ViÖt Nam qua cöa khÈu L¹ng S¬n chÊt l­îng ch­a cao, gi¸ rÎ phï hîp víi thu nhËp cña ng­êi d©n ViÖt Nam. 4. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu qua L¹ng S¬n. 4.1 VÒ xuÊt khÈu: Xem xÐt 104 mÆt hµng nhãm hµng chñ yÕu ®· xuÊt khÈu qua L¹ng S¬n sang Trung Quèc cho thÊy mÆt hµng chr yÕu gåm 4 nhãm: Nhãm I: Nguyªn nhiªn liÖu, gèm: than ®¸, dÇu th«, quÆng s¾t Cromit, d­îc liÖu, c¸c lo¹i tinh dÇu vµ cao su thiªn nhiªn. Nhãm II: L­¬ng thùc, n«ng s¶n: G¹o, s¾n l¸t vµ c¸c lo¹i gç,hoa qu¶ nhiÖt ®íi… Nhãm III: Thuû h¶i s¶n: thuû h¶i s¶n t­¬i sèng vµ ®«ng l¹nh, vËt nu«i… Nhãm IV: Hµng tiªu dïng, ®ç gç gia dông… Trong sè nµy 14 mÆt hµng cã tû träng tõ 2 % trë lªn cßn l¹i kh¸ ph©n t¸n. Møc xuÊt khÈu lín vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh thuéc vÒ cao su thiªn nhiªn( 1997 lµ 20%. 1998 lµ 30.8 % ®¹t 64,824 triÖu USD). C¸c mÆt hµng kh¸c møc diÖn biÕn qua c¸c n¨m nh­ sau: H¶i s¶n: 11-12%. H¹t ®iÒu: 10-16% G¹o: 7-10% MÆt hµng Kim ng¹ch xuÊt khÈu (USD) N¨m 1997 N¨m 1998 N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 H¹t ®iÒu 3741.39 6663 7876.8 5515.47 6010 Hoa håi 1918 2429 2316,4 2150 3149 Cao su 8407 12379 6730 2765,93 1915,8 DÇu dõa 5774 21286 9149 2536,97 3550 QuÕ 345 1395 1790 1007 18106,5 (Nguån: B¸o c¸o tæng hîp cña së th­¬ng m¹i vµ du lÞch L¹ng S¬n ) 4.2 VÒ nhËp khÈu: chñ yÕu gåm 5 nhãm hµng Nhãm I: m¸y mãc, thiÕt bÞ toµn bé: d©y truyÒn s¶n xuÊt ®­êng, xim¨ng lß ®øng. Nhãm II: m¸y mãc c¬ khÝ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mäc thiÕt bÞ YtÕ,m¸y mãc dông cô chÝnh x¸c, m¸y mãc thiÕt bÞ ngµnh dÖt, m¸y mãc n«ng nghiÖp. Nhãm III: nguyªn nhiªn liÖu: xim¨ng, s¾t thÐp kÝnh x©y dùng c¸c lo¹i, vËt liÖu x©y dùng, phÈm nhuém thuèc trõ s©u ph©n bãn. Nhãm IV: l­¬ng thùc, thùc phÈm, hoa qu¶, gièng c©y trång. Nhãm V: hµng tiªu dïng, may mÆc ®å ch¬i, hµng ®iÖn tö… Tõ c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu trªn cho ta thÊy: -VÒ xuÊt khÈu : ViÖt Nam xuÊt khÈu chñ yÕu sang Trung Quèc chñ yÕu lµ nh÷ng hµng ch­a qua chÕ biÕn, tån t¹i ë d¹ng th«, hµng ho¸ chñ yÕu lµ c¸c s¶n phÈm cña n«ng nghiÖp,. c©y c«ng nghiÖp, hµng thuû h¶i s¶n ®«ng l¹nh. Nh÷ng mÆt hµng trªn tån t¹i nh÷ng th¸ch thøc víi ho¹t ®«ng xuÊt khÈu qua L¹ng S¬n, c¸c mÆt hµng trªn chØ mang tÝnh thîi vô nh­ mét sè hµng rau qu¶, thuû s¶n. - VÒ nhËp khÈu: chñ yÕu lµ c«ng cô s¶n xuÊt võa,nhá vµ lín, hµng may, hµng d©n dông thiÕt yÕu, hµng ®iÖn tö. §©y lµ thùc tr¹ng hiÖn nay cña ViÖt Nam nã cho thÊy tû lÖ s¶n phÈm th« vÉn lµ hµng ho¸ xuÊt khÈu chñ yÕu trªn toµn quèc nãi chung vµ qua cöa khÈu L¹ng S¬n nãi riªng. Gi¸ c¶ cña nh÷ng s¶n phÈm th« th× th­êng thay ®ái nhanh chãng lµm cho ViÖt Nam bÊt lîi khi tham gia thÞ tr­êng thÕ giíi. NhiÒu khi khãi l­îng xuÊt khÈu t»ng mµ kim ng¹ch xuÊt khÈu l¹i gi¶m xuèng: lóa g¹o, cµ phª, hµng n«ng s¶n…Khi Trung Quèc tham gia WTO th× yªu cÇu vÒ chÊt l­îng vµ an toµn vÖ sinh cña hµng nhËp khÈu t¨ng lªn do yªu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi, do vËy mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi xuÊt khÈu sang Trung Quèc ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ lóng tóng cho nªn ®· dÉn ®Õn hiÖn t­îng hµng ViÖt Nam kh«ng xuÊt qua cöa khÈu L¹ng S¬n trong thêi gian qua. Trong khi ®ã chóng ta l¹i nhËp chñ yÕu lµ hµng tiªu dïng, TLSX, m¸y mãc vµ c«ng cô, nh÷ng mÆt hµng nµy chóng ta ®· s¶n xuÊt ®­îc ë trong n­íc nh­ng kh«ng thÓ c¹nh tranh vÒ gi¸ cho nªn hµng Trung Quèc ®· chiÕm lÜnh trªn thÞ tr­êng cña chóng ta. 5. Gi¸ c¶ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu: VÒ hµng ho¸ xuÊt khÈu: Gi¸ c¶ lµ yÕu tè rÊt quan träng nh­ng nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu qua L¹ng S¬n chñ yÕu lµ nh÷ng s¶n phÈm th« ch­a cã sù chuyªn m«n cao cho nªn gi¸ rÊt rÎ. ThÞ tr­êng Trung Quèc lµ mét thÞ tr­êng khã tÝnh th­êng ¸p dÆt nh÷ng møc gi¸ kh¸c nhau cho cïng 1 s¶n phÈm hµng ho¸ cïng lo¹i trong c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi xuÊt khÈu sang Trung Quèc. NhiÒu khi thÞ tr­êng Trung Quèc cè t×nh Ðp gi¸ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nhiÒu khi chóng ta xuÊt khÈu nhiÒu th× hä l¹i gi¶m gi¸ mµ kh«ng th«ng b¸o tr­íc. VÒ hµng nhËp khÈu: Trung Quèc thùc hiÖn chÕ ®é b¶o hé vÒ gi¸ vµ thuÕ hç trî hµng xuÊt khÈu nªn hµng hãa cña Trung Quèc trë nªn rÎ t­¬ng ®èi so víi hµng ho¸ cña chóng ta, mÆt kh¸c do hµng ho¸ phong phó vµ mÉu m· ®a d¹ng phï hîp víi thÞ hiÕu cña nh÷ng ng­êi thu nhËp thÊp vµ trung b×nh cña nh©n d©n ta cho nªn ®· chiÕm thÞ tr­êng rÊt lín trong n«Þ ®Þa cña chóng ta. III. §¸nh gi¸ trung vÒ ­u nh­îc ®iÓm vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña tØnh 1. ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu. CÇn x©y dùng chiÕn l­îc xuÊt nhËp khÈu qua biªn giíi, cã tÝnh l©u dµi, æn ®Þnh , trong ®ã ph¶i x©y dùng chÝnh s¸ch mÆt hµng vµ c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu phï hîpvíi tõng khu vùc. Tr­íc m¾t cÇn triÓn khai tèt HiÖp ®Þnh vÒ mua b¸n hµng ho¸ ë vïng biªn giíi gi÷a ChÝnh phñ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ n­íc Céng hoµ nh©n d©n Trung Hoa ký ngµy 19/10/1998 t¹i B¾c Kinh. Söa ®æi bæ xung th«ng t­ sè 14/2001/thÞ tr­êng- BTM cña bé Th­¬ng m¹i nh»m më réng h¬n, th«ng tho¸ng h¬n theo quyÕt ®Þnh sè 53/2001/Q§-TTg cña chÝnh phñ. §Þnh h­íng chÝnh s¸ch bu«n b¸n ë khu vùc biªn giíi phÝa B¾c nªn theo nguyªn t¾c cã tÝnh ­u ®·i h¬n so víi quy ®Þnh chung cña c¶ n­íc, ®Ó thu hót ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Kh«ng nªn h¹n chÕ c¸c doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng vµ còng kh«ng nªn giao cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ngc¸c thñ tôc sù vô hµnh chÝnh “ xÐt cÊp, xin cho”, mµ nªn ­u ®·i cho c¸c ®Þa ph­¬ng b»ng ®iÒu tiÕt chÝnh s¸ch tµi chÝnh. Cô thÓlµ c¸c th­¬ng nh©n ho¹t ®éng bu«n b¸n qua c¸c cöa khÈu khu vùc biªn giíi phÝa b¾ccho ®­îc h­ëng lîi thÕ so s¸nh khi XNK qua cöa khÈu so víi thÞ trõ¬ng kh¸c, do vËy ngoµi c¸c kho¶n nghÜa vô víi nhµ n­íc theo qui ®Þnh hiÖn hµnh cÇn trÝch theo tû lÖ phÇn tr¨m doanh thu cho ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng ®Ó t¸i ®Çu t­ vµo khu vùc cöa khÈu. VÒ chÝnh s¸ch mÆt hµng: X©y dùng chÝnh s¸ch mÆt hµng XNK cã tÝnh æn ®Þnh l©u dµi nh»m t¹o ra ®­îc nh÷ng s¶n phÈm cã tÇm chiÕn l­îc, cã khèi l­îng, gi¸ trÞ lín, chÊt l­îng cao… phï hîp víi ­u thÕ, tiÒm n¨ng næi tréi cña khu vùc biªn giíi.Trªn c¬ së ®ã, x©y dùng chÝnh s¸ch mÆt hµng XNK ®èi víi tõng khu vùc, phï hîp víi thÞ tr­êng c¸c tØnh cña Trung Quèc, ®ång thêi qua ®ã cã thÓ v­¬n ra thÞ tr­êng n­íc thø ba. Th­¬ng nh©n ®­îc xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ theo nghµnh nghÒ ®· ghi trong giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh, trõ nh÷ng mÆt hµng cÊm xuÊt khÈu, nhËp khÈu. §èi víi danh môc hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn hµng xuÊt khÈu, nhËp khÈu theo ®Çu mèi, theo h¹n ng¹ch, theo giÊy phÐpcña Bé Th­¬ng m¹i hoÆc Bé qu¶n lý chuyªn nghµnh, Chñ tÞch UBND tØnh biªn giíi c¨n cø vµo nhu cÇu xuÊt khÈu, nhËp khÈu, ®iÒu kiÖn cô thÓcña ®Þa ph­¬ngvµ theo ®Ò nghÞ cña Së Th­¬ng m¹i – du lÞch sÏ quyÕt ®Þnh hoÆc kiÕn nghÞ víi Bé Th­¬ng m¹i, Bé qu¶n lý chuyªn nghµnh xem xÐt chän ®Çu mèi, hoÆc ph©n bæ h¹n ngh¹ch, hoÆc cÊp giÊy phÐp®èi víi hµng ho¸ quy ®Þnh t¹i quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ hµng n¨m vÒ qu¶n lý ®iªï hµnh XNK theo luËt Th­¬ng m¹i. VÒ xuÊt khÈu: KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng cña c¶ n­íc tham gia xuÊt khÈu qua biªn giíi, ­u tiªn c¸c s¶n phÈm qua chÕ biÕn, hµng n«ng – l©m – thuû s¶n, hµng tiªu dïng s¶n xuÊt trong n­íc, hµng thñ c«ng mü nghÖ,… h¹n chÕ xuÊt khÈu nguyªn liÖu th«, quý hiÕm… §©y kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò kinh tÕ mµ cßn lµ vÊn ®Ò chÝnh trÞ. KhuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc gia c«ng, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nhÊt lµ ë ®Þa bµn biªn giíi ®Ó gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng nhanh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng, ®ång thêi huy ®éng søc m¹nh c¸c vïng, c¸c khu kinh tÕ, c¸c tØnh phÝa sau, t¹o nhiÒu nguån hµng phôc vôgiao l­u kinh tÕ víi c¸c n­íc l©n cËn. V× vËy, cÇn x©y dùng ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt khÈu trªn c¬ së khai th¸c tèi ®a nguån lùc ®Þa ph­¬ngvµ c¶ n­íc. CÇn chó träng c¸c biÖn ph¸p n¾m b¾t th«ng tin, tæ chøc më réng thÞ tr­êng XNK theo h­íng th©m nhËp s©u vµo thÞ tr­êng Trung Quèc, tranh thñ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng mµ c¸c thÞ tr­êng kh¸c ®ßi hái cao vÒ chÊt l­îng. VÒ nhËp khÈu: CÇn nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ ®ång bé, víi kü thuËt tiªn tiÕn vµ c«ng nghÖ nguån, kh«ng nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ l¹c hËu. T¨ng c­êng nhËp khÈu nh÷ng nguyªn liÖu cÇn cho s¶n xuÊt trong n­íc, nhÊt lµ phôc vô cho ph¸t triÕn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈuvµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn. H¹n chÕ nhËp hµng tiªu dïng ch­a thiÕt yÕu, hµng kÐm chÊt l­îng hoÆc c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®­îc. VÒ ®èi t­îng tham gia bu«n b¸n qua biªn giíi: §Ó thóc ®Èy giao l­u kinh tÕ víi Trung Quèc vµ ®¶m b¶o qu¶n lý cña Nhµ n­íc, tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc tham gia bu«n b¸n qua biªn giíi,nh­ng ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vµ tiªu chuÈn quy ®Þnh, theo h­íng ­u tiªn, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. VÒ ph­¬ng thøc bu«n b¸n: §Ó khai th¸c ­u tiªn vÒ ®Þa lý vµ tiÒm n¨ng cña c¸c ®Þa ph­¬ng cã biªn giíi, ngoµi ph­¬ng thøc bu«n b¸n th«ng th­êng, cÇn tËn dông ph­¬ng thøc t¹m nhËp t¸i xuÊt, chuyÓn khÈu, qu¸ c¶nh, nh­ng ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ quy ®Þnh trong n­íc , phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. Sö dông c¸c h×nh thøc trao ®æi, bu«n b¸n linh ho¹t, cã hiÖu qu¶ phï hîp víi truyÒn thèng, tËp qu¸n gi÷a hai n­íc, cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn sù lîi dông c¸c ph­¬ng thøc nµy ®Ó thùc hiÖn c¸c hµnh vi bu«n lËu vµ kinh doanh tr¸i phÐp. 2. ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp c¶nh (XNC). Nghiªn cøu c¬ chÕ qu¶n lý vµ thñ tôc xuÊt nhËp c¶nh phï hîp víi nhiÒu lo¹i ®èi t­îng kh¸ch du lÞch kh¸c nhau, víi t×nh h×nh vµ ®ßi hái cña tõng vïng, cØa tiÕn thñ tôc vµ ph©n cÊp duyÖt d©n sù, thay ®æi d©n sù, t¨ng n¬i lµm viÖc cña c¬ quan cÊp giÊyXNC ë c¸c ®iÓm qua l¹i biªn giíi ®­îc më, c¶i tiÕn viÖc cÊp giÊy th«ng hµnh cho c«ng d©n ViÖt nam, viÖc ®Þnh thêi gian l­u tróthÝch hîp cho c¸c lo¹i h×nh du lÞch vµ kh¸ch XNC, viÖc nèi tuyÕn du lÞch vµo s©u néi ®Þa, viÖc cÊp thÞ thùc vµ thÎ du lÞch t¹i biªn giíi. ChÝnh s¸ch qu¶n lý XNC ngoµi viÖc nh»m môc tiªu t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nh©n d©n hai n­íc qua l¹i thóc ®Èy mèi quan hÖ h÷u nghÞ truyÒn thèng gi÷a hai d©n téc, phôc vô cho ph¸t truyÓn giao l­u kinh tÕ, song vÉn ®¶m b¶o nguyªn t¾c qu¶n lý theo HiÖp ®Þnh tho¶ thuËn gi÷a hai chÝnh phñ. §èi víi ng­êi qua l¹i biªn giíi, ph¶i lµm thñ tôc cÊp phÐp vµ cã biÖn ph¸p qu¶n lý thùc hiÖn ®óng víi giÊy phÐp qui ®Þnh. Gi¸o dôc nh©n d©n vïng biªn giíi n©ng cao c¶nh gi¸c, ®Ò phßng mäi hµnh vi trµ trén v× môc tiªu kinh tÕ lµm tr¸i ph¸p luËt. 3. VÒ chÝnh s¸ch thuÕ: ChÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ë khu vùc biªn giíi dÇn dÇn ®­îc hoµn chØnh, hiÖn nay chØ cßn mét biÓu thuÕ chungnªn ®· xo¸ ®­îc nh÷ng bÊt hîp lýcho nh÷ng ®èi t­îng ph¶i chÞu thuÕ, kh¾c phôc ®­îc nh÷ng s¬ hë vµ gi¶m bít khã kh¨n cho c¬ quan qu¶n lý vµ ng­êi cã nghÜa vô nép thuÕ. Do thùc hiÖn thuÕ VAT nªn ®· xo¸ bá ®­îc viÖc cho nî thuÕ hoÆc nî thuÕ qua b¶o l·nh , c¬ chÕ qu¶n lý thuÕ tèt h¬n, chÆt chÏ h¬n, nh­ng møc thuÕ ph¶i nép cña doanh nghiÖp còng cao h¬n rÊt nhiÒu so v­ãi tr­íc ®©y. CÇn cã c¸c møc thuÕ ­u ®·i kh¸c nhau dµnh cho ho¹t ®éng XNK qua biªn giíi, nhÊt lµ ë c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu. 4. VÒ chÝnh s¸ch tµi chÝnh. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Æc biÖt vÒ tµi chÝnh ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, t¹o ®iÒu kiÖn cho giao l­u kinh tÕ ph¸t truyÓn, ph¶i tÝch cùc huy ®éng tµi chÝnh tõ c¸c nguån vµ sö dông ®óng môc ®Ých cã hiÖu qu¶. Møc trÝch kinh phÝ phï hîp ®Ó l¹i cho ®Þa ph­¬ng hµng n¨m, miÔn gi¶m c¸c lo¹i thuÕvµ lÖ phÝ víi møc ­u ®·i ®Æc biÖt tuú tõng ®Æc ®iÓm tõng khu vùc. Thµnh lËp c¸c khu b¶o thuÕ trong khu kinh tÕ cöa khÈu cña c¸c tØnh biªn giíi phÝa B¾c. Hµng ho¸ cã xuÊt sø tõ néi ®Þa ViÖt Nam vµ hµng nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi ®­a vµo khu b¶o thuÕ ®­îc miÔn gi¶m thuÕ nhËp khÈu . Hµng ho¸ s¶n xuÊt , gia c«ng t¸i chÕ l¾p r¸p t¹i khu b¶o thuÕ cã sö dông nguyªn liÖu, linh kiÖn cña n­íc ngoµi khi nhËp khÈu vµo néi ®Þa ViÖt nam chØ ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu ®èi víi phÇn nguyªn liÖu, linh kiÖn n­íc ngoµi cÊu thµnh trong s¶n phÈm hµng ho¸ ®ã. Tr­êng hîp kh«ng sö dông nguyªn liÖu, linh kiÖn cña n­íc ngoµi th× kh«ng ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu khi nhËp khÈu vµo ViÖt nam. 5. VÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ng©n hµng. §Õn nay ng©n hµng míi thùc hiÖn chøc n¨ng thanh to¸n trong giao l­u kinh tÕvíi bªn ngoµi ë cöa khÈu phÝa B¾c tõ 5% ®Õn 10% tæng nhu cÇu ph¶i thanh to¸n, ch­a gi÷ ®­îc vai trß chñ ®¹o trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ biªn giíi, chñ yÕu vÉn th«ng qua ho¹t ®éng ®æi tiÒn cña t­ nh©n t¹i c¸c cöa khÈu, hoÆc chî biªn giíi. Ng©n hµng ph¶i phÊn ®Êu gi÷ ®­îc vai trß chñ ®¹o vÒ thanh to¸n trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖvµ giao l­u kinh tÕ trªn biªn giíi míi ®¶m b¶o ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i mét c¸ch lµnh m¹nh, h¹n chÕ bu«n lËu t¹i khu vùc nµy. Tr­íc m¾t ngµnh ng©n hµng khÈn tr­¬ng x©y dùng quy chÕ ho¹t ®éng tiÒn tÖ trªn biªn giíi. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cÇn tiÕp tôc më réng quan hÖ ®¹i lý víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i Trung Quèc. Cã kÕ ho¹ch phèi hîp víi c¸c ngµnh ®Ó thiÕt lËp quan hÖ qu¶n lý ®ång bé vÒ ho¹t ®éng tiÒn tÖ trªn biªn giíi, tÝch cùc phßng chèng tiÒn gi¶ ®­a vµo trong n­íc. Tæ chøc s¾p xÕp l¹i c¸c tæ chøc kinh doanh ngo¹i hèi thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¹i khu vùc c¸c cöa khÈu biªn giíi ViÖt – Trung. C¸c ho¹t ®éng nµy ph¶i th«ng qua viÖc cÊp phÐp vµ chÞu sù qu¶n lý chÆt chÏ cña ng©n hµng nhµ n­íc. Ngµnh ng©n hµng tÝch cùc t×m c¸c biÖn ph¸p ®­a hÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng XNK trªn biªn giíi ( trõ trao ®æi hµng ho¸ c­ d©n biªn giíi) qua thanh to¸n ng©n hµng vµ tæ chøc hÖ thèng ®æi tiÒn thuËn tiÖn, cã chÝnh s¸ch qu¶n lý tû gi¸ linh ho¹t, phï hîp víi thÞ tr­êng tiÒn tÖ. PhÊn ®Êu ®Ó ®­a ®ång tiÒn ViÖt nam thµnh ®ång tiÒn chuyÓn ®æi trªn tµi kho¶n v·ng lai. 6. ChÝnh s¸ch hîp t¸c kinh tÕ vµ ®Çu t­ víi Trung Quèc. Hîp t¸c kinh tÕ vµ ®Çu t­ lµ mét trong nh÷ng néi dung kinh tÕ rÊt quan träng ®Ó ph¸t truyÓn giao l­u kinh tÕ víi Trung Quèc. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau tõ hai phÝa, nh÷ng n¨m võa qua ta ch­a ph¸t huy ®­îc lÜnh vùc nµy, ®Æc biÖt ch­a thùc hiÖn ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. Tíi ®©y, cÇn quan t©m xóc tiÕn hîp t¸c kinh tÕ vµ ®Çu t­ hai chiÒu ®Ó khai th¸c tèi ®a tiÒm n¨ng, ­u thÕ cña mçi bªn. §ång thêi, th«ng qua hîp t¸c kinh tÕ, thóc ®Èy m¹nh mÏ quan hÓtuyÒn thèng h÷u nghÞ l¸ng giÒng gi÷a hai n­íc. Trung Quèc lµ n­íc cã nhiÒu ­u thÕ h¬n n­íc ta vÒ vèn ®Çu t­, tr×nh ®é c«ng nghÖ mét sè lÜnh vùc, mét sè nghµnh kinh tÕ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý. Nh÷ng n¨m võa qua, ViÖt nam vµ Trung Quèc míi chØ thùc hiÖn hîp t¸c ®Çu t­ vµo nh÷ng h¹ng môc c«ng tr×nh nhá. Thêi gian tíi, cã thÓ cïng nhau ®Çu t­ khai th¸c tiÒm n¨ng du lÞch khu vùc biªn giíi ViÖt – Trung. T¨ng c­êng ph¸t huy vai trß hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c c«ng ty lín vµo nh÷ng h¹ng môc c«ng tr×nh nh­: x©y dùng cÇu, ®­êng s¾t, c«ng nghiÖp c¬ khÝ vµ khai th¸c chÕ biÕn kho¸ng s¶n. Tr­íc m¾t cÇn tæ chøc tèt vËn t¶i qu¸ c¶nh trªn tuyÕn ®­êng s¾t phÝa t©y ®i V©n nam vµ ng­îc l¹i. Hai n­íc cã thÓ cïng nhau hîp t¸c chÆt chÏ trong lÜnh vùc ph¸t triÓn sinh häc, t¹o ra nh÷ng gièng c©y con cã n¨ng suÊt cao phôc vô kinh tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu. Hîp t¸c ph¸t triÓn s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt. Tr­íc hÕt cÇn t¨ng c­êng trao ®æivµ thùc hiÖn ký kÕt hîp t¸c trùc tiÕp víi tØnh V©n nam, Qu¶ng t©y vµ Qu¶ng §«ng. Th«ng qua hîp t¸c ®Çu t­, còng cã thÓ ký kÕt víi Trung Quèc nh÷ng hîp ®ång hîp t¸c lao ®éng kü thuËt, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc Ch­¬ng III Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ë l¹ng s¬n I. Ph­¬ng h­íng thóc ®Èy xuÊt nhËp khÈu ë l¹ng s¬n 2000-2005 1. T¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ. - ViÖc ¸p dông thÝ ®iÓm mét sè chÝnh s¸ch t¹i c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu, b­íc ®Çu t¹o ®­îc mét sè c¬ së vËt chÊt cÇn thiÕt, lµm thay ®æi diÖn m¹i c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu, ®Æc biÖt lµ khu vùc cöa khÈu T©n Thanh, t¹o ®éng lùc vµ sinh khÝ míi ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ giao l­u kinh tÕ qua biªn giíi, lµm s«i ®éng ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trong thÞ x· L¹ng S¬n vµ c¸c thÞ trÊn ë c¸c huyÖn cã cöa khÈu c¶ vÒ tæng møc l­u chuyÓn hµng ho¸, c¶ sè l­îng c¸c c«ng ty ®¨ng ký kinh doanh,... lµm xuÊt hiÖn c¸c dÞch vô míi trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i vµ dÞch vô. - ViÖc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng chÝnh phñ ®· thóc ®Èy sù h×nh thµnh nhanh chãng m¹ng l­íi th­¬ng m¹i khu vùc biªn giíi, hÖ thèng chî, c¸c c¬ së th­¬ng m¹i vµ dÞch vô,... víi viÖc thiÕt lËp c¸c kªnh tiªu thô vµ cung cÊp hµng ho¸, c¸c ph­¬ng thøc giao dÞch, trao ®æi, thanh to¸n vµ xö lý nh÷ng vÊn ®Ò nÈy sinh trong quan hÖ th­¬ng m¹i víi c¸c ®èi t¸c trong n­íc còng nh­ trong quan hÖ giao l­u kinh tÕ víi n­íc l¸ng giÒng Trung Quèc. - Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i t¹i c¸c khu vùc kinh tÕ cöa khÈu ®· gãp phÇn t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¸c ®éng tÝch cùa ®Õn møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n biªn giíi: ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®· gãp phÇn t¹o ®éng lùc kh¬i dËy c¸c tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña b¶n th©n khu kinh tÕ cöa khÈu, nªn t¸c ®éng m¹nh ®Õn nguån thu, ®Õn møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña L¹ng S¬n. + Tèc ®é t¨ng GDP b×nh qu©n 5 n¨m 9,36%. Trong ®ã: - N«ng l©m nghiÖp t¨ng 5,42% - C«ng nghiÖp, x©y dùng t¨ng 18,07% - Th­¬ng m¹i du lÞch t¨ng 13,56% + Tæng thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bµn 5 n¨m t¨ng b×nh qu©n: 11.35% - N¨m 1997 thu ng©n s¸ch: 319 tû ®ång - N¨m 1999 thu ng©n s¸ch: 433 tû ®ång - N¨m 2001 thu ng©n s¸ch: 928 tû ®ång - Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i dÞch vô ë khu vùc kinh tÕ cöa khÈu ®· gãp phÇn thóc ®Èy viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c huyÖn trong toµn tØnh theo h­íng c©y trång vËt nu«i thµnh hµng ho¸ nh­ c©y håi vµ c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶. - Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i du lÞch t¹i khu kinh tÕ cöa khÈu ®· b¾t ®Çu t¹o ®­îc søc hót ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cña Trung Quèc vµ c¸c ®Þa ph­¬ng phÝa sau, gãp phÇn lµm cho khu kinh tÕ cöa khÈu trë thµnh ®Çu mèi quan träng cña c¶ n­íc trong viÖc thóc ®Èy quan hÖ giao l­u kinh tÕ víi Trung Quèc qua c¸c cöa khÈu vµ cã t¸c ®éng trë l¹i rÊt tÝch cùc tíi t×nh h×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ cña tØnh, thµnh phÝa sau, nhÊt lµ s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp vµ ®¸nh b¾t h¶i s¶n. Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu qua c¸c cöa khÈu L¹ng S¬n chñ yÕu vÉn lµ nguån hµng huy ®éng ë c¸c thµnh phè vµ c¸c tØnh phÝa sau. 2. T¸c ®éng ®Õn vÊn ®Ò x· héi. Ph¸t triÓn kinh tÕ cöa khÈu, më réng giao l­u kinh tÕ víi bªn ngoµi, ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®· gãp phÇn t¹o ra mét sè chuyÓn biÕn vÒ ®êi sèng x· héi, gãp phÇn gi¶m bít tû lÖ ®ãi nghÌo, t¨ng tû lÖ hé trung b×nh vµ hé giµu cã, nhÊt lµ khu vùc thÞ x·, thÞ trÊn, cöa khÈu, ®êi sèng d©n c­ tõng b­íc ®­îc n©ng lªn, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi hµng n¨m ®Òu t¨ng, t¹o ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao d©n trÝ, c¬ së h¹ tÇng ®­îc ®Çu t­ n©ng cÊp nhÊt lµ khu vùc cöa khÈu, ®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn ®­îc c¶i thiÖn, bé mÆt nhiÒu vïng n«ng th«n ®­îc ®æi míi. 3. Nh÷ng nh­îc ®iÓm vµ tån t¹i chñ yÕu. Thêi gian thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 748 cña Thñ t­íng chÝnh phñ cßn rÊt ng¾n vµ ®ang trong giai ®o¹n thÝ ®iÓm. Tuy nhiªn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ giao l­u kinh tÕ ë khu cöa khÈu ®· béc lé mét sè nh­îc ®iÓm vµ ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu vµ kh¾c phôc: - Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i chñ yÕu vÉn lµ tù ph¸t, cã tÝnh thêi vô, ch¹y theo lîi nhuËn kinh doanh ®¬n thuÇn, ®èi t­îng tham gia kinh doanh lén xén, mÆt hµng manh món, phô thuéc nhiÒu vµo thÞ tr­êng Trung Quèc nªn lu«n ë thÕ bÊt lîi, ch­a ®¶m b¶o an toµn kinh doanh, hiÖu qu¶ thÊp. - Ch­a g¾n kÕt ®­îc gi÷a c¸c doanh nghiÖp - víi khu kinh tÕ cöa khÈu, c¸c trung t©m kinh tÕ lín cña ®Êt n­íc, cña c¸c ®Þa ph­¬ng cã thÕ m¹nh phÝa sau ®Ó t¹o nguån hµng chñ lùc ®ñ søc c¹nh tranh, ®Ó cã s¸ch l­îc bu«n b¸n mÒm dÎo, c¬ ®éng, phï hîp ®¶m b¶o tÝnh an toµn trong kinh doanh th­¬ng m¹i t¹i khu vùc cöa khÈu biªn giíi, ®­a l¹i hiÖu qu¶ cao, lµm cho khu kinh tÕ cöa khÈu ph¸t huy ®­îc lîi thÕ trë thµnh nh÷ng ®Çu cÇu m¹nh vµ nhËy c¶m, cã søc cuèn hót c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c trung t©m kinh tÕ lín cña ®Êt n­íc vµo mèi quan hÖ giao l­u kinh tÕ víi Trung Quèc qua cöa khÈu L¹ng S¬n. - VÒ c¬ chÕ qu¶n lý: C¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng th­¬ng m¹i - xuÊt nhËp khÈu chñ yÕu lµ c¬ chÕ hiÖn hµnh nªn ch­a cã søc hÊp dÉn, l«i cuèn c¸c doanh nghiÖp c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc. Chî biÕn giíi trong khu kinh tÕ cöa khÈu ch­a cã quy chÕ qu¶n lý phï hîp. Thñ tôc h¶i quan, xuÊt nhËp c¶nh cßn nhiÒu khóc m¾c, ch­a thËt hÊp dÉn, g©y nhiÒu khã kh¨n cho ho¹t ®éng th­¬ng m¹i - xuÊt nhËp khÈu cña khu kinh tÕ cöa khÈu. - VÒ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ th«ng tin: C¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ cho viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng Trung Quèc ch­a ®óng møc, ch­a cung cÊp ®­îc th«ng tin kÞp thêi, thiÕt thùc ®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý v¹ch ®Þnh ®­îc c¬ chÕ chÝnh s¸ch phï hîp tõng thêi kú vµ cã biÖn ph¸p kinh doanh hiÖu qu¶. - VÒ l­u th«ng tiÒn tÖ vµ thanh to¸n: L­u th«ng tiÒn tÖ, quan hÖ thanh to¸n t¹i khu vùc cöa khÈu phÇn lín vÉn lµ tiÒn mÆt trao tay, g©y nhiÒu rñi ro, thiÖt h¹i, lµm cho c¸c doanh nghiÖp kh«ng yªn t©m kinh doanh. - C¸c mÆt tiªu cùc trong lÜnh vùc kinh doanh th­¬ng m¹i ch­a ®­îc kiÓm so¸t cã hiÖu qu¶. MÆc dï ®· cè g¾ng thùc hiÖn ChØ thÞ sè 853/1997/CT-TTg vÒ chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i, nh­ng ho¹t ®éng bu«n lËu vµ gian th­¬ng m¹i vÉn diÔn a víi nhiÒu thñ ®o¹n tinh vi, phøc t¹p h¬n. Sè l­îng c¸c vô bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i, vËn chuyÓn l©m s¶n tr¸i phÐp, vËn chuyÓn tiÒn ViÖt Nam gi¶ vµo néi ®Þa gi¶m nh­ng vÉn diÔn phøc t¹p, nÕu l¬ lµ mÊt c¶nh gi¸c lµ cã nguy c¬ t¨ng lªn. 4. Nguyªn nh©n cña c¸c tån t¹i trªn. - VÒ mÆt tæ chøc: ch­a cã c¬ quan ®Æc tr¸ch chØ ®¹o tËp rtung thèng nhÊt quan hÖ giao l­u kinh tÕ vµ trao ®æi hµng ho¸ qua biªn gioøi, tæ chøc nghiªn cøu thÞ tr­êng biªn giíi vµ thÞ tr­êng Trung Quèc nªn ch­a cã biÖn ph¸p vµ ®èi s¸ch nh¹y bÐn, kÞp thêi, phï hîp víi t×nh h×nh khu vùc trong tõng giai ®o¹n. Ban chØ ®¹o 748 ®­îc thµnh lËp còng míi chØ tËp trung lËp vµ triÓn khai c¸c dù ¸n ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng cßn c¸c mÆt ho¹t ®éng kh¸c rÊt h¹n chÕ. T¹i khu vùc cöa khÈu ch­a cã c¬ quan lµm ®Çu mèi cã ®ñ thÈm quyÒn ®Ó phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan liªn quan t¹i cöa khÈu. MÆc dï ®· cã b­íc c¶i tiÕn nhÊt ®Þnh, t¹i khu th­¬ng m¹i T©n Thanh ®· cã Ban qu¶n lý nh­ng ch­a ®ñ søc ®iÒu hµnh ®­îc c¸c c¬ quan trong khu vùc cöa khÈu vµ thèng nhÊt ®­îc quy tr×nh thñ tôc trong c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu, xuÊt nhËp c¶nh, kiÓm ®Þnh t¹i cöa khÈu do vËy sù phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý liªn quan t¹i cöa khÈu T©n Thanh ch­a t¹o nªn c¬ chÕ qu¶n lý th«ng tho¸ng, vÉn cßn nhiÒu phiÒn hµ g©y khã kh¨n kh«ng nhá cho ho¹t ®éng th­¬ng m¹i du lÞch vµ dÞch vô. - VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch: chÝnh s¸ch ®· ®­îc h­íng dÉn b­íc ®Çu nh­ng ch­a ®­îc cô thÓ ho¸, ch­a ®ång bé, ch­a thÓ hiÖn chñ tr­¬ng dµnh ­u tiªn thÝch ®¸ng ®Ó ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc ®Çu t­ ë khu kinh tÕ cöa khÈu. Ngoµi chÝnh s¸ch ­u tiªn ph¸t triÓn ®Ó l¹i 50% nguån thu ng©n s¸ch cho ®Þa ph­¬ng, c¸c chÝnh s¸ch kh¸c hÇu nh­ ch­a cã sù ­u tiªn thÝch ®¸ng dµnh cho mçi lùc ho¹t ®éng cña khu vùc kinh tÕ cöa khÈu ®Ó t¹o søc thu hót ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ vµ th­¬ng nh©n. Trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i - xuÊt nhËp khÈu, c¬ chÕ qu¶n lý vÒ tõng lÜnh vùc còng ch­a ®­îc ChÝnh phñ vµ Bé Th­¬ng m¹i h­íng dÉn mét c¸ch cô thÓ. Ii. Môc tiªu ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu 2000 - 2005. 1. Môc tiªu. "TËp trung søc thóc ®Èy kinh tÕ th­¬ng m¹i du lÞch víi tèc ®é cao vµ bÒn v÷ng, ®Èy m¹nh ®Çu t­ ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ cöa khÈu thµnh khu vùc kinh tÕ ®éng lùc thóc ®Èy ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ kh¸c, quyÕt t©m cñng cè x©y dùng ngµnh th­¬ng m¹i du lÞch - dÞch vô lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän, tèc ®é t¨ng tr­ëng 13-14% chiÕm tû träng 41,8% tæng GDP toµn tØnh, tæng møc l­u chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ t¨ng 16,5%, doanh thu du lÞch - dÞch vô t¨ng 15%". Nh÷ng môc tiªu nµy ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c tتu chÝ cô thÓ sau: - Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ®¹t 200 triÖu USD, chiÕm tû träng 50% so víi tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu qua dÞa bµn, trong ®ã xuÊt khÈu ®¹t kho¶ng 140 triÖu USD, nhËp khÈu kho¶ng 60 triÖu USD. 2. Nh÷ng nhiÖm vô träng t©m cña kÕ ho¹ch (2001-2005). a. §èi víi khu vùc kinh tÕ cöa khÈu. - TiÕp tôc ®Çu t­ hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng trong khu vùc 748/TTg ChÝnh phñ. KhÈn tr­¬ng x©y dùng dù ¸n c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu Chi Ma (Léc B×nh), Ba S¬n (Cao Léc), Long ThÞnh (Trµng §Þnh), B¶n Ch¾t (§ång LËp) ®Ò nghÞ ChÝnh phñ phª duyÖt triÓn khai thùc hiÖn, mö réng ph¹m vi khu vùc kinh tÕ cöa khÈu trªn ®Þa bµn tØnh L¹ng S¬n. - Thóc ®Èy nhanh viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ khu vùc kinh tÕ cöa khÈu. §iÒu chØnh bæ sung quy ho¹ch khu vùc cöa khÈu T©n Thanh vµ thÞ trÊn §ång §¨ng vµ cöa khÈu H÷u NghÞ. §Æc biÖt quan t©m ®Çu t­ cöa khÈu H÷u NghÞ song song víi viÖc ®Çu t­ quèc lé 1A, ®Ó cöa khÈu H÷u NghÞ khang trang, hiÖn ®¹i ngang tÇm víi vÞ trÝ cña cöa khÈu quèc tÕ quan träng phÝa B¾c. - Nghiªn cøu x©y dùng khu th­¬ng m¹i cöa khÈu T©n Thanh thµnh khu kinh tÕ cöa khÈu, gåm c¶ khu vùc §ång §¨ng vµ cöa khÈu H÷u nghÞ cã chÝnh s¸ch ­u ®·i vµ ph¹m vi ho¹t ®éng réng h¬n, bao gåm c¶ s¶n xuÊt th­¬ng m¹i, du lÞch, dÞch vô. X©y dùng dù ¸n vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn. Bæ sung hoµn chØnh quy chÕ qu¶n lý khu kinh tÕ cöa khÈu §ång §¨ng, H÷u NghÞ, T©n Thanh. - §Ò nghÞ víi Trung ­¬ng ®iÒu chØnh bæ sung vµ bá c¬ chÕ qu¶n lý thÝ ®iÓm, tiÕn tíi x©y dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch l©u dµi cho c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu. b. §èi víi ph¸t triÓn th­¬ng m¹i. - VÒ thÞ tr­êng néi ®Þa: TiÕp tôc cñng cè vµ më réng hÖ thèng th­¬ng nghiÖp quèc doanh ë c¸c huyÖn, trung t©m côm x· vµ x·, ®¶m b¶o cung øng nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu, tiÕp tôc ph¸t triÓn hÖ thèng c¸c chî, ®Æc biÖt lµ chî n«ng th«n, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh©n d©n trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô. PhÊn ®Êu ®Èy m¹nh søc mua cña d©n c­, ®­a tæng møc l­u chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ trªn thÞ tr­êng b×nh qu©n 13-15%/n¨m. Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Çu t­ ph¸t triÓn më réng thÞ tr­êng n«ng th«n. Tr­íc m¾t hç trî thµnh lËp mét sè HTX th­¬ng m¹i - dÞch vô b»ng nguån vèn hç trî cña Bé Th­¬ng m¹i. - VÒ xuÊt nhËp khÈu: Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu b»ng 100% n¨m 2000 trë lªn. Trong ®ã: xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng t¨ng 16-17%. Hµng thu gom chÕ biÕn cña ®Þa ph­¬ng t¨ng 12-13%. T¨ng c­êng c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu theo h­íng tiÕp tôc ®Çu t­ khai th¸c nguån hµng ngoa× tØnh t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu. §Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng truyÒn thèng s¶n xuÊt t¹i ®Þa ph­¬ng nh­ hoa håi, v¸n sµn tre, v¸n sµn gç vµ ®å gç xuÊt khÈu, nhùa th«ng, hoa qu¶ t­¬i vµ mét sè mÆt hµng n«ng s¶n kh¸c. KhuyÕn khÝch ®Çu t­ liªn doanh víi n­íc ngoµi ®Ó s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu chÊt l­îng cao ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ n­íc ngoµi. CÇn ®Çu t­ thªm c¸c c¬ së dÞch vô xuÊt nhËp khÈu, kho b¶o qu¶n, l­u tr÷ hµng ho¸, c¸c c¬ së chÕ biÕn, b¶o qu¶n sau thu ho¹ch, t¸i chÕ hµng xuÊt khÈu. c. §èi víi ph¸t triÓn ngµnh du lÞch. Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia vÒ du lÞch; NghÞ quyÕt sè 18/NQ - TU ngµy 12/6/2000 cña Ban Th­êng vô tØnh uû vÒ nhiÖm vô ph¸t triÓn du lÞch n¨mg 2000 ®Õn n¨m 2010 vµ QuyÕt ®Þnh sè 45/2000/Q§-UBND ngµy 4/8/2000 cña UBND tØnh L¹ng S¬n vÒ ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng ph¸t triÓn du lÞch ®Õn n¨m 2005. Ngµnh du lÞch L¹ng S¬n x¸c ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô träng t©m chñ yÕu cña n¨m 2000 ®Õn n¨m 2005 nh­ sau: - Chó träng ®µo t¹o nguån nh©n lùc trong ngµnh du lÞch víi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, phÊn ®Êu tõng b­íc n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô vÒ qu¶n lý kinh doanh còng lµ chÊt l­îng phôc vô trong lÜnh vùc du lÞch, ®ay lµ vÊn ®Ò then chèt hÕt søc quan träng. - TiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c c«ng tr×nh du lÞch theo sù ph©n ®Þnh vÒ thêi gian x©y dùng t¹i c¸c dù ¸n ®­îc duyÖt. PhÊn ®Êu nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21 c¸c khu du lÞch, c¸ ®iÓm tham quan du lÞch trªn ®Þa bµn tØnh L¹ng S¬n thùc sù hÊp dÉn víi du kh¸ch, ®©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch. - Më réng ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô du lÞch, dÞch vô vui ch¬i gi¶i trÝ vµ c¸c s¶n phÈm du lÞch ®Þa ph­¬ng thªm ®a d¹ng vÒ h×nh thøc mÉu m· vµ chÊt l­îng. - T¨ng c­êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ s©u réng ®Ó n©ng cao nhËn thøc vÒ du lÞch, còng nh­ tiÒm n¨ng vµ s¶n phÈm du lÞch L¹ng S¬n. - Nghiªn cøu thiÕt lËp c¸c Tour, chuyÕn du lÞch trong n­íc vµ ra n­íc ngoµi, ®ång thêi chó träng khai th¸c kh¸c du lÞch tõ nhiÒu nguån, trong ®ã chó träng h¬n c¶ lµ khai thøc nguån kh¸ch Trung Quèc. IIi. BiÖn ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña tØnh l¹ng s¬n. 1. T¨ng c­êng vµ n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu, n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ du lÞch - dÞch vô. Tr­íc hÕt lµ sù quan t©m l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña c¸c cÊp uû vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng. Cã nhËn thøc ®óng vµ ®Çy ®ñ, tranh thñ ph¸t huy lîi thÕ vÒ vÞ trÝ vai trß ph¸t triÓn kinh tÕ cöa khÈu lµ ®éng lùc quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña L¹ng S¬n. T¹o ra sù ®ång bé trong ®iÒu hµnh cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Gi¶m bít nh÷ng tiªu cùc g©y ¸ch t¾c l­u th«ng hµng ho¸, nhÊt lµ ë c¸c khu vùc cöa khÈu biªn giíi vµ c¸c tr¹m kiÓm tra, kiÓm so¸t trªn ®­êng vËn chuyÓn. 2. VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch. * VÒ c¸c chÝnh s¸ch t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i - du lÞch t¹i c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu, cÇn nghiªn cøu ®Ò nghÞ hÝnh phñ ®iÒu chØnh bæ sung thªm. - ¦u ®·i vÒ tµi chÝnh: Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Æc biÖt vÒ tµi chÝnh cho c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu, phï hîp víi t×nh h×nh cô thÓ cña mçi khu cöa khÈu (Chi Ma, Ba S¬n, B¶n ChÊt) ®Ó ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt vïng biªn giíi nh­: møc chi kinh phÝ phï hîp ®Ó l¹i cho ®Þa ph­¬ng hµng n¨m, miÔn gi¶m c¸c lo¹i thuÕ vµ lÖ phÝ víi møc ­u ®·i ®Æc biÖt tuú ®Æc ®iÓm tõng khu vùc. - ¦u ®·i vÒ ®Çu t­: Nghiªn cøu cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Æc biÖt ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc, tËp trung vµo c¸c néi dông: lÜnh vùc ho¹t ®éng, tiÒn thuª ®Êt, ­u ®·i vÒ thuÕ, lÖ phÝ, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc. - ¦u ®·i vÒ du lÞch: Nghiªn cøu chÝnh s¸ch ­u ®·i riªng cho du lÞch cöa khÈu, tr­íc m¾t tiÕp tôc thùc hiÖn vµ më réng quy chÕ 229 cña Tæng côc Du lÞch ®Õn c¸c tØnh thµnh trong c¶ n­íc, ­u ®·i vÒ ®Çu t­, c¸c lo¹i thuÕ, xuÊt nhËp c¶nh ®Ó thu hót c¸c lo¹i h×nh du lÞch qua cöa khÈu ®­êng bé, thu hót c¸c doanh nghiÖp l÷ hµnh ®Õn kinh doanh t¹i c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu, - ¦u ®·i vÒ xuÊt nhËp c¶nh: Nghiªn cøu c¬ chÕ qu¶n lý thñ tôc xuÊt nhËp c¶nh phï hîp víi nhiÒu lo¹i ®èi t­îng kh¸ch du lÞch kh¸c nhau, víi t×nh h×nh vµ ®ßi hái cña tõng khu vùc cöa khÈu, c¶i tiÕn thñ tôc vµ ph©n cÊp duyÖt nh©n sù. Bé C«ng an nªn ph©n cÊp cho C«ng an c¸c tØnh biªn giíi trùc tiÕp cÊp thÎ du lÞch, c¶i tiÕn viÖc cÊp giÊy th«ng hµnh cho c«ng d©n ViÖt Nam, viÖc ®Þnh thêi gian l­u tró thÝch hîp c¸c lo¹i h×nh du lÞch. - VÊn ®Ò qu¶n lý l­u th«ng tiÒn tÖ vµ thanh to¸n ë vïng biªn: Tæng kÕt kinh nghiÖm thÝ ®iÓm ho¹t ®éng ng©n hµng, ®­a dÇn l­u th«ng tiÒn tÖ vµ thanh to¸n ë c¸c khu vùc biªn giíi vµo nÒn nÕp, gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp thanh to¸n tiÒn hµnh: thuËn lîi, an toµn ®Ó yªn t©m më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng ®æi tiÒn cña t­ nhan t¹i c¸c cöa khÈu vµ thÞ x· L¹ng S¬n. - ChÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ th­¬ng m¹i vµ xuÊt nhËp khÈu: C¬ chÕ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ­u tiªn ®Ó ¸p dông cho c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu lµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch ¸p dông cho c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i gi÷a khu kinh tÕ cöa khÈu víi doanh nghiÖp trong n­íc, gi÷a khu kinh tÕ cöa khÈu víi l¸ng giÒng vµ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trong néi bé khu kinh tÕ cöa khÈu. Cã chÝnh s¸ch qu¶n lý ®èi t­îng c¸c doanh nghiÖp tham xuÊt nhËp khÈu qua biªn giíi theo h­íng ph¸t huy cao ®é tiÒm lùc cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nh­ng cã qu¶n lý, cã ­u tiªn, lóc xÐt thÊy cÇn thiÕt cã thÓ tËp trung ®Çu mèi... Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu t¹i khu kinh tÕ cöa khÈu, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c trung t©m kinh tÕ lín trong n­íc ®Çu t­ s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc liªn doanh hîp t¸c s¶n xuÊt gi÷a c¸c doanh nghiÖp khu kinh tÕ cöa khÈu víi c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc, nh»m t¹o nguån hµng xuÊt khÈu chñ lùc qua biªn giíi æn ®Þnh, l©u dµi cã søc c¹nh tranh m¹nh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. - VÒ thuÕ: CÇn cã c¸c møc thuÕ ­u ®·i kh¸c nhau dµnh cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña b¶n th©n khu kinh tÕ cöa khÈu, xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam qua kinh tÕ cöa khÈu. Cã møc thuÕ ­u ®·i cho doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp cña khu kinh tÕ cöa khÈu. ¦u ®·i thuÕ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng chu chuyÓn hµng ho¸ tõ néi ®Þa vµo khu kinh tÕ cöa khÈu, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ ®­îc ®iÒu ®éng vµo khu kinh tÕ cöa khÈu ®Ó tiªu thô sang n­íc l¸ng giÒng d­íi d¹ng trao ®æi t¹i chî biªn giíi. Nghiªn cøu quy chÕ riªng cho lo¹i h×nh chî cöa khÈu víi c¬ chÕ qu¶n lý phï hîp ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng giao l­u kinh tÕ qua cöa khÈu. C¶i tiÕn h¬n n÷a thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh t¹i c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu, chñ yÕu tËp trung vµo vÊn ®Ò: ph©n cÊp qu¶n lý, tËp trung ®Çu mèi, ®¬n gi¶m ho¸ tèi ®a ®iÒu kiÖn vµ quy tr×nh thñ tôc. Trong qu¸ tiÕn hµnh c¸c thñ tôc h¶i quan qua cöa khÈu cÇn chó ý vÊn ®Ò hoµn thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu hiÖn nay ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp kh«ng bÞ thua thiÖt trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, trong b¶ng gi¸ tèi thiÓu quy ®Þnh c¸c lo¹i hµng ph¶i ®ãng thuÕ cßn nhiÒu bÊt cËp g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp nép thuÕ vµ cho c¬ quan h¶i quan trong viÖc tiÕn hµnh kiÓm tra vµ quy ®Þnh møc thuÕ suÊt ®· g©y nªn hiÖn t­îng thu thõa hoÆc thu thiÕu thuÕ xuÊt nhËp khÈu, g©y hiÖn t­îng kh«ng c«ng b»ng cho c¸c doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. ViÖc hoµn thuÕ nµy ph¶i ®­îc tiÕn hµnh nhanh chãng kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng doanh nghiÖp bÞ ø ®ãng vèn kinh doanh g©y kho kh¨n cho doanh nghiÖp trong chu k× s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. 3. VÒ xuÊt nhËp khÈu. - C¸c doanh nghiÖp cÇn cã kÕ ho¹ch ph­¬ng ¸n ®Çu t­ cho ch©n hµng xuÊt khÈu mét c¸ch æn ®Þnh v÷ng ch¾c, trong ®ã tËp trung vµo c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng nh­ n«ng s¶n: h¹t ®iÒu, cao su, hoa qu¶ t­¬i; c¸c mÆt hµng thuû h¶i s¶n ë c¸c tØnh miÒn Trung vµ Nam Bé. - §èi víi hµng xuÊt khÈu ®Þa ph­¬ng tËp trung chñ yÕu vµo c©y håi, cÇn cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ t­ tho¶ ®¸ng vµo ph¸t triÓn c©y håi ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm (hoa håi vµ tinh dÇu). CÇn cã c¸c c¬ chÕ cô thÓ gióp ®ì n«ng d©n kh«ng thu h¸i hoa håi non nh­ hç trî cøu ®ãi lóc gi¸p h¹t, vÊn ®Ò b¶o vÖ trËt tù an ninh ph¶i ®­îc c¸c cÊp chÝnh quyÒn quan t©m ®Ó nh©n d©n yªn t©m kh«ng bÞ mÊt s¶n phÈm khi cßn non. Ngoµi viÖc c¸c doanh nghiÖp (c¶ doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ t­ nh©n) tÝch cùc t×m kiÕm thÞ tr­êng, ®Ò nghÞ víi Bé Th­¬ng m¹i hç trî th«ng qua c¸c Tham t¸n th­¬ng m¹i t¹i c¸c n­íc gióp t×m thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña c©y håi mét c¸ch æn ®Þnh b»ng c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch cô thÓ. Ngoµi s¶n phÈm tõ c©y håi, quan t©m ®óng møc tíi viÖc ®Çu t­ khai th¸c chÕ biÕn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm kh¸c nh­ nhùa th«ng, v¸n sµn tre, v¸n sµn gç vµ s¶n phÈm tõ c©y gõng, ®· cã tËp qu¸n trång vµ c¸c n¨m tr­íc ®©y chóng ta ®· xuÊt khÈu ®­îc d­íi d¹ng gõng t­¬i, gõng muèi, gõng kh«... 4. §èi víi thÞ tr­êng néi ®Þa. - Tr­íc hÕt tËp trung cñng cè x©y dùng hÖ thèng th­¬ng nghiÖp quèc doanh ®ñ søc c¹nh tranh, thùc sù gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý cña Nhµ n­íc trªn c¬ së chÝnh s¸ch ®Çu t­ tho¶ ®¸ng c¶ x©y dùng c¬ së vËt chÊt vµ ®¶m b¶o vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh. Thùc hiÖn viÖc kiªn cè ho¸ c¸c ®iÓm mua b¸n hµng ho¸ ë khu vùc n«ng th«n b»ng viÖc huy ®éng nhiÒu nguån vèn: vèn tù cã cña c¸c doanh nghiÖp, vèn liªn doanh, vèn tÝn dông vµ Nhµ n­íc hç trî mét phÇn b»ng vèn ng©n s¸ch. - Sím nghiªn cøu x©y dùng m« h×nh táo chøc th­êng nghiÖp cÊp huyÖn víi h×nh thøc kinh doanh tæng hîp, cã thÓ lµ trung t©m, chi nh¸nh trùc thuéc c¸c C«ng ty tØnh hoÆc c¸c C«ng ty h¹ch to¸n ®éc lËp víi môc tiªu vµ tæ chøc th­¬ng m¹i nµy ph¶i ®¶m b¶o vai trß chñ ®¹o, chi phèi, ®iÒu tiÕt vµ duy tr× sù ph¸t triÓn vÒ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i dÞch vô ®¸p øng yªu cÇu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trªn ®Þa b¶n tØnh. - KhÈn tr­¬ng tiÕn hµnh x©y dùng hÖ thèng hîp t¸c x· th­¬ng m¹i dÞch vô theo m« h×nh míi víi chøc n¨ng kinh doanh tæng hîp, võa lµm chøc n¨ng mua b¸n hµng ho¸ võa thùc hiÖn c¸c dÞch vô kü thuËt cho s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp ë khu vùc n«ng th«n. - Ph¸t triÓn m¹nh hÖ thèng chî ë khu vùc n«ng th«n; trong hai n¨m 2001 - 2002 phÊn ®Êu tÊt c¶ c¸c trung t©m côm x·, c¸c khu d©n c­ tËp trung ë khu vùc n«ng th«n ®Òu cã chî vµ ®iÓm mua b¸n hµng ho¸. C¸c cÊp chÝnh quyÒn ph¶i trùc tiÕp tham gia qu¶n lý ®èi víi ho¹t ®éng chî, chî thùc sù trë thµnh trung t©m giao l­u kinh tÕ - v¨n ho¸ cña c¸c côm d©n c­, cã t¸c ®éng thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn trong khu vùc. 5. VÒ th«ng tin thÞ tr­êng vµ ®µo t¹o nghiÖp vô. Së Th­¬ng m¹i vµ Du lÞch lËp trung t©m th«ng tin vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i - du lÞch cung cÊp c¸c tµi liÖu, chÝnh s¸ch míi cña Nhµ n­íc vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng cho c¸c doanh nghiÖp c¶ quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh, dù b¸o c¸c kh¶ n¨ng vÒ hµng ho¸, vÒ kh¸ch du lÞch trong n­íc vµ quèc tÕ, nhÊt lµ ®èi víi thÞ tr­êng Trung Quèc. Phèi hîp víi c¸c tr­êng c¸n bé cña Bé Th­¬ng m¹i më c¸c líp båi d­ìng nghiÖp vô ng¾n ngµy, c¸c chuyªn ngµnh: qu¶n trÞ kinh doanh, lÔ t©n kh¸ch s¹n, h­íng dÉn viªn du lÞch, buång, bµn, bÕp cho chñ doanh nghiÖp, c¸c nh©n viªn nghiÖp vô doanh nghiÖp trong vµ ngoµi quèc doanh, phèi hîp víi Së Lao ®éng x©y dùng c¸c yªu cÇu vÒ cÊp bËc kü thuËt tay nghÒ, kh«ng ngõng n©ng cao tay nghÒ vµ chÊt l­îng phôc vô. D­íi ¸nh s¸ng NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX, NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng bé tØnh lÇn thø XIII, cïng víi hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÜ m« cña Nhµ n­íc ngµy cµng ®­îc ®ång bé vµ hoµn thiÖn cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, l¹i ®­îc sù quan t©m l·nh ®¹o cña TØnh uû, UBND tØnh, cÊp uû vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp, sù phèi hîp chÆt chÏ cña c¸c ngµnh chøc n¨ng, víi sù lao ®éng cÇn cï s¸ng t¹o cña nh©n d©n c¸c d©n téc trong tØnh, ph¸t huy nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m quan, tin tr­ëng r»ng khu vùc kinh tÕ cöa khÈu vµ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i du lÞch sÏ cã sù ph¸t triÓn m¹nh vµ v÷ng ch¾c, gãp phÇn xøng ®¸ng vµo viÖc phÊn ®Êu hoµn thµnh kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trªn ®Þa bµn tØnh giai ®o¹n 2001 - 2005 KÕt luËn Cho tíi nay, cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ tµi chÝnh khu vùc vÉn cßn g©y t¸c ®éng xÊu, nh÷ng bÊt æn do thiªn tai g©y ra,sù bÊt æn ®Þnh trong nÒn kinh tÕv× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã su­ kiÓm so¸t cña nhµ n­íc thÞ tr­êng Trung Quèc vÉn ®ang bÕ t¾c do ch­a khai th«ng ®­îc c¬ chÕ thanh to¸n víi Trung quèc vµ ch­a ký ®­îc hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Mü... Nh÷ng khã kh¨n ®ã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn cac ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu L¹ng S¬n V× vËy së th­¬ng m¹i L¹ng S¬n ®· v­ît qua rÊt nhiÒu khã kh¨n ®Ó ®­a xuÊt nhËp khÈu tØnh l¹ng s¬n ph¸t triÓn vµ ®÷ng v÷ng trªn ®«i ch©n cña m×nh. §­îc sù hç trî vµ chØ ®¹o cña Bé th­¬ng m¹i. Do gi÷a kiÕn thøc tiÕp thu ®­îc trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ t×m hiÓu thùc tÕ cßn cã mét kho¶ng c¸ch, nªn nh÷ng ®¸nh gi¸ ®­îc nªu trong ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã thÓ ch­a ®­îc ®Çy ®ñ. Bµi chuyªn ®Ò ®· nªu kh¸i qu¸t mét sè quan ®iÓm lý luËn chung vÒ xuÊt nhËp khÈu, nhÊt lµ trong m«i tr­êng kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ, cïng mét sè nÐt tiªu biÓu trong ho¹t ®éng cña c¬ chÕ chinh s¸ch cña nhµ n­íc, qua ®ã ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn gi¶i quyÕt c¸c ¸ch t¾c, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña tØnh L¹ng S¬n nãi riªng vµ c¶ n­íc nãi chung Bµi chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp víi ®Ò tµi “Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qua ho¹t ®«ng xuÊt nhËp khÈu ë L¹ng S¬n giai ®o¹n 2000-2005” cña em ®· ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t nh÷ng thµnh tùu vµ nh÷ng yÕu ®iÓm cßn tån t¹i trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ë l¹ng s¬n, ®Ó ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña L¹ng S¬n trong giai ®o¹n võa qua. Tµi liÖu tham kh¶o 1. TS: NguyÔn Duy Bét : Gi¸o tr×nh Th­¬ng m¹i quèc tÕ - NXBGD, 1998. 2. TS NguyÔn Cao V¨n : Gi¸o tr×nh Makerting Quèc tÕ - NXBGD, 2000. 3. Robert S. Pindyck & Daniel L.Rubinfeld : Microeconomics, 4. J. Shaw : ChiÕn l­îc thÞ tr­êng 5. T¹p chÝ Th­¬ng m¹i Sè 2+3/ 2001 - N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm 6. T¹p chÝ Tµi chÝnh Sè 11/2000 - ChÆn ®µ tôt hËu vµ chiÕn l­îc khuyÕn khÝch c¹nh tranh xuÊt khÈu. 7. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn 8. Th«ng t­ liªn tÞch cña Bé Th­¬ng m¹i, Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, Bé c«ng nghiÖp sè 29/2000/TTLT/BTM/BKH§T/BCN ngµy 07/9/2000. 9. C¸c b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Së Th­¬ng m¹i vµ du lÞch L¹ng S¬n (n¨m 1997 ®Õn th¸ng 1 - 2002). 10. C¸c b¸o c¸o tæng kÕt cña Së Th­¬ng m¹i vµ du lÞch L¹ng S¬n ( n¨m 2001). Môc lôc Trang Tµi liÖu tham kh¶o