Một số liên hệ đến công tác xử lý kiến
nghị của cử tri của đại biểu Quốc hội
Việt Nam
Nghiên cứu việc nghị sĩ một số nước
xử lý kiến nghị của cử tri, chúng tôi thấy,
để nâng cao chất lượng, hiệu quả giải quyết
kiến nghị của cử tri, Quốc hội nước ta có
thể nghiên cứu, thực hiện một số biện pháp
sau đây:
Thứ nhất, để giữ mối liên hệ với cử
tri, cũng như giải quyết hiệu quả các kiến
nghị của cử tri gửi đến, mỗi đại biểu Quốc
hội cần được bố trí văn phòng riêng và có
thư ký, trợ lý hỗ trợ các công việc trong quá
trình hoạt động. Ngoài ra, đại biểu Quốc hội
cũng cần được bố trí văn phòng tại khu vực
bầu cử với 01 nhân viên phụ trách các vấn
đề của cử tri và công việc của đại biểu Quốc
hội tại khu vực bầu cử.
Thứ hai, trong thời gian Quốc hội
không họp và vào các ngày thứ 7 hàng tuần,
đại biểu Quốc hội sẽ xếp lịch cho các cuộc
tiếp xúc cử tri và xử lý những kiến nghị của
cử tri tại khu vực bầu cử của mình10. Đại
biểu Quốc hội gặp gỡ cử tri không chỉ để
lắng nghe, giải quyết những kiến nghị của
họ mà còn nhằm giúp đỡ khi họ gặp phải
những vấn đề vướng mắc trong cuộc sống.
Tất cả các cuộc gặp với cử tri đều được thực
hiện theo một quy trình chính thức, từ việc
xếp lịch tiếp xúc đến việc ghi chép nội dung
cuộc trao đổi với cử tri. Sau đó, đại biểu
Quốc hội sẽ chuyển tải những vấn đề mà cử
tri đã nêu ở khu vực bầu cử đến các phiên
họp Quốc hội.
Thứ ba, trong thời gian đại biểu Quốc
hội không có mặt tại văn phòng khu vực bầu
cử, nhân viên phụ trách các vấn đề của cử tri
và công việc của đại biểu Quốc hội tại khu
vực bầu cử có thể thay mặt đại biểu Quốc
hội tham dự những sự kiện, xử lý những kiến
nghị của cử tri tại khu vực bầu cử. Nhân viên
phụ trách các vấn đề của cử tri và công việc
của đại biểu Quốc hội tại khu vực bầu cử
không chỉ có nhiệm vụ ghi nhận, hướng dẫn
cử tri mà trong nhiều trường hợp còn phải
trực tiếp đến cơ quan có thẩm quyền để đề
nghị, can thiệp nhằm thúc đẩy các cơ quan
này giải quyết kịp thời kiến nghị của cử tri.
6 trang |
Chia sẻ: hachi492 | Ngày: 20/01/2022 | Lượt xem: 199 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nghị sĩ ở một số quốc gia với việc xử lý kiến nghị của cử tri và những liên hệ đến Việt Nam, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tóm tắt:
Xử lý kiến nghị của cử tri là một hoạt động thường xuyên của
nghị sĩ nghị viện nhiều quốc gia trên thế giới. Bài viết nêu một
số cách thức của các nghị sĩ Anh, Canada, Nam Phi, Thụy Điển
trong xử lý kiến nghị của cử tri, đồng thời liên hệ và kiến nghị
để hoạt động xử lý kiến nghị của cử tri của các đại biểu Quốc hội
Việt Nam tốt hơn1.
1
Nguyễn Mạnh Cường*
* ThS. Ủy ban Tư pháp của Quốc hội khóa XIV
Thông tin bài viết:
Từ khóa: chức năng đại diện, cơ chế giúp
việc, Nghị viện, Quốc hội Việt Nam, xử
lý kiến nghị của cử tri
Lịch sử bài viết:
Nhận bài : 28/12/2017
Biên tập : 15/01/2018
Duyệt bài : 26/01/2018
NGHỊ SĨ Ở MỘT SỐ QUỐC GIA VỚI VIỆC XỬ LÝ KIẾN NGHỊ
CỦA CỬ TRI VÀ NHỮNG LIÊN HỆ ĐẾN VIỆT NAM
1. Kiến nghị của cử tri ở một số quốc gia
Nhìn chung, ở các nước nước trên thế
giới, kiến nghị của cử tri là một phần của
khái niệm dân nguyện. Nghĩa chung của từ
“dân nguyện” là một lời thỉnh cầu, đề nghị
được trình bày bằng văn bản của công dân
gửi tới một cơ quan công quyền, có thể là cơ
quan hành pháp hoặc nghị viện. Dân nguyện
Đỗ Đức Hồng Hà**
* TS. Ủy ban Tư pháp của Quốc hội khóa XIV
1 Xem thêm: Trịnh Giáng Hương, Lê Hà Vũ, Trần Thị Thúy, Thư viện Quốc hội (2017), Chuyên đề nghiên cứu “Xử lý kiến nghị
cử tri: Kinh nghiệm của Nghị viện một số nước trên thế giới”, Tài liệu cung cấp phục vụ đại biểu Quốc hội, Hà Nội, tr.7-15.
Abstract:
Handling of the constituencies’ petitions is a regular activity
of parliamentarians in several countries. This article provides
particular methods applied by the parliamentarians from the
British, Canada, South Africa and Sweden to dealt with the voters'
petitions, and also provides references and recommendations to
the National Assembly deputies of Vietnam for better handling
of the voters’ petitions.
Article Infomation:
Keywords: Functional representation,
mechanism maid parliament, National
Assembly of Vietnam, handling of the
voters’ petitions
Article History:
Received : 28 Dec. 2017
Edited : 15 Jan. 2018
Approved : 26 Jan. 2018
KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË
58 Số 7(359) T4/2018
gửi tới nghị viện là đơn thư kiến nghị của
cá nhân hoặc nhóm công dân đề nghị xem
xét lại chính sách trong một dự án luật hoặc
một chính sách nào đó chuẩn bị đưa ra nghị
viện xem xét2. Khái niệm dân nguyện ở một
số nước trên thế giới được thể hiện như sau:
Ở Singapore, công dân hoặc công ty,
pháp nhân (trừ chính phủ) đều có quyền gửi
một đề nghị lập pháp tới một nghị sĩ hoặc gửi
một đề nghị xem xét một dự án luật tới nghị
sĩ hoặc nghị viện. Bên cạnh mục đích khiếu
nại các hành vi vi phạm, đơn dân nguyện còn
bao gồm những đề nghị cụ thể về tình trạng
và khả năng bồi thường, biện pháp khôi phục
tình trạng, được gửi tới Ủy ban Dân nguyện
của nghị viện. Nếu đơn dân nguyện chứa
đựng sáng kiến pháp luật hoặc một đề nghị
lập pháp thì đơn được gửi tới các Ủy ban
chuyên môn của nghị viện để xem xét.
Ở Cộng hòa Liên Bang Đức, khái niệm
dân nguyện gồm cả hai nghĩa là lời thỉnh cầu
hoặc khiếu nại gửi tới một nhà chức trách
có thẩm quyền hoặc nghị viện. Dân nguyện
theo nghĩa này, chủ yếu là đề xuất của công
dân đối với nghị viện để vận động ban hành
luật hoặc sửa đổi luật, chính sách.
Ở Liên bang Thuỵ Sỹ, quyền khiếu
nại của công dân được quy định trong Hiến
pháp, tuy nhiên, nhà chức trách không xử lý
đơn thư mà coi đó như nguồn dân nguyện
để lưu tâm khi hành xử công quyền. Người
nước ngoài và trẻ vị thành niên, pháp nhân
cũng có quyền khiếu nại, không phải theo
một hình thức đơn cố định.
Đối với Nghị viện Liên minh Châu Âu,
từ ngày 1/11/1993, Hiệp định Maastricht-
Vertrags quy định, thể nhân và pháp nhân có
trụ sở tại EU có quyền gửi đơn dân nguyện.
Đơn dân nguyện là những khiếu nại liên quan
tới thẩm quyền của EU và liên quan trực tiếp
2 Nguyễn Đức Lam (2009), Giải quyết khiếu nại, khiếu kiện hành chính và vai trò của nghị sĩ: Kinh nghiệm một số nước,
Tham luận tại Hội thảo do Trung tâm Bồi dưỡng đại biểu dân cử, Văn phòng Quốc hội tổ chức, Hà Nội.
3 Xem, chú thích số 1.
4 Xem, chú thích số 1.
tới quyền của người khiếu nại. Thỉnh cầu
thường liên quan tới khiếu nại, lưu ý về áp
dụng pháp luật EU hoặc đề nghị Nghị viện
EU bày tỏ chính kiến về một vấn đề. Các đơn
dân nguyện là cơ sở để Nghị viện châu Âu
phản ứng về vi phạm quyền công dân của
một nước thành viên. Đơn dân nguyện được
gửi qua bưu điện hoặc thư điện tử3.
Từ cách hiểu về dân nguyện của một
số quốc gia như trên, có thể phân chia đơn
dân nguyện thành nhiều loại khác nhau theo
các tiêu chí: hình thức, nội dung, kênh phản
ánh. Cụ thể, có một số loại như sau: phản
ánh ý kiến của cử tri; đề nghị giúp đỡ của cử
tri; kiến nghị của một nhóm công dân.
Bên cạnh đó, một số nước phân loại
đơn dân nguyện thành hai loại là: loại đơn
thỉnh cầu công cộng và đơn khiếu kiện cá
nhân. Đơn thỉnh cầu công cộng liên quan
nhiều đến lấy ý kiến nhân dân về các dự án
luật, trưng cầu ý kiến nhân dân thông qua
thu thập chữ ký.
2. Nghị sĩ một số nước xử lý kiến nghị của
cử tri
2.1 Các nghị sĩ Anh xử lý kiến nghị
của cử tri 4
Cũng giống như ở các nước, ở Anh,
các nghị sĩ thường xuyên nhận được thư phản
ánh, kiến nghị của cử tri. Tùy theo kiến nghị
là thư phản ánh hay đề nghị giúp đỡ, nghị sĩ
có các cách giải quyết tương ứng như sau:
Đối với thư của cử tri chỉ phản ánh ý
kiến của cử tri, nghị sĩ sẽ phúc đáp là đã nhận
được thư và cám ơn cử tri đã đóng góp ý kiến.
Đối với những thư đề nghị giúp đỡ
hoặc kiến nghị, khiếu nại, nghị sĩ sẽ chuyển
thư đến các Bộ có liên quan và yêu cầu họ
giải quyết. Thư phản ánh, kiến nghị của cử
tri được gửi đến các nghị sĩ Anh một cách
thường xuyên đến mức nghị sĩ chỉ cần gắn
KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË
59Số 7(359) T4/2018
danh thiếp của mình kèm vào đơn thư của cử
tri và gửi đến các Bộ trưởng mà không cần
phải gửi kèm theo công văn. Thống kê cho
thấy, hàng năm nghị sĩ Anh gửi từ 150.000
đến 200.000 thư đến các Bộ trưởng5. Các
kiến nghị này sẽ được các Bộ ưu tiên xem
xét và giải quyết. Thư trả lời phải do Bộ
trưởng ký và gửi cho nghị sĩ. Sau đó, nghị sĩ
sẽ chuyển lại cho cử tri.
Trường hợp đơn thư của cử tri không
được giải quyết hoặc kết quả giải quyết
không tốt, nghị sĩ có thể tìm cách gặp Bộ
trưởng một cách chính thức tại văn phòng
Bộ trưởng hoặc không chính thức vào giờ
nghỉ giải lao ở nghị viện. Chỉ sau khi gặp Bộ
trưởng mà vẫn không giải quyết được các
vấn đề cử tri yêu cầu, nghị sĩ mới đưa vấn đề
đó ra phiên họp toàn thể.
2.2 Các nghị sĩ Canada xử lý kiến
nghị của cử tri 6
Để giữ mối liên hệ với cử tri, cũng như
giải quyết hiệu quả các kiến nghị của cử tri
gửi đến, mỗi nghị sĩ Canada (dù ở cấp liên
bang hay cấp bang) thường có hai văn phòng.
Thông thường, nghị sĩ có một văn phòng đặt
tại Thủ đô đối với nghị sĩ liên bang (hoặc ngay
tại Toà thị chính đối với nghị sĩ cấp bang) với
khoảng 2 - 3 trợ lý hỗ trợ các công việc trong
nghị viện. Ngoài ra, nghị sĩ sẽ có ít nhất một
văn phòng tại khu vực bầu cử với 3 - 4 nhân
viên phụ trách các vấn đề của cử tri và công
việc của nghị sĩ tại khu vực bầu cử.
Trong thời gian nghị viện không họp
và vào các ngày thứ 6, thứ 7 hàng tuần, nghị
sĩ sẽ xếp lịch cho các cuộc tiếp xúc cử tri và
xử lý những kiến nghị của cử tri tại khu vực
bầu cử của mình7.
5 Xem, chú thích số 1.
6 Vụ Dân nguyện (2010), “Báo cáo Kết quả nghiên cứu về việc đại biểu Quốc hội giữ mối liên hệ với cử tri và xử lý khiếu
nại của công dân tại Canada”, tháng 4/2010.
7 Việc nghị sĩ giữ mối liên hệ với cử tri được thực hiện bằng nhiều hình thức như: qua thư tín (miễn phí bưu chính), điện
thoại, fax, thư điện tử, gặp trực tiếp tại Văn phòng nghị sĩ hoặc nghị sĩ chủ động gặp gỡ cử tri như tổ chức diễn đàn, gặp
gỡ cá nhân, gặp gỡ một nhóm công dân để thông báo cho cử tri về ngân sách, về chương trình, chính sách của Chính
phủ, những thay đổi của pháp luật, trả lời cử tri về những vấn đề cử tri quan tâm; tham dự các sự kiện lớn ở khu vực
bầu cử, thăm các cơ sở sản xuất, gặp gỡ trao đổi với thành viên Hội đồng thành phố...
Nghị sĩ gặp gỡ cử tri không chỉ để
lắng nghe, giải quyết những kiến nghị của
họ mà còn nhằm giúp đỡ khi họ gặp phải
những vấn đề vướng mắc trong cuộc sống.
Tất cả các cuộc gặp với cử tri đều được thực
hiện theo một quy trình chính thức, từ việc
xếp lịch tiếp xúc đến việc ghi chép nội dung
cuộc trao đổi với cử tri. Sau đó, nghị sĩ sẽ
chuyển tải những vấn đề mà cử tri đã nêu ở
khu vực bầu cử đến các phiên họp nghị viện.
Trong thời gian nghị sĩ không có mặt
tại văn phòng khu vực bầu cử, các trợ lý,
nhân viên của văn phòng có thể thay mặt
nghị sĩ tham dự những sự kiện, xử lý những
kiến nghị của cử tri tại khu vực bầu cử. Các
chuyên viên văn phòng nghị sĩ không chỉ
có nhiệm vụ ghi nhận, hướng dẫn cử tri mà
trong nhiều trường hợp còn phải trực tiếp
đến cơ quan có thẩm quyền để đề nghị, can
thiệp nhằm thúc đẩy các cơ quan này giải
quyết kịp thời kiến nghị của cử tri.
Ở Canada, các đơn thư của công dân
không được phân loại thành đơn thư khiếu
nại, tố cáo hay kiến nghị mà được gọi chung
là khiếu nại. Luật pháp Canada không có luật
riêng quy định về trình tự, thủ tục về việc
khiếu nại và giải quyết khiếu nại. Khiếu nại
của công dân được phân loại theo hai nhóm
cơ bản: (i) nhóm khiếu nại về chính sách,
pháp luật và (ii) nhóm khiếu nại về việc thực
thi chính sách, pháp luật của Chính phủ, liên
quan đến hoạt động quản lý của cơ quan
hành chính nhà nước.
Khi nhận được khiếu nại, các trợ lý và
nhân viên văn phòng nghị sĩ sẽ giúp cho nghị
sĩ xử lý các khiếu nại của công dân. Đối với
khiếu nại về chính sách, pháp luật thì nghị
sĩ xem xét, xử lý hoặc có thể đưa ra thảo
KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË
60 Số 7(359) T4/2018
luận tại cuộc họp của nhóm nghị sĩ để đưa ra
trước nghị viện. Hoặc nghị sĩ sẽ chuyển cho
Ủy ban thích hợp. Ủy ban sẽ xử lý về mặt
thủ tục và tổ chức phiên điều trần để nghe
các bên trình bày về vấn đề liên quan.
Đối với đơn khiếu nại về việc thực
thi chính sách, pháp luật, nghị sĩ sẽ chuyển
đến Bộ phụ trách lĩnh vực đó xem xét, giải
quyết. Các khiếu nại này thường được các
Bộ ưu tiên xem xét và có văn bản trả lời sớm.
Trong những trường hợp kiến nghị, khiếu
nại của công dân chưa rõ ràng, văn phòng
Bộ trưởng có thể liên hệ gặp trực tiếp nghị
sĩ đó để làm rõ thêm về nội dung. Đối với
những vụ việc phức tạp thì bộ phận nghiên
cứu, xử lý có trách nhiệm tiến hành điều tra
bổ sung, đề xuất biện pháp giải quyết, sau
đó mới trình Bộ trưởng xem xét, quyết định.
Thông thường việc xem xét, giải quyết đơn
khiếu nại của công dân được thực hiện trong
thời gian là 30 ngày. Trong suốt quá trình
giải quyết, Bộ có trách nhiệm thông báo tiến
độ giải quyết cho người khiếu nại biết.
Trong trường hợp đơn khiếu nại của
công dân chưa được trả lời hay nội dung trả
lời không thích đáng, nghị sĩ có thể gọi điện
hoặc gặp trực tiếp Bộ trưởng để trao đổi làm
rõ vấn đề mà công dân khiếu nại.
2.3 Các nghị sĩ Nam Phi xử lý kiến
nghị của cử tri8
Nghị viện Nam Phi được bầu theo
hình thức tỷ lệ đại diện các đảng. Người
dân không trực tiếp bầu từng nghị sĩ. Vì thế,
các đảng sẽ phân công mỗi nghị sĩ của mình
chịu trách nhiệm về một địa phương cụ thể
(được gọi là khu vực bầu cử không chính
thức của nghị sĩ). Để giữ mối liên hệ với cử
tri, mỗi nghị sĩ được nhận một khoản tiền
hỗ trợ để duy trì một văn phòng tại khu vực
bầu cử của mình khi đến làm việc và chi phí
cho việc tiếp xúc với cử tri. Tuy nhiên, số
tiền hỗ trợ cho việc đi tiếp xúc cử tri rất ít
8 Vụ Dân nguyện (2010), “Báo cáo Kết quả chuyến thăm và làm việc của Đoàn công tác Ban Dân nguyện tại Cộng hòa
Nam Phi”, tháng 12/2010.
và luật pháp không quy định biện pháp chế
tài xử lý đối với các trường hợp vi phạm. Vì
thế, nghị sĩ Nam Phi rất hạn chế các chuyến
đi tiếp xúc cử tri.
Các kiến nghị của cử tri được xử lý
thông qua việc thực hiện quyền thỉnh nguyện
của nghị sĩ. Quyền thỉnh nguyện là quyền
hiến định của tất cả mọi công dân. Bất kỳ
cá nhân, nhóm người, tổ chức nào cũng có
quyền thỉnh nguyện lên lưỡng viện. Thỉnh
nguyện là phương pháp thu hút sự chú ý của
lưỡng viện về một mối bất bình hay một vấn
đề mà công chúng quan tâm nhằm có những
hành động cần thiết trong phạm vi thẩm
quyền của lưỡng viện.
Hai hình thức thỉnh nguyện có thể áp
dụng đối với lưỡng viện là thỉnh nguyện đặc
biệt và thỉnh nguyện chung. Thỉnh nguyện
đặc biệt là của cá nhân về một vấn đề cụ thể
nào đó mà chưa được pháp luật quy định.
Các vấn đề này thường xoay quanh vấn đề
về tài chính, lương... Thỉnh nguyện chung là
thỉnh nguyện của một cá nhân hay một nhóm
người yêu cầu giải tỏa một tâm lý chung.
Pháp luật Nam Phi quy định chỉ có
nghị sĩ mới có quyền trình thỉnh nguyện
trước nghị viện. Do đó, cá nhân hay tổ chức
muốn thỉnh nguyện cần gửi đơn đến nghị
sĩ và kiến nghị nghị sĩ đưa thỉnh nguyện
ra trước nghị viện. Cá nhân, tập thể thỉnh
nguyện phải gặp gỡ nghị sĩ để giành được sự
ủng hộ của nghị sĩ đồng thời để nghị sĩ kiểm
tra hình thức, nội dung thỉnh nguyện đã phù
hợp với quy định chưa. Quá trình thực hiện
quyền thỉnh nguyện bao gồm hai bước sau:
Bước thứ nhất, nghị sĩ phải chuyển
thỉnh nguyện đến Tổng thư ký Quốc hội.
Tổng thư ký có trách nhiệm xem xét trước
về nội dung và hình thức. Nếu thỉnh nguyện
được chấp nhận thì sẽ được đặt trên bàn
của nghị viện. Đơn thỉnh nguyện được chấp
nhận phải là đơn theo mẫu do Chủ tịch Hạ
KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË
61Số 7(359) T4/2018
viện hoặc Chủ tịch Hội đồng Quốc gia tỉnh
quy định và được viết bằng ngôn ngữ chính
thức. Đơn cần phải giải thích rõ ràng vấn đề
và tình hình thực tiễn để nghị viện xem xét;
hoặc cần chỉ rõ bản chất của mối bất bình
mà nghị viện có thể giải quyết trong phạm vi
thẩm quyền của mình. Cuối cùng, đơn thỉnh
nguyện cần phải có chữ ký của cá nhân hoặc
tập thể người thỉnh nguyện.
Bước thứ hai, khi được chấp nhận,
đơn thỉnh nguyện sẽ được chuyển cho các
Ủy ban liên quan xem xét. Ủy ban sẽ báo
cáo nghị viện sau khi thảo luận, nghiên cứu.
Trong báo cáo của mình, Ủy ban đề xuất các
kiến nghị về cách thức xử lý nội dung đơn
thỉnh nguyện. Nếu nghị viện quyết định áp
dụng đề xuất của Ủy ban thì các kiến nghị
lập tức được chuyển đến bộ phận liên quan
trong nhánh hành pháp để thực thi.
2.4 Các nghị sĩ Thụy Điển xử lý kiến
nghị của cử tri9
Tại Thụy Điển, khi nhận được kiến
nghị, khiếu nại của cử tri, các nghị sĩ Thụy
Điển có thể giải quyết theo hai hướng sau:
Một là, nghị sĩ có thể giúp cử tri tìm các
nhà chức trách có liên quan và chuyển kiến
nghị của cử tri đến các cơ quan đó. Trong
trường hợp này, các nghị sĩ có thể được xem
như một trung tâm cung cấp thông tin.
Hai là, nghị sĩ có thể trực tiếp cung
cấp các thông tin cần thiết cho cử tri. Một
số nghị sĩ Thụy Điển cho rằng, cử tri đã quá
mệt mỏi với việc bị giới thiệu đi hết cơ quan
này đến cơ quan khác, do vậy, họ cố tìm
những thông tin cần thiết và cung cấp trực
tiếp cho cử tri.
Các nghị sĩ Thụy Điển có thể sử dụng
khiếu kiện của các cá nhân làm căn cứ để
đưa những vấn đề được nhiều người quan
tâm ra trước các phiên họp của nghị viện.
Các kiến nghị được nghị sĩ sử dụng nhiều
nhất là những vấn đề có thể làm căn cứ để
9 Đã dẫn trên, chú thích số 1.
chỉ trích phe đối lập nhằm thúc đẩy quy trình
ban hành chính sách.
Số lượng khiếu nại gửi đến cho nghị
sĩ phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Nó phụ
thuộc vào nơi nghị sĩ sống: là một thị trấn
nhỏ hay là một thành phố lớn. Nó cũng phụ
thuộc vào việc tần suất xuất hiện trên các
phương tiện truyền thông của nghị sĩ. Số
lượng khiếu nại cũng phụ thuộc vào những
vấn đề đang được tranh luận tại những thời
điểm cụ thể.
Tuy vậy, nghị viện Thụy Điển không
thống kê được số lượng khiếu nại, kiến nghị
được gửi đến cho nghị sĩ, vì các lý do sau
đây:
Thứ nhất, không phải lúc nào cũng
phân biệt được giữa “khiếu nại” với các kiểu
lập luận phê phán khác. Khi một vấn đề được
thảo luận công khai trên các phương tiện
thông tin đại chúng, rất nhiều người muốn
thể hiện quan điểm của mình. Trong trường
hợp này, việc phân biệt các quan điểm đó là
khiếu nại hay chỉ là những phản ánh thể hiện
quan điểm là không dễ dàng.
Thứ hai, rất nhiều liên lạc giữa cử tri
và nghị sĩ được thực hiện một cách không
chính thức. Cử tri không phải lúc nào cũng
muốn các vấn đề của họ được phân loại và
thống kê. Thay vào đó, họ có thể hỏi ý kiến
nghị sĩ một cách không chính thức và không
mang tính gay gắt. Họ thấy một nghị sĩ thân
thiện và tiếp cận nghị sĩ đó theo cách họ
thường cư xử với bạn bè hay láng giềng.
3. Một số liên hệ đến công tác xử lý kiến
nghị của cử tri của đại biểu Quốc hội
Việt Nam
Nghiên cứu việc nghị sĩ một số nước
xử lý kiến nghị của cử tri, chúng tôi thấy,
để nâng cao chất lượng, hiệu quả giải quyết
kiến nghị của cử tri, Quốc hội nước ta có
thể nghiên cứu, thực hiện một số biện pháp
sau đây:
KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË
62 Số 7(359) T4/2018
Thứ nhất, để giữ mối liên hệ với cử
tri, cũng như giải quyết hiệu quả các kiến
nghị của cử tri gửi đến, mỗi đại biểu Quốc
hội cần được bố trí văn phòng riêng và có
thư ký, trợ lý hỗ trợ các công việc trong quá
trình hoạt động. Ngoài ra, đại biểu Quốc hội
cũng cần được bố trí văn phòng tại khu vực
bầu cử với 01 nhân viên phụ trách các vấn
đề của cử tri và công việc của đại biểu Quốc
hội tại khu vực bầu cử.
Thứ hai, trong thời gian Quốc hội
không họp và vào các ngày thứ 7 hàng tuần,
đại biểu Quốc hội sẽ xếp lịch cho các cuộc
tiếp xúc cử tri và xử lý những kiến nghị của
cử tri tại khu vực bầu cử của mình10. Đại
biểu Quốc hội gặp gỡ cử tri không chỉ để
lắng nghe, giải quyết những kiến nghị của
họ mà còn nhằm giúp đỡ khi họ gặp phải
những vấn đề vướng mắc trong cuộc sống.
Tất cả các cuộc gặp với cử tri đều được thực
hiện theo một quy trình chính thức, từ việc
xếp lịch tiếp xúc đến việc ghi chép nội dung
cuộc trao đổi với cử tri. Sau đó, đại biểu
Quốc hội sẽ chuyển tải những vấn đề mà cử
tri đã nêu ở khu vực bầu cử đến các phiên
họp Quốc hội.
Thứ ba, trong thời gian đại biểu Quốc
hội không có mặt tại văn phòng khu vực bầu
cử, nhân viên phụ trách các vấn đề của cử tri
và công việc của đại biểu Quốc hội tại khu
vực bầu cử có thể thay mặt đại biểu Quốc
hội tham dự những sự kiện, xử lý những kiến
nghị của cử tri tại khu vực bầu cử. Nhân viên
phụ trách các vấn đề của cử tri và công việc
của đại biểu Quốc hội tại khu vực bầu cử
không chỉ có nhiệm vụ ghi nhận, hướng dẫn
cử tri mà trong nhiều trường hợp còn phải
trực tiếp đến cơ quan có thẩm quyền để đề
nghị, can thiệp nhằm thúc đẩy các cơ quan
này giải quyết kịp thời kiến nghị của cử tri.
10 Việc đại biểu Quốc hội giữ mối liên hệ với cử tri được thực hiện bằng nhiều hình thức như: qua thư tín (miễn phí bưu
chính), điện thoại, fax, thư điện tử, gặp trực tiếp tại Văn phòng đại biểu Quốc hội hoặc đại biểu Quốc hội chủ động gặp
gỡ cử tri như tổ chức diễn đàn, gặp gỡ cá nhân, gặp gỡ một nhóm công dân để thông báo cho cử tri về ngân sách, về
chương trình, chính sách của Chính phủ, những thay đổi của pháp luật, trả lời cử tri về những vấn đề cử tri quan tâm;
tham dự các sự kiện lớn ở khu vực bầu cử, thăm các cơ sở sản xuất, gặp gỡ trao đổi với thành viên Hội đồng thành phố...
Thứ tư, khi nhận được khiếu nại, thư
ký, trợ lý và nhân viên phụ trách các vấn đề
của cử tri và công việc của đại biểu Quốc
hội tại khu vực bầu cử sẽ giúp đại biểu Quốc
hội xử lý các khiếu nại của công dân. Đối
với khiếu nại về chính sách, pháp luật thì
đại biểu Quốc hội xem xét, xử lý hoặc có
thể đưa ra thảo luận tại cuộc họp của nhóm
đại biểu Quốc hội để đưa ra trước Quốc hội
hoặc đại biểu Quốc hội sẽ chuyển cho Ủy
ban thích hợp. Ủy ban sẽ xử lý về mặt thủ
tục và tổ chức phiên điều trần để nghe các
bên trình bày về vấn đề liên quan.
Thứ năm, đối với những thư đề nghị
giúp đỡ hoặc kiến nghị, khiếu nại của cử tri,
đại biểu Quốc hội chỉ cần gắn danh thiếp của
mình kèm vào đơn thư của cử tri và gửi đến
các Bộ trưởng mà không cần phải gửi kèm
theo công văn. Nếu Bộ trưởng không giải
quyết được các vấn đề cử tri yêu cầu, đại
biểu Quốc hội sẽ đưa vấn đề đó ra phiên họp
toàn thể của Ủy ban của Quốc hội, Ủy ban
thường vụ Quốc hội hoặc Quốc hội.
Thứ sáu, nghiên cứu, thực hiện giải
pháp về thủ tục trình thư thỉnh nguyện theo
sự giới thiệu của đại biểu Quốc hội; tổ chức
tiếp xúc cử tri tại khu phố hàng tháng; lập
văn phòng tại khu vực bầu cử; tuyển dụng
thư ký của đại biểu Quốc hội và tăng cường
các hoạt động thông tin công chúng của
Quốc hội; hoàn thiện cơ chế giám sát, trong
đó điển hình là việc gia tăng số lượng các
báo cáo mà Chính phủ phải trình Quốc hội;
tăng thêm số lượng đại biểu Quốc hội chuyên
trách và giảm thiểu đại biểu Quốc hội kiêm
nhiệm các vị trí thuộc hệ thống hành pháp.
Thứ bảy, hỗ trợ thành lập, điều hành
văn phòng tại khu vực bầu cử; hỗ trợ chi phí
vận hành trang web; áp dụng các cơ chế để
lợi ích của quốc gia được ưu tiên hơn lợi ích
KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË
63Số 7(359) T4/2018
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- nghi_si_o_mot_so_quoc_gia_voi_viec_xu_ly_kien_nghi_cua_cu_tr.pdf