Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị của các tổng công ty 91

Lời nói đầu Bất kỳ một doanh nghiệp nào muốn tồn tại và đứng vững trong nền kinh tế thị trường thì nhất thiết phải đòi hỏi có một bộ máy quản trị hoạt động có hiệu qủa. Như vậy, đây có thể coi như điều kiện cần cho doanh nghiệp tồn tại và phát triển. ở Việt Nam, các Tổng công ty Nhà nước đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân, trong đó có 17 Tổng công ty 91. Các Tổng công ty 91 có 532 doanh nghiệp thành viên hạch toán độc lập, chiếm khoảng 9% số lượng các doanh nghiệp Nhà nước, 56% tổng vốn kinh doanh và 35% lao động. Xuất phát từ vai trò đó, đòi hỏi các Tổng công ty 91 phải có một cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị hợp lý, gọn nhẹ, phù hợp với từng loại ngành nghề, lĩnh vực hoạt động của mỗi Tổng công ty. Đảng và Nhà nước ta đã nhận thấy, Tập đoàn kinh tế là hình thức tổ chức kinh tế tồn tại trong nền kinh tế thị trường, nó xuất phát từ lâu trong lịch sử phát triển kinh tế thế giới, nhất là trong những năm 80 trở lại đây. Tập đoàn kinh tế đóng vai trò to lớn trong sự phát triển kinh tế, nó tạo điều kiện cho các nước giành ưu thế cạnh tranh không chỉ trong nước mà còn vươn lên chiếm lĩnh và khai thác thị trường trong khu vực và trên thế giới. Ngày 7 tháng 3 năm 1994 Thủ Tướng chính phủ có quyết định số 91/QĐ-TTg về việc thí điểm thành lập Tập đoàn kinh tế để hình thành 17 tổng công ty 91. Trong quá trình phát triển theo hướng tập đoàn kinh tế thời gian qua có nhiều vấn đề thực tiễn đặt ra cần giải quyết, Đảng, Nhà nước, các bộ ngành, các cấp có liên quan đến vấn đề trên. Từ thực tế trên, cùng với những kiến thức đã được trang bị trong quá trình học tập, cùng với sự giúp đỡ tận tình của cô giáo Tiến sĩ Ngô Kim Thanh và sự chỉ dẫn, góp ý của các bác các cô chú trong Vụ Doanh nghiệp-Bộ Kế hoạch & Đầu tư, đặc biệt là bác CVC Lê Trọng Quang tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị của các tổng công ty 91” Ngoài phần mở đầu và kết luận, chuyên đề tốt nghiệp gồm ba chương : Chương 1: Tổng quan về cơ cấu tổ chức Bộ máy quản trị doanh nghiệp. Chương 2: thực trạng cơ cáu tổ chức bộ máy quản trị của các tổng công ty 91 ở Việt Nam. Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị của các tổng công ty 91 ở Việt Nam. Để hoàn thành được chuyên đề tốt nghiệp này tôi đã tìm hiểu , nghiên cứu nhiều loại sách báo, tài liệu tham khảo có liên quan và đặc biệt tôi xin chân thành cảm ơn cô giáo Ngô KimThanh và bác CVC - Lê Trọng Quang đã giúp đỡ tôi hoàn thành chuyên đề này Mục lục. Trang Lời mở đầu 2 Chương I: Tổng quan về cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị doanh nghiệp 4 I Cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị doanh nghiệp 4 1. Khái niệm về cơ câú tổ chức bộ máy quản trị doanh nghiệp 4 1.1. Khái niệm 4 1.2. Chức năng và phân loại chức năng quản trị doanh nghiệp 5 1.3. Phương pháp xây dựng cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị doanh nghiệp 8 1.3. Các mô hình tổ chức bộ máy quản trị doanh nghiệp 13 2. Yêu cầu và các nhân tố ảnh hưởng đến bộ máy quản trị doanh nghiệp 19 2.1. Yêu cầu 19 2.1. Các nhân tố ảnh hưởng 20 II. Căn cứ để hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị doanh nghiệp 22 1. Các nguyên tắc khi xây dựng bộ máy quản trị doanh nghiệp 22 2. Xác định chức năng cụ thể cần thực hiện 24 2.1. Phân chia chức năng 24 2.2. Phân tích và tổng hợp nhiệm vụ 24 3. Xác định quyền lực, quyền hạn và trách nhiệm 26 3.1. Quyền lực, quyền hạn và trách nhiệm 26 3.2. Mối quan hệ giữa quyền lực - quyền hạn - trách nhiệm 28 III. Sự cần thiết phải hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị trong doanh nghiệp nói chung và trong các Tổng công ty ở Việt Nam nói riêng 29 1. Vai trò của việc hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị trong doanh nghiệp 29 2. Vài nét về cơ cấu tổ chức của các tập đoàn kinh tế trên thế giới 30 3. Sự cần thiết phải hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị trong các Tổng công ty 31 Chương II. Thực trạng cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị của các Tổng công ty 91 ở Việt Nam 33 I. Quá trình hình thành và phát triển của các Tổng công ty 91 ở Việt Nam 33 1. Bối cảnh hình thành 33 2. Quá trình phát triển của các Tổng công ty 91 ở Việt Nam 33 2.1. Chức năng, nhiệm vụ của các Tổng công ty 91 33 2.2. Quá trình phát triển của các Tổng công ty 91 ở Việt Nam thời gian qua 35 II. Một số đặc điểm kinh tế kỹ thuật chủ yếu của các Tổng công ty 91 ảnh hưởng đến cơ cấu tổ chức cuả các Tổng công ty 91 37 1. Đặc điểm về quá trình hình thành 37 2. Đặc điểm về quy mô doanh nghiệp 38 3. Đặc điểm về mặt tổ chức 39 4. Đặc điểm về mặt quản lý 40 5. Đặc điểm về sản xuất kinh doanh 41 6. Đặc điểm về công tác đào tạo cán bộ quản trị của các tổng công ty 91 42 III. Thực trạng tổ chức bộ máy quản trị của các Tổng công ty 91 ở Việt Nam 43 1. Tình hình tổ chức bộ máy quản trị của các Tổng công ty 91 ở Việt Nam 43 1.1. Phân tích cơ câú tổ chức bộ máy và phân chia chức năng quản trị của các Tổng công ty 91 43 1.2. Mối quan hệ giữa Tổng công ty 91 với các cơ quan quản lý Nhà nước 50 1.3. Mối quan hệ giữa Tổng công ty với các đơn vị thành viên 51 1.4. Phân tích mối liên hệ về chức năng trong các Tổng công ty 91 52 IV. Đánh giá tổng quát về cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị của các Tổng công ty 91 ở Việt Nam 55 1. Thành tựu đạt được và nguyên nhân 55 1.1. Thành tựu đạt được 55 1.2. Nguyên nhân 57 2. Những tồn tại và nguyên nhân 58 2.1. Những tồn tại 58 2.2. Nguyên nhân 62 Chương III. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị của các Tổng công ty 91 ở Việt Nam 63 I. Những giải pháp đối với bản thân các Tổng công ty 91 63 1. Giải pháp mối quan hệ giữa Tổng công ty với các đơn vị thành viên 63 1.1. Chuyển đối mối quan hệ của Tổng công ty với các đơn vị thành viên theo hướng hình thành công ty mẹ, công ty con 65 1.2. Tổ chức và sắp xếp lại các doanh nghiệp thành viên 67 2. Tăng cường mối liên kết giữa các đơn vị thành viên của Công ty 67 3. Các Tổng công ty cần chủ động áp dụng mô hình quản lý mới 68 4. Sửa đổi quy chế làm việc giữa Hội đồng quản trị, Ban giám đốc và Ban kiểm soát 69 5. Cần có chính sách đãi ngộ đối với cán bộ chủ chốt và nhân viên trong Tổng công ty để họ yên tâm hoàn thành công việc của mình một cách tốt nhất 69 5.1. Đối với cán bộ chủ chốt 69 5.2. Đối với nhân viên 70 II. Những giải pháp có liên quan đến trách nhiệm của nhà nước 71 1. Tiếp tục sắp xếp đổi mới doanh nghiệp 71 2. Sửa đổi bô sung cơ chế chính sách đối với Tổng công ty nhà nước 72 3. Đồng bộ công cụ pháp lý cho hoạt động của Tổng công ty 73 4. Khẩn trương đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực hợp lý hiệu quả 73 5. Củng cố vai trò, cách thức hoạt động của hội đồng quản trị và Ban kiểm soát 74 6. áp dụng cơ chế thi tuyển Tổng giám đốc 75 Kết luận 77

doc84 trang | Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1474 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị của các tổng công ty 91, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
c nguån lùc nh­ voãn, ®Êt ®ai, tµi nguyªn, lao ®éng ...®· ®­îc Nhµ n­íc giao c¸c Tæng c«ng ty ®· chñ ®éng l¹i s¶n xuÊt kinh doanh, thùc hiÖn vai trß chØ ®¹o, ®Þnh h­íng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn tËp trung th¸o gì khã kh¨n v­íng m¾c cho tõng ®¬n vÞ, tõng b­íc lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp, huy ®éng, ®iÒu chØnh vèn nhµn rçi phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh. Nguån vèn ng©n s¸ch cÊp h¹n hÑp kh«ng ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh c¸c tæng c«ng ty ®· tËn dông kh¬i th«ng c¸c nguån vèn kh¸c ®¸p øng yªu cÇu kÞp thêi cho s¶n xuÊt kinh doanh. 1.2. Nguyªn nh©n. §¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu trªn lµ nhê sù nç lùc tæng hîp nhiÒu mÆt cña toµn bé c¸c tæng c«ng ty, trong tÊt c¶ c¸c nç lùc cã ba nguyªn nh©n sau lµ nh÷ng nguyªn nh©n chñ chèt t¹o nªn kÕt qu¶ trªn. Tæng c«ng ty ®· kh«ng ngõng hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n trÞ cña m×nh ®Ó t¹o ra sù thèng nhÊt trong toµn Tæng c«ng ty. Do c¸c Tæng c«ng ty tËp trung ®iÒu hµnh theo quy chÕ vµ ph¸t huy søc m¹nh cña Tæng c«ng ty ®Ó gi¶i quyÕt khã kh¨n cho ®¬n vÞ m×nh. Do tõng b­íc tiÕn hµnh triÓn khai nh÷ng vÊn ®Ò cña toµn ngµnh mµ tõng doanh nghiÖp kh«ng lµm ®­îc hoÆc lµm ®­îc nh­ng hiÖu qu¶ thÊp. 2. Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n. 2.1. Nh÷ng tån t¹i: M« h×nh Tæng c«ng ty Nhµ n­íc trong thêi gian qua ®· béc lé mét sè mÆt cßn yÕu kÐm vÒ tæ chøc vµ c¸c mèi quan hÖ, chøc n¨ng vµ ph©n cÊp ho¹t ®éng, c¬ chÕ vµ quan niÖm tµi chÝnh vµ vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng, ®oµn thÓ ho¹t ®éng trong m« h×nh. Nh÷ng yÕu kÐm nµy ®· lµm chËm qu¸ tr×n tÝch tô, tËp trung vèn, gi¶m tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ søc c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng... Nh÷ng h¹n chÕ ®ã cô thÓ lµ: Mét lµ, vÒ c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé: hÇu hÕt c¸c Tæng c«ng ty ®­îc thµnh lËp nh­ng thùc chÊt còng míi lµ tËp hîp c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®éc lËp lµm c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty. Nh×n chung tæ chøc cña Tæng c«ng ty cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn hoµn thiÖn. Bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh, lao ®éng d­ thõa, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, hiÖu qu¶ ch­a cao. ViÖc quyÕt ®Þnh bè trÝ c¸n bé chñ chèt cña mét sè Tæng c«ng ty cã tr­¬ng hîp ch­a hîp lý, lùa chän nh÷ng c¸n bé cßn thiÕu kinh nghiÖm hoÆc ch­a am hiÓu s©u s¾c ngµnh kinh tÕ - kü thuËt. Hai lµ, mèi quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trong Tæng c«ng ty cßn láng lÎo: Mèi quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trong Tæng c«ng ty chñ yÕu míi lµ quan hÖ ghÐp nèi c¬ häc, lµ viÖc tËp hîp c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn ®­îc thµnh lËp theo nghÞ ®Þnh 388/H§BT thµnh c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp cña Tæng c«ng ty, quan hÖ láng lÎo thiÕu tÝnh g¾n kÕt. C¸c Tæng c«ng ty sau khi thµnh lËp ®Òu ch­a kiªn quyÕt tæ chøc, s¾p xÕp l¹i mét c¸ch tæng thÓ vµ c¬ b¶n theo m« h×nh míi ®èi víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, lµm cho tæ chøc Tæng c«ng ty cßn nhiÒu chång chÐo, ch­a ph¸t huy hÕt søc m¹nh cña mét tæ chøc doanh nghiÖp lín. ThËm chÝ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cßn c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh, kh«ng cã tinh thÇn hîp t¸c, g©y thiÖt h¹i lín ®Õn lîi Ých cña Nhµ n­íc vµ cña Tæng c«ng ty. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn ph¶i ®ãng gãp cho Tæng c«ng ty phÝ qu¶n lý, tËp trung mét phÇn quü ®Çu t­ ph¸t triÓn, quü khen th­ëng, quü phóc lîi (t­¬ng tù m« h×nh liªn hiÖp xÝ nghiÖp cò). Nh÷ng doanh nghiÖp thµnh viªn ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ l¹i kh«ng nhËn ®­îc sù hç trî t­¬ng xøng víi møc ®ãng gãp, nhøng doanh nghiÖp thµnh viªn yÕu kÐm l¹i muèn d¹ giÉm vµo Tæng c«ng ty ®Ó tån t¹i, ®iÒu nµy ®· lµm triÖt tiªu ®éng lùc ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn; mÆt kh¸c c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i th× cø nép thuÕ, doanh nghiÖp thua lç th× mÊt vèn, kh«ng thÓ bï trõ hç trî cho nhau ®­îc ®· lµm gi¶m vai trß ®iªug hoµ cña Tæng c«ng ty. C¸c c«ng ty tµi chÝnh n»m trong Tæng c«ng ty cã quy m« cßn nhá bÐ, ho¹t ®éng yÕu. ViÖc tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña luËt c¸c Tæ chøc tÝn dông nh­ chØ ®­îc nhËn tiÒn göi cã kú h¹n tõ mét n¨m trë lªn, chØ ®­îc phÐp cho mét kh¸ch hµng vay kh«ng qu¸ 15% vèn tù cã, kh«ng ®­îc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thanh to¸n... ®· lµm c¸c c«ng ty tµi chÝnh ch­a tËn dông ®­îc c¸c nguån vèn ng¾n h¹n, t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, cóng nh­ ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vèn vay cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ c¸c Tæng c«ng ty ®· kh«ng thÓ sö dông c«ng ty tµi chÝnh nh­ mét c«ng cô ®Ó ®iÒu tiÕt vèn gi÷a c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. Ba lµ, mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn lµ mèi quan hÖ hµnh chÝnh, ch­a dùa trªn sù rµng buéc vÒ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi: ViÖc thµnh lËp mét sè Tæng c«ng ty chØ gåm c¸c ®¬n vÞ liªn kÕt theo chiÒu ngang (cïng ®©u ra s¶n phÈm), c¸c Tæng c«ng ty ch­a thùc sù lµ mét thÓ thèng nhÊt vµ ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp cña tæ chøc kinh doanh cã quy m« lín, ch­a kh¾c phôc t×nh tr¹ng ho¹t ®éng rêi r¹c cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn b»ng c¬ chÕ, tæ chøc vµ ®iÒu hµnh nhÊt lµ vÒ mÆt tµi chÝnh vµ nh©n sù. ViÖc Nhµ n­íc giao vèn cho Tæng c«ng ty sau ®ã Tæng c«ng ty l¹i giao vèn cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trªn thùc tÕ chØ mang tÝnh h×nh thøc, trªn s¶n xuÊt, Tæng c«ng ty kh«ng cã c«ng cô ®Ó chi phèi cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. ViÖc ®iÒu hoµ mét phÇn vèn khÊu hao, vèn tÝch luü ®Ó tËp chung ®Çu t­ cho mét sè dù ¸n träng ®iÓm hoÆc hç trî cho mét sè doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n v× hoµn toµn mang tÝnh th­¬ng l­îng, tho¶ hiÖp víi doanh nghiÖp thµnh viªn. §iÒu ®ã ®· ¶nh h­ëng ®Õn søc m¹nh tæng hîp cña Tæng c«ng ty. Sù chi phèi vµ gióp ®ì cña Tæng c«ng ty ®èi víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn còng rÊt h¹n chÕ, chñ yÕu míi lµ gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc ®Çu t­, vay vèn tÝn dông... Trong s¶n xuÊt kinh doanh, Tæng c«ng ty còng khã thùc hiÖn sù ph©n c«ng s¶n xuÊt gi÷a c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn v× c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trùc tiÕp chÞu tr¸ch nhiÖm nép c¸c lo¹i thuÕ, trÝch lËp c¸c quü tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i. ThÞ tr­êng lµ kh©u quyÕt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nhiÒu ®¬n vÞ thµnh viªn gÆp khã kh¨n trong tiªu thô s¶n phÈm, hµng tån kho lu«n v­ît qu¸ ®Þnh møc, bÞ hµng lËu c¹nh tranh gay g¾t... song Tæng c«ng ty ch­a ®ñ søc ®Ó chñ ®éng trong viÖc khai th«ng thÞ tr­êng cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. ViÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cña nhiÒu Tæng c«ng ty ch­a ®­îc chÆt chÏ, nhÊt lµ ë nh÷ng Tæng c«ng ty gåm c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp, nhiÒu Tæng c«ng ty kh«ng kiÓm so¸t ®­îc t×nh h×nh. Bèn lµ, c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý béc nhiÒu khiÕm khuyÕt, n¨ng lùc ®éi ngò c¸n bé cßn h¹n chÕ: Héi ®ång qu¶n trÞ cña Tæng c«ng ty hiÖn nay ch­a ph¶i lµ ®¹i diÖn cña chñ së h÷u ch­a cã ®ñ thùc quyÒn cña ®¹i diÖn chñ së Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp theo nh­ tinh thÇn nghÞ quyÕt TW4 (kho¸ VIII). LuËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc quy ®Þnh Héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan qu¶n lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Theo quy ®Þnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p quy th× quyÒn h¹n cña Héi ®ång qu¶n trÞ nhiÒu nh­ng chñ yÕu lµ tr×nh lªn c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y còng nh­ chøc n¨ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña Héi ®ång qu¶n trÞ cña Tæng c«ng ty theo quy ®Þnh vµ thùc tÕ hiÖn nay ch­a thÓ hiÖn ®­îc vai trß cña chñ së h÷u trùc tiÕp cña Nhµ n­íc t¹i Tæng c«ng ty. Mèi quan hÖ gi÷a Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Tæng gi¸m ®èc ë ®a sè c¸c Tæng c«ng ty lµ tèt. Tæng gi¸m ®èc thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c nghÞ quyÕt cña Héi ®«ng qu¶n trÞ. Héi ®ång qu¶n trÞ kh«ng can thiÖp s©u vµo ho¹t ®éng ®iÒu hµnh cña Tæng gi¸m ®èc. Tuy nhiªn, chøc n¨ng qu¶n lý cña Héi ®ång qu¶n trÞ vµ chøc n¨ng ®iÒu hµnh cña Tæng gi¸m ®èc ch­a ®­îc quy ®Þnh râ rµng. Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Tæng gi¸m ®èc cung do mét cÊp ®Ò nghÞ, cïng do mét cÊp quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm, cïng ký nhËn vèn ®­îc Nhµ n­íc giao, cïng sö dông chung bé m¸y, nªn kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc rµnh m¹nh quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm còng nh­ ®Þa vÞ ph¸p lý cña mçi chøc danh nµy. §iÒu ®ã ®· lµm lÉn lén gi÷a qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, ph¸t sinh v­íng m¾c, chång chÐo, lóng tóng trong ho¹t ®éng cña Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Tæng gi¸m ®èc kÕt qu¶ lµ, c¸ nh©n gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh, cã n¬i Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ can thiÖp s©u vµo viÖc ®iÒu hµnh cña Tæng c«ng ty, lÊn ¸t vai trß ®iÒu hµnh cña Tæng gi¸m ®èc. Ng­îc l¹i cã n¬i Tæng gi¸m ®èc l¹i xem nhÑ, lµm lu mê vai trß cña Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ. Thùc tÕ hiÖn nay nhiÒu Tæng c«ng ty trong thêi gian dµi sau khi thµnh lËp ch­a cã ®ñ sè l­îng thµnh viªn cña Héi ®ång qu¶n trÞ, chØ cã mét sè c¸n bé l·nh ®¹o chñ chèt nh­ Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ, Tæng gi¸m ®èc, uû viªn héi ®ång qu¶n trÞ kiªm tr­ëng ban kiÓm so¸t, cã Tæng c«ng ty c¸c thµnh viªn kiªm nhiÖm l¹i lµ c¸n bé l·nh ®¹o cña Tæng c«ng ty hoÆc doanh nghiÖp thµnh viªn vµ hÇu hÕt kh«ng cã ®ñ sè chuyªn viªn gióp viÖc theo quy ®Þnh. C¸c thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty ch­a ®­îc ®µo t¹o ®Ó phï hîp víi m« h×nh tæ chøc míi. Qua thùc tÕ ho¹t ®éng, mét sè thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ kh«ng ®ñ n¨ng lùc v× thiÕu am hiÓu chuyªn m«n qu¶n lý, chuyªn ngµnh kü thuËt, ch­a g¾n bã víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty. ViÖc bè chÝ c¸n bé chñ chèt cña mét sè Tæng c«ng ty ch­a hîp lý. Tr×nh ®é gi÷a Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Tæng gi¸m ®èc chªnh lÖch nhau nªn khã phèi hîp, khã thuyÕt phôc lÉn nhau vµ ch­a thuyÕt phôc ®­îc c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn gi¸m ®èc cã tr×nh ®é kh¸. N¨m lµ, qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi Tæng c«ng ty ch­a ®­îc cô thÓ ho¸, chñ tr­¬ng xo¸ bá bé chñ qu¶n, cÊp hµnh chÝnh chñ qu¶n ch­a ®­îc thÓ hiÖn b»ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cô thÓ, kh¶ thi, ch­a cã h­íng dÉn vÒ tæ chøc §¶ng trong c«ng ty: LuËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc ra ®êi ®Õn nay ®· 6 n¨m nh­ng vÉn ch­a cã nghÞ ®Þnh h­íng dÉn vÒ qu¶n lý Nhµ n­íc vµ thùc hiÖn quyÒn së h÷u Nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc. NghÞ quyÕt héi nghÞ TW 4 (kho¸ VIII) chØ râ : Héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan Nhµ n­íc ®¹i diÖn trùc tiÕp chñ së h÷u doanh nghiÖp, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn do Nhµ n­íc giao. Tuy nhiªn ChÝnh phñ vÉn ch­a cã h­íng dÉn cô thÓ thùc hiÖn chñ tr­¬ng nµy. §iÒu nµy lµm cho c¸c Bé vµ ñy ban nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh phè lóng tóng trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc nãi chung vµ c¸c Tæng c«ng ty nãi riªng. C¸c c¬ quan Nhµ n­íc can thiÖp qu¸ s©u vµo quyÒn tµi s¶n vµ quyÒn kinh doanh, quyÒn bæ nhiÖm c¸n bé cña Tæng c«ng ty. Nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ chñ së h÷u vÉn ch­a qu¶n lý doanh nghiÖp theo ph­¬ng thøc cña chñ ®Çu t­, vÉn chñ yÕu qua hiÖn vËt, quy ®Þnh rÊt nhiÒu kho¶n chØ tiªu cho doanh nghiÖp, doanh nghiÖp ch­a ®­îc quyÒn tù quyÕt vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, sö dông sè lîi nhuËn lµm ra,... T×nh tr¹ng kiÓm tra, kiÓm so¸t cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ n­íc nh­ thuÕ, thanh tra, c«ng an... cßn chång chÐo kh«ng thèng nhÊt 2.2. Nguyªn nh©n. Nguyªn nh©n cña c¸c bÊt cËp trªn lµ do: - VÊn ®Ò së h÷u vèn cña c¸c Tæng c«ng ty. - M« h×nh tæ chøc ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty ®Òu gièng nhau theo kiÓu trùc tuyÕn-chøc n¨ng. - C¬ chÕ chÝnh s¸ch, hµng lang ph¸p lý vÉn ch­a t¹o ®iÒu kiÖn ®Çy ®ñ hco c¸c Tæng c«ng ty ho¹t ®éng tù chñ vµ n¨ng ®éng. - C¸c c¬ quan Nhµ n­íc cßn can thiÖp s©u vµ trùc tiÕp ®Õn c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, lµm lu mê vai trß cña Tæng c«ng ty. - ViÖc bè trÝ c¸n bé l·nh ®¹o vµ qu¶n lý nhiÒu tr­êng hîp ch­a hîp lý. - Mét sè Tæng c«ng ty ®­îc thµnh lËp ch­a thùc sù g¾n víi yªu cÇu kh¸ch quan. - Tr×nh ®é c¸n bé c«ng nh©n viªn cßn h¹n chÕ, ch­a ®¸p øng ®­îc víi yªu cÇu míi. Qua ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë ViÖt Nam trong thêi gian qua chóng ta thÊy næi lªn ®­îc nh÷ng bÊt cËp, yÕu kÐm cña m« h×nh tæ chøc nµy lµ rÊt lín so víi nh÷ng thµnh qu¶ khiªm tèn mµ nã ®¹t ®­îc ®Ó ®ãng gãp voµ nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. Víi nh÷ng nh­îc ®iÓm trªn, em xin m¹o muéi ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty 91 nh­ sau: Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë viÖt nam. I. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®èi víi b¶n th©n c¸c Tæng c«ng ty 91. 1. Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Mét thùc tÕ kh¸ch quan lµ c¬ chÕ qu¶n lý trong c¸c Tæng c«ng ty 91 hiÖn nay lµ c¬ chÕ hµnh chÝnh, c¸c Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp ®· vµ ®ang qu¶n lý tiÒn vèn vµ tµi s¶n trong nhiÒu n¨m qua. Mäi sù x¸o trén lín vÒ tæ chøc cã thÓ sÏ ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qña cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.V× vËy, trªn c¬ së m« h×nh hiÖn cã c¸ch lµm hîp lý nhÊt lµ c¸c Tæng c«ng ty nªn t×m c¸ch thay ®æi t×nh h×nh tæ chøc vµ qu¶n lý cña m×nh tõ hµnh chÝnh sang c¬ chÕ së h÷u vèn, thiÕt lËp c¬ chÕ chñ së h÷u vèn cña Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, vÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ ë c¸c gi¶i ph¸p mµ ph¶i xuÊt ph¸t tõ c¸c mèi quan hÖ vÒ kinh tÕ. Tõ quan hÖ rµng buéc vÒ tµi chÝnh dÉn ®Õn mèi quan hÖ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã, viÖc "c«ng ty ho¸" c¸c mèi quan hÖ vÒ kinh tÕ - tµi chÝnh gi÷a c¸c Tæng c«ng ty thµnh TËp ®oµn kinh tÕ trong t­¬ng lai, trong ®ã n¾m vèn trë thµnh kh©u cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh cho sù thµnh b¹i cña TËp ®oµn. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã c¸c Tæng c«ng ty cÇn ph¶i: * Thùc hiÖn ph©n cÊp, ph©n quyÒn m¹nh h¬n cho nh÷ng c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cao. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp thµnh viªn yÕu kÐm vµ ho¹t ®éng ch­a æn ®Þnh th× ph¶i cã ph­¬ng ¸n chÊn chØnh, s¾p xÕp l¹i, khi t×nh h×nh cã chuyÓn biÕn tèt th× sÏ më réng ph¹m vi ph©n cÊp. Thùc tÕ ®· cho thÊy quyÒn lùc tËp trung - tËp quyÒn chØ thùc sù phï hîp khi quym« s¶n xuÊt kinh doanh cßn nhá, viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tËp trung cßn dÔ dµng, nhanh chãng. Cßn khi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng lªn, c¸c ®Çu mèi qu¶n lý më réng th× tÊt yÕu ph¶i ph©n cÊp, ph©n quyÒn. C¸c Tæng c«ng ty cña chóng ta còng vËy, doanh thu hµng ngh×n tû ®ång, cã hµng chôc doanh nghiÖp thµnh viªn, trong ®ã cã nh÷ng doanh nghiÖp thµnh viªn doanh thu lªn ®Õn hµng tr¨m tû ®ång, ph¹m vi ho¹t ®éng réng kh¾p c¶ n­íc vµ trªn thÕ giíi, do®è ®Ó taocho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn ®ã ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× c¸c Tæng c«ng ty nªn ph©n cÊp qñn lý, ph©n quyÒn ra quyÕt ®Þnh cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. viÖc ®ã ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh cô thÓ cña mçi Tæng c«ng ty trªn c¬ së xem xÐt, p©n tÝch l¹i c¸c chØ tiÕu sau: - Quy m« cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cµng lín th× ph©n cÊp cµng m¹nh, quyÒn ra quyÕt ®Þnh cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cµng lín. - N¨ng lùc cña cÊp d­íi: ®ßi hái ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng tr×nh ®é, n¨ng lùc cña c¸n bé cÊp d­íi ®Ó ph©n quyÒn ra quyÕt ®Þnh cho phï hîp. - Kh¶ n¨ng kiÓm tra, kiÓm so¸t cña Tæng c«ng ty: ViÖc ph©n cÊp cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn ®ßi hái Tæng c«ng ty ph¶i cã biÖn ph¸p kiÓm so¸t ®­îc, ®¶m b¶o cho viÖc ph¸t triÓn ®óng ®Þnh h­íng chiÕn l­îc cña Tæng c«ng ty, nhanh chãng ph¸t hiÖn ra nh÷ng sai sãt cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn lîi Ých cña Tæng c«ng ty. * ¸p dông ph­¬ng ph¸p qu¶n lý phi tËp trung ho¸: Tæng c«ng ty n¾m gi÷, qu¶n lý tËp trung nh÷ng lÜnh vùc träng yÕu b¶o ®¶m cho sô ph¸t triÓn cña toµn Tæng c«ng ty nh­: tµi chÝnh, ®Çu t­, nghiªn cøu triÓn khai, ®µo t¹o, chiÕn l­îc ph¸t triÓn... Cßn l¹i c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn chñ ®éng trong viÖc s¶n xuÊt kinh doanh. Kinh nghiÖm cña c¸c TËp ®oµn kinh tÕ lín còng cho thÊy ®iÒu nµy. Vµo n¨n 1920 General Motor ®· thùc hiÖn qu¶n lý tËp trung toµn bé 6 c«ng ty trùc thuéc, kÕt qu¶ lµ kh«ng kiÓm so¸t ®­îc chi phÝ vµ ho¹t ®éng trë nªn kh«ng cã hiÖu qu¶. Tõ n¨m 1926 c«ng ty thùc hiÖn qu¶n lý phi tËp trung, c¸c c«ng ty con trë thµnh nh÷ng c«ng ty ®éc lËp vÒ mÆt ph¸p lý. TËp ®oµn qu¶n lý tËp trung tµon bé kÕ ho¹ch ho¸ vµ tµi chÝnh, ®Çu t­, nhê ®ã doanh thu vµ lîi nhuËn cña GM t¨ng lªn kh«ng ngõng, trë thµnh mét c«ng ty hµng ®Çu cña Mü vµ thÕ giíi. * Tuy nhiªn phi tËp trung ho¸ qu¶n lý kh«ng cã nghÜa lµ bu«ng l¬i mäi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn vµ ng­îc l¹i c¸c Tæng c«ng ty cµan ph¶i thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh liªn kÕt m¹ng l­íi néi bé: CÇn sím chÊm døt t×nh tr¹ng ph©n t¸n vµ rêi r¹c, mét yÕu tè khoÐt s©u thªm vµo c¸c ®iÓm yÕu cña c¸c Tæng c«ng ty. Ph¶i h×nh thµnh m¹ng l­íi liªn kÕt néi bé Tæng c«ng ty vµ gi÷a mét sè Tæng c«ng ty ®Ó khai th¸c thÕ m¹nh vèn cã cña tõng doanh nghiÖp. Bµi häc rót ra tõ sù ph¸t triÓn cña hÇu hÕt c¸c tËp ®oµn m¹nh nh­ Mitsubishi, Samsung, Petronas,... lµ sù ph¸t triÓn dùa trªn liªn kÕt m¹ng l­íi néi bé v÷ng ch¾c. Sù liªn kÕt vÒ tµi chÝnh lµm gia t¨ng c¸c kh¶ n¨ng riªng lÎ cña c¸c thµnh viªn theo kiÓu “ 1+1=3”. CÊu tróc C«ng ty mÑ - C«ng ty con lµ cÇn thiÕt ®Ó duy tr× tÝnh liªn kÕt hÖ thèng cña mét TËp ®oµn. 1.1. ChuyÓn ®æi mèi quan hÖ cña Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn theo h­íng h×nh thµnh C«ng ty mÑ - C«ng ty con: Trong t×nh tr¹ng c¬ cÊu tæ chøc hiÖn nay cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë ViÖt Nam th× nhÊt thiÕt ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i khÈn tr­¬ng x©y dùng ®Ò ¸n x¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, cñng cè mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn theo h­íng C«ng ty mÑ - C«ng ty con. Trªn c¬ së m« h×nh hiÖn t¹i, chuyÓn c¸c Tæng c«ng ty sang ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con. Tæng c«ng ty sÏ lµ mét tæ chøc gåm c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty con. C«ng ty mÑ bao gåm c¶ c¸c chi nh¸nh v¨n phßng ®¹i diÖn cña nã. VÒ mÆt ph¸p lý, c«ng ty mÑ, c«ng ty con lµ nh÷ng chñ thÓ ph¸p ly sriªng biÖt. VÒ c¬ cÊu tæ chøc th× c«ng ty mÑ lµ chñ së h÷u c¸c c«ng ty con, trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t nã cã thÓ vÉn n¾m gi÷ 100% vèn ë c¸c c«ng ty con, nh­ng vÒ l©u dµi, cïng víi sù ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty theo h­íng h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn th× c¸c c«ng ty con nªn ®­îc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u víi sù tham gia gãp vèn cña c¸c c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp kh¸c. Vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty mÑ sÏ bao gåm kh«ng chØ lµ sè vèn thuéc së h÷u cña chÝnh nã ®ang sö dông trùc tiÕp trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty mÑ mµ gåm c¶ toµn bé sè vèn do c«ng ty mÑ së h÷u ë c«ng ty con, vèn cæ phÇn hoÆc phÇn gãp vèn cña c«ng ty mÑ vµo c¸c liªn doanh vµ vµo c¸c c«ng ty kh¸c. ë c¸c c«ng ty con, c«ng ty mÑ chØ së h÷u phÇn vèn do c«ng ty mÑ n¾m gi÷ víi t­ c¸ch lµ chñ ®Çu t­ vµ mäi kho¶n lîi tøc do sè vèn nµy mang l¹i chø kh«ng ph¶i tÊt c¶ sè vèn mµ c«ng ty con ®ang sö dông. §èi víi c¸c c«ng ty con, c«ng ty mÑ chØ quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò vµ ®­îc h­ëng c¸c lîi Ých thuéc vÒ chñ së h÷u nh­ quy ®Þnh t¹i luËt doanh nghiÖp . Nh­ vËy, c«ng ty mÑ (Tæng c«ng ty) qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh c¸c c«ng ty con (doanh nghiÖp thµnh viªn) hoµn toµn b»ng c¬ chÕ tµi chÝnh. Mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn sÏ ®­îc ph©n ®Þnh mét c¸ch rµnh m¹ch, râ rµng, võa ®¶m b¶o tËp trung ®­îc mäi nguån lùc, tÝnh thèng nhÊt trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l­îc chung cña Tæng c«ng ty, võa ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh cho mäi ®¬n vÞ thµnh viªn. C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã thÓ gåm c«ng ty TNHH mét thµnh viªn (100% vèn Nhµ n­íc chuyÓn tõ DNNN sang hoÆc thµnh lËp míi), c«ng ty TNHH hai thµnh viªn trë lªn, c«ng ty cæ phÇn mµ Tæng c«ng ty gi÷ cæ phÇn chi phèi, bªn c¹nh ®ã cã thÓ cã c«ng ty tµi chÝnh. Tæng c«ng ty qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh c¸c c«ng ty thµnh viªn th«ng qua c¸c ®¹i diÖn cña m×nh trong Héi ®ång qu¶n trÞ (hoÆc Héi ®ång c¸c thµnh viªn) cña c¸c c«ng ty thµnh viªn ®ã phï hîp víi vèn gãp cña Tæng c«ng ty vµ ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty thµnh viªn , Tæng c«ng ty kh«ng chØ ®¹o trùc tiÕp, can thiÖp vµo ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®ã. M« h×nh Tæng c«ng ty sÏ ®­îc ®æi míi chñ yÕu theo h­íng t¹o mèi liªn kÕt bÒn v÷ng vÒ vèn, ®Çu t­, nh»m ph¸t huy vµ b¶o ®¶m tÝnh ®éc lËp, tù chñ cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn vµ Tæng c«ng ty, nh­ng b¶o ®¶m mèi liªn kÕt chÆt chÏ vÒ tµi chÝnh gi÷a Tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. M« h×nh nµy lµ phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam hiÖn nay bëi v× thùc chÊt cña viÖc ¸p dông m« h×nh nµy lµ ®Ó nh»m gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. * §iÒu kiÖn vµ c¸c lo¹i h×nh hoÆc ngµnh nghÒ kinh doanh cã thÓ ¸p dông m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con: §Ó thiÕt lËp ®­îc m« h×nh tæ chøc “ C«ng ty mÑ - C«ng ty con” tr­íc hÕt ph¶i x©y dùng ®­îc c«ng ty mÑ ®ñ m¹nh, sau ®ã th«ng qua ph­¬ng thøc ®Çu t­, gãp cæ phÇn, khèng chÕ cæ phÇn ®Ó h×nh thµnh c¸c c«ng ty con vµ tõ ®ã x©y dùng mèi quan hÖ gi÷a c«ng ty mÑ víi c¸c c«ng ty con. Kinh nghiÖm cña n­íc ngoµi cho thÊy, kh«ng cã mét c«ng thøc nhÊt ®Þnh nµo ®Ó x©y dùng ®­îc nh÷ng ngµnh nghÒ kinh doanh phï hîp víi m« h×nh tæ chøc cña C«ng ty mÑ - C«ng ty con, vµ trªn thÕ giíi m« h×nh nµy ®­îc ¸p dông réng r·i trong nhiÒu ngµnh vµ lÜnh vùc kh¸c nhau thuéc thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc lÉn thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n. §iÒu quan träng trong viÖc quyÕt ®Þnh m« h×nh kinh doanh thÝch hîp nhÊt lµ ®Ò ra ®­îc mét chiÕn l­îc kinh doanh râ rµng. TÊt nhiªn, mét nhãm c«ng ty cã cïng chñ së h÷u ho¹t ®éng trong cïng mét ngµnh kh«ng nh÷ng kh«ng c¹nh tranh, chÌn Ðp nhau mµ cßn bæ trî cho nhau th× sÏ thÝch hîp víi m« h×nh nµy. Nh÷ng tËp ®oµn thµnh c«ng nhÊt th­êng ®Æt ra c¸c môc tiªu râ rµng mµ vÉn linh ho¹t ®Ó cã thÓ thÝch øng vµ tu©n theo víi bÊt kú sù thay ®æi c¬ b¶n nµo cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Kh«ng cã yªu cÇu vÒ quy m« ®èi víi c«ng ty mÑ còng nh­ c«ng ty con ®Ó trë thµnh mét tËp ®oµn, vµ còng kh«ng cã giíi h¹n vÒ sè l­îng c«ng ty con. Tuy nhiªn c«ng ty mÑ nªn duy tr× mét quy m« tíi h¹n hoÆc tèi thiÓu ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. 1.2. Tæ chøc, s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. C¸c Tæng c«ng ty cÇn t¨ng c­êng s¾p xÕp c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trong néi bé Tæng c«ng ty. ViÖc s¾p xÕp nµy kh«ng nhÊt thiÕt lµ gi¶m sè l­îng c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn còng nh­ kh«ng nhÊt thiÕt tæ chøc thµnh c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín. Kh«ng nªn ghÐp nèi mét c¸ch c¬ häc c¸c doanh nghiÖp l¹i víi nhau nh­ c¸ch lµm tr­íc ®©y. Kiªn quyÕt s¾p xÕp, tæ chøc l¹i nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ vµ gi¶i thÓ nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç kÐo dµi. §Èy nhanh tiÕn tr×nh thÝ ®iÓm m« h×nh Tæng c«ng ty tham gia gãp vèn víi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, ®Ó cã c¨n cø thùc tiÔn hoµn thiÖn c¬ chÕ nµy vµ ¸p dông réng r·i trong Tæng c«ng ty. KhÈn tr­¬ng nghiªn cøu, ®Ò xuÊt quy chÕ cô thÓ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn ®· cæ phÇn ho¸ mµ Tæng c«ng ty n¾m gi÷ cæ phÇn chi phèi sÏ tiÕp tôc lµ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty trªn mäi lÜnh vùc. 2. T¨ng c­êng mèi liªn kÕt gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn Tæng c«ng ty. Sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn lµ ®iÒu kiÖn quan träng t¹o nªn søc m¹nh cña Tæng c«ng ty nãi chung vµ cña tõng doanh nghiÖp thµnh viªn nãi riªng. NÕu kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng rêi r¹c cña c¸c c«ng ty thµnh viªn hiÖn nay th× sÏ ph¸t huy ®­îc søc m¹nh tæng hîp cña Tæng c«ng ty, mçi doanh nghiÖp thµnh viªn sÏ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, c¹nh tranh vµ v× thÕ vai trß cña Tæng c«ng ty còng ®­îc thùc hiÖn. Tãm l¹i t¨ng c­êng mèi liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong néi bé Tæng c«ng ty còng chÝnh lµ t¨ng c­êng vai trß cña Tæng c«ng ty trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña chóng. §Ó t¨ng c­êng mèi liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trong c¸c Tæng c«ng ty cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu sau: - Thø nhÊt, mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn ch­ yÕu dùa trªn mèi quan hÖ liªn kÕt vÒ lîi Ých kinh tÕ vµ ®­îc ®iÒu khiÓn b»ng c¸c hîp ®ång hoÆc tho¶ thuËn kinh tÕ. Nh÷ng tho¶ thuËn hay hîp ®ång kinh tÕ nµy lµ c¬ së cho sù phèi hîp hµnh ®éng ph¸t huy søc m¹nh chung cña Tæng c«ng ty nh­ mét tæ chøc thèng nhÊt hïng m¹nh. - Thø hai, tõng b­íc tiÕn hµnh ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt kinh doanh lµ tËp trung ho¹t ®éng cña mçi doanh nghiÖp vµo viÖc thõc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc cïng lo¹i nhÊt ®Þnh. Trong c«ng nghiÖp còng nh­ trong x©y dùng, chuyªn m«n ho¸ ®­îc thùc hiÖ d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau: chuyªn m«n h¸o s¶n phÈm lµ viÖc tËp trung s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp vµo viÖc chÕ t¹o mét lo¹i s¶n phÈm hoµn chØnh; chuyªn m«n ho¸ bé phËn vµ chi tiÕt cña s¶n phÈm; chuyªn m«n ho¸ theo giai ®o¹n c«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm ®ã lµ viÖc tËp trung ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµo viÖc trùc hiÖn mét hoÆc mét sè giai ®o¹n c«ng nghÖ cña qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm. Chuyªn m«n ho¸ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngoµi lîi Ých nh­ lµm t¨ng n¨ng suÊt, s¶n l­îng, n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt, kü n¨ng, kü s¶o cña ng­êi lao ®éng... th× nã lµ chÊt kÕt dÝnh tù nhiªn c¸c doanh nghiÖp l¹i víi nhau do c¸c ®¬n vÞ chuyªn m«n ho¸ cã quan hÖ chÆt chÏ vÒ c«ng viÖc vµ vÒ lîi Ých. Ho¹t ®éng cña c«ng ty nµy tèt chØ trªn c¬ së c«ng viÖc cña c«ng ty ®¶m nhËn c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ tr­íc vµ sau nã hoµn thµnh víi chÊt l­îng ®¶m b¶o. chuyªn m«n ho¸ còng lo¹i trõ c¹nh tranh lÉn nhau gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong néi bé Tæng c«ng ty, thay v× c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn ®Êu thÇu víi nhau ®Ó giµnh hîp ®ång th× lóc nµy c¸c c¸c doanh nghiÖp liªn kÕt víi nhau ®Ó tranh thÇu víi c«ng ty kh¸c. Do ®Æc ®iÓm cña c¸c Tæng c«ng ty ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn réng lín vµ do ®Æc ®iÓm kinh tÕ - kü thuËt cña ngµnh nªn ch¨ng c¸c ®¬n vÞ chuyªn m«n ho¸ theo khu vùc ®Ó gi¶m bít chi phÝ di chuyÓn. 3.C¸c Tæng c«ng ty cÇn chñ ®éng ¸p dông m« h×nh qu¶n lý míi. Chóng ta nhËn thÊy, trong c¸c Tæng c«ng ty 91 hiÖn nay ®ang thèng nhÊt ¸p dông c¬ cÊu qu¶n trÞ theo kiÓu trùc tuyÕn - chøc n¨ng. Nh÷ng nh­îc ®iÓm cña m« h×nh nµy ®· lµm cho Tæng c«ng ty ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, bé m¸y qu¶n trÞ s¬ cøng. Do ®ã mçi Tæng c«ng ty cÇn chñ ®éng trong viÖc häc tËp vµ ¸p dông nh÷ng m« h×nh qu¶n trÞ kh¸c tiªn tiÕn h¬n, phï hîp h¬n cña c¸c TËp ®oµn kinh tÕ trªn thÕ giíi. Cô thÓ ®ã lµ nªn ®­a hai m« h×nh qu¶n trÞ theo kiÕu ma trËn vµ kiÓu hçn hîp vµo ¸p dông trong c¸c Tæng c«ng ty thay v× m« h×nh trùc tuyÕn - chøc n¨ng ®ang ®­îc sö dông, mµ nã chØ phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« nhÊt ®Þnh vµ m«i tr­êng kinh doanh t­¬ng ®èi æn ®Þnh. 4. Söa ®æi quy chÕ lµm viÖc gi÷a Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban Gi¸m ®èc vµ Ban KiÓm so¸t. Héi ®ång qu¶n trÞ, ®øng ®Çu lµ chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh cã hiÖu qu¶. Tæng gi¸m ®èc cÇn chñ ®éng, s¸ng t¹o, linh ho¹t trong ®iÒu hµnh ®Ó thùc hiÖn tèt nghÞ quyÕt cña Héi ®ång qu¶n trÞ. Ban kiÓm so¸t th«ng qua ho¹t ®éng kiÓm so¸t cÇn sím ph¸t hiÖn cho Héi ®ång qu¶n trÞ, Tæng gi¸m ®èc nh÷ng tån t¹i, yÕu kÐm trong ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty ®Ó Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Tæng gi¸m ®èc cã c¸c gi¶i ph¸p kÞp thêi, hiÖu qu¶. C¸c c¬ quan nµy ®Òu ph¶i ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o thèng nhÊt cña c¸c tæ chøc §¶ng cïng cÊp nh­ §¶ng uû, Ban c¸n sù §¶ng cña Tæng c«ng ty. Héi ®ång qu¶n trÞ, Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh cÇn chñ ®éng t¹o ®iÒu kiÖn phèi hîp chÆt chÏ víi tæ chøc c«ng ®oµn vµ ®oµn thanh niªn c«ng s¶n Hå ChÝ Minh cïng cÊp trªn c¬ së quy chÕ vµ c¸c b¶n giao ­íc ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ môc tiªu s¶n xuÊt - kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty. 5. CÇn cã chÝnh s¸ch ®·i ngé ®èi víi c¸n bé chñ chèt vµ nh©n viªn trong Tæng c«ng ty ®Ó hä yªn t©m hoµn thµnh c«ng viÖc cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt. 5.1 §èi víi c¸n bé chñ chèt: QuyÕt ®Þnh 83/Q§-TTg ngµy 15/4/1998 cña Thñ T­íng ChÝnh phñ ®· ®Ò cËp vµ l­îng ho¸ møc phô cÊp cho c¸c thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ . Tuy nhiªn cho ®Õn nay nhiÒu Tæng c«ng ty vÉn ch­a cã h­íng thùc hiÖn, cã thÓ v× lý do sau: ViÖc c¸c Uû viªn Héi ®ång qu¶n trÞ ®­îc bæ nhiÖm tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, do vËy cã sù kh¸c biÖt lín vÒ bËc l­¬ng còng nh­ thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng khi s¾p xÕp l¹i vµo mét møc theo quyÕt ®Þnh 83/TTg gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vµ bÊt hîp lý. V× vËy, ®Ó thùc hiÖn tèt quyÕt ®Þnh 83/Q§-TTg cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: - Nªn ¸p dông l­¬ng cña Uû viªn Héi ®ång qu¶n trÞ víi mét thang gåm nhiÒu bËc, vÝ dô l­¬ng chuyªn m«n nghiÖp vô theo nghÞ ®Þnh 25/CP cã thÓ kÌm theo møc phô cÊp. - Phô cÊp cña Uû viªn Héi ®ång qu¶n trÞ chuyªn tr¸ch vµ kiªm nhiÖm cã thÓ kh¸c nhau. - B¶ng l­¬ng ®èi víi c¸c chøc danh Tæng gi¸m ®èc, Phã Tæng gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng, c¸c tr­ëng ban cÇn ph©n chia thµnh nhiÒu bËc h¬n n÷a ®Ó cã chÝnh s¸ch ®·i ngé hîp lý. 5.2. §èi víi nh©n viªn: TiÒn l­¬ng lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc t¹o ®éng lùc trùc tiÕp cho ng­êi lao ®éng. Cã thÓ cho r»ng trong c¸c mÆt qu¶n trÞ cña Tæng c«ng ty néi dung qu¶n trÞ phøc t¹p nhÊt khã kh¨n nhÊt lµ vÊn ®Ò ph©n phèi. Do vËy, muèn cho c¸c mÆt qu¶n trÞ ®i vµo nÒ nÕp vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao th× mét vÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i cã chÕ ®é tiÒn l­¬ng hîp lý. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, khã kh¨n mµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc nãi chung vµ c¸c Tæng c«ng ty 91 nãi riªng ®ang ph¶i ®èi ®Çu ®ã lµ t×nh tr¹ng “Lao ®éng giái ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ch¹y sang lµm viÖc cho c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c”. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, Tæng c«ng ty cÇn ph¶i nhanh chãng x©y dùng møc tiÒn l­¬ng trªn c¬ së cho phÐp cña Bé lao ®éng vµ th­¬ng binh x· héi n©ng tû lÖ tiÒn l­¬ng trªn doanh thu tõ ®Ó cã thÓ khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng yªn t©m trong c«ng viÖc. Song víi ho¹t ®éng qu¶n trÞ sao cho chÕ ®é tiÒn l­¬ng hîp lý. C¸c Tæng c«ng ty còng cÇn ph¶i quan t©m ®Õn lîi Ých vËt chÊt kh¸c nh­ tiÒn th­ëng. T¹o ra quü khen th­ëng phóc lîi, dïng quü ®Ó ph©n phèi vµ khen th­ëng mét c¸ch c«ng b»ng theo kÕt qu¶ t¹o ra cña tõng ng­êi lao ®éng trong Tæng c«ng ty . Ngoµi lîi Ých vÒ vËt chÊt th× lîi Ých vÒ tinh thÇn còng kh«ng kÐm phÇn quan träng ®ã lµ viÖc ®¸nh gi¸ ®óng kh¶ n¨ng cña nh©n viªn, tæ chøc c¸c chuyÕn du lÞch, sinh nhËt cho c«ng nh©n viªn, ... nh»m t¹o cho hä sù tho¶i m¸i trong c«ng viÖc. 6. N©ng cao vai trß l·nh ®¹o cña c¸c tæ chøc §¶ng vµ vai trß tham gia qu¶n lý cña c«ng ®oµn trong c¸c Tæng c«ng ty. Thùc hiÖn nghiªm tóc vµ ph¸t huy quyÒn d©n chñ cña ng­êi lao ®éng trong c¸c Tæng c«ng ty theo chØ thÞ cña Bé chÝnh trÞ, NghÞ quyÕt cña Quèc héi, Uû Ban th­êng vô Quèc héi, c¸c NghÞ ®Þnh, quy chÕ cña ChÝnh phñ b¶o ®¶m cho c¸n bé, c«ng nh©n biÕt, bµn, lµm vµ kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty. II. Nh÷ng gi¶i ph¸p cã liªn quan ®Õn tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n­íc. TiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi doanh nghiÖp. §Ó tiÕn tíi x©y dùng mét sè Tæng c«ng ty cã ®iÒu kiÖn ®¹t ®­îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña TËp ®oµn kinh tÕ m¹nh, tr­íc hÕt ChÝnh phñ ph¶i tæng kÕt, ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®Çy ®ñ, kh¸ch quan ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty 91 vµ mèi quan hÖ trong Tæng c«ng ty gi÷a c¸c phßng ban chøc n¨ng, gi÷a Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban kiÓm so¸t víi Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®Ó thÊy râ mÆt m¹nh, mÆt yÕu cña tõng Tæng c«ng ty tõ ®ã cã gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng nh»m t¨ng c­êng, cñng cè c¸c Tæng c«ng ty cã kh¶ n¨ng tiÕp tôc ph¸t triÓn; gi¶i thÓ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ c¸c bé phËn qu¶n lý, ®iÒu hµnh trong Tæng c«ng ty kÐm hiÖu qu¶. Lùa chän mét sè Tæng c«ng ty cã ngµnh träng ®iÓm cña Nhµ n­íc vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó thµnh lËp TËp ®oµn kinh tÕ m¹nh, sè Tæng c«ng ty cßn l¹i chuyÓn cho Bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ - kü thuËt qu¶n lý( kh«ng ph©n biÖt Tæng c«ng ty 90, 91 mµ gäi chung lµ Tæng c«ng ty) víi nguyªn t¾c tÝnh ®Õn ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2000 c¸c Tæng c«ng ty 91 kh«ng ®ñ vèn ph¸p ®Þnh 1000 tû ®ång tiÒn ViÖt Nam nh­ quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 91/TTg, cô thÓ cã c¸c Tæng c«ng ty sau: * Tæng c«ng ty Thuèc l¸ ViÖt Nam (733 tû ®ång). * Tæng c«ng ty L­¬ng thùc MiÒn B¾c (284 tû ®ång). * Tæng c«ng ty L­¬ng thùc MiÒn Nam (862 tû ®ång). * Tæng c«ng ty Cµ phª ViÖt Nam (550 tû ®ång). *Tæng c«ng ty C«ng nghiÖp Tµu thuû ViÖt Nam (248 tû ®ång). NÕu do tÝnh chÊt quan träng trong qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc hoÆc Bé, Ngµnh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cÇn duy tr× ho¹t ®éng theo m« h×nh Tæng c«ng ty 91 th× ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh chñ qu¶n ®ã ph¶i bæ sung ®ñ vèn ph¸p ®Þnh. §ång thêi nh÷ng Tæng c«ng ty tuy cã ®ñ vèn ph¸p ®Þnh nh­ng kh«ng cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ vµ ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ th× kiªn quyÕt chuyÓn vÒ Bé chuyªn ngµnh qu¶n lý. 2. Söa ®æi, bæ sung c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®èi víi Tæng c«ng ty Nhµ n­íc. Ngoµi viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch chung ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc, riªng ®èi víi Tæng c«ng ty Nhµ n­íc, cÇn sö ®æi, bæ sung mét sè ®iÓm nh­ sau: - Söa ®æi LuËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ söa ®æi mét c¸ch c¬ b¶n ®iÒu lÖ mÉu cña Tæng c«ng ty Nhµ n­íc ban hµnh theo N§ 39/CP ngµy 27 th¸ng 6 n¨m 1995vµ c¸c quy ®Þnh vÒ Héi ®ång qu¶n trÞ. Nghiªn cøu x©y dùng nghÞ ®Þnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con, TËp ®oµn kinh tÕ. NhiÒu ý kiÕn cho r»ng lý do chñ yÕu lµm cho c¸c Tæng c«ng ty hiÖn nay ®Òu cã chung mét khu«n mÉu mµ kh«ng ®a d¹ng, mÒm dÎo trong tæ chøc vµ kh«ng ph¸t huy ®­îc tÝnh s¸ng t¹o cña c¸c Tæng c«ng ty, lµ do ®iÒu lÖ mÉu cøng nh¾c, gåm c¸c quy ®Þnh mÉu nªn c¸c Tæng c«ng ty kh«ng gi¸m v­ît khái c¸c quy ®Þnhnµy. §©y lµ vÊn ®Ò míi vµ phøc t¹p c¶ vÒ ph¸p lý vµ kinh tÕ. - Nghiªn cøu, bæ sung, hoµn thiÖn hÖ thèng luËt kinh tÕ nh­ lu©t Th­¬ng m¹i, nghiªn cøu x©y dùng LuËt vÒ chuyÓn ®æi së h÷u doanh nghiÖp Nhµ n­íc, LuËt kiÓm so¸t ®éc quyÒn... vµ tiÕn tíi x©y dùng LuËt doanh nghiÖp chung ¸p dông cho mäi doanh nghiÖp ®Ó x©y dùng m«i tr­êng kinh doanh æn ®Þnh, thuËn lîi vµ b×nh ®¼ng phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. - Nghiªn cøu x©y dùng ®Ò ¸n thµnh lËp c«ng ty ®Çu t­ tµi chÝnhcña Nhµ n­íc theo h­íng C«ng ty ®Çu t­ tµi chÝnh Nhµ n­íc lµ mét tæ chøc tµi chÝnh cña Nhµ n­íc, cã chøc n¨ng kinh doanh vèn cña Nhµ n­íc ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp nh»m thay ®æimqh vÒ vèn Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, tõ c¬ chÕ cÊp ph¸t sang c¬ chÕ ®Çu t­ tµi chÝnh vµo doanh nghiÖp nh»m x¸c lËp râ quyÒn chñ së h÷u vÒ vèn vµ quyÒn sö dông vèn cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc, chuyÓn ph­¬ng thøc qu¶n lý kiÓu hµnh chÝnh sang ph­¬ng thøc kinh doanh vèn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. - VÒ chÝnh s¸ch vèn ®èi víi c¸c Tæng c«ng ty ®ang ho¹t ®éng, cÇn cã biÖn ph¸p ®Ó tõng b­íc bæ sung ®ñ vèn ®iÒu lÖ theo quy ®Þnh. X©y dùng vµ ban hµnh c¬ chÕ bæ sung vèn cho Tæng c«ng ty theo h­íng: Nhµ n­íc ®Çu t­ vèn cho Tæng c«ng ty th«ng qua c«ng ty ®Çu t­ tµi chÝnh, Tæng c«ng ty ®­îc tù do tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn trªn thÞ tr­êng ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn. - Hoµn thiÖn m« h×nh c«ng ty tµi chÝnh trong Tæng c«ng ty Nhµ n­íc. C¸c Tæng c«ng ty cña ta hiÖn vÉn ®ang trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn, nhÊt lµ vèn trung h¹n vµ dµi h¹n ®Ó ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ. Kh¶ n¨ng tÝch luü cña c¸c Tæng c«ng ty míi d¸p øng mét phÇn nhu cÇu, c¸c Tæng c«ng ty vÉn ph¶i tr«ng chê vµo c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi th«ng qua c¸c kªnh dÉn vèn tõ ng©n hµng, tõ c«ng ty tµi chÝnh trong Tæng c«ng ty hoÆc qua h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu... Do vËy h­íng tr­íc m¾t c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong Tæng c«ng ty cÇn tËp trung vµo viÖc huy ®éngvèn vµ cho vay trong néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh, ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu c¬ chÕ cho phÐp c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®­îc huy ®éng vèn cña d©n chóng, xem xÐt cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng ngo¹i hèi cho c¸c c«ng ty tµi chÝnh, cho phÐp më v¨n phßng ®¹i diÖn, cho phÐp lµm ®Çu mèi tæ chøc cho vay hîp vèn ®èi víi c¸c kho¶n vay lín theo dô ¸n cô thÓ cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn... Sím tæng kÕt m« h×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong c¸c Tæng c«ng ty 91, trªn c¬ së ®ã nghiªn cøu hoµn thiÖn m« h×nh nµy trong c¸c TËp ®oµn kinh tÕ cña ViÖt Nam. - KiÓm so¸t vµ h¹n chÕ ®éc quyÒn: Chóng ta ®ang chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung - bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®ßi hái ph¶i cã c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n vÒ c¹nh tranh; Trong c¬ chÕ cò, c¹nh tranh kh«ng ®­îc thõa nhËn, cßn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh lµ ®éng lùc ph¸t triÓn, tuy nhiªn c¹nh tranh l¹i cã xu h­íng t¹o ra ®éc quyÒn vµ ®éc quyÒn l¹i cã xu thÕ thñ tiªu c¹nh tranh. Do vËy cÇn ph¶i x©y dùng ®­îc chÝnh s¸ch c¹nh tranh tÝch cùc nh­ b¶o ®¶m vµ khuyÕn khÝch c¹nh tranh b×nh ®¼ng, kiÓm so¸t vµ h¹n chÕ ®éc quyÒn, kiÓm so¸t vµ h¹n chÕ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh. 3. §ång bé khung khæ ph¸p lý cho ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty. Hoµn chØnh ®ång bé c¬ së ph¸p lý quy ®Þnh vÒ qu¶n lý Nhµ n­íc, ®­a c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé vÒ luËt ph¸p, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ¸p dông trong c¸c Tæng c«ng ty 91. Tr­íc m¾t lµ nghiªn cøu tr×nh Quèc héi söa ®æi LuËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc, söa ®æi c¸c v¨n b¶n Nhµ n­íc nh­ NghÞ ®Þnh sè 39/CP, 27/CP, 50/CP, 38/CP vµ c¸c chÝnh s¸ch liªn quan cña ChÝnh phñ, khÈn tr­¬ng nghiªn cøu vµ ¸p dông mét sè m« h×nh TËp ®oµn kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam. 4. KhÈn tr­¬ng ®µo t¹o vµ sö dông nguån nh©n lùc hîp lý, hiÖu qu¶. ChÝnh phñ cÇn khÈn tr­¬ng båi d­ìng, ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n, ®ång thêi s¾p xÕp bè trÝ nguån nh©n lùc nµy cho phï hîp chøc n¨ng, nhiÖm vô ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng trong s¶n xuÊt - kinh doanh cña c¸c Tæng c«ng ty 91 hoÆc TËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. §Ó thùc hiÖn viÖc ®æi míi qu¶n lý trong c¸c Tæng c«ng ty 91 th× viÖc lùa chän c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban kiÓm so¸t, c¬ quan ®iÒu hµnh cña Tæng gi¸m ®èc ph¶i thùc sù lµ ng­êi cã ®øc, cã tµi, cã søc khoÎ, ®Æc biÖt lµ chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ, tr­ëng Ban kiÓm so¸t, Tæng gi¸m ®èc. Muèn vËy thùc hiÖn nghiªm tóc quy tr×nh thi tuyÓn, ®Ò b¹t c¸n bé cã ®ñ phÈm chÊt, n¨ng lùc ®Ó ®¶m ®­¬ng ®­îc c¸c nhiÖm vô ®­îc giao vµ c¸c c­¬ng vÞ quan trängtrong Tæng c«ng ty. ChÝnh phñ cÇn dµnh mét nguån tµi chÝnh tho¶ ®¸ng trong viÖc ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé, c«ng nh©n; ®Æc biÖt phôc vô viÖc thi tuyÓn Tæng gi¸m ®èc, gi¸m ®èc, c«ng nh©n kü thuËt bËc cao. 5. Cñng cè vai trß, c¸ch thøc ho¹t ®éng cña Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Ban kiÓm so¸t. Trong khi cßn tån t¹i c¬ chÕ cò, ch­a cã chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch míi thay ®æi QuyÕt ®Þnh sè 91/TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ c¸c v¨n b¶n liªn quan ®ªn ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty th× triÖt ®Ó thùc hiÖn viÖc chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ ký hîp ®ång tr¸ch nhiÖm vËt chÊt víi Tæng gi¸m ®èc trong viÖc b¶o toµnvµ ph¸t triÓn vèn. §Ó gióp Héi ®ång qu¶n trÞ, cÇn x©y dùng c¬ quan v¨n phßng th­êng trùc ®ñ m¹nh bao gåm mét sè chuyªn gia ®Çu ngµnh vÒ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - kü thuËt - tµi chÝnh - ®Çu t­. Cñng cè vµ thµnh lËp c¸c c¬ quan chøc n¨ng, tham m­u cña Tæng c«ng ty nh­ c¸c phßng ban, viÖn nghiªn cøu, trung t©m ®µo t¹o... cã n¨ng lùc ®Ó gióp Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, thùc hiÖn ®óng vµ cã hiÖu qu¶ NghÞ quyÕt cña Héi ®ång qu¶n trÞ. Bæ sung, söa ®æi, hoµn thiÖncn cña Ban kiÓm so¸t ®Ó Ban kiÓm so¸t cã n¨ng lùc thùc sù gióp cho Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban Gi¸m ®èc c¸c Tæng c«ng ty n¾m ®­îc ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Tæng gi¸m ®èc h­ëng l­¬ng theo quy ®Þnh Nhµ n­íc, ®Òu do Thñ t­íng bæ nhiÖm, cïng ký nhËn vèn, tµi s¶n do Nhµ n­íc giao. Trong khi ®ã Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ thay mÆt Nhµ n­íc qu¶n lý, cã quyÒn thuª Tæng gi¸m ®èc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty. Thùc tÕ chñ tr­¬ng, c¬ chÕ nµy cã tÝnh kh¶ thi thÊp vµ ch­a phï hîp thùc tÕ. Nªn ch¨ng bá Héi ®ång qu¶n trÞ t¹i c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n­íc vµ giao cho Bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ - kü thuËt thùc hiÖn chøc n¨ng nµy víi tªn gäi lµ Héi ®ång qu¶n lý. Héi ®ång qu¶n lý bao gåm c¸c c¬ quan liªn quan nh­ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé tµi chÝnh, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Bé Lao ®éng Th­¬ng binh vµ x· héi, ban tæ chøc C¸n bé ChÝnh phñ... do mét thø tr­ëng cña Bé qu¶n lý ngµnh 91 lµm chñ tÞch cßn c¸c Bé kh¸c lµm uû viªn. Héi ®ång qu¶n lý kh«ng chØ qu¶n lý mét Tæng c«ng ty mµ cã thÓ qu¶n lý nhiÒu Tæng c«ng ty cã trong Bé ®ã. Thñ t­íng ChÝnh phñ ban hµnh quyÕt ®Þnh vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, ®iÒu lÖ ho¹t ®éng cña Ban qu¶n lý nµy ®Ó tr¸nh sù chång chÐo, trïng lÆp víi chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c bé phËn kh¸c trong Bé ®ã. 6.¸p dông c¬ chÕ thi tuyÓn Tæng gi¸m ®èc. Bá c¬ chÕ thÝ ®iÓm chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ, Tæng gi¸m ®èc lµ mét ng­êi vµ Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ thuª Tæng gi¸m ®èc mµ chuyÓn sang c¬ chÕ thi tuyÓn Tæng gi¸m ®èc vµ P. Tæng gi¸m ®èc víi c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y. * Yªu cÇu vÒ tr×nh ®é vµ thêi gian tham gia c«ng t¸c l·nh ®¹o: - Tèt nghiÖp ®¹i häc chuyªn nghµnh hÖ dµi h¹n hoÆc chuyªn tu liªn quan ®Õn c«ng viÖc s¾p ®iÒu hµnh. - Tèt nghiÖp ChÝnh trÞ cao cÊp. - Tèt nghiÖp Häc viÖn Hµnh chÝnh Quèc gia tèi thiÓu ng¹ch chuyªn viªn chÝnh. - Ýt nhÊt cã 5 n¨m tuèi §¶ng. - Ýt nhÊt ®· 3 n¨m qua chøc vô P.Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty hoÆc 5 n¨m Gi¸m ®èc c«ng ty. * C¸c m«n thi b¾t buéc: - §Ò ¸n chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña TËp ®oµn kinh tÕ hµng n¨m, 5 n¨m, 10 n¨m vµ 20 n¨m. - Qu¶n trÞ doanh nghiÖp tr×nh ®é ®¹i häc (kÓ c¶ ng­êi ®· cã b»ng). - Ngo¹i ng÷: Tr×nh ®é C tiÕng Anh. * Thêi gian qu¸ ®é: 3 n¨m ®Çu l·nh ®¹o do c¬ quan cÊp trªn cö. * Thêi gian tæ chøc thi: Sau 3 n¨m qu¸ ®é ph¶i tæ chøc thi. * §èi t­îng thi: §ît ®Çu tiªn nh­ ®· nªu trªn kÓ c¶ c¸c Tæng gi¸m ®èc, P.Tæng gi¸m ®èc ®· ®­îc cö l·nh ®¹o trong thêi gian qu¸ ®é tr­íc ®©y. * Héi ®ång thi: Quèc gia do mét P.Thñ t­íng lµm chñ tÞch, c¸c thµnh viªn lµ c¸c gi¸o s­, tiÕn sÜ liªn quan ®Õn ngµnh nghÒ cña Tæng c«ng ty 91 hoÆc TËp ®oµn kinh tÕ ®­îc thµnh lËp. * Nghuyªn t¾c tuyÓn chän: tèi thiÓu cã 10 ng­êi dù thi ®Ó chän 1 Tæng gi¸m ®èc. Tæng gi¸m ®èc cã quyÒn chän trong sè ng­êi dù thi 2 - 3 P.Tæng gi¸m ®èc víi nguyªn t¾c theo kÕt qu¶ ®iÓm thi kh«ng ®¹t d­íi møc trung b×nh. KÕt luËn Tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng khoa häc trong doanh nghiÖp. Môc ®Ých cña ho¹t ®éng nµy lµ x©y dùng c¬ cÊu vµ x¸c lËp c¬ chÕ vËn hµnh cña bé m¸y qu¶n trÞ - ®iÒu hµnh trong doanh nghiÖp, dùa trªn vai trß vµ chøc n¨ng thÓ chÕ hãa, trong ®ã c¸c thµnh viªn thùc hiÖn nhiÖm vô ®­îc ph©n c«ng víi sù liªn kÕt h÷u c¬ b»ng nh÷ng quan hÖ tæ chøc vµ ®iÒu hµnh nh»m thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Do ®ã, tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp chiÕm vÞ trÝ quan träng bËc nhÊt trong sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. HiÖn nay, m« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ theo h­íng tËp ®oµn kinh doanh cña c¸c Tæng c«ng ty 91 cßn nhiÒu tranh luËn. Tuy nhiªn, trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy t«i ®· cè g¾ng ph¶n ¸nh mét c¸ch chi tiÕt, trung thùc, chÝnh x¸c vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña c¸c Tæng c«ng ty, víi môc ®Ých t×m ra m« h×nh phï hîp víi tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn nh»m n¾m b¾t ®­îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn còng nh­ ®ßi hái cña thÞ tr­êng. Tõ ®ã, Tæng c«ng ty cã thÓ ®¶m b¶o ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Tæng c«ng ty, ®ång thêi lµm cho Tæng c«ng ty ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn ®­îc trong t­¬ng lai. Nh÷ng kiÕn nghÞ cña t«i dùa trªn c¬ së nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ cña m« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty, ®ã lµ nh÷ng ý t­ëng nhê vËn dông nh÷ng kiÕn thøc lý thuyÕt ®· ®­îc trang bÞ khi cßn ngåi trªn ghÕ nhµ tr­êng vµ nh÷ng t×m hiÓu vÒ ®iÒu kiÖn thùc tÕ ë c¸c Tæng c«ng ty 91. Mét lÇn n÷a t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n C« gi¸o - TiÕn sÜ Ng« Kim Thanh ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh thùc tËp vµ hoµn thiÖn chuyªn ®Ò nµy. T«i còng ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« c¸c chó trong Vô doanh nghiÖp - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ h­íng dÉn t«i lµm quen víi thùc tÕ. Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n, chuyªn ®Ò thùc tËp ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt vµ bÊt hîp lý. Em rÊt mong ®­îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty 91 TT Tæng c«ng ty KÕt qu¶ kinh doanh Doanh thu (tr. ®ång) L·i tr­íc thuÕ (tr. ®ång) 1998 1999 2000 1998 1999 2000 1 Hµng h¶i VN 2.271.245 2.35.519 2.883.993 175.943 156.767 154.411 2 ThÐp VN 5.444.966 5.967.000 6.278.694 23.076 433.000 99.315 3 §iÖn lùc VN 13.978.000 14.480.113 16.072.000 1.329.000 2.004.474 2.245.866 4 CHØC N¨NG tÇu thuû VN 664.239 767.175 992.000 6.165 6.943 10.000 5 GiÊy VN 2.165.580 2.252.000 2.261.710 65.851 54.124 51.531 6 Cao su VN 1.803.078 1.659.997 2.219.124 87.275 167.946 319.854 7 Cµ phª VN 2.000.000 2.086.547 1.850.000 65.000 17.455 100 8 Than VN 4.047.187 4.137.077 4.398.000 60.000 38.600 8.000 9 L­¬ng thùc M.N 10.990.644 13.255.806 8.820.167 168.753 87.447 39.004 10 Xi m¨ng VN 6.278.704 6.340.957 6.985.537 458.598 633.462 649.515 11 DÇu khÝ VN 31.139.000 57.000.000 2.993.000 4.744.000 11.686.851 12 L­¬ng thùc M.B 2.434.150 3.4446.700 3.467.600 40.190 162.700 170.300 13 Hµng kh«ng VN 6.797.984 8.124.460 339.611 442.621 14 Thuèc l¸ VN 5.480.020 5.826.938 6.755.170 102.795 98.315 124.378 15 Ho¸ chÊt VN 5.769.000 5.400.000 6.523.514 321.496 205.000 217.868 16 DÖt-mayVN 5.769.053 6.323.853 6.870.210 67.210 58.630 70.493 17 B­u chÝnh VT 11.439.388 12.813.000 2.868.925 3.268.665 3.457.800 Tæng sè 69.092.866 123.678.054 154.315.179 8.833.217 12.056.068 18.747.907 Tµi liÖu tham kh¶o. 1. Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ doanh nghiÖp PGS. TS Lª V¨n T©m,. NXB thèng kª n¨m 2000. 2. Gi¸o tr×nh chiÕn l­îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp PGS. TS NguyÔn Thµnh §é, TS. NguyÔn Ngäc HuyÒn 1999. 3. Tæ chøc vµ qu¶n trÞ C«ng ty cña Vò Träng Kh¶i, L©m Ngäc §iÖp - NXB Thèng kª 1995. 4. Thµnh lËp vµ qu¶n lý c¸c tËp ®oµn kinh doanh ë ViÖt Nam cña PGS. TS NguyÔn §×nh Phan- NXB chÝnh trÞ Quèc gia. 5. Nh÷ng vÊn ®Ò cèt yÕu cu¶n lý H. Koontz, Vò ThiÕu, NguyÔn M¹nh Qu©n- NXB khoa häc kü thuËt n¨m 1994. 6. LuËt DNNN/ 7. NghÞ §Þnh sè 39/ CP, 27/6/1995 cña ChÝnh phñ. 8. NghÞ ®Þnh sè 50/CP, 28/8/1996 cña ChÝnh phñ vÒ thµnh lËp, tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ vµ ph¸ s¶n DNNN. 9. QuyÕt ®Þnh sè 91/TTg, 7-3-1994 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ viÖc thÝ ®iÓm thµnh lËp T§KD. 10. Tæng quan vÒ c¹nh tranh c«ng nghiÖp ViÖt Nam cña tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Liªn Hîp quèc vµ ViÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn thuéc Bé KH & §T. 11. Kü s­ TrÇn Th¶o " T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty 91 thuéc Bé c«ng nghiÖp". 12. Kü s­ Vò V¨n Phó "§¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña DNNN theo m« h×nh Tæng c«ng ty 91". 13. B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 1999 cña Bé c«ng nghiÖp. 14. T×m hiÓu vÒ m« h×nh tæ chøc c«ng ty mÑ, c«ng ty con cña TS. NguyÔn C¶nh Nam- t¹p chÝ c«ng nghiÖp sè 4 /2002. 15. VÒ tËp ®oµn kinh tÕ vµ m« h×nh Tæng c«ng ty cña ViÖt Nam cña TS. NguyÔn ThÞ Hång Thuû, t¹p chÝ kinh tÕ vµ dù b¸o . 16. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. TS. Phan V¨n TuÊt. 17. T¨ng c­êng n¨ng lùc tµi chÝnh vµ CPH trong viÖc h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh doanh Ths. Ph¹m Quang Trung - T¹p chÝ C«ng nghiÖp sè 18- 1999. 18. M« h×nh ho¹t ®éng Tæng c«ng ty Nhµ n­íc kÕt qu¶ vµ gi¶i ph¸p - t¹p chÝ kinh tÕ vµ dù b¸o sè. 19. Mét sè vÊn ®Ò vÒ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty 91 cña CVC Lª Träng Quang - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ . 20. C¸c tµi liÖu tham kh¸c cña Vô doanh nghiÖp - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. Môc lôc. Trang Lêi më ®Çu 2 Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp 4 I C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp 4 1. Kh¸i niÖm vÒ c¬ c©ó tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp 4 1.1. Kh¸i niÖm 4 1.2. Chøc n¨ng vµ ph©n lo¹i chøc n¨ng qu¶n trÞ doanh nghiÖp 5 1.3. Ph­¬ng ph¸p x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp 8 1.3. C¸c m« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp 13 2. Yªu cÇu vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp 19 2.1. Yªu cÇu 19 2.1. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng 20 II. C¨n cø ®Ó hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp 22 1. C¸c nguyªn t¾c khi x©y dùng bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp 22 2. X¸c ®Þnh chøc n¨ng cô thÓ cÇn thùc hiÖn 24 2.1. Ph©n chia chøc n¨ng 24 2.2. Ph©n tÝch vµ tæng hîp nhiÖm vô 24 3. X¸c ®Þnh quyÒn lùc, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm 26 3.1. QuyÒn lùc, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm 26 3.2. Mèi quan hÖ gi÷a quyÒn lùc - quyÒn h¹n - tr¸ch nhiÖm 28 III. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp nãi chung vµ trong c¸c Tæng c«ng ty ë ViÖt Nam nãi riªng 29 1. Vai trß cña viÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp 29 2. Vµi nÐt vÒ c¬ cÊu tæ chøc cña c¸c tËp ®oµn kinh tÕ trªn thÕ giíi 30 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ trong c¸c Tæng c«ng ty 31 Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë ViÖt Nam 33 I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë ViÖt Nam 33 1. Bèi c¶nh h×nh thµnh 33 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë ViÖt Nam 33 2.1. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c Tæng c«ng ty 91 33 2.2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë ViÖt Nam thêi gian qua 35 II. Mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt chñ yÕu cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc cu¶ c¸c Tæng c«ng ty 91 37 1. §Æc ®iÓm vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh 37 2. §Æc ®iÓm vÒ quy m« doanh nghiÖp 38 3. §Æc ®iÓm vÒ mÆt tæ chøc 39 4. §Æc ®iÓm vÒ mÆt qu¶n lý 40 5. §Æc ®iÓm vÒ s¶n xuÊt kinh doanh 41 6. §Æc ®iÓm vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé qu¶n trÞ cña c¸c tæng c«ng ty 91 42 III. Thùc tr¹ng tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë ViÖt Nam 43 1. T×nh h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë ViÖt Nam 43 1.1. Ph©n tÝch c¬ c©ó tæ chøc bé m¸y vµ ph©n chia chøc n¨ng qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty 91 43 1.2. Mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty 91 víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc 50 1.3. Mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn 51 1.4. Ph©n tÝch mèi liªn hÖ vÒ chøc n¨ng trong c¸c Tæng c«ng ty 91 52 IV. §¸nh gi¸ tæng qu¸t vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë ViÖt Nam 55 1. Thµnh tùu ®¹t ®­îc vµ nguyªn nh©n 55 1.1. Thµnh tùu ®¹t ®­îc 55 1.2. Nguyªn nh©n 57 2. Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n 58 2.1. Nh÷ng tån t¹i 58 2.2. Nguyªn nh©n 62 Ch­¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ cña c¸c Tæng c«ng ty 91 ë ViÖt Nam 63 I. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®èi víi b¶n th©n c¸c Tæng c«ng ty 91 63 1. Gi¶i ph¸p mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn 63 1.1. ChuyÓn ®èi mèi quan hÖ cña Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn theo h­íng h×nh thµnh c«ng ty mÑ, c«ng ty con 65 1.2. Tæ chøc vµ s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn 67 2. T¨ng c­êng mèi liªn kÕt gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña C«ng ty 67 3. C¸c Tæng c«ng ty cÇn chñ ®éng ¸p dông m« h×nh qu¶n lý míi 68 4. Söa ®æi quy chÕ lµm viÖc gi÷a Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban gi¸m ®èc vµ Ban kiÓm so¸t 69 5. CÇn cã chÝnh s¸ch ®·i ngé ®èi víi c¸n bé chñ chèt vµ nh©n viªn trong Tæng c«ng ty ®Ó hä yªn t©m hoµn thµnh c«ng viÖc cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt 69 5.1. §èi víi c¸n bé chñ chèt 69 5.2. §èi víi nh©n viªn 70 II. Nh÷ng gi¶i ph¸p cã liªn quan ®Õn tr¸ch nhiÖm cña nhµ n­íc 71 1. TiÕp tôc s¾p xÕp ®æi míi doanh nghiÖp 71 2. Söa ®æi b« sung c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®èi víi Tæng c«ng ty nhµ n­íc 72 3. §ång bé c«ng cô ph¸p lý cho ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty 73 4. KhÈn tr­¬ng ®µo t¹o vµ sö dông nguån nh©n lùc hîp lý hiÖu qu¶ 73 5. Cñng cè vai trß, c¸ch thøc ho¹t ®éng cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ Ban kiÓm so¸t 74 6. ¸p dông c¬ chÕ thi tuyÓn Tæng gi¸m ®èc 75 KÕt luËn 77

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docQT182.DOC
Tài liệu liên quan