Một số ý kiến nhằm hoàn thiện cơ cấu tổ chức trong doanh nghiệp theo hướng đổi mới

c¸c kh©u vµ c¸c cÊp qu¶n lý ph¶i ®­îc thiÕt lËp nªn nh÷ng mèi quan hÖ hîp lý víi sè l­îng cÊp qu¶n lý Ýt nhÊt trong hÖ thèng nhê ®ã c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý sÏ mang tÝnh n¨ng ®éng cao, lu«n lu«n ®i s¸t vµ phôc vô môc ®Ých ®Ò ra cña hÖ thèng. 2.2 TÝnh linh ho¹t: c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ph¶i cã kh¶ n¨ng thÝch øng linh ho¹t víi bÊt kú t×nh huèng nµo x¶y ra trong hÖ thèng còng nh­ ngoµi m«i tr­êng. 2.3 TÝnh tin cËy: c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña tÊt c¶ c¸c th«ng tin ®­îc sö dông trong hÖ thèng nhê ®ã ®¶m b¶o sù phèi hîp víi c¸c ho¹t ®éng vµ nhiÖm vô cña tÊt c¶ c¸c bé phËn hÖ thèng. 2.4 TÝnh kinh tÕ: c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ph¶i sö dông chi phÝ qu¶n lý ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. tiªu chuÈn xem xÐt yªu cÇu nµy lµ mèi t­¬ng quan gi÷a chi phÝ dù ®Þnh bá ra vµ kÕt qu¶ sÏ thu vÒ. 2.5 TÝnh bÝ mËt: ®ßi hái gi÷ g×n néi dung ho¹t ®éng cña mçi ph©n hÖ vµ cña c¶ hÖ thèng, chèng sù rß rØ th«ng tin cho c¸c hÖ thèng ngoµi, sù th­êng xuyªn theo dâi cña c¸c hÖ thèng kh¸c. 3. Nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc 3.1 Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh theo chøc n¨ng Mét vÞ trÝ c«ng t¸c hay mét bé phËn ®­îc ®Þnh nghÜa cµng râ rµng theo c¸c kÕt qu¶ mong ®îi, c¸c ho¹t ®éng cÇn tiÕn hµnh, c¸c quyÒn h¹n ®­îc giao vµ c¸c mèi liªn hÖ th«ng tin víi c¸c vÞ trÝ c«ng t¸c hay bé phËn kh¸c, th× nh÷ng ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm cµng cã thÓ ®ãng gãp xøng ®¸ng h¬n cho viÖc hoµn thµnh môc tiªu cña tæ chøc. §©y lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n chi phèi qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ vµ hîp nhãm c¸c ho¹t ®éng ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c bé phËn vµ ph©n hÖ cña c¬ cÊu. ViÖc coi nhÑ nguyªn t¾c nµy dÔ dÉn ®Õn nguy c¬ vÒ sù lÉn lén kh«ng biÕt ai sÏ ph¶i lµm viÖc g×. §©y lµ nguyªn t¾c ®¬n gi¶n vÒ mÆt nhËn thøc nh­ng th­êng rÊt phøc t¹p khi vËn dông. §Ó x¸c ®Þnh mét vÞ trÝ c«ng t¸c hay mét bé phËn cïng tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè liªn quan ®Õn nã, trong hÇu hÕt c¸c tr­êng hîp ®Òu cÇn ®Õn tÝnh nhÉn n¹i, trÝ th«ng minh cña nh÷ng nhµ tæ chøc, vµ tÝnh râ rµng cña c¸c kÕ ho¹ch. 3.2 Nguyªn t¾c giao quyÒn theo kÕt qu¶ mong muèn ViÖc giao quyÒn lµ ®Ó trang bÞ cho ng­êi qu¶n lý mét c«ng cô thùc hiÖn môc tiªu, vµ do ®ã quyÒn ®­îc giao cho tõng ng­êi cÇn ph¶i t­¬ng xøng víi nhiÖm vô, ®¶m b¶o cho hä kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c kÕt qu¶ mong muèn. 3.3 Nguyªn t¾c bËc thang TuyÕn quyÒn h¹n tõ ng­êi qu¶n lý cao nhÊt trong tæ chøc ®Õn mçi vÞ trÝ bªn d­íi cµng râ rµng, th× c¸c vÞ trÝ chÞu tr¸ch nhiÖm ra quyÕt ®Þnh sÏ cµng râ rµng vµ c¸c qu¸ tr×nh th«ng tin trong tæ chøc sÏ cµng cã hiÖu qu¶. ViÖc nhËn thøc ®Çy ®ñ nguyªn t¾c bËc thang lµ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc ph©n ®Þnh quyÒn h¹n mét c¸ch ®óng ®¾n, bëi v× cÊp d­íi ph¶i biÕt ai giao quyÒn cho hä vµ nh÷ng vÊn ®Ò v­ît qu¸ ph¹m vi quyÒn h¹n cña hä ph¶i tr×nh cho ai. 3.4 Nguyªn t¾c t­¬ng xøng gi÷a quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm Do quyÒn h¹n lµ mét quyÒn cô thÓ ®Ó tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc ®­îc giao vµ tr¸ch nhiÖm lµ nghÜa vô ph¶i hoµn thµnh chóng, vÒ mÆt logic ®iÒu ®ã dÉn ®Õn yªu cÇu quyÒn h¹n ph¶i t­¬ng xøng víi tr¸ch nhiÖm. Tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c hµnh ®éng kh«ng thÓ lín h¬n tr¸ch nhiÖm n»m trong quyÒn h¹n ®­îc giao phã, còng kh«ng thÓ nhá h¬n. Trong thùc tÕ ng­êi qu¶n lý th­êng cè b¾t cÊp d­íi ph¶i cã tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c c«ng viÖc mµ hä kh«ng cã ®ñ quyÒn h¹n cÇn thiÕt. §iÒu nµy cã thÓ lµm cho viÖc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc mÊt ®i tÝnh kh¶ thi. Ng­îc l¹i, ®«i khi quyÒn h¹n ®­îc giao ®ñ, nh­ng ng­êi ®­îc uû quyÒn l¹i kh«ng cã tr¸ch nhiÖm ph¶i sö dông ®óng ®¾n quyÒn h¹n ®ã. Trong tr­êng hîp nµy hËu qu¶ thËt lµ tai h¹i, quyÒn h¹n sÏ bÞ l¹m dông ®Ó m­u cÇu nh÷ng lîi Ých riªng. 3.5 Nguyªn t¾c vÒ tÝnh tuyÖt ®èi trong tr¸ch nhiÖm CÊp d­íi ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô tr­íc cÊp trªn trùc tiÕp cña m×nh, mét khi hä ®· chÊp nhËn sù ph©n c«ng vµ quyÒn h¹n thùc thi c«ng viÖc, cßn cÊp trªn kh«ng thÓ lÈn tr¸nh tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c ho¹t ®éng ®­îc thùc hiÖn bëi cÊp d­íi cña m×nh tr­íc tæ chøc. 3.6 Nguyªn t¾c thèng nhÊt mÖnh lÖnh Mèi quan hÖ tr×nh b¸o cña tõng cÊp d­íi lªn mét cÊp trªn duy nhÊt cµng hoµn h¶o, thÞ m©u thuÉn trong c¸c chØ thÞ sÏ cµng Ýt vµ ý thøc tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n tr­íc c¸c kÕt qu¶ cuèi cïng cµng lín. MÆc dï cã kh¶ n¨ng mét cÊp d­íi nhËn ®­îc sù uû quyÒn cña nhiÒu cÊp trªn, nh÷ng khã kh¨n thùc tiÔn trong viÖc ph¶i phôc vô nhiÒu "«ng chñ" lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái. NghÜa vô c¬ b¶n mang tÝnh c¸ nh©n, vµ quyÒn h¹n ®­îc giao bëi nhiÒu ng­êi cho mét ng­êi rÊt cã thÓ sÏ dÉn tíi nh÷ng m©u thuÉn c¶ vÒ quyÒn h¹n lÉn tr¸ch nhiÖm. 3.7 Nguyªn t¾c quyÒn h¹n theo cÊp bËc ViÖc duy tr× sù ph©n quyÒn ®· ®Þnh ®ßi hái c¸c quyÕt ®Þnh trong ph¹m vi quyÒn h¹n cña ai ph¶i ®­îc chÝnh ng­êi ®ã ®­a ra chø kh«ng ®­îc ®Èy lªn cÊp trªn. Tõ nguyªn t¾c nµy cã thÓ thÊy r»ng nÕu ng­êi qu¶n lý mong muèn giao phã quyÒn h¹n mét c¸ch cã hiÖu qu¶, hä ph¶i ®¶m b¶o r»ng viÖc uû quyÒn lµ râ rµng ®èi víi cÊp d­íi. Hä còng nªn tr¸nh lßng ham muèn ra c¸c quyÕt ®Þnh thay cho cÊp d­íi. §©y lµ mét nguyªn t¾c rÊt khã vËn dông trong thùc tÕ. SÏ dÔ dµng h¬n nÕu nh÷ng nhµ qu¶n lý nhËn thøc ®­îc quy luËt lîi thÕ t­¬ng ®èi cña qu¶n lý t­¬ng ®ång víi quy luËt lîi thÕ so s¸nh vÒ kinh tÕ trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia. Cña c¶i cña mét n­íc sÏ ®­îc t¨ng thªm nÕu hä xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ thÊp vµ nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶ nhÊt, ngay c¶ khi hä cã thÓ s¶n xuÊt nh÷ng hµng nhËp khÈu rÎ h¬n nhiÒu so víi c¸c n­íc kh¸c. T­¬ng tù ng­êi qu¶n lý t¨ng thªm sù ®ãng gãp cña m×nh cho tæ chøc nÕu hä chØ tËp trung vµo nh÷ng c«ng viÖc gãp Ých nhiÒu nhÊt cho c¸c môc tiªu cña tæ chøc vµ giao cho cÊp d­íi nh÷ng nhiÖm vô cßn l¹i, ngay c¶ khi hä cã kh¶ n¨ng lµm tèt c¸c nhiÖm vô ®ã h¬n nhiÒu so víi cÊp d­íi. 3.8 Nguyªn t¾c qu¶n lý sù thay ®æi §¶m b¶o tÝnh linh ho¹t cña tæ chøc cÇn ®­a vµo trong c¬ cÊu c¸c biÖn ph¸p vµ kü thuËt dù ®o¸n vµ ph¶n øng tr­íc nh÷ng sù thay ®æi. Tæ chøc nµo ®­îc x©y dùng cøng nh¾c, víi c¸c thñ tôc qu¸ phøc t¹p hay víi c¸c tuyÕn ph©n chia bé phËn qu¸ v÷ng ch¾c, ®Òu cã nguy c¬ kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®­îc tr­íc th¸ch thøc cña nh÷ng thay ®æi vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, c«ng nghÖ vµ sinh th¸i. 3.9 Nguyªn t¾c c©n b»ng §©y lµ nguyªn t¾c cho mäi lÜnh vùc khoa häc còng nh­ cho mäi chøc n¨ng cña nhµ qu¶n lý. ViÖc vËn dông c¸c nguyªn t¾c hay biÖn ph¸p ph¶i c©n ®èi, c¨n cø vµo toµn bé kÕt qu¶ cña c¬ cÊu trong viÖc ®¸p øng c¸c môc tiªu cña tæ chøc. Ch¼ng h¹n, tÝnh phi hiÖu do tÇm qu¶n lý qu¸ réng ph¶i ®èi träng víi tÝnh phi hiÖu qu¶ cña c¸c kªnh th«ng tin qu¸ dµi. Nh÷ng thiÖt h¹i do cã qu¸ nhiÒu nguån mÖnh lÖnh ph¶i ®èi träng víi nh÷ng lîi Ých cña viÖc sö dông c¸c chuyªn vµ tÝnh thèng nhÊt trong viÖc giao quyÒn h¹n chøc n¨ng cho c¸c bé phËn tham m­u vµ phôc vô. ViÖc h¹n chÕ chuyªn m«n ho¸ theo chøc n¨ng trong khi ph©n chia bé phËn ph¶i ®èi träng víi nh÷ng ­u ®iÓm cña viÖc lËp ra c¸c bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lîi nhuËn theo s¶n phÈm, kh¸ch hµng hay ®Þa d­. 4 Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc Khi x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ta cÇn quan t©m tíi nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp cña viÖc h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý Cã thÓ quy thµnh hai nhãm nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp: 4.1 Nhãm c¸c nh©n tè thuéc ®èi t­îng qu¶n lý T×nh tr¹ng vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. TÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt: Chñng lo¹i s¶n phÈm, quy m« s¶n xuÊt, lo¹i h×nh s¶n xuÊt. 4.2 Nhãm nh©n tè thuéc lÜnh vùc qu¶n lý Quan hÖ së h÷u tån t¹i trong doanh nghiÖp. Møc ®é chuyªn m«n ho¸ vµ tËp trung ho¸ c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ. Tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸ c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý, tr×nh ®é kiÕn thøc tay nghÒ cña c¸n bé qu¶n lý, hiÖu suÊt lao ®éng cña hä. Quan hÖ phô thuéc gi÷a sè l­îng ng­êi bÞ l·nh ®¹o, kh¶ n¨ng kiÓm tra cña ng­êi l·nh ®¹o ®èi víi ho¹t ®éng cña nh÷ng ng­êi cÊp d­íi. ChÝnh s¸ch ®·i ngé cña doanh nghiÖp víi ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý … 5 Nh÷ng thµnh phÇn c¬ b¶n cña c¬ cÊu tæ chøc 5.1 Chuyªn m«n ho¸ Chuyªn m«n ho¸ lµ qu¸ tr×nh nhËn diÖn nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ vµ ph©n c«ng c¸c c¸ nh©n hay nhãm lµm viÖc ®· ®­îc huÊn luyÖn thÝch hîp ®¶m nhiÖm chóng. Do ®ã trong tæ chøc, mét c¸ hay mét nhãm lµm viÖc cã thÓ chuyªn s©u vµo mét c«ng viÖc hay c«ng ®o¹n nµo ®ã trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Ta nghiªn cøu sù chuyªn m«n ho¸ theo chiÒu däc vµ chuyªn m«n ho¸ theo chiÒu ngang cña tæ chøc: 5.1.1 Chuyªn m«n ho¸ chiÒu däc §èi víi c¸c tæ chøc lín, ng­êi ta t¸ch biÖt râ rµng vÒ khÝa c¹nh quyÒn h¹n vµ nhiÖm vô cña c¸c cÊp bËc tõ trªn xuèng d­íi. ViÖc t¸ch biÖt nµy chÝnh lµ chuyªn m«n ho¸ chiÒu däc. H¬n thÕ n÷a ph©n khoa lao ®éng cã thø bËc lµ ®Ó ph©n bæ quyÒn h¹n chÝnh thøc vµ thiÕt lËp bé phËn ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh quan träng. Sù ph©n bæ quyÒn h¹n chÝnh thøc lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm ®Æc tr­ng cho c¸c nhµ qu¶n lý. Nh÷ng nhµ qu¶n lý chãp bu hoÆc c¸c chuyªn viªn ®iÒu hµnh cÊp cao lËp kÕ ho¹ch chiÕn l­îc tæng thÓ cho tæ chøc vµ lªn kÕ ho¹ch dµi h¹n. Hä còng lµ ng­êi ®­a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng cho c¸c tranh chÊp bªn trong tæ chøc vµ cè g¾ng sóc tiÕn, c¶i tiÕn tæ chøc vµ lµm c¸c c«ng viÖc kh¸c t­¬ng tù. C¸c nhµ qu¶n lý cÊp trung gian h­íng dÉn ho¹t ®éng hµng ngµy cña tæ chøc, h×nh thµnh chÝnh s¸ch vµ cô thÓ ho¸ c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÊp cao thµnh c¸c c«ng viÖc cô thÓ. C¸c nhµ qu¶n lý cÊp thÊp gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña nh©n viªn cÊp d­íi ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn chiÕn l­îc ®· ®­îc ®­a ra bëi bé phËn qu¶n lý chãp bu vµ b¶o ®¶m sù ¨n khíp víi c¸c chÝnh s¸ch cña bé phËn qu¶n lý trung gian. Trong hÖ thèng qu¶n lý, c¸c c¸ nh©n tu©n theo c¸c chØ dÉn cña ng­êi gi¸m s¸t trªn lÜnh vùc tr¸ch nhiÖm ®· ®­îc v¹ch râ trong s¬ ®å tæ chøc. Lý thuyÕt qu¶n lý truyÒn thèng cho r»ng mçi c¸ nh©n chØ cã mét thñ tr­ëng, mçi ®¬n vÞ cã mét ng­êi l·nh ®¹o. §©y lµ tÝnh trùc tuyÕn cña c¬ cÊu, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ thèng nhÊt mÖnh lÖnh. Thèng nhÊt mÖnh lÖnh lµ cÇn thiÕt ®Ó tr¸nh sù rèi lo¹n, ®Ó g¾n tr¸ch nhiÖm víi nh÷ng ng­êi cô thÓ, vµ ®Ó cung cÊp nh÷ng kªnh th«ng tin râ rµng trong tæ chøc. NÕu kh«ng nh­ vËy, khi cã sù cè x¶y ra, c¸c nhµ qu¶n lý sÏ cè g¾ng trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm vµ ®æ lçi cho ng­êi kh¸c. Sè l­îng c¸c c¸ nh©n mµ mét nhµ qu¶n lý cã thÓ gi¸m s¸t trùc tiÕp râ rµng lµ cã giíi h¹n. Do vËy, chuyªn m«n ho¸ chiÒu däc cÇn ph¶i l­u ý khÝa c¹nh nµy. C¸c tæ chøc cã xu h­íng më réng quy m« kiÓm so¸t, ®¬n gi¶n v× hä muèn gi¶m chi phÝ cho nh©n sù lµm qu¶n lý. Cho ®Õn nay c¸c nghiªn cøu còng kh«ng ®­a ra mét con sè tèi ®a hoÆc tèi thiÓu nµo vÒ quy m« kiÓm so¸t cña mét ng­êi mµ chØ gîi ý mét vµi møc trung b×nh. Tuy nhiªn, møc kiÓm so¸t cã thÓ réng nÕu: NhiÖm vô t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n Nh©n viªn cã kinh nghiÖm vµ ®­îc ®µo t¹o tèt NhiÖm vô cã thÓ hoµn thµnh ®­îc mµ kh«ng cÇn cè g¾ng tËp thÓ. 5.1.2 Chuyªn m«n ho¸ theo chiÒu ngang Chuyªn m«n ho¸ theo chiÒu ngang chÝnh lµ sù t¸ch biÖt râ rµng vÒ quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm vµ mèi quan hÖ cña c¸c phßng ban, c¸c ph©n hÖ cïng cÊp trong mét tæ chøc. Sù t¸ch biÖt râ rµng ®Ó tr¸nh sù trïng lÆp g©y l·ng phÝ vµ lµm gi¶m søc manh cña tæ chøc. NÕu cã sù trïng lÆp chøc n¨ng, nhiÖm vô th× ®ã chÝnh lµ nguån gèc cña m©u thuÉn, lµm ¶nh h­ëng tíi tÝnh hÖ thèng cña tæ chøc vµ cã nguy c¬ lµm suy yÕu, thËm chÝ tan r· tæ chøc. Ngoµi viÖc quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña c¸c ph©n hÖ ®ång cÊp, cÇn quy ®Þnh quan hÖ gi÷a c¸c ph©n hÖ ®Ó ph¸t huy søc m¹nh tæng thÓ cña tæ chøc. Tãm l¹i, trong hÖ thèng qu¶n lý, ph©n c«ng trong hÖ thèng ®ång cÊp cµng râ rµng th× hiÖu qu¶ qu¶n lý cµng cao. Chuyªn m«n ho¸ theo chiÒu ngang sÏ thiÕt lËp ra hÖ thèng c¸c phßng ban trong tæ chøc, ®èi víi c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc kh¸c nhau th× cã c¸c hÖ th«ng phßng ban kh¸c nhau. VÝ dô, trong m« h×nh c¬ cÊu theo chøc n¨ng th× sÏ t¹o ra mét hÖ thèng c¸c phßng ban cã c¸c chøc n¨ng ®Æc thï; trong m« h×nh c¬ cÊu theo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× nã t¹o ra mét hÖ thèng c¸c phßng ban cã c¸c nhiÖm vô kh¸c nhau mµ nã t¹o thµnh mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt;… 5.2 Tiªu chuÈn ho¸ Tiªu chuÈn ho¸ lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c thñ tôc cña tæ chøc mµ theo c¸c nh©n viªn cã thÓ hoµn thµnh c«ng viÖc cña hä theo mét c¸ch thøc thèng nhÊt vµ thÝch hîp. Quy tr×nh nµy t¸c ®éng vµo mçi nh©n viªn nh­ mét c¬ mµ c¸c c«ng viÖc kh«ng ®­îc tiªu chuÈn hãa th× tæ chøc kh«ng thÓ ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu cña nã C¸c tiªu chuÈn cho phÐp c¸c nhµ qu¶n lý ®o l­êng thµnh tÝch cña nh©n viªn. §ång thêi, cïng víi b¶n m« t¶ c«ng viÖc, c¸c tiªu chuÈn c«ng viÖc lµ c¬ së ®Ó tuyÓn chän nh©n viªn cña tæ chøc. 5.3 Sù phèi hîp Phèi hîp lµ nh÷ng thñ tôc chÝnh thøc vµ phi chÝnh thøc ®Ó liªn kÕt nh÷ng ho¹t ®éng do c¸c nhãm riªng rÏ trong tæ chøc ®¶m nhiÖm. Trong c¸c tæ chøc quan liªu, c¸c quy ®Þnh, quy chÕ cña nã ®· ®ñ ®Ó liªn kÕt c¸c ho¹t ®éng nµy. Cßn trong nh÷ng tæ chøc cã cÊu tróc láng lÎo ®ßi hái cã sù phèi hîp mét c¸ch linh ho¹t trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña toµn c«ng ty, ®ßi hái sù s½n lßng chia xÎ tr¸ch nhiÖm vµ sù truyÒn th«ng mét c¸ch hiÖu qu¶ gi÷a c¸c thµnh viªn cña tæ chøc. Phèi hîp nh»m môc ®Ých sau: X©y dùng nh÷ng luång th«ng tin hµng ngang vµ hµng däc sao cho kh«ng bÞ t¾c nghÏn (th«ng tin gi÷a c¸c bé phËn, phßng ban, th«ng tin gi÷a c¸c cÊp qu¶n lý, th«ng tin chØ ®¹o vµ th«ng tin ph¶n håi). Thèng nhÊt mäi ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn. X©y dùng c¸c mèi liªn hÖ c«ng t¸c gi÷a c¸c bé phËn cña doanh nghiÖp vµ trong mçi bé phËn riªng lÎ. Duy tr× mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c c¬ së bªn ngoµi cã liªn hÖ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp. Liªn l¹c víi c¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m«, víi c¸c c¬ quan lËp ph¸p lËp quy. QuyÒn lùc QuyÒn lùc lµ quyÒn ra quyÕt ®Þnh vµ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña nh÷ng ng­êi kh¸c. Mçi tæ chøc th­êng cã nh÷ng c¸ch thøc ph©n bæ quyÒn lùc kh¸c nhau. Trong nh÷ng tæ chøc phi tËp trung, mét sè quyÒn ra quyÕt ®Þnh ®­îc uû quyÒn cho cÊp d­íi vµ ng­îc l¹i, trong nh÷ng tæ chøc tËp quyÒn th× quyÒn ra quyÕt ®Þnh ®­îc tËp trung vµo c¸c nhµ qu¶n lý cao cÊp. Ngµy nay, c¸c doanh nghiÖp th­êng kÕt hîp hai khuynh h­íng nµy b»ng c¸ch tËp trung mét sè chøc n¨ng nµo ®ã, ®«ng thêi còng tiÕn hµnh ph©n t¸n mét sè chøc n¨ng kh¸c. 6. C¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay th­êng sö dông 6.1 C¬ cÊu ®¬n gi¶n kiÓu doanh nghiÖp c¸ nh©n §©y lµ cÊu tróc ®¬n gi¶n nhÊt. Mäi viÖc nãi chung phô thuéc vµo ng­êi chñ doanh nghiÖp. Ng­êi chñ doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh vµ lµm mäi c«ng viÖc qu¶n lý. Nh÷ng ng­êi nh©n c«ng ®­îc tuyÓn ®Ó thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ. Kh«ng cã hoÆc rÊt Ýt cÊu tróc c¸c phßng ban râ rµng. §ã lµ nh÷ng tæ chøc linh ho¹t. C¸c c«ng ty bu«n b¸n th­êng cã cÊu tróc linh ho¹t nµy. 6.2 M« h×nh tæ chøc theo chøc n¨ng Tæ chøc theo chøc n¨ng lµ h×nh thøc ph©n chia bé phËn trong ®ã c¸c c¸ nh©n chuyªn tr¸ch vÒ nh÷ng lÜnh vùc chøc n¨ng kh¸c nhau nh­ marketing, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, s¶n xuÊt, tµi chÝnh, qu¶n lý nguån nh©n lùc…, ®­îc hîp nhãm trong cïng mét ®¬n vÞ c¬ cÊu. Tæng gi¸m ®èc Phã tæng gi¸m ®èc s¶n xuÊt Phã tæng gi¸m ®èc marketing Phã tæng gi¸m ®èc tµi chÝnh Phã tæng gi¸m ®èc nh©n sù S¬ ®å 1: S¬ ®å c¬ cÊu chøc n¨ng cho mét h·ng s¶n xuÊt ¦u ®iÓm: HiÖu qu¶ t¸c nghiÖp cao nÕu nhiªm vô cã tÝnh lÆp ®i lÆp l¹i hµng ngµy. Ph¸t huy ®Çy ®ñ h¬n nh÷ng ­u thÕ cña chuyªn m«n ho¸ ngµnh nghÒ. Gi÷ ®­îc søc m¹nh vµ uy tÝn cña c¸c chøc n¨ng chñ yÕu. §¬n gi¶n hãa viÖc ®µo t¹o. Chó träng h¬n ®Õn tiªu chuÈn nghÒ nghiÖp vµ t­ c¸ch nh©n viªn. T¹o ®iÒu kiÖn cho kiÓm tra chÆt chÏ cña cÊp cao nhÊt. Nh­îc ®iÓm: Th­êng dÉn ®Òn m©u thuÉn gi÷a c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng khi ®Ò ra c¸c chØ tiªu vµ chiÕn l­îc. ThiÕu sù phèi hîp hµnh ®éng gi­a c¸c phßng ban chøc n¨ng. Chuyªn m«n ho¸ qu¸ møc vµ t¹o ra c¸ch nh×n qu¸ h¹n hÑp ë c¸c c¸n bé qu¶n lý. H¹n chÕ viÖc ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý chung. §æ tr¸ch nhiÖm vÒ vÊn ®Ò thùc hiÖn môc tiªu chung cña tæ chøc cho cÊp l·nh ®¹o cao nhÊt. M« h×nh tæ chøc theo chøc n¨ng t­¬ng ®èi dÔ hiÓu vµ ®­îc hÇu hÕt c¸c tæ chøc sö dông trong mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo ®ã, khi tæ chøc tæ chøc cã quy m« võa vµ nhá, ho¹t ®éng trong mét lÜnh vùc, ®¬n s¶n phÈm, ®¬n thÞ tr­êng. 6.3 M« h×nh tæ chøc theo s¶n phÈm ViÖc hîp nhãm c¸c ho¹t ®éng vµ ®éi ngò nh©n sù theo s¶n phÈm hoÆc tuyÕn s¶n phÈm ®· tõ l©u cã vai trß ngµy cµng gia t¨ng trong c¸c tæ chøc quy m« lín víi nhiÒu d©y chuyÒn c«ng nghÖ. VÝ dô, h·ng Procter vµ Gamble ®· tõng sö dông m« h×nh nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ trong nhiÒu n¨m. ¦u ®iÓm: ViÖc quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c môc tiªu cuèi cïng t­¬ng ®èi dÔ dµng. ViÖc phèi hîp hµnh ®éng gi­a c¸c phßng ban chøc n¨ng v× môc tiªu cuèi cïng cã hiÖu qu¶ h¬n. T¹o kh¶ n¨ng tèt h¬n cho viÖc ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý chung. C¸c ®Ò xuÊt ®æi míi c«ng nghÖ dÔ ®­îc quan t©m. Cã kh¶ n¨ng lín h¬n lµ kh¸ch hµng sÏ ®­îc tÝnh tíi khi ®Ò ra quyÕt ®Þnh. Tæng gi¸m ®èc Phã tæng gi¸m ®èc tµi chÝnh Phã tæng gi¸m ®èc marketing Phã tæng gi¸m ®èc s¶n xuÊt Phã tæng gi¸m ®èc nh©n sù Gi¸m ®èc khu vùc ph­¬ng tiÖn vËn t¶i Gi¸m ®èc khu vùc ®Ìn chØ thÞ Gi¸m ®èc khu vùc dông cô c«ng nghiÖp Gi¸m ®èc khu vùc ®o l­êng ®iÖn tö Kü thuËt S¶n xuÊt S¶n xuÊt KÕ to¸n B¸n hµng Kü thuËt KÕ to¸n B¸n hµng S¬ ®å 2: S¬ ®å c¬ cÊu theo s¶n phÈm Nh­îc ®iÓm Sù tranh giµnh nguån lùc gi÷a c¸c tuyÕn s¶n phÈm cã thÓ dÉn ®Õn ph¶n hiÖu qu¶. CÇn nhiÒu ng­êi cã n¨ng lùc qu¶n lý chung. Cã xu thÕ lµm cho viÖc thùc hiÖn c¸c dÞch vô hç trî tËp chung trë nªn khã kh¨n. Lµm n¶y sinh khã kh¨n ®èi víi viÖc kiÓm so¸t cña cÊp qu¶n cao nhÊt. 6.4 M« h×nh tæ chøc theo ®ia d­ ViÖc ph©n chia bé phËn dùa vµo l·nh thæ lµ mét ph­¬ng thøc kh¸ phæ biÕn ë c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trªn ph¹m vi ®Þa lý réng. Trong tr­êng hîp nµy, ®iÒu quan träng lµ c¸c ho¹t ®éng trong mét khu vùc hay ®Þa d­ nhÊt ®Þnh ®­îc hîp nhãm vµ giao cho mét ng­êi qu¶n lý. C¸c doanh nghiÖp th­êng sö dông m« h×nh ph©n chia theo ®ia d­ khi cÇn tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng gièng nhau ë c¸c khu vùc ®Þa lý kh¸c nhau. Tæng gi¸m ®èc P.TG§ Marketing P.TG§ Nh©n sù P.TG§ Tµi chÝnh Gi¸m ®èc khu vùc M.B¾c Gi¸m ®èc khu vùc M.Trung Gi¸m ®èc khu vùc M.Nam Kü thuËt S¶n xuÊt Nh©n sù KÕ to¸n B¸n hµng S¬ ®å 3: S¬ ®å c¬ cÊu theo ®Þa d­ ¦u ®iÓm: Chó ý ®Õn nhu cÇu thÞ tr­êng vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Þa ph­¬ng. Cã thÓ phèi hîp hµnh ®éng cña c¸c bé phËn chøc n¨ng vµ h­íng c¸c ho¹t ®éng nµy vµo c¸c thÞ tr­êng cô thÓ. TËn dông ®­îc tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c nguån lùc vµ ho¹t ®éng t¹i ®Þa ph­¬ng. Cã ®­îc th«ng tin tèt h¬n vÒ thÞ tr­êng T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ®µo t¹o c¸c c¸n bé qu¶n lý chung. Nh­îc ®iÓm: Khã duy tr× ho¹t ®éng thùc tÕ trªn diÖn réng cña tæ chøc mét c¸ch nhÊt qu¸n. §ßi hái ph¶i cã nhiÒu c¸n bé qu¶n lý h¬n. C«ng viÖc cã thÓ bÞ trïng lÆp. Khã duy tr× viÖc ra quyÕt ®Þnh vµ kiÓm tra mét c¸ch tËp trung. 6.5 M« h×nh tæ chøc theo ®èi t­îng kh¸ch hµng Tæng gi¸m ®èc Phã TG§ tµi chÝnh Phã TG§ kinh doanh Phã TG§ nh©n sù Gi¸m ®èc ph©n phèi s¶n phÈm Qu¶n lý b¸n lÎ Qu¶n lý giao dÞch víi c¬ quan nhµ n­íc Qu¶n lý b¸n bu«n Gi¸m ®èc nghiªn cøu thÞ tr­êng Nh÷ng nhu cÇu mang ®Æc tr­ng riªng cña kh¸ch hµng ®èi víi c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô ®· dÉn nhiÒu nhµ cung øng ®Õn víi sù phËn chia bé phËn dùa trªn c¬ së kh¸ch hµng.VÝ dô, mét doanh nghiÖp cã thÓ cã mét chi nh¸nh b¸n hµng c«ng nghiÖp vµ mét chi nh¸nh b¸n hµng tiªu dïng. H×nh d­íi minh ho¹ mét c¸ch phËn chia bé phËn ®iÓn h×nh theo kh¸ch hµng ë mét c«ng ty th­¬ng m¹i. S¬ ®å 4: S¬ ®å c¬ cÊu theo kh¸ch hµng ¦u ®iÓm: T¹o ra sù hiÓu biÕt kh¸ch hµng tèt h¬n. §¶m b¶o kh¶ n¨ng ch¾c ch¾n h¬n lµ khi so¹n th¶o c¸c quyÕt ®Þnh kh¸ch hµng sÏ ®­îc giµnh vÞ trÝ næi bËt ®Ó xem xÐt. Tao cho kh¸ch hµng c¶m gi¸c hä cã nh÷ng cung øng ®¸ng tin cËy. T¹o ra hiÖu n¨ng l¬n h¬n trong viÖc ®Þnh h­íng c¸c nç lùc ph©n phèi. Nh­îc ®iªm: Tranh giµnh nguån lùc mét c¸ch ph¶n hiÖu qu¶. ThiÕu sù chuyªn m«n ho¸ §«i khi kh«ng thÝch hîp víi ho¹t ®éng nµo kh¸c ngoµi Marketing. C¸c nhãm kh¸ch hµng cã thÓ kh«ng ph¶i lu«n x¸c ®Þnh râ rµng. M« h×nh nµy th­êng ®­îc sö dông cho mét tæ chøc tæng thÓ vµ ®Ó bæ trî cho c¸c m« h×nh kh¸c chø kh«ng dïng nh­ mét m« h×nh tæ chøc chÝnh th× c¸c nh­îc ®iÓm sÏ ®­îc kh¾c phôc mét c¸ch ®¸ng kÓ. 6.6 M« h×nh tæ chøc theo ®¬n vÞ chiÕn l­îc Khi mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé ph©n trong tæ chøc ®· trë lªn qu¸ phøc t¹p, ng¨n c¶n sù phèi hîp, c¸c nhµ l·nh ®¹o cÊp cao sÏ tÝm c¸ch t¹o nªn c¸c ®¬n vÞ chiÕn l­îc mang tÝnh ®éc lËp cao, cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng thiÕt kÕ, s¶n xuÊt vµ ph©n phèi s¶n phÈm cña m×nh. VÒ thùc chÊt, m« h×nh tæ chøc theo ®¬n vÞ chiÕn l­îc lµ biÕn thÓ cña c¸c m« h×nh tæ chøc theo s¶n phÈm, ®Þa d­ hoÆc kh¸ch hµng. C¸c ®¬n vÞ chiÕn l­îc lµ nh÷ng ph©n hÖ ®éc lËp, ®¶m nhiÖm mét hay mét sè ngµnh nghÒ ho¹t ®éng kh¸c nhau, víi nh÷ng nhµ qu¶n lý quan t©m tr­íc hÕt tíi sù vËn hµnh cña ®¬n vÞ m×nh vµ rÊt cã thÓ cßn ®­îc c¹nh tranh víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c trong tæ chøc. Tuy nhiªn, cã mét ®Æc tr­ng c¬ b¶n ®Ó ph©n biÖt ®¬n vÞ chiÕn l­îc víi c¸c tæ chøc ®éc lËp, ®ã lµ ng­êi l·nh ®¹o ®¬n vÞ chiÕn l­îc ph¶i b¸o c¸o víi cÊp l·nh ®¹o cÊp cao nhÊt cña tæ chøc. Tæng gi¸m ®èc Ng©n hµng ph¸t triÓn ®« thÞ Ng©n hµng cho vay bÊt ®éng s¶n vµ thõa kÕ Ng©n hµng hîp t¸c x· Ng©n hµng n«ng nghiÖp Ng©n hµng sù nghiÖp C¬ cÊu tËp ®oµn lµ mét d¹ng cña m« h×nh tæ chøc theo ®¬n vÞ chiÕn l­îc, víi h×nh thøc ®Æc biÖt nhÊt lµ c¸c c«ng ty mÑ n¾m gi÷ cæ phÇn, quy tô nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng liªn kÕt. S¬ ®å 5: S¬ ®å c¬ cÊu theo ®¬n vÞ chiÕn l­îc ¦u ®iÓm: X©y dõng trªn c¬ së ph©n ®o¹n chiÕn l­îc nªn gióp ®¸nh gÝa ®­îc vÞ trÝ cña tæ chøc trªn thÞ tr­êng, ®èi thñ c¹nh tranh vµ diÔn biÕn cña m«i tr­êng. Ho¹t ®éng dùa vµo nh÷ng trung t©m chiÕn l­îc, cho phÐp tiÕn hµnh kiÓm so¸t trªn mét c¬ së chung thèng nhÊt. Cã nh÷ng ®¬n vÞ ®ñ ®éc lËp víi môc tiªu râ rµng vµ ®iÒu nµy cho phÐp t¨ng c­êng phèi hîp b»ng ph­¬ng thøc gi¶m thiÓu nhu cÇu phèi hîp. Nh­îc ®iÓm: Cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng côc bé, khi lîi Ých cña ®¬n vÞ chiÕn l­îc lÊn ¸t lîi Ých cña toµn bé tæ chøc. Chi phÝ cho c¬ cÊu t¨ng do tÝnh trïng lÆp cña c«ng viÖc. Nh÷ng kü n¨ng kü thuËt kh«ng ®­îc chuyÓn giao dÔ dµng v× c¸c kü thuËt gia vµ chuyªn viªn ®· bÞ ph©n t¸n trong c¸c ®¬n vÞ chiÕn l­îc. C«ng t¸c kiÓm so¸t cña cÊp qu¶n lý cao nhÊt cã thÓ gÆp nhiÒu khã kh¨n. HiÖn nay, m« h×nh nµy ®ang ®­îc c¸c c«ng ty nh­ General Electric, General Foods vµ Armco Steel ¸p dông. 6.7 M« h×nh tæ chøc theo qu¸ tr×nh Tæ chøc theo qu¸ tr×nh lµ h×nh thøc ph©n chia bé phËn trong ®ã c¸c ho¹t ®éng ®­îc hîp nhãm trªn c¬ së c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh c«ng nghÖ. VÝ dô vÒ c¬ cÊu tæ chøc theo qu¸ tr×nh cña c«ng ty dÖt. Gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc kinh doanh Phã gi¸m ®èc s¶n xuÊt Phã gi¸m ®èc tµi chÝnh Ph©n x­ëng sîi Ph©n x­ëng dÖt Ph©n x­ëng nhuém S¬ ®å 6: S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc theo qu¸ tr×nh ViÖc ph©n chia bé phËn theo qu¸ tr×nh lµ ph­¬ng thøc kh¸ phæ biÕn ®èi víi c¸c tæ chøc cã d©y chuyÒn ho¹t ®éng chÆt chÏ, cã thÓ ph©n chia thµnh nh÷ng cung ®o¹n mang tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi, rÊt thÝch hîp víi ph©n hÖ s¶n xuÊt. 6.8 M« h×nh tæ chøc theo c¸c dÞch vô hç trî §Ó thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n cña tæ chøc nh­ Marketing, R&D, tµi chÝnh, s¶n xuÊt cÇn cã c¸c dÞch vô “hËu cÇn” nh­ th«ng tin, ph¸p luËt, quan hÖ giao dÞch, hç trî s¶n xuÊt,… Nh÷ng dÞch vô Êy cã thÓ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch phi tËp trung t¹i c¸c bé phËn chÝnh, nh­ng còng cã thÓ ®­îc tËp hîp l¹i trong mét bé phËn chuyªn m«n ho¸ nh»m môc ®Ých tËn dông lîi thÕ quy m« hay n©ng cao kh¶ n¨ng kiÓm so¸t. Gi¸m ®èc PG§ Marketing PG§ R&D PG§ DÞch vô PG§ S¶n xuÊt PG§ Tµi chÝnh Phô tr¸ch nh©n sù Phô tr¸ch dÞch vô th«ng tin Phô tr¸ch dÞch vô s¶n xuÊt Phô tr¸ch dÞch vô s¶n xuÊt Phô tr¸ch quan hÖ giao dÞch S¬ ®å 7: S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc theo c¸c dÞch vô hç trî ¦u ®iÓm: TiÕt kiªm ®­îc chi phÝ do lîi thÕ cña c¸c ho¹t ®éng ®­îc chuyªn m«n ho¸. Sö dông ®­îc c¸c chuyªn gia giái víi t­ c¸ch nh÷ng tham m­u. Nh­îc ®iÓm: Cã nguy c¬ g©y tèn kÐm nhiÒu nhiÒu h¬n cho c¸c bé phËn ®­îc phôc vô, t¹o nªn “tÝnh phi hiÖu qu¶ cña hiÖu qu¶”. Cã vÊn ®Ò trong viÖc ®¹t ®­îc dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c bé phËn ®­îc phôc vô. Nh÷ng nh­îc ®iÓm trªn cã thÓ ®­îc kh¾c phôc nÕu nh÷ng ng­êi ë bé phËn dÞch vô hiÓu ®­îc r»ng nhiÖm vô cña hä lµ hç trî c¸c bé phËn kh¸c thùc hiÖn môc tiªu chung cña tæ chøc chø kh«ng ph¶i chØ lµ tiÕt kiÖm chi phÝ khi thùc hiÖn c¸c dÞch vô. Cã mét c¸ch ®Ó ®¶m b¶o r»ng mäi ng­êi sÏ tá ra biÕt ®iÒu h¬n khi ®ßi hái sù phôc vô cña c¸c bé phËn dÞch vô lµ yªu cÇu ng­êi ®­îc phôc vô ph¶i nép phÝ tæn. CÇn bè trÝ c¸c bé phËn dÞch vô gÇn c¸c ®èi t­îng ®­îc phôc vô, vµ kh«ng bao giê nªn coi nhÑ kh¶ n¨ng sö dông c¸c dÞch vô tõ bªn ngoµi. 6.9 M« h×nh tæ chøc ma trËn C¸c cÊu tróc ®a d¹ng võa tr×nh bµy lµ nh»m ®Ó phèi hîp sù tËp trung vµo thÞ tr­êng vµ chøc n¨ng lùa chän viÖc tæ chøc. C¬ cÊu ma trËn lµ mét c¬ cÊu mµ c¶ hai lo¹i tËp trung trªn ®Òu ®­îc coi träng trong c¬ cÊu tæ chøc. C¬ cÊu ma trËn th­êng ®­îc sö dông trong c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ngµnh x©y dùng, m¸y bay hoÆc phÇn mÒn m¸y tÝnh… Khi mét tæ chøc ph¶i thÝch øng víi h¬n mét dù ¸n phøc t¹p, cÇn cã c¶ dù ¸n phèi hîp ph¸t triÓn vµ ho¹t ®éng chuyªn m«n ®a d¹ng. Bëi v× cÇn tíi c¸c nhµ chuyªn m«n kh¸c nhau qua vßng ®êi s¶n phÈm, chóng ta cÇn mét c¬ cÊu thóc ®Èy c¶ sù ph¸t triÓn hiÖu qu¶ mét dù ¸n khi cÇn vµ c¶ sù ®¸p øng c¸c nguån lùc mµ cã thÓ dÔ dµng chuyÓn sang cho nhau trong dù ¸n. C¬ cÊu ma trËn x¸c ®Þnh c¬ cÊu qu¶n lý dù ¸n, tr¸ch nhiÖm cho dù ¸n, c¬ cÊu chøc n¨ng, tr¸ch nhiÖm cho lÜnh vùc ho¹t ®éng. Tæng gi¸m ®èc Gi¸m ®èc c¸c dù ¸n Tr­ëng dù ¸n: X Gi¸m ®èc Marketing Gi¸m ®èc S¶n xuÊt Gi¸m ®èc Tµi chÝnh Tr­ëng dù ¸n: Y Tr­ëng dù ¸n: Z M« h×nh ma trËn lµ sù kÕt hîp cña hai hay nhiÒu m« h×nh tæ chøc kh¸c nhau. VÝ dô m« h×nh tæ chøc theo chøc n¨ng kÕt hîp víi m« h×nh tæ chøc theo s¶n phÈm,… ë ®©y, c¸c c¸n bé qu¶n lý theo chøc n¨ng vµ theo s¶n phÈm ®Òu cã vÞ thÕ ngang nhau. Hä chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o cho cïng mét cÊp l·nh ®¹o vµ cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh thuéc lÜnh vùc mµ hä phô tr¸ch. S¬ ®å 8: S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc theo ma trËn ¦u ®iÓm: KÕt hîp søc m¹nh cña c¶ c¬ cÊu chøc n¨ng vµ c¬ cÊu theo s¶n phÈm/kh¸ch hµng/thÞ tr­êng. Gióp cung cÊp sù pha trén, nhÊn m¹nh c¶ vÒ kü thuËt vµ thÞ tr­êng trong c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trong m«i tr­êng phøc t¹p. T¹o ra mét chuçi c¸c nhµ qu¶n trÞ cã thÓ thÝch øng víi c¶ nh©n sù, kü thuËt vµ marketing. Nh­îc ®iÓm: RÊt ®¾t, rÊt tèn kÐm v× nã phô thuéc vµo c¸c nhµ qu¶n trÞ ®Ó phèi hîp c¸c cè g¾ng trong h·ng, sè l­îng c¸c nhµ qu¶n trÞ phÇn lín lµ t¨ng hai lÇn. Sù thèng nhÊt mÖnh lÖnh kh«ng cßn n÷a (c¸c c¸ nh©n cã h¬n mét ng­êi ®iÒu hµnh). QuyÒn lùc vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c nhµ qu¶n trÞ cã thÓ trïng lÆp nhau t¹o ra c¸c xung ®ét vµ kho¶ng c¸ch trong nç lùc gi÷a c¸c ®¬n vÞ, vµ sù kh«ng nhÊt qu¸n. Khã gi¶i thÝch cho nh©n viªn. 6.10 M« h×nh c¬ cÊu tæ chøc hçn hîp Chóng ta ®· nghiªn cøu nhiÒu ph­¬ng thøc h×nh thµnh nªn c¸c bé phËn vµ ph©n hÖ cña tæ chøc. Tuy nhiªn, cÇn nhÊn m¹nh r»ng kh«ng cã c¸ch nµo lµ tèt nhÊt ®Ó x©y dùng tæ chøc, Ng­îc l¹i, m« h×nh ®­îc lùa chän phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau trong mçi hoµn c¶nh nhÊt ®Þnh. C¸c yÕu tè nµy bao gåm c¸c lo¹i c«ng viÖc ph¶i lµm, c¸ch thøc tiÕn hµnh c«ng viÖc, nh÷ng ng­êi tham gia thùc hiÖn c«ng viÖc, c«ng nghÖ ®­îc sö dông, ®èi t­îng phôc vô, ph¹m vi phôc vô vµ c¸c yÕu tè bªn trong còng nh­ bªn ngoµi kh¸c. ë bÊt kú møc ®é nµo, viÖc lùa chän mét c¸ch ph©n chia cô thÓ cÇn ®­îc tiÕn hµnh sao cho cã thÓ ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu cña tæ chøc mét c¸ch cã hiÖu qu¶. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã, phÇn lín c¸c tæ chøc ®Òu cÇn ®Õn c¸c h×nh thøc ph©n chia bé phËn hçn hîp, trong ®ã kÕt hai hoÆc nhiÒu m« h×nh tæ chøc thuÇn tuý nãi trªn. Th«ng th­êng tæ chøc lÊy mét lo¹i m« h×nh nµo ®ã lµm c¬ së vµ ®­a thªm vµo ®ã c¸c m« h×nh tæ chøc kh¸c nÕu thÊy cÇn thiÕt. ¦u ®iÓm lín nhÊt cña m« h×nh hçn hîp lµ sù kÕt hîp nhiÒu m« h×nh cho phÐp tæ chøc lîi dông ®­îc c¸c ­u thÕ cña m« h×nh tæ chøc chÝnh ®ång thêi Ýt ra còng gi¶m ®­îc ¶nh h­ëng cña c¸c nh­îc ®iÓm cña nã. C¸c ­u ®iÓm kh¸c nhau cña m« h×nh nµy lµ: Gióp sö lý ®­îc c¸c t×nh huèng hÕt søc phøc t¹p; Cã t¸c dông tèt ®èi víi c¸c tæ chøc lín; Cho phÐp chuyªn m«n ho¸ mét sè c¬ cÊu tæ chøc. Trong chõng mùc nµo ®ã, c¸c nh­îc ®iÓm cña m« h×nh tæ chøc hçn hîp chÝnh lµ chiÕc g­¬ng ph¶n chiÕu c¸c ­u ®iÓm. §ã lµ: Tæng gi¸m ®èc PTG§ Kinh doanh PTG§ Nh©n sù PTG§ Tµi chÝnh Gi¸m ®èc khu vùc phÝa B¾c Gi¸m ®èc khu vùc miÒn Trung Gi¸m ®èc khu vùc phÝa Nam Qu¶n lý b¸n lÎ Qu¶n lý b¸n bu«n Qu¶n lý giao dÞch víi c¸c c¬ quan nhµ n­íc Tiªu chÝ h×nh thµnh c¸c bé phËn Chøc n¨ng §Þa d­ Kh¸ch hµng/ S¶n phÈm C¬ cÊu tæ chøc cã thÓ phøc t¹p, cã thÓ dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh c¸c bé phËn, ph©n hÖ qu¸ nhá vµ cã thÓ lµm t¨ng thªm yÕu ®iÓm cña mçi lo¹i m« h×nh h¬n lµ ­u ®iÓm. Tuy vËy, viÖc kÕt hîp ®óng ®¾n c¸c m« h×nh thuÇn tuý cã thÓ gi¶m ®­îc c¸c nh­îc ®iÓm nãi trªn S¬ ®å 9: M« h×nh c¬ cÊu tæ chøc hçn hîp ch­¬ng III: mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc trong doanh nghiÖp theo h­íng ®æi míi 1. Nh÷ng quan ®iÓm h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý 1.1 Quan ®iÓm thø nhÊt: ViÖc h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý bao giê còng b¾t ®Çu tõ viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn. Trªn c¬ së nµy, tiÕn hµnh tæng hîp cô thÓ c¸c yÕu tè cña c¬ cÊu tæ chøc vµ x¸c lËp mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c yÕu tè ®ã. §©y lµ quan ®iÓm theo ph­¬ng ph¸p diÔn gi¶i ®i tõ tæng hîp tíi chi tiÕt, ®­îc øng dông ®èi víi nh÷ng c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý hiÖn ®ang ho¹t ®éng. 1.2 Quan ®iÓm thø hai: ViÖc h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý bao giê còng b¾t ®Çu tõ viÖc m« t¶ chi tiÕt ho¹t ®éng cña c¸c ®èi t­îng qu¶n lý vµ x¸c lËp tÊt c¶ c¸c mèi liªn hÖ th«ng tin, råi sau ®ã míi h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý. Quan ®iÓm nµy ®i theo ph­¬ng ph¸p quy n¹p tõ chi tiÕt ®Õn tæng hîp vµ øng dông trong tr­êng hîp h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý míi. 1.3 Quan ®iÓm thø ba:ViÖc h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý theo ph­¬ng ph¸p hçn hîp, nghÜa lµ cã sù kÕt hîp mét c¸ch hîp lý c¶ quan ®iÓm thø nhÊt vµ quan ®iÓm thø hai. Tr­íc hÕt ph¶i ®­a ra nh÷ng kÕt luËn cã tÝnh nguyªn t¾c nh»m hoµn thiÖn hoÆc h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý, sau ®ã míi tæ chøc c«ng viÖc nghiªn cøu chi tiÕt cho c¸c bé phËn trong c¬ cÊu, so¹n th¶o c¸c ®iÒu lÖ, quy chÕ, néi quy cho c¸c bé phËn cña c¬ cÊu Êy, ®ång thêi x¸c lËp c¸c kªnh th«ng tin cÇn thiÕt. Nh­ vËy, toµn bé nh÷ng c«ng viÖc nghiªn cøu chi tiÕt lµ tiÕp tôc lµm s¸ng tá, cô thÓ ho¸ nh÷ng kÕt luËn ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh. Quan ®iÓm nµy chØ ®¹t hiÖu qu¶ cao khi viÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu qu¶n lý ®· cã sù quan t©m th­êng xuyªn, cã sù tæng kÕt, ®¸nh gi¸ nghiªm tóc vµ ®óng ®¾n cña chñ doanh nghiÖp. 2. Lùa chän mét c¬ cÊu tæ chøc thÝch hîp Kh«ng cã mét c¬ cÊu tæ chøc nµo lµ hoµn h¶o, do ®ã c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i lùa chän mét c¬ cÊu tæ chøc phï hîp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cô thÓ cña doanh nghiÖp. §Æc ®iÓm cña tæ chøc Lo¹i c¬ cÊu tæ chøc phï hîp Quy m« nhá Ph¹m vi ho¹t ®éng toµn cÇu hay quèc tÕ Ho¹t ®éng trong m«i tr­êng c¹nh tranh cao vµ c«ng nghÖ thay ®æi nhanh ¸p lùc ®ßi hái sö dông hîp lý c¸c nguån lùc khan hiÕm Kh¸ch hµng: Thay ®æi §a d¹ng æn ®Þnh ¸p dông nh÷ng thiÕt bÞ ®Æc biÖt §ßi hái chuyªn m«n ho¸ kü n¨ng C¸c chi phÝ vËn chuyÓn nguyªn liÖu cao C¬ cÊu chøc n¨ng C¬ cÊu theo khu vùc ®Þa lý C¬ cÊu ma trËn C¬ cÊu ma trËn C¬ cÊu ma trËn C¬ cÊu theo s¶n phÈm C¬ cÊu chøc n¨ng C¬ cÊu s¶n phÈm C¬ cÊu chøc n¨ng C¬ cÊu theo khu vùc ®Þa lý 3. Mét sè c«ng cô phèi hîp Phèi hîp lµ mét qu¸ tr×nh liªn kÕt ho¹t ®éng cña nh÷ng con ng­êi, bé phËn, ph©n hÖ vµ hÖ thèng riªng rÏ nh»m thùc hiÖn cã kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ c¸c môc tiªu chung cña tæ chøc. Kh«ng cã phèi hîp, con ng­êi kh«ng thÓ nhËn thøc ®­îc vai trß cña m×nh trong tæng thÓ vµ cã xu h­íng theo ®uæi nh÷ng lîi Ých riªng thay v× h­íng tíi nh÷ng môc tiªu chung. Phèi hîp ®Ó t¹o ra ®­îc mét mèi liªn hÖ ngang däc gi÷a c¸c bé phËn, ph©n hÖ trong tæ chøc vµ gi÷a tæ chøc víi m«i tr­êng (Bao gåm m«i tr­êng gi¸n tiÕp vµ m«i tr­êng trùc tiÕp) t¹o ra mét hÖ thèng th«ng suèt trong tæ chøc. Víi vai trß rÊt quan träng cña viÖc phèi hîp, ta ®­a ra mét sè c«ng cô phèi hîp sau: 3.1 C¸c kÕ ho¹ch. Víi c¸c kÕ ho¹ch nh­ chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch, ch­¬ng tr×nh, dù ¸n, ng©n s¸ch, quy chÕ, quy t¾c, thñ tôc, ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn vµ con ng­êi sÏ ¨n khíp víi nhau nhê tÝnh thèng nhÊt cña c¸c môc tiªu vµ c¸c ph­¬ng thøc hµnh ®éng. 3.2 HÖ thèng tiªu chuÈn kinh tÕ – kü thuËt §¶m b¶o phèi hîp nhê: ChuÈn ho¸ c¸c kÕt qu¶: chØ ra ph¶i ®¹t ®­îc g×? ChuÈn ho¸ c¸c quy tr×nh: chØ ra ph¶i lµm nh­ thÕ nµo? ChuÈn ho¸ c¸c kü n¨ng: chØ ra ng­êi thùc hiÖn c¸c qu¸ tr×nh ph¶i tho¶ m·n yªu cÇu nµo? 3.3 C¸c c«ng cô c¬ cÊu Cã nh÷ng h×nh th¸i c¬ cÊu t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng cho giao tiÕp theo chiÒu däc (c¬ cÊu gi¶m thiÓu sè cÊp qu¶n lý) vµ theo chiÒu ngang (c¬ cÊu ma trËn, nhãm dù ¸n, nhãm chÊt l­îng, héi ®ång th­êng trùc, nh÷ng nhµ m«i giíi…). ViÖc sö dông c¬ chÕ ho¹t ®éng cña c¸c tuyÕn chØ huy còng cã thÓ t¨ng c­êng phèi hîp. Th«ng qua mèi quan hÖ ra quyÕt ®Þnh vµ b¸o c¸o, c¸c tuyÕn chØ huy thóc ®Èy c¸c luång th«ng tin gi÷a nh÷ng con ng­êi vµ ®¬n vÞ. Khi yªu cÇu ®èi víi phèi hîp ®· trë lªn qu¸ lín, ®Õn møc lµm cho mäi ph­¬ng ph¸p ®Òu trë nªn thiÕu hiÖu qu¶ th× tèt nhÊt lµ ®¶m b¶o phèi hîp b»ng c¸ch gi¶m thiÓu nhu cÇu phèi hîp. Jay Galbraith x¸c ®Þnh hai c¸ch ®Ó lµm ®iÒu ®ã. Thø nhÊt, thiÕt lËp mèi quan hÖ thÞ tr­êng gi÷a c¸c bé phËn. Vµ thø hai, t¹o nªn nh÷ng ®¬n vÞ ®éc lËp, cã thÓ tù thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh mµ kh«ng cÇn ®Òn sù trî gióp cña c¸c bé phËn kh¸c. 3.4 Gi¸m s¸t trùc tiÕp Phèi hîp ®­îc thùc hiÖn bëi ng­êi qu¶n lý th«ng qua viÖc trùc tiÕp gi¸m s¸t c«ng viÖc cña cÊp d­íi vµ ®­a ra c¸c mÖnh lÖnh buéc cÊp d­íi ph¶i thùc hiÖn trong mét khu«n khæ thèng nhÊt. 3.5 C¸c c«ng cô cña hÖ thèng th«ng tin, truyÒn th«ng vµ tham gia qu¶n lý Víi nh÷ng ph­¬ng diÖn c¬ b¶n: - Ph­¬ng diÖn kü thuËt: c¸c hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý (MIS), hÖ thèng th«ng tin ®iÒu hµnh (EIS) , hÖ thèng th«ng tin hç trî ra quyÕt ®Þnh (DSS) ®­îc x©y dùng ®Ó c¸c nhµ qu¶n lý phèi hîp vµ kiÓm tra sù vËn hµnh cña c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc. Ngµy nay, trong tay c¸c nhµ qu¶n lý lµ m¹ng l­íi ®iÖn to¸n liªn kÕt tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n trong tæ chøc. C¸c hÖ thèng truyÒn th«ng phi tËp trung víi sù trî gióp bëi ®iÖn tho¹i, fax, th­ ®iÖn tö, internet ®· lµm t¨ng kh¶ n¨ng phèi hîp kh«ng nh÷ng gi÷a c¸c ®¬n vÞ bªn trong mµ c¶ víi c¸c tæ chøc bªn ngoµi m«i tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. - Ph­¬ng diÖn chøc n¨ng ng«n ng÷: víi c¸c ph­¬ng tiÖn giao tiÕp b»ng miÖng ( b¸o c¸o tãm t¾t, häp hµnh, héi nghÞ, liªn hoan th«ng tin, c¸c cuéc tiÕp xóc trùc tiÕp gi÷a c¸c thµnh viªn, sö dông tin ®ån…) vµ c¸c ph­¬ng tiÖn viÕt (b¶n tin nhanh, nhÊt ký tæ chøc, b¶n tin chuyªn ngµnh, ®iÓm b¸o, ®iÒu tra d­ luËn…). - Ph­¬ng diÖn hµnh vi: c¸c nhµ qu¶n lý d¹o quanh khu vùc m×nh phô tr¸ch ®Ó xem xÐt c¸c ho¹t ®éng vµ trao ®æi mét c¸ch phi chÝnh thøc víi nh©n viªn, cho nh©n viªn ®i th¨m c¸c bé phËn hoÆc tæ chøc kh¸c, tæ chøc c¸c cuéc liªn hoan toµn c¸n bé nh©n viªn, thùc hiÖn c¬ chÕ ra quyÕt ®Þnh tËp thÓ, tiÕn hµnh ®µo t¹o (thùc tiÔn giao tiÕp, h­íng dÉn héi häp, qu¶n lý tranh chÊp, thùc hµnh ®µm ph¸n…). 3.6 V¨n ho¸ tæ chøc HÖ thèng nh©n thøc, nh÷ng gi¸ trÞ, nh÷ng chuÈn mùc, nh÷ng lÔ nghi hµng ngµy, nh÷ng ®iÒu cÊm kþ lµ “xi m¨ng chuÈn” g¾n kÕt c¸c bé phËn vµ con ng­êi cña tæ chøc thµnh mét khèi thèng nhÊt, lµm t¨ng c­êng kh¶ n¨ng phèi hîp ®Ó ®¹t môc ®Ých chung. V¨n ho¸ lµ nÒn t¶ng tinh thÇn cña tæ chøc. Gièng nh­ lÒ thãi cña x· héi, v¨n ho¸ dÔ ®­îc mäi ng­êi chÊp nhËn tù gi¸c mµ kh«ng cÇn ph¶i tèn c«ng rÌn luyÖn. Nhê cã v¨n ho¸ tæ chøc h×nh thµnh ®­îc c¸c quy t¾c xö sù theo khÝa c¹nh hîp lý nhÊt cho ®êi sèng cña nã. ChÝnh v× lÏ ®ã, v¨n ho¸ lu«n ®­îc coi lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu cña qu¶n lý nãi chung vµ phèi hîp nãi riªng. 4. Nh÷ng ph­¬ng ph¸p h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý 4.1 Ph­¬ng ph¸p t­¬ng tù §©y lµ mét ph­¬ng ph¸p h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc míi dùa vµo viÖc thõa kÕ nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng vµ g¹t bá nh÷ng yÕu tè bÊt hîp lý cña c¸c c¬ cÊu tæ chøc cã s½n. Nh÷ng c¬ cÊu tæ chøc cã tr­íc nµy cã nh÷ng yÕu tè t­¬ng tù víi c¬ cÊu qu¶n lý s¾p h×nh thµnh. C¬ së ph­¬ng ph¸p lý luËn ®Ó x¸c ®Þnh sù t­¬ng tù lµ sù phËn lo¹i c¸c ®èi t­îng qu¶n lý c¨n cø vµo nh÷ng dÊu hiÖu nhÊt ®Þnh. Ch¼ng h¹n: tÝnh ®ång nhÊt vÒ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng qu¶n lý (s¶n phÈm, quy tr×nh c«ng nghÖ… gièng nhau); tÝnh ®ång nhÊt vÒ c¸c chøc n¨ng qu¶n lý ®­îc thùc hiÖn; tÝnh gÇn nhau vÒ l·nh thæ; ®Æc ®iÓm ngµnh kinh tÕ- kü thuËt… ¦u ®iÓm næi bËt cña ph­¬ng phµp nµy lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¬ cÊu nhanh, chi phÝ ®Ó thiÕt kÕ c¬ cÊu Ýt, thõa kÕ cã ph©n tÝch nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u cña qu¸ khø. Tuy nhiªn, sù sao chÐp m¸y mãc kinh nghiÖm, thiÕu ph©n tÝch nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý s¾p ho¹t ®éng lµ nh÷ng khuynh h­íng cÇn ng¨n ngõa. §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®· ®­îc ¸p dông kh¸ phæ biÕn ë nhiÒu n¬i, nhiÒu n­íc. 4.2 Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo yÕu tè X©y dùng s¬ ®å c¬ cÊu tæng qu¸t X¸c ®Þnh nh÷ng kÕt luËn cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c cña c¬ cÊu X¸c ®Þnh mèi liªn hÖ gi÷a c¸c bé phËn Quy ®Þnh ho¹t ®éng cña c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý X¸c ®Þnh nh÷ng ®Æc tr­ng cña c¸c yÕu tè c¬ cÊu X¸c ®Þnh c¸c thµnh phÇn cho c¸c bé phËn c¬ cÊu Giai ®o¹n 1 Giai ®o¹n 3 Giai ®o¹n 2 Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo yÕu tè §©y lµ mét ph­¬ng ph¸p khoa häc ®­îc øng dông réng r·i cho mäi cÊp, mäi ®èi t­îng qu¶n lý. Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc chia thµnh ba giai ®o¹n (s¬ ®å d­íi) S¬ ®å: Logic cña viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu theo ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo yÕu tè 4.2.1 §èi víi viÖc hoµn thiÖn c¸c c¬ cÊu tæ chøc ®ang ho¹t ®éng ViÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý hiÖn hµnh ®­îc b¾t ®Çu b»ng c¸ch nghiªn cøu kü l­ìng c¬ cÊu hiÖn hµnh vµ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña nã theo nh÷ng c¨n cø nhÊt ®Þnh. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, ng­êi ta biÓu thÞ c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý hiÖn hµnh vµ c¸c bé phËn cña nã d­íi d¹ng s¬ ®å. Tõ s¬ ®å sÏ chØ râ quan hÖ phô thuéc cña tõng bé phËn vµ c¸c chøc n¨ng mµ nã ph¶i thi hµnh. Néi dung ph©n tÝch ®èi víi c¬ cÊu tæ chøc ®ang ho¹t ®éng bao gåm: - Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®· quy ®Þnh cho tõng bé phËn, tõng nh©n viªn cña bé m¸y qu¶n lý. - Ph©n tÝch khèi l­îng c«ng t¸c thùc tÕ cña mçi bé phËn, mçi ng­êi, ph¸t hiÖn kh©u yÕu trong viÖc ph©n bè khèi l­îng c«ng viÖc qu¶n lý. - Ph©n tÝch t×nh h×nh ph©n ®Þnh chøc n¨ng kÕt qu¶ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n, mèi quan hÖ ngang däc trong c¬ cÊu. - Ph©n tÝch viÖc chia quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cho c¸c bé phËn, c¸c cÊp qu¶n lý. - Ph©n tÝch viÖc thùc hiÖn c¸c v¨n kiÖn, tµi liÖu, nh÷ng quy ®Þnh rµng buéc cña c¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m« vµ trong ph¹m vi néi bé c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp. - Ph©n tÝch t×nh h×nh t¨ng gi¶m sè l­îng vµ tû lÖ c¸n bé, nh©n viªn gi¸n tiÕp so víi trùc tiÕp s¶n xuÊt, tû träng tiÒn l­¬ng c¸n bé gi¸n tiÕp trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Ph©n tÝch sù phï hîp gi÷a tr×nh ®é c¸n bé, nh©n viªn qu¶n lý hiÖn cã (c¬ cÊu tr×nh ®é ngµnh nghÒ) víi yªu cÇu c«ng viÖc. - Ph©n tÝch ®iÒu kiÖn lµm viÖc, hîp lý ho¸ lao ®éng vµ c¬ khÝ ho¸ lao ®éng cña c¸n bé vµ nh©n viªn qu¶n lý. - Ph©n tÝch nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan cã t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc ®Õn viÖc duy tr× sù æn ®Þnh cña qu¶n lý doanh nghiÖp. KÕt qu¶ ph©n tÝch lµ nh÷ng nh©n xÐt, ®¸nh gi¸ mÆt hîp lý vµ ch­a hîp lý cña c¬ cÊu hiÖn hµnh, trªn c¬ së ®ã dù th¶o c¬ cÊu tæ chøc míi. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, ph¶i chÊp nhËn mét lo¹t nh÷ng kÕt luËn cã tÝnh nguyªn t¾c, chi phèi hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý, ®ã lµ: + C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn nghiªm ngÆt chÕ ®é thñ tr­ëng vµ tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n. + C¬ cÊu qu¶n lý b¶o ®¶m sù c©n xøng gi÷a chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña c¸c c¸n bé qu¶n lý, thÓ hiÖn sù ph©n cÊp vµ ph©n bè hîp lý c¸c chøc n¨ng qu¶n lý. §iÒu ®ã cho phÐp c¸n bé qu¶n lý cã thÓ ®éc lËp gi¶i quyÕt c«ng viÖc thuéc ph¹m vi chøc n¨ng cña m×nh. + Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý kh«ng ®Ó ®­îc bá sãt chøc n¨ng, còng kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng cïng mét chøc n¨ng l¹i ®­îc giao cho hai hay nhiÒu bé phËn cïng thùc hiÖn. Tr­êng hîp cã mét sè chøc n¨ng cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau th× giao cho mét bé phËn ®¶m nhiÖm thùc hiÖn sè chøc n¨ng ®ã. + Trong c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý c¸c mèi quan hÖ phô thuéc cña mçi bé phËn vµ nh©n viªn thõa hµnh nhÊt thiÕt ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng. Mçi nh©n viªn chØ cã thÓ cã mét ng­êi chØ huy ®Ó nhËn chØ thÞ trùc tiÕp ®Ó b¸o c¸o kÕt qu¶ c«ng viÖc. + Rót gän ®Õn møc cho phÐp nh÷ng thang bËc qu¶n lý còng nh­ sè l­îng c¸n bé vµ nh©n viªn qu¶n lý. Nhê ®ã, mµ ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng vÇn ®Ò ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý. + C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ph¶i ®­îc thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn mét thêi gian dµi, chØ nªn thay ®æi khi nµo thËt sù cÇn thiÕt, do môc tiªu qu¶n lý ®ßi hái. + C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ph¶i cã kh¶ n¨ng thÝch nghi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn vèn cã trong ph¹m vi qu¶n lý cña m×nh. §ã lµ sù thèng nhÊt gi÷a chñ thÓ qu¶n lý víi ®èi t­îng qu¶n lý. Dï cho mét c¬ cÊu tæ chøc hîp lý nh­ thÕ nµo ®i n÷a, nã vÉn kh«ng tÝnh hÕt ®­îc tÊt c¶ nh÷ng t×nh huèng bÊt ngê cã thÓ x¶y ra do hoµn c¶nh bªn ngoµi vµ bªn trong t¸c ®éng ®Õn. C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý n¨ng ®éng, mÒm dÎo, co d·n cµng thÝch dông víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Çy tr¾c trë vµ biÕn ®éng + Trong qu¸ tr×nh dù th¶o c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý cÇn thu hót sù tham gia cña c¸n bé, nh©n viªn trong doanh nghiÖp. Tinh thÇn chñ ®éng cho phÐp hä gi¶i quyÕt tæng hîp, ®óng ®¾n h¬n c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra. Giai ®o¹n cuèi cïng trong viÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý hiÖn hµnh lµ bæ sung, thay ®æi c¸n bé, x©y dùng c¸c thñ tôc, quy t¾c ho¹t ®éng cho tõng bé phËn vµ cho tõng doanh nghiÖp vµ cho c¸c nh©n viªn thõa hµnh chñ chèt. 4.2.2 Tr­êng hîp h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý míi B­íc 1: Dùa vµo nh÷ng tµi liÖu ban ®Çu, nh÷ng v¨n b¶n h­íng dÉn cña c¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m«, nh÷ng quy ®Þnh cã tÝnh chÊt luËt ph¸p ®Ó x©y dùng s¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý tæng qu¸t vµ x¸c ®Þnh c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt cña c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý nµy. KÕt qu¶ thùc hiÖn giai ®o¹n mét lµ x©y dùng môc tiªu cña tæ chøc; x©y dùng c¸c ph©n hÖ chøc n¨ng nh»m b¶o ®¶m thùc hiÖn môc tiªu; ph©n cÊp nhiÖm vô, quyÒn h¹n cho tõng cÊp qu¶n lý; x¸c lËp c¸c mèi quan hÖ c¬ b¶n gi÷a c¸c bé phËn vµ c¸c c¬ quan cÊp trªn, c¸c ®¬n vÞ hiÖp t¸c bªn ngoµi; x¸c ®Þnh c¸c nhu cÇu ®¶m b¶o c¸n bé vµ th«ng tin. Nh­ vËy b­íc mét lµ nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh ®èi víi c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý. B­íc 2: X¸c ®Þnh c¸c thµnh phÇn, c¸c bé phËn cña c¬ cÊu tæ chøc vµ x¸c lËp c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn Êy. Néi dung c¬ b¶n ë b­íc nµy ®­îc thÓ hiÖn ë viÖc x©y dùng ph©n hÖ trùc tuyÕn, ph©n hÖ chøc n¨ng vµ ch­¬ng tr×nh môc tiªu. C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh c¸c thµnh phÇn bé phËn cña c¬ cÊu lµ sù cÇn thiÕt chuyªn m«n ho¸ ho¹t ®éng qu¶n lý sù ph©n cÊp vµ ph©n chia hîp lý c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cho c¸c bé phËn Êy. §iÒu quan träng nhÊt lµ tËp hîp vµ ph©n tÝch c¸c dÊu hiÖu ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý. B­íc 3: Nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ ë b­íc nµy lµ ph©n phèi vµ cô thÓ ho¸ c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n, quyÕt ®Þnh sè l­îng c¸n bé, trong c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý. Tõ ®ã, x©y dùng ®iÒu lÖ, thñ tôc, quy t¾c, lÒ lèi lµm viÖc nh»m b¶o ®¶m c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ®¹t hiÖu qu¶ cao. 5. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m ph¸t huy tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c tæ chøc trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam theo h­íng ®æi míi - X¸c ®Þnh râ môc tiªu, §©y lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô cña tæ chøc. - Cã c¬ së h¹ tÇng b¶o ®¶m ho¹t ®éng cña tæ chøc. - Cã nguån nh©n lùc thùc hiÖn c¸c kh©u vËn hµnh tæ chøc trong ®ã quan träng nhÊt lµ cã ng­êi ®øng ®Çu tæ chøc. - NÒn kinh tÕ cña ta hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¸n triÖt vµ cô thÓ ho¸ ®­êng lèi cña §¶ng vµo hoµn c¶nh thùc tiÔn cña doanh nghiÖp m×nh, vËn dông tèt c¸c quy luËt kinh tÕ, c¸c quy luËt x· héi vµ ®Æc biÖt lµ c¸c quy luËt tæ chøc. - QuyÕt ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é qu¶n lý phï hîp víi yªu cÇu cña quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, kÕt hîp ®­îc néi lùc vµ ngo¹i lùc cña doanh nghiÖp. - Quy ho¹ch ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp, cã kÕ ho¹ch tèt ®Ó ®µo t¹o nh©n lùc cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cao, båi d­ìng nh©n tµi cho doanh nghiÖp trªn nÒn t¶ng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch ng­êi ViÖt Nam míi. Tr¸nh t×nh tr¹ng c¸n bé qu¶n lý giái, nhµ tæ chøc tµi n¨ng theo kiÓu “cha truyÒn con nèi” hoÆc chØ tr«ng cËy vµo n¨ng lùc bÈm sinh. Tæ chøc, qu¶n lý lµ mét nghÒ vµ “nhµ tæ chøc”, “ nhµ qu¶n lý” ë cÊp nµo còng ph¶i ®­îc ®µo t¹o. - Qu¶n lý theo tiªu chÝ chÊt l­îng tæng thÓ vµ hiÖu qu¶ bÒn v÷ng thÝch øng víi mäi sù thay ®æi ®ßi hái nhµ tæ chøc, nhµ qu¶n lý kh«ng chØ biÕt lµm “viÖc ®óng”, mµ cÇn h¬n lµ biÕt lµm “®óng viÖc” theo chøc tr¸ch, bæn phËn cña m×nh. Suy nghÜ vµ hµnh ®éng cña nhµ tæ chøc, nhµ qu¶n lý kh«ng ph¶i lµ tæ hîp cña “tr¸i tim nãng, c¸i ®Çu nãng”, còng kh«ng ph¶i lµ tæ hîp cña “tr¸i tim l¹nh, c¸i ®Çu l¹nh” vµ cµng kh«ng ph¶i lµ tæ hîp cña “tr¸i tim l¹nh, c¸i ®Çu nãng”, mµ lµ tæ hîp cña “tr¸i tim nãng, c¸i ®Çu l¹nh”. - KÕt hîp häc vµ tù häc, ®µo t¹o vµ tù ®µo t¹o, rÌn luyÖn t­ duy qu¶n lý, trªn nÒn t¶ng cña t­ duy l« gÝch, t­ duy h×nh t­îng, t­ duy biÖn chøng, t­ duy kinh tÕ, t­ duy kü thuËt, t­ duy c«ng nghÖ, t­ duy thuËt to¸n, thÊm nhuån môc tiªu häc suèt ®êi víi bèn trô cét: häc ®Ó biÕt, häc ®Ó lµm, häc ®Ó tån t¹i vµ häc ®Ó biÕt c¸ch chung sèng víi nhau lµ con ®­êng ®óng ®¾n ®Ó thµnh ng­êi tæ chøc, qu¶n lý giái, thµnh c«ng, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc. kÕt luËn Tæ chøc lµ chøc n¨ng thø hai cña qu¸ tr×nh qu¶n lý. Trong thùc tÕ, khi chiÕn l­îc ®· ®­îc x¸c lËp th× ph¶i t¹o ®­îc khu«n khæ æn ®Þnh vÒ mÆt c¬ cÊu vµ nh©n sù cho thùc hiÖn chiÕn l­îc, ®ã chÝnh lµ phÇn viÖc cña c«ng t¸c tæ chøc. §©y lµ vÊn ®Ò kh«ng dÔ mµ còng kh«ng qu¸ khã ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý. DÔ v× ®©y lµ c«ng viÖc c¬ b¶n, mang tÝnh æn ®Þnh t­¬ng ®èi cao. Khã v× ph¶i n¾m ch¾c thµnh nh©n sù vµ ph¶i biÕt phèi hîp nh÷ng chøc n¨ng chuyªn m«n kh¸c nhau trong tæ chøc. Tuy vËy, nã cã mét vai trß quan träng trong qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp. Do ®ã, ®Ó doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ tèi ­u trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng kinh tÕ kh¾c nghiÖt, ®Çy th¸ch thøc nµy th× víi t­ c¸ch lµ mét nhµ qu¶n lý chóng ta ph¶i coi träng c«ng t¸c tæ chøc. Lùa chän mét m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc phï hîp víi ®Æc ®iÓm doanh nghiÖp vµ phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng trong thêi kú ®æi míi, h¹n chÕ tèi ®a t×nh tr¹ng mét c¬ cÊu tæ chøc cång kÒnh, quan liªu. Tãm l¹i, c«ng t¸c tæ chøc bao gåm 10 b­íc theo mét logic nh­ sau: Ph©n tÝch c¸c môc tiªu chiÕn l­îc vµ kÕ ho¹ch cña tæ chøc ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng thuéc tÝnh mang tÝnh nguyªn t¾c cña tæ chøc. X¸c ®Þnh vµ ph©n lo¹i c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l­îc. Hîp nhãm c¸c ho¹t ®éng theo c¸c nguån lùc mét c¸ch tèt nhÊt, tuú theo hoµn c¶nh, ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c bé phËn cña tæ chøc. Giao cho ng­êi ®øng ®Çu mçi nhãm quyÒn h¹n cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng. Rµng buéc c¸c nhãm l¹i theo chiÒu ngang vµ däc th«ng qua c¸c mèi quan hÖ quyÒn h¹n vµ th«ng tin. TiÕn hµnh ph©n tÝch nhu cÇu c¸n bé qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng cung cÊp c¸n bé qu¶n lý tõ c¸c nguån bªn trong vµ bªn ngoµi tæ chøc. TuyÓn chän, bè trÝ vµ lµm hoµ nhËp c¸n bé qu¶n lý t¹i mçi vÞ trÝ qu¶n lý. Thùc hiÖn c¸c chÕ ®é ®·i ngé nh»m t¹o ra vµ duy tr× ®éng lùc ho¹t ®éng cho c¸c nhµ qu¶n lý. Thùc hiÖn di chuyÓn vµ ®Ò b¹t c¸n bé qu¶n lý. Thùc hiÖn c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc qu¶n lý. Tµi liÖu tham kh¶o GS .TS. §ç Hoµng Toµn – Gi¸o tr×nh: Khoa häc qu¶n lý- Khoa khoa häc qu¶n lý- Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt- 1999 TS. Mai V¨n B­u – Gi¸o tr×nh: Lý thuyÕt qu¶n trÞ kinh doanh- Khoa khoa häc qu¶n lý – Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt- 2001 An ThÞ Thanh Nhµn- Bïi ThÞ Keng- Bïi ThÞ Th¸i- Qu¶n lý doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng- H: ChÝnh trÞ quèc gia- 1997 NguyÔn V¨n B×nh- Khoa häc tæ chøc vµ qu¶n lý: Mét sè vÇn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn- Trung t©m nghiªn cøu khoa häc tæ chøc vµ qu¶n lý- NXB Thèng kª- 1999 NguyÔn H¶i S¶n – Qu¶n trÞ häc – Nhµ xuÊt b¶n thèng kª - 1998 GS -TS Vò Huy Tõ - Vai trß qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - 1998. môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ c«ng t¸c tæ chøc 1. Kh¸i niÒm vÒ tæ chøc 3 1.1 §Þnh nghÜa 3 1.2 Nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña tæ chøc 3 1.3 Ph©n lo¹i tæ chøc 4 2. Mét sè quy luËt c¬ b¶n cña tæ chøc 2.1 Quy luËt môc tiªu râ rµng vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña tæ chøc 5 2.2 Quy luËt hÖ thèng 7 2.3 Quy luËt cÊu tróc ®ång nhÊt vµ ®Æc thï cña tæ chøc 8 2.4 Quy luËt vËn ®éng kh«ng ngõng vµ vËn ®éng theo quy tr×nh cña tæ chøc 9 2.5 Quy luËt tù ®iÒu chØnh cña tæ chøc 10 3. Tæ chøc lµ mét kh©u quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn th¾ng lîi ®­êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng 10 Ch­¬ng II: C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý 1. Kh¸i niÖm c¬ cÊu tæ chøc 12 2. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý 12 3. Nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc 3.1 Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh theo chøc n¨ng 13 3.2 Nguyªn t¾c giao quyÒn theo kÕt qu¶ mong muèn 13 3.3 Nguyªn t¾c bËc thang 13 3.4 Nguyªn t¾c t­¬ng xøng gi÷a quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm 14 3.5 Nguyªn t¾c vÒ tÝnh tuyÖt ®èi trong tr¸ch nhiÖm 14 3.6 Nguyªn t¾c thèng nhÊt mÖnh lÖnh 14 3.7 Nguyªn t¾c quyÒn h¹n theo cÊp bËc 15 3.8 Nguyªn t¾c qu¶n lý sù thay ®æi 15 3.9 Nguyªn t¾c c©n b»ng 15 4. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc 16 4.1 Nhãm nh©n tè thuéc ®èi t­îng qu¶n lý 16 4.2 Nhãm nh©n tè thuéc lÜnh vùc qu¶n lý 16 5. Nh÷ng thµnh phÇn c¬ b¶n cña c¬ cÊu tæ chøc 5.1 Chuyªn m«n ho¸ 17 5.1.1 Chuyªn m«n ho¸ chiÒu däc 17 5.1.2 Chuyªn m«n ho¸ chiÒu ngang 18 5.2 Tiªu chuÈn ho¸ 18 5.3 Sù phèi hîp 19 5.4 QuyÒn lùc 19 6. C¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay th­êng sö dông 6.1 C¬ cÊu ®¬n gi¶n kiÓu doanh nghiÖp c¸ nh©n 20 6.2 M« h×nh tæ chøc theo chøc n¨ng 20 6.3 M« h×nh tæ chøc theo s¶n phÈm 21 6.4 M« h×nh tæ chøc theo ®Þa d­ 23 6.5 M« h×nh tæ chøc theo ®èi t­îng kh¸ch hµng 24 6.6 M« h×nh tæ chøc theo ®¬n vÞ chiÕn l­îc 25 6.7 M« h×nh tæ chøc theo qu¸ tr×nh 27 6.8 M« h×nh tæ chøc theo c¸c dÞch vô hç trî 27 6.9 M« h×nh tæ chøc ma trËn 29 6.10 M« h×nh c¬ cÊu tæ chøc hçn hîp 30 Ch­¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc trong doanh nghiÖp theo h­íng ®æi míi 1. Nh÷ng quan ®iÓm h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý 32 2. Lùa chän mét c¬ cÊu tæ chøc thÝch hîp 33 3. Mét sè c«ng cô phèi hîp 3.1 C¸c kÕ ho¹ch 34 3.2 HÖ thèng tiªu chuÈn Kinh tÕ- Kü thuËt 34 3.3 C¸c c«ng cô c¬ cÊu 34 3.4 Gi¸m s¸t trùc tiÕp 34 3.5 C¸c c«ng cô cña hÖ thèng th«ng tin, truyÒn th«ng vµ tham gia qu¶n lý 35 3.6 V¨n ho¸ tæ chøc 35 4. Nh÷ng ph­¬ng ph¸p h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý 36 4.1 Ph­¬ng ph¸p t­¬ng tù 36 4.2 Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo yÕu tè 36 5. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m ph¸t huy tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c tæ chøc trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam theo h­íng ®æi míi 40 KÕt luËn. 42 Tµi liÖu tham kh¶o 43