Một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của ngành cơ khí Việt Nam

cã c«ng nghiÖp luyÖn nh«m vµ ®ång. T­¬ng tù nh­ vËy, cung øng c¸c lo¹i nguyªn liÖu chuyªn dïng kh¸c còng bÞ h¹n chÕ vµ c¸c doanh nghiÖp dùa vµo c¸c nguån nguyªn liÖu s½n cã trong n­íc ®ang gÆp ph¶i biÕn ®éng th­êng xuyªn do viÖc cung øng kh«ng æn ®Þnh II. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam. 1.Thùc tr¹ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay. §¸nh gi¸ tæng quan kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay. HiÖn nay, ngµnh c¬ khÝ cã 1599 doanh nghiÖp trong n­íc vµ gÇn 30000 hé s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp c¬ khÝ víi gi¸ trÞ tµi s¶n gÇn 500 triÖu USD s¶n xuÊt kho¶ng 7000 tû ®ång gi¸ trÞ s¶n l­îng víi h¬n 500 chñng lo¹i s¶n phÈm nh­ c¸c m¸y c«ng cô, ®éng c¬ diesel, ®éng c¬ ®iÖn, ®éng c¬ x¨ng. xe vËn t¶i vµ m¸y kÐo nhá ( 12 CV )... NhiÒu s¶n phÈm míi ch­a bao giê n­íc ta tù s¶n xuÊt trong thêi kú tr­íc n¨m 1990 nh­ xe m¸y, thiÕt bÞ kÕt cÊu khèi l­îng siªu tr­êng, siªu träng, thiÕt bÞ tham gia vµo c¸c c«ng tr×nh lín nh­ xi m¨ng, ®­êng mÝa, thuû ®iÖn, nhiÖt ®iÖn, luyÖn kim, khai th¸c dÇu khÝ... ®· lÇn l­ît ra ®êi. Cã thÓ nãi, trong h¬n 10 n¨m ®æi míi võa qua, ngµnh c¬ khÝ ®· cã rÊt nhiÒu nç lùc. Tuy nhiªn, ®ã còng chØ lµ qu¸ tr×nh thÝch nghi ®Ó kh«ng bÞ tôt lïi, ®Ó tån t¹i nªn ®Õn nay ngµnh chØ ®¸p øng ®­îc 8-9% nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ trªn tæng thÓ ngµnh vÉn ë bªn bê cña khñng ho¶ng. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®ang ë tr¹ng th¸i ho¹t ®éng yÕu vµ kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh quèc tÕ. Tr­íc hÕt, søc s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ hiÖn nay vÉn cßn qu¸ nhá bÐ ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng, kÓ c¶ thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi. ThÞ tr­êng trong n­íc : §Êt n­íc ta ®ang trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ nªn nhu cÇu vÒ c¸c s¶n phÈm cña ngµnh c¬ khÝ rÊt cao, ®Æc biÖt lµ nhu cÇu vÒ c¸c thiÕt bÞ cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, nhu cÇu vÒ m¸y mãc phôc vô giao th«ng vËn t¶i, n«ng nghiÖp... Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ, nhu cÇu vÒ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ l¹i cµng t¨ng nhanh vµ ®a d¹ng ®Æc biÖt lµ nhu cÇu vÒ thiÕt bÞ ®ång bé ®Ó c¶i t¹o ®Çu t­ chiÒu s©u, x©y dùng c¸c nhµ m¸y míi vµ c¸c lo¹i hµng tiªu dïng cao cÊp. C¸c mÆt hµng nµy chiÕm tû träng ®¸ng kÓ trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña n­íc ta trong thêi kú dæi míi. Theo sè liÖu cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn hµng n¨m n­íc ta nhËp khÈu kho¶ng 3,5 tû thiÕt bÞ m¸y mãc, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, phô tïng... trong ®ã mét nöa lµ thiÕt bÞ lÎ, dÞch vô, phô tïng vµ mét nöa lµ thiÕt bÞ toµn bé cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nhau. NÕu coi l­îng nhËp khÈu nµy céng víi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ tiªu thô trong n­íc lµ nhu cÇu thùc tÕ cña thÞ tr­êng th× nhu cÇu hµng n¨m vÒ s¶n phÈm c¬ khÝ trong c¶ n­íc lµ vµo kho¶ng 3,8 ®Õn 4 tû USD. §ã lµ mét nhu cÇu rÊt lín, lµ c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam. Tuy nhiªn, n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam rÊt yÕu kÐm, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tr­íc hÕt, ph¶i thõa nhËn r»ng trong m­êi n¨m ®æi míi võa qua, ngµnh c¬ khÝ còng ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh nh­ : N¨m 2000 gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng cña toµn ngµnh c¬ khÝ ®¹t trªn 19115 tû ®ång, t¨ng gÊp gÇn 2,26 lÇn chØ tiªu nµy cña n¨m 1995, ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m trong giai ®o¹n 1996-2000 lµ 17,7%. Tuy nhiªn so víi nhu cÇu th× con sè ®ã cßn qu¸ nhá bÐ. N¨m 1996, ngµnh c¬ khÝ míi chØ ®¸p øng ®­îc kho¶ng 8% nhu cÇu trong n­íc. Cßn hiÖn nay, mÆc dï cã sù t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ, song ngµnh c¬ khÝ còng míi chØ ®¸p øng ®­îc kho¶ng 10% nhu cÇu ®ã. Vµ gi¸ trÞ s¶n l­îng cña toµn ngµnh c¬ khÝ chØ chiÕm kho¶ng 9% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp toµn ngµnh c«ng nghiÖp trong khi ®ã vèn ®Çu t­ chiÕm h¬n 10% vµ sè lao ®éng chiÕm kho¶ng 8,4% ( h¬n 224000 ng­êi lao ®éng). V× vËy, chóng ta ph¶i nhËp khÈu phÇn lín m¸y mãc-thiÕt bÞ phôc vô cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt còng nh­ c¸c s¶n phÈm tiªu dïng cao cÊp mµ ngµnh c¬ khÝ kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu. §©y lµ mét vÊn ®Ò lín mµ ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam cÇn ph¶i xem xÐt vµ cã chiÕn l­îc kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy. ThÞ tr­êng ViÖt Nam vµ nhu cÇu nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ 3 n¨m trë l¹i ®©y. §¬n vÞ : tû ®ång Thêi gian 1997 1998 1999 Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu trong c¶ n­íc 15592,3 11499,6 11636 Kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ 3511,5 3511,3 2749 Tû lÖ phÇn nhËp m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ khÝ trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu 30,3% 30,55% 23,6% Tõ thùc tr¹ng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt nh­ trªn, thÞ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam rÊt khiªm tèn. PhÇn lín thÞ phÇn cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña n­íc ta bÞ Trung Quèc, Hµn Quèc, NhËt B¶n... chiÕm gi÷. C¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam chØ chiÕm mét phÇn rÊt nhá bÐ. Mét sè s¶n phÈm cña ngµnh c¬ khÝ ®ang bÞ mÊt dÇn thÞ tr­êng tiªu thô ngay trong n­íc, ®Æc biÖt trong viÖc s¶n xuÊt vµ cung cÊp thiÕt bÞ toµn bé. C¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ViÖt Nam thêi gian qua ®· nhËp hµng tû USD thiÕt bÞ, m¸y mãc nh­ ch­¬ng tr×nh c¸c nhµ m¸y xi m¨ng lß ®øng, lß quay, thiÕt bÞ mÝa ®­êng, thiÕt bÞ nhµ m¸y bia, thiÕt bÞ dÇu khÝ... trong khi c¸c ®¬n ®Æt hµng cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam vÉn ë “ bªn ngoµi” hoÆc nÕu cã tham gia th× chØ ë d¹ng nhµ thÇu phô víi khèi l­îng rÊt Ýt ái vµ rÎ m¹t. ThÝ dô nh­ c«ng tr×nh x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ L¹i, cÇn kho¶ng 25000 tÊn thiÕt bÞ c¬ khÝ phi tiªu chuÈn trÞ gi¸ kho¶ng 30 triÖu USD, tuy nhiªn sù tham gia cña c¸c tæng c«ng ty lín nh­ Tæng c«ng ty Coma, Tæng c«ng ty l¾p m¸y ViÖt Nam LILAMA... chØ víi t­ c¸ch lµ nhµ thÇu phô, thËm chÝ phô cña thÇu phô. Víi t­ c¸ch nµy phÇn mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®­îc h­ëng chØ b»ng kho¶ng gÇn 40% gi¸ trÞ c¸c nhµ thÇu chÝnh cã ®­îc. Hay trªn thÞ tr­êng m¸y ®éng lùc vµ n«ng nghiÖp : Theo con sè thèng kª hµng n¨m, thÞ tr­êng n­íc ta tiªu thô kho¶ng 100000 m¸y ®éng c¬ diesel vµ 30000 m¸y kÐo hai b¸nh lo¹i nhá. Trong ®ã, hµng Trung Quèc chiÕm kho¶ng 65% thÞ phÇn, 20% cña c¸c n­íc NhËt B¶n, Hµn Quèc... cßn l¹i 15% thÞ phÇn lµ cña hµng ViÖt Nam. Nh­ vËy, thÞ tr­êng th× réng lín nh­ng thÞ phÇn l¹i qu¸ nhá bÐ. Mét vÝ dô n÷a lµ thÞ tr­êng m¸y b¬m: HiÖn nay nhu cÇu vÒ m¸y b¬m n­íc cña ng­êi d©n rÊt cao, ®Æc biÖt lµ ë c¸c ®« thÞ. Nh­ng trªn thÞ tr­êng cung cÊp m¸y b¬m hÇu nh­ kh«ng thÊy s¶n phÈm cña ViÖt Nam. Theo sè liÖu ®iÒu tra, trªn thÞ tr­êng m¸y b¬m hiÖn nay, m¸y b¬m Trung Quèc chiÕm tíi 48%, Hµn Quèc chiÕm 30%, ngoµi ra lµ s¶n phÈm cña NhËt B¶n, Italia... M¸y b¬m ViÖt Nam chØ chiÕm sè thÞ phÇn nhá bÐ cßn l¹i. ThÞ tr­êng ngoµi n­íc : XuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ lµ mong muèn tõ l©u cña nh÷ng ng­êi c«ng t¸c trong ngµnh c¬ khÝ v× nã lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng ®Ó ph¸t triÓn ngµnh nµy. NhiÒu n¨m qua, ngµnh c¬ khÝ ®· xuÊt khÈu nhiÒu s¶n phÈm cña m×nh sang c¸c n­íc §«ng ¢u, nh­ng ®ã lµ nh÷ng s¶n phÈm cã tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp nh­ c¸c lo¹i k×m, cê lª, má lÕt... theo sù ph©n c«ng cña khèi SEV nªn gi¸ trÞ xuÊt khÈu thÊp. MÊy n¨m gÇn ®©y, ngµnh ®· xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm cã tr×nh ®é cao, tuy nhiªn gi¸ trÞ xuÊt khÈu rÊt nhá bÐ chØ chiÕm kho¶ng 0,1% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Tû lÖ nµy qu¸ nhá bÐ so víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, tû lÖ nµy lµ 35% ®Õn 40%. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, gi¸ trÞ xuÊt khÈu cã t¨ng lªn song rÊt chËm ch¹p. Qua ®ã, cã thÓ thÊy c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña n­íc ta yÕu tÝnh c¹nh tranh quèc tÕ. Ph©n tÝch kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam. Trong h¬n 10 n¨m ®æi míi võa qua, ®Æc biÖt lµ trong 5 n¨m gÇn ®©y ( 1995-2000) ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®· cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸, nhiÒu dÊu hiÖu ®¸ng mõng song trªn thùc tÕ do n¨ng lùc s¶n xuÊt cßn yÕu kÐm l¹i ph¶i ®­¬ng ®Çu víi nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh lín, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc, nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ n­íc ta cßn rÊt thÊp kÐm. §Ó thÊy râ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam, ta ph©n tÝch ë mét sè ®iÓm chñ yÕu sau : C¹nh tranh b»ng chÊt l­îng s¶n phÈm. Ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam cung cÊp mét ph¹m vi s¶n phÈm kh¸ réng. C¸c s¶n phÈm cña ngµnh c¬ khÝ bao gåm c¸c m¸y c«ng cô, ®éng c¬ diesel, ®éng c¬ ®iÖn, ®éng c¬ x¨ng, xe vËn t¶i vµ m¸y kÐo nhá, tµu s«ng vµ tµu biÓn, c¸c thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt, x©y dùng... Song nh×n chung th× chØ cã mét sè l­îng nhá c¸c s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc, cßn l¹i phÇn lín c¸c s¶n phÈm lµ kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh vµ rÊt Ýt s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Tr­íc hÕt, ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng, trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua ngµnh c¬ khÝ còng ®· cã rÊt nhiÒu nç lùc trong viÖc ®æi míi thiÕt bÞ, më réng chñng lo¹i s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó ngµy cµng ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng song trªn thùc tÕ chÊt l­îng s¶n phÈm nãi chung cña c¶ ngµnh c¬ khÝ cßn ch­a phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng . Tõ ®ã dÉn ®Õn s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng tiªu thô kÐm vµ khã cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. §èi víi thiÕt bÞ toµn bé : ThiÕt bÞ toµn bé ®­îc hiÓu lµ mét d©y chuyÒn c«ng nghÖ hoµn chØnh liªn hoµn nh»m s¶n xuÊt ra mét hoÆc lµ mét sè lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh hoÆc thùc hiÖn mét chøc n¨ng nhÊt ®Þnh cã gi¸ trÞ lín ( mét vµi triÖu ®ång ). ThiÕt bÞ toµn bé nµo còng bao gåm nhiÒu chi tiÕt, côm chi tiÕt cÊu thµnh, trong ®ã thiÕt bÞ ®¬n gi¶n, thiÕt bÞ ®ång d¹ng mµ d©y chuyÒn nµo còng cã nh­ : bån, bÖ, th¸p, b¨ng t¶i, ®­êng èng.... chiÕm mét tû träng kh«ng nhá. Trong thêi gian gÇn ®©y, ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®· cung cÊp ®­îc kh¸ nhiÒu thiÕt bÞ ®ång bé cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt trong n­íc. Trong lÜnh vùc ®iÖn khÝ ho¸, ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®· cã thÓ tham gia chÕ t¹o c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn lín víi c«ng suÊt tæ m¸y ®Õn 300MW, cã thÓ chÕ t¹o ®­îc c¸c lo¹i kÕt cÊu thÐp, hÖ thèng cÊp n­íc, hÖ thèng ng­ng tô, c¸c m¸y nghiÒn than, b¨ng t¶i, hÖ thèng läc bôi... t­¬ng ®­¬ng 35% tæng gi¸ trÞ thiÕt bÞ toµn bé cña c«ng tr×nh. Trong lÜnh vùc vËt liÖu x©y dùng, hiÖn ngµnh c¬ khÝ ®· chÕ t¹o ®­îc toµn bé d©y chuyÒn xi m¨ng lß ®øng cã c«ng suÊt 60 ngh×n tÊn / n¨m, tr¹m trén bª t«ng 100m³ / giê... §èi víi thiÕt bÞ giao th«ng vËn t¶i, ngµnh c¬ khÝ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu trong n­íc vÒ c¸c tr¹m nghiÒn sµng ®¸, trén ®¸ cÊp phèi, tr¹m trén bª t«ng nhùa nãng... §èi víi thiÕt bÞ chÕ biÕn n«ng s¶n ngµnh c¬ khÝ cã thÓ chÕ t¹o phÇn lín thiÕt bÞ cho nhµ m¸y ®­êng c«ng suÊt 300 tÊn mÝa/ ngµy ; thiÕt bÞ cho c¸c d©y chuyÒn chÕ biÕn cµ phª, chÌ, mñ cao su, xay x¸t g¹o, s¶n xuÊt mú ¨n liÒn, b¸nh kÑo... vµ mét phÇn thiÕt bÞ cho nhµ m¸y bia c«ng suÊt 50triÖu lÝt/ n¨m. Nh­ vËy, cã thÓ nãi trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, cung cÊp thiÕt bÞ toµn bé, ngµnh c¬ khÝ ®· cã nh÷ng nç lùc lín ®Ó cung cÊp ngµy cµng nhiÒu s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc. Tuú theo tõng lo¹i thiÕt bÞ toµn bé c¬ khÝ trong n­íc cã thÓ lµm ®­îc thÊp kho¶ng 35%-40%, cao lµ 60%-70% gi¸ trÞ thiÕt bÞ toµn bé vµ gi¸ thÊp h¬n gi¸ nhËp tõ 15%-20% tuú theo xuÊt xø thiÕt bÞ. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, phÇn lín c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ toµn bé ë n­íc ta ®Òu lµ c¸c thiÕt bÞ nhËp khÈu, kÓ c¶ nh÷ng thiÕt bÞ mµ trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®­îc. Trong thêi gian võa qua, ngµnh c¬ khÝ míi chØ cung cÊp ®­îc mét sè d©y chuyÒn cì nhá, gi¸ trÞ kh«ng lín cho ngµnh x©y dùng, s¬ chÕ n«ng s¶n vµ lµm thÇu phô cho c¸c c«ng tr×nh c«ng nghiÖp ®Çu t­ lín. Ngay c¶ ch­¬ng tr×nh lín vÒ chÕ biÕn n«ng s¶n lµ mÝa ®­êng, s¶n xuÊt l¹i rÊt phï hîp víi kh¶ n¨ng ngµnh c¬ khÝ trong n­íc nh­ng trong sè 25 c«ng tr×nh mÝa ®­êng x©y dùng míi b»ng vèn trong n­íc trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 1996-2000 chØ cã hai c«ng tr×nh cña tØnh Kh¸nh Hoµ ®­îc tØnh giao cho c«ng ty ®­êng cña tØnh lµm chñ thÇu. Nh­ vËy, m¸y mãc thiÕt bÞ toµn bé cña ViÖt Nam ch­a cã ®ñ kh¶ n¨ng c¹nh tranh b»ng chÊt l­îng s¶n phÈm ®èi víi thiÕt bÞ ngo¹i nhËp. ChÝnh v× vËy mµ n­íc ta ph¶i nhËp hÇu hÕt c¸c thiÕt bÞ toµn bé, chiÕm kho¶ng 1/ 3 kim ng¹ch nhËp khÈu cña toµn ngµnh c¬ khÝ. Dù ®o¸n kÕ ho¹ch 5 n¨m nµy sÏ nhËp kho¶ng 9-10 tû USD vµ kÕ ho¹ch 5 n¨m tiÕp theo sÏ nhËp kho¶ng 15-17 tû USD. Lý do chÝnh cña t×nh tr¹ng nµy lµ do thiÕt bÞ toµn bé cña ViÖt Nam Ýt vÒ chñng lo¹i, nhá bÐ vÒ khèi l­îng cung cÊp h¬n n÷a, c¸c nhµ ®Çu t­ ch­a tin t­ëng vµo chÊt l­îng cña thiÕt bÞ toµn bé trong n­íc. §èi víi thiÕt bÞ lÎ, dông cô, phô tïng : §©y lµ c¸c s¶n phÈm mµ sau khi s¶n xuÊt xong cã thÓ ®­îc sö dông mét c¸ch ®éc lËp hoÆc ®­îc b¸n ngay ra thÞ tr­êng mµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i g¾n kÕt víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ kh¸c. §Æc ®iÓm thø hai cña nhãm s¶n phÈm nµy lµ gi¸ trÞ mét s¶n phÈm kh«ng qu¸ lín ( tèi ®a 400-500 ngµn USD ). Nhãm nµy cã thÓ bao gåm ph­¬ng tiÖn vËn t¶i bé, ®éng c¬ diezel, thiÕt bÞ n«ng nghiÖp, thiÕt bÞ ®iÖn, thiÕt bÞ c¬ ®iÖn, ®iÖn tö, hµng tiªu dïng ( qu¹t, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, tñ l¹nh, m¸y giÆt...), m¸y gia c«ng kim lo¹i, c¸c dông cô, phô tïng cÇm tay... So víi thiÕt bÞ toµn bé, nhãm nµy cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh tèt h¬n. Mét sè s¶n phÈm ®· cã thÞ tr­êng æn ®Þnh ë trong n­íc, mét sè s¶n phÈm ®· cã thÓ v­¬n ra xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, nh×n mét c¸ch tæng qu¸t, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm vÉn cßn rÊt yÕu kÐm. §ã chÝnh lµ nguyªn nh©n khiÕn c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña Trung Quèc chiÕm lÜnh hÇu hÕt thÞ tr­êng trong c¶ n­íc. Chóng ta sÏ ph©n tÝch mét sè mÆt hµng vµ mét sè c«ng ty ®Ó thÊy râ ®iÒu ®ã. Trªn thÞ tr­êng ®éng c¬ diesel : Theo nh÷ng nhµ qu¶n lý cña VINAPRO ( nhµ s¶n xuÊt ®éng c¬ diesel hµng ®Çu cña ViÖt Nam ) th× c«ng ty cña hä cã thÞ phÇn chØ kho¶ng 5% trong khi ®ã ®éng c¬ cña §µi Loan, Trung Quèc vµ ®éng c¬ cò nhËp khÈu ( chñ yÕu cña NhËt B¶n ) chiÕm lÜnh hÇu nh­ 95% thÞ phÇn cßn l¹i. C«ng ty c¬ khÝ TrÇn H­ng §¹o còng s¶n xuÊt ®éng c¬ diesel . S¶n phÈm chñ yÕu cña c«ng ty lµ D12 – lµ lo¹i ®éng c¬ nhá s¶n xuÊt theo mÉu cña Trung Quèc. Theo nh÷ng nhµ qu¶n lý, ®éng c¬ ®· bÞ háng th­êng xuyªn, cã mét hÖ thèng nhiªn liÖu kh«ng hoµn h¶o, ch¶y dÇu, qu¸ ån vµ khã khëi ®éng. Nh÷ng nhµ qu¶n lý cho r»ng, ®éng c¬ Trung Quèc nh×n chung lµ rÎ h¬n, ®­îc thiÕt kÕ tèt h¬n vµ nãi chung lµ chÊt l­îng cao h¬n. Cã ba doanh nghiÖp s¶n xuÊt m¸y kÐo ë ViÖt Nam. Mét trong nh÷ng m¸y kÐo phï hîp nhÊt víi vËn t¶i trong n«ng nghiÖp lµ m¸y kÐo nhá B«ng Sen ( 12CV ). Tuy nhiªn, viÖc tiªu thô s¶n phÈm nµy rÊt chËm v× chÊt l­îng cña m¸y kÐo thÊp mµ gi¸ c¶ l¹i cao h¬n hµng ngo¹i nhËp. §èi víi xe ®¹p : Xe ®¹p ®· ®­îc chÕ t¹o ë ViÖt Nam tõ nh÷ng n¨m 1940 vµ ngµnh ®· ph¸t triÓn rÊt nhanh cho ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 1980. Trong thËp kû gÇn ®©y, c«ng nghiÖp xe ®¹p ®· gi¶m m¹nh vÒ s¶n l­îng, c¶ xe hoµn chØnh vµ khung xe vµo n¨m 1996 chØ b»ng kho¶ng 50% khèi l­îng s¶n xuÊt cña n¨m 1985. NhiÒu ng­êi tiªu dïng cho r»ng xe ®¹p ViÖt Nam chÊt l­îng thÊp, thiÕt kÕ xÊu, kh«ng phï hîp. Bªn c¹nh ®ã còng cã mét sè nhãm s¶n phÈm ®­îc ®¸nh gi¸ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao nh­ : m¸y næ, m¸y xay x¸t, nåi ch¶o inox... C¸c chuyªn gia ®· xÕp nhãm nµy vµo nhãm nh÷ng s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c n­íc ASEAN. C¸c s¶n phÈm nµy thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua ®· tõng b­íc c¹nh tranh ®­îc víi hµng cña Trung Quèc vµ hµng m¸y cò cña NhËt B¶n trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ ®· xuÊt khÈu sang nhiÒu n­íc trong vµ ngoµi khu vùc; tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn n¨m 2000 trung b×nh ®¹t 5,5%. Nãi tãm l¹i kh¶ n¨ng c¹nh tranh b»ng chÊt l­îng s¶n phÈm cña ngµnh c¬ khÝ hiÖn nay rÊt thÊp. Bªn c¹nh mét sè Ýt s¶n phÈm, mét sè Ýt doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trong thÞ tr­êng néi ®Þa vµ v­¬n ra xuÊt khÈu th× hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ kh«ng c¹nh tranh næi víi s¶n phÈm ngo¹i nhËp, ®¸nh mÊt dÇn thÞ tr­êng trong n­íc. V× vËy, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m· lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay. C¹nh tranh b»ng gi¸ c¶ C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam hiÖn nay nh×n chung søc c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ rÊt thÊp. HÇu hÕt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam ®Òu cã gi¸ cao h¬n so víi Trung Quèc - ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh trªn thÞ tr­êng. Theo sè liÖu cña Tæng c«ng ty m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp ViÖt Nam ( VEAM), thÞ tr­êng m¸y n«ng nghiÖp ViÖt Nam ®ang bÞ m¸y Trung Quèc thao tóng. Lý do m¸y ViÖt Nam ph¶i rót khái s©n nhµ lµ hµng cña ta kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ so víi hµng cña Trung Quèc. Th«ng th­êng, m¸y n«ng nghiÖp Trung Quèc rÎ h¬n m¸y ViÖt Nam tõ 15%-30%. VÝ dô, ®éng c¬ 15 m· lùc cña Trung Quèc hiÖn b¸n trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam lµ 4,5-4,7 triÖu ®ång mét chiÕc; cïng lo¹i ®éng c¬ nµy do ViÖt Nam s¶n xuÊt b¸n víi gi¸ 500-600USD trong khi ®éng c¬ chÝnh hiÖu cña NhËt B¶n cã gi¸ 1300USD. Hay trªn thÞ tr­êng m¸y næ, m¸y næ cña Trung Quèc gi¸ thÊp chiÕm 80% thÞ phÇn. Gi¸ mét m¸y næ cña Trung Quèc c«ng suÊt 12 m· lùc lµ 4 triÖu ®ång nh­ng m¸y næ cña ViÖt Nam lµ 6,6 triÖu ®ång. M¸y s¸t g¹o cña ViÖt Nam gi¸ 1,7-1,9 triÖu ®ång mét chiÕc trong khi ®ã gi¸ mét chiÕc m¸y s¸t g¹o cña Trung Quèc chØ b»ng mét nöa. M¸y Trung Quèc kh«ng chØ rÎ h¬n mµ cßn dÔ thay thÕ phô tïng h¬n víi chi phÝ rÎ h¬n so víi m¸y cña ViÖt Nam. VÝ dô, mét bé Visai cña Trung Quèc gi¸ chØ cã 7 triÖu, thay mét b¸nh r¨ng chØ kho¶ng 90000-100000 ®ång. Trong khi ®ã, mét bé Visai cña ViÖt Nam gi¸ 8 triÖu ®ång, thay mét b¸nh r¨ng hÕt tíi 150000 ®ång, mµ theo ®¸nh gi¸ cña ng­êi tiªu dïng th× ®é bÒn cña 2 s¶n phÈm lµ nh­ nhau. Mét vÝ dô kh¸c lµ s¶n phÈm m¸y b¬m n­íc. M¸y b¬m n­íc cña ViÖt Nam hiÖn nay vÉn ch­a hÊp dÉn ®­îc ng­êi tiªu dïng. Mét lý do chÝnh lµ do gi¸ cao. HiÖn nay trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam, mét m¸y b¬m n­íc cña Trung Quèc chØ kho¶ng 200-300 ngµn ®ång mét chiÕc. Trong khi ®ã, m¸y b¬m cña ViÖt Nam tõ 700-800 ngµn ®Õn h¬n 1 triÖu ®ång mét chiÕc. M¸y cña Hµn Quèc chÊt l­îng cao h¬n còng chØ tõ 800000 ®ång ®Õn 2 triÖu ®ång mét chiÕc. ChÝnh v× vËy mµ m¸y b¬m cña ViÖt Nam ch­a c¹nh tranh ®­îc víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i cña Trung Quèc, Hµn Quèc vµ NhËt B¶n. Së dÜ c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ lµ do chi phÝ s¶n xuÊt cao. §ã lµ do 3 nguyªn nh©n sau : Thø nhÊt, lîi thÕ gi¸ c«ng nh©n rÎ cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ®ang mÊt dÇn ®i, do tiÒn l­¬ng trung b×nh t¨ng lªn vµ do n¨ng suÊt lao ®éng thÊp t­¬ng ®èi so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc. Thø hai, do c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ph¶i nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm t¨ng lªn. Thø ba, c«ng nghÖ cò l¹c hËu cïng víi tr×nh ®é qu¶n lý kÐm lµm cho møc chi phÝ nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng l­îng, c¸c chi phÝ trung gian kh¸c cao h¬n so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Cã thÓ nãi tÊt c¶ nh÷ng nguyªn nh©n trªn lµm cho c¹nh tranh b»ng gi¸ bÞ h¹n chÕ. §ã còng lµ yÕu tè chÝnh dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¹nh tranh yÕu kÐm cña ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ. II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay. LÜnh vùc s¶n xuÊt LÜnh vùc s¶n xuÊt cã vai trß rÊt quan träng. Tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý sÏ gãp phÇn to lín vµo viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc : nguyªn, nhiªn, vËt liÖu, thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ ng­êi lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ®­îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh h¹ tõ ®ã n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Tuy nhiªn t×nh h×nh s¶n xuÊt cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay cßn rÊt nhiÒu ®iÓm yÕu kÐm, thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau ®©y : Thø nhÊt,viÖc cung øng nguyªn vËt liÖu ch­a ®¶m b¶o yªu cÇu : ViÖt Nam cã mét sè c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn cÇn thiÕt cho viÖc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cña ngµnh c¬ khÝ, ®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i quÆng vµ b«xit. Tuy nhiªn ngµnh c«ng nghiÖp kim lo¹i c¬ b¶n trong n­íc l¹i kÐm ph¸t triÓn vµ v× vËy phÇn lín c¸c vËt t­ cÇn thiÕt cho ngµnh c¬ khÝ ph¶i nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi. T­¬ng tù nh­ vËy, viÖc cung øng c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chuyªn dïng kh¸c còng bÞ h¹n chÕ vµ c¸c doanh nghiÖp dùa vµo nguån nguyªn liÖu s½n cã trong n­íc ®ang gÆp ph¶i biÕn ®éng th­êng xuyªn do viÖc cung øng kh«ng æn ®inh. T×nh h×nh trªn ®· lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¬ khÝ ViÖt Nam rÊt cao. C¸c doanh nghiÖp trong ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Òu muèn h¹ gi¸ thµnh ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh song ch­a thÓ thùc hiÖn ®­îc. Theo Tæng c«ng ty ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp ViÖt Nam ( VEAM ), trong thêi gian qua c«ng ty ®· nghÜ nhiÒu ®Õn viÖc h¹ gi¸ thµnh nh­ng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n v× nguyªn liÖu ®Çu vµo tõ kim lo¹i ®en, kim lo¹i mµu ®Õn chÊt dÎo, s¬n, ho¸ chÊt... ®Ó lµm ra ®éng c¬ ®Òu ph¶i nhËp khÈu. Do ®ã, ph¶i chÞu thuÕ nhËp khÈu, chi phÝ l­u th«ng... nªn gi¸ thµnh cµng cao. Thø hai, n¨ng lùc c«ng nghÖ h¹n chÕ : ViÖc s¶n xuÊt trong ngµnh c¬ khÝ bÞ h¹n chÕ bëi m¸y mãc cò kü vµ c¸c hÖ thèng s¶n xuÊt lçi thêi. Theo Bé tr­ëng Bé Khoa häc - C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam chØ t­¬ng ®­¬ng víi thêi kú c¸ch ®©y 30-50 n¨m cña c¸c n­íc trung b×nh trªn thÕ giíi, l¹c hËu h¬n c¸c n­íc tiªn tiÕn tõ 50-100 n¨m. Dùa trªn c¸c tiÕn bé cña c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c ph­¬ng ph¸p chÕ t¸c trªn toµn thÕ giíi ®· kh«ng ngõng ®­îc c¶i tiÕn. C¸c c«ng cô m¸y mãc ®iÒu khiÓn b»ng m¸y ®iÖn to¸n kü thuËt sè CNC, viÖc thiÕt kÕ vµ chÕ t¸c cã trî gióp cña m¸y tÝnh ( CAD/CAM ), tù ®éng ho¸ c¸c chøc n¨ng víi c¸c bé ®iÒu khiÓn ch­¬ng tr×nh l«gic ( PLC ) lµ nh÷ng ph¸t minh ®· lµm thay ®æi mét c¸ch m¹nh mÏ ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i s¶n phÈm cña thêi ®¹i ngµy nay. Tuy nhiªn, phÇn lín c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ khÝ ë ViÖt Nam hiÖn nay ho¹t ®éng ë quy m« kh¸ nhá theo tiªu chuÈn quèc tÕ vµ víi c¸c ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt rÊt cò kü, l¹c hËu. MÆc dï cã mét sè l­îng kh¸ lín m¸y c«ng cô ®­îc vËn hµnh trong ngµnh c¬ khÝ nh­ng chØ cã mét sè l­îng nhá lµ m¸y CNC. Phô tïng vµ linh kiÖn th«ng th­êng ®ang ®­îc chÕ t¹o b»ng nh÷ng m¸y v¹n n¨ng, kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o tiªu chuÈn vÒ ®é chÝnh x¸c cao. C¸c hÖ thèng CAD/CAM dïng cho môc tiªu thiÕt kÕ s¶n phÈm vÉn cßn hiÕm, vµ hÖ thèng ph©n tÝch, kiÓm so¸t vËt liÖu hiÖn ®¹i còng thiÕu. Nãi chung, tr×nh ®é c«ng nghÖ thùc tÕ ë tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n chñ yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¬ khÝ tõ thiÕt kÕ mÉu, t¹o khu©n, rÌn, ®óc, t¹o h×nh xö lý hoµn tÊt vµ l¾p r¸p kh«ng phï hîp ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao vµ hiÖu suÊt cao. Thø ba, tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt trong ngµnh c¬ khÝ nh×n chung cßn khÐp kÝn, thiÕu chuyªn m«n ho¸ vµ møc ®é hiÖp t¸c ho¸ cßn thÊp. C¬ cÊu s¶n phÈm kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh, tù ph¸t, s¶n phÈm ®¬n gi¶n ®ua nhau lµm ®Õn møc thõa, nh÷ng s¶n phÈm yªun cÇu kü thuËt cao th× kh«ng ®ñ søc s¶n xuÊt. Thªm vµo ®ã, lµ c«ng t¸c qu¶n lý cßn nhiÒu yÕu kÐm vµ bÊt cËp. Cã thÓ nãi, cung øng nguyªn vËt liÖu kh«ng ®¶m b¶o, tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu céng víi c¸c biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶ ®· lµm cho t×nh h×nh s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt. LÜnh vùc nh©n sù Nguån nh©n lùc lu«n lµ mét nguån lùc quan träng ®èi víi mäi ngµnh s¶n xuÊt. §èi víi ngµnh c¬ khÝ, vai trß cña nguån nh©n lùc cµng trë nªn quan träng h¬n v× lao ®éng trong ngµnh c¬ khÝ phÇn lín ®Òu ®ßi hái cã tr×nh ®é kü thuËt, cã tay nghÒ. Vµ tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng trong c«ng nghiÖp c¬ khÝ cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm. Tuy nhiªn trong c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay c«ng t¸c qu¶n trÞ lÜnh vùc nh©n sù ®ang cã nhiÒu bÊt cËp tõ kh©u tuyÓn chän nguån nh©n lùc cho ®Õn sö dông còng nh­ ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. VÒ c«ng t¸c tuyÓn chän nguån nh©n lùc cho ngµnh c¬ khÝ : MÆc dï lùc l­îng lao ®éng n­íc ta rÊt dåi dµo, song lao ®éng cã tr×nh ®é kü thuËt, ®¸p øng yªu cÇu lµm viÖc trong ngµnh c¬ khÝ víi c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i kh«ng nhiÒu. V× vËy, viÖc tuyÓn chän ®­îc mét lùc l­îng lao ®éng cã tay nghÒ cao ®¸p øng yªu cÇu cña s¶n xuÊt vÉn lµ mét nhiÖm vô khã kh¨n ®èi víi ngµnh c¬ khÝ. Mét bÊt lîi n÷a ®èi víi viÖc tuyÓn chän nguån nh©n lùc cho ngµnh c¬ khÝ lµ sè l­îng sinh viªn theo häc c¸c ngµnh c¬ khÝ Ýt, sau khi ra tr­êng l¹i th­êng kh«ng muèn lµm viÖc trong ngµnh c¬ khÝ v× ®iÒu kiÖn lµm viÖc thÊp. Bªn c¹nh ®ã, c¸c c«ng nh©n kü thuËt ®­îc ®µo t¹o còng rÊt h¹n chÕ. MÊy n¨m gÇn ®©y, sè l­îng c¸c häc viªn theo häc c¸c tr­êng c«ng nh©n kü thuËt cã t¨ng lªn ®¸ng kÓ song vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ngµnh.’ VÒ viÖc sö dông nguån nh©n lùc : Nguån nh©n lùc cã chÊt l­îng kh«ng cao nh­ng l¹i ®­îc sö dông kh«ng hîp lý. Trong c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, sè l­îng lao ®éng gi¸n tiÕp chiÕm tû lÖ cao g©y mÊt hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¨ng chi phÝ. H¬n n÷a, qu¸ tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt kh«ng h¬p lý dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam thÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c n­íc trong khu vùc. VÒ viÖc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc : HiÖn nay chi phÝ ®µo t¹o cña c¸c c«ng ty thuéc ngµnh c¬ khÝ ®· sót gi¶m nghiªm träng trong thËp kû võa qua nhÊt lµ sau khi c¸c ch­¬ng tr×nh hîp t¸c kü thuËt víi c¸c n­íc khèi §«ng ¢u bÞ ngõng trÖ th× ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hÇu nh­ mÊt nguån ®Çu vµo vÒ bÝ quyÕt c«ng nghÖ. MÆt kh¸c, c¸c kü s­ vµ kü thuËt viªn lµnh nghÒ ( kho¶ng 10000 ) ng­êi ®­îc ®µo t¹o ë Liªn X« vµ §«ng ¢u tr­íc ®©y ®Õn nay kiÕn thøc cña hä còng cÇn ph¶i ®­îc cËp nhËt. H¬n n÷a, mét lùc l­îng lín ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã tay nghÒ hoÆc tay nghÒ kÐm còng cÇn ph¶i ®­îc ®µo t¹o. Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay, khi m¸y mãc vµ thiÕt bÞ thay ®æi th­êng xuyªn, c«ng nghÖ chÕ t¹o ph¸t triÓn nhanh chãng th× yªu cÇu vÒ ®µo t¹o, n©ng cao tay nghÒ th­êng xuyªn cho kü s­, kü thuËt viªn trong ngµnh c¬ khÝ lµ mét yªu cÇu bøc b¸ch. Khã kh¨n chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam trong lÜnh vùc nµy lµ chi phÝ ®µo t¹o vµ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o. Mét thùc tÕ hiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam lµ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc hÇu nh­ kh«ng cã hoÆc Ýt ®­îc chó träng. Thùc tÕ ®ã ®· dÉn ®Õn chÊt l­îng lao ®éng yÕu kÐm, kh«ng cã ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm do ®ã gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. LÜnh vùc tµi chÝnh. LÜnh vùc tµi chÝnh lu«n lµ lÜnh vùc quan träng trong ho¹t ®éng qu¶n trÞ doanh nghiÖp. ChÊt l­îng ho¹t ®éng cña lÜnh vùc nµy cã ¶nh h­ëng lín ®Õn t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp còng nh­ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy, do kh«ng cã c¸c sè liÖu vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ, nªn em chØ ph©n tÝch vÊn ®Ò nµy ë khÝa c¹nh huy ®éng vèn ®Çu t­. §Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt c¬ khÝ lµ vèn ®Çu t­ ban ®Çu lín, vßng quay vèn chËm, kh¶ n¨ng rñi ro cao, lîi nhuËn thÊp h¬n c¸c ngµnh kh¸c, do ®ã vÊn ®Ò thu hót vèn ®Çu t­ cña ngµnh c¬ khÝ cµng gÆp nhiÒu khã kh¨n. HiÖn nay, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ n­íc ta ®Òu lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« vèn nhá ( d­íi 1 triÖu USD ). §Ó ph¸t triÓn m¹nh ngµnh c¬ khÝ nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn trang thiÕt bÞ cho ngµnh c¬ khÝ cßn l¹c hËu th× vèn ®Çu t­ ®Ó ®æi míi trang thiÕt bÞ lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu ®Æt ra víi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay. Tuy nhiªn, nguån vèn ®Çu t­ cho toµn ngµnh c¬ khÝ hiÖn nay rÊt h¹n hÑp. Trong giai ®o¹n 1995-1999 ®Çu t­ míi cho c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ thuéc Bé C«ng nghiÖp chØ chiÕm 0,6% trong tæng vèn ®Çu t­. H¬n n÷a, viÖc gi¶i ng©n cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ c¬ khÝ rÊt chËm, sau gÇn 3 n¨m míi chØ ®­îc 2,27% tæng vèn. Trong t×nh h×nh hiÖn nay, c¸c nguån vèn mµ c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ cã thÓ thu hót ®­îc lµ : vèn ODA, vèn FDI, vèn vay n­íc ngoµi, vèn tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ nguån vèn huy ®éng trong n­íc ( vèn vay tõ ng©n hµng vµ vèn huy ®éng trong d©n ). - Nguån vèn tõ ODA : Vèn ODA th­êng chØ cÊp cho c¸c c«ng tr×nh, c¸c dù ¸n h¹ tÇng c¬ së mµ Ýt cÊp cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt. TÝnh cho ®Õn nay, trong toµn ngµnh c¬ khÝ còng ®· cã vµi dù ¸n vay ®­îc vèn ODA. Nh­ng tiÒn vay th­êng ®­îc sö dông ®Ó nhËp c«ng nghÖ l¹c hËu cña n­íc cho vay. V× thÕ, dï cã ®­îc nguån vèn, cã ®­îc c«ng nghÖ nh­ng c¸c doanh nghiÖp còng khã ph¸t huy ®­îc v× s¶n phÈm lµm ra chÊt l­îng thÊp, gi¸ thµnh cao, mÉu m· kh«ng hîp thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng do ®ã kh«ng cã søc m¹nh c¹nh tranh ngay c¶ trªn thÞ tr­êng néi ®Þa. - Nguån vèn FDI : KÓ tõ khi ban hµnh LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, vèn FDI ®Çu t­ vµo ngµnh c¬ khÝ ®¹t gÇn 2 tû USD chñ yÕu th«ng qua c¸c liªn doanh. Nguån vèn FDI ®· ®em l¹i sinh lùc míi cho nÒn c«ng nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ ngµnh c¬ khÝ nãi riªng. Tuy nhiªn, vÒ l©u dµi, viÖc sö dông vèn FDI sÏ lµm cho ngµnh c¬ khÝ n­íc ta lu«n bÞ lÖ thuéc vµo n­íc ngoµi kÓ c¶ vÒ c«ng nghÖ thiÕt bÞ vµ vÒ thÞ tr­êng. Do ®ã, khã cã thÓ ph¸t triÓn mét c¸ch ®éc lËp ®­îc. - Nguån vèn vay n­íc ngoµi : Sö dông vèn vay n­íc ngoµi chóng ta cã thÓ chñ ®éng trong viÖc lùa chän c«ng nghÖ còng nh­ d©y chuyÒn thiÕt bÞ... theo ®óng môc ®Ých, kÕ ho¹ch ®Ò ra. Song viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ vèn vay ®ßi hái chóng ta ph¶i cã mét c¬ quan t­ vÊn vµ t¹o dùng ®­îc hÖ thèng c¬ chÕ thËt h÷u hiÖu cña ng©n hµng. NÕu viÖc qu¶n lý vèn vay n­íc ngoµi cña ViÖt Nam thËt sù ®óng ®½n vµ cã hiÖu qu¶ th× chóng ta cã thÓ lµm chñ trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña m×nh. - Nguån vèn trong n­íc : VÒ l©u dµi, c¬ khÝ ViÖt Nam chØ cã thÓ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng nÕu ®­îc x©y dùng chñ yÕu tõ vèn cña b¶n th©n. §ã lµ c¸c nguån vèn ®­îc huy ®éng tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc, vèn vay ng©n hµng, vèn huy ®éng tõ tiÒn tiÕt kiÖm cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt, tiÒn cña d©n th«ng qua c¸c biÖn ph¸p cæ phÇn ho¸, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu... còng nh­ th«ng qua c¸c h×nh thøc gãp vèn liªn doanh, liªn kÕt gi÷a c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong n­íc. LÜnh vùc Marketing. HiÖn nay hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ®Òu rÊt Ýt quan t©m ®Õn lÜnh vùc Marketing. Trong khi ®èi víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c nh­ : ho¸ mü phÈm, hµng tiªu dïng, thùc phÈm, vËt liÖu x©y dùng ... c¸c ho¹t ®éng Marketing nh­ : tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o, c¸c dÞch vô sau b¸n... rÊt phæ biÕn th× ®èi víi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ®©y gÇn nh­ lµ mét lÜnh vùc míi mÎ. §iÒu nµy ®· g©y ra nhiÒu bÊt lîi cho c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam. Ng­êi tiªu dïng do thiÕu c¸c th«ng tin cÇn thiÕt nªn nhiÒu khi kh«ng biÕt ®Õn c¸c s¶n phÈm ®Ó mua. NhÊt lµ trong tr­êng hîp c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam th­êng cã gi¸ cao h¬n c¸c s¶n phÈm cña Trung Quèc nh­ng cã chÊt l­îng tèt h¬n, nhiÒu tÝnh n¨ng t¸c dông h¬n song hÇu hÕt ng­êi tiªu dïng kh«ng ®­îc biÕt c¸c th«ng tin ®ã. §ã lµ mét nguyªn nh©n khiÕn cho c¸c s¶n phÈm cña Trung Quèc do chiÕm ­u thÕ vÒ gi¸ ®· chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong thêi gian qua. §iÓm yÕu kÐm thø hai trong lÜnh vùc Marketing cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt nam ®ã lµ hÖ thèng ph©n phèi b¸n hµng kh«ng réng kh¾p, kh«ng bao qu¸t ®­îc thÞ tr­êng. Do ®ã, ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho s¶n phÈm cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trµn ngËp chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Thø ba, vÒ chÝnh s¸ch hç trî tiªu thô : Bao gåm c¸c ho¹t ®éng hç trî trong qu¸ tr×nh mua hµng vµ c¸c dÞch vô sau khi b¸n : b¶o hµnh, söa ch÷a, l¾p ®Æt ... Trong thêi gian qua, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ®· cã chó träng ®Õn ho¹t ®éng nµy vµ ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. Nhê vµo mét sè chÝnh s¸ch hç trî nh­ : mua hµng tr¶ chËm, hay c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ kÕt hîp víi ng©n hµng ë c¸c ®Þa ph­¬ng hç trî, t¹o ®iÒu kiÖn cho n«ng d©n mua s¶n phÈm th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh cho vay víi l·i suÊt ­u ®·i.... c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®· t¨ng ®­îc l­îng s¶n phÈm tiªu thô. VÝ dô nh­ ë NghÖ An sau hai n¨m thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh hç trî l·i suÊt cho n«ng d©n, Tæng c«ng ty m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp ViÖt Nam ( VEAM ) ®· b¸n ®­îc 592 m¸y cµy ®a chøc n¨ng víi gi¸ 13697000 ®ång /m¸y. Trong ®ã n«ng d©n ®­îc vay 10000000 ®ång, tØnh hç trî l·i suÊt 3 n¨m. Nh­ vËy, ®Ó mua ®­îc mét chiÕc m¸y cµy ®a chøc n¨ng n«ng d©n ViÖt Nam lóc ®Çu chØ ph¶i bá ra 4 triÖu ®ång, phÇn cßn l¹i sÏ ®­îc tr¶ gãp trong ba n¨m. Tuy cã mét sè mÆt tÝch cùc nh­ vËy, nh­ng nh×n mét c¸ch tæng qu¸t, ho¹t ®éng Marketing trong c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ hiÖn nay cßn rÊt yÕu kÐm. §Ó ph¸t triÓn m¹nh ngµnh c¬ khÝ, trong thêi gian tíi, cÇn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nµy. IV. Tån t¹i vµ nguyªn nh©n. Cã thÓ nãi, trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua, ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam còng ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu nhÊt ®Þnh. Ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ ®· duy tr× ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng ë møc 13%-14%/ n¨m. Mét sè doanh nghiÖp c¬ khÝ ®· v­¬n lªn t×m kiÕm nguån vèn, ®Çu t­ thªm c«ng nghÖ-thiÕt bÞ míi, tiªn tiÕn, më réng mÆt hµng, t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng. Trong mét nghiªn cøu gÇn ®©y, c¸c nhµ nghiªn cøu ®· s¾p xÕp c¸c lo¹i hµng ho¸ theo kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chia lµm ba nhãm : nhãm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, nhãm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh nh­ng cÇn cã ®iÓu kiÖn vµ nhãm kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Ngµnh c¬ khÝ ®· ®­îc xÕp thø 6 trong 19 ngµnh thuéc nhãm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã ®iÒu kiÖn; riªng ®éng c¬ nhá ®­îc xÕp vµo nhãm hµng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Nh­ vËy, so víi tiÒm n¨ng vµ c¬ së vËt chÊt hiÖn cßn qu¸ nhá bÐ cña ngµnh c¬ khÝ th× sù ph¸t triÓn vµ thµnh qu¶ cña ngµnh c¬ khÝ trong nh÷ng n¨m ®æi míi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ rÊt ®¸ng khÝch lÖ ; tuy nhiªn vÉn lµ rÊt nhá bÐ tr­íc nhu cÇu to lín cña ®Êt n­íc trong giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®Æc biÖt lµ nhu cÇu vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ cho nhµ m¸y vµ hµng tiªu dïng cao cÊp. Nh×n chung, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay vÉn cßn rÊt yÕu kÐm. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn bao gåm nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan vµ nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan - Nguyªn nh©n chñ quan ( tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp ) : + Thø nhÊt, do quy m« c¸c nhµ m¸y kh«ng hîp lý. PhÇn lín lµ quy m« nhá do ®ã Ýt cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ®Çu t­ c«ng nghÖ cao... + Thø hai, tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu, tû lÖ m¸y mãc thiÕt bÞ qu¸ h¹n sö dông cao. + Thø ba, sö dông l·ng phÝ nguyªn liÖu vµ n¨ng l­îng. + Thø t­, do tæ chøc s¶n xuÊt kh«ng hîp lý. Chñ yÕu lµ s¶n xuÊt phô tông vµ linh kiÖn khÐp kÝn, Ýt liªn kÕt víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. + Thø n¨m, ch­a quan t©m ®Õn ®µo t¹o, n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc + Thø s¸u, Ýt quan t©m ®Õn qu¶n lý chÊt l­îng + Thø b¶y. thiÕu nh÷ng kü n¨ng tiÕp thÞ vµ qu¶n lý + Thø t¸m, qu¶n lý tµi chÝnh cßn yÕu kÐm - Nguyªn nh©n kh¸ch quan : + Thø nhÊt, do c¬ cÊu ngµnh kh«ng hîp lý : C¬ cÊu ngµnh thay ®æi rÊt chËm trong hai ®Õn ba thËp kû võa qua. Ngµnh c¬ khÝ chñ yÕu vÉn dùa trªn c¬ së c¸c doanh nghiÖp h­íng vµo môc tiªu cã tû lÖ tù cung tù cÊp cao, s¶n xuÊt khÐp kÝn c¸c lo¹i phô tïng vµ linh kiÖn cÇn thiÕt ®Ó l¾p r¸p s¶n phÈm cuèi cïng. KÕt qu¶ lµ cã Ýt c¸c hîp ®ång gia c«ng, kh«ng hiÖu qu¶ kinh tÕ theo quy m«, vµ Ýt c¸c nhµ chÕ t¹o chuyªn m«n ho¸ vµ cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn. C¸c kinh nghiÖm quèc tÕ ®· chØ râ r»ng tû lÖ tù cung tù cÊp cao sÏ dÉn ®Õn chi phÝ cao h¬n va n¨ng suÊt thÊp h¬n. V× tæ chøc ngµnh cã xu h­íng chó träng theo nh÷ng quan hÖ däc, tõ nh÷ng nhµ cung cÊp nguyªn liÖu th« ®Õn l¾p r¸p hoµn chØnh, nªn Ýt tån t¹i nh÷ng quan hÖ ngang, ngo¹i trõ gi÷a nh÷ng doanh nghiÖp ®· ®­îc nhãm l¹i víi nhau trong c¸c tæng c«ng ty hoÆc c¸c liªn hiÖp. Nãi chung, ngµnh c¬ khÝ chuyÓn ®æi chËm vµ cßn mang ®Ëm ®Æc ®iÓm cña hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ kÕ ho¹ch tõ tr­íc n¨m 1989, ph¶i mét thêi gian dµi n÷a ngµnh c¬ khÝ míi cã kh¶ n¨ng vËn hµnh theo c¬ chÕ c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Thø hai, ®ã lµ do hÖ thèng qu¶n lý phèi hîp gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh c¬ khÝ yÕu kÐm. V× thÕ, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ thiÕu sù phèi kÕt hîp víi nhau, m¹nh ai nÊy lµm. KÕt qu¶ lµ kh«ng ®ñ n¨ng lùc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã gi¸ trÞ lín, cßn c¸c s¶n phÈm nhá th× trïng lÆp vµ c¹nh tranh lÉn nhau. §iÒu nµy ®· lµm suy yÕu kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh so víi c¸c ®èi thñ n­íc ngoµi. Thø ba, do thiÕu c¸c chÝnh s¸ch vµ quyÕt ®Þnh kÞp thêi vµ ®ñ søc m¹nh ®Ó b¶o hé vµ t¹o thÞ tr­êng cho ngµnh c¬ khÝ trong n­íc. §Æc tr­ng thiÕt sãt lín nhÊt trong nh÷ng n¨m qua ®· g©y khã kh¨n cho ngµnh c¬ khÝ lµ : chÝnh s¸ch më cöa kh«ng kÌm theo c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé tÝch cùc, chÝnh s¸ch gäi vèn ®Çu t­, thiÕu c¬ chÕ xÐt thÇu b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc ®· lµm cho ngµnh c¬ khÝ bÞ mÊt thÞ tr­êng ngay trªn ®Êt n­íc m×nh. Cã thÓ thÊy trong thêi gian qua, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· nhËp hµng tû USD m¸y mãc thiÕt bÞ : nh­ ch­¬ng tr×nh lµm c¸c nhµ m¸y xi m¨ng lß ®øng, lß quay, thiÕt bÞ mÝa ®­êng, thiÕt bÞ nhµ m¸y bia... lµ nh÷ng s¶n phÈm mµ víi n¨ng lùc c¬ khÝ nh­ hiÖn nay, ngµnh cã thÓ s¶n xuÊt vµ cung cÊp ®­îc phÇn lín nh­ng ngµnh c¬ khÝ vÉn ®øng ngoµi cuéc vµ nÕu cã ®­îc tham gia th× th­êng lµ thÇu phô víi khèi l­îng Ýt, gi¸ thµnh rÎ m¹t. PhÇn III C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay. Ph­¬ng h­íng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay. Nh­ vËy, qua c¸c phÇn ph©n tÝch ë trªn chóng ta cã thÓ thÊy râ thùc tr¹nh n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ, nh÷ng ®iÓm ®· ®¹t ®­îc còng nh­ nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n cña chóng. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®Æc biÖt lµ khi ®Êt n­íc ta ®ang tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ héi nhËp kinh tÕ víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ngµnh c¬ khÝ tÊt yÕu ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh. NÕu kh«ng, c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh c¬ khÝ sÏ bÞ thÊt b¹i trong c¹nh tranh vµ sÏ bÞ lo¹i bá khái thÞ tr­êng bëi c¹nh tranh lu«n lu«n lµ quy luËt kh¾c nghiÖt nhÊt trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. §Ó cã thÓ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh tõ ®ã, cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, theo em c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ cÇn tËp trung vµo nh÷ng ph­¬ng h­íng sau : Thø nhÊt, ph¶i n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm : §©y lµ yÕu tè quan träng nhÊt bëi chØ cã n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ duy tr× vµ më réng thÞ phÇn, t¨ng uy tÝn cña doanh nghiÖp... tõ ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, chiÕn th¾ng c¸c ®èi thñ kh¸c trªn thÞ tr­êng. N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ph¶i hiÓu theo nghÜa réng : tøc lµ ph¶i cung cÊp ®­îc ngµy cµng nhiÒu nh÷ng s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu, ®ßi hái cña kh¸ch hµng. C¸c doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm mµ kh¸ch hµng cÇn chø kh«ng ph¶i s¶n xuÊt nh÷ng g× mµ doanh nghiÖp cã thÓ s¶n xuÊt ®­îc. Thø hai, ph¶i cã gi¸ c¶ phï hîp : Bªn c¹nh chÊt l­îng s¶n phÈm, gi¸ c¶ còng lµ mét yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. NÕu mét doanh nghiÖp cung cÊp ®­îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao víi gi¸ c¶ rÎ t­¬ng ®èi so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c th× doanh nghiÖp ®ã sÏ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n trªn thÞ tr­êng. C¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ph¶i ®Æc biÖt chó ý tíi vÊn ®Ò nµy v× phÇn lín c¸c s¶n phÈm cu¶ chóng ta hiÖn nay ®Òu cã gi¸ c¶ cao t­¬ng ®èi so víi gi¸ c¶ hµng nhËp, ®Æc biÖt lµ hµng Trung Quèc. Thø ba, n©ng cao chÊt l­îng c¸c dÞch vô hç trî b¸n hµng : §©y lµ yÕu tè t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn quyÕt ®Þnh mua cña kh¸ch hµng vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m võa qua ®· b¾t ®Çu chó ý tíi lÜnh vùc nµy song vÉn ch­a ®¹t yªu cÇu. Trong thêi gian tíi, cÇn ph¶i n©ng cao chÊt l­îng cña c¸c dÞch vô nµy. Thø t­, n©ng cao n¨ng lùc vÒ tµi chÝnh : TiÒm n¨ng m¹nh vÒ tµi chÝnh sÏ gióp doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng v÷ng vµng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thay ®æi cña thÞ tr­êng, còng nh­ cã kh¶ n¨ng ®æi míi c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt... tõ ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. §©y lµ mÆt rÊt yÕu cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ trong thêi gian qua. V× vËy, ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trong thêi gian tíi, tÊt yÕu ph¶i n©ng cao n¨ng lùc vÒ tµi chÝnh. C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay. §Ó thùc hiÖn c¸c ph­¬ng h­íng trªn cÇn ph¶i cã sù nç lùc kh«ng chØ cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam mµ cßn lµ sù nç lùc cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. V× vËy, cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa Nhµ n­íc. C¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp. C¸c gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ. Theo nh­ ph©n tÝch ë trªn, tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay rÊt l¹c hËu. So víi c¸c n­íc khu vùc chóng ta l¹c hËu tõ 30-40 n¨m, so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi chóng ta l¹c hËu tõ 50-60 n¨m. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¹nh tranh nhÊt lµ khi n­íc ta ®ang tiÕn tíi héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi, tÊt yÕu ngµnh c¬ khÝ ph¶i ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ... ®Ó n¨ng cao kh¶ n¨ng s¶n xuÊt còng nh­ chÊt l­îng s¶n phÈm. Tuy nhiªn, ®Ó ho¹t ®éng ®æi míi c«ng nghÖ trong ngµnh c¬ khÝ ®¹t hiÖu qu¶ cao cÇn ph¶i cã mét chiÕn l­îc l©u dµi. Kh«ng ph¶i cø ®æi míi c«ng nghÖ å ¹t, hµng lo¹t lµ cã lîi... H¬n n÷a, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay vèn ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ trong ngµnh c¬ khÝ rÊt nhá hÑp kh«ng cho phÐp ®æi míi c«ng nghÖ ë tÊt c¶ c¸c kh©u, c¸c bé phËn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ ph¶i cã sù ­u tiªn. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp khi quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ cÇn chó ý c¸c vÊn ®Ò sau : §èi víi mét sè s¶n phÈm mµ kh«ng ®ßi hái tr×nh ®é s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, ®é chÝnh x¸c cao... c¸c gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ cÇn tiÕn hµnh theo h­íng khai th¸c, tËn dông hÕt tiÒm n¨ng c«ng nghÖ hiÖn cã ®Ó n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt. Nªn sö dông c¸c c«ng nghÖ cÇn nhiÒu lao ®éng ®Ó sö dông lùc l­îng lao ®éng hiÖn cã trong ngµnh. §èi víi mét sè s¶n phÈm ®ßi hái tr×nh ®é s¶n xuÊt cao, cÇn ph¶i ®Çu t­ ngay c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó tr¸nh l¹c hËu víi khu vùc vµ thÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ cÇn chó ý c«ng t¸c ®iÒu tra, nghiªn cøu... ®Ó chän ®­îc c«ng nghÖ phï hîp, tr¸nh t×nh tr¹ng nhËp c«ng nghÖ cò kü l¹c hËu tõ n­íc ngoµi. §æi míi c«ng nghÖ ph¶i ®i ®«i víi ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé kü thuËt còng nh­ c«ng nh©n s¶n xuÊt ®Ó cã thÓ lµm chñ ®­îc c«ng nghÖ, khai th¸c triÖt ®Ó c«ng nghÖ míi §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu triÓn khai trong doanh nghiÖp ®Ó kh«ng ngõng c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm còng nh­ cho ra ®êi nh÷ng s¶n phÈm míi vµ nh÷ng c«ng nghÖ míi. 2.1.2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn Mét vÊn ®Ò khã kh¨n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay lµ n¨ng lùc h¹n chÕ vÒ vèn. Kh«ng chØ quy m« vèn nhá bÐ mµ vèn ®Çu t­ míi còng rÊt nhá giät. §iÒu nµy ®· g©y rÊt nhiÒu trë ng¹i cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. V× vËy, c¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay cÇn tËp trung vµo viÖc huy ®éng vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tr­íc hÕt, cÇn t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng liªn doanh, liªn kÕt víi n­íc ngoµi ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp FDI. §Ó lµm tèt viÖc nµy, mét mÆt c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ph¶i n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong viÖc t×m kiÕm ®èi t¸c, mÆt kh¸c ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña m×nh ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu thµnh lËp c¸c c«ng ty liªn doanh. Thø hai, tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®Ó thu hót nguån vèn ®Çu t­ trong n­íc. Cã thÓ nãi, cæ phÇn ho¸ lµ mét xu thÕ tÊt yÕu kh«ng chØ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ mµ ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam cßn ph¶i tranh thñ mäi c¬ héi ®Ó cã thÓ vay ®­îc vèn cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh trong vµ ngoµi n­íc. 2.1.3. C¸c gi¶i ph¸p vÒ nguån nh©n lùc Cã thÓ nãi, chÊt l­îng nguån nh©n lùc ch­a cao lµ mét nguyªn nh©n quan träng dÉn ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu kÐm cña ngµnh c¬ khÝ. V× vËy, ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, ngµnh c¬ khÝ tÊt yÕu ph¶i n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ cÇn tËp trung vµo nh÷ng viÖc sau ®©y : T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o trong doanh nghiÖp b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh­ : Göi ®i hoc hay tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o ng¾n h¹n t¹i doanh nghiÖp... CÇn lËp mét quü tµi chÝnh trong doanh nghiÖp ®Ó chi cho ®µo t¹o. Cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ®·i ngé thÝch ®¸ng ®Ó ng­êi lao ®éng kh«ng ngõng tù n©ng cao tr×nh ®é, tay nghÒ cña m×nh. Cã c¸c chÝnh s¸ch liªn kÕt, hîp t¸c víi c¸c tr­êng ®¹i häc, víi c¸c trung t©m d¹y nghÒ ®Ó ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho ngµnh c¬ khÝ. 2.1.4. C¸c gi¶i ph¸p vÒ Marketing Cã thÓ nãi, n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng Marketing lµ mét ho¹t ®éng tÊt yÕu ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. §Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam th× c¸c gi¶i ph¸p nµy cµng cã vai trß quan träng. Tr­íc hÕt, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c ®iÒu tra, nghiªn cøu thÞ tr­êng. Qua ho¹t ®éng nµy, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc thÞ tr­êng cÇn nh÷ng s¶n phÈm g×, víi gi¸ c¶ bao nhiªu, chÊt l­îng nh­ thÕ nµo... ®Ó tõ ®ã cã chÝnh s¸ch s¶n phÈm phï hîp. Kh«ng chØ ®iÒu tra, nghiªn cøu thÞ tr­êng mµ c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ cßn cÇn ph¶i ph©n tÝch c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc, ®èi thñ lín nhÊt hiÖn nay. CÇn ph©n tÝch râ mÆt m¹nh, mÆt yÕu cña ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó cã ®èi s¸ch c¹nh tranh h÷u hiÖu nh»m giµnh th¾ng lîi trªn thÞ tr­êng. Thø hai, cÇn x©y dùng mét m¹ng l­íi cung cÊp s¶n phÈm réng kh¾p, cã thÓ bao qu¸t ®­îc thÞ tr­êng tr¸nh t×nh tr¹ng s¶n phÈm cña n­íc ngoµi trµn ngËp thÞ tr­êng. Thø ba, cÇn t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o x©y dùng th­¬ng hiÖu s¶n phÈm Thø t­, cÇn t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng hç trî sau b¸n. §Æc tr­ng cña s¶n phÈm c¬ khÝ lµ trong qu¸ tr×nh sö dông hay ph¸t sinh c¸c vÊn ®Ò cÇn ®­îc b¶o hµnh, söa ch÷a... V× vËy, n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng nµy sÏ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. §Ó lµm tèt c¸c ho¹t ®éng nµy, c¸c doanh nghiÖp cÇn lËp mét phßng Marketing ®Ó phô tr¸ch c¸c ho¹t ®éng trªn. C¸c gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m« ( Tõ phÝa Nhµ n­íc ) §Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ, nÕu chØ dùa vµo nh÷ng nç lùc cña doanh nghiÖp th«i th× ch­a ®ñ mµ cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m«, tøc lµ ph¶i cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc. Thø nhÊt, ph¶i tiÕn hµnh c¬ cÊu l¹i ngµnh c¬ khÝ. Nh­ ph©n tÝch ë trªn, mét nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu kÐm cña ngµnh c¬ khÝ lµ do c¬ cÊu ngµnh kh«ng hîp lý. V× vËy, trong thêi gian tíi, Nhµ n­íc ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p quy ho¹ch, tæ chøc l¹i hÖ thèng c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ trªn ph¹m vi toµn quèc vµ trong tõng vïng theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸, chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸. Lùa chän trªn b×nh diÖn quèc gia c¸c s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y, s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®Ó cung cÊp m¸y mãc trang thiÕt bÞ cho c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ x©y dùng nh÷ng nhµ m¸y míi cña c¸c ngµnh kinh tÕ, nh÷ng s¶n phÈm mµ ngµnh c¬ khÝ n­íc ta cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ... ®Ó nhµ n­íc ­u tiªn b¶o hé, ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Tr¸nh t×nh tr¹ng ®Çu t­ dµn tr¶i kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ chung cho toµn ngµnh. Thø hai, Nhµ n­íc ph¶i c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý trong ngµnh c¬ khÝ. Mét trong nh÷ng tån t¹i chÝnh cña ngµnh c¬ khÝ lµ t×nh tr¹ng qu¶n lý kÐm hiÖu qu¶, chång chÐo lªn nhau. Mét doanh nghiÖp c¬ khÝ võa ph¶i chÞu qu¶n lý cña c¬ quan qu¶n lý trùc tiÕp cÊp trªn, võa ph¶i chÞu qu¶n lý cña c¬ quan chñ qu¶n ë ®Þa ph­¬ng, råi c¸c c¬ quan qu¶n lý ngµnh ( vÝ dô nh­ c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ thuéc Bé N«ng nghiÖp võa ph¶i chÞu sù qu¶n lý cña Bé N«ng nghiÖp, Bé C«ng nghiÖp vµ c¬ quan qu¶n lý ®Þa ph­¬ng ). ChÝnh t×nh h×nh nµy ®· g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p c¶i tiÕn qu¶n lý chÊm døt t×nh tr¹ng qu¶n lý chång chÐo lªn nhau gi÷a c¬ quan chñ qu¶n ë trung ­¬ng vµ c¬ quan qu¶n lý ë ®Þa ph­¬ng, xo¸ bá ranh giíi, bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng, t¨ng c­êng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ lÜnh vùc c¬ khÝ. Thø ba, nhµ n­íc cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch kÞp thêi vµ ®ñ m¹nh ®Ó b¶o hé vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh c¬ khÝ trong n­íc ph¸t triÓn. §ã lµ c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm, h¹n chÕ nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm c¬ khÝ mµ trong n­íc ta ®· cã n¨ng lùc s¶n xuÊt tèt, bæ sung hoµn chØnh c¸c quy chÕ ®Êu thÇu, chØ ®Þnh thÇu ®èi víi viÖc chÕ t¹o trong n­íc c¸c d©y chuyÒn thiÕt bÞ toµn bé ®Ó t¹o thÞ tr­êng cho s¶n phÈm c¬ khÝ, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ sö dông thiÕt bÞ trong n­íc ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao... Thø t­, Nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî vèn cho ngµnh c¬ khÝ. Cã thÓ nãi, khã kh¨n vÒ vèn lµ mét trë ng¹i rÊt lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn nay, nªn Nhµ n­íc cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi vÊn ®Ò nµy. Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi viÖc ®Çu t­ vµo ngµnh c¬ khÝ nh­ cho c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ vay vèn dµi h¹n víi l·i suÊt ­u ®·i, cã thêi gian ©n h¹n thÝch ®¸ng.... Thø n¨m, Nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ®Ó ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu trong lÜnh vùc c¬ khÝ nh­ t¨ng ®Çu t­ cho c¸c ViÖn nghiªn cøu, c¸c dù ¸n nghiªn cøu quan träng. Cã thÓ nãi, n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c nghiªn cøu sÏ gãp phÇn quan träng vµo viÖc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ. Thø s¸u, Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho ngµnh c¬ khÝ nh­ t¨ng ®Çu t­ cho c¸c c¬ së ®µo t¹o kü s­ c¬ khÝ vµ c«ng nh©n kü thuËt, cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch sinh viªn theo häc chuyªn ngµnh c¬ khÝ nh­ hç trî häc bæng... Thø b¶y, Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch thóc ®Èy nh÷ng ngµnh cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ nh÷ng ngµnh hç trî cho ngµnh c¬ khÝ ph¸t triÓn. §©y lµ mét nh©n tè rÊt quan träng, bëi nh÷ng ngµnh trªn ph¸t triÓn tèt, sÏ t¹o ®iÒu kiÖn rÊt lín cho ngµnh c¬ khÝ, vµ ng­îc l¹i, nÕu nh÷ng ngµnh trªn vÉn ë trong t×nh tr¹ng yÕu kÐm nh­ hiÖn nay, ngµnh c¬ khÝ sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn v÷ng ch¾c, tõng b­íc giµnh l¹i thÞ tr­êng trong n­íc, v­¬n ra thÞ tr­êng thÕ giíi cÇn rÊt nhiÒu nç lùc kh«ng chØ cña riªng ngµnh c¬ khÝ mµ cßn cÇn sù phèi hîp cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c vµ c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. KÕt luËn Cã thÓ nãi, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu ®èi víi mäi doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng bëi chØ cã n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc. §èi víi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh l¹i cµng lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt. Tr­íc hÕt, ®ã lµ do thùc tr¹ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu kÐm cña ngµnh. Thø hai, ®ã lµ do yªu cÇu cña c«ng nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ ph¶i mau chãng v­¬n lªn ®Ó xøng ®¸ng víi vai trß lµ “ nÒn t¶ng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ”. Qua ®Ò ¸n nµy, em mong muèn ®­îc ®ãng gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc t×m ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh c¬ khÝ. Tuy nhiªn, nh÷ng vÊn ®Ò em ®· nªu trong ®Ò ¸n nµy chØ lµ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu b­íc ®Çu vµ mang tÝnh ®Þnh h­íng chung cho toµn ngµnh. §Ó gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ, cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu s©u h¬n n÷a. Vµ c¸c doanh nghiÖp trªn c¬ së nh÷ng gi¶i ph¸p chung, cÇn ph¶i dùa vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp m×nh ®Ó ®Ò ra ®­îc nh÷ng chiÕn l­îc phï hîp. Cuèi cïng, em tin t­ëng r»ng, cïng víi nh÷ng nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ vµ nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp cña Nhµ n­íc, ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam sÏ mau chãng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh, xøng ®¸ng lµ ngµnh c«ng nghiÖp cã vai trß then chèt, gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt n­íc.