Một số giải pháp thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu cà phê của công ty Intimex

Së dÜ cã ®­îc thµnh qu¶ ®ã lµ bëi nhiÒu nguyªn nh©n, tr­íc hÕt ®ã lµ nguån lîi cã ®­îc tõ viÖc trång cµ phª. C©y cµ phª lµ lo¹i c©y c«ng nghiÖp ®Æc s¶n cña vïng nhiÖt ®íi mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n nhiÒu nÕu ®em so víi viÖc trång c¸c lo¹i c©y n«ng s¶n kh¸c. Theo tÝnh to¸n, viÖc trång 1 ha cµ phª th­êng mang l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao gÊp 1,5 lÇn so víi trång 1 ha lóa vµ gÊp tõ 5 ®Õn 10 lÇn so víi viÖc trång mét sè lo¹i c©y c«ng nghiÖp kh¸c. H¬n n÷a cïng víi sù ®æi míi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, chóng ta cã nhiÒu c¬ héi giao l­u bu«n b¸n víi thÕ giíi bªn ngoµi h¬n, hµng hãa cña ViÖt Nam mµ cô thÓ lµ mÆt hµng cµ phª cã ®iÒu kiÖn th©m nhËp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. §iÒu ®ã chÝnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy ngµnh cµ phª ph¸t triÓn. Ngoµi ra cßn cã mét nguyªn nh©n hÕt søc quan träng kh¸c ®ã lµ sù nh¹y c¶m cña nh÷ng ng­êi trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª. Nhê n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng thÕ giíi cïng viÖc ®Èy m¹nh ¸p dông kü thuËt canh t¸c, chó träng ®Çu t­ th©m canh, t¨ng c­êng khai hoang n©ng cao diÖn tÝch trång cµ phª mµ n¨ng suÊt còng nh­ s¶n l­îng cµ phª cña ViÖt Nam ®· t¨ng nhanh chãng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Liªn tôc nhiÒu n¨m n¨ng suÊt t¨ng râ rÖt tõ 600-700 kg nh©n/ ha nay ®¹t b×nh qu©n 1,4 tÊn nh©n/ ha, c¸ biÖt cã n¬i 4- 4,5 tÊn nh©n/ ha. World Bank ®¸nh gi¸ n¨m 1996 n¨ng suÊt cµ phª vèi (Robusta) cña ViÖt Nam (1,48 tÊn/ ha) xÕp nh× thÕ giíi, sau Costa Rica (1,6 tÊn/ ha), trªn Th¸i Lan (0,99 tÊn/ ha). Cïng víi n¨ng suÊt, diÖn tÝch vµ s¶n l­îng cµ phª cña ViÖt Nam còng ®ang ë møc rÊt cao, cã xu h­íng tiÕp tôc t¨ng. BiÓu 2: S¶n xuÊt cµ phª ViÖt Nam giai ®o¹n 1991 - 2000 N¨m ChØ tiªu 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 DiÖn tÝch (1000 ha) 135,5 135,5 143 148,8 164,6 186 254 296 350 420 DT t¨ng so víi niªn vô tr­íc(1000 ha) 0 7,5 5,8 15,8 37,2 68 42 54 70 SL cµ phª ( 1000 tÊn) 82,5 131,4 145,2 179 212,5 235 362 400 420 600 SLt¨ng so víi niªn vô tr­íc(1000tÊn) 48,9 13,8 33,8 33,5 22,5 127 38 20 180 N¨ng suÊt (tÊn/ha) 0,61 0,97 1,02 1,20 1,29 1,26 1,43 1,35 1,20 1,43 NS t¨ng so víi niªn vô tr­íc (tÊn/ha) 0,36 0,05 0,18 0,09 -0,03 0,17 -0,08 -0,15 0,23 (Nguån: Niªn gi¸m thèng kª ViÖt Nam 1991 - 2000) Qua b¶ng sè liÖu trªn chóng ta nhËn thÊy r»ng diÖn tÝch cµ phª VN t¨ng rÊt m¹nh vµ cßn tiÕp tôc t¨ng. §©y chÝnh lµ kÕt qu¶ tõ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn cµ phª cña chÝnh phñ trong kinh tÕ hé gia ®×nh, t­ nh©n kÕt hîp víi ®Çu t­ hç trî cña Nhµ n­íc qua c¸c ch­¬ng tr×nh ®Þnh canh, ®Þnh c­, phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc. Bªn c¹nh mÆt ®¸ng mõng, diÖn tÝch t¨ng m¹nh còng ph¶n ¸nh mét t×nh tr¹ng ®¸ng ng¹i ®ã lµ sù ph¸t triÓn v­ît tÇm kiÓm so¸t cña cµ phª trång míi.§©y lµ mét trë ng¹i trong c«ng t¸c chØ ®¹o kinh doanh xuÊt khÈu. Nh­ vËy nÕu nh­ trong c¶ thêi kú 100 n¨m ph¸t triÓn tíi n¨m 1985 ngµnh cµ phª ViÖt Nam míi ®¹t s¶n l­îng kho¶ng 12 ngµn tÊn th× trong c¸c n¨m cña thËp kû 90 mçi n¨m s¶n l­îng cµ phª cña ViÖt Nam ®Òu t¨ng hµng chôc ngµn tÊn, thËm chÝ tõ n¨m 96 tíi n¨m 97 s¶n l­îng ®· t¨ng 127 ngh×n tÊn. Tuy nhiªn ®ã míi chØ lµ nh÷ng con sè thÓ hiÖn bÒ næi cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam. Thùc tÕ cho thÊy mÆc dï ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng tù hµo trong viÖc n©ng cao diÖn tÝch, n¨ng suÊt, còng nh­ s¶n l­îng nh­ng chóng ta cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n trong c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt cµ phª sau thu ho¹ch. C¸c hé n«ng d©n hÇu nh­ chØ s¶n xuÊt theo h­íng tù ph¸t, Ýt cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn l©u dµi, v× vËy c¸c vÊn ®Ò vÒ c«ng nghÖ, kü thuËt sau thu ho¹ch hÇu nh­ bÞ bá trèng, ®iÒu ®ã ®· lý gi¶i lý do t¹i sao trong thêi gian gÇn ®©y cµ phª ViÖt Nam kh«ng cßn ®­îc ®¸nh gi¸ cao vÒ chÊt l­îng nh­ tr­íc kia. Theo thèng kª vµo ®Çu niªn vô 94/95 c¸c n«ng tr­êng vµ c¸c héi n«ng d©n chØ míi ®¸p øng ®­îc kho¶ng 30% tæng s¶n l­îng cµ phª thu ho¹ch ®­îc ph¬i vµ sÊy kh« theo ®óng tiªu chuÈn kü thuËt. NghÜa lµ 70% cßn l¹i kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu kü thuËt vµ sù sót gi¶m vÒ chÊt l­îng sÏ lµ mét tÊt yÕu. §Õn n¨m 1997 tØ lÖ nµy nhÝch lªn 45% t­¬ng ®­¬ng 170.000 tÊn trong tæng sè 360.000 tÊn cµ phª cña c¶ n­íc. Nhê sù quan t©m vµ h­íng dÉn cña ngµnh cµ phª ®èi víi c¸c hé s¶n xuÊt ®¬n lÎ mµ tíi ®Çu n¨m 99 toµn ngµnh cµ phª ®· ®­îc ®Çu t­ m¸y mãc thiÕt bÞ ®¶m b¶o cho kho¶ng 70% s¶n l­îng cµ phª s¶n xuÊt ra ®¹t chÊt l­îng cao ®¸p øng ®ßi hái cña thÞ tr­êng quèc tÕ. Bªn c¹nh ®ã trong mét vµi n¨m gÇn ®©y chóng ta ®· cè g¾ng chuyÓn h­íng sang s¶n xuÊt cµ phª hßa tan nh»m ®­a s¶n phÈm tiªu dïng cuèi cïng tíi ng­êi tiªu dïng trong n­íc vµ ng­êi tiªu dïng quèc tÕ. KÕt qu¶, trong n¨m 98 chóng ta ®· s¶n xuÊt ®­îc kho¶ng 2100 tÊn vµ xuÊt khÈu gÇn 1000 tÊn, høa hÑn nh÷ng b­íc ph¸t triÓn míi trong t­¬ng lai. 1.2. T×nh h×nh xuÊt khÈu. Cïng víi nh÷ng thµnh tùu to lín mµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc trong thêi gian qua, lÜnh vùc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam còng ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn v« cïng quan träng. §ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn ®ã ngµnh cµ phª ®· thùc hiÖn sù kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß cña m×nh. Sù t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam kh«ng nh÷ng ®­îc nh×n nhËn trong néi t¹i nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc mµ cßn ®­îc c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­ ICO, ESCAP, ... c«ng nhËn. a. Kim ng¹ch, khèi l­îng, gi¸ c¶. Do s¶n xuÊt cµ phª trong n­íc ph¸t triÓn liªn tôc trong nhiÒu n¨m qua mµ khèi l­îng cµ phª xuÊt khÈu còng cã sù gia t¨ng m¹nh mÏ. Tõ chç mçi n¨m ViÖt Nam chØ xuÊt khÈu ®­îc 5 ®Õn 7 ngh×n tÊn cµ phª víi kim ng¹ch ch­a khi nµo v­îi qu¸ 10 triÖu USD Mü th× tíi nay ®· lµ mét trong n¨m mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ®Êt n­íc. Tõ n¨m 1994 kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam ®· v­ît qua con sè 400 triÖu USD, ®­a ViÖt Nam trë thµnh mét trong 3 n­íc xuÊt khÈu nhiÒu cµ phª nhÊt khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng lµ : Ên §é, Indonesia vµ ViÖt Nam . BiÓu 3: Kim ng¹ch, khèi l­îng, gi¸ xuÊt khÈu mÆt hµng cµ phª cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1990 - 1998. N¨m ChØ tiªu 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Khèi l­îng (1000 tÊn) 89,6 93,5 116,2 106 170 210 233 360 390,4 Gi¸ c¶ (USD /tÊn) 850 830 720 900 2.647 2.633 1.814 1.210 1.526 Kim ng¹ch (triÖu USD ) 76,16 77,61 83,66 95,40 450,0 500,0 422,0 416,6 592,2 (Nguån: Tæng hîp tõ thêi b¸o kinh tÕ ) Qua b¶ng trªn chóng ta cã thÓ dÔ dµng nhËn thÊy kim ng¹ch vµ khèi l­îng cµ phª xuÊt khÈu trong thêi kú 90 - 97 ®­îc chia thµnh hai giai ®o¹n: 90 - 93 vµ 94 - 97. Trong giai ®o¹n ®Çu khèi l­îng xuÊt khÈu dao ®éng ë møc trªn d­íi 100 ngµn tÊn cßn kim ng¹ch trung b×nh kho¶ng 80 triÖu USD. Suèt nh÷ng n¨m nay tuy cã sù t¨ng tr­ëng trong xuÊt khÈu song sù t¨ng tr­ëng nµy lµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh vµ kh«ng x¶y ra ®ét biÕn nµo. Tuy nhiªn b­íc sang n¨m 1994 xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam thùc sù ®· cã b­íc nh¶y vät vÒ c¶ khèi l­îng còng nh­ kim ng¹ch, ®Æc biÖt kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª ®· t¨ng gÇn 500% tõ 95,4 triÖu USD lªn 450,0 triÖu USD. Trong khi ®ã, l­îng cµ phª xuÊt khÈu chØ t¨ng kho¶ng 150% tõ 106 ngµn tÊn lªn 170 ngµn tÊn, ®iÒu ®ã ®­îc gi¶i thÝch qua sù biÕn ®éng cña gi¸ cµ phª. Nh÷ng n¨m sau ®ã tuy khèi l­îng xuÊt khÈu ®· t¨ng liªn tôc lªn 210 ngµn tÊn n¨m 95, 233 ngµn tÊn n¨m 96 vµ 360 ngµn tÊn n¨m 97 nh­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª l¹i kh«ng hÒ t¨ng, thËm chÝ n¨m 97 cßn gi¶m xuèng 416,6 triÖu USD. N¨m 98 ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu ®­îc 390.405 tÊn cµ phª ®¹t kim ng¹ch 592.279 ngµn USD ®­a ViÖt Nam trë thµnh n­íc thø 3 vÒ xuÊt khÈu cµ phª trªn thÕ giíi, ngang víi Mªhic«, sau Braxin vµ Colombia. §ång thêi hiÖn nay ViÖt Nam còng lµ n­íc xuÊt khÈu cµ phª Robusta lín nhÊt thÕ giíi. b. ThÞ tr­êng. §Õn cuèi n¨m 1998 cµ phª ViÖt Nam ®· cã mÆt ë h¬n 50 n­íc vµ khu vùc l·nh thæ víi c¸c b¹n hµng chñ yÕu lµ Mü, §øc, Ph¸p , ... Tuy nhiªn ViÖt Nam chØ míi tham gia xuÊt khÈu cµ phª sang thÞ tr­êng Mü trong vßng 5 n¨m trë l¹i ®©y nh­ng hiÖn nay Mü ®· lµ b¹n hµng nhËp khÈu cµ phª lín nhÊt, trung b×nh hµng n¨m Mü nhËp khÈu kho¶ng 25% tæng khèi l­îng cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã c¸c n­íc thuéc liªn minh ch©u ¢u (EU) còng nhËp khÈu mét khèi l­îng kh¸ lín, nÕu tÝnh chung toµn bé khu vùc nµy th× l­îng nhËp khÈu ®· chiÕm h¬n 50% tæng khèi l­îng xuÊt khÈu, t­¬ng ®­¬ng kho¶ng 200 ngµn tÊn/n¨m. Ngßai ra thÞ tr­êng NhËt còng tiªu thô mét khèi l­îng ®¸ng kÓ cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Hµng n¨m NhËt nhËp kho¶ng 12.000 tÊn cµ phª tõ ViÖt Nam. Tuy vËy víi mét thÞ tr­êng cã møc nhËp khÈu trung b×nh hµng n¨m tíi trªn 5 triÖu bao th× ®©y thùc sù chØ lµ con sè khiªm tèn. Bªn c¹nh ®ã, ViÖt Nam cßn xuÊt khÈu cµ phª sang thÞ tr­êng mét sè n­íc thuéc khu vùc ch©u ¸ nh­ Singapore, Hång K«ng, .... Tr­íc ®©y c¸c thÞ tr­êng nµy ®· tõng lµ b¹n hµng nhËp khÈu cµ phª chñ yÕu cña ViÖt Nam khi ViÖt Nam chØ míi tham gia thÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi, nh­ng hiÖn nay tû träng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam sang c¸c n­íc nµy ®ang cã xu h­íng gi¶m sót. Dù b¸o trong thêi gian tíi xuÊt khÈu cña cµ phª ViÖt Nam vÉn sÏ tËp trung chñ yÕu vµo mét sè thÞ tr­êng lín nh­ B¾c Mü vµ Liªn minh ch©u ¢u (EU) c¸c thÞ tr­êng kh¸c vÉn sÏ ®ãng vai trß hç trî nh»m ®a d¹ng hãa thÞ tr­êng cµ phª xuÊt khÈu ViÖt Nam . 2. T×nh h×nh bu«n b¸n cµ phª trªn thÕ giíi. Cïng víi viÖc gia t¨ng vÒ s¶n l­îng t×nh h×nh bu«n b¸n cµ phª trªn thÞ tr­êng thÕ giíi còng trë nªn nhén nhÞp h¬n trong nh÷ng thËp kû trë l¹i ®©y. Cµ phª vµ c¸c s¶n phÈm tõ cµ phª dÇn cã ®­îc vai trß quan träng h¬n trong mËu dÞch thÕ giíi, hµng n¨m kim ng¹ch bu«n b¸n cµ phª thÕ giíi ®· v­ît qu¸ cßn sè 10 tØ ®« la Mü, ®­a nã trë thµnh mét trong nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n ®¹t gi¸ trÞ kim ng¹ch cao nhÊt trong th­¬ng m¹i thÕ giíi. 2.1. C¸c n­íc xuÊt khÈu chñ yÕu. HiÖn nay, c¸c n­íc s¶n xuÊt cµ phª chñ yÕu trªn thÕ giíi còng ®ång thêi lµ nh÷ng quèc gia xuÊt khÈu nhiÒu s¶n phÈm cµ phª nhÊt. Tuy nhiªn, kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña hä ch­a t­¬ng xøng víi l­îng s¶n xuÊt còng nh­ xuÊt khÈu do c¸c n­íc nµy cßn cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ mÆt kü thuËt chÕ biÕn ®Ó cã ®­îc nh÷ng s¶n phÈm cµ phª cã chÊt l­îng còng nh­ gi¸ trÞ cao. V× vËy míi cã hiÖn t­îng mét sè n­íc võa lµ nhËp khÈu võa lµ nhµ xuÊt khÈu lín trªn thÞ tr­êng cµ phª. §Ó h¹n chÕ ®iÒu nµy vµ kh¼ng ®Þnh h¬n n÷a chç ®øng cña m×nh trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu, trong mét vµi n¨m trë l¹i ®©y c¸c n­íc xuÊt khÈu cµ phª chñ yÕu thuéc nhãm c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· cè g¾ng ®Èy m¹nh ®Çu t­ vÒ mÆt c«ng nghÖ ®Ó h¹n chÕ dÇn viÖc xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm s¬ chÕ cã gi¸ trÞ thÊp, t¨ng c­êng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng chñng lo¹i s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, ®· qua tinh chÕ, kh«ng ph¶i tr¶i qua c«ng ®o¹n s¶n xuÊt thuéc mét n­íc ph¸t triÓn thø ba nh»m n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª t­¬ng øng víi khèi l­îong. BiÓu 4: Mét sè n­íc xuÊt khÈu cµ phª chñ yÕu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi (§¬n vÞ: triÖu bao) Niªn vô Tªn n­íc 1991 1992 1992 1993 1993 1994 1994 1995 1995 1996 1996 1997 1997 1998 Braxin 21,000 17,600 16,900 16,800 13,655 17,318 15,181 Colombia 15,400 14,500 12,700 10,300 12,900 10,900 10,776 Indonesia 4,000 4,500 5,500 3,900 6,195 5,833 4,725 Codivoa 3,500 4,900 3,400 2,400 2,600 3,500 4,571 Mexico 3,000 3,100 3,600 3,600 4,576 4,380 3,829 Uganda 2,013 2,010 2,980 2,238 4,150 4,230 2,928 Goatemala 3,200 4,300 3,400 3,300 3,720 4,000 3,765 Etiopia 0,699 1,160 1,332 1,321 1,300 1,200 2,017 Kenia 1,399 1,412 1,460 1,251 1,200 1,150 0,769 ViÖt Nam 1,100 2,200 2,700 2,500 3,883 6,000 5,983 C¸c n­íc kh¸c 20,210 21,910 19,470 19,470 16,121 13,098 22,072 ThÕ giíi 75,500 77,600 67,200 67,200 73,300 71,600 74,916 (Nguån: Tæ chøc cµ phª thÕ giíi - ICO) Qua b¶ng trªn chóng ta cã thÓ thÊy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cµ phª xuÊt khÈu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng lín. Ngo¹i trõ niªn vô 94/95 l­îng cµ phª trao ®æi gi¶m cßn 67,2 triÖu bao, cßn nh÷ng niªn vô cßn l¹i hÇu hÕt ®Òu ®¹t trªn 71 triÖu bao, trong ®ã niªn vô cao nhÊt (92/93) ®· ®¹t 77,6 triÖu bao. Tuy nhiªn, nÕu xÐt cô thÓ tõng n­íc th× s¶n l­îng xuÊt khÈu l¹i cã nh÷ng biÕn ®éng ®¸ng kÓ. VÝ dô: trong niªn vô 91/92 Braxin ®· xuÊt khÈu tíi 21 triÖu bao, nh­ng trong nh÷ng niªn vô sau ®ã l­îng xuÊt khÈu cña n­íc nµy ®· liªn tôc gi¶m sót, cho tíi niªn vô 95/96 con sè nµy chØ cßn 13,655 triÖu bao, nhØnh h¬n Colombia chót Ýt, tíi niªn vô 96/97 l­îng xuÊt khÈu cña Braxin míi cã dÊu hiÖu phôc håi. Còng nh­ thÕ, l­îng cµ phª xuÊt khÈu cña Colombia, mét n­íc kh¸c thuéc Ch©u Mü La Tinh còng ®· gi¶m 1/3, tõ 15,4 triÖu bao niªn vô 91/92 xuèng cßn 10,7 triÖu bao nªn vô 97/98. Ngo¹i trõ hai tr­êng hîp trªn l­îng xuÊt khÈu cña t¸m n­íc cßn l¹i hÇu hÕt ®Òu t¨ng tr­ëng d­¬ng, tuy møc ®é cã kh¸c nhau. Trong sè ®ã ®¸ng chó ý nhÊt ph¶i kÓ tíi ViÖt Nam. NÕu nh­ s¶n l­îng xuÊt khÈu trong niªn vô 91/92 cña ViÖt Nam míi chØ dõng l¹i ë con sè khiªm tèn lµ 1,1 triÖu bao, ®øng thø 9 trong sè 10 quèc gia xuÊt khÈu cµ phª lín nhÊt thÕ giíi th× chØ 4 n¨m sau ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu gÇn 4 triÖu bao vµ tíi niªn vô 96/97 ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu 6 triÖu bao cµ phª v­¬n lªn ®øng hµng thø ba trªn thÕ giíi. 2.2. C¸c n­íc nhËp khÈu chñ yÕu. NÕu nh­ c¸c n­íc xuÊt khÈu cµ phª chñ yÕu trªn thÕ giíi ®Òu lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn th× c¸c n­íc nhËp khÈu chñ yÕu ®Òu lµ c¸c quèc gia ph¸t triÓn vµ ®a phÇn trong sè ®ã lµ c¸c quèc gia thuéc nhãm c«ng nghiÖp ph¸t triÓn (G7) nh­: Mü, §øc, NhËt, ... B¶ng sau sÏ cho chóng ta thÊy râ t×nh h×nh nhËp khÈu cña c¸c n­íc nµy trong thêi gian gÇn ®©y: BiÓu 5: Mét sè n­íc nhËp khÈu cµ phª chñ yÕu trªn thÕ giíi. (§¬n vÞ: triÖu bao) N¨m Tªn n­íc 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Mü 22,937 19,324 16,169 17,104 19,434 19,834 18,526 §øc 13,907 13,526 13,674 12,806 13,577 14,356 9,754 Italia 4,595 5,594 5,555 5,387 5,607 5,703 4,912 NhËt 5,652 5,514 6,040 5,324 5,619 5,603 6,017 Ph¸p 6,660 6,531 6,486 6,246 6,695 6,724 5,320 Anh 3,047 3,173 3,395 2,782 3,113 3,104 2,674 C¸c n­íc kh¸c 34,100 35,730 38,630 31,950 28,250 26,072 27,134 ThÕ giíi 90,900 89,400 90,000 81,600 82,300 81,406 75,607 (Nguån: Tæ chøc cµ phª thÕ giíi - ICO) Nh­ chóng ta thÊy ë trªn, t×nh h×nh nhËp khÈu cµ phª ë c¸c n­íc nhËp khÈu chñ yÕu kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng lín nh­ c¸c n­íc xuÊt khÈu. §iÒu ®ã cho thÊy nhu cÇu tiªu dïng còng nh­ nhËp khÈu cµ phª trªn thÕ giíi t­¬ng ®èi æn ®Þnh vµ phô thuéc nhiÒu vµo n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c quèc gia xuÊt khÈu. Trong sè c¸c n­íc nhËp khÈu nhiÒu cµ phª nhÊt Mü lu«n chiÕm vÞ trÝ dÉn ®Çu víi møc trªn d­íi 20 triÖu bao, gÇn t­¬ng ®­¬ng møc xuÊt khÈu cña Braxin. HiÖn nay, ng­êi Mü ®ang cã xu h­íng chuyÓn sang sö dông c¸c lo¹i cµ phª cã chÊt l­îng cao v× vËy l­îng nhËp khÈu cµ phª hßa tan tõ c¸c n­íc kh¸c ®· gi¶m nhiÒu, thay vµo ®ã l­îng nhËp khÈu cµ phª hßa tan tõ c¸c n­íc kh¸c ®· gi¶m nhiÒu, thay vµo ®ã l­îng nhËp khÈu cµ phª hßa tan ch­a qua chÕ biÕn l¹i t¨ng ®¸ng kÓ nh»m phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt c¸c lo¹i cµ phª cã chÊt l­îng ®Æc biÖt ë trong n­íc. TiÕp ®ã lµ §øc víi møc nhËp khÈu n¨m 1997 lµ 14,356 triÖu bao. C¸c n­íc NhËt, Itailia, Ph¸p nhËp khÈu l­îng cµ phª gÇn nh­ nhau, kho¶ng trªn d­íi 6 triÖu bao/n¨m. §øng cuèi cïng trong sè c¸c n­íc kÓ trªn lµ Anh víi l­îng nhËp khÈu hµng n¨m kho¶ng 3 triÖu bao. So víi c¸c n­íc kh¸c thuéc lôc ®Þa ch©u ¢u th× ng­êi Anh tá ro kh«ng mÆn mµ víi cµ phª l¾m, l­îng tiªu thô cµ phª b×nh qu©n trªn ®Çu ng­êi ë Anh thuéc vµo diÖn thÊp trªn thÕ giíi nÕu so víi c¸c n­íc cã cïng tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. Ngoµi ra c¸c n­íc cßn l¹i còng chiÕm kho¶ng 30% tæng nhu cÇu nhËp khÈu cµ phª trªn thÕ giíi, c¸ biÖt nh­ n¨m 94 c¸c n­íc nµy ®· nhËp khÈu tíi 38,63 triÖu bao trªn tæng sè 90 triÖu bao tßan thÕ giíi (t­¬ng ®­¬ng gÇn 43%). IV- thÞ tr­êng xuÊt khÈu cµ phª cña c«ng ty intimex. Còng gièng nh­ t×nh tr¹ng chung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ViÖt Nam nh÷ng n¨m tr­íc ®©y, ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c«ng ty INTIMEX nãi chung vµ xuÊt khÈu cµ phª nãi riªng trong thêi gian ®ã còng ®Òu tËp trung vµo thÞ tr­êng §«ng ¢u vµ Liªn X« cò. Hµng n¨m c¸c thÞ tr­êng nµy th­êng chiÕm trªn 90%tæng khèi l­îng còng nh­ kim ng¹ch xuÊt khÈu cu¶ c«ng ty. Do sím tham gia vµo thÞ tr­êng xuÊt khÈu cµ phª nªn ngµy nay c«ng ty ®· cã ®­îc mét thÞ tr­êng xuÊt khÈu æn ®Þnh vµ ®a d¹ng. C¸c thÞ tr­êng chñ yÕu vÒ cµ phª cña C«ng ty hiÖn nay bao gåm: Singapore, Hång K«ng, Mü, Hµn Quèc, Liªn minh Ch©u ¢u (EU),...cßn c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng thuéc hÖ thèng c¸c n­íc XHCN cò nay chØ cßn chiÕm mét l­îng nhá trong tæng khèi l­îng còng nh­ gi¸ kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty. N¨m 1990 C«ng ty ®· xuÊt khÈu 370 tÊn cµ phª (t­¬ng ®­¬ng 45% tæng khèi l­îng xuÊt khÈu) sang Ba Lan, TiÖp Kh¾c vµ Nga, nh­ng ®Õn n¨m 2000 C«ng ty chØ xuÊt khÈu ®æi hµng ®­îc víi Nga 120 tÊn cµ phª trÞ gi¸ lµ 160 ngµn USD. Ng­îc l¹i, nÕu nh­ vµo n¨m 86 C«ng ty míi xuÊt khÈu ®­îc nh÷ng tÊn cµ phª ®Çu tiªn sang Singapore vµ Hång k«ng th× tíi n¨m 90 C«ng ty ®· xuÊt khÈu ®­îc 240 tÊn sang Singapore vµ 100 tÊn sang Hång K«ng. §Õn n¨m 2000 C«ng ty ®· xuÊt khÈu ®­îc gÇn 1.600 tÊn cµ phª sang c¸c thÞ tr­êng nµy ®¹t gi¸ kim ng¹ch 2.500.000USD. Trong mét vµi n¨m trë l¹i ®©y C«ng ty ®· tÝch cùc khai th¸c thÞ tr­êng míi nh­: Mü, EU, Hµn Quèc vµ ®· thu ®­îc kÕt qu¶ hÕt søc kh¶ quan. KÕt thóc n¨m 2000 tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª sang c¸c thÞ tr­êng nµy ®· chiÕm tíi h¬n 40% tæng kim ng¹ch cµ phª xuÊt khÈu cña C«ng ty, t­¬ng ®­¬ng víi 1.840.000 USD. BiÓu 11: C¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu cµ phª chñ yÕu cña C«ng ty trong hai n¨m 1990 vµ 2000. (§¬n vÞ: USD) N¨m ThÞ tr­êng 1990 2000 Kim ng¹ch Tû träng Kim ng¹ch Tû träng Nga 164.000 22,99% 160.000 3,51% §«ng ¢u 160.000 22,43% X X Mü X X 880.000 19,30% EU X X 960.000 21,60% Singapore 196.800 27,59% 1.147.000 25,18% Hång K«ng 82.000 11,49% 963.000 21,71% T.tr­êng kh¸c 110.600 15,50% 450.000 9,70% Tæng sè 713.400 100% 4.560.000 100% (Nguån: Phßng KTTH - C«ng ty INTIMEX) Ch­¬ng 2. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu mÆt hµng cµ phª t¹i c«ng ty INTIMEX trong thêi gian qua. I- Giíi thiÖu chung vÒ C«ng ty INTIMEX. 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Theo quyÕt ®Þnh sè 217 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ngµy 23 th¸ng 6 n¨m 1979, cã sù ®Ò nghÞ cña Bé Néi th­¬ng vµ sù nhÊt trÝ cña Bé Ngo¹i th­¬ng (nay lµ Bé Th­¬ng m¹i), C«ng ty ®· ®­îc thµnh lËp víi tªn gäi lóc ®ã lµ C«ng ty xuÊt nhËp khÈu hµng néi th­¬ng. §©y lµ trung t©m xuÊt nhËp khÈu cña ngµnh néi th­¬ng cã nhiÖm vô th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu c¶i thiÖn c¬ cÊu quü hµng hãa do ngµnh néi th­¬ng qu¶n lý, ®ång thêi gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. C«ng ty cã trô së chÝnh ®Æt t¹i 96 TrÇn H­ng §¹o, Hµ Néi. Ngµy 22 th¸ng 10 n¨m 1985 do viÖc ®iÒu chØnh c¸c tæ chøc kinh doanh thuéc Bé Néi th­¬ng ®· th«ng qua NghÞ ®Þnh sè 255/H§BT vµ theo ®Ò nghÞ cña gi¸m ®èc C«ng ty xuÊt nhËp khÈu néi th­¬ng vµ HTX, Bé tr­ëng Bé Th­¬ng m¹i ®· ra quyÕt ®Þnh tæ chøc l¹i Tæng C«ng ty thµnh hai C«ng ty trùc thuéc Bé. - C«ng ty xuÊt nhËp khÈu néi th­¬ng - HTX Hµ Néi. - C«ng ty xuÊt nhËp khÈu - HTX thµnh phè Hå ChÝ Minh Ngµy 20 th¸ng 3 n¨m 1995, Bé tr­ëng Bé Th­¬ng M¹i ®· ký hîp nhÊt C«ng ty th­¬ng m¹i dÞch vô phôc vô ViÖt kiÒu vµ C«ng ty xuÊt nhËp khÈu néi th­¬ng vµ HTX Hµ Néi, trùc thuéc Bé Th­¬ng m¹i. §©y lµ doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu tæng hîp, kinh doanh th­¬ng nghiÖp, dÞch vô phôc vô ViÖt KiÒu, kh¸ch s¹n du lÞch, gia c«ng hµng nhËp khÈu. Ngµy 8 th¸ng 6 n¨m 1995, C«ng ty xuÊt nhËp khÈu néi th­¬ng vµ HTX chuyÓn thµnh C«ng ty xuÊt nhËp khÈu dÞch vô th­¬ng m¹i Intitmex theo quyÕt ®Þnh 169/TCCB cña Bé th­¬ng m¹i. Ngµy 24 th¸ng 6 n¨m 1995, Bé tr­ëng Bé th­¬ng m¹i ®· ra quyÕt ®Þnh phª duyÖt ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña C«ng ty . Ngµy 13 th¸ng 11 n¨m 1995, C«ng ty ®­îc Bé tr­ëng Bé th­¬ng m¹i cÊp giÊy phÐp kinh doanh sè 1161085. C«ng ty INTIMEX cã tµi kho¶n ngo¹i tÖ sè 362111370037, tµi kho¶n giao dÞch tiÒn ViÖt sè 361111370037 t¹i ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam vµ t¹i ng©n hµng Exim Bank. Lóc míi thµnh lËp, C«ng ty xuÊt nhËp khÈu néi th­¬ng vµ HTX chØ ®­îc Nhµ n­íc giao vèn 200.000®, ®Õn ngµy 28 th¸ng 5 n¨m 1995 C«ng ty ®­îc Nhµ n­íc giao thªm 21.665.000®. Sè tiÒn ®ã qu¸ Ýt so víi nhu cÇu cña C«ng ty v× vËy C«ng ty chñ yÕu dùa vµo vèn tù cã. §Õn nay, tæng sè vèn ®· lªn kho¶ng 55 tû trong ®ã h¬n 80% lµ vèn l­u ®éng vµ chñ yÕu lµ vèn tù cã. Nh­ vËy, trong suèt qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, C«ng ty ®· nhiÒu lÇn thay ®æi tªn gäi vµ ph¶i tr¶i qua rÊt nhiÒu khã kh¨n trong bèi c¶nh kinh tÕ x· héi cã nhiÒu biÕn ®æi, song C«ng ty vÉn lu«n ®øng v÷ng vµ thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng kinh doanh. 2. C¬ cÊu tæ chøc C«ng ty. §øng ®Çu C«ng ty lµ Gi¸m ®èc do Bé tr­ëng Bé th­¬ng m¹i bæ nhiÖm vµ miÔn nhiÖm. Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý C«ng ty theo chÕ ®é mét thñ tr­ëng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Bé vÒ mäi ho¹t ®éng cña C«ng ty. Gióp viÖc cho gi¸m ®èc lµ mét sè Phã Gi¸m ®èc do Gi¸m ®èc lùa chän vµ ®Ò nghÞ Bé tr­ëng Bé th­¬ng m¹i bæ nhiÖm vµ miÔn nhiÖm. KÕ to¸n tr­ëng chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Gi¸m ®èc C«ng ty, vµ cã tr¸ch nhiÖm gióp Gi¸m ®èc tæ chøc chØ ®¹o thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n thèng kª, th«ng tin kinh tÕ vµ h¹ch to¸n kinh tÕ, thùc hiÖn ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ, b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña C«ng ty theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc. Gi¸m ®èc C«ng ty lµ ng­êi tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ m¹ng l­íi kinh doanh phï hîp víi nhiÖm vô cña C«ng ty vµ quy ®Þnh cña ph©n cÊp qu¶n lý tæ chøc cña Bé th­¬ng m¹i. HiÖn nay, C«ng ty gåm 15 phßng ban bao gåm c¸c phßng qu¶n lý vµ c¸c phßng nghiÖp vô nh­ sau: 1. Phßng kinh tÕ tæng hîp: dù th¶o kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh hµng n¨m, qu¶n lý kÕ ho¹ch, thèng kª ®èi ngo¹i, ph¸p chÕ kho vËn, phèi hîp víi c¸c phßng nghiÖp vô vÒ c¸c mÆt hµng qu¶n lý vÒ h¹n ng¹ch ... 2. Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh: h¹ch to¸n kÕ to¸n, ®¸nh gi¸ tßan bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña C«ng ty, qu¶n lý tµi s¶n, vèn, phÝ, më L/C cho c¸c phßng nghiÖp vô, qu¶n lý tiÒn hµng cho C«ng ty . 3. Phßng tæ chøc c¸n bé: n¾m nh©n lùc cña C«ng ty, ®­a ra chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng, thanh tra, b¶o vÖ, ®µo t¹o,... 4. Phßng Hµnh chÝnh qu¶n trÞ: phôc vô v¨n phßng phÈm, tiÕp kh¸ch, v¨n th­, chñ tr× héi nghÞ, tiÕp kh¸ch ®Õn giao dÞch lµm viÖc víi C«ng ty. 5. C¸c phßng nghiÖp vô kinh doanh (9 phßng): ®­îc phÐp ñy th¸c vµ nhËn ñy th¸c xuÊt nhËp khÈu víi c¸c tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngßai n­íc, tæ chøc liªn doanh liªn kÕt trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, dÞch vô. 14. Phßng Liªn doanh liªn kÕt. 15. Phßng Kinh doanh du lÞch kh¸ch s¹n. 16. Ban KiÕn thiÕt s¶n xuÊt c¬ b¶n. Bªn c¹nh 16 phßng ban lµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc sau: - Trung t©m Du lÞch dÞch vô kh¸ch s¹n: 32 Lý Th¸i Tæ - Hµ Néi. - Trung t©m Th­¬ng m¹i dÞch vô tæng hîp 26 Lý Th¸i Tæ - Hµ Néi. - XÝ nghiÖp DÞch vô Th­¬ng m¹i l¾p r¸p xe m¸y:11B L¸ng H¹ - Hµ Néi. - Chi nh¸nh C«ng ty XNK dÞch vô Th­¬ng m¹i INTIMEX §µ N½ng. - Chi nh¸nh C«ng ty XNK dÞch vô th­¬ng m¹i INTIMEX TP. Hå ChÝ Minh. - Chi nh¸nh C«ng ty XNK dÞch vô th­¬ng m¹i INTIMEX H¶i Phßng. - XÝ nghiÖp DÞch vô th­¬ng m¹i s¶n xuÊt: 2 Lª Phông HiÓu - Hµ Néi. 3. Néi dung ho¹t ®éng cña c«ng ty. C«ng ty XNK dÞch vô th­¬ng m¹i INTIMEX lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc trùc thuéc Bé Th­¬ng m¹i. Tªn giao dÞch ®èi ngo¹i lµ : Foreign Trade Enterprise. Tªn ®iÖn tÝn : INTIMEX §Þa chØ : 96 TrÇn H­ng §¹o - Hµ Néi. C«ng ty INTIMEX cã nh÷ng néi dung ho¹t ®éng chñ yÕu sau ®©y: 1. XuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp vµ nhËn uû th¸c c¸c mÆt hµng n«ng l©m h¶i s¶n, hµng tiªu dïng, hµng thñ c«ng mü nghÖ cïng c¸c mÆt hµng do C«ng ty tù s¶n xuÊt hoÆc gia c«ng, hoÆc liªn doanh liªn kÕt t¹o ra. 2. XuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp vµ nhËn ñy th¸c c¸c mÆt hµng m¸y mãc thiÕt bÞ, vËt t­ x©y dùng, nguyªn vËt liÖu, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. 3. TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, l¾p r¸p, gia c«ng, liªn doanh liªn kÕt hîp t¸c ®Çu t­ víi c¸c ®èi t¸c trong vµ ngoµi n­íc nh»m s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ tiªu dïng. 4. KÕt hîp víi viÖc lµm dÞch vô kiÒu hèi cho ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi, kinh doanh nhµ hµng, kh¸ch s¹n du lÞch. 5. TiÕn hµnh b¸n bu«n b¸n lÎ c¸c mÆt hµng thuéc ph¹m vi C«ng ty s¶n xuÊt, gia c«ng, l¾p r¸p. II- T×nh h×nh xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty INTIMEX: 1. T×nh h×nh thu mua cµ phª xuÊt khÈu: §èi víi bÊt cø mét doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nµo th× ho¹t ®éng thu mua hµng ®Ó xuÊt khÈu còng nh­ tiªu thô hµng nhËp khÈu ®Òu lµ nÒn t¶ng ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn l©u dµi cña C«ng ty. Ho¹t ®éng kinh doanh néi ®Þa cña C«ng ty cã ph¸t triÓn v÷ng ch¾c th× C«ng ty míi cã ®iÒu kiÖn më réng ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. NhËn thøc ®­îc râ ®iÒu ®ã ngay tõ khi thµnh lËp C«ng ty INTIMEX ®· x¸c ®Þnh râ kh©u thu mua hµng xuÊt khÈu còng nh­ tiªu thô hµng nhËp khÈu lµ nh÷ng kh©u tèi quan träng cÊu thµnh lªn ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª cña m×nh, C«ng ty INTIMEX còng ®· hÕt søc chó träng tíi vÊn ®Ò thu mua hµng trong n­íc, b»ng chøng lµ C«ng ty ®· thiÕt lËp ®­îc mét hÖ thèng c¸c ch©n hµng cã uy tÝn ë trong n­íc cã thÓ ®¶m b¶o nh÷ng ®ßi hái cña C«ng ty vÒ c¶ sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng khi t×m ®­îc b¹n hµng xuÊt khÈu. Ngay tõ khi cµ phª ViÖt Nam míi tham gia thÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi, l­îng cµ phª xuÊt khÈu lóc ®ã míi chØ mang tÝnh chÊt th¨m dß mµ ch­a ®¹t gi¸ trÞ th­¬ng m¹i ®¸ng kÓ, C«ng ty ®· quan t©m tíi mét chiÕn l­îc xuÊt khÈu cµ phª l©u dµi b»ng viÖc t×m kiÕm vµ lùa chän ®èi t¸c lµm ¨n trong n­íc. C«ng ty ®· cö nhiÒu ®oµn c¸n bé trùc tiÕp tíi c¸c vïng s¶n xuÊt cµ phª chñ yÕu lóc ®ã ®Ó liªn hÖ mua cµ phª xuÊt khÈu còng nh­ xem xÐt kh¶ n¨ng hîp t¸c l©u dµi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt, mµ cô thÓ lóc ®ã lµ c¸c n«ng tr­êng cµ phª. Nhê vËy, trong nh÷ng n¨m sau nµy khi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam b¾t ®Çu khëi s¾c th× C«ng ty lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp hµng ®Çu cña Bé Th­¬ng m¹i tham gia vµo thÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi. B­íc sang giai ®o¹n ®æi míi vµ më cöa nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, khi xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn mét c¸ch æn ®Þnh th× ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty còng ®· cã b­íc tiÕn dµi, trong ®ã cã phÇn ®ãng gãp kh«ng nhá cña ho¹t ®éng mua hµng trong n­íc. HiÖn nay, c¸c ®èi t¸c cung cÊp cµ phª xuÊt khÈu truyÒn thèng cho C«ng ty ®· chiÕm tíi h¬n 85% tæng khèi l­îng cµ phª xuÊt khÈu trùc tiÕp cña C«ng ty. §iÒu ®ã nãi nªn tÝnh æn ®Þnh vµ hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh néi ®Þa cña C«ng ty. Kh«ng dõng l¹i ë nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc, C«ng ty INTIMEX vÉn tiÕp tôc cñng cè c¸c ch©n hµng vèn cã vµ tÝch cùc t×m kiÕm nh÷ng ch©n hµng míi nh»m ®a d¹ng ho¸ nguån hµng cung cÊp trong n­íc ®¶m b¶o cho nh÷ng ®ßi hái kh¾t khe vÒ chÊt l­îng vµ nh÷ng nhu cÇu lín vÒ khèi l­îng cho b­íc ph¸t triÓn míi trong t­¬ng lai. 2. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 2.1. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu. HiÖn nay C«ng ty INTIMEX ®ang thùc hiÖn xuÊt khÈu mÆt hµng cµ phª theo ba ph­ong thøc chñ yÕu lµ: xuÊt khÈu trùc tiÕp, xuÊt khÈu ñy th¸c vµ xuÊt khÈu theo ph­¬ng thùc hµng ®æi hµng. Trong ba ph­¬ng thøc nµy, ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp ®ãng vai trß quan träng nhÊt, tû träng kim ng¹ch cµ phª ®­îc xuÊt khÈu trùc tiÕp th­êng chiÕm tõ 60% ®Õn 70% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty. Së dÜ tû träng nµy cao nh­ vËy bëi xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ ph­¬ng thøc mang tÝnh chñ ®éng vµ th­ßng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n so víi c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu kh¸c. H¬n n÷a, khi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª theo ph­ong thøc nµy C«ng ty cßn thøc ®Èy ®­îc ho¹t ®éng kinh doanh néi ®Þa, t¹o ra ®­îc nhiÒu mèi quan hÖ kinh tÕ trong n­íc, t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho c¸c nh©n viªn trong C«ng ty thuéc c¸c chi nh¸nh cña ®Þa ph­¬ng. Tuy nhiªn, ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp l¹i tá ta kÐm hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c kh¸ch hµng n­íc ngoµi kh«ng cã nguån ngo¹i tÖ dåi dµo. V× vËy C«ng ty cßn sö dông ph­¬ng thøc xuÊt khÈu hµng ®æi hµng ®Ó më réng thÞ tr­êng cµ phª sang c¸c n­íc thuéc §«ng ¢u vµ Liªn X« cò. §Æc biÖt trong thêi gian gÇn ®©y C«ng ty ®· thùc hiÖn xuÊt khÈu cµ phª theo ph­¬ng thøc nµy sang Singapore ®Ó ®æi lÊy mét sè hµng khan hiÕm mµ trong n­íc ch­a thÓ ®¸p øng ®­îc. Nhê vËy tõ chç chØ chiÕm 2-5% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª trong thêi gian ®Çu, ®Õn nay tû träng xuÊt khÈu cµ phª theo ph­ong thøc hµng ®æi hµng cña C«ng ty ®· t¨ng lªn ®Õn 10-20%. NÕu tiÕp tôc duy tr× ®­îc ®µ t¨ng tr­ëng nµy ®Õn n¨m 2002 tû träng cµ phª xuÊt khÈu ®æi hµng sÏ ®¹t møc æn ®Þnh kho¶ng 30% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty. Ph­¬ng thøc xuÊt khÈu thø 3 mµ C«ng ty ¸p dông ®èi víi mÆt hµng chñ yÕu lµ xuÊt khÈu ñy th¸c. §©y ®· tõng lµ ph­¬ng thøc xuÊt khÈu chñ yÕu cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 80 vµ ®Çu thËp kû 90. Nhê uy tÝn cña mét doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµm ¨n cã hiÖu qu¶ còng víi ®éi ngò c¸n bé cã nhiÒu kinh nghiÖm trong lÜnh vùc xuÊt khÈu cµ phª mµ C«ng ty INTIMEX ®· ®­îc nhiÒu b¹n hµng trong n­íc tÝn nhiÖm ñy th¸c. Thªm vµo ®ã, do ®· sím t¹o lËp ®­îc mét m¹ng l­íi kh¸ch hµng nªn khèi l­îng cµ phª xuÊt khÈu uû th¸c cña C«ng ty lu«n ®¹t møc cao. Tuy vËy, ®ã chØ lµ thêi kú ®Çu cña giai ®o¹n ®æi míi, sau nµy do sù bung ra m¹nh mÏ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu mµ ngµy cµng cã nhiÒu doanh nghiÖp ®­îc tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu cµ phª. C¸c b¹n hµng cña C«ng ty tr­íc ®©y th­êng ñy th¸c xuÊt khÈu th× nay còng giµnh ®­îc quyÒn xuÊt khÈu trùc tiÕp nªn tû träng cµ phª xuÊt khÈu ñy th¸c trong vµi n¨m gÇn ®©y cã chiÒu h­íng gi¶m m¹nh. §ã còng lµ qui luËt tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, v× vËy C«ng ty cÇn cã nh÷ng b­íc ®i hîp lý ®Ó duy tr× sù t¨ng tr­ëng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª. BiÓu 6: Tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty INTIMEX theo c¸c ph­¬ng thøc trong 2 n¨m 1990 vµ 2000. (§¬n vÞ: USD) N¨m Ph­¬ng thøc 1990 2000 Kim ng¹ch Tû träng Kim ng¹ch Tû träng 1. XK trùc tiÕp 385.000 53,97% 3.265.000 71,82% 2. Xk uû th¸c 267.000 37,43% 440.000 9,45% 3. XK theo p.thøc hµng ®æi hµng 61.400 8,60% 855.000 18,73% Tæng sè 713.400 100% 4.560.000 100% (Nguån: Phßng KTTH C«ng ty INTIMEX) Nh­ v©y, tr¶i qua 10 n¨m ®· cã nhiÒu biÕn ®æi lín trong c¬ cÊu tû träng cña c¸c ph­¬ng thøc xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty. §ã lµ sù t¨ng tû träng cña c¸c ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp vµ xuÊt khÈu theo ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng. Tõ chç chØ chiÕm h¬n 50% tæng kim ng¹ch, t­¬ng ®­¬ng 385.000USD, ®Õn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª trùc tiÕp ®· t¨ng lªn gÇn 72% víi 3.265.000. §iÒu ®ã ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß cña ph­¬ng thøc nµy trong xu thÕ ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña C«ng ty. Bªn c¹nh ®ã, kim ng¹ch cµ phª xuÊt khÈu ®æi hµng còng cã chiÒu h­íng t¨ng m¹nh vÒ gi¸ trÞ còng nh­ tû träng. §Õn nay, kim ng¹ch cµ phª xuÊt khÈu ®æi hµng ®· ®¹t 855.000USD, chiÕm 18,73% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty. Tuy nhiªn, ®iÒu tÊt yÕu lµ víi sù gia t¨ng tû träng cña hai ph­¬ng thøc trªn th× tû träng kim ng¹ch cña ph­¬ng thøc xuÊt khÈu ñy th¸c còng gi¶m tõ 37,43% xuèng cßn 9,45%. Nh­ng nÕu xÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ tuyÖt ®èi th× kim ng¹ch cµ phª xuÊt khÈu ñy th¸c còng ®· t¨ng gÇn gÊp ®«i, ®Õn n¨m 2000 con sè kim ng¹ch nµy lµ 440.000USD. 2.2. Khèi l­îng, gi¸ c¶ vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu. Hoµ chung vµo sù t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ cña cµ phª ViÖt Nam, trong kho¶ng m­êi n¨m võa qua khèi l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng cµ phª cña C«ng ty INTIMEX còng ®· gia t¨ng liªn tôc qua c¸c n¨m. Tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 2000 khèi l­îng xuÊt khÈu ®· t¨ng gÇn 3,6% lÇn tõ 820 tÊn lªn 3.000tÊn, song song víi ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu còng ®· t¨ng 6,5 lÇn tõ 713.400USD lªn 4.560.000 USD. §ång thêi ®­a tû träng kim ng¹ch mÆt hµng cµ phª cña C«ng ty trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu tõ 15% n¨m 1990 lªn 30% n¨m 2000. §©y còng lµ tû träng cao nhÊt trong sè nh÷ng mÆt hµng mµ C«ng ty tham gia xuÊt khÈu. Cã nh÷ng n¨m nh­ n¨m 1996 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña C«ng ty ®· bÞ thôt gi¶m h¬n 2 triÖu USD, t­¬ng ®­¬ng 26%, do gi¸ cµ phª gi¶m tõ 2.630USD/MT xuèng cßn 1.825 USD/MT. Nh­ng còng nhê gi¸ t¨ng m¹nh tõ 1.000USD/MT vµo n¨m 93 lªn 2.680USD/MT n¨m 94 mµ kim ng¹ch ®· t¨ng tíi 3 lÇn tõ gÇn 2 triÖu USD lªn gÇn 6 triÖu USD. VÒ gi¸ c¶, nh×n chung mÆt b»ng gi¸ xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty lu«n nhØnh h¬n gi¸ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. ChØ duy nhÊt n¨m 1995 gi¸ cµ phª cña C«ng ty cã phÇn thÊp h¬n 3USD/MT so víi gi¸ trung b×nh trong n­íc. Tuy vËy nÕu so víi gi¸ cµ phª thÕ giíi th× gi¸ cµ phª cña C«ng ty còng nh­ cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®Òu thÊp h¬n trung b×nh kho¶ng 50 USD/MT do gi÷a c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu cµ phª cã sù c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh nªn th­êng bÞ c¸c kh¸ch hµng n­íc ngoµi Ðp gi¸. BiÓu 7: Khèi l­îng, gi¸ c¶ vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty INTIMEX trong thêi gian qua. N¨m ChØ tiªu 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Khèi l­îng (MT) 820 1.150 1.460 1.930 2.200 2.660 2.750 3.190 2.970 Gi¸ c¶ (USD/MT) 870 835 730 1.000 2.680 2.630 2.630 1.250 1.550 Kim ng¹ch (1000USD) 713,4 960,3 1.065 1.930 5.896 6.850 4.849 3.950 4.560 (Nguån: phßng KTTH C«ng ty INTINMEX) 3. §¸nh gi¸ chung. 3.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc: Trong nh÷ng n¨m qua, ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty INTIMEX ®· mang l¹i nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña xuÊt khÈu ViÖt Nam nãi chung vµ ®èi víi sù lín m¹nh cña C«ng ty INTIMEX nãi riªng. Nh÷ng ®ãng gãp ®ã cã kh¸i qu¸t nh­ sau: * T¹o nguån ngo¹i tÖ cho C«ng ty: hµng n¨m ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª ®· mang l¹i trung b×nh tõ 5-7 triÖuUSD, ®¸p øng mét phÇn kh«ng nhá nhu cÇu nhËp khÈu, c©n ®èi thu chi ngo¹i tÖ trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty, gãp phÇn thóc ®Èy C«ng ty ph¸t triÓn mét c¸ch ®ång ®Òu theo c¶ hai h­íng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. * T¹o viÖc lµm cho c¸n bé, c«ng nh©n viªn trong C«ng ty: Kh«ng nh÷ng ®èi víi nh©n viªn thuéc c¸c phßng nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu mµ cßn ®èi víi c¶ nh©n viªn cña c¸c chi nh¸nh cña nh©n viªn mua thuéc lÜnh vùc kinh doanh néi ®Þa. T¨ng c­êng hîp t¸c kinh doanh víi c¸c b¹n hµng trong n­íc, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, t¨ng c­êng mèi quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. * N©ng cao uy tÝn cña C«ng ty ë thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ thÞ tr­êng thÕ giíi. * §a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ kinh doanh, t¹o sù æn ®Þnh t­¬ng ®èi trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña C«ng ty. * N©ng cao nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu cña ®éi ngò nh©n viªn, hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý,vv... 3.2. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i: Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc, do mét sè nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ c¶ nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan mµ hiÖn nay ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty cßn mét sè h¹n chÕ sau: * Ho¹t ®éng thu mua néi ®Þa cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­: thiÕu nh©n viªn, thiÕu ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, b¶o quan, l­u tr÷ hµng...H¬n n÷a, do l­îng vèn cßn h¹n chÕ nªn C«ng ty cßn ch­a cã ®­îc sù chñ ®éng trong c«ng t¸c thu mua dù trù cµ phª xuÊt khÈu, khã tÝnh hÕt ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh l©u dµi. * ChÊt l­îng cµ phª thu mua ch­a ®ång ®Òu do ®­îc tËp trung tõ rÊt nhiÒu nguån kh¸c nhau. §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i kh«ng chØ ®èi víi riªng C«ng ty mµ cßn ®èi víi toµn ngµnh cµ phª ViÖt Nam nãi chung. * Cã sù c¹nh tranh gay g¾t, ®«i khi thiÕu lµnh m¹nh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong nøoc trong viÖc dµnh giËt thÞ tr­êng trong viÖc xuÊt khÈu cµ phª, tõ ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cµ phª xuÊt khÈu cña C«ng ty bÞ Ðp gi¸. * ThÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi lu«n biÕn ®éng thÊt th­êng, khã dù ®o¸n, h¬n n÷a trong n­íc l¹i thiÕu nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c kÞp thêi nªn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª cßn gÆp nhiÒu rñi ro. * C¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cßn ch­a thùc sù th«ng tho¸ng, hÖ thèng chÝnh s¸ch thiÕu æn ®Þnh, kh«ng ®Çy ®ñ, ®«i khi chång chÐo g©y nhiÒu khã kh¨n cho ho¹t ®éng cña C«ng ty. * §éi ngò nh©n viªn ch­a ®ång ®Òu, thiÕu nh÷ng am hiÓu s©u s¾c vÒ thÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi. Ch­¬ng 3 Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty INTIMEX trong thêi gian tíi. I. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña C«ng ty. 1. Môc tiªu ®Æt ra. N¨m 2002 lµ C«ng ty INTIMEX kû niÖm 23 n¨m ngµy thµnh lËp, v× vËy C«ng ty quyÕt t©m ®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, phÊn ®Êu ®¹t nh÷ng chØ tiªu cô thÓ sau: * Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ®¹t 31.000.000USD, trong ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 15,8 triÖu USD, kim ng¹ch nhËp khÈu ®¹t 15,2 triÖu USD. * Tæng doanh thu kinh doanh néi ®Þa ®¹t 45 tû ®ång (ch­a tÝnh doanh thu b¸n hµng nhËp khÈu). * Kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng cµ phª ®¹t 5.200.000USD chiÕm 30% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña C«ng ty. * Tæng lîi nhuËn sau thuÕ ®¹t 6,5 tû ®ång. * Nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc 37 tû ®ång. * L­¬ng b×nh qu©n c¸n bé, CNV trong C«ng ty ®¹t 900.000®/ng­êi/th¸ng. Ngoµi ra trong thêi gian tíi vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu, C«ng ty chñ tr­¬ng triÖt ®Ó khai th¸c c¸c thÞ tr­êng vèn cã, tÝch cùc t×m kiÕm nh÷ng thÞ tr­êng míi, xóc tiÕn c¸c quan hÖ b¹n hµng míi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. §èi víi mÆt hµng cµ phª C«ng ty dù kiÕn trong n¨m nay sÏ xuÊt khÈu nh÷ng tÊn cµ phª ®Çu tiªn sang NhËt, mét thÞ tr­êng lín ®Çy tiÒm n¨ng trong t­¬ng lai ®èi víi xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty. 2. Ph­¬ng h­íng thùc hiÖn. §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra ®èi víi toµn C«ng ty nãi chung còng nh­ ®èi víi lÜnh vùc xuÊt khÈu cµ phª nãi riªng. C«ng ty ®· ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng h­íng kinh doanh cô thÓ nh­ sau: * Khai th¸c cã hiÖu qu¶ thÞ tr­êng hiÖn cã vµ më réng c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu míi. * N©ng cao chÊt l­îng mÆt hµng cµ phª xuÊt khÈu ®Ó n©ng gi¸ cµ phª xuÊt khÈu cña C«ng ty ngang b»ng víi møc trung b×nh trªn thÕ giíi. * §Èy m¹nh vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thu mua, chuyªn chë vµ b¶o qu¶n cµ phª. * TÝch cùc t×m kiÕm c¸c nguån cung cÊp cµ phª chÊt l­îng cao, t¨ng c­êng quan hÖ víi c¸c b¹n hµng vèn cã trong n­íc. * N©ng cao n¨ng lùc nghiÖp vô cña ®éi ngò nh©n viªn nghiÖp vô trong c¸c lÜnh vùc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc hµng n«ng s¶n còng nh­ lÜnh vùc cµ phª. II. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ. 1. C¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa C«ng ty. 1.1. Gi¶i ph¸p vÒ nguån nh©n lùc. Víi bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo, nh©n sù lu«n lµ vÊn ®Ò trung t©m, cã vai trß quan träng ®èi víi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Do ®ã, viÖc®µo t¹o, cñng cè, s¾p xÕp ®éi ngò lao ®éng hîp lý lu«n mang l¹i hiÖu qu¶ cao cho bÊt cø doanh nghiÖp nµo. §èi víi mét C«ng ty kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, nguån nh©n lùc cã nh÷ng ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh. kinh doanh trªn ph¹m vi quèc tÕ chÞu ¶nh h­ëng rÊt lín cña c¸c yÕu tè v¨n ho¸, x· héi vµ con ng­êi, v× vËy nÕu cã ®éi ngò c¸n bé giái th× C«ng ty cã thÓ tËn dông ®­îc nhiÒu c¬ héi vµ h¹n chÕ ®­îc c¸c rñi ro trong kinh doanh. §éi ngò nh©n viªn cña C«ng ty INTIMEX hiÖn nay cã sè l­îng lín nh­ng hiÖu qu¶ lao ®éng ch­a thùc sù cao. C¬ cÊu lao ®éng cßn ch­a phï hîp, vÉn cßn kh¸ nhiÒu lao ®éng ho¹t ®éng gi¸n tiÕp. V× vËy, trong thêi gian tíi, C«ng ty cã thÓ tæ chøc ®¹o t¹o vÒ cho mét lùc l­îng lao ®éng d­ thõa ®Ó chuyÓn sang c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt phôc vô xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, chÊt l­îng lao ®éng l¹i lµ mét yÕu tè quan träng v× vËy C«ng ty cÇn lùc chän nh÷ng lao ®éng thùc sù cã n¨ng lùc cã thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu kinh doanh cña C«ng ty. Trong nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®ßi hái ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é cao, cã n¨ng lùc lµm viÖc, cã kinh nghiÖm trong kinh doanh, ®ång thêi ph¶i cã vèn ngo¹i ng÷ nhÊt ®Þnh. Do ®ã C«ng ty nªn ®µo t¹o míi hoÆc ®µo t¹o l¹i ®éi ngò chuyªn viªn cña m×nh ®Ó cã thÓ ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña ®iÒu kiÖn kinh doanh quèc tÕ hiÖn nay. ViÖc ®µo t¹o l¹i cã thÓ thùc hiÖn b»ng nhiÒu c¸ch: ®µo t¹o t¹i chç, ®µo t¹o chÝnh quy, ®µo t¹o trong n­íc, ngoµi n­íc. C«ng ty cã thÓ xem xÐt, c©n nh¾c vµ lùa chän h×nh thøc ®µo t¹o phï hîp víi tõng lÜnh vùc kinh doanh ®Ó cã thÓ ®em l¹i hiÖu qu¶ mµ vÉn tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ. Cã nguån nh©n lùc m¹nh kh«ng cã nghÜa lµ sÏ cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cao v× nã cßn phô thuéc vµo yÕu tè kh¸c nhau nh­ qu¶n lý vµ ph©n c«ng lao ®éng. Do ®ã, viÖc s¾p xÕp l¹i lao ®éng vµ c«ng t¸c ph©n c«ng lao ®éng cã ý nghÜa rÊt quan träng. C«ng ty cÇn s¾p xÕp lao ®éng phï hîp víi n¨ng lùc cña tõng ng­êi, bªn c¹nh ®ã cÇn t¹o ra mét kh«ng khÝ lµm viÖc h¨ng h¸i, tÝch cùc vµ x©y dùng t¸c phong lµm viÖc khoa häc, khuyÕn khÝch lßng nhiÖt t×nh vµ tr¸ch nhiÖm cña nh©n viªn. 1.2. Më réng hiÓu biÕt vÒ m«i tr­êng kinh doanh quèc tÕ. Tr­íc khi cã kÕ ho¹ch th©m nhËp mét thÞ tr­êng nµo ®ã, C«ng ty cÇn ph¶i t×m hiÓu kü n¾m v÷ng c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng kinh doanh ë c¸c thÞ tr­êng ®ã nh­ c¸c nh©n tè vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, luËt ph¸p, v¨n ho¸... c¸c quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc kinh doanh cho c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau sÏ kh¸c nhau. Do cã sù kh¸c biÖt vÒ m«i tr­êng kinh doanh gi÷a c¸c quèc gia, C«ng ty cÇn ph¶i cã nh÷ng kiÕn thøc vµ hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ thÞ tr­êng mµ m×nh kinh doanh. Nh÷ng hiÓu biÕt nµy cã thÓ ®Õn tõ hai con ®­êng kh¸c nhau: hoÆc lµ do kinh nghiÖm kinh doanh tr­íc ®©y mµ cã, hoÆc lµ do häc hái, t×m hiÓu. Nh­ vËy, muèn t¨ng ®­îc nh÷ng hiÓu biÕt nµy C«ng ty chØ cã thÓ häc hái mµ th«i. C«ng ty cã thÓ cö c¸n bé cña m×nh sang c¸c thÞ tr­êng ®ã ®Ó kh¶o s¸t, nghiªn cøu tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh kinh doanh. ViÖc häc hái kinh nghiÖm tõ b¹n hµng trong n­íc hoÆc th«ng qua c¸c nguån th«ng tin kh¸c còng lµ mét biÖn ph¸p cã thÓ thu ®­îc hiÓu qu¶ cao mµ chi phÝ l¹i thÊp. 1.3. C¸c gi¶i ph¸p vÒ Marketing xuÊt khÈu. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh nh­ hiÖn nay, ®èi víi C«ng ty INTIMEX, viÖc t×m kiÕm vµ ký kÕt ®­îc c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu lµ mét c«ng viÖc hÕt søc khã kh¨n. Ngay c¶ khi ®· cã ®­îc h¹n ng¹ch xuÊt khÈu mµ kh«ng t×m ®­îc b¹n hµng th× vÉn kh«ng thÓ xuÊt khÈu ®­îc. ChÝnh v× vËy muèn ph¸t triÓn h¬n n÷a ho¹t ®éng xuÊt khÈu th× C«ng ty cÇn ph¶i chó träng ®Õn ho¹t ®éng Marketing. Cô thÓ, C«ng ty cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sau: - Qu¶ng c¸o: Th«ng qua c¸c kªnh qu¶ng c¸o nh­ t¹p chÝ, héi chî th­¬ng m¹i,vv...C«ng ty cã thÓ t¹o dùng cho m×nh mét h×nh ¶nh hÊp dÉn, ®¸ng tin cËy trong giíi kinh doanh trong n­íc vµ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ®Ó cã thÓ dÔ dµng h¬n trong viÖc thu mua còng nh­ xuÊt khÈu cµ phª. Ngoµi ra C«ng ty cßn cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tuyªn truyÒn kh¸c nh­: in Ên tê r¬i, lµm c¸c s¶n phÈm l­u niÖm cã in h×nh biÓu t­îng cña C«ng ty ®Ó tÆng cho c¸c b¹n hµng trong nh÷ng lÇn giao dÞch... - KhuyÕn m¹i xuÊt khÈu: ®Ó khuyÕn khÝch c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi tiÕo tôc lµm ¨n víi C«ng ty, C«ng ty cÇn ph¶i thùc hiÖn gi¶m gi¸ theo tû lÖ nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c kh¸ch hµng th­êng xuyªn ký kÕt nh÷ng hîp ®ång lín. víi c¸c b¹n hµng trong n­íc C«ng ty cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch hä ®Ó t¨ng c­êng mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi. Tuy nhiªn cã thÓ thu ®­îc lîi nhuËn trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu th× chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng Marketing cÇn ph¶i hîp lý, th­êng th× chi phÝ ®­îc trÝch ra theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh tÝnh trªn doanh lîi kinh doanh cña C«ng ty, vÝ dô tõ 10-15%. 1.4. TiÕn hµnh ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cµ phª. - §a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng xuÊt khÈu; thùc chÊt ®©y lµ viÖc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho C«ng ty. §Ó cã thÓ ®¶m b¶o ho¹t ®éng mét c¸ch v÷ng ch¾c l©u dµi C«ng ty cÇn tiÕp tôc t×m kiÕm c¸c thÞ tr­êng míi mµ kh«ng chØ dõng ë c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng. - §a d¹ng ho¸ ph­¬ng thøc xuÊt khÈu: ®Ó tr¸nh rñi ro trong kinh doanh C«ng ty cÇn kÕt hîp nhiÒu ph­¬ng thøc xuÊt khÈu. HiÖn t¹i, C«ng ty ®ang thùc hiÖn xuÊt khÈu cµ phª theo c¸c ph­¬ng thøc: Trùc tiÕp, ñy th¸c, xuÊt khÈu theo ph­¬ng thøc ®æi hµng, nh­ng ®a phÇn c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu vÉn ®­îc thùc hiÖn theo ph­¬ng thøc trùc tiÕp. V× vËy, C«ng ty cÇn tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p nh»m c©n ®èi c¬ cÊu xuÊt khÈu cña m×nh mét c¸ch hîp lý gi÷a c¸c ph­¬ng thøc nµy. - §a d¹ng ho¸ mÆt hµng: Kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc xuÊt khÈu cµ phª h¹t ch­a qua chÕ biÕn, C«ng ty cÇn t×m kiÕm c¸c b¹n hµng trong n­íc cã thÓ cung cÊp c¸c chñng lo¹i s¶n phÈm cµ phª ®· qua tinh chÕ, ®ång thêi t×m kiÕm nh÷ng ®èi t¸c n­íc ngoµi cã nhu cÇu ®èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm ®ã nh»m ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng cµ phª xuÊt khÈu. 1.5. C¸c gi¶i ph¸p vÒ thu mua. Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu kh«ng chØ dõng l¹i ë c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu ®¬n thuÇn mµ cßn cã sù g¾n kÕt chÆt chÏ víi ho¹t ®éng thu mua trong n­íc. V× vËy ®Ó cã thÓ thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª trong n­íc, cô thÓ: n©ng cao chÊt l­îng cµ phª thu mua tõ c¸c ch©n hµng, æn ®Þnh c¸c ®Çu mèi thu mua, t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý trong viÖc chuyªn chë vµ b¶o qu¶n cµ phª tr­íc khi xuÊt khÈu,... 2. C¸c gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan Nhµ n­íc: §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho C«ng ty thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cµ phª cã hiÖu qu¶ h¬n, víi quy m« h¹n hÑp cña ®Ò ¸n nµy xin cã mét vµi ý kiÕn sau ®èi víi c¸c c¬ quan Nhµ n­íc: - T¹o m«i tr­êng kinh doanh xuÊt khÈu lµnh m¹nh vµ th«ng tho¸ng h¬n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª. Tr­íc hÕt, Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch qu¶n lý phï hîp vµ thèng nhÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu. Ph©n bè c¸c ®Çu mèi ®­îc phÐp xuÊt khÈu cµ phª trªn c¬ së kh¶ n¨ng thùc tÕ cña mçi C«ng ty, tr¸nh t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh vµ bÞ Ðp gi¸ trªn thÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi. - Trî gi¸ s¶n xuÊt th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé gi¸, quü b×nh æn gi¸ cña chÝnh phñ. Nh÷ng nhµ s¶n xuÊt cµ phª cña ViÖt Nam th­êng ph¶i chÊp nhËn møc gi¸ trªn thÞ tr­êng, trong thêi gian qua quü b×nh æn gi¸ cña chÝnh phñ cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh nh­ng ®èi t­îng thô h­ëng tËp trung vµo doanh nghiÖp nhµ n­íc, ng­êi n«ng ®­îc hç trî Ýt. Nªn ch¨ng Nhµ n­íc cã thªm gi¶i ph¸p b¶o hé gi¸n tiÕp kh¸c. - T¹o hµnh lang ph¸p lý thuËn tiÖn cho c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu ho¹t ®éng: x©y dùng biÓu thuÕ xuÊt nhËp khÈu phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña c¸c mÆt hµng, t¹o lËp quü hç trî xuÊt khÈu nh»m trî gi¸ xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp khi thÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi cã nh÷ng biÕn ®éng bÊt lîi, c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh trong c¸c kh©u kiÓm ®Þnh vµ lµm thñ tôc cho hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu... - T¹o ®iÒu kiÖn hç trî ph¸t triÓn cµ phª chÌ, æn ®Þnh cµ phª vèi, ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ biÕn cµ phª, më réng thÞ tr­êng cµ phª vµ t¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ, hç trî c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã ®­îc c¸c th«ng tin nhanh chãng vµ chÝnh x¸c vÒ ®èi t¸c vµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi. H­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp t×m hiÓu vµ th©m nhËp c¸c thÞ tr­êng míi. - Cã nh÷ng biÖn ph¸p kÞp thêi nh»m ®iÒu tiÕt tû gi¸ hèi ®o¸i, t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu. - Nhµ n­íc cÇn dµnh nh÷ng kho¶n tÝn dông ­u ®·i cho mét sè doanh nghiÖp thuéc ngµnh s¶n xuÊt cµ phª nh»m hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ chÕ biÕn cµ phª sau thu ho¹ch, n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Ngoµi ra, c¸c hé n«ng d©n trång cµ phª còng cÇn nhËn ®­îc mét sè ­u tiªn vÒ vèn ®Ó cã thÓ cã ®ñ m¸y mãc sÊy vµ b¶o qu¶n cµ phª sau khi thu ho¹ch. - C¸c c¬ quan n«ng nghiÖp cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc h­íng dÉn kü thuËt trång vµ canh t¸c cµ phª cho c¸c hé n«ng d©n, c¸c n«ng tr­êng quèc doanh còng nh­ t¨ng c­êng ®µo t¹o c¸n bé cho nghµnh cµ phª. - T¨ng c­êng vai trß cña Nhµ n­íc ®ãi víi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª.Vai trß ®ã cÇn h­íng vµo c¸c vÊn ®Ò träng t©m: chiÕn l­îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu dµi h¹n cña c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ ®Çu t­ vèn khoa häc c«ng nghÖ vµ æn ®Þnh thÞ tr­êng. kÕt luËn ViÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lµ mét môc tiªu quan träng mµ ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ trong NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 5 nh­ lµ mét ®iÒu kiÖn ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng thu nhËp quèc d©n, lµ tiÒn ®Ò ®Ó c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §Æc biÖt ®èi víi mÆt hµng cµ phª th× ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµng cã vai trß quan träng bëi mÆt hµng cµ phª chñ yÕu ®­îc tiªu thô ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Bëi vËy, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª lµ mét trong nh÷ng s¸ch l­îc quan träng nh»m gãp phÇn ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Víi môc ®Ých gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam ®Ò ¸n nµy ®· tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau: 1. Lµm s¸ng tá mét sè vÊn ®Ò vÒ mÆt hµng cµ phª còng nh­ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª vµ sù ph¸t triÓn cña ngµnh cµ phª. 2. Ph©n tÝch thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam ®Ó v¹ch ra c¬ héi tham gia xuÊt khÈu cµ phª cho c«ng ty INTIMEX. 3. §¸nh gi¸ nh÷ng ®iÓm m¹nh yÕu trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty ®Ó tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn gióp C«ng ty tham kh¶o nh»m ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty trong thêi gian tíi. Tuy vËy, do cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm thùc tiÔn, t­ duy lý luËn, vÒ nguån tµi liÖu tham kh¶o, thêi gian thùc hiÖn ... nªn ®Ò ¸n vÉn cã nhiÒu thiÕu sãt, ch­a chÆt chÏ. Em mong nhËn ®­îc sù gãp ý vµ ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn quan t©m tíi ®Ò tµi nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. C©y cµ phª ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc kü thuËt. Hµ Néi 1995. 2. DiÔn biÕn thÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi - Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp, NguyÔn Vâ Linh 1994. 3. XuÊt khÈu cµ phª ë n­íc ta, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p - §oµn TriÖu Nh¹n 1992. 4. Tæng quan ph¸t triÓn cµ phª ViÖt Nam - NguyÔn Vâ Linh, Bïi Quang To¶n, ViÖn quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ N«ng nghiÖp 1994. 5. TrÇn Anh Phong, NguyÔn Vâ Linh 1990: “Dù ¸n ph¸t triÓn cµ phª toµn quèc 1990 - 2000”. 6. Thêi b¸o kinh tÕ, T¹p chÝ Th­¬ng m¹i, Th«ng tin kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c n¨m 1996, 1997, 1998. 7. Niªn gi¸m thèng kª ViÖt Nam 1990 - 2000. 8. B¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i C«ng ty INTIMEX giai ®o¹n 1990 - 2000. Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I. Kh¸i qu¸t chung vÒ mÆt hµng cµ phª vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu cµ phª cña c«ng ty INTIMEX 2 I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµnh cµ phª 2 1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn ngµnh cµ phª ThÕ giíi 2 2. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn ngµnh cµ phª ViÖt Nam 3 II. Ph©n bè c©y cµ phª ë ViÖt Nam 4 1. Ph©n bè theo theo vïng 4 2. Ph©n bè theo thµnh phÇn kinh tÕ 5 III. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam vµ thÕ giíi 6 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª ë ViÖt Nam 6 2. T×nh h×nh bu«n b¸n cµ phª trªn thÕ giíi 10 IV. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cµ phª cña c«ng ty INTIMEX 13 Ch­¬ng II. Ph©n tÝch t×nh h×nh xuÊt khÈu cµ phª t¹i C«ng ty INTIMEX 15 I. Giíi thiÖu chung vÒ C«ng ty INTIMEX 15 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 15 2. C¬ cÊu tæ chøc cña C«ng ty 16 3. Néi dung ho¹t ®éng cña C«ng ty 17 II. T×nh h×nh xuÊt khÈu cµ phª cña C«ng ty INTIMEX 18 1. T×nh h×nh thu mua cµ phª xuÊt khÈu 18 2. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu 19 3. §¸nh gi¸ chung 22 Ch­¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª cña c«ng ty INTIMEX trong thêi gian tíi 24 I. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña C«ng ty 24 1. Môc tiªu ®Æt ra 24 2. Ph­¬ng h­íng cô thùc hiÖn 24 II. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ 25 1. C¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa C«ng ty 25 2. C¸c gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ c¬ quan Nhµ n­íc 28 KÕt luËn 30 Tµi liÖu tham kh¶o 31