Một số giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ trong VoIP
HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG KHOA VIỄN THÔNG I ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Mục lục Thuật ngữ viết tắt iv Lời nói đầu 8 Chương I. Tổng quan về mạng IP 2 và công nghệ VoIP 2 1.1 Kiến trúc TCP/IP 2 1.1.1 Đóng gói dữ liệu 3 1.1.2 Địa chỉ IP 4 1.1.3 Bộ định tuyến IP 6 1.1.4 Giao thức truyền tải tin cậy TCP 7 1.1.5 Giao thức truyền tải không tin cậy UDP 11 1.2 Giới thiệu chung về công nghệ VoIP 13 1.3 Cấu hình của mạng điện thoại IP 14 1.3.1 Thiết bị đầu cuối 16 1.3.2 Mạng truy nhập IP 16 1.3.3 Gatekeeper 17 1.3.4 Gateway 18 1.4 Các ứng dụng của VoIP 21 1.4.1 Dịch vụ thoại qua Internet 21 1.4.2 Thoại thông minh 22 1.4.3 Dịch vụ tính cước cho bị gọi 22 1.4.4 Dịch vụ Callback Web 23 1.4.5 Dịch vụ fax qua IP 23 1.4.6 Dịch vụ Call center 24 1.5 Các loại hình dịch vụ thoại qua IP 24 1.5.1 Máy điện thoại tới máy điện thoại 24 1.5.2 Máy tính tới máy điện thoại 25 1.5.3 Máy tính tới máy tính 25 1.6 Đánh số, chuyển đổi địa chỉ và định tuyến 26 1.7 Đặc điểm của VoIP 29 1.7.1 Các ưu điểm của VoIP 29 1.7.2 Các nhược điểm của VoIP 30 Kết luận chương I 32 Chương ii. Các kỹ thuật và giao thức hỗ trợ truyền tín hiệu thoại qua mạng IP 27 2.1 Giao thức thời gian thực RTP 27 2.1.1 Giao thức dòng thời gian thực RTSP( Real Time Stream Protocol ) 29 2.1.2 Giao thức điều khiển thời gian thực RTCP 31 2.1.3 Các định dạng payload 33 2.1.4 Giao thức giữ trước tài nguyên RSVP 34 2.2 Chuẩn H323 35 2.2.1 Chồng giao thức H.323 35 2.2.2 Chuyển đổi địa chỉ 36 2.2.2.1 Địa chỉ mạng 36 2.2.2.2 Định danh điểm truy nhập dịch vụ giao vận TSAP 37 2.2.2.3 Địa chỉ thế 37 2.2.3 Các kênh điều khiển 37 2.2.3.1 Kênh RAS 37 2.2.3.2 Kênh báo hiệu 40 2.2.3.3 Kênh điều khiển 42 2.2.4 Các thủ tục báo hiệu 43 2.2.4.1 Bước 1 - Thiết lập cuộc gọi 44 2.2.4.2 Bước 2 - Thiết lập kênh điều khiển 45 2.2.4.3 Bước 3 - Thiết lập kênh truyền thông 45 2.2.4.4 Bước 4 - Dịch vụ cuộc gọi 46 2.2.4.5 Bước 5 - Kết thúc cuộc gọi 48 2.3 Giao thức khởi đầu phiên SIP 48 2.3.1 Giới thiệu chung về giao thức SIP 48 2.3.2 Cơ chế hoạt động của giao thức SIP 50 2.3.3 Bản tin SIP 53 2.3.3.1 Các bản tin yêu cầu (Request) 54 2.3.3.2 Các bản tin trả lời (Respond) 55 2.3.4 Hội thoại (Dialog) 56 2.3.4.1 Tạo một Dialog 56 2.3.4.2 Xử lý các bản tin trong Dialog 57 2.3.4.3 Kết thúc một Dialog 58 2.3.5 Các chức năng của SIP 58 2.3.5.1 Đăng ký (Registration) 58 2.3.5.2 Truy vấn khả năng (Querying for Capabilities) 59 2.3.5.3 Khởi tạo phiên (Initiating a Session) 60 2.3.5.4 Hiệu chỉnh phiên (Modifying an existing Session) 61 2.3.5.5 Giải phóng phiên (Terminating a Session) 64 Kết luận chương II 65 Chương III. Đánh giá chất lượng 59 dịch vụ trong VoIP 59 3.1 Các yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng dịch vụ trong VoIP 59 3.1.1 Trễ 60 3.1.2 Jitter 64 3.1.3 Mất gói tin 64 3.2 Các biện pháp đảm bảo chất lượng dịch vụ 66 3.2.1 Nén tín hiệu thoại 67 3.2.1.1 Nguyên lý chung của bộ mã hoá CELP 69 3.2.1.2 Nguyên lý mã hoá CS-ACELP 69 3.2.1.3 Chuẩn nén G.729A 70 3.2.1.4 Chuẩn nén G.729B 71 3.2.1.5 Chuẩn nén G.723.1 74 3.2.1.6 Chuẩn nén GSM 06.10 76 3.2.2 Các cơ chế điều khiển chất lượng dịch vụ bên trong một phần tử mạng 77 3.2.2.1 Các thuật toán xếp hàng 77 3.2.2.2 Định hình lưu lượng 80 3.2.2.3 Các cơ chế tăng hiệu quả đường truyền 80 3.2.3 Báo hiệu phục vụ điều khiển chất lượng dịch vụ 80 3.3 Các phương pháp đo thử 81 3.3.1 Đo chất lượng thoại IP 81 3.3.1.1 Phương pháp "Điểm đánh giá trung bình (MOS-Mean Opinion Score) 81 3.3.1.2 Đo chất lượng tiếng nói theo cảm nhận (PSQM) 82 3.3.1.3 Các đặc tính truyền dẫn và Mô hình-E (E-Model) 83 3.3.1.4 Các phép đo chất lượng tiếng nói khác 84 3.3.1.5 Phép đo chất lượng thoại nào nên được sử dụng 85 3.3.2 Đo thử VoIP 86 3.3.2.1 Phân tích mạng VoIP 86 3.3.2.2 Phân tích thoại đầu cuối tới đầu cuối 87 3.3.2.3 Đo thử mức căng thẳng báo hiệu 89 Kết luận chương III 90 Chương IV. Một số kỹ thuật 85 nâng cao chất lượng dịch vụ trong VoIP 85 4.1 Chỉnh sửa dữ liệu phía người gửi (Sender-Based Repair) 85 4.1.1 Sửa lỗi trước (Forward Error Correction) 86 4.1.1.1 FEC độc lập với môi trường (Media-independent FEC) 86 4.1.1.2 FEC phụ thuộc vào môi trường (Media-specific FEC) 88 4.1.1.3 Điều khiển tắc nghẽn (Congestion Control) 89 4.1.2 Đan xen (Interleaving) 90 4.1.3 Sự phát lại gói tin (Retransmission) 91 4.2 Các kỹ thuật sửa lỗi phía người nhận (Receiver-based repair) 92 4.2.1 Sửa lỗi trên cơ sở chèn gói (Insertion-Based Repair) 94 4.2.1.1 Sự thay thế bằng khoảng lặng (Silence Substitution) 94 4.2.1.2 Chèn bằng tạp âm (Noise Substitution) 94 4.2.1.3 Lặp (Repetition) 95 4.2.2 Sửa lỗi bằng phương pháp nội suy (Interpolation-Based Repair) 95 4.2.3 Sửa lỗi bằng cách tái tạo (Regeneration-Based Repair) 95 4.2.3.1 Nội suy trạng thái truyền dẫn (Interpolation of Transmitted State) 96 4.2.3.2 Phục hồi trên cơ sở mô hình (Model-Based Recovery) 96 Kết luận chương IV 98 Kết luận chung 96 Tài liệu tham khảo 97 Lời nói đầu Ngày nay, công nghiệp viễn thông đã đạt những thành tựu to lớn. Nhờ sự phát triển của kỹ thuật số, kỹ thuật phần cứng và công nghệ phần mềm đã và đang đem lại cho người sử dụng các dịch vụ mới đa dạng và phong phú. Mạng IP và các dịch vụ ứng dụng công nghệ IP có các ưu điểm như tính linh hoạt, khả năng mở rộng dễ dàng cũng hiệu quả sử dụng cao . đã và đang dần chiếm ưu thế trên thị trường viễn thông thế giới. Nhiều nghiên cứu về công nghệ IP đã được thực hiện để đưa ra các giải pháp tiến đến một mạng hội tụ toàn IP. Trong đó, bước triển khai đầu tiên chính là loại hình dịch vụ thoại qua giao thức Internet VoIP. Mạng IP vốn là mạng không đảm bảo chất lượng dịch vụ. Chính vì vậy muốn chất lượng dịch vụ được đảm bảo thì người ta cần phải thêm vào mạng đó một số phần tử khác cũng như thiết kế các giao thức phù hợp để có thể đảm bảo chất lượng dịch vụ cho người dùng, đây chính là công nghệ VoIP. Việc nâng cao chất lượng dịch vụ trong VoIP là vấn đề không thể thiếu được nhằm cải thiện hơn nữa chất lượng dịch vụ cho người sử dụng. Đứng trước sự phát triển nhanh chóng của các hệ thống VoIP, việc tìm hiểu và nghiên cứu về công nghệ VoIP nói chung và vấn đề nâng cao chất lượng dịch vụ trong VoIP nói riêng là một vấn đề rất quan trọng. Chính vì vậy mà tôi lựa chọn đề tài này để thực hiện đồ án tốt nghiệp của mình. Đồ án đã tiến hành nghiên cứu "Một số giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ trong VoIP", trong đó đồ án chủ yếu nghiên cứu một số kỹ thuật phục hồi các gói bị mất cho luồng thoại và audio. Bản đồ án được chia làm bốn chương: Chương I. Tổng quan về mạng IP và công nghệ VoIP: Trình bày kiến trúc về TCP/IP, cấu hình của mạng điện thoại IP, các ứng dụng của VoIP cũng như các loại hình dịch vụ thoại qua VoIP. Chương II. Các kỹ thuật và giao thức hỗ trợ truyền tín hiệu thoại qua mạng IP: Trình bày giao thức thời gian thực RTP và đặc biệt đi sâu nghiên cứu về hai giao thức báo hiệu H.323 và SIP. Chương III. Đánh giá chất lượng dịch vụ trong VoIP: Trình bày các yếu tố đảm bảo chất lượng dịch vụ trong VoIP, các biện pháp đảm bảo chất lượng dịch vụ và các phương pháp để đo thử chất lượng dịch vụ đó. Chương IV. Một vài kỹ thuật nâng cao chất lượng dịch vụ trong VoIP: Trình bày về các phương pháp sửa lỗi phía người gửi và phía người nhận dùng cho tín hiệu audio như chèn, lặp, nội suy, hiệu chỉnh lỗi trước (FEC) Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của TS. Nguyễn Tiến Ban cùng các ý kiến đóng góp quý báu của các bạn trong lớp D2001VT đã giúp đỡ em hoàn thành bản đồ án tốt nghiệp này.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Một số giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ trong VoIP, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
c t¨ng Ých cña b¶ng m·). C¸c tham sè nµy sÏ ®îc m· ho¸ vµ truyÒn ®i.
T¹i phÝa thu, c¸c tham sè nµy sÏ ®îc sö dông ®Ó kh«i phôc c¸c tham sè tÝn hiÖu kÝch thÝch vµ c¸c tham sè cña bé läc tæng hîp. TÝn hiÖu tiÕng nãi sÏ ®îc kh«i phôc b»ng c¸ch läc c¸c tham sè tÝn hiÖu kÝch thÝch nµy th«ng qua bé läc tæng hîp ng¾n h¹n. Bé läc tæng hîp ng¾n h¹n dùa trªn c¬ së bé läc dù b¸o tuyÕn tÝnh LP bËc 10. Bé läc tæng hîp dµi h¹n, hay bé läc tæng hîp ®é cao dïng cho viÖc lµm trßn m· thÝch øng. Sau khi kh«i phôc, nhê bé läc sau tiÕng nãi sÏ ®îc lµm t¨ng ®é trung thùc.
3.2.1.3 ChuÈn nÐn G.729A
G729A lµ thuËt to¸n m· ho¸ tiÕng nãi tiªu chuÈn cho tho¹i vµ sè liÖu ®ång thêi sè ho¸ (DSVD). G.729A lµ sù trao ®æi luång bit víi G.729, cã nghÜa lµ tÝn hiÖu ®îc m· ho¸ b»ng thuËt to¸n G.729A cã thÓ ®îc gi¶i m· th«ng qua thuËt to¸n G.729 vµ ngîc l¹i. Gièng nh G.729, nã sö dông thuËt to¸n dù b¸o tuyÕn tÝnh m· kÝch thÝch ®¹i sè ®îc cÊu tróc liªn kÕt (CS-ACELP) víi c¸c khung 10ms. Tuy nhiªn mét vµi thuËt to¸n thay ®æi sÏ ®îc giíi thiÖu mµ kÕt qu¶ cña c¸c thuËt to¸n nµy lµm gi¶m 50% ®é phøc t¹p.
Nguyªn lý chung cña bé m· ho¸ vµ gi¶i m· cña thuËt to¸n G.729A gièng víi G.729. C¸c thñ tôc lîng tö ho¸ vµ ph©n tÝch LP cña c¸c ®é khuyÕch ®¹i b¶ng m· cè ®Þnh vµ thÝch øng gièng nh G.729. C¸c thay ®æi thuËt to¸n chÝnh so víi G.729 sÏ tæng kÕt nh sau:
- Bé läc träng sè thô c¶m sö dông c¸c tham sè bé läc LP ®· lîng tö vµ ®îc biÓu diÔn lµ W(z) = A(z)/A(z/g) víi gi¸ trÞ cè ®Þnh g = 0,75.
- Ph©n tÝch ®é lªn giäng m¹ch vßng hë ®îc ®¬n gi¶n ho¸ b»ng c¸ch sö dông ph¬ng ph¸p decimation (cã nghÜa lµ trÝch 10 lÊy 1) trong khi tÝnh sù t¬ng quan cña tiÕng nãi träng sè.
- C¸c tÝnh to¸n ph¶n øng xung cña bé läc tæng hîp träng sè W(z)/A(z) cña tÝn hiÖu ban ®Çu vµ viÖc thiÕt lËp tr¹ng th¸i ban ®Çu cña bé läc ®îc ®¬n gi¶n ho¸ b»ng c¸ch thay thÕ W(z) b»ng 1/A(z/g).
- ViÖc t×m b¶ng m· thÝch øng ®îc ®¬n gi¶n ho¸. Thay v× t×m tËp trung ë m¹ch vßng tæ ong, gi¶i ph¸p t×m s¬ ®å h×nh c©y ®é s©u tríc ®îc sö dông.
- T¹i bé gi¶i m·, bé läc sau sÏ ®îc ®¬n gi¶n b»ng c¸ch sö dông chØ c¸c ®é trÔ nguyªn.
C¶ hai bé m· ho¸ G.729 vµ G.729A ®· ®îc thö nghiÖm trªn vi m¹ch T1 TMS320C50 DSP. Trong khi thö nghiªm USH, thuËt to¸n m· hãa song c«ng G.729A yªu cÇu 12,4 MIPS, trong khi G.729 yªu cÇu 22,3 MIPS. Sö dông G.729A gi¶m ®îc kho¶ng 50% ®é phøc t¹p so víi sö dông G.729 víi viÖc gi¶m mét Ýt chÊt lîng trong trêng hîp 3 bé ®«i ( m· hãa/gi¶i m·) vµ trong trêng hîp cã t¹p ©m nÒn.
3.2.1.4 ChuÈn nÐn G.729B
G.729B ®a ra mét nguyªn lý nÐn im lÆng tèc ®é bit thÊp ®îc thiÕt kÕ vµ tèi u ho¸ ®Ó lµm viÖc trung ®îc víi c¶ G.729 vµ g.729A phøc t¹p thÊp. §Ó ®¹t ®îc viÖc nÐn im lÆng tèc ®é bit thÊp chÊt lîng tèt, mét m« ®un bé dß ho¹t ®éng tho¹i khung c¬ b¶n lµ yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó dß c¸c khung tho¹i kh«ng tÝch cùc, gäi lµ c¸c khung t¹p ©m nÒn hoÆc khung im lÆng. §èi víi c¸c khung tho¹i kh«ng tÝch cùc ®· dß ®îc nµy, mét m« ®un truyÒn gi¸n ®o¹n ®o sù thay ®æi theo thêi gian cña ®Æc tÝnh tÝn hiÖu tho¹i kh«ng tÝch cùc vµ quyÕt ®Þnh xem cã mét khung m« t¶ th«ng tin im lÆng míi kh«ng cã thÓ ®îc göi ®i ®Ó duy tr× chÊt lîng t¸i t¹o cña t¹p ©m nÒn t¹i ®Çu cuèi thu. NÕu cã mét khung nh thÕ ®îc yªu cÇu, c¸c tham sè n¨ng lîng vµ phæ m« t¶ c¸c ®Æc tÝnh c¶m nhËn ®îc cña t¹p ©m nÒn ®îc m· ho¸ vµ truyÒn ®i mét c¸ch hiÖu qu¶ dïng khung 15 b/khung. T¹i ®Çu cuèi thu, m«®un t¹o ra ©m phï hîp sÏ t¹o t¹p ©m nÒn ®Çu ra sö dông tham sè cËp nhËt ®· ph¸t hoÆc c¸c tham sè ®· cã tríc ®ã. T¹p ©m nÒn tæng hîp ®¹t ®îc b»ng c¸ch läc dù b¸o tuyÕn tÝnh tÝn hiÖu kÝch thÝch gi¶ tr¾ng ®îc t¹o ra trong néi bé cña møc ®iÒu khiÓn. Ph¬ng ph¸p m· ho¸ t¹p ©m nÒn tiÕt kiÖm tèc ®é bit cho tiÕng nãi m· ho¸ t¹i tèc ®é bit trung b×nh thÊp 4kbps trong cuéc ®µm tho¹i tiÕng nãi b×nh thêng ®Ó duy tr× chÊt lîng t¸i t¹o.
§èi víi c¸c øng dông DSVD (Digital Simultaneous Voice and Data: tho¹i vµ sè liÖu ®ång thêi sè ho¸) vµ ®é nh¹y tèc ®é bit kh¸c, G729B lµ ®iÒu kiÖn tèi cÇn thiÕt ®Ó gi¶m tèc ®é bit h¬n n÷a b»ng c¸ch sö dông c«ng nghÖ nÐn im lÆng. Khi kh«ng cã tiÕng nãi, tèc ®é bit cã thÓ gi¶m, gi¶i phãng dung lîng kªnh cho c¸c øng dông x¶y ra ®ång thêi, vÝ dô nh c¸c ®êng truyÒn tiÕng kh¸c trong ®iÖn tho¹i tÕ bµo ®a truy nhËp ph©n kªnh theo m·/ theo thêi gian (TDMA/CDMA) hoÆc truyÒn sè liÖu ®ång thêi. Mét phÇn ®¸ng kÓ trong c¸c cuéc ®µm tho¹i th«ng thêng lµ im lÆng, trung b×nh lªn tíi 60% cña mét cuéc ®µm tho¹i hai chiÒu. Trong suèt qu¸ tr×nh im lÆng, thiÕt bÞ ®Çu vµo tiÕng vÝ dô nh tai nghe, sÏ thu th«ng tin tõ m«i trêng ån. Møc vµ ®Æc tÝnh ån cã thÓ thay ®æi ®¸ng kÓ, tõ mét phßng im lÆng tíi ®êng phè ån µo hoÆc tõ mét chiÕc xe « t« chuyÓn b¸nh nhanh. Tuy nhiªn, hÇu hÕt c¸c nguån t¹p ©m thêng mang Ýt th«ng tin h¬n th«ng tin tiÕng. V× vËy trong c¸c chu kú kh«ng tÝch cùc tû sè nÐn sÏ cao h¬n. NhiÒu øng dông ®iÓn h×nh, vÝ dô hÖ thèng toµn cÇu ®èi víi ®iÖn tho¹i di ®éng GSM, sö dông viÖc dß t×m chu kú im lÆng vµ chÌn t¹p ©m phï hîp ®Ó t¹o ®îc hiÖu qu¶ m· ho¸ cao h¬n.
XuÊt ph¸t tõ quan niÖm vÒ dß t×m im lÆng vµ chÌn t¹p ©m phï hîp dÉn tíi c¸c c«ng nghÖ m· ho¸ tiÕng mÉu kÐp. C¸c mÉu kh¸c nhau bëi tÝn hiÖu ®Çu vµo, ®îc biÓu thÞ lµ: tho¹i tÝch cùc ®èi víi tiÕng nãi vµ lµ tho¹i kh«ng tÝch cùc ®èi víi im lÆng hoÆc t¹p ©m nÒn, ®îc x¸c ®Þnh bëi sù ph©n lo¹i tÝn hiÖu. Sù ph©n lo¹i nµy cã thÓ ®îc thùc hiÖn bªn trong hoÆc bªn ngoµi bé m· ho¸ tiÕng nãi. Bé m· ho¸ tiÕng toµn tèc cã thÓ cã t¸c dông trong qu¸ tr×nh tiÕng tho¹i tÝch cùc, nhng cã mét nguyªn lý m· ho¸ kh¸c ®îc dïng ®èi víi tÝn hiÖu tho¹i kh«ng tÝch cùc, sö dông bit Ýt h¬n vµ t¹o ra tû sè nÐn trung b×nh cao h¬n. Sù ph©n lo¹i nµy ®îc gäi chung lµ bé dß ho¹t ®éng tho¹i (VAD: Voice Activity Detector) vµ ®Çu ra cña bé nµy gäi lµ møc ho¹t ®éng tho¹i. Møc ho¹t ®éng tho¹i lµ 1 khi cã mÆt ho¹t ®éng tho¹i vµ lµ 0 khi kh«ng cã ho¹t ®éng tho¹i.
ThuËt to¸n VAD vµ bé m· ho¸ tiÕng nãi kh«ng tÝch cùc, gièng víi c¸c bé m· ho¸ G.729 vµ G.729A, ®îc thùc hiÖn trªn c¸c khung cña tiÕng nãi ®· ®îc sè ho¸. §Ó phï hîp, kÝch thíc c¸c khung gièng nhau ®îc dïng cho mäi s¬ ®å vµ kh«ng cã ®é trÔ thªm vµo nµo ®îc t¹o ra bëi thuËt to¸n VAD hoÆc bé m· ho¸ tho¹i kh«ng tÝch cùc. §Çu vµo bé m· ho¸ tiÕng nãi lµ tÝn hiÖu tiÕng nãi ®Õn ®· ®îc sè ho¸. Víi mçi khung tiÕng nãi ®Çu vµo, VAD ®a ra møc ho¹t ®éng tho¹i, møc nµy ®îc dïng nh mét chuyÓn m¹ch gi÷a c¸c bé m· ho¸ tho¹i tÝch cùc vµ tho¹i kh«ng tÝch cùc. Khi bé m· ho¸ tho¹i tÝch cùc cã t¸c dông, luång bit tho¹i tÝch cùc sÏ göi tíi bé gi¶i m· tÝch cùc cho mçi khung. Tuy nhiªn, trong c¸c chu kú kh«ng tÝch cùc, bé m· ho¸ tho¹i kh«ng tÝch cùc cã thÓ ®îc chän ®Ó göi c¸c th«ng tin míi nhÊt gäi lµ bé m« t¶ viÖc chÌn im lÆng (SID: Silence Insertion Descriptor) tíi bé gi¶i m· kh«ng tÝch cùc hoÆc kh«ng göi g× c¶. Kü thuËt nµy cã tªn lµ truyÒn gi¸n ®o¹n (DTX: Discontinuous Transmission). Víi mçi khung, ®Çu ra cña mçi bé gi¶i m· ®îc dïng lµm tÝn hiÖu kh«i phôc.
3.2.1.5 ChuÈn nÐn G.723.1
KhuyÕn nghÞ G.723.1 ®a ra mét bé m· ho¸ tiªu chuÈn dïng ®Ó nÐn tÝn hiÖu tiÕng nãi hoÆc c¸c tÝn hiÖu audio kh¸c cña c¸c dÞch vô ®a ph¬ng tiÖn t¹i tèc ®é rÊt thÊp, gièng víi phÇn tiªu chuÈn cña hä H.323.
VÒ tèc ®é bit: Bé m· ho¸ nµy cã hai tèc ®é bit: 5,3 kbps vµ 6,3 kbps. Bé m· ho¸ cã tèc ®é cao h¬n sÏ cã chÊt lîng tèt vµ, céng thªm tÝnh linh ho¹t, cung cÊp cho c¸c nhµ thiÕt kÕ hÖ thèng. Bé m· hãa vµ gi¶i m· b¾t buéc ph¶i cã c¶ hai tèc ®é bit nµy. Chóng cã thÓ chuyÓn m¹ch ®îc gi÷a hai tèc ®é bit t¹i bÊt kú ®êng biªn giíi nµo ®ã cña khung. Khi tÝn hiÖu lµ phi tho¹i th× cã thÓ lùa chän mét tèc ®é bit biÕn thiªn ®Ó truyÒn kh«ng liªn tôc vµ ®iÒu khiÓn nh÷ng kho¶ng trèng.
TÝn hiÖu ®Çu vµo cã thÓ cã cña bé m· ho¸ nµy tèi u ho¸ tÝn hiÖu tiÕng nãi víi chÊt lîng cao t¹i c¸c tèc ®é bit ®· nãi ë trªn víi mét ®é h¹n chÕ vÒ ®é phøc t¹p. Bé m· ho¸ nµy dïng ®Ó m· ho¸ tiÕng nãi vµ c¸c tÝn hiÖu audio kh¸c víi c¸c khung dïng kü thuËt m· ho¸ ph©n tÝch b»ng tæng hîp dù b¸o tuyÕn tÝnh. TÝn hiÖu kÝch thÝch, ®èi víi bé m· ho¸ tèc ®é bit cao h¬n, lµ lîng tö ho¸ ®óng cùc ®¹i ®a xung (MP-MLQ: Multipulse Maximum Likelihood Quantization) vµ ®èi víi bé m· ho¸ cã tèc ®é bit thÊp h¬n, lµ dù ®o¸n tuyÕn tÝnh kÝch thÝch m· ®¹i sè (ACELP). KÝch thÝch khung lµ 30ms, céng thªm 7,5ms look-ahead, t¹o ra trÔ xö lý thuËt to¸n tæng céng lµ 37,5ms. Toµn bé trÔ thªm vµo bé m· ho¸ lµ tæng cña: TrÔ xö lý, trÔ truyÒn dÉn trªn c¸c ®êng truyÒn th«ng tin vµ trÔ ®Öm cña c¸c giao thøc ghÐp kªnh.
a.Nguyªn lý bé m· ho¸ G.723.1
TÝn hiÖu PCM 64kbps ®Çu vµo (theo luËt A hoÆc m) qua bé m· ho¸ nµy ®îc lÊy mÉu t¹i tÇn sè 8kHz, sau ®ã qua bé chuyÓn ®æi thµnh tÝn hiÖu PCM ®Òu 16 bit ®a tíi ®Çu vµo bé m· ho¸. TÝn hiÖu ®Çu ra bé gi¶i m· sÏ ®îc chuyÓn ®æi thµnh tÝn hiÖu PCM theo ®óng tÝn hiÖu ®Çu vµo. C¸c ®Æc tÝnh ®Çu vµo/ ®Çu ra kh¸c, gièng nh cña tÝn hiÖu PCM 64kbps (theo khuyÕn nghÞ ITU G.711), sÏ ®îc chuyÓn ®æi thµnh tÝn hiÖu PCM ®Òu 16 bit t¹i ®Çu vµo bé m· ho¸, hoÆc tÝn hiÖu PCM ®Òu 16 bit sÏ ®îc chuyÓn ®æi thµnh tÝn hiÖu ra PCM theo ®óng quy luËt cña tÝn hiÖu ®Çu vµo ë bé gi¶i m·. Bé m· ho¸ dùa trªn nguyªn lý bé m· ho¸ ph©n tÝch b»ng tæng hîp dù b¸o tuyÕn tÝnh vµ cè g¾ng cùc tiÓu hãa sai sè cã tÝnh träng sè thô c¶m. Bé m· ho¸ thùc hiÖn theo tõng khung 240 mÉu. §iÒu nµy t¬ng ®¬ng víi chu kú khung lµ 30ms vµ tÇn sè lÊy mÉu lµ 8kHz. T¹i mçi khèi, ®Çu tiªn tÝn hiÖu ®îc ®a qua bé läc th«ng cao ®Ó lo¹i bá thµnh phÇn tÝn hiÖu mét chiÒu DC vµ sau ®ã ®îc chia thµnh 4 khung con. Víi mçi khung con sö dông tÝn hiÖu ®Çu vµo cha xö lý ®Ó tÝnh to¸n bé läc m· ho¸ dù b¸o tuyÕn tÝnh bËc 10 (LPC). Bé läc LPC cña khung con cuèi cïng sÏ ®îc lîng tö ho¸ b»ng ph¬ng ph¸p lîng tö ho¸ vect¬ ph©n chia dù b¸o (PSVQ: Predictive Split Vector Quantizer). C¸c hÖ sè LPC cha ®îc lîng tö sÏ ®îc dïng ®Ó kh«i phôc bé läc träng sè thô c¶m ng¾n h¹n.
Víi mçi hai ph©n khung (120) mÉu, sÏ sö dông tÝn hiÖu tiÕng nãi träng sè ®Ó tÝnh to¸n chu kú lªn giäng tiÕng nãi m¹ch vßng kÝn LOL. Chu kú lªn giäng tiÕng nãi ®îc tÝnh trong kho¶ng tõ 18 ®Õn 142 mÉu. Sau ®ã tÝn hiÖu tiÕng nãi sÏ ®îc xö lý theo tõng ph©n khung c¬ b¶n 60 mÉu. Sö dông ®¸nh gi¸ chu kú lªn giäng tiÕng nãi tríc ®Ó kh«i phôc bé läc d¹ng ån sãng hµi. Ph¶n øng xung ®îc t¹o bëi viÖc ®Êu nèi bé läc tæng hîp LPC, bé läc cã tÝnh träng sè thô c¶m formant vµ bé läc d¹ng t¹p ©m sãng hµi. Ngêi ta sö dông ph¶n øng xung nµy cho c¸c phÐp tÝnh to¸n tiÕp sau.
Bé dù ®o¸n chu kú lªn giäng m¹ch vßng kÝn ®îc tÝnh to¸n b»ng c¸ch sö dông ®¸nh gi¸ chu kú lªn giäng, LOL, vµ ph¶n øng xung. Ngêi ta xö dông bé dù ®o¸n lªn giäng bËc 5. Chu kú lªn giäng sÏ ®îc tÝnh lµ gÇn ®óng gi¸ trÞ vi sai nhá cña ®¸nh gi¸ lªn giäng m¹ch vßng hë. Thµnh phÇn thªm vµo bé dù ®o¸n lªn giäng sau ®ã sÏ ®îc lo¹i bá khái vect¬ ban ®Çu. C¶ hai gi¸ trÞ chu kú lªn giäng vµ gi¸ trÞ vi sai cña nã sÏ ®îc truyÒn vÒ phÝa bé gi¶i m·.
Cuèi cïng, c¸c thµnh phÇn kh«ng ®îc dù ®o¸n cña tÝn hiÖu kÝch thÝch sÏ ®îc lÊy gÇn ®óng. §èi víi bé m· ho¸ cã tèc ®é bÝt cao, ngêi ta sö dông gi¸ trÞ kÝch thÝch lîng tö ho¸ gÇn ®óng cùc ®¹i ®a xung (MP-MLQ), vµ ®èi víi bé m· ho¸ cã tèc ®é bit thÊp, ngêi ta sö dông gi¸ trÞ kÝch thÝch m· ®¹i sè (ACELP).
b.Nguyªn lý bé gi¶i m· G.723.1
Bé gi¶i m· ®îc thùc hiÖn trªn nguyªn lý c¬ b¶n tõng khung. §Çu tiªn c¸c chØ sè cña bé läc LPC sÏ ®îc gi¶i m·, sau ®ã bé gi¶i m· sÏ kh«i phôc bé läc tæng hîp LPC. §èi víi mçi ph©n khung, c¶ hai gi¸ trÞ kÝch thÝch b¶n m· cè ®Þnh vµ gi¸ trÞ kÝch thÝch b¶ng m· thÝch øng sÏ ®îc gi¶i m· vµ ®a tíi ®Çu vµo bé läc tæng hîp LPC. Bé läc sau thÝch øng bao gåm formant vµ bé läc sau lªn giäng phÝa sau-phÝa tríc (forward-backward). TÝn hiÖu kÝch thÝch sÏ ®îc ®a tíi ®Çu vµo bé läc sau lªn giäng, ®Çu ra bé läc sau lªn giäng ®îc ®a tíi ®Çu vµo bé läc tæng hîp, vµ ®Çu ra bé läc tæng hîp sÏ ®îc ®a tíi ®Çu vµo bé läc sau formant (formant posfilter).
3.2.1.6 ChuÈn nÐn GSM 06.10
§Çu vµo bé nÐn GSM 06.10 bao gåm c¸c khung 160 mÉu c¸c tÝn hiÖu PCM tuyÕn tÝnh lÊy mÉu t¹i tÇn sè 8kHz. Chu kú mçi khung lµ 20 ms, kho¶ng mét chu kú thanh m«n ®èi víi nh÷ng ngêi cã giäng nãi cùc thÊp, vµ kho¶ng mêi chu kú thanh m«n ®èi víi nh÷ng ngêi cã giäng nãi cùc cao. §©y lµ kho¶ng thêi gian rÊt ng¾n vµ trong kho¶ng nµy sãng tiÕng nãi thay ®æi kh«ng nhiÒu l¾m. §é trÔ truyÒn dÉn th«ng tin ®îc tÝnh b»ng tæng thêi gian xö lý vµ kÝch thíc khung cña thuËt to¸n.
Bé m· ho¸ thùc hiÖn nÐn mét khung tÝn hiÖu ®Çu vµo 160 mÉu (20ms) vµo mét khung 260 bit. Nh vËy mét gi©y nã sÏ thùc hiÖn nÐn ®îc 13.103 bit (t¬ng ®¬ng víi 1625 byte). Do vËy ®Ó nÐn mét megabyte tÝn hiÖu chØ cÇn mét thêi gian cha ®Çy 10 phót.
Trung t©m cña qu¸ tr×nh xö lý tÝn hiÖu lµ bé läc. §Çu ra bé läc phô thuéc rÊt nhiÒu vµo gi¸ trÞ ®Çu vµo ®¬n cña nã. Khi cã mét d·y c¸c gi¸ trÞ ®a qua bé läc th× d·y tÝn hiÖu nµy sÏ ®îc dïng ®Ó kÝch thÝch bé läc. D¹ng cña bé nÐn GSM 06.10 dïng ®Ó nÐn tÝn hiÖu tiÕng nãi bao gåm hai bé läc vµ mét gi¸ trÞ kÝch thÝch ban ®Çu. Bé läc ng¾n h¹n dù b¸o tuyÕn tÝnh, ®îc ®Æt t¹i tÇng ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh nÐn vµ t¹i tÇng cuèi cïng trong suèt qu¸ tr×nh gi·n, ®îc gi¶ sö tu©n theo quy luËt ©m thanh cña mòi vµ c¬ quan ph¸t thanh. Nã ®îc kÝch thÝch bëi ®Çu ra cña bé läc dù b¸o dµi h¹n (LTP: long-term predictor).
3.2.2 C¸c c¬ chÕ ®iÒu khiÓn chÊt lîng dÞch vô bªn trong mét phÇn tö m¹ng
3.2.2.1 C¸c thuËt to¸n xÕp hµng
Mét c¸ch ®Ó c¸c phÇn tö m¹ng xö lý c¸c dßng lu lîng ®Õn lµ sö dông c¸c thuËt to¸n xÕp hµng ®Ó s¾p xÕp c¸c lo¹i lu lîng. C¸c thuËt to¸n xÕp hµng hay dïng lµ:
- XÕp hµng vµo tríc ra tríc (FIFO Queuing).
- XÕp hµng theo møc u tiªn (PQ - Priority Queuing).
- XÕp hµng tuú biÕn (CQ - Custom Queuing).
- XÕp hµng theo c«ng b»ng träng sè (WFQ - Weighted Fair Queuing).
a.FIFO Queuing
Trong d¹ng ®¬n gi¶n nhÊt, thuËt to¸n vµo tríc ra tríc liªn quan ®Õn viÖc lu tr÷ gãi th«ng tin khi m¹ng bÞ t¾c nghÏn vµ råi chuyÓn tiÕp c¸c gãi ®i theo thø tù mµ chóng ®Õn khi m¹ng kh«ng cßn bÞ t¾c n÷a. FIFO trong mét vµi trêng hîp lµ thuËt to¸n mÆc ®Þnh v× tÝnh ®¬n gi¶n vµ kh«ng cÇn ph¶i cã sù thiÕt ®Æt cÊu h×nh nhng nã cã mét vµi thiÕu sot. ThiÕu sãt quan träng nhÊt lµ FIFO kh«ng ®a ra sù quyÕt ®Þnh nµo vÒ tÝnh u tiªn cña c¸c gãi còng nh lµ kh«ng cã sù b¶o vÖ m¹ng nµo chèng l¹i nh÷ng øng dông (nguån ph¸t gãi) cã lçi. Mét nguån ph¸t gãi lçi ph¸t qu¸ ra mét lu lîng lín ®ét ngét cã thÓ lµ t¨ng ®é trÔ cña c¸c lu lîng cña c¸c øng dông thêi gian thùc vèn nh¹y c¶m vÒ thêi gian. FIFO lµ thuËt to¸n cÇn thiÕt cho viÖc ®iÒu khiÓn lu lîng m¹ng trong giai ®o¹n ban ®Çu nhng víi nh÷ng m¹ng th«ng minh hiÖn nay ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng thuËt to¸n phøc t¹p h¬n, ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu kh¾t khe h¬n.
b. PQ - Priority Queuing
H×nh 3.7: XÕp hµng theo møc yªu tiªn
ThuËt to¸n PQ ®¶m b¶o r»ng nh÷ng lu lîng quan träng sÏ cã ®îc sù xö lý nhanh h¬n. ThuËt to¸n ®îc thiÕt kÕ ®Ó ®a ra tÝnh u tiªn nghiªm ngÆt ®èi víi nh÷ng dßng lu lîng quan träng. PQ cã thÓ thùc hiÖn u tiªn c¨n cø vµo giao thøc, giao diÖn truyÒn tíi, kÝch thíc gãi, ®Þa chØ nguån hoÆc ®i¹ chØ ®Ých ...Trong thuËt to¸n, c¸c gãi ®îc ®Æt vµo 1 trong c¸c hµng ®îi cã møc u tiªn kh¸c nhau dùa trªn c¸c møc ®é u tiªn ®îc g¸n (VÝ dô nh bèn møc u tiªn lµ High, Medium, Normal, vµ Low) vµ c¸c gãi trong hµng ®îi cã møc u tiªn cao sÏ ®îc xö lý ®Ó truyÒn ®i tríc. PQ ®îc cÊu h×nh dùa vµo c¸c sè liÖu thèng kª vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña m¹ng vµ kh«ng tù ®éng thÝch nghi khi ®iÒu kiÖn cña m¹ng thay ®æi.
c.Custom Queuing
CQ ®îc t¹o ra ®Ó cho phÐp c¸c øng dông kh¸c nhau cïng chia sÎ m¹ng víi c¸c yªu cÇu tèi thiÓu vÒ b¨ng th«ng vµ ®é trÔ. Trong nh÷ng m«i trêng nµy, b¨ng th«ng ph¶i ®îc chia mét c¸ch tØ lÖ cho nh÷ng øng dông vµ ngêi sö dông. CQ xö lý lu lîng b»ng c¸ch g¸n cho mçi lo¹i gãi th«ng tin trong m¹ng mét sè lîng cô thÓ kh«ng gian hµng ®îi vµ phôc vô c¸c hµng ®îi ®ã theo thuËt to¸n round-robin (round-robin fashion). Còng gièng nh PQ, CQ kh«ng tù thÝch øng ®îc khi ®iÒu kiÖn cña m¹ng thay ®æi.
H×nh 3.8: ThuËt to¸n xÕp hang tuú biÕn
d. WFQ - Weighted Fair Queuing
Trong trêng hîp muèn cã mét m¹ng cung cÊp ®îc thêi gian ®¸p øng kh«ng ®æi trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lu lîng trªn m¹ng thay ®æi th× gi¶i ph¸p lµ thuËt to¸n WFQ. ThuËt to¸n WFQ t¬ng tù nh CQ nhng c¸c gi¸ trÞ sö dông b¨ng th«ng g¸n cho c¸c lo¹i gãi kh«ng ®îc g¸n mét c¸c cè ®Þnh bëi ngêi sö dông mµ ®îc hÖ thèng tù ®éng ®iÒu chØnh th«ng qua hÖ thèng b¸o hiÖu QoS.
WFQ ®îc thiÕt kÕ ®Ó gi¶m thiÓu viÖc thiÕt ®Æt cÊu h×nh hµng ®îi vµ tù ®éng thÝch øng víi sù thay ®æi ®iÒu kiÖn lu lîng cña m¹ng. ThuËt to¸n nµy phï hîp víi hÇu hÕt c¸c øng dông ch¹y trªn nh÷ng ®êng truyÒn kh«ng qu¸ 2Mbps.
3.2.2.2 §Þnh h×nh lu lîng
§Þnh h×nh lu lîng cung cÊp mét c¬ chÕ ®iÒu khiÓn lu lîng t¹i mét giao diÖn cô thÓ. Nã gi¶m lu lîng th«ng tin ®i ra khái giao diÖn ®Ó tr¸nh lµm m¹ng bÞ t¾c nghÏn b»ng c¸c buéc tèc ®é th«ng tin ®i ra ë mét tèc ®é bÝt cô thÓ ®èi víi trêng hîp lu lîng t¨ng ®ét ngét. Nguyªn t¾c ®Þnh h×nh lu lîng lµ ph©n lo¹i gãi th«ng tin ®Ó cho truyÒn qua hoÆc lo¹i bá.
3.2.2.3 C¸c c¬ chÕ t¨ng hiÖu qu¶ ®êng truyÒn
a. Ph©n m¶nh vµ truyÒn ®an xen LFI
C¸c gãi th«ng tin cña c¸c dÞch vô kh¸c nhau cã kÝch thíc kh¸c nhau. VÝ dô nh gãi th«ng tin cña dßng lu lîng t¬ng t¸c (telnet) hay cña tho¹i cã kÝch thíc nhá trong khi ®ã gãi th«ng tin cña dÞch vô truyÒn file FTP (File Transfer Protocol) l¹i cã kÝch thíc lín. C¸c gãi kÝch thíc lín cã ®é trÔ cao sÏ lµm t¨ng ®é trÔ cña c¸c dßng th«ng tin cÇn ®é trÔ thÊp. C¬ chÕ LFI cung cÊp mét c¬ chÕ ®Ó gi¶m ®é trÔ cña vµ jitter cña c¸c ®êng truyÒn tèc ®é thÊp b»ng c¸ch chia nhá c¸c gãi tin lín cña c¸c lu lîng cã ®é trÔ cao vµ xen vµo nh÷ng gãi tin nhá cña c¸c lu lîng cÇn ®é trÔ thÊp.
b. NÐn tiªu ®Ò c¸c gãi tho¹i
C¸c gãi tho¹i sö dông giao thøc RTP ®Ó ®ãng gãi tÝn hiÖu audio ®Ó truyÒn ®i trong m¹ng gãi. NÐn tiªu ®Ò gãi tho¹i gióp t¨ng hiÖu qu¶ cña c¸c lu lîng tho¹i trong m¹ng IP.
3.2.3 B¸o hiÖu phôc vô ®iÒu khiÓn chÊt lîng dÞch vô
B¸o hiÖu ®iÒu khiÓn QoS lµ mét phÇn cña truyÒn th«ng trong m¹ng. Nã cung cÊp mét c¸ch ®Ó mét tr¹m cuèi hay mét phÇn tö m¹ng cã thÓ ®a ra nh÷ng yªu cÇu ®èi víi vµ phÇn tö kh¸c. B¸o hiÖu QoS lµ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc sö dông c¸c c¬ chÕ xö lý lu lîng nh ®· nªu ë trªn.
Hai ph¬ng ph¸p hay dïng cho b¸o hiÖu QoS lµ:
+ Chøc n¨ng møc u tiªn IP (IP precedence) cña giao thøc IP.
+ Sö dông giao thøc b¸o hiÖu QoS RSVP (Resource Reservation Protocol).
HiÖn nay, ITU ®ang ph¸t triÓn thñ tôc b¸o hiÖu RSVP cho phÐp t¨ng cêng kh¶ n¨ng cña Internet trong viÖc ®iÓu khiÓn c¸c øng dông thêi gian thùc. Giao thøc dù tr÷ tµi nguyªn nµy sÏ ®îc cµi trong c¸c bé chuyÓn m¹ch IP, c¸c bé ®Þnh tuyÕn vµ kÕt hîp víi kh¶ n¨ng cña ATM trong cung cÊp QoS ®Ó thiÕt lËp vµ ®¶m b¶o yªu cÇu QoS cho c¸c øng dông thêi gian thùc.
3.3 C¸c ph¬ng ph¸p ®o thö
3.3.1 §o chÊt lîng tho¹i IP
3.3.1.1 Ph¬ng ph¸p "§iÓm ®¸nh gi¸ trung b×nh (MOS-Mean Opinion Score)
§îc m« t¶ trong KhuyÕn nghÞ P.800 cña ITU-T, MOS lµ mét phÐp ®o chÊt lîng tho¹i rÊt næi tiÕng. §©y lµ mét ph¬ng ph¸p ®o chÊt lîng mang tÝch chÊt chñ quan. Cã hai ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm: ®¸nh gi¸ ®µm tho¹i vµ ®¸nh gi¸ ®é nghe. Tr¾c nghiÖm nµy xÐt ®o¸n chÊt lîng cña hÖ thèng truyÒn dÉn tho¹i hoÆc b»ng viÖc tiÕn hµnh mét cuéc ®µm tho¹i hoÆc b»ng viÖc nghe c¸c mÉu tiÕng nãi. Sau ®ã ngêi ta s¾p xÕp chÊt lîng theo cÊp ®é sau ®©y:
5. TuyÖt h¶o; 4. Tèt; 3. Trung b×nh; 2. xÊu (poor); 1. Tåi (bad).
Sau ®ã, MOS ®îc tÝnh to¸n b»ng viÖc lÊy trung b×nh c¸c ®iÓm cña c¸c ®èi tîng tr¾c nghiÖm. Sö dông cÊp ®é nµy, mét ®iÓm ®¸nh gi¸ trung b×nh lµ 4 hoÆc h¬n sÏ ®îc coi nh chÊt lîng ®êng dµi. Lóc ®Çu MOS ®îc thiÕt kÕ ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng c¸c tiªu chuÈn m· hãa kh¸c nhau. Díi ®©y lµ tãm lîc cña MOS cho c¸c thuËt to¸n m· hãa kh¸c nhau (B¶ng 3.2):
B¶ng 3.2: MOS cho c¸c bé m· ho¸
Tiªu chuÈn m· ho¸
MOS
G.711
4,3-4,4 (64kbit/s)
G.726
4,0-4,2 (32kbit/s)
G.728
4,0 - 4,2 (16kbit/s)
G.729
4,0-4,2(8kbit/s)
MOS lµ tr¾c nghiÖm thÝch hîp nhÊt, bëi v× sö dông m¹ng tho¹i lµ con ngêi vµ tÝnh ®iÓm ®¸nh gi¸ còng lµ con ngêi. Tuy nhiªn sù tr¾c nghiÖm chñ quan kÐo theo c¸c chñ thÓ lµ con ngêi cã thÓ rÊt mÊt thêi gian. Do vËy, ngêi ta chó ý nhiÒu ®Õn viÖc ®i t×m c¸c phÐp ®o thö kh¸ch quan cã thÓ ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ gÇn ®óng víi c¶m nhËn cña con ngêi vÒ chÊt lîng tho¹i.
3.3.1.2 §o chÊt lîng tiÕng nãi theo c¶m nhËn (PSQM)
§îc m« t¶ trong P.861 cña ITU-T, PSQM (h×nh 6) sö dông mét m« h×nh ©m thanh t©m lý häc (Psychoacoustic) ®Ó tÝnh to¸n theo to¸n häc nh÷ng sù kh¸c nhau gi÷a c¸c tÝn hiÖu vµo vµ tÝn hiÖu ra.
Sö dông ph¬ng ph¸p nµy, nÕu c¸c tÝn hiÖu ®Çu vµo vµ ®Çu ra gièng nhau, ®iÓm sè PSQM sÏ b»ng kh«ng. Sù kh¸c nhau cµng lín th× ®iÓm sè cµng cao, tíi møc tèi ®a sÏ lµ 6,5. Tuy nhiªn, kh«ng gièng nh c¸c sè ®o truyÒn thèng kh¸c, ch¼ng h¹n nh tû sè tÝn hiÖu trªn t¹p ©m (SNR), tÇm quan träng cña PSQM lµ ë chç nh÷ng sù kh¸c nhau sÏ t¸c ®éng tíi c¶m nhËn cña con ngêi vÒ chÊt lîng tiÕng nãi
HÖ thèng truyÒn dÉn tho¹i
TÝn hiÖu vµo
TÝnh hiÖu ra
M« h×nh ©m t©m lý häc
§iÓm PSQM
H×nh 3.9: PSQM
Mét trong nh÷ng sù chØ trÝch ®èi víi PSQM lµ ë chç lóc ban ®Çu nã ®· ®îc thiÕt kÕ ®Ó ®o chÊt lîng cña c¸c tiªu chuÈn m· hãa. Do vËy, nã kh«ng tÝnh ®Õn mét c¸ch ®Çy ®ñ sù t¸c ®éng cña nh÷ng sù cè truyÒn dÉn kh¸c nhau. PSQM+ ®· ®îc ®Ò xuÊt vµo th¸ng 12 n¨m 1997 vµ cã tÝnh ®Õn:
- Nh÷ng c¶m nhËn kh¸c nhau do mÐo ©m lîng.
- TiÕng nãi cã c¸c ®o¹n bÞ mÊt.
Víi PSQM+, mèi t¬ng quan gi÷a ®iÓm ®¸nh gi¸ kh¸ch quan vµ MOS ®îc c¶i thiÖn.
3.3.1.3 C¸c ®Æc tÝnh truyÒn dÉn vµ M« h×nh-E (E-Model)
Trong mét m¹ng VoIP, nh÷ng sù cè truyÒn dÉn ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh chÊt lîng tho¹i. Nh ®· ®Ò cËp ë phÇn tríc, c¸c sù cè truyÒn dÉn bao gåm sù mÊt khung, trÔ, vµ tr«i. Mét gi¶i ph¸p kh¸c trong viÖc ®o thö chÊt lîng tho¹i lµ ®o trùc tiÕp c¸c sù cè truyÒn dÉn nµy vµ sau ®ã dù ®o¸n nh÷ng sù cè nµy sÏ t¸c ®éng tíi chÊt lîng tho¹i nh thÕ nµo.
Nh ®îc m« t¶ trong khuyÕn nghÞ G.107 cña ITU-T, E-model sÏ t¹o ra mét m« h×nh tÝnh to¸n rÊt cã Ých cho sù ph©n tÝch dù ®o¸n. Ph¬ng tr×nh c¬ b¶n cña m« h×nh nµy nh sau:
R = RO - IS - ID - IE + A
R: HÖ sè truyÒn dÉn danh ®Þnh.
R0: Tû sè tÝn hiÖu trªn t¹p ©m c¬ b¶n. Nã ®îc tÝnh to¸n tõ c«ng suÊt t¹p ©m cña tÊt c¶ c¸c m¹ch.
IS: HÖ sè sù cè ®ång thêi. Nã tÝnh ®Õn c¸c sù cè do mÐo lîng tö hãa vµ mÐo néi ©m
(sidetone) kh«ng tèi u g©y ra.
ID: HÖ sè sù cè do ®é trÔ. Nã tÝnh ®Õn c¸c sù cè do ®é trÔ trong m¹ng t¹o ra.
IE: HÖ sè sù cè thiÕt bÞ. Nã tÝnh ®Õn c¸c sù cè ®îc t¹o ra bëi c¸c bé m· hãa tèc ®é bit thÊp còng nh bëi ¶nh hëng cña mÊt khung trong bé m· hãa (xem l¹i môc "mÊt khung" ë phÇn tríc).
A: HÖ sè dù ®o¸n. §©y lµ mét hÖ sè hiÖu chØnh dïng ®Ó ®iÒu chØnh chÊt lîng c¶m nhËn ®îc dùa trªn dù ®o¸n cña ngêi sö dông. Ch¼ng h¹n, nÕu ngêi dïng ®· nhËn thøc ®îc r»ng hä ®ang truyÒn th«ng víi mét ®Þa ®iÓm khã tiÕp cËn qua c¸c kÕt nèi vÖ tinh nhiÒu chÆng th× hä cã thÓ muèn dÔ dµng dung thø h¬n cho nh÷ng phÈm chÊt kÐm do c¸c ®é trÔ dµi h¹n g©y ra.
ThÝ dô: Khi c¸c phÈm chÊt truyÒn dÉn kÐm trong mét m¹ng IP ®· ®îc ®o thö, E- Model cã thÓ ®îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n hÖ sè truyÒn dÉn danh ®Þnh (R). HÖ sè truyÒn dÉn danh ®Þnh khi ®ã cha thÓ ®îc chuyÓn ®æi sang MOS nhê sö dông c¸c ph¬ng tr×nh sau:
- §èi víi R < 0 MOS = 1
- §èi víi 0 R 100 th× MOS= 4,5.
3.3.1.4 C¸c phÐp ®o chÊt lîng tiÕng nãi kh¸c
Cã nhiÒu phÐp ®o kh¸ch quan kh¸c hoÆc míi ®îc ®Ò xuÊt hoÆc ®· ®îc sö dông, bao gåm:
- C¸c khèi tiªu chuÈn hãa phÐp ®o (MNB-Measuring Normalizing Blocks)
- HÖ thèng ®o ph©n tÝch cã thÓ c¶m nhËn ®îc (PAMS-Perceptual Analysis
Measurement System) mét hÖ thèng ®éc quyÒn ®îc ph¸t triÓn ë viÔn th«ng Anh.
- §¸nh gi¸ c¶m nhËn chÊt lîng tho¹i (PESQ-Perceptual evaluation of Speech Quality)
- Mét tiªu chuÈn míi ®îc ®Ò xuÊt vµ ®ang ®îc ITU-T xem xÐt.
3.3.1.5 PhÐp ®o chÊt lîng tho¹i nµo nªn ®îc sö dông
NÕu cã qu¸ nhiÒu c¸c ph¬ng ph¸p ®o th× ph¬ng ph¸p nµo nªn dïng? Trong thùc tÕ, nhiÒu ph¬ng ph¸p cã thÓ ®îc kÕt hîp víi nhau ®Ó sö dông. Nh ®· ®Ò cËp ë trªn, MOS lµ phÐp ®o phï hîp nhÊt bëi v× ®ã lµ ®¸nh gi¸ cña con ngêi vµ ®ã lµ c¸ch tèt nhÊt. Cho nªn, nã lu«n lu«n ®îc sö dông nh mét sù kiÓm tra thùc tÕ. Thay v× tiÕn hµnh mét tr¾c nghiÖm MOS h×nh thøc ngêi ta cã thÓ lùa chän ®Ó vËn hµnh ®iÒu khiÓn mét m¹ng VoIP, cho phÐp mét nhãm cã lùa chän c¸c kh¸ch hµng thö nghiÖm hÖ thèng vµ sau ®ã nhËn l¹i c¸c th«ng tin ph¶n håi. Tuy nhiªn, khi cßn ®ang cÊu h×nh hÖ thèng, ngêi ta cã thÓ ph¶i tiÕn hµnh nhiÒu ®iÒu chØnh vµ viÖc lÊy c¸c ®èi tîng con ngêi ®Ó ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cã thÓ lµ kh«ng thùc tÕ. Trong nh÷ng trêng hîp nh vËy, mét hÖ thèng ®o thö kh¸ch quan, ch¼ng h¹n nh PSQM, PAMS hoÆc PESQ cã lÏ sÏ thuËn tiÖn h¬n. Trong VoIP, QoS lµ mét yÕu tè quan träng. Trong khi ®o lêng tÝnh hiÖu qu¶ cña QoS, viÖc ®o c¸c sù cè truyÒn dÉn (mÊt khung, ®é trÔ vµ tr«i) lµ cã lîi h¬n, bëi v× nã gióp cho viÖc trùc tiÕp tr¶ lêi cho nh÷ng c©u hái nh:
- NÕu m¹ng bÞ t¾c nghÏn, liÖu c¸c khung tho¹i cã ®îc u tiªn cao h¬n so víi c¸c khung sè liÖu kh«ng?
- C¸c khung tho¹i chÞu thêi gian trÔ trung b×nh b»ng bao nhiªu?
- C¸c khung tho¹i chÞu tr«i trung b×nh b»ng bao nhiªu?
Trong khi ®o thö mét m¹ng VoIP, nhÊt thiÕt ph¶i t¹o ra mét m«i trêng ®o thö mang tÝnh thùc tÕ. Th«ng thêng, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ cã nhiÒu phiªn ®µm tho¹i liªn tiÕp vµ c¶ lu lîng tho¹i lÉn sè liÖu ®Òu hiÖn diÖn vµ tranh giµnh b¨ng th«ng.
3.3.2 §o thö VoIP
Sau khi kh¶o s¸t c¸c phÐp ®o thö chÊt lîng tho¹i kh¸c nhau, chóng ta sÏ xem xÐt c¸c cÊu h×nh ®o thö vµ c¸c ®èi tîng ®o thö kh¸c nhau.
3.3.2.1 Ph©n tÝch m¹ng VoIP
Môc tiªu chÝnh cña phÐp ®o thö nµy lµ ®o c¸c ®Æc tÝnh truyÒn dÉn cña mét m¹ng IP ®Ó x¸c ®Þnh liÖu nã cã thÓ hç trî c¸c øng dông tho¹i qua IP (VoIP) hay kh«ng. Nã còng lµ mét tr¾c nghiÖm quan träng ®Ó ®o lêng tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c c¬ chÕ QoS. H×nh 10 tr×nh bµy cÊu h×nh ®o thö ®iÓn h×nh.
m¹ng IP
Bé t¹o lu lîng
HTTP
FTP
VoIP
H×nh 3.10: Ph©n tÝch m¹ng IP
§Ó ®o thö tÝnh hiÖu qu¶ cña QoS ngêi ta ph¶i cã thÓ m« pháng mét sù pha trén gi÷a lu lîng tho¹i vµ sè liÖu. B»ng viÖc ®o c¸c ®Æc tÝnh truyÒn dÉn cña mçi dßng bit ngêi ta cã thÓ thö xem liÖu m¹ng IP cã cung cÊp viÖc xö lý kh¸c nhau cho lu lîng tho¹i vµ sè liÖu hay kh«ng. Lu ý r»ng phÐp ®o thö nµy kh«ng kÐo theo bÊt kú viÖc sö dông thiÕt bÞ VoIP nµo.
3.3.2.2 Ph©n tÝch tho¹i ®Çu cuèi tíi ®Çu cuèi
Môc ®Ých lµ thö kh¶ n¨ng m¹ng VoIP ph¸t ®i tiÕng nãi vµ c¸c tÝn hiÖu liªn quan kh¸c tõ ®Çu cuèi tíi ®Çu cuèi. PhÇn quan träng nhÊt cña phÐp ®o thö nµy lµ ®¸nh gi¸ chÊt lîng tiÕng nãi. H×nh 3.11 tr×nh bµy cÊu h×nh ®o thö tiªu biÓu. CÊu h×nh nµy cho phÐp nhiÒu phÐp ®o thö kh¸c nhau nh m« t¶ díi ®©y.
m¹ng IP
Bé t¹o lu lîng
H×nh 3.11: Ph©n tÝch tho¹i ®Çu cuèi tíi ®Çu cuèi
Lu lîng d÷ liÖu
Lu lîng d liÖu
Tho¹i,DTMF,Fax vµ modem
Bé ®o thö PQSM
Cæng VoIP
Cæng VoIP
Sö dông c¸c m¸y ®iÖn tho¹i cÇm tay, mét cuéc gäi cã thÓ ®îc thùc hiÖn vµ c¸c ®èi tîng con ngêi cã thÓ ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng truyÒn dÉn tho¹i.
Sö dông mét hÖ thèng ®o thö PSQM cã thÓ tiÕn hµnh cïng mét phÐp ®o thö nh trªn mét c¸ch kh¸ch quan. Nã cho phÐp c¸c cÊu h×nh cæng kh¸c nhau ®îc ®o thö mét c¸ch nhanh chãng (thay ®æi bé m· hãa hoÆc t¾t, më bé ph¸t hiÖn ho¹t ®éng cña tiÕng nãi). Bé t¹o lu lîng còng cã thÓ ®îc sö dông trong cÊu h×nh nµy ®Ó lµm t¨ng t¶i trªn m¹ng IP, do vËy ®o thö ®îc QoS cña m¹ng.
Ngoµi ®o thö truyÒn dÉn tho¹i, c¸c lo¹i th«ng tin kh¸c còng cã thÓ ®îc ph¸t qua m¹ng VoIP nµy. C¸c th«ng tin ®ã bao gåm c¸c ©m ®a tÇn (DTMF), Fax vµ tÝn hiÖu Modem. ThÝ dô nh, nÕu b¹n ®Æt cÊu h×nh cæng ®Ó sö dông bé m· hãa tèc ®é bit thÊp, ch¼ng h¹n nh G.729 víi VAD, th× mét bøc Fax kh«ng thÓ ph¸t ®i mét c¸ch ch¾c ch¾n. Tuy nhiªn, mét sè cæng cã thÓ ph¸t hiÖn sù hiÖn diÖn cña ©m Fax vµ sÏ chuyÓn qua G.711 vµ t¾t VAD mét c¸ch tù ®éng. C¸c cæng kh¸c cã cµi ®Æt bé chuyÓn tiÕp Fax cho phÐp t¸ch c¸c sè liÖu Fax vµ chØ ph¸t c¸c sè liÖu qua m¹ng IP. C¸c c¬ chÕ nµy cÇn ®îc ®o thö.
Mét cÊu h×nh ®o thö phæ biÕn kh¸c liªn quan ®Õn viÖc sö dông mét bé m« pháng sù cè. Khi ®o thö c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi tho¹i, ngêi ta thêng mong muèn ®o thö c¸c chØ tiªu cña chóng díi nh÷ng ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng xuèng cÊp. Ch¼ng h¹n, nh viÖc x¸c ®Þnh ®iÒu g× x¶y ra ®èi víi chÊt lîng tho¹i nÕu tû lÖ mÊt khung lµ 1%, 2%, 3%.v.v... §Ó lµm viÖc nµy, trong mét ph¹m vi nµo ®ã, cã thÓ xen lu lîng sè liÖu vµo m¹ng nh»m g©y ra t¾c nghÏn. Tuy vËy, rÊt khã ®iÒu chØnh møc lu lîng sè liÖu ®Ó g©y ra mét tû lÖ mÊt khung chÝnh x¸c, vÝ dô lµ 3%. Mét bé m« pháng sù cè cã thÓ ®îc sö dông ®Ó t¹o ra mét c¸ch chÝnh x¸c mét tËp hîp c¸c tr¹ng th¸i ho¹t ®éng xuèng cÊp. ChÊt lîng tho¹i cuèi cïng cã thÓ ®îc ®o hoÆc b»ng ngêi nghe thùc tÕ theo mét c¸ch chñ quan, hoÆc b»ng viÖc sö dông mét hÖ thèng ®o thö PSQM theo mét c¸ch kh¸ch quan. CÊu h×nh ®o nµy ®îc minh häa trong h×nh 3.12.
H×nh 3.12: M« pháng sù cè
Bé m« pháng sù cè
Cæng VoIP
Cæng VoIP
Bé ®o thö PQSM
Tho¹i,DTMF,Fax vµ moden
3.3.2.3 §o thö møc c¨ng th¼ng b¸o hiÖu
PhÐp ®o thö nµy tËp trung vµo kh¶ n¨ng cã quy m« më réng cña mét m¹ng VoIP. Trong m¹ng PSTN, c¸c tæng ®µi ®iÖn tho¹i truyÒn thèng hoÆc c¸c PBX ®· ®îc ®o thö mét c¸ch ®Æc biÖt ®Ó b¶o ®¶m r»ng chóng cã thÓ xö lý mét sè lîng lín c¸c cuéc gäi. Trong m¹ng VoIP, viÖc ®Þnh tuyÕn cuéc gäi ®îc xö lý bëi c¸c thiÕt bÞ nh Gatekeeper (trong H.323), c¸c t¸c nh©n cuéc gäi (trong MGCP-Giao thøc ®iÒu khiÓn cæng truyÒn th«ng), c¸c server SIP (trong SIP-Giao thøc khëi t¹o phiªn). Nh÷ng thiÕt bÞ nµy còng ph¶i ®îc ®o thö theo cïng mét ph¬ng ph¸p t¬ng tù. §o thö nµy cã thÓ ®îc thùc hiÖn víi sù hç trî cña mét bé t¹o cuéc gäi nhãm nh ®îc tr×nh bµy trong h×nh 3.13.
H×nh 3.13: M« pho¶ng sù cè
Cæng VoIP
Cæng VoIP
Bé t¹o cuéc gäi nhãm
M¹ng IP
C¸c cuéc gäi ®Õn
C¸c cuéc gäi ®i
Server
C¸c th«ng b¸o b¸o hiÖu
C¸c phÐp ®o tiªu biÓu bao gåm:
- C¸c server cã thÓ chÞu ®ùng tèc ®é cuéc gäi cao nhÊt b»ng bao nhiªu?
- Sè lîng cao nhÊt c¸c cuéc gäi mµ c¸c server cã thÓ duy tr× cïng mét lóc b»ng bao nhiªu?
- Thêi gian thiÕt lËp cuéc gäi b»ng bao nhiªu trong mèi liªn quan ®Õn t¶i?....
KÕt luËn ch¬ng III
Trong ch¬ng III ®· ®Ò cËp toµn c¶nh vÒ chÊt lîng dÞch vô trong VoIP bao gåm c¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi chÊt lîng dÞch vô, tõ ®ã ®a ra c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o chÊt lîng dÞch vô vµ c¸c ph¬ng ph¸p ®o thö ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng dÞch vô trong VoIP. Muèn chÊt lîng dÞch vô ®îc tèt h¬n th× cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt lîng dÞch vô vµ vÊn ®Ò nµy chÝnh lµ néi dông cña ch¬ng IV.
bcdahgbcda
Ch¬ng IV. Mét sè kü thuËt
n©ng cao chÊt lîng dÞch vô trong VoIP
Trong ch¬ng tríc ®· ®Ò cËp ®Õn c¸c ®Æc ®iÓm vÒ trÔ vµ mÊt gãi cña m¹ng vµ ¶nh hëng cña viÖc mÊt gãi ®Õn chÊt lîng dÞch vô. Trong ch¬ng nµy sÏ kh¶o s¸t mét sè kü thuËt phôc håi c¸c gãi bÞ mÊt cho c¸c øng dông truyÒn tho¹i vµ audio. C¸c kü thuËt nµy cã thÓ chia lµm hai nhãm: c¸c kü thuËt dùa trªn phÝa göi vµ dùa trªn phÝa nhËn. C¸c kü thuËt dùa trªn phÝa göi gåm söa lçi tríc (víi c¶ hai c¸ch ®éc lËp m«i trêng vµ phô thuéc vµo m«i trêng), ®an xen vµ ph¸t l¹i. C¸c kü thuËt dùa trªn phÝa nh©n gåm chÌn, néi suy vµ t¸i t¹o. Kü thuËt söa lçi nµo ®îc sö dông lµ phô thuéc vµo yªu cÇu cña øng dông vµ c¸c ®iÒu kiÖn cña m¹ng.
4.1 ChØnh söa d÷ liÖu phÝa ngêi göi (Sender-Based Repair)
Mét sè kü thuËt chØnh söa d÷ liÖu víi sù tham gia cña bªn göi luång d÷ liÖu cã thÓ ®Ó phôc håi c¸c gãi bÞ mÊt. C¸c kü thuËt nµy cã thÓ chia thµnh hai lo¹i : sù truyÒn l¹i tÝch cùc vµ m· ho¸ kªnh thô ®éng. M· ho¸ kªnh thô ®éng l¹i ®îc chia lµm hai d¹ng lµ söa lçi tríc(FEC: Forward Error Correction) vµ sù s¾p xÕp ®an xen. FEC cã thÓ lµ : kh«ng phô thuéc m«i trêng (media-independent) hay phô thuéc m«i trêng (media-specific). Sù ph©n lo¹i nµy ®îc thÓ hiÖn ë h×nh 4.1.
H×nh 4.1: Ph©n lo¹i c¸c kü thuËt söa ®æi d÷ liÖu phÝa ngêi göi
§Ó ®¬n gi¶n cho th¶o luËn tiÕp theo chóng ta t¸ch biÖt kh¸i niÖm ®¬n vÞ d÷ liÖu vµ gãi d÷ liÖu. Mét ®¬n vÞ lµ mét kho¶ng thêi gian d÷ liÖu vÒ ©m thanh, chóng ®îc lu tr÷ ë thiÕt bÞ ®Çu cuèi t¹i c«ng cô audio. Mét gãi bao gåm mét hay nhiÒu ®¬n vÞ liªn kÕt víi nhau ®Ó truyÒn dÉn trªn m¹ng.
4.1.1 Söa lçi tríc (Forward Error Correction)
Mét sè kü thuËt hiÖu chØnh lçi tríc ®· ®îc ph¸t triÓn ®Ó kh¾c phôc sù mÊt m¸t d÷ liÖu trong thêi gian truyÒn dÉn. B»ng c¸ch ®a thªm d÷ liÖu vµo luång göi ®i ta cã thÓ phôc håi ®îc néi dung cña c¸c gãi bÞ mÊt.
4.1.1.1 FEC ®éc lËp víi m«i trêng (Media-independent FEC)
Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p m· ho¸ FEC kh«ng phô thuéc vµo d÷ liÖu nh lµ m· ho¸ ®¹i sè hay m· khèi ®Ó thªm vµo c¸c gãi tin trong qu¸ tr×nh truyÒn dÉn gióp chóng ta hiÖu chØnh sù mÊt gãi. Mçi m· cã mét tõ m· riªng vµ kÕt hîp víi k gãi d÷ liÖu ®Ó t¹o ra n-k gãi kiÓm tra, kÕt qu¶ lµ sè gãi ®îc truyÒn trªn m¹ng lµ n gãi.
H×nh 4.2: Söa ®æi d÷ liÖu sö dông FEC
Cã rÊt nhiÒu c¸ch m· ho¸ khèi song ë ®©y chØ ®Ò cËp ®Õn hai c¸ch lµ : m· ho¸ ch½n lÎ vµ m· Reed-Solomon. C¸c c¸ch m· ho¸ khèi nµy ®Çu tiªn ®îc sö dông ®Ó ph¸t hiÖn vµ hiÖu chØnh c¸c lçi trong luång bÝt truyÒn dÉn b»ng c¸ch t¹o ra c¸c bÝt kiÓm tra tõ c¸c bÝt d÷ liÖu. Mét luång c¸c gãi ®îc truyÒn ®i chóng ta quan t©m tíi sù mÊt m¸t c¸c gãi tin cña nã v× vËy chóng ta ph¶i ¸p dông c¸ch m· ho¸ khèi th«ng qua c¸c c¸c bÝt trong c¸c khèi cña c¸c gãi tin.
Trong m· ho¸ ch½n lÎ c¸c thao t¸c XOR ®îc ¸p dông cho mét nhãm c¸c gãi ®Ó t¹o ra c¸c gãi tin ch½n lÎ phï hîp. Trong gi¶n ®å h×nh 4.2 th× cø n-1 gãi d÷ liÖu l¹i truyÒn ®i mét gãi ch½n lÎ. Víi ®iÒu kiÖn chØ mÊt mét gãi trong n gãi d÷ liÖu ®îc truyÒn ®i th× gãi mÊt ®ã sÏ ®îc phôc håi l¹i. Cã nhiÒu c¸ch m· ho¸ ch½n lÎ kh¸c nhau b¾t nguån tõ sù tæ hîp kh¸c nhau vÒ XOR cña c¸c gãi. Mét vµi c¸ch m· ho¸ kiÓu nµy ®îc ®Ò cËp bëi Budge vµ ®· ®îc tæng kÕt bëi Rosenberg vµ Schulzrinne.
M· Reed- Solomon (RS) rÊt næi tiÕng vÒ viÖc hiÖu chØnh c¸c lçi. ViÖc m· ho¸ dùa trªn thuéc tÝnh cña c¸c ®a thøc. B¶n chÊt cña m· ho¸ RS lµ lÊy mét sè tõ m· vµ sö dông chóng lµm hÖ sè cña ®a thøc f(x).
Ph¬ng ph¸p FEC cã nhiÒu u ®iÓm. Tríc tiªn, vÒ c¸ch m· ho¸ ®éc lËp víi m«i trêng, c¸c thao t¸c cña FEC kh«ng phô thuéc vµo néi dung gãi tin vµ khi söa ch÷a sÏ lËp l¹i chÝnh x¸c vÞ trÝ cña gãi tin bÞ mÊt. C¸c thao t¸c tÝnh to¸n nh»m kh¾c phôc gãi tin bÞ mÊt vµ kh«i phôc chóng lµ rÊt ®¬n gi¶n. Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ thªm ®é trÔ, t¨ng b¨ng th«ng vµ c«ng cô m· ho¸ khã kh¨n.
4.1.1.2 FEC phô thuéc vµo m«i trêng (Media-specific FEC)
Mét c¸ch ®¬n gi¶n ®Ó chèng l¹i sù mÊt gãi tin lµ truyÒn mçi khèi audio trong nhiÒu gãi. NÕu mét gãi bÞ mÊt th× néi dung cña gãi kh¸c cã khèi t¬ng tù sÏ kh«i phôc l¹i gãi bÞ mÊt ®ã. Nguyªn lý nµy ®îc minh ho¹ trong h×nh 4.3. C¸ch lµm nµy ®îc ®Ò nghÞ bëi Hardman vµ Bolot vµ ®îc më réng bëi Podolsky.
H×nh 4.3: Söa ch÷a sö dông cho FEC phô thuéc vµo m«i trêng.
B¶n sao truyÒn dÉn ®Çu tiªn cña d÷ liÖu audio ®îc truyÒn nh lµ m· ho¸ chÝnh vµ sau ®ã truyÒn tiÕp theo nh lµ m· ho¸ phô. Ta cã thÓ göi lîc ®å m· ho¸ phô gièng nh lîc ®å m· ho¸ chÝnh. Nhng thêng thi s¬ ®å m· ho¸ phô cã b¨ng th«ng nhá h¬n vµ chÊt lîng thÊp h¬n s¬ ®å m· ho¸ chÝnh.
Lùa chän s¬ ®å m· ho¸ lµ vÊn ®Ò khã kh¨n vµ phô thuéc vµo c¶ yªu cÇu b¨ng th«ng vµ ®é phøc t¹p tÝnh to¸n cña bé m· ho¸ ( Erdol sö dông ph¬ng ph¸p m· hãa vµ gi¶i m· th«ng qua viÖc ®o vµ thèng kª c¸c bit 0(zero) trong kho¶ng thêi gian ng¾n). ¦u ®iÓm cña viÖc sö dông s¬ ®å nµy lµ Ýt ph¶i thùc hiÖn tÝnh to¸n vµ cã thÓ nhanh chãng ®îc m· ho¸. Hardman vµ Bolot ®Ò nghÞ sö dông c¸ch m· ho¸ ph©n tÝch-tæng hîp tèc ®é bÝt thÊp ch¼ng h¹n nh LPC (2,4-5,6 kb/s ) vµ m· ho¸ GSM toµn tèc (13kb/s).
NÕu bé m· ho¸ chÝnh dïng bé xö lý m¹nh ®Ó cho ta chÊt lîng võa ph¶i vµ b¨ng th«ng thÊp th× bé m· ho¸ phô cã thÓ sö dông gièng nh bé m· ho¸ chÝnh. Mét vÝ dô cña trêng hîp nµy lµ bé m· ho¸ G.723.1 cña hiÖp héi viÔn th«ng quèc tÕ ITU sö dông mét phÇn lín søc m¹nh tÝnh to¸n cña bé xö lý c¸ nh©n, nã cho ta ®é réng b¨ng th«ng thÊp (5,3/6,3 kb/s).
Sö dông FEC phô thuéc vµo m«i trêng th× ta ph¶i chÞu mét tiªu ®Ò gãi lín. Trong vÝ dô sö dông 8 kHz PCM ( 64 kb/s) nh lµ s¬ ®å m· ho¸ chÝnh vµ GSM (13 kb/s ) lµm m· ho¸ phô th× kÕt qu¶ lµ kÝch thíc cña gãi d÷ liÖu sÏ t¨ng thªm 20%. Gièng nh s¬ ®å FEC ®éc lËp víi m«i trêng th× tiªu ®Ò cña FEC phô thuéc vµo m«i trêng cã thÓ thay ®æi. Tuy nhiªn, kh«ng gièng nh c¸c gi¶n ®å m· ho¸ kh¸c, tiªu ®Ò cña gãi tin trong FEC phô thuéc vµo m«i trêng cã thÓ gi¶m ®i mµ vÉn cã thÓ phôc håi ®îc gãi bÞ mÊt nhng víi møc chÊt lîng thÊp h¬n. Gi¶m tiªu ®Ò gãi ®· ®îc sö dông cho c¸c øng dông audio.
Kh¸c víi nhiÒu c«ng nghÖ phÝa ®Çu göi kh¸c ®· ®îc th¶o luËn, sö dông FEC phô thuéc vµo m«i trêng cã u ®iÓm lµ ®é trÔ thÊp chØ cã ®é trÔ gãi ®¬n ®îc thªm vµo. §iÒu nµy phï hîp cho c¸c øng dông mang tÝnh t¬ng t¸c.
4.1.1.3 §iÒu khiÓn t¾c nghÏn (Congestion Control)
Sù ®a thªm vµo d÷ liÖu söa ch÷a FEC tíi dßng ®a ph¬ng tiÖn lµ hiÖu qu¶ ®Ó b¶o vÖ c¸c gãi bÞ mÊt. Nh vËy, mét lîng lín d÷ liÖu ®îc thªm vµo dßng d÷ liÖu ban ®Çu th× sÏ lµm cho t¾c nghÏn m¹ng gia t¨ng vµ do vËy dÉn tíi mÊt gãi vµ l¹i ph¶i dïng ®Õn FEC ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy.
§©y lµ vÊn ®Ò quan träng khi göi d÷ liÖu cho nhiÒu nhãm multicast tõ nhiÒu m¹ng kh¸c nhau c¸c vÊn ®Ò kh¸c nhau sÏ ®îc thiÕt lËp t¹i bªn nhËn ®Ó quan s¸t tØ lÖ mÊt gãi thay ®æi. C¸c vïng dung lîng thÊp cña m¹ng th× t¾c nghÏn dÔ x¶y ra, trong khi c¸c vïng dung lîng cao th× Ýt x¶y ra h¬n.
Cã mét vµi c¸ch ®Ó kh¾c phôc vÊn ®Ò ®ã lµ sö dông c¸c d¹ng m· ho¸ c¸c líp cña d÷ liÖu göi víi tèc ®é kh¸c nhau trªn c¸c nhãm multicast kh¸c nhau.
Còng cã thÓ sö dông c¸c gi¶n ®å ®Èy c¸c tÝnh to¸n nÆng nhäc tõ bªn göi tíi bªn nhËn víi c¸ch lùa chän sè líp mµ chóng tham gia dùa trªn tèc ®é mÊt gãi quan s¸t ®îc. Tõ néi dung c¸c líp kh¸c nhau sÏ ®îc göi tíi c¸c tèc ®é kh¸c nhau, bªn nhËn sÏ nhËn chÊt lîng kh¸c nhau cña dÞch vô phô thuéc vµo sè líp mµ chóng tham gia.
4.1.2 §an xen (Interleaving)
Khi kÝch thíc cña khèi nhá h¬n kÝch thíc cña gãi tin vµ trÔ tõ ®Çu cuèi tíi ®Çu cuèi lµ kh«ng quan träng, ®an xen (interleaving) lµ kü thuËt h÷u Ých cho viÖc gi¶m hiÖu øng mÊt gãi. Tríc khi truyÒn c¸c khèi ®îc s¾p xÕp l¹i. C¸c khèi c¹nh nhau ®îc t¸ch ra xa nhau víi kho¶ng c¸ch ®¶m b¶o trong luång ®îc truyÒn dÉn vµ lËp l¹i thø tù c¸c gãi tin t¹i bªn nhËn. §an xen lµm gi¶m hiÖu øng mÊt gãi. NÕu cho vÝ dô c¸c khèi cã chiÒu dµi lµ 5ms vµ c¸c gãi chiÒu dµi 20 ms ( tøc lµ 4 khèi trong mét gãi) th× gãi thø nhÊt chøa c¸c khèi 1, 5, 9, 13; c¸c khèi cña gãi thø hai lµ 2, 4, 6, 14. ThÝ dô minh ho¹ ®îc thÓ hiÖn trªn h×nh 4.4.
H×nh 4.4: C¸c khèi ®îc ®an xen qua nhiÒu gãi.
Khi xuÊt hiÖn mÊt mét gãi ®¬n tõ dßng lu lîng ®îc ®an xen th× kÕt qu¶ lµ t¹o ra nhiÒu c¸c khe nhá trong dßng d÷ liÖu kh«i phôc, kh¸c víi xuÊt hiÖn mét khe lín trong dßng d÷ liÖu kh«ng ®an xen.
Nhîc ®iÓm cña ®an xen lµ nã lµm t¨ng thªm ®é trÔ. §©y lµ giíi h¹n cña sö dông kü thuËt cho c¸c øng dông t¬ng t¸c. Bëi vËy nã thêng chØ ®îc sö dông cho c¸c øng dông kh«ng t¬ng t¸c. ¦u ®iÓm chÝnh cña ®an xen lµ nã kh«ng yªu cÇu dïng thªm b¨ng th«ng cho dßng d÷ liÖu truyÒn.
4.1.3 Sù ph¸t l¹i gãi tin (Retransmission)
C¸c øng dông audio t¬ng t¸c bÞ giíi h¹n ®é trÔ vµ yªu cÇu trÔ tõ ®Çu cuèi tíi ®Çu cuèi nhá h¬n 250 ms. §©y lµ lý do kh«ng thÓ sö dông viÖc truyÒn l¹i cho c¸c gãi bÞ mÊt. NÕu trÔ tõ ®Çu cuèi tíi ®Çu cuèi nhá th× vÉn cã thÓ chÊp nhËn ®îc.
S¬ ®å multicast tin cËy ®îc ph¸t triÓn réng kh¾p dùa trªn viÖc truyÒn l¹i c¸c gãi bÞ mÊt lµ SRM (Scaleble Reliable Multicast). Khi c¸c phÇn tö cña mét SRM ph¸t hiÖn ra mÊt gãi, nã sÏ ®îi mét kho¶ng thêi gian ngÉu nhiªn x¸c ®Þnh bëi kho¶ng c¸ch tõ nguån cã d÷ liÖu bÞ mÊt vµ sau ®ã truyÒn ®a híng c¸c yªu cÇu söa ch÷a.
Trong khi c¸c giao thøc SRM vµ t¬ng tù sÏ phï hîp cho truyÒn ®a híng tin cËy cña d÷ liÖu, chóng kh«ng phï hîp cho c¸c luång ®a ph¬ng tiÖn ch¼ng h¹n nh lµ audio. §iÒu nµy lµ bëi v× chóng kh«ng giíi h¹n trÔ truyÒn dÉn vµ kh¾c phôc gãi bÞ mÊt cã thÓ lÊy mét lîng bÊt kú cña thêi gian. Mét sè lîng lín c¸c giao thøc truyÒn ®a híng tin cËy. Cã rÊt nhiÒu c¸c giao thøc truyÒn ®a híng tin cËy ®· ®îc biÕt tíi nhng mµ kh«ng phï hîp cho luång ®a ph¬ng tiÖn do ®ã sÏ kh«ng ®îc nghiªn cøu ë ®©y. Lý do t¬ng tù nh vËy TCP lµ kh«ng phï hîp cho audio truyÒn ®Én ®¬n híng.
Nãi nh vËy kh«ng cã nghÜa lµ c¸c gi¶n ®å truyÒn l¹i gãi tin kh«ng ®îc sö dông cho luång ®a ph¬ng tiÖn, C¸c giao thøc cã thÓ ®îc sö dông ®Ó truyÒn dÉn l¹i nhng giíi h¹n cho phÐp yªu cÇu truyÒn l¹i cho mét khèi d÷ liÖu. Gi¶n ®å truyÒn dÉn l¹i lµm viÖc tèt khi tØ lÖ mÊt gãi lµ t¬ng ®èi nhá. Khi tØ lÖ mÊt gãi t¨ng lªn th× yªu cÇu truyÒn dÉn l¹i gãi tin t¨ng lªn.
ViÖc truyÒn ®Én l¹i mét khèi tÝn hiÖu audio kh«ng cÇn thiÕt ph¶i truyÒn dÉn gãi tin nguån mµ khèi cã thÓ m· ho¸ l¹i víi b¨ng th«ng nhá h¬n. Cã sù t¬ng ®ång vÒ truyÒn l¹i vµ truyÒn thªm th«ng tin d thõa vµ mét giao thøc cã thÓ cã c¶ truyÒn dÉn l¹i vµ truyÒn dÉn d thõa th«ng tin. §iÒu nµy cho phÐp bªn nhËn kh«ng tham gia vµo viÖc xö lý c¸c gãi tin truyÒn l¹i nÕu trÔ xuÊt hiÖn lµ lín.
ViÖc sö dông truyÒn l¹i cho phÐp tho¶ thuËn gi÷a chÊt lîng gãi tin truyÒn l¹i vµ lîng trÔ vèn cã trong luång lu lîng Trong mét phiªn truyÒn lín lîng trÔ cã thÓ biÕn ®æi rÊt nhiÒu.
4.2 C¸c kü thuËt söa lçi phÝa ngêi nhËn (Receiver-based repair)
Chóng ta cã mét sè kü thuËt ®Ó che giÊu lçi cã thÓ sö dông t¹i bªn nhËn cña dßng audio vµ kh«ng yªu cÇu sù gióp ®ì tõ bªn göi. Kü thuËt nµy sö dông khi s¬ ®å phôc håi ë bªn göi thÊt b¹i trong hiÖu chØnh tÊt c¶ c¸c lçi hoÆc khi bªn göi cña dßng d÷ liÖu kh«ng thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh phôc håi.
S¬ ®å che giÊu lçi dùa vµo kÕt qu¶ lÆp l¹i gãi tin bÞ lçi trong luång lu lîng truyÒn dÉn. §iÒu nµy cã thÓ thùc hiÖn ®îc víi tÝn hiÖu ©m thanh. Kü thuËt nµy sö dông cho luång lu lîng cã tØ lÖ mÊt gãi nhá (<15%) vµ dïng cho c¸c gãi nhá (4-40 ms). Khi mµ gãi tin cã ®é dµi lín th× kÜ thuËt nµy sÏ kh«ng ¸p dông ®îc v× nã g©y lçi ë phÝa ngêi nghe.
Ph©n lo¹i kü thuËt phôc håi phÝa nhËn ®îc thÓ hiÖn trong h×nh 4.5. C¸c kü thuËt nµy ®îc ph©n lµm 3 lo¹i:
H×nh 4. 5: Ph©n lo¹i c¸c kü thuËt che dÊu lçi
ChÌn: Söa ch÷a trªn c¬ së chÌn (Insertion-Based) ®îc thùc hiÖn chÌn b»ng c¸ch chÌn c¸c gãi lÊp ®Çy vµo c¸c vÞ trÝ gãi mÊt. C¸c gãi ®îc sö dông ®Ó chÌn cã thÓ lµ kho¶ng lÆng, tiÕng ån hoÆc gãi nhËn ®îc tríc ®ã.
Néi suy: Ph¬ng ph¸p nµy sö dông mét vµi d¹ng tÝnh to¸n vµ néi suy ®Ó ®a ra ®îc gãi tin t¬ng tù nh gãi bÞ mÊt. C¸c kü thuËt nµy gÆp nhiÒu khã kh¨n trong thùc hiÖn vµ yªu cÇu tÝnh to¸n nhiÒu so víi s¬ ®å chÌn.
T¸i t¹o l¹i: M¸y thu sÏ t×m c¸ch t¸i t¹o l¹i gãi tin bÞ mÊt tõ c¸c gãi tin nhËn ®îc. C¸ch nµy còng khã thùc hiÖn nhng nã cã thÓ cho kÕt qu¶ tèt.
Sau ®©y sÏ tr×nh bµy cô thÓ h¬n vÒ c¸c ph¬ng ph¸p trªn.
4.2.1 Söa lçi trªn c¬ së chÌn gãi (Insertion-Based Repair)
S¬ ®å chÌn söa ch÷a mÊt gãi b»ng c¸ch chÌn ®Çy c¸c gãi tin vµo nh÷ng chç gãi tin bÞ mÊt. Kü thuËt nµy ®îc sö dông rÊt ®¬n gi¶n khi c¸c gãi ®Ó chÌn lµ c¸c kho¶ng lÆng hoÆc c¸c b¶n sao cña c¸c gãi tin liÒn tríc. §Æc ®iÓm kh¸c biÖt cña kü thuËt söa ch÷a b»ng ph¬ng chÌn ®ã lµ ®Æc trng cña tÝn hiÖu kh«ng ®îc sö dông gióp cho viÖc phôc håi d÷ liÖu. Kü thuËt söa lçi b»ng c¸ch chÌn ®îc thùc hiÖn ®¬n gi¶n nhng kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ cao.
4.2.1.1 Sù thay thÕ b»ng kho¶ng lÆng (Silence Substitution)
C¸c kho¶ng lÆng ®îc lÊp ®Çy c¸c gãi bÞ mÊt ®Ó duy tr× t¬ng quan vÒ thêi gian víi c¸c gãi chung quanh. Kü thuËt nµy chØ cã hiÖu qu¶ víi c¸c gãi nhá (<4ms) vµ tØ lÖ tæn hao lµ thÊp (<2 %), nã phï hîp víi truyÒn audio qua c¸c tuyÕn tæn hao thÊp.
HiÖu qu¶ cña kü thuËt chÌn kho¶ng lÆng sÏ gi¶m m¹nh khi kÝch thíc gãi t¨ng lªn, chÊt lîng lµ kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc cho gãi cã kÝch thíc 40 ms sö dông cho m¹ng héi th¶o audio th«ng thêng. MÆc dï vËy kü thuËt nµy vÉn ®îc sö dông phæ biÕn, nguyªn nh©n chÝnh v× nã thùc hiÖn ®¬n gi¶n.
4.2.1.2 ChÌn b»ng t¹p ©m (Noise Substitution)
Bëi v× kü thuËt chÌn b»ng kho¶ng lÆng cã hiÖu qu¶ thÊp do ®ã sù lùa chän tiÕp theo lµ chÌn b»ng t¹p ©m. C¸c gãi bÞ mÊt thay v× ®îc chÌn b»ng kho¶ng lÆng th× chóng ®îc chÌn b¨ng t¹p ©m nÒn.
Mét sè nghiªn cøu cña con ngêi vÒ sù ng¾t ®o¹n cña ©m thanh ®· ®îc thùc hiÖn vµ cho thÊy kh¶ n¨ng cña bé ãc con ngêi cã thÓ tù phôc håi phÇn bÞ lçi cña tho¹i mét c¸ch chÝnh x¸c. §iÒu nµy ®îc sö dông cho söa ch÷a ©m thanh sö dông thay thÕ b»ng t¹p ©m nhng kh«ng sö dông sù thay thÕ b»ng kho¶ng lÆng.
Thªm vµo ®ã khi so s¸nh víi chÌn kho¶ng lÆng th× viÖc sö dông nhiÔu tr¾ng ®Ó chÌn cho chÊt lîng tèt h¬n. Nã bëi vËy ®îc ®Ò nghÞ ®Ó thay thÕ cho kü thuËt chÌn b»ng t¹p ©m.
4.2.1.3 LÆp (Repetition)
Kü thuËt nµy thay thÕ c¸c gãi bÞ mÊt b»ng c¸c gãi ngay tríc gãi ®ã. Nã cã ®é phøc t¹p thÊp vµ thùc hiÖn dÔ dµng. Trong mét sè trêng hîp ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ cho kÕt qu¶ tèt.
4.2.2 Söa lçi b»ng ph¬ng ph¸p néi suy (Interpolation-Based Repair)
Mét sè kü thuËt kh¾c phôc lçi cè g¾ng b»ng phÐp néi suy tõ c¸c gãi xung quanh gãi bÞ mÊt ®Ó t¹o l¹i ®îc gãi bÞ mÊt ®ã. §Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p néi suy lµ nã cã kh¶ n¨ng tÝnh to¸n c¸c ®Æc tÝnh cña tÝn hiÖu.
C¸c phÐp néi suy cã thÓ ®îc thùc hiÖn dùa trªn sù thay thÕ d¹ng sãng, nh©n b¶n sãng vµ söa ®æi thang thêi gian, c¸c ph¬ng ph¸p nµy cho kÕt qu¶ tèt song t¬ng ®èi phøc t¹p.
4.2.3 Söa lçi b»ng c¸ch t¸i t¹o (Regeneration-Based Repair)
Kü thuËt söa lçi b»ng c¸ch t¸i t¹o sö dông c¸c thuËt to¸n nÐn tho¹i víi c¸c tham sè m· ho¸ nhËn ®îc, ®Ó t¸i t¹o l¹i c¸c gãi audio bÞ mÊt. Kü thuËt nµy ®îc thùc hiÖn tèt bëi v× cã mét lîng lín th«ng tin tr¹ng th¸i ®îc dïng ®Ó phôc håi song chóng còng ®ßi hái nhiÒu tÝnh to¸n.
4.2.3.1 Néi suy tr¹ng th¸i truyÒn dÉn (Interpolation of Transmitted State)
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông cho c¸c bé m· ho¸ biÕn ®æi hoÆc dù ®o¸n tuyÕn tÝnh. Khi ®ã, c¸c bé gi¶i m· thùc hiÖn néi suy gi÷a c¸c tr¹ng th¸i. VÝ dô nh bé m· ho¸ tiÕng G.723.1 cña ITU néi suy tr¹ng th¸i b»ng c¸ch dù ®o¸n tuyÕn tÝnh tõ c¸c hÖ sè kh¸c nhau n»m liÒn kÒ nhau.
4.2.3.2 Phôc håi trªn c¬ së m« h×nh (Model-Based Recovery)
Trong håi phôc theo m« h×nh tÝn hiÖu tho¹i mét phÝa hay c¶ hai phÝa sö dông m« h×nh ®Ó t¹o tÝn hiÖu tho¹i kh«i phôc ®o¹n bÞ mÊt. ChÌn tiÕng nãi m· ho¸ thÊp ®îc söa ch÷a b»ng c¸ch kÕt hîp c¸c kÕt qu¶ cña ph©n tÝch ngîc tõ gãi nhËn ®îc cuèi cïng thiÕt lËp sù lÊy mÉu víi mét sù íc lîng thÝch hîp cho thêi gian mÊt. Kü thuËt nµy lµm viÖc tèt bëi hai lý do sau: kÝch thíc cña c¸c khèi chÌn vµo (8/16 ms) ®ñ ng¾n ®Ó ®¶m b¶o c¸c ®Æc tÝnh tho¹i cña khèi nhËn ®îc cuèi cïng cã kh¶ n¨ng cao. §a sè c¸c bé m· ho¸ tho¹i tèc ®é bÝt thÊp sö dông m« h×nh tù ®éng ngîc trë l¹i trong sù kÕt hîp víi mét tÝn hiÖu kÝch thÝch.
H×nh 4.6: quan hÖ gi÷a ®é phøc t¹p vµ chÊt lîng cña c¸c kü che giÊu lçi.
Sù tÝnh to¸n ®Ó thùc hiÖn c¸c kü thuËt söa lçi tiªn tiÕn h¬n yªu cÇu t¨ng lªn rÊt nhiÒu mèi liªn hÖ víi c¸c sù lùa chän kü thuËt söa lçi ®¬n gi¶n h¬n. Tuy nhiªn, sù c¶i thiÖn vÒ chÊt lîng ®¹t ®îc bëi nh÷ng lîc ®å nµy lµ sù gia t¨ng tèt nhÊt. §èi víi lý do nµy, sù sö dông b¶n m« pháng gãi víi fading ®îc giíi thiÖu nh lêi ®Ò nghÞ mét sù tho¶ hiÖp tèt gi÷a chÊt lîng ®¹t ®îc vµ ®é phøc t¹p qu¸ møc.
Ta so s¸nh, mét vÝ dô vÒ viÖc sö dông b¶n m« pháng gãi vµ sù thay thÕ waveform cã thÓ thÊy ®îc. Mét vµi kü thuËt cã thÓ ®îc ¸p dông viÖc sö dông d÷ liÖu tõ mét ho¹c c¶ hai bªn cña sù tæn thÊt. NhiÒu audio vµ bé m· ho¸ tèc ®é ®¶m nhËn liªn tôc tr¹ng th¸i bé gi¶i m·. Khi mét sù mÊt m¸t x¶y ra, th× kh«ng thÓ gi¶i m· d÷ liÖu audio ë c¶ hai bªn bÞ tæn thÊt ®èi víi sù sö dông vµo viÖc söa lçi v× audio gi¶i m· sau khi mÊt cã thÓ b¾t ®Çu tõ mét tr¹ng th¸i kh«ng thÝch hîp. Thªm vµo ®ã, sù thùc hiÖn ë c¶ hai bªn chÞu sù xö lý lín h¬n ban ®Çu ban ®Çu vµ thêng diÔn t¶ mét sù c¶i thiÖn s¬ sµi. §a sè c¸c trêng hîp sù söa lçi mét bªn lµ chñ yÕu.
KÕt luËn ch¬ng IV
Trong ch¬ng IV ®· ®Ò cËp ®Õn mét sè ph¬ng ph¸p kh«i phôc c¸c gãi bÞ mÊt trong khi truyÒn ©m thanh trªn m¹ng. Mçi ph¬ng ph¸p cã mét ®Æc ®iÓm riªng vµ cã thÓ ¸p dông cho tõng trêng hîp cô thÓ. Tuú thuéc vµo yªu cÇu vÒ chÊt lîng dÞch vô vµ chi phÝ cã thÓ lùa chän c¸c ph¬ng ph¸p nµy ®Ó kh¾c phôc lçi mÊt gãi nh»m n©ng cao chÊt lîng dÞch vô trong truyÒn tho¹i qua m¹ng IP.
bcdahgbcda
KÕt luËn chung
DÞch vô truyÒn tho¹i trªn nÒn m¹ng IP ®· ®îc nghiªn cøu vµ triÓn khai ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. VoIP ®· vµ ®ang kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trong thÞ trêng viÔn th«ng. Cã thÓ nãi c¸c dÞch vô ch¹y trªn giao thøc IP nãi chung vµ dÞch vô VoIP nãi riªng sÏ lµ c¸c dÞch vô kh«ng thÓ thiÕu trong thÞ trêng viÔn th«ng.
Trong b¶n ®å ¸n nµy ®· ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò tæng quan vÒ c«ng nghÖ VoIP, vÒ chÊt lîng dÞch vô trong VoIP vµ ®Æc biÖt ®i s©u nghiªn cøu mét sè gi¶i ph¸p kü thuËt phôc håi gãi trong VoIP nh: kü thuËt chÌn, lÆp gãi, néi suy, ®an xen gãi v.v..
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®å ¸n t«i ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña TiÕn sÜ NguyÔn TiÕn Ban còng nh c¸c thÇy c« gi¸o kh¸c trong Bé m«n M¹ng viÔn th«ng. B¶n th©n t«i còng ®· cã rÊt nhiÒu cè g¾ng ®Ó t×m hiÓu c¸c néi dung nghiªn cøu. Tuy nhiªn, c«ng nghÖ VoIP lµ mét c«ng nghÖ phøc t¹p vµ còng do thêi gian cã h¹n nªn viÖc nghiªn cøu cÆn kÏ tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh kü thuËt trong VoIP lµ rÊt khã kh¨n. Do vËy ch¾c ch¾n ®å ¸n nµy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o cïng c¸c b¹n ®Ó ®å ¸n cña t«i ®îc hoµn thiÖn h¬n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Sinh viªn: §ç Nh To¶n.
Tµi liÖu tham kh¶o
[1] ITU-T, "Recommendation H.323: Packet-based multimedia communications system".
[2] ETSI, "Telecommunications and Internet Protocol Over Network (TIPHON) - Naming and Addressing" at ""
[3] ETSI, "Telecommunications and Internet Protocol Over Network (TIPHON) - General aspects of Quality of Service (QoS)" at ""
[4] ETSI, "Telecommunications and Internet Protocol Over Network (TIPHON) - Verification and Demonstration Implementation (VDI)" at ""
[5] NguyÔn Hång S¬n, “Kü thuËt ®iÖn tho¹i qua IP vµ Internet”, Nhµ xuÊt b¶n lao ®éng Hµ Néi
[6] Phïng V¨n VËn, "§iÖn tho¹i IP", Nhµ xuÊt b¶n bu ®iÖn 2002.
[7] T¹p chÝ bu chÝnh viÔn th«ng, "ChÊt lîng cuéc gäi trªn m¹ng VoIP - Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m", "N©ng cao chÊt lîng dÞch vô VoIP", 8/2001.
[8] T¹p chÝ bu chÝnh viÔn th«ng, "§iÖn tho¹i Internet - Internet Telephony", 7/2003.
[9] Internet Telephony at "".
[10] "www.siemens.com".
[11] "www.cisco.com".
[12] "www.ietf.org/html"
[13] "www.packetizer.com/iptel/h323/whatsnew_v1(_v2, _v3, _v4)"
[14] "www.home.vnn.vn".
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Ban Word.doc
Trinh bay.ppt
