Một số giải pháp nhằm mở rộng và hoàn thiện công tác thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân hàng thương mại Việt Nam
Lời mở đầu Việt Nam đã và đang chuyển đổi nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước để đáp ứng yêu cầu lưu thông hàng hoá một cách nhanh nhất thì hình thức TMKDTM ra đời. Tuy nhiên, thực trạng thanh toán trong nền kinh tế của nước ta vẫn là sử dụng quá nhiều tiền mặt. TTKDTM chưa phát triển kịp thời với nhịp phát triển chung của các nước trên thế giới đặc biệt nó chưa được phổ biến trong tầng lớp dân cư. Thực trạng trên thực sự là một trở ngại lớn đối với nền kinh tế Việt Nam khi đang trong quá trình mở cửa để hội nhập với khu vực và thế giới nói chung và trong lĩnh vực NH tài chính riêng. Các NH của Việt Nam bao gồm cả NHTM quốc doanh và NHTM cổ phần phải chịu sự cạnh tranh đối với các NH liên doanh và NH nước ngoài ở tất cả các sản phẩm dịch vụ NH. Trên cơ sở đó, ngành NH nói chung và các NHTM Việt Nam nói riêng tiếp tục đổi mới mạnh mẽ các hoạt động NH theo xu hướng hội nhập nâng cao năng lực cạnh tranh. Những năm gần đây đã và đang tập trung nhiều giải pháp hiện đại hoá thanh toán và mở rộng dịch vụ thanh toán, đặc biệt là TTKDTM, một mặt đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế, của dân cư; một mặt tăng thu nhập từ dịch vụ, tăng lợi nhuận cho mỗi TTKDTM, một nội dung quan trọng của chương trình cơ cấu lại các hoạt động của mình. Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của vấn đề em đã đi sâu tìm hiểu công tác TTKDTM. Vì vậy, em đã chọn đề tài: "Một số giải pháp nhằm mở rộng và hoàn thiện công tác TTKDTM tại các NHTM Việt Nam". Với những hiểu biết còn hạn chế của một sinh viên cũng như thời gian tìm hiểu thực tế chưa nhiều, bài viết này chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót về mặt lý luận và thực tiễn. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của thầy cô và các bạn để bài viết của em được hoàn thiện hơn. Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn tới cô giáo Võ Minh Thu đã giúp đỡ em hoàn thành bài tiểu luận của mình. Mục lục Chương I: Cơ sở lý luận về TTKDTM 1 I. Sự cần thiết và vai trò của TTKDTM trong nền kinh tế thị trường 1 1. Sự cần thiết và vai trò của TTKDTM trong nền kinh tế thị trường 1 2. Vai trò của TTKDTM trong nền kinh tế thị trường 2 2.1 Vai trò của TTKDTM đối với nền kinh tế 2 2.2. Vai trò của TKDTM đối với NHTM 2 2.3. Vai trò của TTKDTM đối với NH Trung ương 3 2.4. Vai trò TDKDTM đối với cơ quan tài chính 4 II. Khái niệm và nguyên tắc TDKDTM 4 1.Khái niệm: 4 2. Nguyên tắc TTKDTM: 4 III- Các thể thức TTKDTM tại Việt Nam 5 1. Thể thức thanh toán bằng séc. 5 1.1.Séc chuyển khoản ( CK ) 6 1.2. Séc bảo chi: 6 2. Thanh toán bằng uỷ nhiệm chi- chuyển tiền ( UNC – CT) 7 2.1. Thanh toán bằng uỷ nhiệm chi (UNC): 7 2.2.Thanh toán bằng séc chuyển tiền. 7 3. Thể thức thanh toán bằng Uỷ Nhiệm Thu ( UNT ) 7 4.Thanh toán bằng thư tín dụng ( L/C) 7 5. Thanh toán bằng thẻ thanh toán. 8 Chương II: Thực trạng công tác thanh toán không dùng tiền mặt tại sở giao dịch NHNo & PTNTVN. 9 I ) Vài nét về SGD NHNo & PTNTVN . 9 II) Tình hình thực hiện công tác TTKDTM tại SGD NHN & PTNTVN 9 1. Khái quát về tình hình thanh toán qua SGD NHNo & PTNTVN 9 2. Tình hình sử dụng các thể thức TTKDTM tại SGD. 11 2.1. Thể thức thanh toán bằng séc. 12 2.2.Thể thức thanh toán UNC- chuyển tiền. 13 2.3. Thể thức thanh toán bằng UNT. 14 3. Đánh giá công tác TTKDTM tại SGD NHNo & PTNTVN . 15 3.1. Những kết quả làm được. 15 3.2 Những tồn tại. 16 Chương III: Giải pháp nhằm mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác thanh toán không dùng tiền mặt 18 I. Định hướng phát triển của các NHTM trong thời gian tới 18 1. Định hướng phát triển chung 18 2. Định hướng phát triển công tác thanh toán không dùng tiền mặt 19 II. GIải pháp phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân hàng thương mại 20 1. Xây dựng kế hoạch phát triển nghiệp vụ thanh toán trong từng thời kỳ 21 2. ứng dụng marketing và hoạt động kinh doanh của NH 21 3. Nâng cao trình độ nghiệp vụ của cán bộ NH 21 4. Khai thác sức mạnh tổng hợp của toàn hệ thống NH thương mại. 21 5. áp dụng công nghệ thông tin hiện đại vào hoạt động thanh toán 21 6. Tăng cường công tác quản lý kiểm tra kiểm soát nội bộ 22 III. Một số kiến nghị nhằm mở rộng nhằm hoàn thiện các thể thức thanh toán không dùng tiền mặt. 22 1. Với chính phủ và các cơ quan quản lý 22 2. Kiến nghị chung đối với Nhà nước và NH Nhà nước 22
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Một số giải pháp nhằm mở rộng và hoàn thiện công tác thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
ViÖt Nam ®· vµ ®ang chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc ®Ó ®¸p øng yªu cÇu lu th«ng hµng ho¸ mét c¸ch nhanh nhÊt th× h×nh thøc TMKDTM ra ®êi. Tuy nhiªn, thùc tr¹ng thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ cña níc ta vÉn lµ sö dông qu¸ nhiÒu tiÒn mÆt. TTKDTM cha ph¸t triÓn kÞp thêi víi nhÞp ph¸t triÓn chung cña c¸c níc trªn thÕ giíi ®Æc biÖt nã cha ®îc phæ biÕn trong tÇng líp d©n c.
Thùc tr¹ng trªn thùc sù lµ mét trë ng¹i lín ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam khi ®ang trong qu¸ tr×nh më cöa ®Ó héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi nãi chung vµ trong lÜnh vùc NH tµi chÝnh riªng. C¸c NH cña ViÖt Nam bao gåm c¶ NHTM quèc doanh vµ NHTM cæ phÇn ph¶i chÞu sù c¹nh tranh ®èi víi c¸c NH liªn doanh vµ NH níc ngoµi ë tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm dÞch vô NH.
Trªn c¬ së ®ã, ngµnh NH nãi chung vµ c¸c NHTM ViÖt Nam nãi riªng tiÕp tôc ®æi míi m¹nh mÏ c¸c ho¹t ®éng NH theo xu híng héi nhËp n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· vµ ®ang tËp trung nhiÒu gi¶i ph¸p hiÖn ®¹i ho¸ thanh to¸n vµ më réng dÞch vô thanh to¸n, ®Æc biÖt lµ TTKDTM, mét mÆt ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ, cña d©n c; mét mÆt t¨ng thu nhËp tõ dÞch vô, t¨ng lîi nhuËn cho mçi TTKDTM, mét néi dung quan träng cña ch¬ng tr×nh c¬ cÊu l¹i c¸c ho¹t ®éng cña m×nh.
NhËn thøc s©u s¾c tÇm quan träng cña vÊn ®Ò em ®· ®i s©u t×m hiÓu c«ng t¸c TTKDTM. V× vËy, em ®· chän ®Ò tµi: "Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c TTKDTM t¹i c¸c NHTM ViÖt Nam".
Víi nh÷ng hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ cña mét sinh viªn còng nh thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ cha nhiÒu, bµi viÕt nµy ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn. Em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. §Æc biÖt em xin göi lêi c¶m ¬n tíi c« gi¸o Vâ Minh Thu ®· gióp ®ì em hoµn thµnh bµi tiÓu luËn cña m×nh.
Ch¬ng I
C¬ së lý luËn vÒ Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
I. Sù cÇn thiÕt vµ vai trß cña TTKDTM trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
1. Sù cÇn thiÕt vµ vai trß cña TTKDTM trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Cïng víi thêi gian, con ngßi ®· t×m ra mét lo¹i s¶n phÈm ®Ó lµm vËt trung gian ®o lêng gi¸ trÞ cña c¸c s¶n phÈm kh¸c vµ nã gäi lµ tiÒn tÖ.
TiÒn tÖ ®· tr¶i qua rÊt nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ ë mçi giai ®o¹n nã ®Òu cã nh÷ng u, nhîc ®iÓm cÇn ph¶i kh¾c phôc. Cã thÓ nãi, tiÒn giÊy ®· thÓ hiÖn ®îc nh÷ng u ®iÓm cña nã trong lu th«ng, nhÊt lµ trong thanh to¸n. Tuy nhiªn, nã còng chØ phï hîp víi nÒn kinh tÕ víi quy m« s¶n xuÊt nhØ, s¶n xu¸t cha ph¸t triÓn. V× vËy khi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao, viÖc trao ®æi hµng ho¸ phong phó, ®a d¹ng víi khèi lîng lín, diÔn ra mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc vµ trªn ph¹m vi réng, dung lîng vµ c¬ cÊu cña thÞ trêng ®îc më réng, mäi quan hÖ kinh tÕ trong x· héi ®Òu ®¬c tiÒn tÖ ho¸ th× viÖcthanh to¸n b»ng tiÒn mÆt ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ nh: thanh to¸n vµ vËn chuyÓn mÊt nhiÒu thêi gian, kh«ng an toµn, b¶o qu¶n phøc t¹p…ChÝnh v× vËy, c¸c h×nh thøc thanh to¸n lu«n ®îc ®æi míi, hiÖn ®¹i phï hîp víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña s¶n xuÊt, l thong hµng ho¸.
Trªn c¬ së nh÷ng yªu cÇu cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña c¬ chÕ thÞ trêng th× h×nh thøc TTKDTM ra ®êi cïng víi sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng NH lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan cña mét x· héi ph¸t triÓn. Víi h×nh thøc thanh to¸n nµy kh«ng nh÷ng ®· kh¾c phôc ®îc nh÷ng h¹n chÕ cña thanh to¸n tiÒn mÆt mµ nã cßn cã nh÷ng u ®iÓm kh¸c nh: nhanh chãng, thuËn tiÖn, an toµn vµ tiÕt kiÖm…Trong nÒn KTTT, TTKDTM ®· nhanh chãng trë thµnh mét phÇn khæng thÓ thiÕu vµ lµ s¶n phÈm dÞch vô quan träng cña NHTM ®Ó cung cÊp cho kh¸ch hµng lµ c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c chñ thÓ më réng quan hÖ kinh tÕ trong níc vµ níc ngoµi, n©ng cao hiÖu qu¶ thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ, gãp phÇn t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn cña x· héi, thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lu th«ng hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ.
Nh vËy, TTKDTM lµ c¸ch thanh to¸n kh«ng cã sù xuÊt hiÖn cña tiÌn mÆt mµ ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch trÝch dÉn göi tõ tµi kho¶n cña ngêi chi tr¶ ®Ó chuyÓn vµo tµi kho¶n cña ngêi thô hëng më t¹i NH hoÆc b»ng c¸ch bï trõ lÉn nhau th«ng qua vai trß trung gian c¶ NH.
2. Vai trß cña TTKDTM trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
2.1 Vai trß cña TTKDTM ®èi víi nÒn kinh tÕ
T§KTM gãp phÇn gi¶m tØ träng tiÒn mÆt lu th«ng, tõ ®ã cã thÓ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ lu th«ng nh in Ên, ph¸t hµnh, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn…MÆt kh¸c, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c kÕ hoach ho¸ vµ lu th«ng tiÒn tÖ.
T§KTM t¹o ®iÒu kiÖn tËp trung nguån vèn lín cho x· héi vµo NH ®Ó t¸i ®Çu t cho nÒn kinh tÕ, ph¸t huy vai trß ®iÒu tiÕt, kiÓm tra cña Nhµ níc vao ho¹t ®éng tµi chÝnh ë tÇm vÜ m« vµ vi m«. Qua ®ã, kiÓm so¸t ®îc lµm ph¸t ®ång thêi t¹i ®iÒu kiÖn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng.
2.2. Vai trß cña TKDTM ®èi víi NHTM
C¸c nhµ tæ chøc thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh trong nÒn KTTT ®Òu quan t©m ®Õn vÊn ®Ò thanh to¸n lµ: an toµn – tiÖn lîi- quay vßng vè nhanh. NH trë thµnh trung t©m tiÒn tª - tÝn dông – thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ. TDKDTM gãp phÇn kh«ng nhá vµo thµnh c«ng ®ã cña NH.
T§KTM t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña NH. TDKDTM kh«ng nh÷ng lµm gi¶m ®îc chi phÝ lu th«ng mµ cßn bæ sung nguån vèn cho NH th«ng qua ho¹t ®éng më tµi kho¶n thanh to¸n cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n. Nh vËy, NH sÏ lu«n cã mét lîng tiÒn nhÊt ®Þnh t¹m thêi nhµn rçi trªn c¸c tµi kho¶n nµy víi chi phÝ thÊp. NÕu sö dông nguån vèn nµy thi NH kh«ng chØ kiÕm ®îc lîi nhuËn, giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh mµ cßn mang l¹i lîi Ých rÊt lín cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
TDKDTM cßn thóc ®Èy qu¸ tr×nh cho vay. Nhê cã nguån vèn tiÒn göi kh«ng k× h¹n, NH cßn cã c¬ héi ®Ó t¨ng lîi nhuËn cho m×nh b»ng c¸ch cÊp tÝn dông cho nÒn kinh tÕ. NH thu hót ®îc nguån vèn víi chi phÝ thÊp nªn trªn c¬ së ®ã h¹ l·i suÊt tiÒn vay, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n vay vèn NH ®Ó ®Çu t, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh cã l·i. MÆt kh¸c, th«ng qua TDKDTM, NH cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, kÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Tõ ®ã gióp NH an toµn trong kinh doanh, gãp phÇn h¹n chÕ rñi ro vµ n©ng cao ®îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t tÝn dông, thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh.
TDKDTM gióp cho NHTM thùc hiÖn chøc n¨ng t¹o tiÒn. Trong thc tÕ nÕu thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, th× sau khi lÜnh tiÒn mÆt ra khái NH, sè tiÒn ®ã kh«ng cßn n»m trong ph¹m vi kiÓm so¸t cña NH. Nhng nÕu TDKDTM th× NH thùc hiÖn trÝch chuyÓn tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi ph¶i tr¶ sang cho ngêi thô hëng hoÆc bï trõ gi÷a c¸c tµi kho¶n cña c¸c NHTM víi nhau. Nh vËy, thùc chÊt cña c¬ chÕ t¹o tiÒn cña hÖ thèng NH lµ tæ chøc thanh to¸n qua NH vµ cho vay b»ng chuyÓn kho¶n. V× vËy, khi TDKDTM cµng ph¸t triÓn th× kh¶ n¨ng t¹o tiÒn cµng lín, t¹o cho NH lîi nhuËn ®¸ng kÓ.
TDKDTM gãp phÇn më réng ®èi tîng thanh to¸n, t¨ng doanh sè thanh to¸n. TDKDTM t¹o ®iÒu kiÖn thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô mét c¸ch an toµn, hiÖu qu¶, chÝnh x¸c, tin cËy vµ tiÕt kiÖm ®îc thêi gian, chi phÝ. Trªn c¬ së ®ã t¹o niÒm tin cho c«ng chóng vµo ho¹t ®éng cña hÖ thèng NH, thu hót ngêi d©n vµ doanh nghiÖp tham gia thanh to¸n qua NH. Nh vËy, TDKDTM gióp NH thùc hiÖn viÖc më réng ®èi tuîng thanh to¸n, ph¹m vi thanh to¸n (trong vµ ngoµi níc) vµ t¨ng doanh sè thanh to¸n, lµm t¨ng lîi nhuËn, t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña NH.
2.3. Vai trß cña TTKDTM ®èi víi NH Trung ¬ng
Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¨ng cêng ho¹t ®éng lu th«ng tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ, t¨ng cêng vßng quay cña ®ång tiÒn, kh¬i th«ng c¸c nguån vèn kh¸ch nhau, t¹o ®iÒu kiÖn quan träng cho viÖc kiÓm so¸t khèi lîng giao dÞch thanh to¸n cña d©n c vµ cña c¶ nÒn kinh tÕ. Qua ®ã, t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc tÝnh to¸n läng tiÒn cung øng vµ ®iÒu hµnh thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cã hiÖu qu¶.
2.4. Vai trß TDKDTM ®èi víi c¬ quan tµi chÝnh
T¨ng tØ träng TDKDTM kh«ng chØ cã ý nghÜ tiÕt kiÖm chi phÝ lu th«ng mµ cßn gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp ®îc tèt h¬n. NÕu c¸c giao dÞch trong nÒn kinh tÕ ®îc thùc hiÖn chñ yÕu b»ng chuyÓn kho¶n th× tiÒn chØ chuyÓn tõ tµi kho¶n ngêi nµy sang tµi kho¶n ngêi kh¸c, tõ tµi kho¶n cña doanh nghiÖp nµy sang tµi kho¶n cña doanh nghiÖp kh¸c, tõ NH nµy sang NH kh¸c nªn tiÒn tÖ vÉn n»m trong hÖ thèng NH. Do ®ã, tæn thÊt tµi s¶n Nhµ níc vµ tæn thÊt tµi s¶n cña ngêi d©n sÏ ®îc h¹n chÕt rÊt nhiÒu.
Nh vËy, trªn c¬ së tµi kho¶n tiÒn göi vµ c¸c tµi kho¶n thanh to¸n qua NH ®· gióp cho doanh nghiÖp vµ c¬ quan qu¶n lý nh bé chñ qu¶n, c¬ quan thuÕ…cã ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm tra, theo dâi doanh thu, chi phÝ, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh chÝnh x¸c. Do ®ã gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña c¸c ho¹t ®éng “kinh tÕ ngÇm”, t¨ng cêng tÝnh chñ ®¹o cña Nhµ níc trong viÖc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vµ ®iÒu hµnh c¸c chÝnh s¸c kinh tÕ tµi chÝnh quèc gia, gãp phÇn lµm lµnh m¹nh ho¸ kinh tÕ – x· héi.
II. Kh¸i niÖm vµ nguyªn t¾c TDKDTM
1.Kh¸i niÖm:
TTKDTM( thanh to¸n chuyÓn kho¶n ) lµ ph¬ng thøc chi tr¶ thùc hiÖn b»ng c¸ch trÝch mét sè tiÒn tõ TK ngêi chi tr¶ chuyÓn sang TK ngêi ®îc hëng. C¸c TK nµy ®Òu ®îc më t¹i NH.
2. Nguyªn t¾c TTKDTM:
Thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô ph¶n ¸nh mèi quan hÖ kinh tÕ, ph¸p lý, do ®ã c¸c bªn tham gia thanh to¸n ph¶i b¶o ®¶m c¸c nguyªn t¾c cã tÝnh ph¸p lý sau :
Ngêi sö dông dÞch vô thanh to¸n lµ tæ chøc c¸ nh©n thùc hiÖn giao dÞch thanh to¸n ®Òu ph¶i më TK thanh to¸n ë c¸c NH hoÆc c¸c tæ chøc kh¸c lµm dÞch vô thanh to¸n vµ cã quyÒn lùa chän NH ®Ó më TK, ®îc quyÒn lùa chon sö dông c¸c dÞch vô thanh to¸n. Khi tiÕn hµnh thanh to¸n ph¶i thùc hiÖn thanh to¸n th«ng qua TK ®· më theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cña NH vµ tæ chøc lµm dÞch vô thanh to¸n. Trêng hîp ®ång tiÒn thanh to¸n lµ ngo¹i tÖ th× ph¶i tu©n thñ quy chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cña nhµ níc.
- Sè tiÒn thanh to¸n ph¶i dùa trªn c¬ së lîng hµng ho¸, dÞch vô ®· chuyÓn giao gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n. ngêi mua ph¶i cuÈn bÞ ®Çy ®ñ ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®Ó ®¸p øng yªu cÇu thanh to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi khi xuÊt hiÖn yªu cÇu thanh to¸n. NÕu ngêi mua chËm trÔ thanh to¸n hoÆc viph¹m chÕ ®ä thanh to¸n th× ph¶i chÞu ph¹t theo chÕ tµi hiÖn hµnh.
- Ngêi b¸n hay ngêi cung cÊp dÞch vô lµ ngêi ®îc hëng sè tiÒn do ngêi chi tr¶ chuyÓn vµo Tk cña m×nh nªn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm giao hµng hay cung cÊp dÞch vô kÞp thêi vµ ®óng víi lîng gi¸ trÞ mµ ngêi mua ®· thanh to¸n, ®ång thêi ph¶i kiÓm so¸t kücµng c¸c chøng tõ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thanh to¸n nh kiÓm so¸t c¸c tê sÐc cña ngêi mua giao hµng khi nhËn hµng.
- Lµ trung gian thanh to¸n gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n, NH vµ c¸c tæ chøc lµm dÞch vô thanh to¸n ph¶i thùc hiÖn ®óng vai trß trung gian thanh to¸n. ChØ trÝch tiÒn tõ Tk cña chñ TK chuyÓn vµo Tk cña ngêi thô hëng khi cã lÖnh cña chñ TK. C¸c trung gian thanh to¸n ph¶i cã tr¸ch nhiÖm híng dÉn, gióp ®ì Kh më TK., Lùa chän c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n phï hîp víi ®Æc ®iÓm SXKD, ph¬ng thøc giao nhËn hµng, vËn chuyÓn hµng ho¸. Tæ chøc h¹ch to¸n lu©n chuyÓn chøng tõ thanh to¸n mét c¸ch nhanh chãng, chÝnh x¸c an toµn s¶n. NÕu NH vµ c¸c tæ chøc lµm dÞch vô thanh to¸n ®Ó chËm trÔ hay h¹ch to¸n thiÕu chÝnh x¸c g©y thiÖt h¹i cho KH th× ph¶i chÞu ph¹t ®Ó båi th¬ng cho KH.
III- C¸c thÓ thøc TTKDTM t¹i ViÖt Nam
1. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng sÐc.
SÐc lµ lÖnh tr¶ tiÒn cña chñ TK, ®îc lËp theo mÉu do NHNN quy ®Þnh, yªu cµu ®¬n vÞ thanh to¸n ( NH, kho b¹c…) trÝch mét sè tiÒn tõ TK cña m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi thô hëng trong thêi gian hiÖu lùc cña tê sÐc ®ã.
VÒ nguyªn t¾c ngêi ph¸t hµnh sÐc chØ ®îc ph¸t hµnh trong sè d ph¹m vi Tk cña m×nh, nÕu vît qu¸ sÏ ph¶i chÞu mét kho¶n tiÒn ph¹t.
Chñ thÓ tham gia thanh to¸n sÐc bao gåm : Ngêi ph¸t hµnh, ngêi thô hëng vµ NH ( trong ®ã ngêi ph¸t hµnh vµ ngêi thô hëng nhÊt thiÕt ph¶i cã TKTG t¹i NH ). Mçi chñ thÓ nµy ®Òu cã quyÒn lîi, nghÜa vô vµ tr¸c nhiÖm nhÊt ®Þnh trong thanh to¸n sÐc.
HiÖn nay, trong TTKDTM ë níc ta, thanh to¸n sÐc qua Nh th«ng dông nhÊt lµ 2 lo¹i sÐc chuyÓn kho¶n vµ sÐc b¶o chi :
1.1.SÐc chuyÓn kho¶n ( CK )
Lµ lÖnh tr¶ tiÒn cña ngêi ph¸t hµnh sÐc ®èi víi Nh vÒ viÖc trÝch nép mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh tõ TK cña m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi thô hëng cã tªn trªn tê sÐc.
SÐc chuyÓn kho¶n kh«ng ®îc phÐp lÜnh TM. ChØ ®îc thanh to¸n trong ph¹m vi gi÷a KH cã TK ë cïng mét chi nh¸nh Nh ( mét kho b¹c) hoÆc kh¸c chi nh¸nh NH ( kh¸c kho b¹c ) nhng c¸c NH c¸c kho b¹c nµy cã tham gia TTBT trªn ®Þa bµn tØnh thµnh phè. Thêi gian hiÖu lùc thanh to¸n cña mçi tê sÐc lµ 15 ngµy kÓ tõ ngµy ký ph¸t hµnh, ®Õn ngµy nép vµo NH. Ngêi ph¸t hµnh sÐc ph¶i ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè quy ®Þnh trªn tê sÐc. Ngêi thô hëng khi nhËn sÐc ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p uc¶ tê sÐc.
1.2. SÐc b¶o chi:
SÐc b¶o chi lµ tê sÐc chuyÓn kho¶n th«ng thêng nhng ®îc NH b¶o ®¶m chi tr¶ b»ng c¸ch trÝch tríc sè tiÒn ghi trªn tê sÐc tõ TK cña bªn tr¶ tiÒn ®a vµo mét TK riªng ( TK tiÒn ký göi b¶o ®¶m thanh to¸n sÐc ) ®îc NH lµm thñ tôc b¶o chi vµ ®¸nh dÊu b¶o chi sÐc tríc khi giao sÐc cho KH.
SÐc b¶o chi ®îc dïng ®Ó thanh to¸n gi÷a c¸c NH hoÆc kh¸c NH nhng cïng hÖ thèng, nÕu kh¸c hÖ thèng th× ph¶i cïng ®Þa bµn cã tham gia TTBT.
Kh¶ n¨ng thanh to¸n sÐc b¶o chi réng h¬n h¬n sÐc chuyÓn kho¶n vµ ®îc ®¶m b¶o, kh«ng x¶y ra t×nh tr¹ng ph¸t hµnh qua sè d. Mçi lÇn ph¸t hµnh sÐc b¶o chi, chñ TK lËp 2 liªn giÊy yªu cÇu b¶o chi sÐc kÌm theo tê sÐc cã ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè, trùc tiÕp nép vµo NH(hoÆc kho b¹c) n¬i m×nh më TK.
2. Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn ( UNC – CT)
2.1. Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi (UNC):
Uû nhiÖm chi lµ lÖnh viÕt cña chñ TK yªu cÇu NH phôc vô m×nh trÝch mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh tõ TK cña m×nh chuyÓn vµo TK ®îc hëng, ®Ó thanh to¸n tiÒn mua b¸n, cung øng hµng ho¸, dÞch vô, nép thuÕ, thanh to¸n nî. UNC ®îc ¸p dông ®Ó thanh to¸n cho ngêi ®îc hëng cã TK ë cïng NH, kh¸c hÖ thèng NH kh¸c tØnh.
2.2.Thanh to¸n b»ng sÐc chuyÓn tiÒn.
SÐc chuyÓn tiÒn lµ mét h×nh thøc chuyÓn tiÒn theo yªu cÇu cña KH trong ®ã ngêi ®¹i diÖn ®øng tªn trªn tê sÐc trùc tiÕp cÇm vµ chuyÓn nép sÐc vµo NH tr¶ tiÒn ®Ó lÜnh TM hay chuyÓn kho¶n ®Ó chi tr¶ cho ngêi cung cÊp hµng ho¸ dÞch vô. SÐc chuyÓn tiÒn ®îc thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh¸c ®Þa ph¬ng nhng cïng hÖ thèng NHTM. Thêi h¹n hiÖu lùc tèi ®a lµ 30 ngµy kÓ tõ ngµy ph¸t hành sÐc. Trªn sÐc cã ghi ký hiÖu mËt.
3. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng Uû NhiÖm Thu ( UNT )
UNT lµ lÖnh cña ngêi b¸n viÕt trªn mÉu in s½n do ®¬n vÞ b¸n lËp, nh¬ NH phôc vô m×nh thu hé tiÒn say khi ®· hoµn thµnh cung øng hµng ho¸, dÞch vô theo c¸c chøng tõ thanh to¸n hîp ph¸p, hîp lÖ ®· ®îc tho¶ thuËn.
Phát hành¹m vi ¸p dông cña h×nh thøc nµy lµ gi÷a c¸c ®¬n vÞ më TK ë cïng mét chi nh¸nh NH ho¹c c¸c chi nh¸nh NH kh¸c trong cïng mét hÖ thèng ho¹c kh¸c hÖ thèng.
Bªn mua vµ bªn b¸n ph¶i thèng nhÊt tho¶ thuËn dïng h×nh thøc UNT, ®ång thêi phát hành¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho NH bªn thô hëng ®Ó cã c¨n cø thùc hiÖn UNT.
4.Thanh to¸n b»ng th tÝn dông ( L/C)
Th tÝn dông ( TTD) lµ lÖnh cña NH bªn mua ®èi víi NH bªn b¸n kh¸c ®Þa phát hành¬ng yªu cÇu tr¶ tiÒn theo chøng tõ cña ngêi b¸n ®· giao hµng ho¸, cung øng dÞch vô theo ®óng ®iÒu kiÖn cña ngêi mua.
Theo thÓ thøc thanh to¸n nµy, khi bªn b¸n s·n sµng giao hµng, bªn mua ph¶i ký quü vµo NH mét sè tiÒn ®ñ ®Ó më TTD thanh to¸n mua hµng.
TTD dïng ®Ó thanh to¸n trong ®iÒu kiÖn ®ßi hái ph¶i cã ®ñ tiÒn ®Ó chi tr¶ ngay vµ phï hîp víi tæng sè tiÒn hµng ®· giao trong hîp ®ång. Mçi TTD chØ thanh to¸n cho mét ngêi b¸n b»ng chuyÓn kho¶n Ngoµi ra ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho NH vµ c¸c bªn tham gia thanh to¸n kiÓm so¸t an toµn còng nh tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ thanh to¸n ngêi ta quy ®Þnh mçi TTD cã thêi h¹n 3 th¸ng vµ møc tiÒn tèi thiÓu cña TTD lµ 10 triÖu ®ång. NÕu kh«ng sö dông hÕt tiÒn th× tr¶ l¹i TK ®¬n vÞ më TTD, TTD kh«ng ®îc thanh to¸n b»ng TM.
HiÖn nay TTTTD chñ yÕu ®îc sö dông trong thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi c¸c ®¬n vÞ xuÊt nhËp khÈu v× khi ®ã bªn mua vµ bªn b¸n kh«ng quen biÕt nhau vµ do ®ã khã cã thÓ biÕt ®îc kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña nhau. Do vËy thanh to¸n b¨ng L/C ®èi víi c¸c DN trong níc lµ rÊt Ýt.
5. Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n.
ThÎ thanh to¸n lµ ph¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn kü thuËt tin häc øng dông trong NH.
ThÎ thanh to¸n cã kh¶ n¨ng chi tr¶ ®îc nhiÒu lo¹i tiÒn, nã sÏ dÇn thay thÕ h×nh thøc göi tiÕt kiÖm mét n¬i, lÊy nhiÒu n¬i ®ang ®îc ¸p dông trong c¸c NH tiÒn mÆt. ThÎ thanh to¸n do NHPH, b¸n cho c¸c c¸ nh©nvµ c¸c DN ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô, c«ng nî vµ lÜnh TM. Ngêi d©n cã thÓ rót tiÒn t¹i c¸c NH§L thanh to¸n hay m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM.
ThÓ thøc thanh to¸n b»ng thÎ ®· ®îc quy lµ mét trong nh÷ng thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng TM nhng do tr×nh ®é khoa häc kü thuËt, tr×nh ®é d©n trÝ, vèn vµ nÒn kinh tÕ níc ta cha ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó sö dông mét c¸ch phá biÕn. V× vËy cÇn ph¶i cã sù quan t©m ®Çu t tõng bíc phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ tõ phÝa NHNN còng nh NHTM.
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i së giao dÞch NHNo & PTNTVN.
§Ó ®a ra gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c TTKDTM ta cÇn ph¶i ph©n tÝch thùc tr¹ng cña viÖc TTKDTM ë NHTM. ViÖc nghiªn cøu cô thÓ, chi tiÕt t×nh h×nh TTKDTM ë c¸c NHTM lµ rÊt lín vµ phøc t¹p v× vËy em xin ®îc ph©n tÝch thùc tr¹ng TTKDTM t¹i SGD NHNo & PTNTVN.
I ) Vµi nÐt vÒ SGD NHNo & PTNTVN .
II) T×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c TTKDTM t¹i SGD NHN & PTNTVN
1. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh thanh to¸n qua SGD NHNo & PTNTVN
Tæ chøc TTKDTM lµ mét nghiÖp vô quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña NH, nã t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh lu th«ng vèn, tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ. NhËn thøc ®îc ®iÒu nµy SGD ®· nhanh chãng ®æi míi vµ phát hành¸t triÓn c«ng t¸c TTKDTM , ®ång thêi thi hµnh mét c¸ch cã vËn dông linh ho¹t ®óng ®¾n c¸c nghÞ ®Þnh, v¨n b¶n híng dÉn míi ban hµnh vÒ c«ng t¸c TTKDTM t¹i SGD. NÐt næi bËt cña SGD lµ dÉ t¨ng cêng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ më réng øng dông thµnh tùu tin häc, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ NH nhÊt lµ trong lÜnh vùc thanh to¸n, qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh. HÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö ®· gãp phÇn xö lý chÜnh x¸c c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, rót ng¾n thêi gian thanh to¸n, trong ngµy kh«ng ®Ó h¹ch to¸n tån ®äng, hµng th¸ng sao kª ®èi chiÕu tån ®äng kh«ng ®Ó sai lÇm x¶y ra, ®Æc biÖt lµ lu«n b¸m s¸t c¸c TK TG t¹i NHNN. KÕt qu¶ cho thÊy, t¹i SGD TTKDTM ngµy cµng t¨ng ®iÒu nµy thÓ hiÖn th«ng qua t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c thanh to¸n t¹i SGD trong 2 n¨m 2002 vµ 2003.
B¶ng: T×nh h×nh chung vÒ c«ng t¸c thanh to¸n t¹i SGD NHNN
vµ PTNT VN
§¬n vÞ: tû ®ång, %
Ph¬ng thøc thanh to¸n
N¨m 2002
N¨m 2003
So s¸nh
Sè tiÒn
TØ träng
Sè tiÒn
Tû träng
Thanh to¸n = TM
9.800
25,2%
7.850
17%
80,1
Thanh to¸n kh«ng dïng TM
29.040
74,8%
38.420
83%
132,3
Tæng céng
38.840
100
46.270
100
212,4
Nguån sè liÖu: B¸o c¸o nghiÖp vô thanh to¸n n¨m 2002 - 2003
Nh×n vµo b¼ng trªn ta thÊy, n¨m 2003 c«ng t¸c TTKDTM ®¹t 38420 tû ®ång t¨ng so víi n¨m 2002lµ 9380 tû ®ång tøc lµ t¨ng 132,3%. Qua kÕt qu¶ trªn cã thÓ thÊy c«ng t¸c TTKDTM chiÕm tû träng cao trong tæng doanh sè thanh to¸n chung, trong ®ã thanh to¸n b»ng TM chiÕm tû träng 17%, thanh to¸n kh«ng dïng TM chiÕm tíi 83% trong tæng thanh to¸n chung, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn lîng TM lu th«ng trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®· ®îc gi¶m bít, gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn tiÒn lu th«ng, tiÕt kiÖm th¬i gian, ho¹t ®éng kinh tÕ ®îc diÔn ra kÞp thêi nhê cã lîng tiÌn ®îc thanh to¸n nhanh chãng. Ngoµi viÖc ®¸p øng yªu cÇu TTKDTM , NH cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®¸p øng nhu cÇu ®Çy ®ñ cho c¸c ®¬n vÞ thuËn tiÖn, dÔ dµng, gióp cho KH cã thÓ chuyÓn ho¸ mét c¸ch nhanh chãng tõ TM sang chuyÓn kho¶n vµ ngîc l¹i..
Tõ kÕt qu¶ trªn cho thÊy, c«ng t¸c TTKDTM chiÕm tû träng cao so víi thanh to¸n b»ng TM vµ n¨m sau cao h¬n n¨m tríc.
§Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ nµy lµ do SGD ®· kh«ng ngõng ®æi míi, ¸p dông kÞp thêi KHKT, th«ng tin vµo kh©u thanh to¸n, do ®ã rót ng¾n ®îc thêi gian lu©n chuyÓn chøng tõ lµm nguån vèn trong thanh to¸n kh«ng cßn bÞ ø ®äng, gãp phát hànhÇn vµo tiÕt kiÖm chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt trong lu th«ng. TTKDTM t¨ng lªn lµ do SGD ®· thùc hiÖn chiÕn lîc KH rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, KH l¹i ®îc quyÒn lùa chän c¸c h×nh thøc thanh to¸n cho phï hîp víi nhu cÇu SX vµ KD cña ®¬n vÞ m×nh. TTKDTM ngµy cµng sö dông phát hànhæ biÕn h¬n thanh to¸n TM bëi v× nhiÒu u ®iÓm vèn cã cña nã lµ thuËn lîi, an toµn chÝnh x¸c.
2. T×nh h×nh sö dông c¸c thÓ thøc TTKDTM t¹i SGD.
SGD lu«n thùc hiÖn tèt vai trß trung t©m thanh to¸n nªn nhiÒu KH ®· nhËn thÊy ®îc lîi Ých, sù tiÖn lîi, cña c«ng t¸c TTKDTM . TTKDTM ®· trë thµnh phát hành¬ng thøc chñ ®¹o, KH cã khi cã TM còng chuyÓn vµo TK cña m×nh ®Ó sau ®ã thùc hiÖn thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n
Nh×n chung t¹i SGD c«ng t¸c TTKDTM qua NH thùc hiÖn kh¸ tèt, doanh sè thanh to¸n dÇn qua c¸c n¨m.
n¨m 2002 Doanh sè thanh to¸n ®¹t 29.040 tû ®ång.
N¨m 2003 doanh sè thanh to¸n ®¹t 38.420 tû ®ång.
§Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c t×nh h×nh ¸p dông c¸c thÓ thøc TTKDTM qua SGD NHNo & PTNTVN ta xem xÐt ND cña b¶ng díi ®©y.
B¶ng: C¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i SGD NHNN
vµ PTNT ViÖt Nam
ChØ tiªu
N¨m 2002
N¨m 2003
Sè mãn
Sè tiÒn
Tû träng
Sè mãn
Sè tiÒn
Tû träng
1. SÐc
17.000
800
2,75
21.000
1.100
2,86
- SÐc chuyÓn kho¶n
10.500
500
1,72
11.200
700
1,82
- SÐch b¶o chi
6.500
300
1,03
9.800
400
1,04
2. UNC-CT
135.000
19.800
68.18
180.000
28.500
74,18
- UNC
105.000
17.800
61,29
- ChuyÓn tiÒn
30.000
2000
6,89
3. Uû nhiÖm thu
10.200
73
0,25
13.500
100
0,26
4. Lo¹i kh¸c
48.000
8.367
28,82
420.000
8.720
22,7
Tæng céng
210.200
29.040
100
634.500
38.420
100
Nguån sè liÖu: B¸o c¸o nghiÖp vô thanh to¸n n¨m 2002 - 2003.
Trong c¸c thÓ thøc ®îc ¸p dông ë SGD th× UNC – CT lµ thÓ thøc chiÕm tû träng lín nhÊt, chiÕm 74,18% trong tæng doanh sè TTKDTM n¨m 2003. Bªn c¹nh ®ã l¹i cã thÓ thanh to¸n chiÕm tû träng nhá nh SÐc b¶o chi, UNT. Së dÜ h×nh thµnh nh vËy lµ do c¸c quy ®Þnh cô thÓ cña mçi thÓ thøc thanh to¸n, møc ®é tÝn nhiÖm kh¸c nhau cña måi thÓ thøc, møc ®ä tÝn nhiÖm cña KH, tr×nh ®ä trang bÞ kü thuËt cña NH vµ thãi quen sö dông c¸c thÕ mang tÝnh truyÒn thèng cña KH.
Trªn c¬ së kiÓm so¸t chÆt chÏ t×nh h×nh biÕn ®éng vèn vµ sö dông vèn cña c¸c DN, c¸c tæ chøc ®¬n vÞ kinh tÕ cã quan hÖ tÝn dông víi SGD, lµm nÒn t¶ng cho viÖc thùc hiÖn chø n¨ng t¹o tiÒn cña SGD. SGD ®· gãp phÇn lµm gi¶m bít khèi lîng TM trong lu th«ng, thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ vµ ®iÒu hoµ lu th«ng tiÒn tÖ, æn ®Þnh gi¸ c¶ trªn ®Þa bµn, tr¸nh t×nh tr¹ng n¬i thõa vèn, thiÕu vèn trong nÒn kinh tÕ. §Ó thÊy ®îc mÆt u vµ tån t¹i qua ®ã t×m gi¶i phát hành¸p kh¾c phôc, em xin ®îc ®i s©u ph©n tÝch tõng thÓ thøc.
2.1. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng sÐc.
Thanh to¸n b»ng sÐc lµ h×nh thøc thanh to¸n trùc tiÕp, ®¬n gi¶n vµ thuËn tiÖn nªn ®©y lµ h×nh thøc phát hànhæ biÕn chiÕm tû lÖ cao vÒ sè mãn. SÐc ®îc KH sö dông nhiÒu ®Ó chi tr¶ tiÒn hµng ho¸, dÞch vô cho ngêi b¸NH Nhng trong 2 lo¹i sÐc ®ang sö dông sÐc chuyÓn kho¶n nhiÒu h¬n sÐc b¶o chi. Cô thÓ biÕn ®éng cña thÓ thøc nµy ®îc thÓ hiÖn nh sau:
B¶ng: T×nh h×nh than to¸n b»ng c¸c lo¹i SÐc
§¬n vÞ: Tû ®ång, %
ChØ tiªu
N¨m 2002
N¨m 2003
Sè mãn
Tû träng
Sè tiÒn
Tû träng
Sè mãn
Tû träng
Sè tiÒn
Tû träng
SÐc CK
10.500
61,76
500
62,5
11.200
53,34
700
63,64
SÐc b¶o chi
6.500
38,24
300
37,5
9.800
46,66
400
36,36
Tæng céng
17.000
100
800
100
21.000
100
1.100
100
* Thanh to¸n b»ng sÐc chuyÓn kho¶n
Trong b¶ng b»ng sÐc chuyÓn kho¶n n¨m 2002 ®¹t 10.500 mãn chiÕm 61.76% tæng sè mãn thanh to¸n SÐc, víi s«t tiÒn 500 tû ®ång chiÕm 62.5% tæng gi¸ trÞ thanh to¸n SÐc cña SGD. Sang ®Õn n¨m 2003, sè mãn thanh to¸n SÐc chuyÓn kho¶n t¨ng 700 mãn víi sè tiÒn ®¹t 700 tû ®ång chiÕm 63,64% tæng gi¸ trÞ thanh to¸n SÐc. So víi tæng TTKDTM th× thanh to¸n b»ng sÐc chØ chiÕm 1 tû lÖ nhá.
* Thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi.
TTKDTM¹i SGD n¨m 2002 sè mãn thanh to¸n sÐc b¶o chi ®¹t 6.500 mãn víi sè tiÒn ®¹t ®îc 300 tû ®ång chiÕm 38,24% tæng sè mãn sÐc. N¨m 2003, sè mãn thanh to¸n sÐc b¶o chi ®¹t 9800 mãn, víi sè tiÒn ®¹t 400 tû ®ång cao h¬n so víi n¨m 2002 lµ 100 tû ®ång. Qua ®ã cho thÊy sÐc b¶o chi ®îc sö dông Ýt h¬n sÐc chuyÓn kho¶n, nhng ®èi víi ngêi hëng th× sÐc b¶o chi ch¾c ch¾n vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n
Qua trªn ta th©y, sÐc b¶o chi tuy ®îc sö dông Ýt h¬n sÐc chuyÓn kho¶n nhng vÒ doanh sè th× sÐc b¶o chi l¹i cao h¬n sÐc chuyÓn kho¶n bëi v× sÐc b¶o chi cã u ®iÓm lu«n b¶o ®¶m. Ch¾c ch¾n kh¶ n¨ng thanh to¸n cho ngêi thô hëng, tèc ®é thanh to¸n nhanh nªn kh«ng bÞ ø ®äng vèn.
Së dÜ cã t×nh tr¹ng nµy lµ do KH thêng thanh to¸n b»ng sÐc v¬i sè tiÒn kh«ng qu¸ lín v× sî sè d TK sÐc kh«ng ®ñ thanh to¸n.
2.2.ThÓ thøc thanh to¸n UNC- chuyÓn tiÒn.
* Thanh to¸n b»ng UNC
Qua b¶ng trªn ta thÊy UNC laf thÓ thøc thanh to¸n chiÕm tû träng lín nhÊt vµ cã xu thª ngµy cµng t¨ng. Víi u ®iÓm næi bËt lµ thñ tôc ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn, thêi gian nhanh chãng. T¹i SGD NHNo & PTNTVN thÎ thøc thanh to¸n UNC ®· vît tréi h¼n so víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c c¶ vÒ ssè mãn vµ doanh sè thanh to¸n, trong n¨m 2002 thanh to¸n UNC ®¹t 105000 mãn víi doanh sè thanh to¸n lµ 17800 tû ®ång chiÕm 61,29% trong tæng sè thanh to¸n chung. Sang n¨m 2003 con sè nµy tiÕp tôc t¨ng c¶ vÒ sè mãn vµ sè tiÒn ®¹t ®îc 180000 mã, víi doanh thu thanh to¸n 28500 tû ®ång chiÕm tû träng 74,18 % trong tæng sè thanh to¸n chung.
§Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ nµy lµ do UNC cã thñ tôc thanh to¸n kh¸ ®¬n gi¶n, khi cÇn thanh to¸n liªngân hàngµng dÞch vô còng t¨ng thanh to¸n phÇn hµng ho¸ trong phát hành¹m vi mét NH hay NH kh¸c.
H×nh thøc n¹y thêng ®îc ¸p dông chñ yÕu khi bªn b¸n tin tëng vµo kh¶ n¨ng thanh to¸n cña bªn mua, nªn ®îc giao hµng tríc.
H×nh thøc nµy còng cã nh÷ng tån t¹i v× chØ ¸p dông giòa 2 ®¬n vÞ tÝn nhiÖm lÉn nhau, vµ dïng ®Ó thanh to¸n hµng ho¸ hay dÞch vô ®· hoµn thanh. V× thÕ b¶n th©n nã chøa ®ùng chiÕm dông vèn lÉn nhau. MÆt kh¸c thÓ thøc thanh to¸n UNC cã sù t¸ch rêi vËn ®éng cña vËt t hµng ho¸ nªn dÉn ®Õn hiÖn tîng tÝn dông th¬ng m¹i lÉn nhau, g©y rñi ro, thiÖt h¹i cho KH b¸n
MÆc dï cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ nhng thÓ thøc thanh to¸n nµy lu«n ®øng ®Çu vÒ doanh sè còng nh sè mãn trong suèt thêi gian qua.
* SÐc chuyÓn tiÒn
Tuy cã ph¹m vi thanh to¸n réng nhng qua thùc tÕ tai SGD NHNo & PTNTVN doanh sè thanh to¸n sÐc chuyÓn tiÒn rÊt thÊp. N¨m 2002 gi¸ trÞ 2000 tû ®ång chiÕm tû träng 6,89% víi sè mãn lµ 30000 trong tæng doanh sè TTKDTM .
Nhng thùc tÕ t¹i SGD trong n¨m 2003 kh«ng cã mét ®¬n vÞ nµo yªu cÇu thanh to¸n thÓ thøc nµy. Nguyªn nh©n lµ do thÓ thøc nµy ph¶i cã ký hiÖu m©t, nÕu NH ph¸t hµnh sÐc chuyÓn tiÒn ghi th× tê sÐc nµy kh«ng ®îc sö dông. ViÖc nµy rÊt cã thÓ lµm cho KH ph¶i trë vÒ v× kh«ng dïng ®îc sÐc vµ nh vËy sÏ mÊt thêi gi.an vµ chi phÝ. Do ®ã sö dông lo¹i sÐc nµy rÊt phøc t¹p vÒ qu¸ tr×nh thanh to¸n, cho nªn sÐc nµy kh«ng ®îc sö dông thêng xuyªn t¹i SGD.
2.3. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng UNT.
ThÓ thøc thanh to¸n UNT t¹i SGD chiÕm tû träng rÊt nhá trong tæng thanh to¸n chung trong 2 n¨m 2002- 2003.
Thanh to¸n UNT n¨m 2002 ®¹t 10200 mãn víi tæng sè tiÒn thùc hiÖn lµ 73 tû ®ång, chiÕm tû träng 0,25% trong tæng doang sè thanh to¸n chung, sang n¨m 2003 thanh to¸n b¨ng UNT t¨ng 13500 mãn doanh sè ®¹t ®îc lµ 100 tû ®ång chiÕm tû träng 0.26% trong tæng doang sè thanh to¸n chung.
3. §¸nh gi¸ c«ng t¸c TTKDTM t¹i SGD NHNo & PTNTVN .
3.1. Nh÷ng kÕt qu¶ lµm ®îc.
Trong thêi gian qua c«ng t¸c TTKDTM ®· ®¹t ®îc nhiÒu thanh fqu¶ ®¸ng kÓ, doanh sè TTKDTM còng nh chÊt lîng ngµy cµng t¨ng. C«ng t¸c TTKDTM ®îc tiÕn hµnh nhanh chãng kÞp thêi, chÝnh x¸. Vµ ®· kh«ng chØ ®em l¹i nguån thu ®¸ng kÓ cho NH mµ cßn gãp phÇn n©ng cao uy tÝn còng nh u thÕ c¹nh tranh cña SGD trªn thÞ trêng t¹o dùng ®îc niÒm tin v÷ng ch¾c ®èi víi KH, cñng cè ®îc uy tÝn trong ho¹t ®éng thanh to¸n gãp phÇn quan träng trong viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn chiÕn lùc ph¸t triÓn dµi h¹n cña SGD.
- Së lu«n qu¸n triÖt s©u s¾c chñ tr¬ng ®êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc, cña ban l·nh ®¹o NHNo & PTNTVN vµ biÕt vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o, logic, tõ ®ã x©y dùng ph¸t triÓn víi nh÷ng môc tiªu ph¬ng híng ho¹t ®éng phï hîp nhÊt. §ång thêi së còng ®· cã sù phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c NH kh¸c trong vµ ngoµi hÖ thèng ®Ó më réng ph¹m vi n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña m×nh.
- SGD ®· hoµn thµnh xuÊt s¾c c«ng t¸c kÕ to¸n ng©n quü cña m×nh, gãp phÇn vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng chung cña toµn bé hÖ thèng NHNo & PTNTVN . phát hành¸t triÓn vµ më réng c¸c dÞch vô tiÖn Ých NH ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, thu hót KH, ®Æc biÖt lµ SGD ®· triÓn khai thùc hiÖn tèt c¸c ch¬ng tr×nh nèi m¹ng thanh to¸n ®iÖn tö trùc tiÕp víi c¸c tæ chøc nh kho b¹c Nhµ Níc TW, quü hç trî ph¸t triÓn. ..
- §· gi¶m thiÓu thêi gian giao nhË chøng tõ, xö lý nghiÖp vô míi nh nghiÖp vô thanh to¸n, øng TM b»ng thÎ, ph¸t triÓn vµ më réng dÞch vô rót tiÒn tù ®éng qua m¸y ATM.
Trªn ®©y lµ nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n còng nh c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó më réng vµ hoµn thiÖn c«ng tac TTKDTM trong thêi gian qua.ViÖc t¨ng cêng vµ ph¸t huy h¬n n÷a nh÷ng yÕu tè nµy sÏ lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô hµng ®Çu cña Së ®Ó cã ®îc sù ph¸t triÓn c©n ®èi, bÒn v÷ng trong c«ng t¸c thanh to¸n,
3.2 Nh÷ng tån t¹i.
Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc, c«ng t¸c thanh to¸n cña SGD vÉn cßn gÆp phát hành¶i mét sè vÊn ®Ò ®ßi hái phát hành¶i ®îc kh¾c phôc gi¶i quyÕt. Cô thÓ lµ :
Tuy ®· cã mét sè v¨n b¶n ph¸p quy vÒ ho¹t ®éng NH vµ ho¹t ®éng thanh to¸n nhng nh×n chung trong lÜnh vùc thanh to¸n, c¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÉn cßn thiÕu vµ cha phï hîp nªn gi¸ trÞ ph¸p lý vµ tÝnh kh¶ thi cha cao.
- Thñ tôc lu©n chuyÓn chøng tõ cña mét sè thÓ thøc thanh to¸n cßn phøc t¹p, kh«ng tiÖn lîi, nhÊt lµ thanh to¸n b»ng sÐc chuyÓn tiÒn, thanh to¸n b»ng UNT, ®ång thêi kÜ thuËt xö lý chøng tõ cßn mang tÝnh thñ c«ng truyÒn thèng kh«ng phï hîp víi thanh to¸n qua m¹ng vi tÝnh hiÖn nay.
- C¸c ph¬ng thøc TTKDTM ®· ®em l¹i tiÖn Ých nhng mÆt tr¸i cña nã lµ trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n ph¸t sinh nhiÒu chøng tõ, thñ tôc mµ cha phæ biÕn réng r·i cho ngêi d©n, dÉn ®Õn c¸ nh©n hÇu nh kh«ng cã nhu cÇu TTKDTM
- Kh«ng chØ riªng ®ãi víi thanh to¸n mµ ho¹t ®éng cña NH lu«n gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n do c¬ chÕ chÝnh s¸ch g©y ra bëi chóng ta cha t¹o ®îc m«i trêng ph¸p lý thèng nhÊt chÆt chÏ.
- Thanh to¸n b»ng sÐc, mét thÓ thøc TTKDTM phæ cËp, tiÖn lîi, ®îc thiÕt kÕ quy ®Þnh sö dông cßn cha thu¹n tiÖn cho KH cã thÓ sö dông dÔ dµng cô thÓ. SÐc cã ph¹m vi thanh to¸n hÑp, sÐc b¶o chi chØ ®îc thanh to¸n trong tØnh, thµnh phè. MÉu sÐc rêm ra g©y khã kh¨n cho KH trong viÖc thanh to¸n ngo¹i tØnh.
- KH thùc hiÖn TTKDTM chñ yÕu lµ c¸c DN quèc doanh, c«ng ty CP, c¸c DN t nh©n lín, c¸c C¬ quan nhµ níc. Khu vùc t nh©n chua ho¹c cã rÊt Ýt ngêi sö dông c¸c h×nh thøc TTKDTM . ®ã lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn quy m« TTKDTM cha phát hành¸t triÓn.
Qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ TTKDTM kh«ng tr¸nh khái nh÷ng yÕu kÐm vÒ trang thiÕt bÞ còng nh tr×nh ®é qu¶n lý. Do vËy SGD cÇn ph¶i ®a ra kÕ ho¹ch hîp lý ®Ó ph¸t triÓn hÖ thèng kÕ to¸n l©u dµi, toµn diÖn trªn c¬ së tiÕp tôc ®Çu t t¨ng cêng trang bÞ c¬ sá vËt chÊt kÜ thuËt phï hîp. ®µo t¹o nh»m n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, ngo¹i ng÷, tin häc cho c¸n bé nghiÖp vô ®Ó xñl ý tèt nghiÖp vô ph¸t sinh, cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn vµ vËn hµnh tèt c«ng nghÖ NH hiÖn ®¹i, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn hµi hoµ, kÕ thõa hç trî cho nhau ®Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®Ò ra.
Ch¬ng III
Gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng t¸c thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn KTTT, c¸c quan hÖ kinh tÕ kh«ng ngõng më réng vµ ngµy cµng ®a d¹ng h¬n. NH lµ cÇu nèi gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ th«ng qua nghiÖp vô thanh to¸n tÝn dông cña NH lµ nh©n tè trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña tæ chøc, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ nãi chung.
Qua viÖc ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi còng nh nh÷ng bÊt cËp cña c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng TM trong thêi gian võa qua, ®Ó cã thÓ më réng thanh to¸n kh«ng dïng TM, ph¸t huy ®Çy ®ñ søc m¹nh vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay, ®Ó NH thùc sù trë thµnh nh÷ng m¾t xÝch quan träng trong c«ng t¸c thanh to¸n, th× chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®èi víi lÜnh vùc TTKDTM . Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng c«ng t¸c TTKDTM t¹i SGD NHNo & PTNTVN ë ch¬ng II em xin ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng t¸c TTKDTM.
I. §Þnh híng ph¸t triÓn cña c¸c NHTM trong thêi gian tíi
1. §Þnh híng ph¸t triÓn chung
Trªn c¬ së ®Þnh híng c«ng t¸c cña hÖ thèng c¸c NHTM, nhËn thøc ®îc nh÷ng thêi c¬ thuËn lîi còng nh lêng tríc ®îc nh÷ng khã kh¨n, thö th¸ch tríc m¾t vµ l©u dµi c¸c ng©n hµng ®· x©y dùng cho m×nh ph¬ng híng ho¹t ®éng trong thêi gian tíi víi quan ®iÓm chñ ®¹o lµ:
Ph¸t huy truyÒn thèng, tiÕp tôc ph¸t huy néi lùc, tranh thñ nh÷ng thêi c¬ thuËn lîi vît qua khã kh¨n, thö th¸ch vµ tr¸ch nhiÖm cao nhÊt phôc vô cho ®Çu t vµ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng cña Nhµ níc.
- Gi÷ v÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc v÷ng ch¾c trong t¨ng trëng, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n. TiÕp tôc ®æi míi toµn diÖn, më réng thi phÇn ®a d¹ng ho¸ dÞch vô NH.
- Thêng xuyªn nghiªn cøu thÞ trêng, yÕu tè c¹nh tranh ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm dÞch vô, chñ ®éng qu¶n trÞ rñi ro l·i suÊt, ®iÒu hµn l·i suÊt nhanh nhËy phï hîp víi tÝn hiÖu cña thÞ trêng. Thùc hiÖn tèt chiÕn lîc KH gi÷ v÷ng kh¸ch hµng ®· cã, tiÕp cËn vµ thu hót kh¸ch hµng míi, th«ng tin réng r·i c¸c s¶n phÈm dÞch vô tiÖn Ých NH, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ kinh doanh.
- TiÕp tôc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn, c¬ cÊu kú h¹n, l·i suÊt, ph¬ng thøc tr¶ l·i ®Ó huy ®éng tiÒn göi cña d©n c, vèn chung dµi h¹n vµ ngo¹i tÖ nh: huy ®éng tiÕt kiÖm göi gãp, tiÕt kiÖm tr¶ l·i luü tiÕn theo mét sè tiÒn göi, tiÕt kiÖm cã thëng.
§Èy m¹nh c«ng t¸c sö dông vèn cña c¸c NH. Më réng tÝn dông ®i ®«i víi chÊt lîng tÝn dông b»ng nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó tËp trung xö lý nî qu¸ h¹n, h¹n chÕ tèi ®a rñi ro trong kinh doanh. Gi¶i quyÕt tèt mua b¸n ngo¹i tÖ ®¸p øng c¬ b¶n nhu cÇu cña kÕ ho¹ch theo ph¬ng híng phôc vô s¶n xuÊt vµ kinh doanh trong níc.
TÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ trêng më, thÞ trêng nh NH trong níc vµ quèc tÕ ®Ó ®Çu t vèn kh¶ dông díi c¸c h×nh thøc ®Çu t tiÒn göi cã kú h¹n, ®Çu t tÝnh thuÕ kho b¹c, nghiªn cøu ®Ò xuÊt ¸p dông c¸c nhiÖm vô qu¶n lý tµi s¶n cã cña c¸c NH tiªn tiÕn nh»m sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt c¸c nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong thanh to¸n cña c¸c NHTM ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh doanh vµ ®¶m b¶o dù tr÷ b¾t buéc, an toµn thanh to¸n toµn hÖ thèng.
2. §Þnh híng ph¸t triÓn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
Trong thêi gian tíi, môc tiªu cña c¸c NHTM lµ tiÕp tôc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ NH, më réng ph¸t triÓn c«ng t¸c thanh to¸n trong khu vùc d©n c. Môc tiªu lµ xuÊt ph¸t tõ ®Þnh híng chung cña toµn ngµnh NH. Trªn c¬ së ®ã th× c¸c NH nªn ®Þnh híng riªng cho TTKDTM trong thêi gian tíi, ®Ó ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu thanh to¸n cña nÒn kinh tÕ, n©ng cao uy tÝn nh»m c¹nh tranh víi NH kh¸c víi môc tiªu ph¸t triÓn NHTM hiÖn ®¹i, c«ng t¸c TTKDTM trong ho¹t ®éng chung cña c¸c NH cã nh÷ng ®Þnh híng ph¸t triÓn sau:
TiÕp tôc cñng cè vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n t¹o ra hÖ thèng thanh to¸n an toµn vµ cã hiÖu qu¶. C¸c NH më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ khoa häc, c¬ së vËt chÊt còng nh ®éi ngò tham gia c«ng t¸c thanh to¸n.
TiÕp tôc cñng cè vµ më réng ho¹t ®éng thanh to¸n, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh thanh to¸n ph¸t triÓn thªm mét sè c¸c lo¹i h×nh míi thuËn tiÖn vµ hiÖn ®¹i nh: thÎ thanh to¸n, m¸y rót tiÒn tù ®éng (ATM).
Thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng Marketing trong lÜnh vùc thanh to¸n tÝch cùc t×m kiÕm c¬ héi míi vµ nhiÒu kh¸ch hµng míi, tÝch cùc kÕt hîp víi c¸c chi nh¸nh kh¸c, tõ ®ã liªn kÕt hîp t¸c víi c¸c chi nh¸nh kh¸c, duy tr× vµ n©ng cao vÞ trÝ, uy tÝn cña NH m×nh trong lÜnh vùc thanh to¸n.
T¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé, g¾n víi viÖc chÊn chØnh ho¹t ®éng NH ®Æc biÖt víi c«ng t¸c tÝn dông, chi tiªu néi bé, qu¶n lý kho quü, quü tiÕt kiÖm.
Kh«ng ngõng ®æi míi phong c¸ch giao dÞch ë tÊt c¶ c¸c bé phËn nghiÖp vô, ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn, kÕ to¸n giái vÒ nghiÖp vô vµ nh¹y bÐn trong xö lý.
II. GI¶i ph¸p ph¸t triÓn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
Ho¹t ®éng TTKDTM kh«ng chØ trùc tiÕp lµm t¨ng doanh thu cho NH mÆt kh¸c nã cßn hç trî mét c¸ch tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c, còng nh lµm t¨ng uy tÝn, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña NH trªn thÞ trêng trong vµ quèc tÕ. Trªn c¬ së nghiªn cøu nh÷ng tån t¹i trong nghiÖp vô TTKDTM em xin ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn c«ng t¸c TTKDTM t¹i c¸c NHTM ë ViÖt Nam.
1. X©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nghiÖp vô thanh to¸n trong tõng thêi kú
Trong mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Çy biÕn ®éng nh hiÖn nay viÖc x©y dùng ®îc mét kÕ ho¹ch ph¸t triÓn phï hîp víi tõng thêi kú lµ yÕu tè nÒn t¶ng quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng cña mäi ho¹t ®éng NH chø kh«ng chØ riªng trong ho¹t ®éng TTKDTM.
2. øng dông marketing vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña NH
Ph¶i nghiªn cøu tËp tÝnh th¸i ®é, nhu cÇu vµ ®éng c¬ cña kh¸ch hµng ®èi víi dÞch vô cña NH m×nh. C¸c NH còng cÇn tiÕp cËn th«ng tin ph¶n håi tõ kh¸ch hµng qua c¸c ho¹t ®éng nh: pháng vÊn trùc tiÕp, ®iÒu tra b»ng mÉu th¨m dß, tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng ®Ó cã thÓ nhanh chãng thÊy ®îc vµ kh¾c phôc ®îc nh÷ng yÕu ®iÓm trong dÞch vô mµ m×nh cung cÊp. Ph¶i thêng xuyªn nghiªn cøu søc cung trªn thÞ trêng, kh¶ n¨ng ®¸p øng cña NH víi c¸c NH kh¸c cïng ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc thanh to¸n, nghiªn cøu t×nh h×nh ho¹t ®éng thanh to¸n cña ®èi thñ c¹nh tranh.
3. N©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé NH
Tr×nh ®é cña c¸n bé NH lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NH nãi chung vµ ho¹t ®éng thanh to¸n nãi riªng. V× vËy n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé NH lµ yªu cÇu quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c NH. C¸n bé NH ph¶i ®îc ®µo t¹o tinh th«ng vÒ nghiÖp vô, giái vÒ chuyªn m«n, cã t c¸ch ®¹o ®øc phÈm chÊt tèt.
4. Khai th¸c søc m¹nh tæng hîp cña toµn hÖ thèng NH th¬ng m¹i.
§Ó san sÎ rñi ro cã thÓ ph¸t sinh trong ho¹t ®éng thanh to¸n, c¸c mãn thanh to¸n cã gi¸ trÞ lín vît kh¶ n¨ng thanh to¸n cña NH viÖc t¹o lËp mèi quan hÖ tèt víi c¸c NHTM kh¸c trong hÖ thèng lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt.
5. ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i vµo ho¹t ®éng thanh to¸n
§Ó ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu trong ho¹t ®éng NH vµ ho¹t ®éng th«ng tin nhanh chãng, kÞp thêi, chuÈn x¸c lµ mét yÕu tè quan träng ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin trong NHTM kh«ng chØ phôc vô cho viÖc thu thËp, qu¶n lý, nhu cÇu còng nh kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng ®Ó hç trî cho viÖc TTKDTM mµ nã cßn gãp phÇn lín vµo viÖc tho¶ m·n kh¸ch hµng mét c¸ch nhanh chãng, thuËn tiÖn nhÊt, t¹o uy tÝn cho NH. Trong thêi ®¹i bïng næ c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn nay nÕu ®Ó bÞ tôt hËu c¸c NH sÏ kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh ®Ó cã thÓ kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng. Do ®ã trong thêi gian tíi c¸c NH cÇn cã ®Ò ¸n cô thÓ trong viÖc trang bÞ, c¶i thiÖn hÖ thèng m¸y vi tÝnh, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, phôc vô cho c«ng t¸c ph¸t triÓn thanh to¸n.
6. T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé
Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NH cã rñi ro lín ®ßi hái ph¶i ®îc qu¶n lý, chØ ®¹o kiÓm tra mét c¸ch chÆt chÏ, thêng xuyªn ®Ó kÞp thêi ®a nghiÖp vô thanh to¸n ®i vµo ®óng quü ®¹o, an toµn vµ ph¸t triÓn. KÕt hîp víi qu¸ tr×nh kiÓm tra kiÓm so¸t c¸c NH ph¶i xö lý nghiªm c¸c trêng hîp vi ph¹m cña c¸n bé NH trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n vÒ quy tr×nh thùc hiÖn nh»m t¹o ra tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao cho ®éi ngò c¸n bé NH.
III. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m më réng nh»m hoµn thiÖn c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt.
1. Víi chÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý
T¹o m«i trêng ph¸p lý ®Çy ®ñ vµ ®ång bé cho c«ng t¸c thanh to¸nl lµ yÕu tè ®Çu tiªn cÇn ph¶i xem xÐt trong viÖc më réng vµ hoµn thiÖn cña ho¹t ®éng nµy. Mäi ho¹t ®éng cña hÖ thèng NH chung vµ ho¹t ®éng thanh to¸n nãi riªng kh«ng thÓ nµo t¸ch rêi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc. Do ®ã, muèn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, ngoµi sù nç lùc cña b¶n th©n c¸c NH víi c¸c gØai ph¸p nghiÖp vô cña m×nh, cßn cÇn ph¶i cã mét m«i trêng ph¸p lý ®Çy ®ñ vµ ®ång bé.
2. KiÕn nghÞ chung ®èi víi Nhµ níc vµ NH Nhµ níc
Nhµ níc ph¶i hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lý vÒ c¬ chÕ thanh to¸n. Nhµ níc cÇn nghiªn cøu vµ sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lý s¸t sao h¬n trong c«ng t¸c TTKDTM nh luËt thanh to¸n qua NH, luËt vÒ ph¸t hµnh vµ thanh to¸n sÐc. Nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý nµy sÏ gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho TTKDTM ph¸t triÓn.
CÇn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ NH, ®a hÖ thèng NH ViÖt Nam tõng bíc hoµ nhËp víi céng ®ång tµi chÝnh quèc tÕ, chóng ta cÇn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ NH trong ®ã tËp trung hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ thanh to¸n ë c¸c mÆt sau:
+ Cung øng dÞch vô thanh to¸n míi cã hiÖu qu¶ cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cho kh¸ch hµng nãi riªng, ®ång thêi víi viÖc khuyÕn khÝch më vµ sö dông réng r·i tµi kho¶n tiÒn göi c¸ nh©n.
+ X©y dùng c¸c hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö trong néi bé c¸c NH vµ trong toµn bé hÖ thèng NHTM trong c¶ níc
Bæ sung, hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn sö dông sÐc nh»m më réng ph¹m vi thanh to¸n sÐc vµ cho ra ®êi trung t©m thanh to¸n bï trõ sÐc vµ hèi phiÕu tiÒn mÆt.
Ban hµnh quy chÕ ®ång bé, toµn diÖn ®Ó chØ dÉn ngêi d©n më tµi kho¶n tiÒn göi t¹i c¸c NHTM vµ thanh to¸n qua NH.
kÕt luËn
H¬n bÊt kú lÜnh vùc nµo kh¸c trong toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña NH, thanh to¸n ph¶i coi lµ mét gi¶i ph¸p gi÷ vai trß chiÕn lîc, lµ tiÒn ®Ò ®Ó tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng NH. §Æc biÖt trong trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam hiÖn nay, viÖc më réng TTKDTM ®îc c¸c chuyªn gia tµi chÝnh coi lµ mét trong c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt cïng víi c¸c gi¶i ph¸p kh¸c ®Ó ®¹t môc tiªu.
Trong nh÷ng n¨m võa qua c¸c NHTM ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh trong c«ng t¸c TTKDTM, tuy nhiªn trong c¬ chÕ c¹nh tranh gay g¾t, hiÖn nay c¸c NHTM ®· gÆp kh«ng Ýt nhÊt khã kh¨n trong viÖc duy tr× vÞ trÝ cña m×nh trong hÖ thèng NH còng nh trªn thÞ trêng quèc tÕ. ChÝnh v× vËy c¸c NHTM cÇn cã biÖn ph¸p kh¾c phôc nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TTKDTM.
Trong thêi gian viÕt bµi tiÓu luËn em ®· tËp trung nghiªn cøu c«ng t¸c TTKDTM, kÕt hîp víi nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë trêng víi tiÒm n¨ng cña m×nh hiÖn cã em ®· ®a ra mét sè ý kiÕn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng trong thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt hiÖn nay t¹i c¸c NHTM.
Tuy nhiªn do tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ nªn tiÓu luËn cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt v× vËy em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó bµi tiÓu luËn cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n, ®ång thêi gióp em cã thªm nh÷ng kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm sau nµy.
Em xin ch©n träng c¶m ¬n!
Môc lôc
Nh÷ng ch÷ viÕt t¾t ®îc sö dông
trong bµi tiÓu luËn
NH : Ng©n hµng
NHNN : Ng©n hµng Nhµ níc
NHN0PTNTVN : Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam
TK : Tµi kho¶n
SGD : Së giao dÞch
ATM : Thanh to¸n tiÒn tù ®éng
UNC-CT : Uû nhiÖm chi - ChuyÓn tiÒn
TTD : Th tÝn dông
NPTT : Ng©n phiÕu thanh to¸n
TTT : ThÎ thanh to¸n
TG : TiÒn göi
KD : Kinh doanh
TM : TiÒn mÆt
TK : Kh¸ch hµng
NHTM : Ng©n hµng th¬ng m¹i
TTKDTM : Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
NHPH : Ng©n hµng ph¸t hµnh
Tªn ®Ò tµi:
"Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam
KÕt cÊu tiÓu luËn gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ thanh to¸n vµ c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Ng©n hµng th¬ng m¹i (SGD NHNN vµ PTNTVN)
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam
Các file đính kèm theo tài liệu này:
DA166.doc
