Một số giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân huyện Thanh Miện - Tỉnh Hải Dương

Một số giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân huyện Thanh Miện - tỉnh Hải DươngLỜI NÓI ĐẦU Trong hơn một thập kỷ vừa qua, dưới ánh sáng nghị quyết đại hội VI của đảng; chỉ thị 100 của ban bí thư và đặc biệt là nghị quyết 10 của Bộ chính trị, kinh tế hộ nông dân nước ta đã đạt được những thành quả to lớn, góp phần quan trọng tạo lên sự tăng trưởng vượt bậc của nền kinh tế đất nước. Khai thác có hiệu quả mọi nguồn lực trong nông nghiệp - nông thôn, phát huy những lợi thế vốn có của đất nước, tạo công ăn việc làm, từng bước tăng thu nhập cho lao động làm nông nghiệp là những mục tiêu mà kinh tế hộ nông dân nước nhà về cơ bản đã làm được trong thơì gian vừa qua. Tuy nhiên, cũng từ những kết quả đã đạt được đó, trên con đường phát triển của mình kinh tế hộ nông dân nước ta đang đặt ra nhiều vấn đề đòi hỏi chúng ta cần làm tốt hơn nưã trong thời gian sắp tới như ruộng đất cho người nông dân; vốn, tín dụng cho các hộ; chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi; thị trường đầu vào, đầu ra; nâng cao trình độ của người lao động trong nông nghiệp . Thanh Miện là một huyện thuần nông nằm ở vị trí trung tâm của đồng bằng sông Hồng. Cũng như những huyện thuần nông khác trong cả nước hình thức tổ chức sản xuất chủ yếu trong nông nghiệp của huyện là kinh tế hộ nông dân. Nông nghiệp là ngành luôn đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế của toàn thể nhân dân và hộ nông dân cũng luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số hộ gia đình có trong toàn huyện. Trong quá trình phát triển kinh tế hộ nông dân nơi đây cũng đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết nhằm khai thác tốt hơn nữa những nguồn lực trong nông nghiệp -nông thôn, không ngừng nâng cao chất lượng lao động và cuộc sống của người nông dân. Theo em, Thanh Miện là một môi trường thuận lợi và có tính đại diện cao khi chúng ta tìm hiểu và nghiên cứu về kinh tế hộ nông dân. Vì vậy trong giai đoạn thực tập này em đã chọn đề tài “Một số giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân huyện Thanh Miện - tỉnh Hải Dương”. Với đề tài “Một số giả pháp phát triển kinh tế hộ nông dân huyện Thanh Miện - tỉnh Hải Dương” em hy vọng: - Củng cố kiến thức đã học, từng bước nâng cao trình độ tiếp cận những vấn đề thực tiễn của bản thân. -Vận dụng kiến thức đã có, tập xem xét, đánh giá và nghiên cứu một vấn đề cụ thể trong thực tiễn. -Góp phần thực hiện chủ trương xoá đói, giảm nghèo, phát triển sản xuất hàng hoá trong nông nghiệp, nâng cao hiệu quả sản xuất của các hộ nông dân huyện Thanh Miện. -Góp ý kiến của mình vào tiếng nói chung, thúc đẩy sự phát triển kinh tế hộ nông dân ở nước ta niện nay. Trong quá trình tìm hiểu và nghiên cứu đề tài em đã sử dụng những phương pháp chủ yếu sau: -Phương pháp thống kê. -Phương pháp nghiên cứu điển hình. -Phương pháp điều tra. -Phương pháp phân tích, xử lý số liệu và phân tích tổng hợp. -Phương pháp khảo nghiệm kinh tế. Bằng kiến thức đã được học, vận dụng vào thực tiễn nghiên cứu một vấn đề cụ thể nhằm đạt được những mục đích nêu trên, nội dung bài viết gồm 3 chương, đó là: Chương I: Cơ sở khoa học phát triển kinh tế hộ nông dân. Chương II: Thực trạng phát triển kinh tế hộ nông dân ở huyện Thanh Miện tỉnh Hải Dương. Chương III: Một số giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân huyện Thanh Miện tỉnh Hải Dương.

doc100 trang | Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 1654 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Một số giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân huyện Thanh Miện - Tỉnh Hải Dương, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu Trong h¬n mét thËp kû võa qua, d­íi ¸nh s¸ng nghÞ quyÕt ®¹i héi VI cña ®¶ng; chØ thÞ 100 cña ban bÝ th­ vµ ®Æc biÖt lµ nghÞ quyÕt 10 cña Bé chÝnh trÞ, kinh tÕ hé n«ng d©n n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ to lín, gãp phÇn quan träng t¹o lªn sù t¨ng tr­ëng v­ît bËc cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Khai th¸c cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc trong n«ng nghiÖp - n«ng th«n, ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ vèn cã cña ®Êt n­íc, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, tõng b­íc t¨ng thu nhËp cho lao ®éng lµm n«ng nghiÖp lµ nh÷ng môc tiªu mµ kinh tÕ hé n«ng d©n n­íc nhµ vÒ c¬ b¶n ®· lµm ®­îc trong th¬× gian võa qua. Tuy nhiªn, còng tõ nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc ®ã, trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña m×nh kinh tÕ hé n«ng d©n n­íc ta ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò ®ßi hái chóng ta cÇn lµm tèt h¬n n­· trong thêi gian s¾p tíi nh­ ruéng ®Êt cho ng­êi n«ng d©n; vèn, tÝn dông cho c¸c hé; chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i; thÞ tr­êng ®Çu vµo, ®Çu ra; n©ng cao tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng trong n«ng nghiÖp... Thanh MiÖn lµ mét huyÖn thuÇn n«ng n»m ë vÞ trÝ trung t©m cña ®ång b»ng s«ng Hång. Còng nh­ nh÷ng huyÖn thuÇn n«ng kh¸c trong c¶ n­íc h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt chñ yÕu trong n«ng nghiÖp cña huyÖn lµ kinh tÕ hé n«ng d©n. N«ng nghiÖp lµ ngµnh lu«n ®ãng vai trß quan träng trong ®êi sèng kinh tÕ cña toµn thÓ nh©n d©n vµ hé n«ng d©n còng lu«n chiÕm tû träng lín trong tæng sè hé gia ®×nh cã trong toµn huyÖn. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n n¬i ®©y còng ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt nh»m khai th¸c tèt h¬n n÷a nh÷ng nguån lùc trong n«ng nghiÖp -n«ng th«n, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng vµ cuéc sèng cña ng­êi n«ng d©n. Theo em, Thanh MiÖn lµ mét m«i tr­êng thuËn lîi vµ cã tÝnh ®¹i diÖn cao khi chóng ta t×m hiÓu vµ nghiªn cøu vÒ kinh tÕ hé n«ng d©n. V× vËy trong giai ®o¹n thùc tËp nµy em ®· chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n huyÖn Thanh MiÖn - tØnh H¶i D­¬ng”. Víi ®Ò tµi “Mét sè gi¶ ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n huyÖn Thanh MiÖn - tØnh H¶i D­¬ng” em hy väng: - Cñng cè kiÕn thøc ®· häc, tõng b­íc n©ng cao tr×nh ®é tiÕp cËn nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn cña b¶n th©n. -VËn dông kiÕn thøc ®· cã, tËp xem xÐt, ®¸nh gi¸ vµ nghiªn cøu mét vÊn ®Ò cô thÓ trong thùc tiÔn. -Gãp phÇn thùc hiÖn chñ tr­¬ng xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ trong n«ng nghiÖp, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña c¸c hé n«ng d©n huyÖn Thanh MiÖn. -Gãp ý kiÕn cña m×nh vµo tiÕng nãi chung, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n ë n­íc ta niÖn nay. Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu vµ nghiªn cøu ®Ò tµi em ®· sö dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p chñ yÕu sau: -Ph­¬ng ph¸p thèng kª. -Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ®iÓn h×nh. -Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra. -Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, xö lý sè liÖu vµ ph©n tÝch tæng hîp. -Ph­¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm kinh tÕ. B»ng kiÕn thøc ®· ®­îc häc, vËn dông vµo thùc tiÔn nghiªn cøu mét vÊn ®Ò cô thÓ nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng môc ®Ých nªu trªn, néi dung bµi viÕt gåm 3 ch­¬ng, ®ã lµ: Ch­¬ng I: C¬ së khoa häc ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n ë huyÖn Thanh MiÖn tØnh H¶i D­¬ng. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n huyÖn Thanh MiÖn tØnh H¶i D­¬ng. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o ®· gióp ®ì vµ h­íng dÉn em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Ch­¬ng I: C¬ së khoa häc Ph¸t triÓn kinh tÕ hé N«ng D©n I- Nh÷ng lý luËn chung: 1- Kh¸i niÖm, b¶n chÊt, ®Æc tr­ng, vai trß cña kinh tÕ hé n«ng d©n. a. Kh¸i niÖm b¶n chÊt. Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ kh¸i niÖm ®· ®­îc ®Ò cËp ®Õn tõ rÊt sím trong lÞch sö ph¸t triÓn cña loµi ng­êi. Tõng h×nh th¸i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ kh¸c nhau tr«i qua, l¹i cho chóng ta hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ kinh tÕ hé n«ng d©n ë thêi kú lÞch sö ®ã. Tuy nhiªn, kinh tÕ hé n«ng d©n chØ thùc sù ®­îc quan t©m vµ bµn ®Õn khi vÞ trÝ vµ vai trß cña nã dÇn ®­îc kh¼ng ®Þnh trong nÒn kinh tÕ nãi chung vµ trong n«ng nghiÖp - n«ng th«n nãi riªng. Víi ý nghÜa to lín cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n ®· ®­îc chøng minh trong lÞch sö. Cã rÊt nhiÒu nhµ kinh tÕ, nh÷ng häc gi¶, häc thuyÕt vµ c¶ nh÷ng nhµ chÝnh trÞ ®· bµn ®Õn kinh tÕ hé víi vai trß lµ thµnh phÇn kinh tÕ chñ yÕu trong n«ng nghiÖp - n«ng th«n. Vµ tÊt nhiªn, tuú tõng thêi kú ph¸t triÓn kh¸c nhau, tuú tõng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau mµ chóng ta nhËn ®­îc nh÷ng lý thuyÕt kh«ng hoµn toµn gièng nhau vÒ kinh tÕ hé n«ng d©n. -T­ t­ëng cña C.M¸c vµ Ph-Anggen. §èi víi vÊn ®Ò n«ng d©n, c¶ M¸c vµ Anggen ®Òu tá th¸i ®é hÕt søc thËn träng. +Lóc ®Çu, khi nghiªn cøu con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸ ®Æc thï cña n­íc Anh, nhËn thÊy qu¸ tr×nh ng­êi n«ng d©n bÞ t¸ch khái ru«ng ®Êt mét c¸ch å ¹t, M¸c ®· tuyªn ®o¸n giai cÊp n«ng nh©n sÏ bÞ xo¸ bá cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®¹i c«ng nghiÖp. N«ng nghiÖp sÏ ®­îc tæ chøc l¹i thµnh nÒn ®¹i s¶n xuÊt nh­ trong c«ng nghiÖp. +Nh­ng sau ®ã, bÊt chÊp xu h­íng diÔn ra trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ nhanh chãng ë n­íc Anh, n«ng tr¹i gia ®×nh vÒ c¨n b¶n kh«ng dùa trªn lao ®éng lµm thuª, vÉn tá râ søc sèng vµ hiÖu qu¶ cña nã. Tõ ®ã trong quyÓn III cña bé t­ b¶n, M¸c ®· viÕt “ Ngay ë nh÷ng n­íc siªu c«ng nghiÖp... víi thêi gian cho ®Õn nay ®· kh¼ng ®Þnh r»ng h×nh thøc l·i nhÊt kh«ng ph¶i lµ n«ng tr¹i c«ng nghiÖp ho¸ mµ lµ n«ng tr¹i gia ®×nh kh«ng dïng lao ®éng lµm thuª. Nh÷ng n­íc cßn gi÷ h×nh thøc t­ h÷u chia ®Êt thµnh kho¶nh nhá, gi¸ c¶ ngò cèc trong nh÷ng n­íc mµ chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt nhá cßn chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ th­êng thÊp h¬n so víi nh÷ng n­íc cã nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa”. -T­ t­ëng cña V.L.Lª nin: Víi t­ duy biÖn chøng vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn,V.L.Lª nin ®· cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng vµo nh÷ng luËn ®iÓm nªu trªn cña M¸c vµ Angghen. N¨m 1908, khi bµn vÒ viÖc lùa chän con ®­êng ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp n­íc Nga, Lªnin ®· nhËn thÊy r»ng: Kh«ng thÓ ph¸t triÓn theo con ®­êng t­ b¶n chñ nghÜa kiÓu Phæ v× ®ã lµ kiÓu ph¸t triÓn kÐm hiÖu qu¶, mµ ph¶i lµ theo kiÓu mét chñ tr¹i tù do trªn m¶nh ®Êt tù do, nghÜa lµ m¶nh ®Êt ®ã ®­îc dän s¹ch khái nh÷ng tµn tÝch trung cæ, ®ã lµ kiÓu MÜ. Lªnin cho r»ng Cauxky ®· ®Æt vÊn ®Ò rÊt chÝnh x¸c vµ ®óng ®¾n khi nãi r»ng: N«ng nghiÖp kh«ng ph¸t triÓn theo cïng mét kiÓu víi c«ng nghiÖp. +Thùc tÕ cho ®Õn nay, ngµy cµng kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn th¾ng thÕ cña con ®­êng kh¸c víi kiÓu “N«ng tr¹i kü nghÖ” ë Anh hoÆc “§¹i ®iÒn trang kiÓu Phæ” mµ M¸c vµ Lªnin ®· ph¸n ®o¸n ë nhiÒu n­íc. -T­ t­ëng cña A.V.Traian«p. +Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ mét h×nh thøc kinh tÕ phøc t¹p cña tæ chøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. §ã lµ nh÷ng doanh nghiÖp hµng ho¸ gia ®×nh n«ng d©n kh«ng thuª nh©n c«ng mµ chiÕm ®¹i bé phËn n«ng hé ë n­íc Nga tr­íc c¸ch m¹ng còng nh­ trong thêi kú qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t­ b¶n lªn chñ nghÜa x· h«Þ ë Liªn x«. +Kinh tÕ n«ng d©n g¾n bã h÷u c¬ víi gia ®×nh n«ng d©n v× thÕ cã thÓ coi kinh tÕ n«ng d©n lµ kinh tÕ gia ®×nh. §ã lµ mét thø xÝ nghiÖp lao ®éng gia ®×nh sèng theo nh÷ng quy luËt cña nã, kh¸c víi nh÷ng quy luËt t­ b¶n chñ nghÜa dùa trªn c¬ së lao ®éng lµm thuª. Trong kinh tÕ gia ®×nh, ng­êi n«ng d©n võa lµ ng­êi chñ, võa lµ ng­êi lao ®éng. Môc ®Ých s¶n xuÊt kh«ng ph¶i v× lîi nhuËn mµ lµ ®Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cña gia ®×nh. +Khi v­ît khái kinh tÕ nöa tù nhiªn (nöa tù cung tù cÊp) ng­êi n«ng d©n b¾t ®Çu c¶m thÊy râ sù cÇn thiÕt cña tÝn dông, kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiÕn bé. Nh­ng mÆt kh¸c, c¸c qu¸ tr×nh thuÇn tuý sinh häc (trong trång trät còng nh­ trong ch¨n nu«i) l¹i ®ßi hái mét sù ch¨m sãc cña tõng c¸ nh©n vµ ®iÒu ®ã l¹i h¹n chÕ sù ph¸t triÓn theo chiÒu réng cña doanh nghiÖp n«ng d©n. +Mçi ngµnh cã mét giíi h¹n tèi ­u cÇn thiÕt. Khi giíi h¹n tèi ­u v­ît qu¸ khu«n khæ kinh tÕ cña gia ®×nh n«ng d©n, lóc ®ã, n«ng d©n t×m c¸ch hîp t¸c víi nhau ®Ó ®¹t giíi h¹n tèi ­u míi , b»ng c¸ch ®ã lµ chuyÓn dÇn lªn s¶n xuÊt lín. Nãi c¸ch kh¸c, do kh«ng cã kh¶ n¨ng tËp trung v« h¹n theo chiÒu s©u nh­ trong c«ng nghiÖp nªn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chØ cã thÓ tËp trung theo chiÒu réng tõ qu¸ tr×nh nµy ®Õn qu¸ tr×nh kh¸c. Nh­ vËy ng­êi n«ng d©n khi lµm chñ vµ ng­êi lao ®éng sÏ ®i tíi chç liªn kÕt c¸c qu¸ tr×nh vµ c¸c ngµnh “t¸ch rêi nhau” cïng nhau mua s¾m t­ liÖu s¶n xuÊt, thµnh lËp c¸c nhãm sö dông m¸y mãc vµ tiªu thô s¶n phÈm, c¶i t¹o ®Êt ®ai. Vµ b»ng c¸ch ®ã mµ thay ®æi c¸ch kinh doanh cña m×nh. -T­ t­ëng cña Frank Elliss: Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ s¶n xuÊt cña c¸c hé gia ®×nh n«ng nghiÖp, cã quyÒn sinh sèng trªn c¸c m¶nh ®Êt ®ai, sö dông chñ yÕu søc lao ®éng cña gia ®×nh. S¶n xuÊt cña hä th­êng n»m trong hÖ thèng s¶n xuÊt lín h¬n vµ tham gia ë møc ®é kh«ng hoµn h¶o vµ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. -Quan ®iÓm cña Liªn Hîp Quèc: +VÒ ph­¬ng diÖn thèng kª: Liªn hîp quèc cho r»ng: hé lµ nh÷ng ng­êi cïng sèng chung d­íi mét m¸i nhµ, cïng ¨n chung vµ cã cïng mét ng©n quü. +VÒ ph­¬ng diÖn s¶n xuÊt: Liªn hîp quèc cho r»ng: kinh tÕ hé lµ mét h×nh thøc tæ chøc c¬ së cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Nã ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo hé gia ®×nh, cã mét hoÆc mét sè ng­êi lao ®éng tù ®Çu t­ theo kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Ó trang bÞ t­ liÖu s¶n xuÊt, s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hoÆc dÞch vô theo yªu cÇu s¶n phÈm cho sù sinh tån cña hä trªn thÞ tr­êng. Mçi t­ t­ëng, mçi quan ®iÓm cho ta mét c¸ch nhËn thøc tæng qu¸t vÒ kinh tÕ hé n«ng d©n hoÆc kinh tÕ hé n«ng d©n trªn mét mÆt nµo ®ã. Tuy vËy, chóng ta cã thÓ hiÓu: Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ tÕ bµo kinh tÕ - x· héi ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c mèi quan hÖ: h«n nh©n, huyÕt thèng, phong tôc, t©m linh, t©m lý, ®¹o ®øc. Lµ h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ c¬ së cña n«ng d©n vµ n«ng th«n. Kinh tÕ hé n«ng d©n ®· tån t¹i tõ rÊt l©u ë c¸c n­íc n«ng nghiÖp, tù chñ trong s¶n xuÊt - kinh doanh n«ng nghiÖp, lµ ph¸p nh©n kinh tÕ, b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt vµ lµ chñ thÓ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. +Hé lµ h×nh thøc kinh tÕ cã quy m« gia ®×nh, c¸c thµnh viªn trong hé g¾n bã víi nhau chÆt chÏ tr­íc tiªn b»ng quan hÖ h«n nh©n vµ huyÕt thèng. +Trong c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt cña hé n«ng d©n, ruéng ®Êt lµ t­ liÖu s¶n xuÊt quan träng nhÊt, lµ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu vµ kh«ng thÓ thay thÕ. +Kinh tÕ hé n«ng dan chñ yÕu dùa vµo søc lao ®éng cña gia ®×nh, kh«ng hoÆc rÊt Ýt thuª lao ®éng ngoµi, c¸c lao ®éng trong gia ®×nh mang tÝnh tù gi¸c cao. Ngoµi c¸c lao ®éng chÝnh th× kinh tÕ hé n«ng d©n cßn cã nh÷ng lao ®éng phô ®ã lµ nh÷ng lao ®éng trÎ em vµ ng­êi giµ. +Ng­êi chñ hé võa lµ ng­êi qu¶n lý ®iÒu hµnh s¶n xuÊt,võa trùc tiÕp lao ®éng nªn mäi ng­êi trong hé ®Òu g¾n bã víi nhau chÆt chÏ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tõ ®ã c¸c th«ng tin, c¸c quyÕt ®Þnh ®­îc xö lý nhanh vµ kÞp thêi, mang tÝnh hîp lý cao. +TÝnh t­ h÷u cña ng­êi lao ®éng liªn hÖ víi lîi Ých c¸ nh©n mét c¸ch chÆt chÏ, nã võa lµ môc ®Ých, võa lµ ®éng lùc thóc ®Èy kinh tÕ hé ph¸t triÓn. Tõ nh÷ng t­ t­ëng, nh÷ng quan ®iÓm, kh¸i niÖm vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ hé n«ng d©n nh­ ®· nªu ë trªn chóng ta cã thÓ rót ra ®­îc b¶n chÊt cña kinh tÕ hé n«ng d©n thÓ hiÖn ë nh÷ng khÝa c¹nh sau: + Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ ®¬n vÞ kinh tÕ, trong ®ã c¸c thµnh viªn ho¹t ®éng vµ lµm viÖc mét c¸ch tù chñ, tù nguyÖn v× lîi Ých cña b¶n th©n, cña gia ®×nh vµ cña toµn x· héi. +Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ lo¹i h×nh kinh tÕ thÝch nghi nhÊt víi ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, n¬i mµ c¸c c©y trång, vËt nu«i ®ßi hái sù quan t©m s¸t sao, sù ch¨m sãc ®óng lóc cña con ng­êi. §Êt ®ai vµ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt kh¸c ®ßi hái mét sù b¶o qu¶n vµ båi d­ìng hîp lý tõ ng­êi sö dông, mét yªu cÇu mµ kh«ng h×nh thøc s¶n xuÊt nµo kh¸c ®¸p øng ®­îc. + Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ lo¹i h×nh kinh tÕ phæ biÕn mang tÝnh chÊt ®Æc thï ë mçi vïng, mçi khu vùc vµ mçi n­íc trªn thÕ giíi. Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së võa s¶n xuÊt, võa tiªu dïng (mµ ng­êi ta th­êng gäi tù cÊp tù tóc) s¶n phÈm mµ hé lµm ra cã thÓ ®­îc tiªu dïng lu«n víi vai trß lµ t­ liÖu s¶n xuÊt hoÆc s¶n phÈm tiªu dïng. +Còng nh­ nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, Kinh tÕ hé n«ng d©n ph¶i vËn dông tæng hîp c¸c quy luËt tù nhiªn vµ quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh. +Kinh tÕ hé n«ng d©n kh«ng nh÷ng gi¶i quyÕt tèt c¸c môc tiªu cña hé n«ng d©n mµ cßn gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò m«i tr­êng sinh th¸i vµ vÊn ®Ò x©y dùng n«ng th«n míi. b- §Æc tr­ng cña kinh tÕ hé n«ng d©n. Kinh tÕ hé n«ng d©n ®ang tån t¹i vµ ph¸t triÓn víi vai trß lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt c¬ së cña n«ng nghiÖp - n«ng th«n. Lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ cïng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c h×nh thµnh lªn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña n­íc ta hiÖn hay. Kinh tÕ hé n«ng d©n sÏ lu«n lµ mét tÕ bµo bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn lµnh m¹nh trong nÒn kinh tÕ, nã mang nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau ®©y: -§Æc tr­ng vÒ së h÷u: Tuy kh«ng ®­îc së h÷u vÒ ®Êt ®ai nh­ng hé n«ng d©n l¹i ®­îc nhµ n­íc giao quyÒn sö dông æn ®Þnh vµ l©u dµi. §ã lµ tiÒn ®Ò quan träng cho sù ph¸t triÓn cña mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp. Mäi t­ liÖu s¶n xuÊt kh¸c ®Òu thuéc quyÒn së h÷u cña c¸c thµnh viªn trong hé, vµ tÊt nhiªn mäi s¶n phÈm lµm ra ®Òu thuéc quyÒn së h÷u cña gia ®×nh. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy t¹o lªn sù kh¸c biÖt gi÷a së h÷u hé n«ng d©n vµ së h÷u t­ nh©n trong së h÷u tËp thÓ. -§Æc tr­ng vÒ môc ®Ých s¶n xuÊt. Môc ®Ých s¶n xuÊt cña kinh tÕ hé n«ng d©n ®­îc x¸c ®Þnh chñ yÕu trªn c¬ së ®¶m b¶o nhu cÇu vÒ l­¬ng thùc vµ thùc phÈm cho hé, mét sè Ýt d­ thõa ®­îc ®em ra ®Ó trao ®æi. Tuy nhiªn cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, môc tiªu ®¶m b¶o nhu cÇu cña hé sÏ gi¶m dÇn vµ thay vµo ®ã lµ s¶n xuÊt hµng ho¸ nh»m n©ng cao thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng cho c¸c thµnh viªn, phôc vô ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh. -§Æc tr­ng vÒ lao ®éng: +Th­êng th× c¸c hé n«ng d©n kh«ng thuª lao ®éng mµ chØ sö dông nh÷ng thµnh viªn trong gia ®×nh. Trong c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, viÖc sö dông lao ®éng lµ trÎ em vµ ng­êi lín tuæi lµ kh«ng ®­îc phÐp nh­ng trong kinh tÕ hé n«ng d©n th× lao ®éng trÎ em vµ ng­êi lín tuæi ®ãng mét vai trß rÊt ®¸ng kÓ ,hai lao ®éng trÎ em ho¨c ng­êi lín tuæi ®­îc tÝnh b»ng mét lao ®éng chÝnh. +Mäi lao ®éng trong hé n«ng d©n lµm viÖc víi tÝnh tù gi¸c cao, tù chñ v× lîi Ých cña b¶n th©n, cña gia ®×nh vµ cña toµn x· héi. -§Æc tr­ng vÒ mÆt tæ chøc: +Tæ chøc cña hé n«ng d©n rÊt ®¬n gi¶n, gän nhÑ chØ bao gåm nh÷ng ng­êi trong gia ®×nh, trong bé téc cã quan hÖ h«n nh©n vµ huyÕt thèng. +Tæ chøc cña hé n«ng d©n rÊt chÆt chÏ, ®iÒu khiÓn mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chñ yÕu lµ ng­êi chñ gia ®×nh trªn c¬ së thø bËc, hiÖu lùc cao bëi kû c­¬ng, lÒ nÕp mang tÝnh truyÒn thèng. -§Æc tr­ng vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ hé: +Ho¹t ®éng kinh tÕ cña hé n«ng d©n kh¸ ®a d¹ng vµ phong phó, cã thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh trªn nhiÒu lÜnh vùc, nhiªï ngµnh nghÒ . +Cã tÝnh phï hîp vµ tù ®iÒu chØnh cao, víi mçi thay ®æi cña m«i tr­êng s¶n xuÊt kinh doanh th× ho¹t ®éng kinh tÕ cña hé cã thÓ tù ®iÒu chØnh ®Ó phï hîp .Tuy nhiªn sù tù phï hîp ®ã nhanh hay chËm, chÝnh x¸c hay kh«ng cßn phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cña mçi thµnh viªn trong hé. -§Æc tr­ng vÒ ph©n phèi: C¸c s¶n phÈm do hé n«ng d©n s¶n xuÊt ra tr­íc hÕt ®­îc ph©n phèi ®Òu theo nhu cÇu cña c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh, phÇn cßn d­ thõa ®­îc ®em b¸n hoÆc trao ®æi theo sù thèng nhÊt gi÷a mäi thµnh viªn trong gia ®×nh. Víi s¸u ®Æc tr­ng nh­ ®· nªu ë trªn, kinh tÕ hé n«ng d©n thùc sù lµ thµnh phÇn kinh tÕ phï hîp víi yªu cÇu cña mäi nÒn kinh tÕ ®ang tån t¹i, nã lµ mét trong n¨m thµnh phÇn kinh tÕ cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n ta trong qu¸ tr×nh tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. c-Vai trß cña kinh tÕ hé n«ng d©n. Kinh tÕ hé n«ng d©n lµ mét trong nh÷ng thµnh phÇn cÊu t¹o lªn nÒn kinh tÕ quèc d©n cña mçi n­íc, nã kh«ng chØ tù ph¸t triÓn, tù ¶nh h­ëng mµ cßn ¶nh h­ëng tíi vµ chÞu sù ¶nh h­ëng t¸c ®éng cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé ¶nh h­ëng s©u s¾c tíi ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸, tinh thÇn cña mäi tÇng líp d©n c­ trong x· héi. Trong c¸c häc thuyÕt, c¸c quan ®iÓm cña m×nh, c¸c nhµ kinh tÕ, c¸c nhµ chÝnh trÞ ®· phÇn nµo nªu lªn nh÷ng chÝnh kiÕn cña m×nh vÒ vai trß cña kinh tÕ hé. Trong bÊt kú thêi ®¹i nµo, bÊt kú thêi ®iÓm lÞch sö nµo kinh tÕ hé n«ng d©n vÉn lu«n ®ãng vai trß quan träng. -Cung cÊp l­îng l­¬ng thùc, thùc phÈm chñ yÕu phôc vô cho ®êi sèng vµ nhu cÇu cña con ng­êi: +Hµng n¨m trªn toµn thÕ giíi, víi sù æn ®Þnh kho¶ng 300 triÖu hé n«ng d©n ®· ®ãng gãp, gi÷ vai trß lµ lùc l­îng chñ ®¹o trong nÒn n«ng nghiÖp toµn cÇu. S¶n xuÊt ra kho¶ng trªn 2000 triÖu tÊn l­¬ng thùc, trªn 200 triÖu tÊn h¹t cã dÇu vµ kho¶ng 1000 triÖu tÊn thÞt, s÷a, trøng, hµng tû tÊn rau, qu¶ cung cÊp cho gÇn 6 tû ng­êi. +ë MÜ, chØ víi kho¶ng 65% ®Êt n«ng nghiÖp, kinh tÕ hé n«ng d©n ®· t¹o ra mét l­îng n«ng s¶n chiÕm kho¶ng 70% gi¸ trÞ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, 50% s¶n l­îng ng« toµn thÕ giíi. +ë NhËt B¶n, kinh tÕ hé n«ng d©n ®· s¶n xuÊt ra mét khèi l­îng s¶n phÈm ®ñ cung cÊp cho nhu cÇu cña c¶ n­íc víi khèi l­îng: 100% nhu cÇu vÒ g¹o; 81% nhu cÇu vÒ thÞt; 98% nhu cÇu vÒ trøng; 90% ®Õn 95% nhu cÇu vÒ rau, qu¶... +ë ViÖt Nam chóng ta víi trªn 10 triÖu hé n«ng d©n, hµng n¨m ®· t¹o ra mét khèi l­îng n«ng s¶n thùc phÈn cùc lín víi sù tiÕn bé v­ît bËc, theo thèng kª n¨m 2000 th× khèi l­îng s¶n phÈm cña toµn ngµnh n«ng nghiÖp lµ: 35,36 triÖu tÊn l­¬ng thùc quy thãc, xuÊt khÈu ®¹t 3,6 triÖu tÊn g¹o, ®· trång ®­îc 717 ngh×n ha ng«, s¶n l­îng xuÊt khÈu cµ phª ®¹t 694 ngh×n tÊn, cao su ®¹t 280 ngh×n tÊn, s¶n l­îng thÞt, trøng liªn tôc t¨ng víi tèc ®é cao, chóng ta kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o nhu cÇu l­¬ng thùc, thùc phÈm cho nh©n d©n c¶ n­íc mµ cßn v­¬n lªn trë thµnh mét trong nh÷ng n­íc xuÊt khÈu n«ng s¶n lín trªn thÕ giíi. -H×nh thµnh ®¬n vÞ tÝch tô vèn cña x· héi. Kinh tÕ hé n«ng d©n víi ®Æc ®iÓm lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt c¬ së vµ tù chñ ®· ®ãng vai trß lµ ®¬n vÞ tÝch tô vèn cña x· héi, cïng vêi c¸c ®¬n vÞ trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c t¹o lªn mét tæng thÓ c¸c nguån vèn phôc vô cho nhu cÇu vÒ vèn cña toµn x· héi. Nguån vèn mµ c¸c hé n«ng d©n tÝch tô ®­îc lµ c¬ së cho viÖc chuyÓn tõ kinh tÕ tù tóc tù cÊp sang kinh tÕ hµng ho¸ víi hiÖu qu¶ cao mang l¹i. KÕt qu¶ Êy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh nghÒ trong n«ng nghiÖp, gãp phÇn tÝch cùc vµ to lín vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña minh, kinh tÕ hé n«ng d©n võa lµ ®¬n vÞ tÝch tô vèn, võa ®ãng vai trß lµ ®¬n vÞ gi¶i ng©n nguån vèn ®ã vµo viÖc t¸i s¶n xuÊt hoÆc më réng ngµnh nghÒ, t¹o nguån ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh kh¸c. -T¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh tÕ hé n«ng d©n cÇn sö dông nhiÒu lao ®éng víi sè ngµy c«ng rÊt cao. Tuy nhiªn víi mçi d¹ng hé kh¸c nhau, ë mçi thêi ®iÓm vµ thêi kú ph¸t triÓn cña hé kh¸c nhau mµ cã nhu cÇu vÒ lao ®éng kh«ng gièng nhau: +Sö dông lao ®éng gia ®×nh: Hé n«ng d©n chñ yÕu sö dông lao ®éng trong gia ®×nh vµ lao ®éng trong gia ®×nh còng lµ nguån chñ yÕu cung cÊp cho nhu cÇu cña hé, chóng ta ph¶i nãi r»ng ®a sè lao ®éng trong hé ®Òu lµm viÖc cho sù ph¸t triÓn vµ môc tiªu s¶n xuÊt còng nh­ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña hé n«ng d©n. +Sö dông lao ®éng gia ®×nh ngoµi ®é tuæi lao ®éng. HiÖn nay, mét t×nh tr¹ng kh¸ phæ biÕn lµ ë c¸c hé n«ng d©n, viÖc sö dông lao ®éng ngoµi ®é tuæi lao ®éng, ®ã lµ c¸c trÎ em vµ ng­êi lín tuæi, víi c¸ch tÝnh cø hai lao ®éng nµy b»ng mét lao ®éng chÝnh ®· gãp phÇn t¨ng thu nhËp cho hé, gi¶i phãng dÇn lùc l­îng lao ®éng chÝnh ra khái n«ng nghiÖp ®Õn mét møc hîp lý. +Sö dông lao ®éng lµm thuª: ViÖc sö dông lao ®éng lµm thuª rÊt Ýt khi xÈy ra ë nh÷ng hé tù tóc tù cÊp, s¶n xuÊt nhá nh­ng l¹i lµ viÖc lµm kh¸ phæ biÕn ë c¸c hé n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ s¶n xuÊt lín. Nh÷ng hé n«ng d©n nµy viÖc thuª m­ín thªm lao ®éng th­êng xuyªn hoÆc vµo thêi vô lµ ®iÒu cÇn thiÕt víi tiÒn c«ng hîp lý ®· t¹o ra mét sè l­îng c«ng ¨n viÖc lµm kh¸ lín cho nh÷ng lao ®éng d­ thõa ë n«ng th«n hiÖn nay. Kinh tÕ hé n«ng d©n, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn cña m×nh cÇn rÊt nhiÒu ngµy c«ng lao ®éng. Thùc tÕ ®· chøng minh qua nh÷ng n¨m võa qua, kinh tÕ hé n«ng d©n ®· gi¶i quyÕt cho hµng triÖu lao ®éng ë n«ng th«n n­íc ta, gãp phÇn quan träng vµo c«ng cuéc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. -Thùc hiÖn ph©n c«ng lao ®éng theo ®¬n vÞ kinh tÕ hé n«ng d©n. Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh kinh tÕ hé n«ng d©n ngµy cµng cã ®iÒu kiÖn ®Ó tÝch luü t¸i s¶n xuÊt theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u, khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ còng nh­ m¸y mãc ®­îc ¸p dông vµ sö dông vµo s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu. Tr×nh ®é, kü n¨ng, kinh nghiÖm cña ng­êi n«ng d©n ngµy cµng ®­îc n©ng lªn râ rÖt thªm vµo ®ã lµ sù phï hîp trong c¬ chÕ vµ c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc sÏ gióp cho s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn sè lao ®éng phôc vô cho nhu cÇu cña kinh tÕ hé vÒ n«ng nghiÖp ngµy cµng gi¶m, sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng d­ thõa lao ®éng trong n«ng nghiÖp. Sè lao ®éng d­ thõa nµy víi tr×nh ®é ngµy cµng ®­îc n©ng lªn sÏ chuyÓn dÞch sang lµm viÖc t¹i c¸c ngµnh, nghÒ kh¸c, nhÊt lµ c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy sÏ dÉn tíi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp trªn ®Çu ng­êi sÏ t¨ng, n¨ng xuÊt lao ®éng t¨ng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña mét lao ®éng sÏ kh«ng ngõng ®­îc n©ng lªn. -§æi míi kü thuËt s¶n xuÊt. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n víi t­ c¸ch lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ tån t¹i vµ lu«n ®æi míi cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi, ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung. Kinh tÕ hé n«ng d©n chÞu sù ¶nh h­ëng t¸c ®éng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, cña nhiÒu yÕu tè kh¸c. Qua qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, nã lu«n ph¸t triÓn h­íng tíi hoµn thiÖn m×nh, mµ ®æi míi vÒ kü thuËt s¶n xuÊt chØ lµ mét mÆt ®æi míi cña nã. Sù ®æi míi vÒ kü thuËt s¶n xuÊt cã ®­îc lµ do c¸c nguyªn nh©n t¸c ®éng sau ®©y: +Ng­êi n«ng d©n víi kinh nghiÖm s¶n xuÊt cña m×nh ngµy cµng lµm tèt h¬n c«ng viÖc cña m×nh, ph¸t hiÖn nh÷ng khã kh¨n cÇn kh¾c phôc vµ nh÷ng thuËn lîi cÇn khai th¸c ph¸t huy. +Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh, viÖc ®Çu t­ cho ®æi míi trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt lµ ®iÒu tÊt yÕu mµ viÖc häc hái khoa häc kü thuËt míi lµ viÖc lµm thùc sù cÇn thiÕt. +Trong ®êi sèng kinh tÕ hé n«ng d©n th× viÖc c¹nh tranh lµnh m¹nh, sù ghanh ®ua víi nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc sÏ lµ ®éng lù lµ nh©n tè tÝch cùc ®Çu t­ vµ häc hái. +Cïng víi sù quan t©m vÒ gi¸o dôc cña nhµ n­íc, c¸c m¹ng l­íi khuyÕn n«ng ngµy cµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× mét hÖ qu¶ lµ tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng trong hé n«ng d©n ngµy mét n©ng lªn. §iÒu nµy thùc sù lµ nh©n tè tÝch cùc gióp vËn dông tèt nh÷ng ®iÒu kiÖn vèn cã nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt trong n«ng hé ®­îc kÕt hîp cã khoa häc mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. +Qua thêi gian vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ®Çu t­ cña nhµ n­íc cho n«ng nghiÖp còng ngµy mét t¨ng, gãp phÇn khai th¸c tèt nh÷ng tiÒm n¨ng, ­u thÕ riªng cã cña hé. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nãi trªn kÕt hîp víi nhau mét c¸ch hµi hoµ, khoa häc, kinh nghiÖm truyÒn thèng kÕt hîp víi kü thuËt hiÖn ®¹i lµm cho s¶n phÈm s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu h¬n, chÊt l­îng tèt h¬n, gi¸ thµnh h¹ h¬n, lîi nhuËn thu ®­îc cao h¬n. §ã còng lµ môc tiªu cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n. S¶n xuÊt hµng ho¸ cã thÓ sím ®­îc ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ, nhÊt lµ c«ng nghÖ sinh häc vµo s¶n xuÊt. -Gi÷ g×n vµ lµm trong s¹ch m«i tr­êng sinh th¸i. VÊn ®Ò m«i tr­êng vµ « nhiÔm m«i tr­êng ngµy nay ®ang ®­îc toµn thÓ nh©n lo¹i quan t©m cïng gi¶i quyÕt. Gi÷ g×n vµ lµm trong s¹ch m«i tr­êng lµ vÊn ®Ò ®ang ®­îc ®Æt nªn vÞ trÝ hµng ®Çu hiÖn nay. Kinh tÕ hé n«ng d©n, hµng n¨m víi hµng triÖu ha c©y xanh c¸c lo¹i ®­îc gieo trång ®· gãp phÇn to lín vµo c«ng cuéc b¶o vÖ m«i tr­êng trªn thÕ giíi. §ã lµ ®iÒu mµ kh«ng ai trong chóng ta cã thÓ phñ nhËn. Tõ sù t×m hiÓu vÒ b¶n chÊt, ®Æc tr­ng vµ vai trß cña kinh tÕ hé n«ng d©n nh­ ®· nªu ë trªn, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh kinh tÕ hé n«ng d©n sÏ tån t¹i vµ lu«n lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ quan träng cña mäi quèc gia, sù ph¸t triÓn cña nã kh«ng nh÷ng lµm cho ®êi sèng cña ng­êi d©n ngµy cµng ®­îc n©ng cao, c¸c nguån lùc trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngµy cµng ®­îc khai th¸c ®Çy ®ñ mµ cßn cã t¸c dông to lín thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn, c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c: §èi t­îng s¶n xuÊt cña kinh tÕ hé n«ng d©n cã ®Æc ®iÓm riªng biÖt ®ã lµ c©y trång vµ vËt nu«i, lµ nh÷ng c¬ thÓ sèng, chóng sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn theo nh÷ng quy luËt sinh häc nhÊt ®Þnh. Lµ c¸c c¬ thÓ sèng, v× vËy chóng rÊt nh¹y c¶m víi m«i tr­êng tù nhiªn mçi sù thay ®æi vÒ thêi tiÕt, khÝ hËu, vÒ sù ch¨m sãc cña con ng­êi ®Òu cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña chóng, vµ tÊt nhiªn lµ ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng cña s¶n xuÊt. Do chóng cã ®Æc ®iÓm nh­ vËy nªn muèn ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt thiÕt ph¶i cã sù quan t©m ®óng mùc, th­êng xuyªn vµ thùc sù s¸t sao cña con ng­êi. Mçi sù biÕn ®æi, thay ®æi nhá cña nh÷ng c¬ thÓ sèng nµy con ng­êi ®Òu ph¶i biÕt, chóng cÇn ph¶i ®­îc ch¨m sãc ®óng lóc ®óng chç, ®óng khoa häc. §Ó lµm tèt nh÷ng ®iÒu nµy kh«ng mét chñ thÓ nµo kh¸c mµ chØ cã hé n«ng d©n ®¶m ®­¬ng næi. §Æc ®iÓm cã ®ã chØ phï hîp víi tr¸ch nhiÖm, chÊt l­îng cña lao ®éng gia ®×nh, phï hîp víi kiÓu tæ chøc s¶n xuÊt cña kinh tÕ hé n«ng d©n. -Thùc tÕ ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n ®· cho thÊy nhiÒu ­u ®iÓm mµ kh«ng mét chñ thÓ nµo cã ®­îc, h¬n thÕ n÷a ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n cßn gióp ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ gi¶i phãng lùc l­îng ,n¨ng lùc s¶n xuÊt ë n«ng th«n. ®©y lµ viÖc lµm thùc sù cã ý nghÜa víi bÊt kú mét nÒn kinh tÕ nµo, víi bÊt kú mét x· héi nµo. ViÖc ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm lµ ®iÒu cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña x· héi, cña con ng­êi. N¨ng lùc s¶n xuÊt ë n«ng th«n, nhiÒu khi cßn bÞ bã buéc, nh­ng nay nã ®· ®­îc gi¶i phãng, ®­îc ph¸t huy t¸c dông qua sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n. -Ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n sÏ gióp khai th¸c hÕt mäi tiÒm n¨ng, tiÒm lùc trong n«ng nghiÖp-n«ng th«n. Khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ ®Êt ®ai, c«ng cô lao ®éng...nh÷ng yÕu tè mµ chØ cã kinh tÕ hé míi sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt.S¶n xuÊt cña hé n«ng d©n mang tÝnh ®a d¹ng, tÝnh thÝch øng cao. Sù ph©n bè cña kinh tÕ hé mang tÝnh réng kh¾p. S¶n phÈm cña n«ng nghiÖp mang tÝnh liªn tôc, kh«ng ph©n chia thµnh c¸c b¸n thµnh phÈm, kh«ng tÝnh to¸n ®­îc kÕt qu¶ ngay ë mçi giai ®o¹n. Kinh tÕ hé n«ng d©n tån t¹i vµ ph¸t triÓn kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khã kh¨n t­ëng chõng kh«ng kh¾c phôc næi, khai th¸c ®­îc nh÷ng tiÒm n¨ng mµ kh«ng mét chñ thÓ nµo kh¸c khai th¸c ®­îc. Thùc tÕ ph¸t triÓn cña mçi nÒn kinh tÕ trong thêi gian võa qua ®· chøng minh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n lµ mét tÊt yÕu, kh¸ch quan, phï hîp víi quy luËt cña s¶n xuÊt n«ng nghÞªp. B»ng nh÷ng luËn gi¶i nh­ ®· nãi ë trªn, chóg ta ph¶i c«ng nhËn r»ng kinh tÕ hé n«ng d©n cã nh÷ng ­u ®iÓm mµ kh«ng chñ thÓ kinh tÕ nµo cã ®­îc. §iÒu nµy ®Æc biÖt ®óng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n-n¬i mµ nh÷ng tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn vÉn cßn khiªm tèn, ®ßi hái nhiÒu c«ng søc ®Çu t­ còng nh­ cÇn cã sù quan t©m ®óng møc cña nhµ n­íc th× sù ph¸t triÓn cña h×nh thøc kinh tÕ nµy lµ mét tÊt yÕu. N«ng nghiÖp lµ mét trong ba ngµnh chÝnh cÊu thµnh lªn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, tuy tõng thêi kú vµ ë mçi n­íc kh¸c nhau nã cã vÞ trÝ kh«ng gièng nhau, tuy nhiªn chóng ta ph¶i nãi r»ng n«ng nghiÖp lu«n ®ãng mét vai trß quan träng trong ®êi sèng cña nh©n d©n mçi n­íc. Sù phøc t¹p cña n«ng nghiÖp chØ phï hîp víi mét lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, mµ ë ®ã mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ®ã lµ kinh tÕ hé n«ng d©n. Thùc tÕ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc chóng ta còng cho thÊy nh÷ng ®iÒu t­¬ng tù. Qua nhiÒu n¨m kinh tÕ hé n«ng d©n kh«ng ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, thËm chÝ cßn cã thêi kú bÞ ®­a vµo ®èi t­îng cÇn c¶i t¹o vµ lo¹i bá ®· lµm cho bøc tranh kinh tÕ nãi chung vµ n«ng nghiÖp nãi riªng thùc sù ®en tèi, ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n thùc sù ®· ph¶i tr¶i qua nhiÒu khã kh¨n. NhËn thøc ®­îc sai lÇm nµy, cïng vêi hµng lo¹t sù ®æi míi, trong v¨n kiÖn §¹i héi VI cña §¶ng (1986) vµ trong HiÕn ph¸p cña n­íc CHXHCN ViÖt nam n¨m 1992, kinh tÕ hé n«ng d©n ®· ®­îc c«ng nhËn vµ ®­îc coi lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ tån t¹i tÊt yÕu, b×nh ®¼ng vµ l©u dµi. Trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua, nÒn kinh tÕ vµ n«ng nghiÖp n­íc ta ®· khëi s¾c, ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín, ®iÒu ®ã cã ®­îc cã mét sù ®ãng gãp rÊt lín cña kinh tÕ hé n«ng d©n. §iÒu nµy cµng mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, phï hîp víi quy luËt cña s¶n xuÊt n«ng nghÞªp. 2- Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng tíi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n. Cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh h­ëng tíi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n nh­ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, khÝ hËu, ®Êt ®ai, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« cña nhµ n­íc... mµ chóng ta cã thÓ ph©n tÝch øng víi mçi néi dung ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé. Tuy nhiªn, ë ®©y chóng ta chØ ®Ò cËp ®Õn mét sè nh©n tè chñ yÕu ¶nh h­ëng tíi viÖc chuyÓn kinh tÕ hé tõ tù cÊp tù tóc, s¶n suÊt nhá lªn s¶n xuÊt hµng ho¸ , kinh tÕ trang tr¹i-môc tiªu mµ kinh tÕ hé n«ng d©n cÇn v­¬n tíi trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña m×nh. a-Nhãm nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan: -Quy m« vµ diÖn tÝch ruéng ®Êt: chóng ta ®Òu biÕt r»ng ruéng ®Êt lµ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu vµ kh«ng thÓ thay thÕ ®èi víi n«ng nghiÖp nãi chung vµ kinh tÕ hé n«ng d©n nãi riªng. Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña hé n«ng d©n chñ yÕu diÔn ra trªn m¶nh ®Êt mµ hä ®ang cã quyÒn sö dông. Tuy nhiªn, ®Ó cã thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt lín , s¶n xuÊt hµng ho¸ ®­îc th× hé n«ng d©n cÇn cã sù tÝch tô vµ tËp trung ®Õn mét møc ®é ®ñ lín vµ hîp lý ®Êt ®ai. Tuú tõng hé, tuú tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ cÇn quy m« ruéng ®Êt kh¸c nhau nh­ng chóng cÇn liÒn kho¶nh vµ ®ñ lín. -Cã sù t¸c ®éng tÝch cùc vµ phï hîp trong c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc. §©y lµ nh©n tè thùc sù quan träng ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n. Mçi chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc ®­a ra ®Òu nh»m t¸c ®éng tíi mét mÆt nµo ®ã cña ®êi sèng x· héi. Vµ chÝnh s¸ch ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n còng vËy, còng nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu nµo ®ã mµ nhµ n­íc ®Ò ra. C¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc cã thÓ thóc ®Èy kinh tÕ hé n«ng d©n ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh­ng còng cã thÓ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nã. C¸c chÝnh s¸ch quan träng nh­: chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai, chÝnh s¸ch vÒ thÞ tr­êng, chÝnh s¸ch vÒ vèn, chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­... -Cã sù ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña c¬ së h¹ tÇng. C¬ së h¹ tÇng còng lµ mét nh©n tè quan träng trong sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n.qu¸ tr×nh tõ s¶n xuÊt, tiªu thô, trao ®æi, chuyÓn ®æi c¸c s¶n phÈm cña kinh tÕ hé cã ®­îc diÔn ra b×nh th­êng, su«n sÎ, thuËn lîi hay kh«ng phÇn lín phô thuéc vµo hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng nµy. C¬ së h¹ tÇng còng cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn gi¸ thµnh c¸c s¶n phÈm cña hé n«ng d©n. -Sù h×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt chuyªn m«n ho¸. H×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt chuyªn m«n hãa thùc sù lµ ®iÒu cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tõ hé tù cÊp tù tóc lªn hé s¶n xuÊt hµng ho¸. H×nh thµnh c¸c vïng chuyªn m«n ho¸ sÏ ®em l¹i nhiÒu thuËn lîi cho c¸c hé n«ng d©n, gióp thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt,tiªu thô s¶n phÈm, tËp trung ®ång nhÊt thÞ tr­êng ®Çu vµo, ®Çu ra... Tuy nhiªn sù h×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt chuyªn m«n ho¸ hoµn toµn ph¶i dùa trªn ®ßi hái kh¸ch quan, hîp lý cña vïng vµ t×nh h×nh kinh tÕ. -C«ng nghiÖp chÕ biÕn: §i ®«i víi viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ réng kh¾p cña c¸c hé n«ng d©n, viÖc h×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt chuyªn m«n ho¸ th× mét yªu cÇu ®Æt ra lµ thÞ tr­êng tiªu thô cÇn ®­îc quan t©m tháa ®¸ng, ®¶m b¶o ®em l¹i hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cho ng­êi n«ng d©n. Muèn vËy c«ng nghÖ chÕ biÕn cÇn ®i tr­íc mét b­íc, h×nh thµnh t¹i nh÷ng vïng nguyªn liÖu, t¹i nh÷ng khu trung t©m, trôc ®­êng giao th«ng thuËn tiÖn. Nh»m n©ng cao gi¸ trÞ vµ chÊt l­îng s¶n phÈm mµ ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt ra. -Qu¸ tr×nh hîp t¸c, liªn doanh, liªn kÕt vµ sù ho¹t ®éng cña hÖ thèng khuyÕn n«ng tõ trung ­¬ng tíi c¬ së. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lín, s¶n xuÊt hµng ho¸ th× viÖc hîp t¸c, liªn doanh, liªn kÕt lµ ®iÒu thùc sù cÇn thiÕt. Sù ho¹t ®éng cña hÖ thèng khuyÕn n«ng còng cã vai trß rÊt lín trong viÖc thóc ®Èy qu¸ tr×nh nµy. B»ng nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ cña m×nh, hÖ thèng khuyÕn n«ng cã thÓ lµm nhanh hay chËm qu¸ tr×nh chuyÓn tõ s¶n xuÊt tù cÊp tù tóc cña c¸c hé n«ng d©n sang s¶n xuÊt hµng ho¸. b-Nhãm nh©n tè chñ quan: -Kinh nghiÖm s¶n xuÊt cña ng­êi lao ®éng cïng víi tr×nh ®é häc vÊn kü n¨ng cña hä t¹o thµnh nh©n tè v« cïng quan träng trong viÖc ph¸t triÓn nµy. Ng­êi lao ®éng b»ng kinh nghiÖm thùc tÕ ®· tr¶i qua cïng víi nh÷ng vÊn ®Ò khoa häc kü thuËt míi tiÕp thu sÏ cã c¸ch kÕt hîp tèt nhÊt mäi t­ liÖu s¶n xuÊt vµ mäi tiÒm n¨ng mµ m×nh cã. Tuú tõng møc ®é thuÇn thôc vµ trang bÞ kiÕn thøc kh¸c nhau mµ ®em l¹i hiÖu qu¶ kh«ng gièng nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh÷ng nh©n tè chñ quan nµy thùc sù ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®i lªn cña c¸c hé n«ng d©n, ®Æc biÖt lµ tr×nh ®é h¹ch to¸n cña chñ hé gãp phÇn rÊt lín vµo sù thµnh c«ng cña c«ng viÖc. -Vèn ®· tÝch tô ®­îc vµ møc ®é trang bÞ t­ liÖu s¶n xuÊt cña c¸c hé n«ng d©n còng sÏ quyÕt ®Þnh sù thuËn lîi hay kh«ng trong viÖc ®Çu t­ s¶n xuÊt, chuyÓn dÞch nhanh hay chËm cña qu¸ tr×nh chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸. NhËn biÕt ®­îc nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan chñ yÕu nµy chóng ta cã thÓ khai th¸c ®­îc nh÷ng ®iÓm m¹nh mµ chóng ta ®· cã vµ kh«ng ngõng kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i mµ chóng ta vÉn cßn, nh­ vËy chóng ta sÏ ®Èy nhanh ®­îc qu¸ tr×nh chuyÓn tõ kinh tÕ hé tù cÊp tù tóc, s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt hµng ho¸ lín, kinh tÕ trang tr¹i. II- Kh¸i qu¸t sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi vµ n­íc ta. 1- Sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi. Kinh tÕ hé n«ng d©n ®· tån t¹i tõ rÊt sím trong lÞch sö vµ tr¶i qua nhiÒu b­íc th¨ng trÇm cïng víi c¸c h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi. Tuy nhiªn, nã chØ thùc sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë ba thÕ kû trë l¹i ®©y khi mµ c¸c cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· t¹o ra hµng lo¹t nh÷ng c«ng nghÖ, kü thuËt vµ c«ng cô s¶n xuÊt míi, t¹o ra b­íc ®ét ph¸ trong nÒn n«ng nghiÖp cña thÕ giíi. Hé n«ng d©n cho ®Õn nay ®· tån t¹i phæ biÕn trªn thÕ giíi, ë tÊt c¶ c¸c n­íc cã s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nh­ng chñ yÕu nã ®ang tån t¹i ë d¹ng hé n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ kinh tÕ trang tr¹i. Sau ®©y, ®Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ viÖc ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cho kinh tÕ hé n«ng d©n ë n­íc ta phï hîp víi quy luËt ph¸t triÓn n«ng nghiÖp nãi chung, chóng ta sÏ xem xÐt t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hé, kinh tÕ trang tr¹i ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi. Tõ ®ã chóng ta cã thÓ rót ra ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm vµ xu h­íng ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n. -V­¬ng quèc Hµ Lan. Lµ mét ®Êt n­íc nhá bÐ víi diÖn tÝch 41500 km2, d©n sè 14806000 ng­êi trong ®ã sè lao ®éng n«ng nghiÖp chØ chiÕm 5,7% d©n sè, nh­ng hµng n¨m ®· s¶n xuÊt ra mét l­îng l­¬ng thùc-thùc phÈm kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong n­íc mµ con xuÊt khÈu 48,3 tû Gulden s¶n phÈm n«ng nghiÖp n¨m 1990. Mçi mét lao ®éng n«ng nghiÖp ë Hµ Lan cã thÓ nu«i ®­îc 112 ng­êi. Toµn bé s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë Hµ Lan ®­îc tæ chøc chñ yÕu theo n«ng tr¹i. N¨m 1960 cã 300 ngh×n n«ng tr¹i th× ®Õn n¨m 1985 chØ cßn 138 ngh×n. C¸c n«ng tr¹i tæ chøc gän víi diÖn tÝch trung b×nh kho¶ng 10ha ®Êt canh t¸c, sö dông lao ®éng gia ®×nh lµ chÝnh. C¸c n«ng tr¹i ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ mäi dông cô, m¸y mãc cÇn thiÕt, sè n«ng tr¹i ch¨n nu«i chiÕm 17%. -ë Ph¸p: ®¬n vÞ s¶n xuÊt phæ biÕn trong n«ng nghiÖp lµ n«ng tr¹i gia ®×nh. N¨m 1956 ®· cã kho¶ng 2,5 triÖu n«ng tr¹i víi 4 triÖu lao ®éng canh t¸c trªn diÖn tÝch 32 triÖu ha.Quy m« canh t¸c b×nh qu©n cña mét n«ng tr¹i truíc ®©y lµ 15 ®Õn 20ha, nay t¨ng lªn 20®Õn50ha. Cã 70% n«ng tr¹i ch¨n nu«i tõ 20 bß s÷a trë lªn.N«ng tr¹i ë Ph¸p chñ yÕu sö dông lao ®éng vµ c«ng cô m¸y mãc cña gia ®×nh . -ë §an M¹ch: D©n sè cña§an M¹ch lµ 5 triÖu ng­êi, trong ®ã lao ®éng n«ng nghiÖp chiÕm 6% lùc l­îng lao ®éng toµn x· héi. NÒn n«ng nghiÖp cña §an M¹ch chñ yÕu c¬ cÊu theo c¸c ®¬n vÞ hé vµ trang tr¹i. Kho¶ng 87% c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt nµy sö dông lao ®éng lµ c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh vµ hä hµng th©n thiÕt lµm ë tÊt c¶ c¸c kh©u s¶n xuÊt.ChØ cã 13% sè ®¬n vÞ cã thuª lao ®éng song còng th­êng xuyªn tõ 2 ng­êi trë lªn.Nghµnh ch¨n nu«i cña §an M¹ch ph¸t triÓn kh¸ m¹nh, c¶ n­íc hiÖn nay cã kho¶ng 34 ngh×n ®µn bß s÷a.Mét ®iÒu kh¸ ®Æc biÖt ë ®©y lµ cã c¸c hÖ thèng tr­êng häc vµ c¸c tæ chøc riªng cña n«ng d©n chÞu tr¸ch nhiÖm ®µo t¹o nghÒ nghiÖp cho thanh niªn n«ng th«n. Mét n«ng d©n §an M¹ch cã thÓ s¶n xuÊt mét l­îng n«ng s¶n ®ñ cung cÊp cho kho¶ng 160 ng­êi. -ë Thuþ §iÓn: N«ng l©m nghiÖp ë n­íc nµy ®­îc tæ chøc chñ yÕu theo ®¬n vÞ n«ng tr¹i gia ®×nh. HiÖn nay c¶ n­íc cã kho¶ng 100 ngh×n n«ng tr¹i c¸c lo¹i. Quy m« b×nh qu©n mét n«ng tr¹i lµ 30ha ®Êt canh t¸c vµ 30 ®Çu gia sóc lín. Mét n«ng tr¹i lo¹i kh¸ th­êng canh t¸c 40ha ®Êt, ch¨m sãc 60 ha rõng vµ nu«i 25 bß s÷a, 25 bß thÞt.C¸c n«ng tr¹i th­êng canh t¸c trªn ®Êt riªng hoÆc thuª cña nhµ n­íc thêi h¹n tõ 5 ®Õn 25 n¨m.Mçi nong tr¹i b×nh qu©n cã 2 lao ®éng vµ hai m¸y kÐo. Hµng n¨m, ®¹i diÖn cña n«ng d©n, cña ng­êi tiªu dïng vµ ®¹i diÖn chÝnh phñ häp l¹i ®Ó ®Þnh gi¸ b¸n lÎ c¸c lo¹i n«ng s¶n thùc phÈm trong n¨m. -ë MÜ: Hoa Kú lµ n­íc tõ nhiÒu n¨m nay dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. N¨m 1987, xuÊt khÈu n«ng phÈm cña Hoa kú ®¹t 46 tû ®«la, ®ã lµ con sè cùc kú lín nãi lªn vÞ trÝ dÉn ®Çu cña hä. Ngoµi ®iÒu kiÖn thiªn thuËn lîi, kÕt qu¶ Êy cßn do yÕu tè tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý mang l¹i. Ng­êi MÜ thõ¬ng nãi “n«ng tr¹i gia ®×nh lµ linh hån, lµ tÕ bµo cña nÒn n«ng nghiÖp Hoa kú” vµ qu¶ thùc ®óng nh­ vËy. N¨m 1976, toµn n­íc MÜ cã 28 triÖu n«ng tr¹i víi kho¶ng 4,4 triÖu lao ®éng nh­ng ®Õn n¨m 1987 con sè nµy chØ cßn 2.176 ngh×n n«ng tr¹i víi 3,208 triÖu lao ®éng (ch­a ®Çy 2% d©n sè). Do quy m« vµ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nªn sè n«ng tr¹i vµ sè lao ®éng n«ng nghiÖp ngµy cµng gi¶m. Trong sè 1.733.683 n«ng tr¹i lo¹i nhá cã 1.721.816 n«ng tr¹i gia ®×nh (99,3%) do kü thuËt ngµy cµng hiÖn ®¹i nªn quy m« trung b×nh cña mét n«ng tr¹i còng kh«ng ngõng t¨ng lªn: 1940 lµ 40 ha; 1950 lµ 80 ha; 1960 lµ 120 ha; nh÷ng n¨m 80 tõ 150 ®Õn 200 ha vµ hiÖn nay kho¶ng 217 ha. C¸c n«ng tr¹i gia ®×nh së h÷u 228.576.692 ha ®Êt canh t¸c, nh­ng canh t¸c tíi 362.430.000 ha. Nh÷ng n«ng tr¹i lín, nh÷ng tËp ®oµn s¶n xuÊt cã trªn 10 lao ®éng chØ cã 1.797 ®¬n vÞ, së h÷u 4.527.466 ha, canh t¸c 5.811.539 ha. ë Hoa kú c¸c n«ng tr¹i chñ yÕu chØ sö dông lao ®éng gia ®×nh, Tuy nhiªn hä ®­îc hç trî bëi mét hÖ thèng c«ng cô vµ thiÕt bÞ v« cïng hiÖn ®¹i. Hµng n¨m, mét sè n«ng tr¹i bÞ ph¸ s¶n, cã kho¶ng 50.000 chñ ®Êt bÞ vì nî. -ë mét sè n­íc Ch©u ¸: BiÓu 1: Sè l­îng vµ quy m« n«ng tr¹i ë mét sè n­íc Ch©u ¸ N­íc  Sè l­îng n«ng tr¹i (triÖu)  Quy m« n«ng tr¹i (ha)    1970  1955  1970  1985   1-NhËt B¶n 2-Hµn Quèc 3-§µi Loan 4-Th¸i Lan 5-In®«nªxia 6-Philipin 7-Mianma 8-¢n §é 9-Pakistan 10-Srilanca 11-Nªpan  5,300 - 0,877 3,214 2,168 12,148 - 61,500 12,155 1,174 1,496  4.200 2,300 0,870 4,500 4,400 - 4,300 81,600 - - -  1,06 0,9 1,11 - - - - 2,62 2,37 1,59 1,22  1,20 - 1,00 5,60 3,66 1,88 2,00 2,60 3,80 - -   Nguån: Hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp ViÖt Nam-NXB Sù ThËt, 1992, trang 111. Nh×n chung quy m« n«ng tr¹i ë c¸c n­íc Ch©u ¸ vµo lo¹i thÊp cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy, trong ®ã nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do Ch©u ¸ chñ yÕu canh t¸c lóa n­íc nªn quy m« kho¶ng tõ 1,5 ®Õn 2 ha lµ hîp lý vµ hiÖu qu¶. Qua t×m hiÓu ë c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ hé n«ng d©n, ta cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt sau ®©y: -N«ng tr¹i gia ®×nh tuy quy m« kh«ng lín vµ ph©n t¸n ë n«ng th«n nh­ng nã ®· t¹o ra n¨ng suÊt, s¶n l­îng n«ng s¶n cao vµ tËp trung. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña n«ng tr¹i lµ do tÝnh ®Æc thï cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp quy ®Þnh. -C¸c n«ng tr¹i trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ lùc l­îng s¶n xuÊt hµng ho¸ chñ yÕu trong n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt lµ h­íng ra thÞ tr­êng nã kh¸c h¼n víi kinh tÕ tiÓu n«ng. -C¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c n«ng tr¹i rÊt ®a d¹ng cã n«ng tr¹i chuyªn s¶n xuÊt 1-2 lo¹i s¶n phÈm ngò cèc hoa qu¶, cµ phª, cao su hay ch¨n nu«i bß, lîn, gµ... cã n«ng tr¹i s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp, kÕt hîp trång trät víi ch¨n nu«i, víi nghÒ rõng hoÆc víi c¸c ngµnh phi n«ng nghiÖp. -§a sè c¸c n«ng tr¹i chØ sö dông lao ®éng gia ®×nh lµ chñ yÕu, sè n«ng tr¹i thuª lao ®éng kh«ng nhiÒu, nÕu cã chñ yÕu chØ thuª theo thêi vô vµ sè l­îng thuª kh«ng nhiÒu. V× lµ n«ng tr¹i gia ®×nh nªn cã n«ng tr¹i gåm nhiÒu thÕ hÖ. -PhÇn lín n«ng tr¹i canh t¸c trªn ruéng ®Êt cña riªng, cha truyÒn con nèi. Còng cã mét phÇn n«ng tr¹i canh t¸c ruéng ®Êt thuª dµi h¹n cña nhµ n­íc hay t­ nh©n. Quy m« cña c¸c n«ng tr¹i tuú vµo tr×nh ®é tranh bÞ tiÕn bé khoa häc kü thuËt mµ cã sù kh¸c nhau. DiÔn biÕn vÒ quy m« vµ sè l­îng diÔn ra tõ tõ trong mét thêi gian dµi vµ kh«ng ¶nh h­ëng tíi s¶n xuÊt, vµ n¨ng xuÊt ngµy cµng ®­îc n©ng lªn. -H×nh thøc sö dông c«ng cô lao ®éng còng cã sù kh¸c nhau, cã n«ng tr¹i tù bá vèn mua riªng m¸y mãc tù s¶n xuÊt còng cã n«ng tr¹i sö dông h×nh thøc hîp t¸c hoÆc ®i thuª. 2- Sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n ë n­íc ta. Trong h¬n mét thËp kû võa qua, cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi vµ sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña nÒn kinh tÕ, n«ng nghiÖp n­íc ta ®· cã mét b­íc tiÕn dµi trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña m×nh. §¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín trªn tÊt c¶ c¸c mÆt. Tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, th­êng xuyªn ph¶i nhËp l­¬ng thùc, thùc phÈm tõ n­íc ngoµi, ®Õn nay chóng ta ®· hoµn toµn tù tóc ®­îc sè l­îng l­¬ng thùc vµ thùc phÈm cho nhu cÇu trong n­íc. B¶o ®¶m sù Êm no trong ®êi sèng cña nh©n d©n vµ an ninh l­¬ng thùc quèc gia víi møc ®ä t¨ng tr­ëng hµng n¨m ®¹t 4,3%. N¨m 1997 so víi n¨m 1987 s¶n l­îng l­¬ng thùc t¨ng 1,8 lÇn, cµ phª t¨ng 20 lÇn, cao su t¨ng 3,5 lÇn, chÌ t¨ng 1,8 lÇn.Kh«ng nh÷ng thÕ, s¶n phÈm n«ng nghiÖp th­êng xuyªn chiÕm tû träng cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc, th­êng xuyªn chiÕm 40 ®Ðn 50% víi møc t¨ng trung b×nh ®¹t sÊp xØ 20% n¨m. Hµng n¨m thu vÒ hµng tû ®« la, gãp phÇn quan träng ®­a ®Êt n­íc v­ît qua khñng ho¶ng kinh tÕ, æn ®Þnh x· héi, t¹o ®iÒu kiÖn vµ tiÒn ®Ò tiÕn hµnh nh÷ng c¶i c¸ch s©u réng kh¸c ®Ó b­íc vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Gãp phÇn vµo nh÷ng thµnh tùu to lín ®ã, kinh tÕ hé n«ng d©n ViÖt nam ®ang dÇn kh¶ng ®Þnh vai trß vµ vÞ trÝ cña m×nh ®èi víi ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i dÔ dµng mµ chóng ta cã nh÷ng thµnh tùu nµy, ®ã lµ c¶ mét qu¸ tr×nh mµ kinh tÕ hé n«ng d©n ®· ph¶i tr¶i qua, cã nh÷ng lóc khã kh¨n, gian khæ, t­ëng chõng kh«ng thÓ thay ®æi, nh­ng chóng ta vÉn v­ît qua ®Ó cã ngµy h«m nay. Sau ®©y chóng ta sÏ ®Ò cËp ®Õn vµ ph©n tÝch tõng qu¸ tr×nh mµ kinh tÕ hé n«ng d©n n­íc ta ®· ph¶i tr¶i qua. a-Hé n«ng d©nViÖt nam d­íi chÕ ®é phong kiÕn, thùc d©n. Theo sè liÖu thèng kª tr­íc c¸ch m¹ng th¸ng t¸m - 1945, n«ng d©n ta chiÕm 97% tæng sè n«ng hé, nh­ng chØ cã 36% diÖn tÝch ruéng ®Êt. Kho¶ng 40% sè hé n«ng d©n cã chót Ýt ruéng t­, cßn l¹i 1/2(ë B¾c kú vµ Trung kú) vµ 2/3 sè hé (ë Nam kú) kh«ng cã lÊy mét “m¶nh ®Êt c¾m dïi”. Theo sè liÖu cña Yves Henry(1930) th×: -ë B¾c kú sè hé cã d­íi 0,36 ha chiÕm 61,8% ng­êi cã ruéng,sè cã tõ 0,36 ®Õn 1,8 ha chiÕm 28,8%. -ë Trung kú sè hé cã d­íi 0,5ha chiÕm 68,5%ng­êi cã ruéng, cã 0,5 ®Ðn 2,5 ha lµ 25,3% tæng sè chñ ruéng. -ë Nam kú sè hé cã d­íi 1ha chiÕm 33,6%, cßn sè hé cã 1 ®Õn 3 ha lµ 38%. Nh­ vËy phÇn lín n«ng d©n cã ruéng ë ViÖt nam thêi kú nµy chØ cã d­íi 1 ha, mµ sè nµy l¹i kh«ng ®«ng, tÇng líp n«ng d©n trong x· héi bÞ ph©n ho¸ thµnh nhiÒu thµnh phÇn: +Cè n«ng: v× kh«ng cã ruéng nªn chuyªn sèng b»ng nghÒ lµm thuª.Hä th­êng chØ cã viÖc lµm vµo hai th¸ng trong n¨m ®ã lµ hai vô th¸ng n¨m vµ th¸ng m­êi. Thµnh phÇn nµy ph¶i ¨n ®ãi tíi 7 ®Õn 8 th¸ng trong n¨m. +BÇn n«ng vµ trung n«ng líp d­íi: Thµnh phÇn nµy cã chót Ýt ruéng ®Êt vµ c«ng cô s¶n xuÊt. Th­êng ph¶i l·nh canh ruéng ®Êt cña ®Þa chñ ®Ó cµy cÊy thªm. ViÖc lµm thuª chØ lµ phô ®èi víi tÇng líp nµy. Nh÷ng ng­êi lÜnh canh ruéng ®Êt cña ®Þa chñ ®­îc gäi lµ nh÷ng t¸ ®iÒn. Hä ph¶i chÞu bao phÝ tæn tõ lóc cµy bõa, ch¨m sãc...VËy mµ sau mçi vô gÆt t¸ ®iÒn th­êng ph¶i nép cho ®Þa chñ 50 ®Õn75% hoa lîi. Ngoµi ®Þa t« chÝnh t¸ ®iÒn cßn ph¶i nép cho ®Þa chñ nhiÒu kho¶n ®Þa t« nh­ t« tr©u;t« n­íc; t« n«ng cô. Thµnh phÇn n«ng d©n nµy th­êng ph¶i chÞu ®ãi tõ 3 ®Õn 6 th¸ng trong mét n¨m. Trong thêi kú phong kiÕn vµ thùc d©n nµy ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n v« cïng cùc khæ, kinh tÕ hé n«ng d©n kh«ng cã c¬ may ph¸t triÓn. T« cao, tøc nÆng, s­u thuÕ chång chÊt lµm cho ng­êi n«ng d©n kh«ng ®ñ nu«i sèng m×nh vµ cµng kh«ng cã ®iÒu kiÖn c¶i tiÕn c«ng viÖc ®ång ¸ng. Ruéng ®Êt manh món, c«ng cô s¶n xuÊt cò kü, l¹c hËu nh­ ngµn n¨m tr­íc, phÇn lín b»ng tre, gç, Ýt c¸i b»ng kim lo¹i nªn võa nÆng nÒ, võa mau háng. Ng­êi ta dïng tr©u bß ®Ó kÐo cÇy, kh«ng cã tr©u bß th× ng­êi kÐo thay. C¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt v« cïng l¹c hËu nhÊt lµ c¸c vïng nói vµ d©n téc Ýt ng­êi. §· thÕ, nh÷ng n¨m m­a thuËn giã hoµ th× Ýt nh÷ng n¨m cã b·o lôt,s©u bÖnh...th× nhiÒu ¸p bøc bãc lét cïng víi sù tµn ph¸ cña thiªn nhiªn ®· k×m h·m ghª ghím søc s¶n xuÊt cña hµng triÖu n«ng d©n lao ®éng. N¨ng xuÊt c©y trång lao ®éng rÊt thÊp, trung b×nh lóa chØ ®¹t 10-12 t¹/ha. Tãm l¹i, d­íi chÕ ®é thùc d©n phong kiÕn, n«ng d©n n­íc ta r¬i vµo c¶nh “mét cæ ®«i ba trßng”. Hä bÞ c¸c tÇng líp ¨n b¸m trong x· héi lµ ®Õ quèc, phong kiÕn vµ t­ s¶n s©u xÐ. Lµm viÖc cùc nhäc mµ kh«ng ®­îc h­ëng kÕt qu¶ do m×nh lµm ra, cuéc sèng v« cïng khã kh¨n vµ vÊt v¶. b. Kinh tÕ hé n«ng d©n ViÖt Nam tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng 8 n¨m 1945. C¸ch m¹ng th¸ng 8 n¨m 1945 lµ mèc lÞch sö quan träng ®¸nh dÊu sù thay ®æi c¬ b¶n cña x· héi ViÖt nam, ®ång thêi lµ sù ®æi ®êi cña n«ng d©n ViÖt nam, t¹o lªn mét tiÒn ®Ò quan träng cho sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé n«ng d©n n­íc ta. -Tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng 8, ChÝnh Phñ ViÖt Nam D©n Chñ Céng Hoµ, nhµ n­íc c«ng n«ng ®Çu tiªn ë §«ng nam ¸ ®· tõng b­íc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ruéng ®Êt theo khÈu hiÖu “ng­êi cÇy cã ruéng” cña §¶ng céng s¶n, gi¶m t«, xo¸ nî... -§Çu n¨m 1954, kh¸ng chiÕn thùc d©n phÊp th¾ng lîi. Qua c¶i c¸ch ruéng ®Êt, n«ng d©n miÒm B¾c ®­îc chia 810.000 ha ruéng ®Êt tÞch thu cña ®Þa chñ. ë miÒn Nam, n«ng d©n ®­îc chia cÊp 750.000 ha ruéng ®Êt c¸c lo¹i, riªng ë Nam bé 564.547 ha ®· vÒ tay n«ng d©n lµm chñ. Thêi kú 1955-1957, hé n«ng d©n ë miÒn B¾c ®· thùc sù ®ãng vai trß ®iÒu hµnh s¶n xuÊt theo ®óng nghÜa lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ. Thêi gian nµy n«ng nghiÖp miÒn B¾c ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu lín. So víi thêi kú n¨m 1939 th× c¸c chØ tiªu cña nh÷ng n¨m 1955-1957 ®¹t nh­ sau: +S¶n l­îng quy thãc t¨ng 57%, riªng thãc t¨ng 53%. +N¨ng suÊt lóa t¨ng 30,8%, l­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng 43,6%. +§µn tr©u t¨ng 44%, ®µn bß t¨ng 39%, ®µn lîn t¨ng 20%. -Tõ n¨m 1958 ®Õn 1980, chñ tr­¬ng hîp t¸c ho¸ thùc chÊt lµ tËp thÓ ho¸ n«ng nghiÖp ®· lµm lu mê dÇn vai trß cña kinh tÕ hé n«ng d©n. Toµn bé c«ng viÖc tõ s¶n xuÊt tíi ph©n phèi s¶n phÈm ®Òu do HTX n«ng nghiÖp ®iÒu hµnh. -Tõ n¨m 1981 ®Õn 1987. Cïng víi sù ra ®êi cña chØ thÞ 100 cña Ban bÝ th­ trung ­¬ng §¶ng, n«ng nghiÖp n­íc ta ®· cã sù khëi s¾c b­íc ®Çu. Hé n«ng d©n ®· ®­îc ®¶m nhËn mét sè kh©u c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. G¾n quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi n«ng d©n víi kÕt qu¶ cuèi cïng nªn ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu to lín: Thêi kú 1981-1985 so víi thêi kú 1976-1980, s¶n l­îng l­¬ng thùc quy thãc t¨ng 27% n¨ng xuÊt lóa t¨ng 23,8%, diÖn tÝch c©y c«ng nhiÖp t¨ng 62,1%, ®µn bß t¨ng 33,2%, ®µn lîn t¨ng 22,1%, gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng n«ng nghiÖp t¨ng 5%/n¨m s¶n l­îng l­¬ng thùc b×nh qu©n t¨ng 4,83%/n¨m, l­îng l­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m. 1981: 273kg; 1982: 299 kg; 1983: 296 kg; 1984: 303 kg; 1985: 305 kg... ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n ®· ®­îc c¶i thiÖn mét b­íc ®¸ng kÓ. MÆc dï vËy nh­ng tÝnh tÝch cùc cña c¬ chÕ tho¸ng 100 chØ ph¸t huy ®­îc trong mét thêi gian ng¾n, cã nhiÒu tiªu côc x¶y ra vµ cÇn cã sù söa ®æi. -Thêi kú 1988 tíi nay: §øng tr­íc t×nh h×nh ®ã, th¸ng 4 n¨m 1988, Bé chÝnh trÞ ®· ra NghÞ quyÕt sè 10 vÒ ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ n«ng nghiÖp, x¸c lËp vÞ trÝ tù chñ cho hé n«ng d©n ë n­íc ta. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp n­íc ta ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn quan träng,ë c¸c ®Þa ph­¬ng ruéng ®Êt ®· ®­îc giao cho hé n«ng d©n sö dông l©u dµi. QuyÒn sö dông ruéng ®Êt l©u dµi cïng víi quyÒn sö h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt kh¸c lµ nguån gèc t¹o ra ®éng lùc míi thóc ®Èy hé n«ng d©n ch¨m lo s¶n xuÊt, ®ång thêi kh¾c phôc t×nh tr¹ng v« chñ trong qu¶n lý sö dông ®Êt ®ai vµ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt kh¸c trong nhiÒu n¨m ë n«ng th«n. HiÖn nay ë n­íc ta cã trªn 10 triÖu hé n«ng d©n víi 70% lao ®éng c¶ n­íc vµ 84% lao ®éng ë n«ng th«n. Theo sè liÖu ®iÒu tra cña ViÖn quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ n«ng nghiÖp t¹i 26 huyÖn thuéc c¸c vïng kh¸c nhau trong c¶ n­íc nh»m nghiªn cøu thùc tr¹ng kinh tÕ cña c¸c hé n«ng d©n, chóng ta cã nh÷ng sè liÖu nh­ sau: +B×nh qu©n nh©n khÈu vµ lao ®éng cña mçi hé ë c¸c vïng cã sù kh¸c nhau. ë Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c trung b×nh mét hé n«ng d©n cã tõ 4 ®Õn 5 nh©n khÈu vµ tõ 2 ®Õn 3 lao ®éng th× ë ®ång b»ng s«ng Hång vµ khu 4 cò c¸c con sè nµy t­¬ng øng lµ 4 ®Õn 5 vµ 1 ®Õn 3, ë Duyªn h¶i trung bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu long lµ 6 ®Õn 7 vµ 3 ®Õn 4; 70 ®Õn 80% chñ hé lµ nam giíi. Tr×nh ®é v¨n ho¸ trung b×nh ë ®ång b»ng s«ng Hång lµ líp 6 ®Õn 7; ë khu 4 cò, Trung du miÒn nói phÝa B¾c vµ Duyªn h¶i trung bé lµ líp 5 ®Õn 6; ®ång b»ng s«ng Cöu long lµ líp 3 ®Õn 4. +DiÖn tÝch canh t¸c trung b×nh cña mét hé: ë phÝa B¾c: 0,3-0,4 ha. Duyªn h¶i trung bé: 0,4-0,6 ha. §ång b»ng s«ng Cöu long: 0,6-1 ha. +C«ng cô lao ®éng cña hé n«ng d©n chñ yÕu lµ th« s¬, sè c¬ giíi ho¸, cã m¸y mãc phôc vô s¶n xuÊt rÊt Ýt. +HiÖn nay c¶ n­íc chóng ta cã: 14,8% sè hé n«ng d©n nghÌo (kho¶ng 1,5-1,6 triÖu hé) ®ang cßn ë tr×nh ®é s¶n xuÊt tiÓu n«ng tù cÊp tù tóc, nhiÒu khi kh«ng ®ñ ¨n. 62,8% sè hé n«ng d©n trung b×nh (kho¶ng 6,3-6,5 triÖu hé) chñ yÕu lµ s¶n xuÊt tù tóc, ®ñ ¨n, cã mét Ýt n«ng s¶n hµng ho¸ kh«ng ®¸ng kÓ. 22,4% sè hé kh¸ vµ giµu (kho¶ng 2,2-2,3 triÖu hé), b­íc ®Çu v­ît ra khái quü ®¹o cña nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng tù cÊp tù tóc ®Ó ®i vµo s¶n xuÊt hµng ho¸ víi c¸c møc ®é kh¸c nhau. + Chóng ta thùc sù vui mõng lµ cïng víi c¸c chÝnh s¸h ®æi míi vµ khuyÕn khÝch hé n«ng d©n ph¸t triÓn, ®Õn nay c¶ n­íc chóng t¸ cã trªn 100.000 trang tr¹i c¸c lo¹i. Con sè nµy tuy kh«ng lín ®èi víi mét sè n­íc trªn thÕ giíi nh­ng ®èi víi chóng ta nã lµ mét sù thµnh c«ng ghi nhËn sù ph¸t triÓn b­íc ®Çu lªn s¶n xuÊt lín, s¶n xuÊt hµng ho¸ cña hé n«ng d©n Vi

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • doc16527.DOC
Tài liệu liên quan