Chương I Một số vấn đề cơ bản về hoạt động xuất khẩu rau quả
I. Khái quát chung về xuất khẩu hàng hoá (XKHH)
1. Khái niệm
Hoạt động XKHH là việc bán hàng hoá, dịch vụ cho một quốc gia khác trên cơ sở dùng tiền tệ để thanh toán. Tiền tệ ở đây có thể là ngoại tệ đối với một quốc gia hay đối với hai quốc gia. Mục đích của hoạt động xuất nhập khẩu là khai thác được lợi thế của từng quốc gia trong phân công lao động quốc tế. Và khi trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia là có lợi thì các quốc gia đều tích cực tham gia vào hoạt động này.
Hoạt động xuất khẩu là một hình thức cơ bản của thương mại quốc tế, nó được hình thành từ rất lâu đời và ngày càng phát triển cho đến giai đoạn hiện nay. Hoạt động xuất khẩu sơ khai chỉ là hàng đổi hàng và sau đó phát hiện ra nhiều hình thức khác nhau như buôn bán đối lưu, xuất khẩu uỷ thác, xuất khẩu theo nghị định thư.
Hoạt động xuất khẩu diễn ra trên phạm vi rất rộng cả về không gian và thời gian: nó có thể diễn ra trong thời gian rất ngắn song nó cũng có thể kéo dài hàng năm; nó có thể được tiến hành trên phạm vi một quốc gia hay nhiều quốc gia. Nó diễn ra trên mọi lĩnh vực, trong mọi điều kiện kinh tế, từ xuất khẩu hàng tiêu dùng cho đến tư liệu sản xuất, máy móc thiết bị và công nghệ kỹ thuật cao. Tất cả các hoạt động trao đổi đó đều nhằm mục đích đem lại lợi ích cho các nước tham gia.
74 trang |
Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1416 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Một số vấn đề cơ bản về hoạt động xuất khẩu rau quả, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
kinh tÕ ®· chÝnh thøc chuyÓn sang guång m¸y kinh tÕ thÞ trêng, viÖc nhËp khÈu kh«ng cßn theo kÕ ho¹ch n÷a. C¸c vËt t hµng ho¸ nhËp khÈu võa ®îc sö dông ®Ó phôc vô cho sx, võa phôc vô cho kinh doanh.
N¨m 1998-2000, tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu g©n fnh c©n b»ng nhau. §iÒu nµy cho thÊy r»ng ho¹t ®éng kinh doanh XNK cña TCT kh«ng bÞ r¬i vµo t×nh tr¹ng nhËp siªu mµ ®ã chÝnh lµ sù tiÕn bé vÒ c¶i tiÕn ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh c¶u TCT: mua c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, gièng c©y trång míi cho n¨ng suÊt chÊt lîng cao ...
§Õn n¨m 2001, tû träng nµy vÉn cã xu híng gi¶m xuèng víi tû lÖ nhËp khÈu ®¹t 58,38% do TCT ®· më thªm 1 lo¹t c¸c n«ng trêng vµ c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn rau qu¶ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, do ®ã viÖc nhËp c¸c thiÕt bÞ lµ yªu cÇu tÊt yÕu.
Nguyªn nh©n thø ba lµm cho kim ng¹ch xuÊt khÈu gi¶m lµ do sù sôp ®æ cña hÖ thèng c¸c níc XHCN §«ng ¢u vµ Liªn X«. v× c¸c thÞ trêng §«ng ¢u vµ Liªn X« lµ nh÷ng thÞ trêng tiªu thô lín, ë gÇn nhng mÊt æn ®Þnh. Trong khi ®ã nh÷ng thÞ trêng ë xa muèn mua nhiÒu nhng c«ng nghÖ b¶o qu¶n còng nh c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cña TCT cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu ®ã. Do ®ã ®Ó m¸t nhiÒu hîp ®ång tõ c¸c thÞ trêng nµy.
2.3.2 VÒ c¬ cÊu mÆt hµng kinh doanh
TCT cã 4 nhãm hµng rau qu¶ xuÊt khÈu chñ yÕu ®ã lµ:
Rau qu¶ hép: døa khoanh, døa rÎ qu¹t, døa miÕng nhá, níc døa ®îc ®èng trong níc ®êng ®Ëm, nh¹t hoÆc trong níc døa tù nhiªn, v¶i níc ®êng, ch«m ch«m, xoµi, thanh long, nÊm hép, da chuét vµ c¸c lo¹i hoa qu¶ nhiÖt ®íi kh¸c ®ãng hép.
Rau qu¶ ®«ng l¹nh: Døa, xoµi, ch«m ch«m, ®Ëu, níc døa
Rau qu¶ sÊy kh«: Chuèi, xoµi, thanh long, nh·n, v¶i kh«
Rau qu¶ muèi: Da chuét, gõng, nÊm, m¬, ít
Ngoµi ra, TCT cßn kinh doanh mét sè mÆt hµng rau qu¶ t¬i (khoai t©y, b¾p c¶i, su hµo, cµ rèt ...); H¹t gièng rau (hµnh t©y, cµ chua, da chuét, ®Ëu) qu¶ t¬i (cam, quýt, chanh, bëi, nh·n, xoµi ...); gia vÞ (ít qu¶ kh«, ít bét, gõng bét, quÕ thanh, tiªu ®en, hoa håi ...) vµ mét sè lo¹i n«ng s¶n kh¸c nh l¹c, ®Ëu xanh, võng vµng, ®Ëu t¬ng ...
2.3.3 ThÞ trêng vµ c¬ cÊu thÞ trêng cña TCT rau qu¶ ViÖt Nam
Trong kinh doanh XNK, viÖc më réng thÞ trêng lµ vÊn ®Ò thiÕt yÕu cña mçi ®¬n vÞ kinh doanh vµ lµ chiÕn lîc quan träng cÇn ph¶i quan t©m. §èi víi TCT rau qu¶ViÖt Nam còng vËy, viÖc t×m kiÕm thÞ trêng lµ mét vÊn ®Ò quan träng.
Tõ n¨m 1989 –1989, TCT cã quan hÖ bu«n b¸n víi 18 níc trªn thÕ giíi th× n¨m 1990 lµ 21 níc vµ ®Õn n¨m 2001 lµ 43 níc.
STT
Tªn níc
Tæng KN (USD)
XuÊt khÈu (USD)
1
Mü
2.840.305
2.140.478
2
§øc
1.800.650
712.421
3
Italia
2.205.947
2.124.146
4
NhËt
4.524.825
3.247.234
5
Trung Quèc
4.909.994
3.864.031
6
Liªn bang Nga
2.544.788
1.124.146
...
...
...
...
§©y lµ mét sè thÞ trêng nhËp khÈu chñ yÕu c¸c s¶n phÈm cña TCT
MÆc dï kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ trêng Nga ngµy mét gi¶m ®i, song nã vÉn chiÕm tû träng cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu c¶u TCT, v× vËy TCT nhËn ®Þnh r»ng Nga vÉn lµ thÞ trêng rau qu¶ lín cña m×nh. Do vËy TCT ph¶o cã c¸c biÖn ph¸p lµm t¨ng tû träng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Nga còng nh c¸c thÞ trêng kh¸c.
3. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña TCT rau qu¶ ViÖt Nam.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, TCT rau qu¶ ViÖt Nam ®· t¨ng nhanh ®îc kim ng¹ch sang c¸c thÞ trêng níc ngoµi víi nhiÒu mÆt hµng míi nh døa khoanh hçn hîp ch«m ch«m vµ døa, døa nghiÒn ®ãng hép, níc døa ®«ng l¹nh, m¨ng hép, nÊm muèi, da chuét dÇm giÊm ®ãng lä thuû tinh ... ChÊt lîng còng ®· ®¸p øng phÇn lín c¸c yªu cÇu vÒ chÊt lîng nªu trong hîp ®ång. Trong quan hÖ ngo¹i th¬ng, nh÷ng n¨m võa qua ViÖt Nam ®· më réng quan hÖ víi nhiÒu, trong ®ã cã mét sè thÞ trêng kim ng¹ch ngµy cµng t¨ng víi c¸c mÆt hµng phong phó ®a d¹ng. §iÒu nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho TCT trong viÖc më réng thÞ trêng vµ kh«ng ngõng nang cao chÊt lîng mÆt hµng cho phï hîp thÞ hiÕu vµ së thÝch cña ngêi tiªu dïng.
Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc ®¹t ®îc, TCT vÉn cßn c¸c h¹n chÕ vµ khã kh¨n trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu c¶u m×nh. V× vËy, TCT cµng cÇn ph¶i sím ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p c¸c khã kh¨n vµ h¹n chÕ nµy.
4. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu rau qu¶ cña TCT rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü
4.1 X©m nhËp vµ c¹nh tranh trªn thÞ trêng Mü
4.1.1 X©m nhËp thÞ trêng
QuyÕt ®Þnh x©m nhËp thÞ trêng Mü cña TCT lµ sù ®óng ®¾n dùa trªn c¬ së tiÒm lùc s½n cã vµ c¬ héi thÞ trêng. Víi nhiÒu n«ng tr¬ng quy m« lín nhá kh¸c nhau, víi s¶n lîng hµng n¨m lu«n ë møc cao cïng nhiÒu nhµ m¸y chÕ biÕn t¬ng ®èi hiÖn ®¹i vÇ c«ng suÊt kh¸ lín, TCT cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc nh÷ng ®¬n ®Æt hµng tõ phÝ Mü, mÆc dï lµ kh«ng lín.
Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu ra níc ngoµi, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh xuÊt khÈu gi¸n tiÕp qua c¸c ®¹i lý, c«ng ty ®iÒu hµnh XNK, c«ng ty TM hoÆc tiÕn hµnh xuÊt khÈu trùc tiÕp. Trªn thùc tÕ, cho ®Õn n¨m 1993 cha cã 1 tÊn hµng ho¸ nµo cña ViÖt Nam vµo ®îc thÞ trêng theo con ®êng chÝnh ng¹ch, chØ cã mét sè Ýt hµng ho¸ vµo ®îc th× do ®i vßng vÌo qua níc thø 3 nh Singapore, Hång K«ng vµ §µi Loan ... Cßn hiÖn nay ph¬ng thøc giao dÞch chñ yÕu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ lùa chän ph¬ng thøc xuÊt hµng trùc tiÕp cho nhµ nhËp khÈu Mü; liªn doanh liªn kÕt víi níc ngoµi dùa vµo c¸c nhµ nhËp khÈu tõ níc thø 3 nh Hång K«ng, §µi Loan ... ®Ó th©m nhËp vµo thÞ trêng Mü, ®¸p øng yªu cÇu vÒ sè lîng vµ chÊt lîng cña thÞ trêng Mü. §èi víi c¸c s¶n phÈm cña TCT rau qu¶ ViÖt Nam, nh÷ng nhµ nhËp khÈu Mü do lu«n coi träng uy tÝn vµ chÊt lîng nªn khi tiÕn hµnh nhËp khÈu hä tæ chøc c¸c cuéc viÕng th¨m trùc tiÕp c¸c n«ng trêng, c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt chÕ biÕn ®ång thêi kiÓm tra uy tÝn c¶u TCT. LÇn ®Çu tiªn nhËp hµng cña ViÖt Nam c¸c nhµ nhËp khÈu tõ Mü ®· ®Æt víi mét khèi lîng nhá vµ chØ khi c¸c s¶n phÈm cña TCT ®îc ngêi Mü chÊp nhËn th× c¸c nhµ nhËp khÈu nµy míi chÝnh thøc ®Æt quan hÖ lµm ¨n l©u dµi víi TCT. Riªng ®èi víi c¸c mÆt hµng døa, mÆt hµng ®îc ngêi Mü u thÝch vµ tiªu dïng nhiÒu nhÊt th× TCT vµ c¸c nhµ nhËp khÈu Mü ký mét b¶n tho¶ thuËn ®éc quyÒn tøc lµ TCT chØ xuÊt khÈu cho nhµ nhËp khÈu ®éc quyÒn vµ ngîc l¹i, nhµ nhËp khÈu chØ cã thÓ nhËp khÈu tõ TCT, ®ång thêi hai bªn còng quy ®Þnh kim ng¹ch tèi thiÓu mét n¨m ph¶i ®¹t 100 container t¬ng ®¬ng 1500-2000 MT vµ phÝa ViÖt Nam ph¶i gióp ®â c¸c nhµnhËp khÈu t×m kiÕm c¸c h·ng tµu vËn chuyÓn hµng sang Mü còng nh gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n vÒ thiÕu th«ng tin, vÒ kho¶ng c¸ch mµ c¸c nhµ nhËp khÈu kh«ng thÓ c¸ng ®¸ng ®îc.
Bíc ®Çu tiªn x©m nhËp thÞ trêng Mü, hiÖu qu¶ ®¹t ®îc lµ kh«ng ®¸ng kÓ. §iÒu quan träng cña viÖc th©m nhËp nµy lµ ®Ó cã c¬ héi lµm ¨n l©u dµi víi thÞ trêng Mü, mét thÞ trêng lín nhÊt vµ giµu cã nhÊt thÕ giíi nµy. NhËn ®Þnh ®îc tÇm quan träng nµy, TCT ®ang cã kÕ ho¹ch më c¸c v¨n phßng giao dÞch trªn ®Êt Mü vµ tham gia nhiÒu h¬n vµo c¸c héi trî, triÓn l·m ...
4.1.2 C¹nh tranh trªn thÞ trêng Mü
C¸c s¶n phÈm rau qu¶ mµ Mü nhËp khÈu chñ yÕu ®Õn tõ Mexico, Canada cßn l¹i lµ tõ mét sè níc Ch©u Phi, Ch©u ©u vµ Ch©u ¸ ... C¸c níc ®øng ®Çu vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Mü lµ Mexico, Canada, T©y Ban Nha, Trung Quèc ... S¶n lîng c¸c mÆt hµng rau qu¶ ViÖt Nam còng kh¸ lín vµ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü mÊy n¨m gÇn ®©y cã dÊu hiÖu kh¶ quan nhng râ rµng tiÒm n¨ng nµy kh«ng b»ng c¸c níc kh¸c, vÝ dô nh níc l¸ng giÒng Th¸i Lan. §iÒu thua thiÖt lµ quan hÖ gi÷a ViÖt Nam vµ Mü rÊt phøc t¹p; ta l¹i míi vµo thÞ trêng Mü ®îc h¬n 5 n¨m do ®ã thÞ phÇn xuÊt khÈu rau qu¶ c¶u ta sang Mü chØ chiÕm 1 tû träng rÊt nhá, kho¶ng 0,65% n¨m 1998; 0,87% n¨m 1999; 0,38% n¨m 2000 vµ 0,85% n¨m 2001. §Ó n©ng cao thÞ phÇn trªn thÞ trêng Mü c¸c s¶n phÈm rau qu¶ cña ViÖt Nam ph¶i c¹nh tranh ®îc víi c¸c s¶n phÈm c¶u níc kh¸c mÆc dï vÊn ®Ò nµy ®èi víi ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ rÊt khã. Trong sù c¹nh tranh, cso 4 vÊn ®Ò mµ c«ng ty ph¶i ®¬ng ®Çu lµ: s¶n phÈm, gi¸ c¶, ph©n phèi vµ xóc tiÕn b¸n hµng.
Tríc hÕt lµ c¹nh tranh vÒ s¶n phÈm. C¸c s¶n phÈm rau qu¶ xuÊt khÈu sang Mü t¬ng ®èi ®a d¹ng, nhÊt lµ mÆt hµng døa: døa khoanh, døa nghiÒn, døa h¹t dÎ qu¹t .. vµ còng ®· ®em l¹i lîi nhuËn. Tuy nhiªn hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm cßn l¹i ®Òu kh«ng cã kim ng¹ch lín bëi kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh ®èi víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i c¶u c¸c níc kh¸c nh Canada, Th¸i Lan ..., mét sè mÆt hµng kh¸c tuy s¶n xuÊt ®îc nhiÒu nh ch«m ch«m døa, døa thanh ... còng Ýt ®îc phÝa Mü quan t©m nhiÒu.
ChÊt lîng c¸c mÆt hµng rau qu¶ xuÊt khÈu ®i Mü hiÖn nay t¬ng ®èi æn ®Þnh vµ ®¸p øng ®îc yªu cÇu c¶u b¹n hµng. §iÒu nµy ®¹t ®îc lµ do c¸c n«ng trêng ®· bá ra rÊt nhiÒu tiÒn nghiªn cøu, s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu c¸c lo¹i gièng cã chÊt lîng cao, ®ång thêi c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn còng ®Çu t nhiÒu vµo c«ng nghÖ, c¸c kh©u tõ ph©n lo¹i, s¶n xuÊt, bao b× - ®ãng gãp, vËn chuyÓn ... còng ngµy ®îc coi träng vµ thùc hiÖn tèt h¬n. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c l« hµng xuÊt sang Mü cña TCT cha bÞ phÝa Mü phµn nµn vÒ hiÖn tîng chÊt lîng kÐm, ®ã lµ mét thµnh c«ng rÊt lín cña TCT trong viÖc x©y dùng vµ b¶o vÖ uy tÝn s¶n phÈm vµ c«ng ty nãi riªng vµ hµng ho¸ ViÖt Nam nãi chung.
C¹nh tranh vÒ gi¸ c¶:
TCT cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Þnh gi¸ ®èi víi c¸c s¶n phÈm rau qu¶ c¶u m×nh khi xuÊt khÈu ra níc ngoµi nãi chung hay sang Mü nãi riªng nh:
§Þnh gi¸ dùa vµo møc phÝ tæn
Gi¸ b¸n = gi¸ thµnh + lîi nhuËn
§Þnh gi¸ dùa trªn gi¸ trÞ c¶m nhËn ®îc cña ngêi mua
§Þnh gi¸ dùa vµo c¹nh tranh tøc lµ c¨n cø vµo gi¸ cu¶ ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó ra quyÕt ®Þnh vÒ gi¸ cña s¶n phÈm cña TCT.
Dï cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Þnh gi¸ nh trªn nhng so gi¸ cña TCT víi gi¸ cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c ë c¸c níc kh¸c nhau th× gi¸ cña TCT ë c¸c c¸ch ®Òu cao h¬n. §iÒu ®Æt ra ®èi víi TCT lµ lµm sao h¹ thÊp ®îc gi¸ thµnh sao cho gi¸ b¸n hîp lý h¬n ®Ò cã thÓ c¹nh tranh ®îc víi s¶n phÈm cña níc kh¸c. gi¸ thµnh = biÕn phÝ + ®Þnh phÝ. Kho¶n ®Þnh phÝ lµ khã thay ®æi nªn muèn gi¶m gi¸ thµnh, TCT chó ý vµo viÖc gi¶m yÕu tè biÕn phÝ nh: chi phÝ nguyªn liÖu, bao b×, c¸c chi phÝ lu th«ng, qu¶n lý, giao dÞch ... C¸c khã kh¨n nµy lµ chñ quan nhng ®øng vÒ mÆt kh¸ch quan th× viÖc lµm cho gi¸ cña TCT cao lµ do thuÕ nhËp khÈu mµ Mü ¸p dông cho ViÖt Nam ®èi víi mÆt hµng rau qu¶ lµ 35% (®Õn tËn cuèi n¨m 1999) vµ gi¶m xuèng 20% (kÓ tõ sau 3 n¨m khi HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i ®îc ký kÕt ngµy 13/7/2000) trong khi c¸c níc kh¸c, Mü chØ ¸p dông møc thuÕ 3 –6%.
Ph©n phèi
Ph©n phèi lµ mét kh©u phøc t¹p trong qu¸ tr×nh tiÕp thÞ. Nã bao hµm viÖc lùa chän kªnh ph©n phèi, tæ chøc qu¶n lý c¸c mèi quan hÖ víi trung gian vµ kh¸ch hµng. Tuy nhiªn, kh©u ph©n phèi cña TCT l¹i ®¬n gi¶n, chØ bao hµm mèi quan hÖ víi ngêi mua trùc tiÕp, kh«ng cã liªn hÖ víi ngêi b¸n bu«n thø 2 nh÷ng ngêi b¸n lÎ vµ kh¸ch hµng, do ®ã th«ng tin trong kªnh ph©n phèi kh«ng ®Çy ®ñ, kh¶ n¨ng truyÒn th«ng víi kh¸ch hµng rÊt Ýt, gi¸ b¸n lÎ, vËn chuyÓn vµ lu kho ®Çu n¨m ngoµi tÇm ®iÒu chØnh ®iÒu chØnh cña TCT, thËm chÝ TCT kh«ng biÐt hµng cña m×nh ®îc b¸n tiÕp cho ai, c¸ch ph©n phèi nh thÕ nµo?
ë ®©y, ®êng d©y ph©n phèi cña TCT lµ kiÓu ph©n phèi truyÒn thèng. Nhµ s¶n xuÊt b¸n sØ, b¸n lÎ ho¹t ®éng ®éc l¹p, kh«ng cã thµnh viªn nµo thùc sù n¾m quyÒn kiÓm so¸t thµnh viªn kh¸c vµ kh«ng cã gu«ng m¸y nµo chÝnh thøc ph©n chia nhiÖmvô hay gi¶i quyÕt xung ®ét. §iÒu nµy râ rµng h¹n chÕ hiÖu qu¶ ph©n phèi. Trong khi ®ã nhiÒu níc ®· híng sang kiÓu tiÕp thÞ däc, mét hÖ thèng gåm nhµ s¶n xuÊt, b¸n sØ, b¸n lÎ ho¹t ®éng nh 1 thÓ thèng nhÊt, ®a alÞ sù tiÕt kiÖm chi phÝ theo quy m«, t¨ng kh¶ n¨ng mua b¸n xo¸ bá ®îc nh÷ng c«ng viÖc trïng lÆp vµ cung cÊp th«ng tin nh¹y bÐn.
Sù lùa chän kªnh ph©n phèi nµy b¾t nguån tõ nhiÒu nguyªn nh©n trong ®ã chñ yÕu lµ TCT kh«ng cã tiÒm n¨ng ®ñ lín ®Ó tham dù ®Çy ®ñ vµo 1 kªnh ph©n phèi hoµn chØnh, kh«ng cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®ñ ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ cho c¸c mèi quan hÖ trong kªnh, kh«ng cã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc ph©n phèi, ®Æc biÖt trªn thÞ trêng míi nh Mü. Trong thêi gian nµy, TCT ®ang tiÕn hµnh më v¨n phßng ®¹i diÖnc ïng víi më c¸c ®¹i lý ph©n phèi ë nh÷ng ®Þa ®iÓm thuËn lîi trªn ®Êt Mü.
Xóc tiÕn b¸n hµng: TCT thùc hiÖn ph¬ng ph¸p chµo hµng ngÉu nhiªn tøc lµ tËn dông c¸c mèi quan hÖ quen biÕt tõ b¹n hµng c¸c níc vµ mét sè doanh nghiÖp mü ®· tõng lµm ¨n trong c¸c mÆt hµng kh¸c, qua con ®êng ®¹i sø qu¸n, th¬ng vô cña ta ë níc ngoµi ®Ó t×m ngêi mua r«id göi ®¬n chµo hµng kÌm nh÷ng catalogue ®îc chuÈn bÞ kü cµng, in Ên ®Ñp cho phÝa b¹n. Ngoµi ra, TCT c÷ng göi c¸c mÆt hµng cña m×nh trªn b¸o th«ng tin qu¶ng c¸o, b¸o Business Directory vµ n¨m 1999, TCT ®· cã mÆt trong cuèn s¸ch giíi thiÖu vÒ Th¬ng m¹i ViÖt Nam, mét mèi th«ng tin chung quan träng ®èi víi doanh nghiÖp 2 níc.
So víi c¸c níc kh¸c, do cã ®îc quan hÖ quen biÕt tõ l©u nªn viÖc gÜ b¹n hµng hä cã thÓ trî cÊp mua tøc lµ trõ bít 1 kho¶n ph¶i thanh to¸n sau thêi gian lµm ¨n nhÊt ®Þnh hay tµi trî hµng, tµi trî trng bµy ... Hä giíi thiÖu hµng trªn nhiÒu mÆt b¸o, qua triÓn l·m, héi chî ... do vËy, h×nh ¶nh vÒ s¶n phÈm cña hä sÏ in ®Ëm h¬n so víi s¶n phÈm cña ViÖt Nam.
Trong hoµn c¶nh tiÒm lùc s¶n xuÊt cha cao, kinh phÝ h¹n hÑp, quan hÖ cha ®îc khai th«ng hµon tµon, TCT ph¶i lùa chän c¸ch thøc c¹nh tranh phï hîp nhÊt - ®ã lµ tËp trung gi¶m chi phÝ trong khi vÉn b¶o ®¶m ch¸t lîng. Kh©u ph©n phèi vµ cæ ®éng ®îc quan t©m ë bËc thø 2 vµ còng theo híng tiÕt kiÖm gi¶m chi phÝ.
4.2 Quy tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu sang Mü
Thùc hiÖn mét hîp ®ång xuÊt khÈu ph¶i qua c¸c bíc sau:
ChuÈn bÞ giao dÞch
§µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång
Thùc hiÖn hîp ®ång
C«ng viÖc chuÈn bÞ giao dÞch bao gåm viÖc nghiªn cøu vµ lËp ph¬ng ¸n kinh doanh. Sau khi ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng ®¹t hiÖu qu¶, phßng kinh doanh thùc hiÖn bíc tiÕp theo lµ ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång.
Giai ®o¹n ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång ®îc coi lµ kh©u quan träng quyÕt ®Þnh viÖc hîp ®ång cã ®îc ký kÕt hay kh«ng. Trong giao dÞch ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång b»ng th tÝn th¬ng m¹i vµ tr×nh tù nh sau:
* Chµo hµng
Chµo hµng tù do: kh«ng rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña ngêi chµo hµng, chñ yÕu lµ ®Ó qu¶ng c¸o, th¨m dß thÞ trêng, duy tr× b¹n hµng ... H×nh thøc nµy ®îc TCT sö dông trong thêi gian ®Çu cha cã b¹n hµng. Sau nµy khi ®· cã b¹n hµng thêng xuyªn, TCT sö dông ®¬n chµo hµng cè ®Þnh.
Chµo hµng cè ®Þnh; lµ chµo hµng rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña ngêi ph¸t ®¬n chµo hµng.
* ChÊp nhËn chµo hµng: lµ thÓ hiÖn ý muèn ký kÕt hîp ®ång cña ngêi ®îc chµo víi ngêi chµo. Trong trêng hîp phÝa b¹n chÊp nhËn cã sö ®æi mét sè ®iÓm, TCT ph¶i th«ng b¸o cho phÝa b¹n lµ chÊp nhËn söa ®æi ®ã.
Khi ký kÕt hîp ®ång cÇn lu ý nh÷ng ®iÓm sau:
§èi tîng hîp ®ång: ph¶i ghi râ tªn hµng víi sè lîng, chÊt lîng vµ bao b× ra sao.
Gi¸ c¶, ®iÒu kiÖn thanh to¸n
Gi¸ c¶: Ghi râ ®¬n gi¸, tæng gi¸ trÞ, ®ång tiÒn tÝnh gi¸ vµ ®«ng ftiÒn thanh to¸n
§iÒu kiÖn thanh to¸n; TCT thêng chän ®iÒu kiÖn thanh to¸n tÝn dông chøng tõ nhng riªng hîp ®ång xuÊt khÈu sang Mü, b¹n hµng th¬ng lo ng¹i ph¬ng thøc nµy v× phøc t¹p, tèn kÐm vµ a h×nh thøc nªn dÔ cã tranh chÊp nªn hä thêng yªu cÇu p¸ dông ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn. So víi L/C tuy ph¬ng thøc nµy nhanh h¬n nhng kh«ng ®¶m b¶o thanh to¸n cho ngêi xuÊt khÈu.
Giao hµng: ghi râ thêi h¹n giao hµng vµ ®iÒu kiÖn giao...
Giai ®o¹n thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu
ChuÈn bÞ hµng ®Ó xuÊt khÈu: TCT lµ ®Çu mèi cuèi cïng tËp trung hµng tõ c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn v× vËy ph¶i kiÓm tra hµng kü ®Ó lµm c¸c thao t¸c tiÕp theo vÝ dô: kiÓm tra ®é an toµn c¶u kiÖn, ®é an toµn cña c¸c thanh gç, c¸c nót ®inh, kÎ ký m· hiÖu, lËp phiÕu ®ãng gãi theo mÉu riªng cña TCT ...
KiÓm nghiÖm, kiÓm dÞch xin giÊy chøng nhËn vÖ sinh; tríc khi giao hµng ngêi xuÊt khÈu cã nghÜa vô kiÓm tra hµng ho¸ vÒ ph¶m chÊt, ssã lîng, trong lîng, bao b×. ViÖc kiÓm dÞch vÖ sinh lµ mét kh©u b¾t buéc tiÕn hµnh nagy t¹i ®¬n vÞ s¶n xuÊt hay n¬i thu mua: n«ng trêng, tr¹m, cöa khÈu ... ë ViÖt Nam, TCT xin giÊy chøng nhËn vÖ sinh ë Bé Y tÕ, c¸c giÊy tê nµy chØ cã gi¸ trÞ 7 ngµy nÕu hµng kh«ng xuÊt khÈu ®îc.
Thuª ph¬ng tiÖn vËn t¶i vµ mua b¶o hiÓm.
Tríc kia, do ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm vµ vËn t¶i trong níc kÐm ph¸t triÓn nªn TCT chñ yÕu b¸n hµng theo ®iÒu kiÖn FOB do ®ã kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm thuª tµu vµ mua b¶o hiÓm. HiÖn nay, do ®iÒu kiÖn thay ®æi, TCTC ®· b¸n hµng ®îc theo ®iÒu kiÖn CIF
C«ng ty b¶o hiÓm thêng xuyªn c¶u TCT lµ B¶o ViÖt. Do xuÊt khÈu sang Mü ®îc giao thµnh nhiÒu chuyÕn hµng nhá hµng n¨m nªn TCT thêng chän mua b¶o hiÓm cho c¶ n¨m. khi giao hµng xong chØ cÇn göi ®Õn B¶o ViÖt 1 v¨n b¶n gäi lµ giÊy b¸o b¨t ®Çu vËn chuyÓn.
H·ng tµu thêng xuyªn cña TCT lµ Vietran. Do cã mèi quan hÖ l©u dµi nªn thñ tôc thuª tµu diÔn ra ®¬ngi¶n, thuËn tiÖn.
Lµm thñ tôc h¶i quan, ®îc thùc hiÖn theo 3 bíc
Khai b¸o h¶i quan: ph¶i kª khai chÝnh x¸c, chuÈn bÞ mét sè giÊy tê nh ho¸ ®¬n, phiÕu ®ãng gãi, giÊy phÐp kinh doanh XNK, b¶ng kª chi tiÕt...
KiÓm tra hµng ho¸: TCT cã bé phËn s¾p xÕp s½n hµng ho¸ theo trËt tù ®Ó thuËn tiÖn viÖc kiÓm tra vµ chÞu chi phÝ nh©n c«ng vÒ më vµ ®ãng c¸c kiÖn hµng.
Thùc hiÖn quyÕt ®Þnh cña h¶i quan – theo quyÕt ®Þnh cña h¶i quan hµng ho¸ sÏ ®îc phÐp th«ng quan.
Giao hµng: TCT cã thÓ giao hµng trùc tiÕp lªn tµu hoÆc th«ng qua VIETRANS. Mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu b»ng container th× TCT cã tr¸ch nhiÖm thuª container, ®ãng gãi vµo container vµ lËp b¶n kª khai hµng trong container. Trong trêng hîp kh«ng dñ 1 container, TCT ph¶i lËp “b¶n ®¨ng ký hµng chuyªn chë”, sau khi ®îc chÊp nhËn TCT míi giao hµng ®Õn b·i container cho ngêi vËn t¶i.
Thanh to¸n vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i: Sau khi giao hµng, TCT lËp bé chøng tõ thanh to¸n gåm ho¸ ®¬n, vËn ®¬n, c¸c lo¹i giÊy chøng nhËn, ®¬n b¶o hiÓm vµ mét sè chøng tõ kh¸c. Cho ®Õn nay, cha cã mét hîp ®ång xuÊt khÈu sang Mü gÆp ph¶i trêng hîp khiÕu n¹i.
Trªn ®©y lµ toµn bé quy tr×nh ®µm ph¸n ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu sang Mü nãi chung. Tuú tõng mÆt hµng cô thÓ mad ta cã c¸c ph¸t sinh ®ßi hái TCT ph¶i n¾m b¾t linh ho¹t kÞp thêi ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p ®èi phã.
4.3 C¸c kÕt qu¶ cô thÓ vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶ vµo thÞ trêng Mü cña TCT rau qu¶ ViÖt Nam.
X©m nhËp ®îc vµo thÞ trêng Mü lµ mét trong nh÷ng bíc ®ét ph¸ cña TCT rau qu¶ ViÖt Nam. Cã thÓ nãi, giai ®o¹n 1998 –2001 lµ giai ®o¹n ®Çy th¨ng trÇm cña TCT trong lÜnh vùc xuÊt khÈu ra thÞ trêng níc ngoµi, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü. Sau ®©y ta sÏ ®i ph©n tÝch mét sè kÕt qu¶ næi bËt vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña TCT sang thÞ trêng Mü.
§¬n vÞ USD
Tríc hÕt lµ vÒ tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu trong giai ®o¹n 1997 –2001. Trong giai ®o¹n nµy, khi mµ nÒn kinh tÕ ®ang vÊp ph¶i nh÷ng bíc rÊt khã kh¨n; ViÖt Nam l¹i n¨m trong khu vùc khñng ho¶ng tiÒn tÖ n¨m 1997 nªn ho¹t ®éng cña TCT nãi chung còng rÊt khã kh¨n. ThÞ trêng qua c¸c n¨m hÇu nh kh«ng t¨ng, kim ng¹ch xuÊt khÈu còng kh«ng æn ®Þnh vµ thÞ trêng míi lµ Mü còng vËy. Ta quan s¸t b¶ng sè liÖu sau vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña TCT sang thÞ trêng Mü
STT
N¨m
Gi¸ trÞ
So s¸nh
1
1997
2.369.748
2
1998
1.476.301
62,3 %
3
1999
2.288.201,5
154,99 %
4
2000
2.454.125
107,25 %
5
2001
1.875.906
76,43 %
MÆc dï lµ níc cã s¶n lîng rau qu¶ lín trªn thÕ giíi nhng hµng n¨m Mü vÉn nhËp khÈu hµng tû USD c¸c mÆt hµng nµy tõ c¸c níc kh¸c trong ®ã cã ViÖt Nam. Tõ khi bá cÊm vËn víi ViÖt Nam, l¬ng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü chiÕm kho¶ng 0,056% n¨m 1998; n¨m 1999 lµ 0,071%; n¨m 2000 lµ 0,061% vµ n¨m 2001 lµ 0,058%. Nh vËy ta thÊy tû träng rau qu¶ xuÊt khÈu c¶u ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü chØ chiÕm 1 phÇn rÊt khiªm tèn. §iÒu nµy còng lµ mét ®iÒu dÔ hiÓu ®èi víi ViÖt Nam bëi v× Mü tuy lµ thÞ trêng lín ®Çy tiÒm n¨ng nhng hµng ho¸ cña ViÖt Nam míi ®îc biÕt trªn thÞ trêng Mü; c¸c s¶n phÈm c¶u ViÖt Nam cha ®ñ ®a d¹ng, phong phó ®Ó tho¶ m·n ®îc nhu cÇu thêng xuyªn thay ®æi cña ngêi tiªu dïng Mü.
VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c n¨m trªn b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy cã sù t¨ng gi¶m bÊt thêng. N¨m 1997 kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 2.369.748 USD nhng ®Õn n¨m 1998 l¹i gi¶m 62,3% cßn 1.476.301 USD. C¸c n¨m 1999 vµ 2000 ®Òu cã sù t¨ng lªn hÕt søc ®¸ng kÓ vµ tëng chõng dÕn n¨m 2001, khi mµ HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®îc ký kÕt th× kim ng¹ch sÏ t¨ng lªn nhng ®iÒu nµy kh«ng x¶y ra. N¨m 2001, kim ng¹ch chØ ®¹t 1.875.906 USD, chØ b»ng 76,43% n¨m 2000 (2.454.125 USD n¨m 2000). Sù biÕn ®éng cña kim ng¹ch xuÊt khÈu nµy cã nhiÒu nguyªn nh©n:
C¸c n¨m 1997, 1998 vµ 1999 do ViÖt Nam cha ký ®îc HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi phÝa Mü nªn viÖc c¹nh tranh víi hµng ho¸ c¸c níc cïng trong mÆt hµng rau qu¶ lµ rÊt khã kh¨n.
Do gi¸ b¸n c¸c mÆt hµng rau qu¶ cña ViÖt Nam qóa cao so víi s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c níc kh¸c nªn kh«ng ®îc phÝ Mü chÊp nhËn.
ViÖc xuÊt khÈu sng Mü chØ dõng l¹i ë møc b¸n s¶n phÈm cho c¸c nhµ nhËp khÈu phÝ Mü chø cha cã hÖ thèng ph©n phèi cña m×nh t¹i Mü.
Sang n¨m 2001, khi mµ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i cã hiÖu lùc, song viÖc xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ theo nh c¸c nhµ ph©n tÝch th× viÖc x¶y ra t×nh tr¹ng nµy lµ do gi¸ s¶n phÈm vÉn cao.
Thø hai ta nghiªn cøu vÒ c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü. Cã thÓ nãi, c¸c s¶n phÈm cña TCT t¬ng ®èi ®a d¹ng víi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm vµ mÉu m· kh¸c nhau, ta cã thÓ chia thµnh c¸c nhãm chÝnh sau:
Rau qu¶ t¬i
Rau qu¶ hép: døa khoanh, døa rÎ qu¹t, døa miÕng nhá, níc døa ®îc ®ãng trong níc ®êng, ch«m ch«m, thanh long, nÊm hép, da chuét...
Rau qu¶ ®«ng l¹nh: døa, xoµi, ch«m ch«m, ®Ëu, ní dõa
Rau qu¶ sÊy kh« - muèi: chuèi, xoµi, long nh·n, v¶i kh«...
C¸c lo¹i gia vÞ vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c
STT
Nhãm hµng
1998
1999
2000
2001
1
Rau qu¶ t¬i
2,6 %
4 %
8 %
8,4 %
2
Rau qu¶ hép
28 %
27 %
25 %
26,5 %
3
Rau qu¶ ®«ng l¹nh
0
3 %
9 %
14 %
4
rau qu¶ sÊy – muèi
10,6 %
6 %
7 %
7,4 %
5
C¸c lo¹i kh¸c
58,8 %
60 %
51 %
43,7 %
BiÓu c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu sang Mü cña TCT c¸c n¨m
Nh×n b¶ng sè liÖu ta thÊy c¬ cÊu c¸c lo¹i s¶n phÈm xuÊt khÈu sang Mü cã sù biÕn ®éng qua c¸c n¨m. Trong khi c¸c lo¹i rau qu¶ t¬i vµ rau qu¶ ®«ng l¹nh cã sù t¨ng lªn (cô thÓ lµ rau qu¶ t¬i n¨m 1998 chiÕm 2,6% nhng ®Õn n¨m 2001 ®· chiÕm tíi 8,4%; rau qu¶ ®«ng l¹nh tõ con sè 0% n¨m 1998 ®· t¨ng lªn vµ chiÕm tíi 14% vµo n¨m 2001) th× rau qu¶ hép vµ rau qu¶ sÊy muèi cã xu híng gi¶m xuèng, ®Æc biÖt lad rau qu¶ hép, 1 lo¹i s¶n phÈm ®îc coi lµ nßng cèt, chñ lùc cña TCT trong c¸c n¨m qua. Sù biÕn ®éng nµy ph¶n ¸nh sù cè g¾ng cña TCT trong viÖc t×m kiÕm 1 c¬ cÊu s¶n phÈm hîp lý, phï hîp víi ®ßi hái vÒ xu híng biÕn ®éng cña thÞ trêng Mü tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
§iÒu quan t©m tiÕp theo khi xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü lµ vÊn ®Ò gi¸ c¶. XuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü, TCT chän viÖc ®Þnh gi¸ tæng hîp trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt nhu cÇu thÞ trêng, sù c¶m nhËn cña kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm vµ gi¸ cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. DiÔn biÕn theo quy luËt thÞ trêng, gi¸ c¶ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng rau qu¶ sang Mü cã nh÷ng biÕn ®éng vµ ®îc thÓ hiÖn díi biÓu sau ®©y
Gi¸ FOB b×nh qu©n mét sè s¶n phÈm xuÊt khÈu cña TCT
Stt
Tªn s¶n phÈm
Träng lîng
Sè hép /carton
Sè carton/ can (20 feat)
Gi¸ FOBHP (USD/tÊn)
98
99
2000
2001
1
Døa miÕng nhá
800
24
1300
8,46
7,24
6,64
6,13
2
Døa khoanh
800
24
1300
10,57
9,74
8,57
8,21
3
Níc døa
830
24
900
7,85
7,40
5,60
5,26
4
Ng« rau
450
24
1650
9,88
8,74
7,12
7,01
5
Níc qu¶
250
24
3200
6,42
6,48
4,27
4,05
Qua c¸c sè liÖu ®a ra chóng ta thÊy r»ng hÇu hÕt gi¸ cña c¸c laäi s¶n phÈm xuÊt khÈu sang Mü ®Òu cã xu híng gi¶m ®i. Nguyªn nh©n g©y ra hiÖn tîng nµy lµ vµo c¸c n¨m 1999 vµ 200, c¸c níc trong khu vùc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm nµy ®îc mïa lín nªn gi¸ xuÊt khÈu c¶u hä gi¶m xuèng. MÆt kh¸c bíc sang n¨m 2000 TCT thùc sù ®i vµo c¹nh tranh vµ chÊp nhËn gi¸ c¹nh tranh sau mét thêi gian dµi th¨m dß thÞ trêng Mü. §©y lµ mét giai ®o¹n cùc kú khã kh¨n ®èi víi TCT trªn con ®êng khai th¸c tiÒm n¨ng thÞ trêng Mü.
NhËn xÐt chung
Trong c¸c hîp ®ång xk cña TCT rau qu¶ ViÖt Nam ra thÞ trêng níc ngoµi th× xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü chiÕm mét vÞ trÝ quan träng. Tuy xÐt vÒ lîi nhuËn vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cã thÓ cha ®¸ng kÓ nhng xÐt vÒ c¬ héi lµm ¨n lµ rÊt l©u dµi, vµ nh vËy TCT thùc sù ®· ®¹t ®îc 1 sè thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. Trong khi nhiÒu doanh nghiÖp cßn cha ¸m nghÜ tíi thÞ trêng Mü ®Ó xuÊt khÈu sang ®ã th× tõ n¨m 1995, TCT ®· nghiªn cøu thÞ trêng tranh thñ c¸c nguån th«ng tin, giíi thiÖu mÆt hµng vµ t×m ®îc b¹n hµng kh¸ æn ®Þnh trong 7 n¨m liÒn gãp phÇn gióp ngµnh rau qu¶ nãi riªng vµ ngµnh n«ng nghiÖp nãi chung cã nh÷ng khëi s¾c trong nh÷ng n¨m qua, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh cho hµng ngµn c«ng nh©n ë c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn vµ hµng v¹n lao ®éng ë c¸c n«ng trêng. Mèi quan hÖ gi÷a s¶n xuÊt chÕ biÕn, xuÊt khÈu vµ thÞ trêng nÕu ®îc gi¶i quyÕt tèt sÏ ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ vµ x· héi hoµn h¶o. VÊn ®Ò ®Æt ra cho TCT hiÖn nay lµ lµm nh thÕ nµo ®Ó phèi hîp c¸c mèi quan hÖ nµy trong vai trß ngêi lµm chñ, tËn dông vµ t¹o dùng hoµn c¶nh ®Ó ph¸t triÓn.
CH¦¥NG III
PH¦¥NG H¦íng, gi¶i ph¸p vµ mét sè kiÕn nghÞ nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶ sang thÞ trêng mÜ t¹i tæng C«ng ty rau qu¶ viÖt nam
I. môc tiªu vµ ®Þnh híng xuÊt khÈu cña tæng C«ng ty rau qu¶ ®Õn n¨m 2010.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i t×m cho m×nh nh÷ng môc tiªu, nh÷ng híng ®Ých ®Ó ®¹t ®Õn. §Æc biÖt lµ xu thÕ tù do ho¸ th¬ng m¹i nãi chung vµ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ híng vµo xuÊt khÈu nãi riªng, th× môc tiªu cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lµ thu ®îc c¸c kÕt qu¶ tèt qua c¸c nghiÖp vô xuÊt khÈu , cô thÓ lµ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸, t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ ®Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ( m¸y mãc, thiÕt bÞ, nguyªn liÖu, hµng ho¸, ... ). Nhng víi mçi doanh nghiÖp tuú theo ®Æc ®iÓm, lÜnh vùc kinh doanh, thùc tr¹ng kinh doanh vµ c¸c yÕu tè m«i trêng kh¸c nhau mµ hä tù t×m ra cho m×nh nh÷ng c¸ch kh¸c nhau ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã.
ë Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam, thùc tÕ ®Æt ra lµ ph¶i ®a ®îc nh÷ng môc tiªu vµ ®Þnh híng ®óng ®¾n, kh¶ thi vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn h÷u hiÖu nh»m ®¹t ®îc kÕt qu¶ vµ mang l¹i sù ph¸t triÓn v÷ng ch¾c cho tæng C«ng ty trong thêi gian tíi.
1.Môc tiªu cña Tæng C«ng ty ®Õn n¨m 2010
2005 kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 100 triÖu USD
2010 kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 200 triÖu USD
Quy ho¹ch ho¸ l¹i vïng l¹uvïng s¶n xuÊt cho hîp lý, cã hiÖu qu¶ h¬n nh»m gãp phÇn n©ng coa s¶n lîng vµ chÊt lîng nguyªn liÖu chÕ biÕn.
T¹o viÖc lµm æn ®Þnh cho ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ ngêi lao ®éng trong Tæng C«ng ty.
Tõng bíc x©y dùng mét ®éi ngò c¸n bbé giái, v÷ng vµng trong qu¶n lÝ kinh doanh; mét hÖ thèng thiÕt bÞ m¸y mãc, chÕ biÕn b¶o qu¶n, vËn chuyÓn rau qu¶ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, h×nh thøc ®Ñp, khèi lîng lín, gi¸ thµnh ®ñ søc c¹nh tranh víi thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi.
2. Ph¬ng híng xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty trong thêi gian tíi
2.1 §Þnh híng vÒ kim ng¹ch vµ tiÕn ®é xuÊt khÈu .
B¶ng17 TiÕn ®é xuÊt khÈu dù kiÕn ®Õn 2010 cña Tæng C«ng ty
N¨m
Kim ng¹ch
T¨ng trëng (%)
2002
52
15
2003
62
19
2004
74
19
2005
100
35
2006
112
12
2007
125
12
2008
140
12
2009
160
14
2010
200
25
Nguån: §Þnh híng ph¸t triÓn cña Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam giai ®o¹n 1998- 2000)
C¬ së ®Ó ®Ò ra kim ng¹ch vµ tiÕn ®é xuÊt khÈu lµ dùa trªn t×nh h×nh thùc tÕ nh÷ng n¨m qua vµ dù b¸o cña t×nh h×nh tiªu thô rau qu¶ cña thÕ giíi còng nh c¸c mÆt hµng cña Tæng C«ng ty trong thêi gian tíi. Ngoµi ra cßn c¨n cø vµo møc ph¸t triÓn ngµnh rau qu¶ trong níc tõ nay ®Õn 2010.
2.2 §Þnh híng vÒ s¶n phÈm vµ chiÕn lîc xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty .
Trong nh÷ng n¨m tíi, thÞ trêng sÏ ngµy cµng trë nªn phøc t¹p, ®èi thñ c¹nh tranh ngµy cµng nhiÒu ®ã lµ nh÷ng khã kh¨n cña Tæng C«ng ty, ch¾c ch¾n r»ng Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam sÏ ph¶i cã nh÷ng nç lùc vît bËc, nh÷ng ®Þnh híng vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cô thÓ. Nhng chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng víi nh÷ng g× ®· ®¹t ®îc hiÖn nay sÏ lµ c¬ së ®Ó Tæng C«ng ty cã ®îc nh÷ng bíc tiÕn v÷ng ch¾c trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh.
Trong ®Þnh híng vÒ c¬ cÊu s¶n phÈm vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu giai ®o¹n 1998- 2010 Tæng C«ng ty sÏ cè g¾ng phÊn ®Êu ®Ó tíi 2005 tæng khèi lîng s¶n phÈm xuÊt khÈu ®¹t 160 ngh×n tÊn, trong ®ã rau qu¶ hép, níc qu¶ c« ®Æc ®«ng l¹nh chiÕm vai trß chñ ®¹o víi 57 ngh×n tÊn, kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 40 triÖu USD ( chiÕm 40% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ). Rau qu¶ sÊy muèi vµ gia vÞ ®Òu chiÕm 20% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. MÆt hµng n«ng s¶n thùc phÈm theo ®Þnh híng chØ ®ãng gãp vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 5 triÖu USD víi tØ träng rÊt nhá lµ 5% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. N¨m 2010 sÏ lµ thêi ®iÓm ®Ønh cao trong ®Þnh híng ph¸t triÓn giai ®o¹n1998 tíi 2010 cña Tæng C«ng ty víi tæng s¶n lîng s¶n phÈm xuÊt khÈu sÏ lµ 350 ngh×n tÊn, kim ng¹ch ®¹t 200 triÖu USD. Tuy nhiªn tØ träng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c mÆt hµng sÏ kh«ng cã nhiÒu thay ®æi lín, mÆt hµng rau qu¶ t¬i sÏ t¨ng 5% thay cho sù gi¶m xuèng 5% mÆt hµng gia vÞ trong tØ träng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty so víi n¨m 2005.
B¶ng 18 C¬ cÊu s¶n phÈm vµ tØ träng kim ng¹ch xuÊt khÈu giai ®o¹n 2005-2010 cña Tæng C«ng ty .
N¨m
S¶n phÈm
2005
2010
Kim ng¹ch xuÊt khÈu
tØ träng (%)
Khèi lîng
(Ngh×n tÊn)
Kim ng¹ch xuÊt khÈu
TØ träng (%)
Khèi lîng (Ngh×n tÊn)
1. Rau qu¶ t¬i
15
15
50
40
20
130
2. Rau qu¶ hép, níc qu¶ c« ®Æc, ®«ng l¹nh
40
40
57
80
40
120
3. Rau qu¶ sÊy muèi
20
20
33
40
20
68
4. Gia vÞ
20
20
13
30
15
20
5. N«ng s¶n thùc phÈm
5
5
7
10
5
12
Tæng
100
100
160
200
100
350
( Nguån: §Þnh híng ph¸t triÓn cña Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam giai ®o¹n 1998- 2000)
VÒ s¶n phÈm vµ thÞ trêng cña m×nh, tíi n¨m 2010 th× rau qu¶ t¬i, ®å hép níc qu¶ ®«ng l¹nh, rau qu¶ sÊy muèi, gia vÞ vµ n«ng s¶n thùc phÈm, ... s¶n xuÊt vÉn lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña Tæng C«ng ty. Giai ®o¹n nµy Tæng C«ng ty còng sÏ thùc hiÖn viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm ( ph¸t triÓn thªm c¸c s¶n phÈm míi n©ng cao h¬n n÷a chÊt lîng mÉu m· s¶n phÈm cò) ®Ó phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn vµ nhu cÇu thÞ trêng .
C¸c thÞ trêng truyÒn thèng nh liªn bang Nga, §«ng ¢u, NhËt B¶n, Trung Quèc, Italia,... sÏ ®îc cñng cè vµ gi÷ v÷ng. Bªn c¹nh ®ã Tæng C«ng ty còng sÏ tiÕn hµnh th¨m dß, x©m nhËp vµ ph¸t triÓn mét sè thÞ trêng míi cã triÓn väng ®Æc biÖt lµ thÞ trêng Mü.
B¶ng 19. §Þnh híng c¬ cÊu s¶n phÈm vµ thÞ trêng ®Õn 2010 cña Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam.
S¶n phÈm chñ lùc
S¶n phÈm ®a d¹ng kh¸c
ThÞ trêng chÝnh
Rau qu¶ t¬i
-B¾p c¶i, khoai t©y, hµnh t©y, da hÊu tái, cµ rèt, gõng, nghÖ, muèi tiªu..
- Hoa lay ¬n, loa kÌn, phong lan...
-Su hµo, sóp l¬, tái t©y, ®Ëu qu¶, cµ chua, da chuét,...
-Thanh long, nh·n, quýt bëi, chan - -Døa, ch«m ch«m, ®u®ñ, sÇu riªng,...
-Liªn Bang Nga, mét sè níc ch©u ¸.
-§«ng B¾c ¸, Trung Quèc, Trung CËn §«ng...
§å hép, níc qu¶ ®«ng l¹nh
-Døa, da chuét, v¶i, thanh long, xoµi,...
-Níc gi¶i kh¸t hoa qu¶ tù nhiªn
-§«ng l¹nh: døa,...
- C« ®Æc vµ pure: døa, xoµi, cµ chua,...
-Chuèi, æi, na, ®Ëu c« ve, ®Ëu Hµ lan, m¨ng tre, nÊm, rau, gia vÞ kh¸c.
-Rau ®«ng l¹nh
-Pure qu¶ kh¸c
Liªn bang Nga, B¾c ¢u, Mü, NhËt B¶n, Trung Quèc,...
3.Rau qu¶ sÊy muèi
-Chuèi sÊy nh©n h¹t ®iÒu
- Da chuét nÊm muèi
C¸c lo¹i rau qu¶ muèi kh¸c
Liªn Bang Nga, NhËt B¶n, mét sè níc B¾c Mü.
4.Gia vÞ
-H¹t ®iÒu ít tái gõng
NghÖ, quÕ, håi, gõng
Ch©u Phi, Liªn bang Nga, Trung §«ng
5. Gièng rau: H¹t rau muèng, c¶i c¸c lo¹i, tái...
C¸c lo¹i h¹t gièng rau, ®Ëu, gia vÞ nhiÖt ®íi kh¸c
Ch©u Mü La Tinh, Ch©u Phi, Ch©u ¸...
6. N«ng s¶n kh¸c: cao su, cµ phª, l¹c, võng,...
N«ng s¶n kh¸c
Trung Quèc
(Nguån: §Þnh híng ph¸t triÓn cña Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam giai ®o¹n 1998- 2000)
2.3 §Þnh híng vÒ gi¸ c¶
Trong nh÷ng n¨m tríc kim ng¹ch xuÊt khÈu ®îc tÝnh theo gi¸ FOB. Møc gi¸ chung cho c¸c nhãm hµng lµ: rau t¬i 300 USD/tÊn., rau hép vµ ®«ng l¹nh lµ 700 USD/tÊn, rau sÊy muèi lµ 600USD/ tÊn, gia vÞ 1500 USD/tÊn. C¸c lo¹i n«ng s¶n kh¸c 800 USD/tÊn.
Tuy nhiªn møc gi¸ nµy kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh, nã phô thuéc vµo tõng hµng trong nhãm hµng, dùa vµo mÆt b»ng gi¸ c¶ chung cña thÕ giíi. Møc gi¸ chÝnh thøc ®îc x¸c ®Þnh sÏ lµ møc gi¸ mµ Tæng C«ng ty ®µm ph¸n kÝ kÕt hîp ®ång víi kh¸ch hµng. Møc gi¸ còng cã thÓ dÇn dÇn gi¶m ®i khi Tæng C«ng ty sö dông nh÷ng biÖn ph¸p kü thuËt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt.
2.4 §Þnh híng nghiªn cøu thÞ trêng vµ th©m nhËp
Trong giai ®o¹n nµy chñ yÕu lµ t¨ng cêng c¸c ®oµn cña Tæng C«ng ty ®i kh¶o s¸t t×m hiÓu, tham gia c¸c héi chî kh¶o s¸t vÒ rau qu¶, cô thÓ lµ ë khu vùc thÞ trêng nh; Ch©u ¸, Nga, Trung Quèc, Mü. §Æc biÖt lµ cö chuyªn gia sang thÞ trêng Mü nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò vÒ thuÕ quan hµng rµo chÊt lîng, t×nh h×nh c¹nh tranh cïng lo¹i s¶n phÈm cña Th¸i lan, In®«nªxia, Philipin...
2.5 C¸c ®Þnh híng chñ yÕu vÒ xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü cña Tæng C«ng ty .
VÒ s¶n phÈm: ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm nhng vÉn x¸c ®Þnh c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ døa vÉn ®ãng vai trß chñ ®¹o trong chiÕn lîc xuÊt khÈu. Trong giai ®o¹n bíc ®Çu th©m nhËp ®Çy khã kh¨n, ®Ó c¹nh tranh ®îc víi c¸c s¶n phÈm cña c¸c níc kh¸c còng nh b¶n th©n c¸c mÆt hµng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt ViÖt Nam th× viÖc ®a d¹ng ho¸ lµ cÇn thiÕt. Ngoµi c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng nh rau qu¶ t¬i, rau qu¶ hép ®«ng l¹nh, rau qu¶ sÊy muèi th× Tæng C«ng ty cã kÕ ho¹ch kÕt hîp c¸c lo¹i rau qu¶ cã tÝnh chÊt kh¸c nhau ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm hçn hîp cã tÝnh hÊp dÉn cao, phï hîp víi thÞ hiÕu yªu cÇu cña ngêi d©n Mü.
VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu : §Þnh híng cña Tæng C«ng ty n¨m 2005 ®¹t 100.000.000 USD vµ n¨m 2010 ®¹t 200.000.000 USD. Riªng ®èi víi thÞ trêng Mü trong giai ®o¹n 2002- 2010 Tæng C«ng ty sÏ cè g¾ng ®Ó ®¹t tíi møc gi¸ trÞ b×nh qu©n 4.200.000 USD/n¨m.
§Þnh híng vÒ thÞ trêng : ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng , trong giai ®o¹n míi th©m nhËp, c¸c s¶n phÈm cña Tæng C«ng ty chØ ®îc mét sè rÊt nhá nh÷ng danh nh©n nhËp khÈu vµ c¸c s¶n phÈm nµy Tæng C«ng ty còng kh«ng biÕt sÏ ®îc ph©n phèi nh thÕ nµo. V× vËy trong giai ®o¹n 2002- 2010 Tæng C«ng ty sÏ më c¸c ®¹i lý ph©n phèi vµ v¨n phßng ®¹i diÖn cña m×nh trªn nh÷ng vïng cã nhu cÇu lín vµ nh¹y c¶m víi mÆt hµng rau qu¶ nµy.
II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü cña Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam.
Giai ®o¹n th©m nhËp thÞ trêng Mü lµ cã mét khã kh¨n, tuy vËy Tæng C«ng ty x¸c ®Þnh r»ng thÞ trêng Mü nh÷ng n¨m tíi ch¾c ch¾n sÏ trë thµnh nguån quan träng ®èi víi ViÖt Nam vµ víi Tæng C«ng ty. Dù kiÕn ®Õn n¨m2020 bu«n b¸n 2 chiÒu sÏ chiÕm 20% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. §Ó ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü ®¹t hiÖu qu¶ cao, em xin ®Ì xuÊt mét sè gi¶ ph¸p vµ kiÕn nghi sau:
VÒ phÝa Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam
§èi víi vïng nguyªn liÖu:
Víi môc tiªu 15000 ha diÖn tÝch ®Êt gieo trång, Tæng C«ng ty cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch nh»m ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶, tiÕn hµnh c«ng t¸c quy ho¹ch, x©y dùng vïng rau qu¶ tËp trung lµm nguyªn liÖu cho chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu .CÇn cã bíc ®i thÝch hîp ch tõng n¨m. Tõng vïng vµ cã c¸c dù ¸n cô thÓ cho tõng vïng vµ tõng lo¹i c©y cô thÓ lµ:
N©ng cao kh¶ n¨ng khai th¸c, ho¹t ®éng cña c¸c n«ng trêng, c¸c vïng nguyªn liÖu hiÖn cã. X¸c ®Þnh c¸c tiÓu vïng quy ho¹ch s¶n xuÊt, mçi tiÓu vïng sinh th¸i rµ so¸t l¹i quy ho¹ch s¶n xuÊt, bè trÝ l¹i c¬ cÊu c©y trång phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, khÝ hËu cña tõng vïng, g¾n ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu víi c¬ së chÕ biÕn. Tríc m¾t tËp trung c¶i t¹o vên t¹p, x©y dùng c¸c vïng chuyªn canh tËp trung, th©m canh mét sè c©y trång cã lîi thÕ, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh nh: døa, chuèi, v¶i, xoµi, rau s¹ch...
Ngoµi ra Tæng C«ng ty còng cÇn cã nh÷ng hç trî thªm vÒ vèn, c¬ së vËt chÊt vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c ®Ó ®¶m b¶o kh©u bao th©u s¶n phÈm cho c¸c vïng nguyªn liÖu nµy.
1.2 C«ng t¸c t¹o nguån hµng
Muèn ho¹t ®éng xuÊt khÈu tiÕn hµnh ®îc th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn ph¶i cã hµng ho¸ ®Ó xuÊt khÈu nghÜa lµ ph¶i cã nguån hµng ®Ó xuÊt khÈu. C«ng t¸c t¹o nguån xuÊt khÈu chiÕm phÇn lín thêi gian qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô xuÊt khÈu vµ ®ãng vai trß quan träng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty . ë Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam ®èi víi mÆt hµng rau qu¶ mÆc dï trong sè n¨m qua Tæng C«ng ty ®· thùc hiªn viÖc më réng c¸c lo¹i h×nh thu gom, tr¸nh ®îc viÖc t¹o nguån hµng chØ trong néi bé mang tÝnh chÊt tù tóc, tù cÊp, khÐp kÝn. Song c¸c h×nh thøc thu mua cßn manh món cha tËp trung thµnh c¸c ®Çu mèi lín lµm gi¶m chÊt lîng nguyªn liÖu s¶n xuÊt, c«ng t¸c kiÓm tra s¶n phÈm thu mua kÐm chÆt chÏ s¸t sao, tõ ®ã dÉn ®Õn chÊt lîng c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt ra thÊp mµ gi¸ thµnh l¹i rÊt cao. §ßi hái trong nh÷ng n¨m tíi Tæng C«ng ty ph¶i thµnh lËp ®îc m¹ng líi thu mua réng kh¾p, víi c¸c ®Çu mèi thu mua quy tô lín, gi¸m ®Þnh s¶n phÈm thu mua chÆt chÏ, ®¶m b¶o sè lîng vµ chÊt lîng nguyªn liÖu chÕ biÕn, gi¶m chi phÝ lu th«ng tõ ®ã n©ng cao ®îc chÊt lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm nãi chung vµ s¶n phÈm døa trªn thÞ trêng Mü nãi riªng.
1.3 §èi víi s¶n xuÊt chÕ biÕn.
§Çu t cho c«ng nghÖ sau chÕ biÕn: §Ó ®¸p øng yªu cÇu xuÊt khÈu , cÇn ®Çu t cho c«ng nghÖ sau thu ho¹ch (b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn). Nghµnh chÕ biÕn rau qu¶ ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn 30 n¨m. Tuy nhiªn cho ®Õn nay hÇu hÕt c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ë t×nh tr¹ng l¹c hËu, kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu b¶o qu¶n, chÕ biÕn phôc vô xuÊt khÈu (trõ mét sè nhµ m¸y míi ®îc x©y dùng vµ ®Çu t míi thuéc Tæng C«ng ty). §Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña rau qu¶ trªn thÞ trêng thÕ giíi cÇn triÓn khai viÖc ®Çu t më réng c¸c nhµ m¸y hiªn cã vµ x©y dùng míi theo híng:
- N©ng cÊp c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn hiÖn cã, më réng quy m« t¬ng xøng víi nhu cÇu chÕ biÕn.
- X©y dùng mét sè nhµ m¸y chÕ biÕn ®Æt t¹i vïng nguyªn liÖu ®· ®îc quy ho¹ch nh»m gi¶m chi phÝ vËn t¶i, cung cÊp nguyªn liÖu kÞp thêi cho chÕ biÕn vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lùc lîng lao ®éng t¹i chç. Khi x©y dùng c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn rau qu¶ ®Æt t¹i vïng nguyªn liÖu nªn tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm kh¸c thêi vô ®Ó cã thÓ tËn dông tèi ®a c«ng suÊt m¸y.
Lµm tèt c«ng t¸c b¶o qu¶n rau qu¶: ®èi víi rau qu¶, trong t¬ng lai nhu cÇu xuÊt khÈu t¬i sÏ chiÕm tØ träng lín. Do vËy viÖc ®Çu t cho c«ng nghÖ b¶o qu¶n t¬i lµ rÊt quan träng. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Æt ra ®èi víi vÊn ®Ò nµy lµ kÕt hîp xö lÝ b¶o qu¶n t¹i vïng nguyªn liÖu, t¹i c¸c kho c¶ng bÕn b·i, phô thuéc vµo ®Æc tÝnh cña tõng lo¹i rau qu¶ ®Ó võa gi÷ ®îc chÊt lîng rau qu¶, võa gi¶m tØ lÖ h hao, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. CÇn ¸p dông réng r·i c¸c kinh nghiÖm cæ truyÒn vÒ b¶o qu¶n rau qu¶, kÕt hîp víi c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vµo b¶o qu¶n ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm khi thêi gian cung cÊp rau qu¶ cho thÞ trêng xuÊt khÈu ®ßi hái kÐo dµi.
Riªng ®èi víi thÞ trêng Mü, ngoµi ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu trªn th× c«ng t¸c kiÓm nghiÖm ®¶m b¶o vÖ sinh còng cÇn hÕt søc chó ý, do ®ã Tæng C«ng ty cÇn cã nh÷ng c¸n bé chuyªn viªn n¾m v÷ng nghiÖp vô kiÓm tra vÒ chÊt lîng hµng ho¸. Thªm vµo ®ã, Tæng C«ng ty còng ph¶i ®Çu t vµo d©y truyÒn s¶n xuÊt nh·n m¸c, vá hép ®Ó phï hîp víi thÞ hiÕu vµ yªu cÇu cña ngêi d©n Mü.
1.4 §èi víi th«ng tin thÞ trêng .
ThÞ trêng Mü cã tiÒm n¨ng rÊt lín ®èi víi ViÖt Nam nãi chung vµ c¸c s¶n
phÈm cña Tæng C«ng ty nãi riªng nhng thÞ trêng Mü còng lµ thÞ trêng kh¾t khe, phøc t¹p vµ cã søc c¹nh tranh lín. §iÒu ®ã ®ßi hái Tæng C«ng ty ph¶i x©u dùng mét ®éi ngò giái vÒ nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, biÕt thu thËp vµ xö lÝ th«ng tin, biÕt th«ng th¹o mét ®Õn hai ngo¹i ng÷ ( nhÊt lµ tiÕng Anh) vµ ph¶i ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ thiÕt bÞ thu thËp th«ng tin, qua ®ã n¾m b¾t nh¹y bÐn c¸c th«ng tin, nh÷ng sù biÕn ®éng cña thÞ trêng Mü. §¾c biÖt Tæng C«ng ty nªn cã c¸c chuyÕn ®i thùc tÕ sang thÞ trêng ®Ó n¾m b¾t c¸c th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c h¬n ®ång thêi qua ®ã t¹o lËp c¸c mèi quan hÖ lµm ¨n trùc tiÕp víi b¹n hµng.
Thµnh lËp phaßng Marketing thay thÕ cho phßng tæng hîp. Ngoµi viÖc ®¶m nh©n chøc n¨ng th«ng tin cña phßng tæng hîp, nã sÏ ®i s©u nghiªn cøu c¸c khu vùc thÞ trêng cô thÓ, ®Ò ra c¸c chiÕn lîc thÞ trêng , phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c phßng ban ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
1.5 §èi víi viÖc xóc tiÕn ho¹t ®éng xuÊt khÈu :
Tæng C«ng ty cÇn chó träng c«ng t¸c qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm b»ng nhiÒu h×nh thøc: truyÒn tin, t¹p chÝ, pan«, ¸p phÝch, c¬ héi triÓn l·m trong vµ ngoµi níc. Mét thùc tÕ chøng minh r»ng: mÆc dï thÞ trêng Liªn X« vµ §«ng ¢u ®· mÊt song kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty sang liªn bang Nga vÉn cao lµ do Tæng C«ng ty cã v¨n phßng ®¹i diªn bªn ®ã lµm nhiÖm vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Do ®ã Tæng C«ng ty cÇn thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i níc ngoµi, ®Æc biÖt lµ cÇn m¹nh d¹n sö dông c¸c dÞch vô t vÊn trªn thÞ trêng Mü. Hiªn nay c¸c C«ng ty níc ngoµi ®· sö dông dÞch vô t vÊn cña c¸c C«ng ty Mü, kÓ c¶ trong viÖc ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh cÊp chÝnh phñ. §Ó cã thÓ c¹nh tranh ®îc, Tæng C«ng ty còng nªn xem xÐt kh¶ n¨ng nµy.
2. VÒ phÝa chÝnh phñ vµ nhµ níc.
ViÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nãi chung phô thuéc rÊt nhiÒu yÕu tè trong ®ã cùc kú quan träng lµ qu¶n lÝ vÜ m«.
Qu¶n lý vÜ m« ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã thÓ thÊy trong c¸c mÆt: hÖ thèng thuÕ, tØ gi¸ hèi ®o¸i, c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý phi thuÕ quan, c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu.
XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu níc nhµ nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam nãi riªng ( ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu døa sang Mü) cïng víi kinh nghiÖm thóc ®Èy xuÊt khÈu cña c¸c níc nh Trung Quèc, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc nh ®· nghiªn cøu. Em cã mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi nhµ níc vÒ qu¶n lý vÜ m« nh sau:
2.1 Nhµ níc nªn cã chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i phï hîp.
Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i lµ nh©n tè quan träng ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc ngo¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.
Tû gi¸ hèi ®o¸i ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu.
Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi riªng chÞu ¶nh hëng cña tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc (TGH§CT) vµ tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ (TGH§TT) .
Tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc lµ tû gi¸ hèi ®o¸i do nhµ níc c«ng bè t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Nhng tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ th× kh«ng ph¶i lµ nh vËy mµ cßn phô thuéc vµo tû lÖ l¹m ph¸t trong níc vµ l¹m ph¸t ë c¸c níc cã quan hÖ th¬ng m¹i. TGHHTT vµ TGH§CT cã mèi liªn hÖ sau:
TGH§C T* chØ sè gi¸ c¶ trong níc
TGH§TT =
ChØ sè gi¸ c¶ níc ngoµi.
ViÖc ®a chØ sè gi¸ c¶ níc ngoµi vµo tÝnh gi¸ thùc tÕ cÇn ph¶i ®îc thùc hiÖn cÈn thËn vµ c©n nh¾c kü v× mét níc cã thÓ bu«n b¸n víi nhiÒu níc kh¸c. §Ó sö dông cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸nh tû gi¸ hèi ®o¸i cã thÓ ph¶i tÝnh to¸n tû gi¸ hèi ®o¸i song ph¬ng ®èi víi tõng b¹n hµng th¬ng m¹i quan träng. NÕu tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc lµ cè ®Þnh vµ chØ sè gi¸ c¶ trong níc t¨ng lªn h¬n so víi chØ sè gi¸ c¶ níc ngoµi th× tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ t¨ng lªn vµ ngîc l¹i.
TGH§TT thay ®æi ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c C«ng ty, c¸c doanh nghiÖp. Do ®ã nã cã thÓ g©y t¸c ®éng k×m h·m hay khuyÕn khÝch ho¹t ®éng xuÊt khÈu. §iÒu nµy thÓ hiÖn: NÕu tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ qu¸ cao th× hµng nhËp khÈu trë nªn rÎ h¬n so víi s¶n phÈm néi ®Þa mµ chóng ta chÞu chi phÝ cao h¬n do l¹m ph¸t nhng ho¹t ®éng xuÊt khÈu trë nªn kÐm sinh lîi do ngo¹i tÖ thu ®îc, b¸n víi tû gi¸ cè ®Þnh thÊp. NÕu c¸c nhµ xuÊt khÈu t¨ng gi¸ xuÊt khÈu ®Ó bï ®¾p chi phÝ th× sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong vÊn ®Ò chiÕm lÜnh thÞ trêng. Nh vËy, tû gi¸ thùc tÕ t¨ng so víi tû gi¸ chÝnh thøc sÏ khuyÕn khÝch nhËp khÈu nhng l¹i k×m hµm nhËp khÈu.
ChÝnh v× vËy, §Ó ®¶m b¶o cho viÖc khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nhµ níc cÇn cã c¸c gi¶i ph¸t gi¶m l¹m ph¸t æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn néi ®Þa vµ cã tû gi¸ chÝnh thøc hîp lý phï hîp víi môc tiªu chung trong chiÕn lîc ph¸t triÓn.
Lµ mét ®¬n vi xuÊt khÈu ®ang bíc ®Çu t¹o lËp quan hÖ víi thÞ trêng Mü, mét quèc gia cã ®ång tiÒn m¹nh trªn thÞ trêng thÕ giíi, th× chÝnh s¸ch trªn cña chÝnh phñ còng t¹o ®éng lùc vµ lµ c¬ së ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®«ng xuÊt khÈu rau qu¶ sang thÞ trêng nµy ë Tæng C«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam.
2.2 Nhµ níc nªn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh tÝn dông nh»m khuyÕn khÝch xuÊt khÈu.
ViÖc nhµ níc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tµi, chÝnh tÝn dông nh»m më réng xuÊt khÈu lµ rÊt quan träng, nhÊt lµ c¸c nhµ xuÊt khÈu cã quy m« võa vµ nhá. §Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng níc ngoµi, thÞ trêng mµ ë ®ã c¹nh tranh cùc kú khèc liÖt nhµ xuÊt khÈu cÇn ph¶i thùc hiÖn tr¶ hoÆc chËm díi h×nh thøc tÝn dông hµng ho¸ víi l·i suÊt u ®·i cho nhêi mua. Trong trêng hîp nµy, sù hç trî cña nhµ níc lµ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi c¸c ®¬n vÞ. Sù hç trî trong viÖc ®¶m b¶o tµi chÝnh tÝn dông, thÓ hiÖn qua c¸c h×nh thøc:
Nhµ níc thùc hiÖn cÊp tÝn dông xuÊt khÈu
+ CÊp tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu:
Vèn bá ra cho viÖc thùc hiÖn hîp ®ång s¶n xuÊt xuÊt khÈu thêng rÊt lín. Ngêi xuÊt khÈu ph¶i cã vèn tríc vµ sau khi giao hµng ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu. NhiÒu khi ngêi xuÊt khÈu cÇn ph¶i cã vèn ®Ó kÐo dµi kho¶n tÝn dông dµnh cho kh¸ch hµng. §Æc biÖt víi c¸c C«ng ty hay Tæng C«ng ty, vÊn ®Ò vè ®ang lµ vÊn ®Ò rÊt khã kh¨n nªn rÊt cÇn ®Õn sù cung cÊp tÝn dông cña nhµ níc víi l·i suÊt u ®·i. CÊp tÝn dông trùc tiÕp cho Tæng C«ng ty kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ sù hç trî gióp ®Ó thùc hiÖn xuÊt khÈu mµ cßn gióp cho Tæng C«ng ty gi¶m chi phÝ vÒ vèn cho kh¸ch hµng xuÊt khÈu vµ gi¸ thµnh xuÊt khÈu. ViÖc ®¶m b¶o tÝn dông ngoµi viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu cßn n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu v×: Cã vèn Tæng C«ng ty cã thÓ thùc hiÖn viÖc mµ gi¸ b¸n chÞu thêng bao gåm c¶ gi¸ b¸n tr¶ ngay céng víi phÝ tæn b¶o ®¶m lîi tøc. C¸c ng©n hµng nªn hç trî cho Tæng C«ng ty ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¶ tríc vµ sau khi giao hµng.
+ Mét lµ tÝn dông tríc khi giao hµng. Tríc khi giao hµng Tæng C«ng ty cÇn mét lîng vèn ®Ó mua vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt thu gom hµng xuÊt khÈu, trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ, vËn chuyÓn hµng tíi c¶ng quy ®Þnh tr¶ tiÒn cíc, b¶o hiÓm, thuÕ... L·i suÊt tÝn dông xuÊt khÈu lµ yÕu tè ¶nh hëng tíi sù c¹nh tranh cña tæng C«ng ty. L·i suÊt thÊp cho phÐp Tæng C«ng ty b¸n ®îc gi¸ thÊp ®Ó c¹nh tranh víi hµng ho¸ kh¸c, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nhµ xuÊt khÈu níc ngoµi nh: Trung Quèc, Hµ Lan...
+Hai lµ tÝn dông sau khi giao hµng: §©y lµ h×nh thøc mua hèi phiÕu xuÊt khÈu t¹m øng theo chøng tõ hµng ho¸ cu¶ ng©n hµng ®èi víi Tæng C«ng ty. Lo¹i tÝn dông nµy thêng ®Ó tr¶ c¸c kho¶n tÝn dông tríc khi giao hµng.
Nhµ níc b¶o ®¶m tÝn dông
Nh nhiÒu ®¬n vÞ xuÊt khÈu kh¸c, trong ®iÒu kiÖn cho phÐp ®Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng , Tæng C«ng ty, thùc hiÖn b¸n chÞu, tr¶ chËm cho níc ngoµi. ViÖc b¸n chÞu nh vËy thêng cã rñi ro dÉn ®Õn mÊt vèn. Trong trêng hîp nµy, ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nhµ níc cÇn ph¸t huy h¬n hiÖy qu¶ cña dÞch vô b¶o hiÓm xuÊt khÈu, ®Òn bï mÊt vèn ®Ó Tæng C«ng ty còng nh c¸c nhµ xuÊt khÈu kh¸c yªn t©m ho¹t ®éng vµ tr¸nh ®îc rØu ro. Tuy nhiªn b¶n th©n Tæng C«ng ty còng sÏ rÊt quan t©m ®Õn viÖc kiÓm tra kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nhµ nhËp khÈu vµ thu tiÒn b¸n hµng khi hÕt thêi h¹n sö dông tÝn dông.
2.3 Nhµ níc nªn ®Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn tr¬ cÊp xuÊt khÈu.
Môc ®Ých cña trî cÊp xuÊt khÈu lµ gióp cho Tæng C«ng ty t¨ng thu nhËp, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu do ®ã ®Èy m¹nh ®îc xuÊt khÈu.
§èi víi mÆt hµng rau qu¶ xuÊt khÈu sanh thÞ trêng Mü hiÖn nay cña Tæng C«ng ty ®anh chÞu møc lç rÊt cao (Do bÞ c¹nh tranh m¹nh mÏ mµ cha ®îc hëng thuÕ GSP vµ MSN.) ChÝnh v× vËy viÖc trî cÊp xuÊt khÈu cho tæng C«ng ty sÏ lµ ®éng lùc thóc ®Èy ho¹t ®éng nµy ®¹t hiÖu qu¶ tèt h¬n vît qua ®îc khã kh¨n trong hiÖn t¹i.
Trî cÊp trùc tiÕp: Lµ viÖc ¸p dông thuÕ u ®·i víi hµng xuÊt khÈu, miÔn hoÆc gi¶m thuÕ ®èi víi nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, cho nhµ xuÊt khÈu ®îc hëng gi¸ u ®·i ®èi víi c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt. §èi víi Tæng C«ng ty, do ®îc khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nªn thuÕ xuÊt khÈu ®îc miÔn, mÆc dï vËy h×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp cÇn ph¶i ®îc ph¸t huy t¸c dông h¬n n÷a, nhÊt lµ viÖc hoµn l¹i thuÕ nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt vµ gi¸ u ®·i víi c¸c ®Çu vµo kh¸c.
Trî cÊp gi¸n tiÕp: lµ h×nh thøc trî cÊp cña Nhµ níc th«ng qua viÖc Nhµ níc dïng ng©n s¸ch cña m×nh ®Ó giíi thiÖu, triÔn l·m, qu¶ng c¸o...t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho giao dÞch xuÊt khÈu hoÆc nhµ níc trî gióp vÒ kÜ thuËt, ®µo t¹o chuyªn gia, Tæng C«ng ty rÊt cÇn sù gióp ®ì cña ChÝnh phñ trong viÖc nghiªn cøu thÞ trêng, cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ trêng, giíi thiÖu, triÓn l·m, qu¶ng c¸o hµng. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy b¶n th©n Tæng C«ng ty lµm kh«ng cã hiÖu qu¶ cao ®Æc biÖt lµ ®èi víi thÞ trêng Mü.
2.4 BiÖn ph¸p vÒ thÓ chÕ tæ chøc.
Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn cho xuÊt khÈu b»ng ph¬ng ph¸p th©m nhËp thÞ trêng vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tiªu thô hµng ho¸ ë níc ngoµi th«ng qua viÖc:
-C«ng nhËn hoÆc thõa nhËn, tham gia ký kÕt c¸c c«ng íc chung vÒ th¬ng m¹i...
LËp c¸c viÖn nghiªn cøu cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ,kÞp thêi chÝnh x¸c cho c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ Tæng c«ng ty nãi riªng.
§µo t¹o c¸n bé chuyªn gia gióp tæng c«ng ty.
2.5 Hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu:
trong qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu Nhµ níc lu«n chó träng ®Ò ra c¸c biÖn ph¸op khuuyÕn khÝch m¹nh mÏ viÖc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, më réng quyÒn kinh doanh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ... Tuy c¬ chÕ míi lµm cho thñ tôc xuÊt khÈu thuËn tiÖn ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu nhng vÉn tån t¹i mét sè thñ tôc phiÒn hµ, cÇn sím hoµn thiÖn ®iÒu chØnh.
vÒ hÖ thèng thuÕ xuÊt nhËp khÈu, cÇn hoµn thiÖn mét sè ®iÓm ®Ó thùc sù trë thµnh c«ng cô qu¶n lý cã hiÖu qu¶, nh nhËn xÐt cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ th× biÓu thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam v\õa qu¸ ®¬n gi¶n võa qu¸ phøc t¹p vµ thuÕ xuÊt ®èi víi mét sè mÆt hµng tiªu dïng qu¸ cao lµm t¨ng bu«n lËu vµ gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
mét sè vÊn ®Ò quan träng n÷a lµ trong thêi gian tíi nhµ níc vµ chÝnh phñ cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m thóc ®Èy th«ng qua hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü ®· ký kÕt ®îc hëng c¸c quy chÕ ®·i ngé tèi huÖ quèc MFN vµ chÕ ®é u ®·i thuÕ quan phæ cËp GSP.
BiÓu 21. BiÓu thuÕ xuÊt nhËp khÈu mét sè mÆt hµng vµo Mü
Hµng ho¸
Kh«ng cã MFN
Cã MFN
Cã GSP
1. Hµng may
80-90
45-50
-
2. Cao su giÇy dÐp
88
37
-
3. §å ch¬i
70
0
-
4. S¶n phÈm thÐp
20
0-5
-
5. ¸o kho¸c n÷
55
19
-
6. ¸o Jacket nam
54,5
21
2
7. ¸o s¬ mi cäc tay
90
21
2
8. Døa
35
6
3
( Nguån: Vô ©u Mü- Bé Th¬ng M¹i )
§©y sÏ lµ ®éng lùc vµ thuËn lîi cho Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu døa sang Mü trong nh÷ng n¨m tíi.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 100253.doc