Nghiên cứu áp dụng sản xuất sạch hơn cho dây chuyền sản xuất bia công ty TNHH Sabmiller Việt Nam

1. Lý do chọn đề tài Sự phát triển của xã hội và khoa học kỹ thuật nhằm đáp ứng ngày càng cao nhu cầu của con người đã làm cho môi trường và tài nguyên thiên nhiên ngày càng chịu nhiều tác động tiêu cực. Ô nhiễm môi trường, sự cố môi trường, suy thoái tài nguyên, thay đổi khí hậu toàn cầu là hậu quả trực tiếp, gián tiếp của các tác động do các dự án, chính sách phát triển không thân thiện với môi trường. Nước ta đang ở trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, quá trình này đã tạo ra những thay đổi lớn về mặt kinh tế nhưng đồng thời nó cũng để lại những hậu quả về mặt môi trường. Đóng góp vào sự thay đổi đó chính là do sự xuất hiện ngày càng nhiều các khu công nghiệp, các hoạt động sản xuất. Có thể nói các khu công nghiệp, các hoạt động sản xuất đóng góp một phần không nhỏ vào sự phát triển của nền kinh tế cả nước. Thế nhưng, bên cạnh ưu điểm bao giờ cũng kèm theo các nhược điểm, thực trạng ô nhiễm môi trường càng trở nên trầm trọng như hiện nay chủ yếu phần lớn là do chất thải từ các hoạt động sản xuất, khu công nghiệp, khu chế xuất. Chính vì thế, việc xây dựng và áp dụng những biện pháp quản lý môi trường hiệu quả là một vấn đề rất cần thiết. Làm thế nào để vừa mang lại lợi ích về kinh tế và làm thế nào để cải thiện hiện trạng môi trường cho các doanh nghiệp. Đây cũng chính là bài toán nan giải không chỉ riêng Việt Nam mà hiện nay các nước trên Thế giới rất quan tâm đặc biệt trong xu thế mà Thế giới đang tiến đến mục tiêu phát triển bền vững. Qua một thời gian dài, các giải pháp quản lý môi trường theo hướng công nghệ xử lý chất thải đã cho thấy những nhược điểm của nó. Đầu tiên là việc giải quyết không triệt để các chất thải, chuyển từ dạng này qua dạng kia, sau đó là việc tốn kém một giá trị kinh tế rất lớn. Chính vì vậy, sản xuất sạch hơn được xem là một giải pháp quản lý môi trường theo hướng chủ động, quản lý chất thải từ đầu vào của sản xuất, tối ưu hóa tài nguyên Sản xuất sạch hơn là một trong những phương pháp hữu hiệu để giúp cho một tổ chức vừa cải thiện kinh tế và môi trường cho công ty mình. Ý nghĩa của loại hình sản xuất này là giảm thiểu ô nhiễm tại nguồn phát sinh, giảm thiểu chất thải đến mức thấp nhất, tăng hiệu quả kinh tế và môi trường cho công ty. Sản xuất sạch hơn không giống như xử lý cuối đường ống, ví dụ như xử lý nước thải, khí thải, chất thải rắn. Các hệ thống xử lý cuối đường ống làm giảm tải lượng ô nhiễm nhưng không tái sử dụng được phần nguyên liệu đã mất đi. Do đó, xử lý cuối đường ống làm tăng chi phí sản xuất. Trong khi đó sản xuất sạch hơn mang lại các lợi ích kinh tế song song với giảm tải lượng ô nhiễm. Sản xuất sạch hơn đồng nghĩa với giảm thiểu chất thải và phòng ngừa ô nhiễm. Mặt khác trong bối cảnh Việt Nam đã gia nhập WTO, thì các sản phẩm của Việt Nam buộc phải đáp ứng được các yêu cầu ngày càng khắt khe hơn của thị trường thế giới. Vì thế, việc triển khai hoạt động SXSH là đòi hỏi tất yếu đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là trong ngành công nghiệp sản xuất bia nói riêng và ngành công nghiệp chế biến thực phẩm nói chung. Do vậy, đề tài “Nghiên cứu áp dụng sản xuất sạch hơn cho dây chuyền sản xuất bia Công ty TNHH SABMiller Việt Nam” là hết sức cần thiết. Đề tài này được thực hiện nhằm mục đích tìm kiếm một giải pháp hiệu quả để giải quyết thực trạng ô nhiễm tại công ty. Thông qua áp dụng các giải pháp SXSH, chất thải sẽ được giảm thiểu và không những thế còn có thể thay đổi cả đặc tính của chất thải đem lại lợi nhuận kinh tế và tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm cho nhà máy bia Công ty TNHH SABMiller Việt Nam. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu áp dụng các giải pháp sản xuất sạch hơn cho công ty bia SABMiller Việt Nam. 3. Nội dung nghiên cứu Nội dung đồ án tốt nghiệp nghiên cứu các vấn đề: - Tổng quan về SXSH, tình hình áp dụng SXSH tại Việt Nam và trên thế giới. - Khái quát hoạt động của Nhà máy sản xuất bia của Công ty TNHH SABMiller Việt Nam. - Tìm hiểu quy trình công nghệ sản xuất bia của Công ty TNHH SABMiller Việt Nam và hiện trạng môi trường tại Nhà máy. - Đề xuất các giải pháp SXSH áp dụng cho Nhà máy. - Dự báo và đánh giá kết quả thực hiện. 4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu của đề tài bao gồm các phương pháp sau đây: - Phương pháp thu thập thông tin: * Thu thập thông tin từ các tài liệu, giáo trình đã được học và tham khảo, các thông tin được đăng tải trên các trang mạng có liên quan đến SXSH, đến ngành sản xuất bia. * Thu thập các tài liệu liên quan đến đặc trưng ô nhiễm môi trường của ngành sản xuất bia. * Thu thập các tài liệu về nhu cầu nguyên vật liệu, qui trình công nghệ và các tài liệu về hiện trạng môi trường của Nhà máy bia của Công ty TNHH SABMiller Việt Nam - Phương pháp khảo sát: * Điều tra, khảo sát phương cách quản lý và xử lý chất thải hiện có của nhà máy. * Khảo sát quá trình quản lý, cách thức vận hành lò hơi, cấp hơi cho quá trình sản xuất của nhà máy. - Tổng hợp và phân tích các tài liệu thu thập được: * Tổng hợp, phân tích các tài liệu về nhu cầu và hiện trạng sử dụng nguyên vật liệu – năng lượng của nhà máy. * Trên cơ sở phân tích các dữ liệu đó, xác định trọng tâm đánh giá SXSH cho nhà máy. - Phương pháp cụ thể: * Phân tích tổng hợp về phương án xuất sạch hơn trên cơ sở lý luận thực tiễn, từ đó phân tích, thống kê, đánh giá và thu nhận kết quả. Thu thập và phân tích các tài liệu công ty, cách thức áp dụng sản xuất sạch hơn tại Công ty TNHH SABMiller Việt Nam. * Phương pháp phỏng vấn, trao đổi ý kiến dựa theo mẫu phiếu điều tra gồm các câu hỏi với nội dung khảo sát về sự hiểu biết của cán bộ công nhân viên trong công ty về môi trường từ đó xử lý kết quả thu được. * Xem xét hiện trạng môi trường của công ty và đặc biệt là quan sát quá trình sản xuất xem công ty đã áp dụng sản xuất sạch hơn như thế nào. * Thu thập và phân tích các tư liệu, tài liệu về sản xuất sạch hơn từ các cơ quan lưu trữ và quản lý dư liệu như: Sách báo, tạp chí, internet, thư viện * Phương pháp thí nghiệm: Phân tích mẫu nước thải và khí thải của công ty. 5. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu Do thời gian nghiên cứu hạn chế nên đề tài chỉ nghiên cứu các vấn đề sau: - Phân tích công nghệ sản xuất - Cân bằng vật chất, tính toán chi phí thất thoát - Đề xuất các giải pháp sản xuất sạch hơn - Đánh giá khả thi về kỹ thuật, kinh tế và môi trường - Đề xuất phương án thực hiện 6. Thời gian, địa điểm nghiên cứu - Về thời gian: Đề tài sẽ được tiến hành thực hiện trong khoảng 12 tuần (30/05 đến 07/09/2011) - Địa điểm nghiên cứu: Nhà máy bia của Công ty TNHH SABMiller Việt Nam tại Lô A, đường NA7, KCN Mỹ Phước II, TT Mỹ Phước, huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương. 7. Ý nghĩa khoa học, kinh tế, xã hội - Khoa học: * Phương pháp SXSH đang được thực hiện rộng rãi ở nước ngoài và hiện nay đang được nghiên cứu để áp dụng ở nước ta. Đây là một cách tiếp cận mới trong việc thực hiện sản xuất sạch hơn. * Trong quá trình thực hiện có sự tham khảo tài liệu, ý kiến của các chuyên gia trong và ngoài nước. * Các môn học như: quản lí chất thải, quản lý khu công nghiệp, hoá môi trường, công nghệ sạch, . là cơ sở khoa học của SXSH. * Cơ sở lý thuyết của những hoạt động trong quá trình thực hiện tổ hợp sản xuất sạch là kết quả đúc kết kinh nghiệm thành công của nhiều nước. * Đề tài này đã cung cấp đầy đủ cơ sở dữ liệu về sản xuất của công ty TNHH SABMiller Việt Nam. - Thực tế: * Đề tài này được nghiên cứu dựa vào hiện trạng của nhà máy nên các giải pháp đưa ra mang tính khả thi, thực tế cao. * Đề tài áp dụng phương pháp luận đánh giá SXSH một cách linh hoạt dựa vào tình hình thực tế của nhà máy, thể hiện tính mới, tính sáng tạo của đề tài so với phương pháp đánh giá SXSH chung. - Kinh tế: * Đề tài đem lại các giải pháp sản xuất sạch hơn giúp tiết kiệm về kinh tế cho công ty cụ thể như: Giảm thể tích tiêu thụ nước, giảm thất thoát nguyên liệu, * Đề tài thực hiện nhằm mục đích nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất, giảm phát sinh chất thải trong quá trình sản xuất và nâng cao uy tín thương hiệu cho nhà máy. Làm cơ sở để nhà máy xây dựng hệ thống quản lý chất lượng, điều kiện làm việc và môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001. 8. Cấu trúc đồ án tốt nghiệp - Mở đầu - Chương 1: Tổng quan về sản xuất sạch hơn - Chương 2: Tổng quan về ngành sản xuất bia - Chương 3: Tổng quan về nhà máy bia của Công ty TNHH SABMiller Việt Nam. - Chương 4: Đề xuất các giải pháp áp dụng SXSH cho dây chuyền sản xuất bia của Công ty TNHH SABMiller Việt Nam. - Chương 5: Kết quả thực hiện – Thảo luận kết quả - Chương 6: Kết luận – Kiến nghị