Một số vấn đề về tính và hạch toán khấu hao tài sản cố định hiện nay trong các doanh nghiệp

A - Lêi më ®Çu Trong giai ®o¹n hiÖn nay c¬ héi hoµ nhËp vµo khu vùc vµ trªn thÕ giíi ngµy cµng më réng, khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ ph¸t triÓn lµ nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®· cã sù ®æi míi s©u s¾c vµ theo ®ã lµ hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam còng ngµy cµng ®æi míi, hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn phï hîp víi chuÈn mùc vµ th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ, gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc t¨ng c­êng vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý tµi chÝnh quèc gia nãi chung vµ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp nãi riªng. Tµi s¶n cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh tham gia vµo s¶n xuÊt kinh doanh lu«n co sù gi¶m gi¸ trÞ (cã thÓ thÊy ®­îc hoÆc kh«ng thÊy ®­îc). Do ®ã mäi tµi s¶n trong Doanh nghiÖp ph¶i ®­îc theo dâi, qu¶n lý, sö dông vµ trÝch khÊu hao phï hîp víi møc hao mßn tµi s¶n, t¹o nguån ®Ó t¸i ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh. Muèn vËy ph¶i lùa chän ph­¬ng ph¸p khÊu hao mét c¸ch khoa häc hîp lý ®¶m b¶o thu lîi nhanh võa kh«ng g©y biÕn ®éng lín vÒ gi¸ thµnh vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Qua m«n häc KÕ to¸n tµi chÝnh em muèn nghiªn cøu s©u h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy nªn em chän ®Ò tµi m«n häc lµ: "Mét sè vÊn ®Ò vÒ tÝnh vµ h¹ch to¸n khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp" Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gãp ý tËn t×nh cña TiÕn SÜ NguyÔn Ngäc Quang ®· gióp em hoµn thµnh §Ò ¸n nµy. Bµi viÕt nµy cña em gåm : 2 ch­¬ng Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng vµ kiÕn nghÞ B - Néi dung Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn I. Hao mßn TSC§ vµ KHTSC§ 1. Hao mßn TSC§ (HMTSC§) - Kh¸i niÖm: Hao mßn TSC§ lµ sù gi¶m dÇn gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ cña TSC§ do tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, do bµo mßn cña tùnhiªn, do tiÕn bé kü thuËt… trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña TSC§. - Ph©n lo¹i: ®­îc chia lµm 2 lo¹i: + Hao mßn h÷u h×nh + Hao mßn v« h×nh a) Hao mßn h÷u h×nh: lµ sù hao mßn vËt lý trong qu¸ tr×nh sö dông do bÞ cä s¸t, bÞ ¨n mßn, bÞ h­ háng tõng bé phËn. Hao mßn h÷u h×nh cã thÓ diÔn ra hai d¹ng d­íi ®©y: - Hao mßn d­íi d¹ng kü thuËt x¶y ra trong qu¸ tr×nh sö dông. - Hao mßn do t¸c ®éng cña thiªn nhiªn kh«ng phô thuéc vµo viÖc sö dông. Do dã sù hao mßn h÷u h×nh nªn tµi s¶n mÊt dÇn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông lóc ban ®Çu, cuèi cïng ph¶i thay thÕ b»ng mét tµi s¶n kh¸c. b) Hao mßn v« h×nh: lµ sù gi¶m dÇn vÒ gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh do tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt, nhê tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt mµ TSC§ ®­îc s¶n xuÊt ra ngµy cµng cã nhiÒu tÝnh n¨ng vµ n¨ng suÊt cao h¬n. Trong mét nÒn kinh tÕ cµng n¨ng ®éng, cµng ph¸t triÓn th× tèc ®é hao mßn cµng nhanh. V× vËy, ®ßi hái tr­íc hÕt cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i cã mét chÝnh s¸ch hîp lý vÒ qu¶n lý vµ trÝch khÊu hao, nh­ thÕ míi ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt kinh doanh. Hao mßn TSC§ lµ mét ph¹m trï kh¸ch quan, muèn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ nµo ®ã th× c¬ së cã tÝnh kh¸ch quan nhÊt lµ th«ng qua gi¸ c¶ thÞ tr­êng. Tøc lµ ph¶i so s¸nh gi¸ c¶ cña TSC§ cò víi TSC§ míi cïng lo¹i. Tuy nhiªn, TSC§ ®­îc ®Çu t­ mua s¾m lµ ®Ó sö dông l©u dµi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, do vËy c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hao mßn TSC§ theo ph­¬ng ph¸p nãi trªn. 2. KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh (KHTSC§) - Kh¸i niÖm: lµ viÖc tÝnh to¸n vµ ph©n bæ mét c¸ch cã hÖ thèng nguyªn gi¸ cña tµi s¶n cè ®Þnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong thêi gian sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh. II. Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh 1. Ph­¬ng ph¸p trÝch khÊu hao TSC§ HiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ trong doanh nghiÖp, mçi ph­¬ng ph¸p cã ­u nh­îc ®iÓm kh¸c nhau tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ mµ cã sù lùa chän phï hîp. a1) Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao theo ®­êng th¼ng Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu dùa trªn gi¶ thiÕt r»ng TSC§ gi¶m dÇn gi¸ trÞ sö dông theo thêi gian vµ gi¸ trÞ nµy ®­îc ®­a dÇn vµo chi phÝ theo tõng thêi kú víi mét gi¸ trÞ nh­ nhau. Theo ph­¬ng ph¸p nµy møc khÊu hao ph¶i trÝch hµng n¨m ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Møc khÊu hao TSC§ = - Møc trÝch khÊu hao trung b×nh hµng th¸ng b»ng sè khÊu hao ph¶i trÝch c¶ n¨m chia cho 12 th¸ng. a2) Tr­êng hîp thêi gian sö dông hay nguyªn gi¸ cña TSC§ thay ®æi, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh l¹i møc trÝch khÊu hao trung b×nh cña TSC§ b»ng c¸ch lÊy gi¸ trÞ cßn l¹i trªn c¬ së kÕ to¸n chia cho thêi gian sö dông x¸c ®Þnh l¹i hoÆc thêi gian sö dông cßn l¹i. a3) Møc trÝch khÊu hao cho n¨m cuèi cña thêi gian sö dông TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh lµ hiÖu sè gi÷a nguyªn gi¸ cña TSC§ vµ sè khÊu hao luü kÕ ®· thùc hiÖn ®Õn n¨m tr­íc n¨m cuèi cña TSC§ ®ã. * ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n, ph©n bæ ®Òu gi¸ trÞ cña TSC§ cña c¸c kú sö dông. * Nh­îc ®iÓm: Ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng ®¶m b¶o nguyªn t¾c phï hîp gi÷a doanh thu vµ chi phÝ. V× chi phÝ ®­îc ph©n bæ ®Òu cho c¸c kú nªn ®· ngÇm ®Þnh r»ng s¶n xuÊt lµ kh«ng cã sù biÕn ®éng gi÷a c¸c kú (møc ®é sö dông TSC§, chi phÝ söa ch÷a, b¶o tr× TSC§, møc ®é s¶n xuÊt… kh«ng thay ®æi, gi¶ thiÕt nµy hoµn toµn kh«ng hîp lý). b) Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè l­îng, khèi l­îng s¶n xuÊt Néi dung ph­¬ng ph¸p: TSC§ trong doanh nghiÖp ®­îc trÝch khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè l­îng, khèi l­îng nh­ sau: - C¨n cø vµo hå s¬ kinh tÕ, kü thuËt cña TSC§, doanh nghiÖp x¸c ®Þnh tæng sè l­îng, khèi l­îng s¶n xuÊt s¶n phÈm theo c«ng suÊt thiÕt kÕ cña TSC§, gäi t¾t lµ s¶n l­îng s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt hµng th¸ng, hµng n¨m cña TSC§. - X¸c ®Þnh møc khÊu hao trong th¸ng nh­ sau: = x Trong ®ã: = - Møc tÝnh khÊu hao n¨m cña TSC§ ®­îc tÝnh b»ng c¸ch céng møc khÊu hao cña th¸ng hoÆc ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: = x Tr­êng hîp c«ng suÊt hoÆc nguyªn gi¸ cña TSC§ thay ®æi, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh l¹i møc trÝch khÊu hao cña TSC§. * ¦u ®iÓm: cña ph­¬ng ph¸p nµy cã sù ph©n bæ chi phÝ hîp lý theo sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt, ®¶m b¶o nguyªn t¾c phï hîp gi÷a c¸c kú s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm th× gi¸ trÞ cña TSC§ chuyÒn vµo s¶n phÈm nhiÒu vµ ng­îc l¹i nh÷ng s¶n phÈm s¶n xuÊt Ýt th× ph©n bæ gi¸ trÞ TSC§ vµo Ýt h¬n. * Nh­îc ®iÓm lín nhÊt cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ sù gi¶ ®Þnh mang tÝnh chñ quan vÒ sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú, v× vËy kh«ng tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: háng m¸y kh«ng ®¹t ®­îc chØ tiªu s¶n xuÊt do s¶n phÈm kh«ng tiªu thô ®­îc… dÉn ®Õn sù ph©n bæ thiÕu chÝnh x¸c g©y sai lÖch ®Õn c¸c chØ tiªu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh ®Æc biÖt lµ lîi nhuËn vµ thuÕ ph¶i nép. c) Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo thêi gian sö dông m¸y thùc tÕ Néi dung cña ph­¬ng ph¸p: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc gi¶ ®Þnh r»ng khÊu hao ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn sè giê m¸y ch¹y thùc tÕ chø kh«ng ph¶i lµ khÊu hao ®Òu theo thêi gian. Thêi gian sö dông cña TSC§ ®­îc c¨n cø vµo sè giê m¸y ch¹y thùc tÕ. c«ng thøc: * ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ phï hîp h¬n ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng V× chi phÝ phô thuéc vµo sè giê m¸y ho¹t ®éng, thÓ hiÖn râ nguyªn t¾c phï hîp gi÷a doan thu vµ chi phÝ. *Nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ khã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c, v× ®ßi hái mét tr×nh ®é qu¶n lý chÆt chÏ ho¹t ®éng cña m¸y mãc. d) Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn cã ®iÒu chØnh néi dung ph­¬ng ph¸p Møc trÝch khÊu hao cña tµi s¶n cè ®Þnh trong n¨m ®Çu ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau ®©y: = x Trong ®ã: Tû lÖ khÊu hao nhanh x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: = x Tû lÖ khÊu hao TSC§ theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng x¸c ®Þnh nh­ sau: = x 100 HÖ sè ®iÒu chØnh ®­îc x¸c ®Þnh theo thêi gian sö dông cña TSC§ quy ®Þnh t¹i b¶ng d­¬i ®©y: Thêi gian sö dông cña TSC§ HÖ sè ®iÒu chØnh (lÇn) §Õn 4 n¨m (t £ 4 n¨m) 1,5 Trªn 4 ®Õn 6 n¨m (4 < t £ 6) 2,0 Trªn 6 n¨m t > 6 n¨m 2,5 2. Lùa chän ph­¬ng ph¸p khÊu hao t¹i c¸c doanh nghiÖp Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­îc lùa cän cho nªn lµ ph­¬ng ph¸p cho phÐp doanh thu vµ chi phÝ phï hîp. NÕu doanh thu ®­îc t¹o bëi chÝnh mét tµi s¶n cè ®Þnh trong suèt thêi gian sö dông h÷u dông kh«ng thay ®æi th× ph­¬ng ph¸p khÊu hao nªn chän lµ khÊu hao theo ®­êng th¼ng, ng­îc l¹i nÕu doanh thu hoÆc thÊp h¬n trong nh÷ng n¨m ®Çu sö dông TSC§ th× ph­¬ng ph¸p nªn ¸p dông lµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn theo thêi gian. ViÖc chän ph­¬ng ph¸p khÊu hao nh­ thÕ nµo lµ quyÒn cña doanh nghiÖp nh­ng ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, ph¸p luËt ViÖt Nam quy ®Þnh; hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ®­îc phÐp ¸p dông 3 ph­¬ng ph¸p trÝch khÊu hao TSC§ lµ ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng, ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo s¶n l­îng, ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn cã ®iÒu chØnh. 2. X¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh Thêi gian sö dông: lµ thêi gian doanh nghiÖp dù kiÕn sö dông TSC§ vµo ho¹t ®éng kinh doanh trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng, phï hîp víi c¸c th«ng sè kinh tÕ kü thuËt cña TSC§ vµ c¸c yÕu tè kh¸c cã liªn quan ®Õn sù ho¹t ®éng cña TSC§. a) X¸c ®Þnh thêi gian sö dông TSC§ h÷u h×nh C¨n cø vµo tÝnh chÊt: ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña TSC§. - Tuæi thä kü thuËt cña TSC§ theo thiÕt kÕ. - HiÖn tr¹ng TSC§ (thêi gian TSC§ ®· qua sö dông, thÕ hÖ TSC§, t×nh tr¹ng thùc tÕ TSC§…) - Tuæi thä kinh tÕ TSC§ Tr­êng hîp cã c¸c yÕu tè t¸c déng (nh­ viÖc n©ng cÊp hay th¸o dì mét hay mét sè bé phËn cña TSC§…) nh»m kÐo dµi hoÆc rót ng¾n thêi gian sö dông ®· x¸c ®Þnh tr­íc ®ã cña TSC§, doanh nghiÖp x¸c ®Þnh l¹i thêi gian sö dông cña TSC§ theo quy ®Þnh t¹i thêi ®iÓm hoµn thµnh nghiÖp vô ph¸t sinh, ®ång thêi ph¶i lËp biªn b¶n nªu râ c¸c c¨n cø lµm thay ®æi thêi gian sö dông. b) X¸c ®Þnh thêi gian sö dông TSC§ v« h×nh Doanh nghiÖp tù x¸c ®Þnh thêi gian sö dông tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh nh­ng tèi ®a kh«ng qu¸ 20 n¨m. Riªng thêi gian sö dông cña quyÒn sö dông ®Êt cã thêi gian lµ thêi h¹n ®­îc phÐp sö dông ®Êt theo quy ®Þnh. c) X¸c ®Þnh thêi gian sö dông TSC§ trong mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt - §èi víi dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi theo h×nh thøc x©y dùng - kinh doanh chuyÓn giao (B.O.T), thêi gian sö dông TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh tõ thêi ®iÓm ®­a TSC§ vµo sö dông ®Õn khi kÕt thóc dù ¸n. - §èi víi hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (B.C.C) cã bªn n­íc ngoµi tham gia hîp ®ång, sau khi kÕt thóc thêi gian cña hîp ®ång bªn n­íc ngoµi thùc hiÖn chuyÓn giao kh«ng båi hoµn cho Nhµ n­íc ViÖt Nam, th× thêi gian sö dông tµi s¶n cè ®Þnh cña tµi s¶n cè ®Þnh chuyÓn giao ®­îc x¸c ®Þnh tõ thêi ®iÓm ®­a TSC§ vµo sö dông ®Õn khi kÕt thóc dù ¸n. 3. X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ (NG TSC§) Nguyªn gi¸ cña TSC§ lµ gi¸ thùc tÕ cña TSC§ khi ®­a vµo sö dông t¹i doanh nghiÖp. Khi x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§, kÕ to¸n ph¶i qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c chñ yÕu sau: - Thêi ®iÓm x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ lµ thêi ®iÓm ®­a TS vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông (®èi víi TSC§ h÷u h×nh) hoÆc thêi didÓm ®­a tµi s¶n vµo sö dông theo dù tÝnh (®èi víi TSC§ v« h×nh). - Gi¸ thùc tÕ cña TSC§ ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn nh­òng c¨n cø kh¸ch quan cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc (ph¶i cã chøng tõ hîp ph¸p, hîp lÖ). - Gi¸ thùc tÕ cña TSC§ ph¶i x¸c ®Þnh dùa trªn c¸c kho¶n chi tiªu hîp lý ®­îc dÉn tÝch trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh TSC§. - C¸c kho¶n chi tiªu ph¸t sinh sau khi ®­a TSC§ vµo sö dông ®­îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ nÕu nh­ chóng lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ h÷u Ých cña TSC§. 3.1. X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh a) TSC§ lo¹i mua s¾m NG = Gt + Tp + Pt + Lv - Tk - Cm - Th Trong ®ã: NG: Nguyªn gi¸ TSC§ Gt : Gi¸ thanh to¸n cho ng­êi b¸n tµi s¶n (tÝnh theo gi¸ thu tiÒn 1 lÇn) Tp: ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ ph¶i nép cho nhµ n­íc ngoµi gi¸ mua Pt: PhÝ tæn ch¹y thö, dïng thö… Lv: L·i vay tiÒn ph¶i tr¶ tr­íc khi ®­a TSC§ vµo sö dông Tk: ThuÕ trong gi¸ mua hoÆc phÝ tæn ®­îc hoµn l¹i Cm: ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i hoÆc gi¶m gi¸ ®­îc h­ëng Th: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dÞch vô thu ®­îc khi ch¹y thö. b) Nguyªn gi¸ TSC§ lo¹i ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n NGTSC§: lµ gi¸ quyÕt to¸n c«ng tr×nh x©y dùng theo quy ®Þnh t¹i quy chÕ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng hiÖn hµnh céng (+), lÖ phÝ tr­íc b¹ vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c. c) TSC§ lo¹i ®­îc cÊp, ®­îc ®iÒu chuyÓn ®Õn NGTSC§: lo¹i nµy bao gåm gi¸ trÞ cßn l¹i ghi trªn sæ cña ®¬n vÞ cÊp, ®¬n vÞ ®iÒu chuyÓn, hoÆc gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña héi ®ång giao nhËn vµ c¸c phÝ tæn trùc tiÕp mµ bªn nhËn tµi s¶n ph¶i chi ra tr­íc khi ®­a TSC§ vµo sö dông. Riªng TSC§ ®iÒu chuyÓn gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc trong doanh nghiÖp th× nguyªn gi¸ ®­îc tÝnh b»ng nguyªn gi¸ ghi trªn sæ cña ®¬n vÞ giao. C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc ®iÒu chuyÓn nµy ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. d) TSC§ lo¹i ®­îc cho, ®­îc biÕu, ®­îc tÆng, nhËn vèn liªn doanh, nhËn l¹i vèn gãp, do ph¸t hiÖn thõa… Nguyªn gi¸ TSC§: lo¹i ®­îc cho, ®­îc biÕu, ®­îc tÆng, nhËn gãp vèn liªn doanh, nhËn l¹i vèn gãp, do ph¸t hiÖn thõa… bao gåm: gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña héi ®ång giao nhËn; c¸i chi phÝ t©n trang, söa ch÷a TSC§; c¸c chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì, l¾p ®Æt ch¹y thö, lÖ phÝ, c­íc b¹ (nÕu cã)… mµ biªn nhËn ph¶i chi ra tr­íc khi ®­a vµo sö dông. 3.2. X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ a. Chi phÝ sö dông ®Êt Lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· chi ra cã liªn quan trùc tiÕp tíi ®Êt sö dông bao gåm: tiÒn chi ra ®Ó cã quyÒn sö dông ®Æt, chi phÝ cho ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng, san lÊp mÆt b»ng, lÖ pÝ c­íc b¹ (nÕu cã). Tr­êng hîp doanh nghiÖp tr¶ tiÒn thuª ®Êt hµng n¨m hoÆc ®Þnh kú th× c¸c chi phÝ nµy ®­îc ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ kinh doanh trong kú, kh«ng h¹ch to¸n vµo nguyªn gi¸ TSC§. b. Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp Chi phÝ thµnh lËp Doanh nghiÖp lµ chi phÝ thùc tÕ cã liªn quan trùc tiÕp tíi viÖc chuÈn bÞ cho viÖc khai sinh ra doanh nghiÖp vµ ®­îc nh÷ng ng­êi tham gia thµnh lËp doanh nghiÖp ®ång ý coi nh­ mét phÇn vèn gãp cña mçi ng­êi vµ ®­îc ghi trong vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp, bao gåm: c¸c chi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu, th¨m dß, lËp dù ¸n ®Çu t­ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ thÈm ®Þnh dù ¸n, häp thµnh lËp… c) Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn Lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ Doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nghiªn cøu th¨m dß, x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ®Çu t­ dµi h¹n… nh»m ®em l¹i lîi Ých l©u dµi cho Doanh nghiÖp. d) Chi phÝ b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, mua b¶n quyÒn t¸c gi¶, nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ… Lµ toµn bé chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp ®· chi ra cho c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ®­îc nhµ n­íc cÊp b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, hoÆc c¸c chi phÝ ®Ó doanh nghiÖp mua l¹i b¶n quyÒn t¸c gi¶, b¶n quyÒn nh·n hiÖu, chi cho viÖc vËn chuyÓn c«ng nghÖ tõ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n… mµ c¸c chi phÝ cã t¸c dông phôc vô trùc tiÕp ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 3.3. X¸c ®Þnh Nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh Nguyªn gi¸ TSC§ thuÕ tµi chÝnh ph¶n ¸nh ë ®¬n vÞ thuª nh­ ®¬n vÞ chñ së h÷u tµi s¶n bao gåm: gi¸ mua thùc tÕ: C¸c chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì; c¸c chi phÝ söa ch÷a t©n trang tr­íc khi ®­a TSC§ vµo sö dông: chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö, thuÕ vµ c­íc b¹ (nÕu cã). PhÇn chªnh lÖch gi÷a tiÒn thuª TSC§ ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ cho thuª vµ nguyªn gi¸ TSC§ ®ã ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh phï hîp cña hîp ®ång thuª tµi chÝnh. Theo quy ®Þnh chung, ®Ò ®¬n gi¶n c¸ch tÝnh th× TSC§ t¨ng trong th¸ng nµy th¸ng sau míi tÝnh khÊu hao, TSC§ gi¶m trong th¸ng nµy th¸ng sau íi th«i kh«ng ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh t¨ng gi¶m cña th¸ng nµy. V× sè khÊu hao th¸ng nµy chØ kh¸c th¸ng tr­íc trong tr­êng hîp cã biÕn ®éng t¨ng, gi¶m TSC§. Cho nªn ®Ó gi¶m bëi c«ng viÖc tÝnh to¸n hµng th¸ng ng­êi ta chØ tÝnh sè khÊu hao t¨ng thªm hoÆc gi¶m bít trong th¸ng vµ c¨n cø vµo sè khÊu hao ®· trÝch th¸ng tr­íc ®Ó x¸c ®Þnh. = + - Tr­êng hîp thêi gian sö dông hay nguyªn gi¸ TSC§ thay ®æi th× Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh l¹i møc khÊu hao trung b×nh cña TSC§ b»ng c¸ch lÊy gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕ to¸n chia cho thêi gian sö dông x¸c ®Þnh l¹i hoÆc thêi gian sö dông cßn l¹i (®­îc x¸c ®Þnh lµ thêi gian sö dông ®· ®¨ng ký trõ thêi gian ®· sö dông TSC§). Møc trÝch khÊu hao cho n¨m cuèi cïng cña TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh lµ hiÖu sè gi÷a nguyªn gi¸ TSC§ vµ sè khÊu hao luü kÕ ®· thùc hiÖn cña TSC§ ®ã. III. C¸c Ph­¬ng ph¸p KhÊu hao TSC§ kh¸c trªn thÕ giíi 1. Ph­¬ng ph¸p KhÊu hao TSC§ cña Mü Môc ®Ých cña viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p khÊu hao B¸o c¸o thu nhËp vµ b¶ng tæng kÕt tµi s¶n ®­îc lËp vµ göi cho c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ cho vay, ban qu¶n trÞ vµ nh÷ng ng­êi kh¸c ®Ó gióp hä ra quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn doanh nghiÖp. Do ®ã lùa chän mét ph­¬ng ph¸p khÊu hao cã liªn quan víi viÖc kÕt hîp chi phÝ vµ thu nhËp sao cho ph¶n ¸nh ®­îc thu nhËp, nhËp cña mçi cæ phiÕu vµ b¸o c¸o t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp. MÆt kh¸c lùa chän mét ph­¬ng ph¸p khÊu hao trong qu¸ tr×nh lËp b¶ng khai thuÕ thu nhËp ®èi víi doanh nghiÖp th× cã môc ®Ých kh¸c. Môc ®Ých nµy nh»m lµm gi¶m tèi ®a tiÒn thuÕ ph¶i ®ãng theo luËt thuÕ hoÆc cã thÓ ho·n l¹i viÖc nép thuÕ cho phÐp. Do ®ã, viÖc doanh nghiÖp sö dông ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao nµy cho b¸o c¸o tµi chÝnh vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao kh¸c cho c¸c b¶n khai thuÕ ®èi víi cïng mét TSC§ phæ biÕn. Sau ®©y lµ mét sè ph­¬ng ph¸p tÝnh KhÊu hao TSC§ mµ n­íc Mü ®ang ¸p dông. a) Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu theo thêi gian Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu dùa trªn gi¶ thuyÕt r»ng TSC§ gi¶m dÇn ®Òu gi¸ trÞ theo thêi gian vµ gi¸ trÞ nµy ®­îc ®­a dÇn vµo chi phÝ theo tõng kú víi mét gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ nµy ®­îc ®­a dÇn vµo chi phÝ theo tõng kú víi mét gi¸ trÞ nh­ nhau. Theo ph­¬ng ph¸p nµy sæ khÊu hao ph¶i trÝch hµng n¨m ®­îc x¸c ®Þnh qua c«ng thøc sau: = Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n tuy nhiªn nã chØ phï hîp trong ®iÒu kiÖn tÝnh chÊt h÷u Ých cña TSC§, møc ®é sö dông cña TSC§, chi phÝ söa ch÷a, b¶o tr× TSC§ lµ nh­ nhau gi÷a c¸c kú kÕ to¸n. b) Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo thêi gian sö dông m¸y thùc tÕ Ph­¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh r»ng khÊu hao ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn sè giê m¸y ch¹y thùc tÕ chø kh«ng ph¶i khÊu hao ®Òu theo thêi gian. Thêi gian sö dông cña TSC§ ®­îc c¨n cø vµo sè giê m¸y ch¹y thùc tÕ. C«ng thøc x¸c ®Þnh møc khÊu hao ph¶i trÝch ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: KhÊu hao theo sè giê m¸y ch¹y: KhÊu hao giê = c) Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo s¶n l­îng s¶n xuÊt Theo ph­¬ng ph¸p nµy møc ®é h÷u dông cña TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së sè l­îng s¶n phÈm ­íc tÝnh mµ TSC§ ®ã t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt do vËy sè khÊu hao ph¶i trÝch thay ®æi tuú theo khèi l­îng s¶n phÈm xuÊt ra tõng kú = 2. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ cña Ph¸p a) Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu Theo ph­¬ng ph¸p nµy cÇn ph¶i x¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña bÊt ®éng s¶n vµ tÝnh khÊu hao hµng n¨m b»ng c¸ch lÊy gi¸ trÞ bÊt ®éng s¶n chia ®Òu cho sè n¨m sö dông. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: = x x Trong ®ã: Gi¸ trÞ bÊt ®éng s¶n: lµ nguyªn gi¸ kh«ng cã thuÕ TGGT Tû lÖ khÊu hao ®­îc tÝnh nh­ sau: = x 100 b. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn Theo ph­¬ng ph¸p nµy, sè khÊu hao hµng n¨m kh«ng tÝnh tû lÖ trªn gi¸ cè ®Þnh mµ tÝnh trªn gi¸ trÞ cßn l¹i cña bÊt ®éng s¶n sau mçi lÇn khÊu hao. Nh­ vËy tÝnh theo ph­¬ng ph¸p nµy, møc khÊu hao hµng n¨m sÏ gi¶m dÇn theo thêi gian sö dông cña bÊt ®éng s¶n. Tuy nhiªn, theo ph­¬ng ph¸p nµy, ta kh«ng thÓ khÊu hao hÕt nguyªn gi¸ cña bÊt ®éng s¶n trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, v× sau mçi lÇn khÊu hao gi¸ trÞ bÊt ®éng s¶n sÏ gi¶m vµ sè tiÒn trÝch khÊu hao còng gi¶m, cø nh­ vËy kÐo dµi v« h¹n. Do ®ã, ®Õn cuèi cïng, ta ph¶i khÊu hao 100% gi¸ trÞ cßn l¹i. C¸ch tÝnh khÊu hao gi¶m dÇn theo c«ng thøc sau: = x HÖ sè Trong ®ã, hÖ sè ®­îc quy ®Þnh nh­ sau: Thêi gian khÊu hao tõ 3 ®Õn 4 n¨m: hÕ sè 1,5 Thêi gian khÊu hao tõ 5 ®Õn 6 n¨m: hÖ sè 2 Thêi gian khÊu hao trªn 6 n¨m : hÖ sè 2,5 IV. Mét sè söa ®æi bæ sung cña chÕ ®é khÊu hao TSC§ Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh 206/2003/Q§-BTC ban hµnh ngµy 2/12/2003. Thø nhÊt: QuyÕt ®Þnh 206 ®· cã sù quy ®Þnh râ rµng h¬n v Ò c¸c kh¸i niÖm theo Q§ 166. Mét sè tµi s¶n ®­îc ghi nhËn lµ TSC§ khi ®¹t chØ tiªu vÒ gi¸ trÞ lµ 5 triÖu ®ång ®iÒu nµy kh«ng hîp lý v× ngµy nay cã nhiÒu c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ lín h¬n 5 triÖu. Theo QuyÕt ®Þnh 206 ®iÒu kiÖn ghi nhËn TSC§ cã gi¸ trÞ lµ 10 triÖu ®ång, viÖc quy ®Þnh nµy hoµn toµn phï hîp víi t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ nh­ hiÖn nay. Thø hai. ViÖc trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§. Theo chÕ ®é cò viÖc trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín ph¶i ®­îc Doanh nghiÖp lËp hå s¬n vµ tr×nh c¬ quan thuÕ xem xÐt, ®iÒu nµy t¹o c¬ chÕ "xin", "cho" lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ. Theo QuyÕt ®Þnh 206, Doanh nghiÖp muèn trÝch trø¬c chi phÝ söa ch÷a lín th× chØ ph¶i lËp hå s¬ råi tr×nh c¬ quan qu¶n lý mµ kh«ng cÇn ph¶i th«ng qua c¬ quan thuÕ. Thø ba; ViÖc trÝch hoÆc th«i trÝch khÊu hao TSC§ ®­îc tÝnh tõ ngµy t¨ng gi¶m TSC§ chø kh«ng ph¶i trßn th¸ng nh­ chÕ ®é cò; = + - Thø t­; QuyÒn sö dông ®Êt ®èi víi thêi gian dµi ®­îc coi lµ TSC§ v« h×nh ®Æc biÖt vµ kh«ng ®­îc trÝch khÊu hao Thø n¨m; C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao theo chÕ ®é cò doanh nghiÖp chØ ®­îc phÐp ¸p dông duy nhÊt mét ph­¬ng ph¸p lµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc cã tèc ®é hao mßn v« h×nh nhanh, ®ßi hái nhanh chãng thay ®æi c«ng nghÖ chÕ ®é míi quy ®Þnh doanh nghiÖp ®­îc phÐp ¸p dông 3 ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu, ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo s¶n l­îng, ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn cã ®iÒu chØnh. Tuy nhiªn, mçi lo¹i TSC§ chØ ®­îc phÐp ¸p dông mét ph­¬ng ph¸p duy nhÊt. Doanh nghiÖp ®­îc phÐp khÊu hao nhanh chãng thu håi vèn, ®æi míi c«ng nghÖ nÕu lµm ¨n cã l·i vµ tû lÖ khÊu hao kh«ng ®­îc v­ît qu¸ hai lÇn møc khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng. Thø s¸u: Thêi gian sö dông TSC§ tr­íc ®©y kh«ng quy ®Þnh râ thêi gian sö dông cña mçi lo¹i nhãm TSC§ khiÕn cho c¸c Doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n trong viÖc x¸c ®Þnh tû lÖ khÊu hao, møc khÊu hao ph¶i trÝch nguy c¶ c¬ quan thuÕ còng gÆp lóng tóng trong viÖc quyÕt to¸n thuÕ, kh¾c phôc ®iÒu nµy, QuyÕt ®Þnh 206 ®· ban hµnh mét khung thêi gian x¸c ®Þnh cho tõng nhãm TSC§ (ban hµnh kÌm theo phôc vô víi QuyÕt ®Þnh 206). V. H¹chto¸n TSC§ 1. Tr×nh tù h¹ch to¸n §èi víi mçi hÖ thèng sæ s¸ch kh¸c nhau th× cã tr×nh tù h¹ch to¸n riªng nh­ng nãi chung ®Òu tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau: Chøng tõ TSC§ (thÎ TSC§) -> b¶ng ph©n bæ khÊu hao TSC§ -> B¶ng kª chi phÝ (nÕu cã) -> NhËt ký chøng tõ sè 7 (nÕu theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ) -> Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 211, 212, 213, -> B¸o c¸o. 2. H¹ch to¸n chi tiÕt TSC§ sö dông vµo kinh doanh ph¶i trÝch khÊu hao, sö dông cho bé ph©nk nµo th× tÝnh chi phÝ khÊu hao cho bé phËn ®ã, TSC§ sö dông cho phóc lîi sù nghiÖp kh«ng tÝnh khÊu hao mµ chØ tÝnh hao mßn vµo cuèi n¨m. TSC§ ®· khÊu hao hÕt mµ vÉn cßn sö dông ®­îc th× kh«ng tÝnh khÊu hao viÖc tÝnh khÊu hao TSC§ ®­îc thùc hiÖn trªn b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao Bé, Tæng Côc… §¬n vÞ…. B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§ Stt ChØ tiªu Tû lÖ KH%(thêi gian sö dông) N¬i sö dông TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 641 chi phÝ b¸n hµng TK 642 chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp TK 241 x©y dùng c¬ b¶n dë dang Toµn doanh nghiÖp PX (SP PX (SP PX (SP) Céng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1 Sè KH ®· trÝch th¸ng tr­íc 2 Sè KH t¨ng trong th¸ng 3 Sè KH gi¶m trong th¸ng 4 Sè KH ph¶i trÝch th¸ng nµy B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§ sau khi lËp xong, ng­êi lËp kÝ vµ kÕ to¸n tr­ëng ký ®­îc coi lµ chøng tõ kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n khÊu hao TSC§. 3. H¹ch to¸n tæng hîp a. Tµi kho¶n sö dông - Tµi kho¶n 214. Hao mßn TSC§. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ trong qu¸ tr×nh sö dông do trÝch khÊu hoa vµ nh÷ng kho¶n t¨ng gi¶m hao mßn kh¸c cña c¸c lo¹i TSC§ trong doanh nghiÖp nh­ TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh, TSC§ thuª tµi chÝnh. TK 214 Gi¸ trÞ hao mßn TSC§ t¨ng do c¸c lý do trÝch KHTSC§, do ®¸nh gi¸ l¹i TSC§. - D­ cã: gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ hiÖn cã t¹i ®¬n vÞ Gi¸ trÞ hao mßn TSC§ gi¶m do c¸c lý gi¶m TSC§ (thanh lý, nh­îng b¸n,chuyÓn ®i n¬i kh¸c…) Tµi kho¶n 214: Cã 3 tµi kho¶n cÊp 2 ®ã lµ: TK 2141: TK 2141: Hao mßn TSC§ h÷u h×nh TK 2142: Hao mßn TSC§ v« h×nh TK 2143: Hao mßn TSC§ thuª tµi chÝnh. - Tµi kho¶n 009: Nguån vèn khÊu hao. Ph¶n ¸nh nµy ph¶n ¸nh t¨ng gi¶m nguån vèn khÊu hao. Tµi kho¶n nµy lµ tµi kho¶n ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. KÕt cÊu cña tµi kho¶n ®­îc më theo qui ­íc.. Nî: NVKHCB: t¨ng khi trÝch KHTSC§ hoÆc nhËn NVKH do cÊp trªn cÊp Cã: NVKHCB: gi¶m khi dïng nguån vèn mua s¾m TSC§,nép khÊu hao do nhµ n­íc , cÊp trªn. D­ nî: NVKHTSC§: ch­a sö dông - Tµi kho¶n 6274: KHTSC§: dïng cho ph©n x­ëng - Tµi kho¶n 6414: KHTSC§: ë bé phËn b¸n hµng - Tµi kho¶n 6424: KHTSC§: ë bé phËn qu¶n lý - Tµi kho¶n 241: X©y dùng c¬ b¶n dë dang b. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n B­íc 1: §Þnh kú (th¸ng, quý….) tÝnh trÝch khÊu hao TSC§ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi ph¶n ¸nh hao mßn TSC§. Nî Tµi kho¶n 627 Nî Tµi kho¶n 641 Nî Tµi kho¶n 642 Nî Tµi kho¶n 241 Nî Tµi kho¶n 811, 821 Cã Tµi kho¶n 214 §ång thêi ph¶n ¸nh t¨ng vèn khÊu hao c¬ b¶n Nî Tµi kho¶n 009: Nguån vèn khÊu hao B­íc 2: §èi víi TSC§ phóc lîi sù nghiÖp Nî Tµi kho¶n 3413 Cã Tµi kho¶n 214 B­íc 3: NÕu doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i nép khÊu hao cho Nhµ n­íc th× ph¶i ghi theo quy t¾c gi¶m vèn khÊu hao - TÝnh ra sè ph¶i nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc Nî Tµi kho¶n 411 Cã Tµi kho¶n 333 (9) - Nép khÊu hao cho Nhµ n­íc Nî Tµi kho¶n 333 (9) Cã TK 111, 112 §ång thêi ghi ®¬n: Cã TK 009 NÕu doanh nghiÖp ph¶i nép khÊu hao cho cÊp trªn. - TÝnh ra sè ph¶i nép cÊp trªn Nî Tµi kho¶n 411 Cã TK 336 - Khi nép: Nî TK 336 Cã TK 111, 112 §ång thêi ghi ®¬n: Cã TK 009 - Gi¶ sö dïng tiÒn khÊu hao ®Ó mua s¾m TSC§ Nî TK 211, 213 Nî TK 133 Cã TK 111, 112 Ghi ®¬n: Cã TK 009 - NÕu doanh nghiÖp ch­a sö dông nguån vèn khÊu hao cã thÓ cho cÊp trªn vay víi nguyªn t¾c ph¶i thu håi ®­îc sè tiÒn vay l·i cho vay.L·i cho vay ®­îc h¹ch to¸n vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh. Nî TK 128, 228 Cã TK 111, 112 Khi hÕt h¹n cho v¹y nhËn c¶ gèc lÉn l·i vÒ: Nî TK 111, 112 Cã TK 128, 228 e. Sæ s¸ch kÕ to¸n C¸c ®Þnh kho¶n trªn lµ c¬ së ®Ó vµo sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 211, 212 2.1.3. Cïng víi c¸c sæ c¸i c¶u c¸c tµi kho¶n kh¸c lªn b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh, råi ®èi chiÕu víi tæng hîp chi tiÕt, cuèi cïng tiÕn hµnh lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng vµ kiÕn nghÞ 1. Thùc tr¹ng - MÆc dï ®· quy ®Þnh kh¸ râ vÒ khung thêi gian sö dông cho tõng nhãm TSC§ nh­ng viÖc quy ®Þnh nµy ch­a chÝnh x¸c. MÆt kh¸c khi x¸c ®Þnh khung thêi gian cho c¸c lo¹i TSC§ th× cÇn chó ý ®Õn môc ®Ých sö dông cña TSC§ bëi v× cïng mét TSC§ nh­ng trong lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh cã tèc ®é hao mßn h÷u h×nh cao, hoÆc s¶n xuÊt sè l­îng s¶n phÈm víi c«ng suÊt lín th× thêi gian sö dông TSC§ nµy ph¶i nhanh h¬n khi nã ®­îc sö dông trong m«i tr­êng cã tèc ®é hao mßn chËm. - Mét thùc tÕ lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay mÆc dï ®· cã quy ®Þnh vÒ viÖc ¸p dông khÊu hao nh­ng ®a phÇn c¸c doanh nghiÖp chØ ¸p dông mét ph­¬ng ph¸p khÊu hao duy nhÊt lµ khÊu hao theo ®­êng th¼ng. §iÒu nµy lµ kh«ng tèt kh«ng phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ lµm cho hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng cao, kh«ng ®¶m b¶o sù phï hîp gi÷a doanh thu vµ chi phÝ. - Thùc tÕ hiÖn nay mét sè doanh nghiÖp ®· khÊu hao hÕt nguyªn gi¸ mµ vÉn ®­îc sö dông trong c¸c doanh nghiÖp. Nh÷ng TSC§ ®· khÊu hao hÕt nguyªn gi¸ vÉn cßn sö dông ®Õn 55-60% trong tæng sè TSC§. §iÒu nµy sÏ g©y khã kh¨n cho viÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ. 2. KiÕn nghÞ - Nªn ®­a gi¸ trÞ thu håi ­íc tÝnh vµo c«ng thøc tÝnh khÊu hao bëi v× nÕu kh«ng tÝnh ®Õn gi¸ trÞ thu håi ­íc tÝnh th× sÏ gi¸n tiÕp lµm cho møc khÊu hao ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt cao h¬n thùc tÕ. - VÊn ®Ò qu¶n lý TSC§ ®· hÕt khÊu hao: + Tæ chøc kiÓm kª ®¸nh gi¸ l¹i thùc tr¹ng cña nh÷ng TSC§ ®· hÕt khÊu hao. + M¹nh d¹n b¸n thanh lý nh÷ng TSC§ ®· l¹c hËu hoÆc hiÖu qu¶ kÐm. + §­a néi dung ph¶n ¸nh thùc tr¹ng vÒ mÆt kü thuËt, c«ng nghÖ, tÝnh n¨ng, t¸c dông cña nh÷ng TSC§ ®· hÕt khÊu hao nguyªn gi¸ cña tµi s¶n hiÖn cã trong doanh nghiÖp vµo thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. - VÒ vÊn ®Ò qu¶n lý vµ sö dông trÝch khÊu hao: + KiÓm tra nghiªm ngÆt t×nh h×nh t¨ng, gi¶m TSC§ trong doanh nghiÖp + KiÓm tra kiÓm so¸t viÖc sö dông nguån vèn khÊu hao cña doanh nghiÖp. C - KÕt luËn Qu¶n lý tèt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ lµ mét ®ßi hái thiÕt yÕu ®èi víi mäi doanh nghiÖp nh»m tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. ChÕ ®é qu¶n lý, sö dông vµ trÝch khÊu hao TSC§ mµ Bé Tµi chÝnh quy ®Þnh trong QuyÕt ®Þnh 206/2003/Q§ - BTC ®­îc x©y dùng theo h­íng t¨ng c­êng qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tÝnh ®óng, trÝch ®ñ sè hao mßn TSC§ vµo chi phÝ doanh nghiÖp ®Ó cã ®iÒu kiÖn thay thÕ, ®æi míi m¸y mãc, thiÕt bÞ theo h­íng ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn, kü thuËt hiÖn ®¹i phï hîp víi yªu cÇu kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ. Nh÷ng söa ®æi, bæ sung trong chÕ ®é khÊu hao TSC§ lµ mét ®ãng gãp thiÕt thùc cña chÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Tuy nhiªn, b¶n th©n doanh nghiÖp ph¶i nghiªm tóc thùc hiÖn ®óng chÕ ®é, vËn dông chÕ ®é mét c¸ch phï hîp víi ®Æc ®iÓm riªng cã cña doanh nghiÖp m×nh th× míi ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh KÕ to¸n tµi chÝnh 2. Gi¸o tr×nh KÕ to¸n qu¶n trÞ 3. Gi¸o tr×nh ph©n tÝch kinh doanh 4. T¹p chÝ kÕ to¸n 5. Gi¸o tr×nh lý thuyÕt h¹ch to¸n kÕ to¸n 6. T¹p chÝ tµi chÝnh 7. ChÕ ®é vµ quyÕt ®Þnh 206/2003/BTC môc lôc A - Lêi më ®Çu 1 B - Néi dung 2 Ch­¬ng I. C¬ së lý luËn 2 I. Hao mßn TSC§ vµ khÊu hao TSC§ 2 1. Hao mßn TSC§ 2 2. KhÊu hao TSC§ 2 II. Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh 2 1. Ph­¬ng ph¸p trÝch khÊu hao 2 2. X©y dùng thêi gian sö dông TSC§ 4 3. X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ 5 III. C¸c ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ kh¸c trªn thÕ giíi 8 1. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ cña Mü 8 2. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ cña Ph¸p 10 IV. Mét sè söa ®æi bæ sung cña chÕ ®é khÊu hao TSC§ 11 V. H¹ch to¸n TSC§ 12 1. Tr×nh tù h¹ch to¸n 12 2. H¹ch to¸n chi tiÕt 12 3. H¹ch to¸n tæng hîp 13 Ch­¬ng II - Thùc tr¹ng vµ kiÕn nghÞ 17 C- KÕt luËn 19