Một số vấn đề về phương pháp cơ cấu tổ chức trong doanh nghiệp

MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU. Tầm quan trọng của vấn đề và lý do chọn vấn đề lý luận . NỘI DUNG I- TỔNG QUAN VỀ CƠ CẤU TỔ CHỨC. 1- Khái niệm cơ cấu tổ chức. 2- Đặc điểm, vai trò của cơ cấu tổ chức. 2.1. Đặc điểm của cơ cấu tổ chức. 2.2. Vai trò của cơ cấu tổ chức. 3- Các nhân tố ảnh hưởng 3.1. Nhóm các nhân tố thuộc đối tượng quản lý 3.2. Nhóm nhân tố thuộc lĩnh vực quản lý II– CÁC PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA MỘT DOANH NGHIỆP. 1- Bốn phương pháp thiết kế cơ cấu tổ chức của các nhà khoa học nghiên cứu về quản lý. 1.1. Phương pháp loại suy. Ưu đIểm. Nhược đIểm. Điều kiện, phạm vi áp dụng. 1.2. Phương pháp kết cấu hoá các mục tiêu. Ưu điểm. Nhược điểm. Điều kiện phạm vi áp dụng. 1.3. Phương pháp chuyên gia. Ưu điểm. Nhược điểm. Điều kiện, phạm vi áp dụng 1.4. Phương pháp mô hình hoá Ưu điểm. Nhược điểm. ĐIều kiện, phạm vi áp dụng. 2- Theo một cách khái quát hơn người ta phân ra làm hai phương pháp. 2.1. Phương pháp tương tự 2.2. Phương pháp phân tích theo yếu tố. III - ÁP DỤNG XÂY DỰNG CƠ CẤU TỔ CHỨC Ở VIỆT NAM. 1 - Đặc đIểm văn hoá, kinh tế Việt Nam. 2 - Đề xuất mô hình xây dựng cơ cấu tổ chức ở Việt Nam. KẾT LUẬN.

doc16 trang | Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1529 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Một số vấn đề về phương pháp cơ cấu tổ chức trong doanh nghiệp, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi Më §Çu. Ngµy nay trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh, ph¶i tù quyÕt ®Þnh tõ kh©u s¶n xuÊt cho ®Õn kh©u tiªu thô s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn do ®ã nã ngµy cµng t¹o ra c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, c¸c lo¹i d©y chuyÒn s¶n xuÊt víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn…®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý ph¶I n¾m b¾t kÞp thêi vµ c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp ph¶i ®­îc x©y dùng phï hîp víi mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Çy biÕn ®éng .V× vËy yªu cÇu ®ßi hái ®Æt ra cho doanh nghiÖp lµ ph¶i x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña doanh nghiÖp m×nh sao cho phï hîp ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Çy nh÷ng khã kh¨n vµ biÕn ®éng. Bé m¸y qu¶n lý cña mét doanh nghiÖp ®­îc coi lµ mét bé phËn ®Çu n·o cho sù ra ®êi nh÷ng chñ tr­¬ng, chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp ®ã. C¬ cÊu tæ chøc cña mét doanh nghiÖp ®­îc t¹o lËp ®Ó thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc cña doanh nghiÖp ®ã nªn nã lu«n lu«n ph¶i ®­îc x©y dùng ®Ó phï hîp víi nhiÖm vô, yªu cÇu míi. ViÖc x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña mét doanh nghiÖp mµ hîp lý, phï hîp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th× nã sÏ gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu c¬ b¶n cña doanh nghiÖp Qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý kh«ng ph¶i lµ mét viÖc lµm ®¬n gi¶n mµ nã ®ßi hái ph¶i cã sù nghiªn cøu mét c¸ch kü l­ìng nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. ChÝnh v× nh÷ng lý do ®ã nªn em xin chän ®Ò tµi : “Mét sè vÊn ®Ò vÒ ph­¬ng ph¸p c¬ cÊu tæ chøc trong doanh nghiÖp "V× tÇm hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ nªn trong bµi em kh«ng thÓ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Em mong c¸c thÇy c« cña khoa qu¶n lý doanh nghiÖp gióp em nhËn ra nh÷ng thiÕu sãt ®ã ®Ó söa ch÷a. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« ! Néi Dung I-Tæng quan vÒ c¬ cÊu tæ chøc . Kh¸I niÖm c¬ cÊu tæ chøc. + C¬ cÊu tæ chøc lµ mét hÖ thèng c¸c ho¹t ®éng chÝnh thøc bao gåm nhiÒu c«ng viÖc riªng lÎ còng nh­ nh÷ng c«ng viÖc chung, sù ph©n chia c¸c c«ng viÖc thµnh nh÷ng phÇn viÖc cô thÓ nh»m x¸c ®Þnh ai lµ ng­êi lµm viÖc g× ? vµ hä cã mèi quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo ?, vµ chØ râ hä sÏ ph¶i cïng nhau hîp t¸c b»ng nh÷ng ph­¬ng thøc nµo ?. + C¬ cÊu cña mét tæ chøc qu¶n lý lµ kÕt qu¶ tæng thµnh cña sù bè trÝ c¸c bé phËn g¾n bã víi nhau mét c¸ch hîp lý t¹o thµnh mét hÖ thèng; vµ khi c¸c bé phËn ho¹t ®éng th× c¶ bé m¸y vËn hµnh ¨n khíp nhÞp nhµng theo sù ®IÒu khiÓn thèng nhÊt cña mét trung t©m, t¹o ra hiÖu lùc qu¶n lý chung. + C¬ cÊu tæ chøc ph¶I hîp lý míi cho phÐp sö dông tèt c¸c nguån lùc, gióp cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ tæ chøc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c quyÕt ®Þnh ®ã, ®IÒu hoµ phèi hîp c¸c ho¹t ®éng. §Æc ®iÓm, vai trß cña c¬ cÊu tæ chøc . 2.1 §Æc ®iÓm cña c¬ cÊu tæ chøc. + §¶m b¶o sù chuyªn m«n ho¸: Chuyªn m«n ho¸ lµ qu¸ tr×nh nhËn diÖn nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ vµ ph©n c«ng c¸c c¸ nh©n hay nhãm lµm viÖc ®· ®­îc huÊn luyÖn thÝch hîp nh»m ®Èm nhiÖm chóng. ChÝnh v× vËy c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp ®Èm b¶o ®­îc mçi c¸ nh©n hay nhãm lam viÖc cã thÓ chuyªn s©u vµo c«ng viÖc nhÊt ®Þnh trong chu tr×nh s¶n xuÊt. + §¶m b¶o tÝnh tiªu chuÈn ho¸: Tiªu chuÈn ho¸ lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c thñ tôc cña tæ chøc mµ theo ®ã c¸c nh©n viªn cã thÓ hoµn thµnh c«ng viÖc cña hä theo mét c¸ch thøc thèng nhÊt vµ thÝch hîp. Do ®ã, c¬ cÊu tæ chøc ®¶m b¶o cho c¸c nhµ qu¶n trÞ theo dâi thµnh tÝch cña c¸c nh©n viªn theo mét tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh, ®ång thêi cïng víi b¶n m« t¶ c«ng viÖc, c¸c tiªu chuÈn c«ng viÖc lµ c¬ së ®Ó tuyÓn chän nh©n viªn cña tæ chøc. + X¸c ®Þnh râ ®­îc sù phèi hîp: Phèi hîp bao gåm nh÷ng thñ tôc chÝnh thøc vµ phi chÝnh thøc ®Ó liªn kÕt nh÷ng ho¹t ®éng do c¸c nhãm riªng rÏ trong tæ chøc ®¶m nhiÖm. V× vËy c¬ cÊu t« chøc cña mét doanh nghiÖp ®¶m b¶o cho sù phèi hîp mét c¸ch linh ho¹t trong viÖc gi¶I quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña toµn c«ng ty, ®ßi hái sù s½n lßng chia sÎ tr¸ch nhiÖm vµ sù truyÒn th«ng mét c¸ch hiÖu qu¶ gi÷a c¸c thµnh viªn cña tæ chøc. + X¸c ®Þnh râ ®­îc dßng quyÒn lùc: QuyÒn lùc lµ quyÒn ra quyÕt ®Þnh vµ ®IÒu khiÓn ho¹t ®éng cña ng­êi kh¸c. C¬ cÊu tæ chøc x¸c ®Þnh râ quyÒn lùc thuéc vÒ tay ai, ph©n bæ nh­ thÕ nµo trong mét tæ chøc, mét doanh nghiÖp…®Ó tõ ®ã ®¶m b¶o c«ng viÖc cña tæ chøc ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch tèt nhÊt. 2.2 Vai trß cña c¬ cÊu tæ chøc. + Mét lµ ph©n bæ c¸c nguån nh©n lùc vµ c¸c nguån lùc kh¸c cho tõng c«ng viÖc cô thÓ: Mçi mét c«ng viÖc ®Òu ®ßi hái nh÷ng nguån lùc kh¸c nhau, do vËy c¬ cÊu tæ chøc cña mét doanh nghiÖp ®­îc x©y dùng nh»m ®¶o b¶o cho c¸c nguån lùc ®­îc ph©n c«ng cho ®óng c¸c c«ng viÖc cña nã tõ ®ã gióp cho c«ng viÖc ®­îc hoµn thµnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. + Hai lµ x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm vµ c¸ch thøc thÓ hiÖn vai trß cña mçi thµnh viªn theo quy chÕ cña b¶n m« t¶ c«ng viÖc, s¬ ®å tæ chøc vµ hÖ thèng ph©n cÊp quyÒn h¹n trong tæ chøc: C¬ cÊu tæ chøc x¸c ®Þnh râ mçi mét thµnh viªn ®Òu ph¶I ®Þnh râ c«ng viÖc vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh tr­íc c«ng viÖc ®­îc giao ®Ó tõ ®ã chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nh÷ng hËu qu¶ mµ m×nh g©y ra ®¶m b¶o cho c«ng viÖc hoµn thµnh mang tÝnh tèi ­u nhÊt. + Ba lµ lµm cho nh©n viªn hiÓu ®­îc nh÷ng kú väng cña cÊp trªn còng nh­ cña tæ chøc ®èi víi hä th«ng qua c¸c quy t¾c, quy tr×nh lµm viÖc vµ nh÷ng tiªu chuÈn vÒ thµnh tÝch cña mèi c«ng viÖc: §IÒu ®ã gióp cho mçi nh©n viªn sÏ cµng tÝch cùc h¬n trong c«ng viÖc cña m×nh v× hä c¶m thÊy ®­îc cÊp trªn còng nh­ tæ chøc tr©n träng hä tõ ®ã ®em l¹i hiÖu qu¶ tèt nhÊt trong c«ng viÖc cho doanh nghiªp, cho tæ chøc. + Bèn lµ x¸c ®Þnh quy chÕ vÒ thu thËp, xö lý th«ng tin néi bé tõ ®ã ®Ò ra quyÕt ®Þnh vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña tæ chøc: C¬ cÊu tæ chøc cña mét doanh nghiÖp gióp cho viÖc thu thËp th«ng tin néi bé mét c¸ch nhanh chãng nhÊt, chÝnh x¸c nhÊt ®Ó tõ ®ã c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã thÓ ®­a ra c¸ch thøc gi¶I quyÕt c¸c vÊn ®Ò mét c¸ch nhanh chãng, hiÖu qu¶, chÝnh x¸c. II- C¸c ph­¬ng ph¸p x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña mét doanh nghiÖp Bèn ph­¬ng ph¸p thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc cña c¸c nhµ khoa häc nghiªn cøu vÒ qu¶n lý. Ph­¬ng ph¸p lo¹i suy (hay cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p ngo¹i suy): Lµ ph­¬ng ph¸p dïng nh÷ng kinh nghiÖm tiªn tiÕn ®IÓn h×nh, tõ ®ã suy luËn vµ lo¹i bá nh÷ng ®IÒu kiÖn bÊt hîp lý råi tõ ®ã ¸p dông cho c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp. Hay nãi c¸ch kh¸c ph­¬ng ph¸p nµy suy tõ c¸I cã s½n (bªn ngoµI) ®Ó l­îc bá vµ lÊy nh÷ng c¸I phï hîp, hîp lý nhÊt. + ¦u ®iÓm: - Chi phÝ thÊp. - §· ®­îc kiÓm nghiÖm trªn thùc tÕ. - §¶m b¶o tÝnh hîp lý trong c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp. + Nh­îc ®IÓm: - Kh«ng phï hîp víi thêi thÕ . - DÔ bÞ dËp khu«n m¸y mãc. - Kh«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm nghµnh nghÒ vµ quy m« cña doanh nghiÖp ViÖt Nam. + Ph¹m vi ¸p dông: V× ph­¬ng ph¸p nµy cã nh÷ng ­u ®IÓm còng nh­ nh÷ng h¹n chÕ ®· nªu ë trªn nh­ng trong thùc tÕ mu«n mµu, mu«n vÎ cho nªn kh«ng ph¶i trong tr­êng hîp cô thÓ nµo còng cã thÓ sao chÐp, chØ nªn tham kh¶o ®Ó vËn dông cho s¸ng t¹o, chän läc c¸c ­u ®IÓm phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp m×nh. Thùc tÕ cho thÊy ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông nhiÒu ë ViÖt Nam v× cã chi phÝ thÊp ( trong x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña mét doanh nghiÖp th× vÊn ®Ò vÒ chi phÝ x©y dùng lµ mét vÊn ®Ò khã kh¨n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam), h¬n n÷a ph­¬ng ph¸p nµy l¹i ®­îc kiÓm nghiÖm trªn thùc tÕ, tõ ®ã cã thÓ rót ra ®­îc c¸c kinh nghiÖm trong viÖc x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp ®Èm b¶o cho bé m¸y cña doanh nghiÖp ho¹t ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. Ph­¬ng ph¸p kÕt cÊu ho¸ c¸c môc tiªu: Lµ ph­¬ng ph¸p dùa trªn c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp ®Ó ®Ò ra c¬ cÊu tæ chøc theo néi dung cña nguyªn t¾c 1vÒ tæ chøc ( Tõ môc tiªu ho¹t ®éng mµ ®Þnh ra c¸c chøc n¨ng cña tæ chøc, tõ chøc n¨ng x©y dùng c¬ cÊu bé m¸y tæ chøc, tõ c¬ cÊu bé m¸y mµ bè trÝ con ng­êi) . Thùc chÊt cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ xuÊt ph¸t tõ ®Ó thÊy c¸c chøc n¨ng cÇn ®­îc thùc hiÖn b»ng c¬ cÊu tæ chøc phï hîp. ¦u ®iÓm : - X¸c ®Þnh râ chøc n¨ng cña tõng phßng ban, tr¸nh trïng lÆp c¸c nhiÖm vô. - Tõ c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra cã thÓ x¸c ®Þnh , lËp kÕ ho¹ch mét c¸ch chÝnh x¸c nhÊt c¸c nhu cÇu phôc vô cho viÖc hoµn thµnh c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. - Phï hîp víi môc tiªu cña doanh nghiÖp vµ phï hîp víi ®IÒu kiÖn hiÖn t¹i. Nh­îc ®iÓm : - Ph­¬ng ph¸p nµy cã thÓ dÉn t¬Ý viÖc x©y dùng co cÊu tæ chøc cång kÒnh -Tèn chi phÝ vÒ nh©n c«ng cho bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp. Ph¹m vi ¸p dông: Ph­¬ng ph¸p nµy phï hîp cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá : Mét trong nh÷ng c¬ cÊu tæ chøc ¸p dông ph­ong ph¸p kÕt cÊu ho¸ c¸c môc tiªu lµ c¬ cÊu chøc n¨ng §Æc ®iÓm lµ: mçi bé phËn cã chøc n¨ng vÒ tõng lÜnh vùc qu¶n lý ( theo dâi vµ ph©n tÝch t×nh h×nh , chuÈn bÞ c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý ,h­íng dÉn cÊp d­íi thi hµnh). Trong mét doanh nghiÖp x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc theo kiÓu chøc n¨ng cã thÓ ph©n ra thµnh c¸c phßng ban thÓ hiÖn viÖc kÕt cÊu ho¸ c¸c môc tiªu nh­ sau : + Phßng cung øng : Nguyªn liÖu , vËt t­... + Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh ( tµi vô ) :tµi chÝnh, kiÓm tra dù ¸n. + Phßng kinh doanh : marketing , tiªu thô s¶n phÈm,kÕ ho¹ch s¶n xuÊt. + Phßng tæng hîp ( hµnh chÝnh tæ chøc ) : th«ng tin qu¶n lý ,tæng hîp hµnh chÝnh. + Phßng tæ chøc ho¹t ®éng: phóc lîi ,khen th­ëng. Qua ph©n tÝch cã thÓ thÊy viÖc x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc theo phu¬ng ph¸p kÕt cÊu ho¸ c¸c môc tiªu lµ c¸ch tæ chøc tæng thÓ nh»m hoµn thµnh môc tiªu ®¨ ®Þnh . Mäi viÖc thùc hiÖn tæ chøc ph¶i phôc vô cho c¸i ®Ých cuèi cïng Êy , nÕu c«ng viÖc nµo kh«ng ®ãng gãp cho môc tiªu Êy th× lµ kh«ng cÇn thiÕt vµ kh«ng nªn tiÕn hµnh . C¸c tæ chøc bé phËn còng thÕ . Mçi ban , xÝ nghiÖp , ph©n x­ëng , ®¬n vÞ , tæ , nhãm...cña c«ng ty ®Òu cã môc tiªu cô thÓ riªng vµ lµ bé phËn cña môc tiªu chung, hoµ nhÞp vãi môc tiªu chung . 1.3 Ph­¬ng ph¸p chuyªn gia: Lµ ph­¬ng ph¸p dïng kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc cña c¸c chuyªn gia vÒ c¸c lÜnh vùc vµ c¸c chøc n¨ng chuyªn m«n theo yªu cÇu cña doanh nghiÖp, tõ ®ã c¸c chuyªn gia x©y dùng m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc dùa vµo môc tiªu, quy m« vµ ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp . + ¦u ®iÓm: - TËn dông ®­îc nh÷ng kiÕn thøc chuyªn s©u trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau. - C¸c chuyªn gia sÏ cã c¬ héi ®Ó thö nghiÖm trong ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp. - TËn dông ®­îc nh÷ng kÕt luËn tr­íc ®ã cña doanh nghiÖp th«ng qua c¸c chuyªn gia. Tãm l¹i, c¸c chuyªn gia lµ nh÷ng ng­êi giµu kinh nghiÖm trong c¸c lÜnh vùc chuyªn m«n v× vËy cã thÓ ®­a ra c¸c ph­¬ng ¸n tèi ­u phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp. + Nh­îc ®iÓm: - Cã thÓ mang tÝnh chÊt chñ quan. - Cã thÓ bÞ ¶nh h­áng cña nh÷ng ng­êi cã quyÒn lùc - Tèn kÐm vÒ thêi gian vµ chi phÝ cho viÖc thuª c¸c chuyªn gia giái, nÕu c¸c chuyªn gia giái lµ nh÷ng ng­êi n­íc ngoµi th× cßn ¶nh h­ëng trong vÊn ®Ò bÊt ®ång ng«n ng÷, tõ ®ã cã nhiÒu th«ng tin kh«ng ®ù¬c chÝnh x¸c. + Ph¹m vi ¸p dông: Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín, cã chi phÝ lín trong viÖc x©y dùng c¬ cÊu cña doanh nghiÖp. 1.4 Ph­¬ng ph¸p m« h×nh ho¸: Lµ ph­¬ng ph¸p dïng c¸c m« h×nh to¸n häc ®Ó th«ng qua ®ã b»ng c¸c d÷ liÖu cña doanh nghiÖp råi vÏ lªn s¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc theo ch­¬ng tr×nh hoÆc m« h×nh cã s½n. + ¦u ®iÓm: - Nhanh trong viÖc thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp vµ tiÕt kiÖm chi phÝ trong viÖc x©y dùng. - Kh¸ chÝnh x¸c trong viÖc thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp, tõ ®ã ®¶m b¶o bé m¸y cña doanh nghiÖp kh«ng bÞ cång kÒnh vµ bé m¸y ®ã ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. + Nh­îc ®iÓm: V× dïng c¸c m« h×nh to¸n häc, h×nh mÉu, ®å thÞ…trong viÖc thiÕt kÕ c¬ cÊu cña doanh nghiÖp do ®ã nhiÒu khi c¬ cÊu tæ chøc sÏ h¬i bÞ gß bã, kh«ng mang tÝnh linh ho¹t. Dï cã theo bÊt kú ph­¬ng ph¸p nµo trong bèn ph­¬ng ph¸p thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc ë trªn th× còng ph¶I ®èi chiÕu víi c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ tæ chøc( T¸m nguyªn t¾c trong ch­¬ng 1) ®Ó kiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña ph­¬ng ¸n ®· lùa chän vµ ®Ó ®¶m b¶o cho c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp mang l¹i tÝnh tèi ­u nhÊt, ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. 2 - Theo mét c¸ch kh¸i qu¸t cao h¬n, ng­êi ta cã thÓ gép chung l¹i lµm hai ph­¬ng ph¸p chÝnh. 2.1. Ph­¬ng ph¸p t­¬ng tù : §©y lµ ph­¬ng ph¸p thõa kÕ nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng vµ g¹t bá nh÷ng yÕu tè bÊt hîp lý trong mét sè c¬ cÊu tæ chuøc ®· tá ra cã nhiÒu ­u ®iÓm . §iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy lµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm t­¬ng tù gi÷a doanh nghiÖp cÇn thiÕt kÕ tæ chøc víi doanh nghiÖp lµm mÉu bao gåm : tÝnh ®ång nhÊt vÒ môc tiªu vµ kÕt qu¶ cuèi cïng (s¶n phÈm, dÞch vô, c«ng nghÖ ) tÝnh ®ång nhÊt vÒ c¸c chøc n¨ng qu¶n lý cÇn thùc hiÖn;tÝnh gÇn nhau vÒ ®Æc ®iÓm ®Þa bµn( ®iÒu kiÖn kÕt cÊu h¹ tÇng , m«i tr­êng ) cïng c¸c ngµnh kinh tÕ, kü thuËt... + §©y lµ ph­¬ng ph¸p ¸p dông kh¸ phæ biÕn, do cã c¸c ­u ®iÓm næi bËt lµ: Qu¸ tr×nh tæ chøc nhanh, chi phÝ thiÕt kÕ Ýt, thõa kÕ ®­îc kinh nghiÖm quÝ b¸u cña qu¸ khø( ®· ®­îc thùc tÕ kiÓm nghiÖm) tuy vËy vÉn cÇn tØnh t¸o khi vËn dông tr¸nh sao chÐp dËp khu«n, thiÕu ph©n tÝch cô thÓ kh«ng hoµn toµn gièng nhau. 2.2. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo yÕu tè : §©y lµ ph­¬ng ph¸p khoa häc, ®­îc ¸p dông réng r·i cho mäi cÊp tæ chøc qu¶n lý, mäi ®èi t­îng qu¶n lý . TiÕn tr×nh thùc hiÖn gåm ba giai ®o¹n nh­ sau : - Giai ®o¹n I : Gåm cã c¸c c«ng viÖc sau + X©y dùng s¬ ®å c¬ cÊu tæng qu¸t. + X¸c ®Þnh nh÷ng kÕt luËn cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c cña c¬ cÊu - Giai ®o¹n II : Gåm cã c¸c c«ng viÖc sau + X¸c ®Þnh c¸c thµnh phÇn cho c¸c bé phËn cña c¬ cÊu. + X¸c ®Þnh mèi liªnhÖ gi÷a c¸c bé phËn. - Giai ®o¹n III : Gåm cã c¸c c«ng viÖc sau + X¸c ®Þnh nh÷ng ®Æc tr­ng cña c¸c yÕu tè c¬ cÊu( chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n). + Quy ®Þnh ho¹t ®éng cña c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý( ®IÒu lÖ, quy chÕ ). Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo yÕu tè lµ ph­¬ng ph¸p khoa häc, c¬ b¶n nhÊt ®­îc ¸p dông trong viÖc thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp, ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái chi phÝ kh«ng cao h¬n n÷a nã l¹i ®i s©u, ®i s¸t trong c«ng viÖc thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc cña mét doanh nghiÖp ®¶m b¶o cho c¬ cÊu ®ã ho¹t ®éng mét c¸ch linh ho¹t, cã hiÖu qu¶ cao tõ ®ã mang l¹i cho c¬ cÊu tæ chøc tÝnh tèi ­u nhÊt, ®¸p øng ®­îc víi nh÷ng thay ®æi cña m«i tr­êng kinh doanh còng nh­ nh÷ng thay ®æi trong néi bé doanh nghiÖp nh»m hoµn thiÖn h¬n cho c¬ cÊu bé m¸y cña doanh nghiÖp. §ång thêi, ph­¬ng ph¸p trªn cßn tiÕt kiÖm ®­îc tèi ®a nh÷ng chi phÝ trong c«ng viÖc x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp còng nh­ chi phÝ trong viÖc ®iÒu hµnh c¬ cÊu tæ chøc ®ã nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt, n©ng cao ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp . 3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc Tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt cµng cao lµ nguyªn nh©n lµm t¨ng thªm vai trß cña quan hÖ tæ chøc. Cã thÓ quy thµnh hai nhãm nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp: 3.1 Nhãm c¸c nh©n tè thuéc ®èi t­îng qu¶n lý T×nh tr¹ng vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. (Qu¸ tr×nh thö th¸ch, ®µo t¹o con ng­êi vµ kinh nghiÖm tÝch luü cña hÖ thèng...) TÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña môc tiªu cña hÖ thèng (§em l¹i lîi Ých cho ai vµ g©y khã kh¨n trë ng¹i cho ai...) 3.2 Nhãm nh©n tè thuéc lÜnh vùc qu¶n lý Quan hÖ lîi Ých tån t¹i gi÷a c¸c c¸ nh©n trong doanh nghiÖp. Møc ®é chuyªn m«n ho¸ vµ tËp trung ho¸ c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ. Tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸ c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý, tr×nh ®é kiÕn thøc tay nghÒ cña c¸n bé qu¶n lý, hiÖu suÊt lao ®éng,uy tÝn cña hä... Quan hÖ phô thuéc gi÷a sè l­îng ng­êi bÞ l·nh ®¹o, kh¶ n¨ng kiÓm tra cña ng­êi l·nh ®¹o ®èi víi ho¹t ®éng cña nh÷ng ng­êi cÊp d­íi. ChÝnh s¸ch sö dông, ®·i ngé cña doanh nghiÖp ®èi víi ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý … ¸p dông x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc ë ViÖt Nam. 1- §Æc ®iÓm nÒn v¨n ho¸, kinh tÕ ViÖt Nam. 1.1 . V¨n ho¸ . + N»m trong khu vùc §«ng Nam ¸ do vËy ®¨c ®iÓm v¨n ho¸ ViÖt Nam mang ®Ëm nÐt Ph­¬ng §«ng, ®ã lµ : Coi träng thuÇn phong mü tôc, kÝnh träng ng­êi lín tuæi vµ ®Ò cao yÕu tè kinh nghiÖm trong mäi lÜnh vùc . + VÒ tÝnh c¸ch con ng­êi : Thiªn vÒ duy c¶m( c¶m tÝnh, ®øc trÞ…), tõ ®ã ph¶n øng thiªn vÒ “nªn” hay “kh«ng nªn”, “hay” hay lµ “dë”. Hay cã tÝnh c¸ch trÇm, an bµi, giÊu m×nh. Trªn c¬ së lÊy céng ®ång lµm t©m ®Ó cã thÓ dÔ lÈn tr¸nh, mai phôc, chê ®îi c¬ héi ..trong c«ng viÖc. 1.2. Kinh tÕ . ViÖt nam cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp lµ mét n­íc n«ng nghiÖp, nghÌo nµn, l¹c hËu . H¬n n÷a, n­íc ta ®· tõng tr¶i qua thêi kú x©y dùng nÒn kinh tÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp víi nh÷ng yÕu kÐm vÒ qu¶n lý dÉn ®Õn viÖc n¶y sinh tiªu cùc vµ k×m h·m sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ . Do ®ã, tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc chóng ta ®· gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc kh«ng nhá trong viÖc x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ tån t¹i, ®øng v÷ng tr­íc søc Ðp cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t tiÓn ®­îc. 2. §Ò xuÊt m« h×nh x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc ë ViÖt Nam . + ë ViÖt Nam, tõ cuèi nh÷ng n¨m 1990 khèi l­îng vµ møc ®é phøc t¹p trong qu¸ tr×nh qu¶n lý doanh nghiÖp ngµy mét t¨ng nhanh vµ rÊt lín v× chóng ta chuyÓn sang lµm ¨n thùc sù, bÞ søc Ðp ngµy cµng t¨ng cña c¹nh tranh, trong khi ®ã tr×nh ®é cña lùc l­îng qu¶n lý vµ trang bÞ cho ho¹t ®éng qu¶n lý ë phÇn ®«ng doanh nghiÖp t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ. Do ®ã vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i lµm sao x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp cho phï hîp ®Ó b¶o ®¶m cho doanh nghiÖp ngµy mét ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t. + Dùa trªn nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ v¨n ho¸- kinh tÕ cña ViÖt nam cã thÓ ®­a ra mét m« h×nh x©y dùng qu¶n lý nh­ sau : 1. Lµm theo nhu cÇu vµ ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp vµ cña ng­êi lao ®éng theo ph¸p luËt 2. §Ò b¹t vµ ®¸nh gi¸ theo tiªu chuÈn chøc danh tiªu chuÈn c«ng viÖc cña doanh nghiÖp , theo n¨ng lùc ®iÒu kiÖn cña ng­êi lao ®éng vµ C¬ chÕ kiÓm tra c¸ nh©n tù ®¸nh gi¸ tËp thÓ tham gia ý kiÕn , tr­ëng x¸c nhËn. 3. Giái mét nghÒ, biÕt vµi nghÒ kh¸c cã liªn quan ®Ó tõ ®ã cã thÓ phèi hîp hay thay thÕ cho ng­êi kh¸c khi cÇn thiÕt. Nh÷ng vÊn ®Ò quan träng c¬ b¶n l©u dµi do tËp thÓ quyÕt ®Þnh, nh÷ng vÊn ®Ò diÒu hµnh , ®ét xuÊt do c¸ nh©n quyÕt ®Þnh . 5. Ng­êi tËp thÓ ra quyÕt ®Þnh cã tr¸ch nhiÖm vÒ nghÜa vô cña m×nh víi quyÕt ®Þnh cña tËp thÓ, thñ tr­ëng cã tr¸ch nhiÖm liªn ®íi( tr¸ch nhiÖm ë mét møc ®é nµo ®ã ). QuyÒn lîi, l­¬ng, th­ëng ph©n phèi theo sù ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong thêi gian lµm viÖc . §¬n vÞ quan t©m t¹o quü phóc lîi chÝnh ®¸ng ®Ó t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng (kÓ c¶ khi vÒ h­u). + Tuy nhiªn m« h×nh x©y dùng trªn còng chØ mang tÝnh chÊt tham kh¶o bëi kh«ng thÓ ®Ò ra mét m« h×nh x©y dùng chuÈn cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp Viªt Nam trong thêi ®¹i ngµy nay.C¸c doanh nghiÖp cÇn xem xÐt vµ c©n nh¾c kÜ l­ìng khi lùa chän cho minh mét m« h×nh x©y dùng phï hîp ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. + ë ViÖt Nam mét sè doanh nghiÖp ®· biÕt vËn dông nh÷ng m« h×nh qu¶n lý x©y dùng tiªn tiÕn trªn thÕ giíi vµo doanh nghiÖp cña m×nh vµ thu ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ trong kinh doanh nh­ : C«ng ty dÖt 10-10 chÞu ¶nh h­ëng cña m« h×nh qu¶n lý cña §øc hay c«ng ty cã ¶nh h­ëng bëi m« h×nh qu¶n lý NhËt B¶n ®ã lµ : C«ng ty Panel-plastic, chuyªn s¶n xuÊt l­íi thÓ thao . Mét trong nh÷ng bÝ quyÕt thµnh c«ng cña hä lµ quan t©m ®Õ lîi Ých cña nh©n viªn , cÊt nh¾c ng­êi cã tµi …®Ó tõ ®ã gióp cho hä lµm viÖc hÕt m×nh v× lîi Ých tËp thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt cho doanh nghiÖp KÕT LUËN Th«ng qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn , chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc r»ng viÖc x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp cã vai trß hÕt søc quan träng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mäi doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Mçi mét ph­¬ng ph¸p x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc ®Òu cã nh÷ng ­u, nh­îc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn, ph¹m vi ¸p dông riªng tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµo còng nh»m gióp cho viÖc x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp ®­îc hîp lý h¬n , ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, ®Ó tõ ®ã gióp cho viÖc ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh kinh doanh cã thÓ gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm còng nh­ cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Çy biÕn ®éng ®Ó tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ c¹nh tranh gay g¾t cña thÞ tr­êng . §Ó ®­a ra ph­¬ng ph¸p x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý phï hîp vµ cã hiÖu qu¶ tèi ­u nhÊt th× ®ßi hái nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i c©n nh¾c mét c¸ch kü l­ìng còng nh­ cã nh÷ng quyÕt ®Þnh s¸ng suèt trong viÖc x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp . Cã nh­ vËy míi cã thÓ ®­a kinh tÕ ®Êt n­íc ph¸t triÓn bÒn v÷ng theo ®óng ®Þnh h­íng cña ®¶ng vµ nhµ n­íc ta. Môc lôc lêi më ®Çu. TÇm quan träng cña vÊn ®Ò vµ lý do chän vÊn ®Ò lý luËn . néi dung Tæng quan vÒ c¬ cÊu tæ chøc. Kh¸i niÖm c¬ cÊu tæ chøc. §Æc ®iÓm, vai trß cña c¬ cÊu tæ chøc. 2.1. §Æc ®iÓm cña c¬ cÊu tæ chøc. 2.2. Vai trß cña c¬ cÊu tæ chøc. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng 3.1. Nhãm c¸c nh©n tè thuéc ®èi t­îng qu¶n lý 3.2. Nhãm nh©n tè thuéc lÜnh vùc qu¶n lý II– C¸c ph­¬ng ph¸p x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña mét doanh nghiÖp. Bèn ph­¬ng ph¸p thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc cña c¸c nhµ khoa häc nghiªn cøu vÒ qu¶n lý. Ph­¬ng ph¸p lo¹i suy. ¦u ®IÓm. Nh­îc ®IÓm. §iÒu kiÖn, ph¹m vi ¸p dông. Ph­¬ng ph¸p kÕt cÊu ho¸ c¸c môc tiªu. ¦u ®iÓm. Nh­îc ®iÓm. §iÒu kiÖn ph¹m vi ¸p dông. Ph­¬ng ph¸p chuyªn gia. ¦u ®iÓm. Nh­îc ®iÓm. §iÒu kiÖn, ph¹m vi ¸p dông Ph­¬ng ph¸p m« h×nh ho¸ ¦u ®iÓm. Nh­îc ®iÓm. §IÒu kiÖn, ph¹m vi ¸p dông. Theo mét c¸ch kh¸i qu¸t h¬n ng­êi ta ph©n ra lµm hai ph­¬ng ph¸p. 2.1. Ph­¬ng ph¸p t­¬ng tù 2.2. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo yÕu tè. III - ¸p dông x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc ë ViÖt Nam. 1 - §Æc ®IÓm v¨n ho¸, kinh tÕ ViÖt Nam. 2 - §Ò xuÊt m« h×nh x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc ë ViÖt Nam. KÕt luËn. Tãm t¾t l¹i vÊn ®Ò lý luËn. DANH S¸CH TµI LIÖU THAM KH¶O. Gi¸o tr×nh Tæ chøc qu¶n lý - Tr­êng §¹i häc qu¶n lý & kinh doanh Hµ Néi ( XuÊt b¶n n¨m 2000). Tµi liÖu h­íng dÉn häc tËp m«n Tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp – Tr­êng §¹i häc qu¶n lý & kinh doanh Hµ Néi ( XuÊt b¶n n¨m 2004). S¸ch khoa häc qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh – PGS.TsÜ §ç V¨n Phøc ( Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt ) . Tinh hoa quan lý – NguyÔn C¶nh Ch¾t biªn dÞch (Nhµ xuÊt b¶n lao ®éng- x· héi, 2002 ). B¸o kinh tÕ – Sè ra n¨m 2002.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • doc74208.DOC
Tài liệu liên quan