Nghiên cứu hệ thống những vấn đề trong xuất khẩu phần mềm của các doanh nghiệp Hà Nội

Còng v× vËy, Hµ Néi míi chØ cã mét sè Doanh nghiÖp phÇn mÒm thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p øng dông C«ng nghÖ th«ng tin trong lÜnh vùc Ng©n hµng chø ch­a cã Doanh nghiÖp phÇn mÒm nµo ®ñ søc x©y dùng gi¶i ph¸p trÞ gi¸ hµng triÖu USD cho hÖ thèng Ng©n hµng trong Thµnh phè, cuèi cïng Ng©n hµng ph¶i ®i mua phÇn mÒm cña n­íc ngoµi. Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n nh­ thiÕu vèn, thiÕu kinh nghiÖm c¶ trong tæ chøc – qu¶n lý lÉn tiÕp thÞ. ChÝnh v× vËy quy m« cña hÇu hÕt Doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi ®Òu thuéc lo¹i nhá. ViÖc tæ chøc quy tr×nh s¶n xuÊt phÇn mÒm (kh¶o s¸t, ph©n tÝch, thiÕt kÕ, lËp tr×nh, kiÓm tra, ®ãng gãi, chuyÓn giao…) theo nh÷ng chuÈn mùc cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nãi chung vµ cña s¶n xuÊt phÇn mÒm nãi riªng cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ, c¸c khã kh¨n Êy t¹o thµnh mét vßng luÈn quÈn rÊt khã t×m ®­îc lèi ra. Muèn ®Æt ®­îc ch©n vµo thÞ tr­êng phÇn mÒm quèc tÕ ngoµi viÖc ph¶i cã s¶n phÈm cô thÓ, Doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi cßn ph¶i chøng minh quy tr×nh lµm viÖc, quy tr×nh kiÓm so¸t chÊt l­îng, hîp chuÈn. Ch­a kÓ ph¶i tæ chøc tèt hÖ thèng tiÕp thÞ vµ b¸n hµng. Riªng vèn ®Çu t­ cho mét v¨n phßng ®¹i diÖn ®Ó tiÕp thÞ vµ t×m kiÕm kh¸ch hµng ë Mü hoÆc NhËt B¶n ®· hÕt kho¶ng 250.000 USD/. n¨m. Trong c¸c Doanh nghiÖp phÇn mÒm ®ang ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn Hµ Néi th× chØ cã kho¶ng 9% Doanh nghiÖp phÇn mÒm sñ dông h¬n 100 lËp tr×nh viªn. Sè Doanh nghiÖp phÇn mÒm cã d­íi 30 lËp tr×nh viªn chiÕm tíi 53%. Do quy m« qu¸ nhá, phÇn lín Doanh nghiÖp phÇn mÒm kh«ng t¹o ®­îc sù tin cËy n¬i ®èi t¸c nªn rÊt khã t×m kiÕm hîp ®ång. NÕu may m¾n nhËn ®­îc c¸c ®¬n ®Æt hµng cã gi¸ trÞ lín th× kh«ng ®ñ søc xoay së cho kÞp thêi h¹n hoÆc ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm nhËn gia c«ng. Ch­a kÓ v× quy m« qu¸ nhá, nhiÒu Doanh nghiÖp phÇn mÒm kh«ng cã kh¶ n¨ng tiÕp thÞ trªn thÞ tr­êng hoÆc tuyÓn dông, ®µo t¹o nh©n lùc ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng. §· vËy ®a sè c¸c Doanh nghiÖp phÇn mÒm l¹i thiÕu sù tin cËy nhau nªn viÖc hîp t¸c, liªn kÕt ®Ó cïng khai th¸c c¸c c¬ héi rÊt kÐm. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh s¸ch hç trî Doanh nghiÖp phÇn mÒm ch­a thËt sù hîp lý. NhiÒu doanh nghiÖp phÇn mÒm cÇn vay vèn ®Ó ký quü (th­êng lµ mét kho¶n t­¬ng ®­¬ng 20% gi¸ trÞ hîp ®ång) tr­íc khi ký hîp ®ång gia c«ng nh­ng ng©n hµng l¹i ®ßi ph¶i cã hîp ®ång míi cho vay vèn. ViÖc b¶o vÖ së h÷u trÝ tuÖ ch­a ®¹t hiÖu qu¶ nh­ mong ®îi còng t¹o ra nhiÒu v­íng m¾c kh¸c, cÇn cã c¬ chÕ t¹o sù hîp t¸c chÆt chÏ gi÷a Doanh nghiÖp phÇn mÒm víi c¸c tr­êng §¹i häc, c¸c hiÖp héi, c¸c c¬ quan tµi chÝnh, b¶o hiÓm …. Tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi ®¹t møc 23,5%/n¨m, ®©y lµ møc t¨ng cao nhÊt so víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. Tuy nhiªn doanh sè cña ngµnh nµy míi ®¹t ®­îc 1/2 so víi môc tiªu 180 triÖu USD ®· ®Ò ra vµ chØ b»ng 1/5 doanh sè ngµnh phÇn mÒm vµ dÞch vô cña mét sè Thµnh phè trªn thÕ giíi. Hµ Néi ®· ®­îc xÕp h¹ng 25 Thµnh phè cã søc hÊp dÉn nhÊt vÒ C«ng nghÖ phÇn mÒm vµ dÞch vô. TriÓn väng ®Çu t­ cña ngµnh nµy trong thùc tÕ ®­îc ®¸nh gi¸ rÊt cao. Míi ®©y tËp ®oµn D÷ liÖu quèc tÕ (IDG) ®· lËp quü ®Çu t­ m¹o hiÓm 100 triÖu USD ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm vµ dÞch vô cña Hµ Néi. Tû phó Bill Gates – Chñ tÞch tËp ®oµn Microsoft còng ®· ®Õn Hµ Néi, chØ tÝnh riªng TËp ®oµn FPT còng ®· cã tíi 400 ng­êi lµm cho Microsoft. Ngoµi ra c¸c c«ng ty hµng ®Çu cña NhËt nh­ lµ Hitachi, NEC, Fujitsu… còng ®· ®Æt hîp ®ång gia c«ng phÇn mÒm hoÆc ®Çu t­ trùc tiÕp më c¬ së s¶n xuÊt phÇn mÒm t¹i Hµ Néi. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm cña Hµ Néi ®· ph¸t triÓn rÊt nhanh vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Toµn thµnh phè cã trªn 100 Doanh nghiªp lín nhá ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phÇn mÒm vµ dÞch vô. Tr­íc ®ã n¨m 2006 con sè nµy míi chØ lµ gÇn 40 doanh nghiÖp vµ kh«ng cã doanh nghiÖp nµo cãc sè lao ®éng v­ît qua 100 ng­êi. TÝnh ®Õn nay sè l­îng nh©n lùc lµm trong ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm cña Hµ Néi ®· ®¹t ®Õn con sè 8500 ng­êi. TËp ®oµn FPT lËp kû lôc ®øng sè 1 §«ng Nam ¸ v× së h÷u 2000 lËp tr×nh viªn. NhiÒu c«ng ty kh¸c còng ®· ®¹t con sè trªn d­íi 500 lËp tr×nh viªn, ®Æc biÖt cã 2 doanh nghiÖp ®¹t chøng chØ quèc tÕ cao nhÊt vÒ qu¶n lý chÊt l­îng phÇn mÒm vµ gÇn 20 doanh nghiÖp kh¸c ®¹t chøng chØ ISO vµ CMM3, CMM4,… HiÖn nay NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi, doanh sè gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm sang NhËt t¨ng nhanh trªn 100%/n¨m. HiÖu qu¶ lao ®éng trong gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm cho NhËt ®¹t gi¸ trÞ rÊt cao, trung b×nh ®¹t trªn 20.000USD/ng­êi/n¨m. Sau giai ®o¹n chËp ch÷ng cña ngµnh phÇn mÒm Hµ Néi ®Õn nay mét sè doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi kh«ng nh÷ng ho¹t ®éng tèt mµ cßn trë thµnh ®èi t¸c cña nh÷ng h·ng vµ tËp ®oµn lín cña n­íc ngoµi. Tuy nhiªn hiÖn nay Hµ Néi ®ang thiÕu hôt nghiªm träng nguån nh©n lùc trong ngµnh phÇn mÒm nhÊt lµ nh©n lùc s¶n xuÊt gia c«ng phÇn mÒm cho NhËt. C¸c c¬ së ®µo t¹o cña Hµ Néi hiÖn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®µo t¹o vÒ c¶ sè l­îng lÉn chÊt l­îng. H¬n thÕ, sù khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm vÉn cßn dõng l¹i ë chñ tr­¬ng, ch­a cã chÝnh s¸ch ®ét ph¸, ch­a cã quy ho¹ch ph¸t triÓn, thiÕu c¸c dù ¸n, ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ cña Thµnh phè ®Ó t¹o nÒn t¶ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Ngoµi ra viÖc ®Çu t­ cña thµnh phè cho c«ng nghÖ th«ng tin vÉn thiªn vÒ øng dông, mua s¾m thiÕt bÞ chø kh«ng chó träng ®Õn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm (kh«ng qu¸ 10%). Ho¹t ®éng th©m nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm l¹i cÇn cã sù gióp ®ì cña Thµnh phè vµ c¸c HiÖp héi. Ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm cßn rÊt nhiÒu c¸c doanh nghiÖp tÇm cì vµ c¸c khu tËp trung c«ng nghiÖp phÇn mÒm. Do ®ã rÊt khã x©y dùng mét h×nh ¶nh uy tÝn vµ søc m¹nh chung. Hµ Néi hiÖn còng ®ang rÊt thiÕu nh÷ng c¬ së nghiªn cøu thö nghiÖm vµ lµm nhiÖm vô chuyÓn giao c«ng nghÖ quèc gia. V× vËy ch­a thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lín . RÊt nhiÒu c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay vÉn ch­a chÞu ®Çu t­ chi phÝ cho x©y dùng th­¬ng hiÖu vµ Marketing, tû lÖ vi ph¹m b¶n quyÒn phÇn mÒm t¹i ViÖt Nam còng nh­ t¹i Hµ Néi thuéc lo¹i cao nhÊt thÕ giíi. §Ó ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi cã thÓ ph¸t triÓn vµ chç ®øng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ th× cÇn ph¶i cã tÇm nh×n toµn cÇu, ®Æt sù ph¸t triÓn cña ngµnh phÇn mÒm Hµ Néi trong phÇn mÒm thÕ giíi, coi nh©n lùc phÇn mÒm lµ mét s¶n phÈm ®Æc biÖt mµ Hµ Néi cã lîi thÕ c¹nh tranh, cã kh¶ n¨ng cung cÊp víi mét sè l­îng lín vµ chiÕm vÞ trÝ cao. Ngoµi ra còng cÇn quèc tÕ ho¸ c¸c ch­¬ng tr×nh vµ quy tr×nh ®µo t¹o. C¸c doanh nghiÖp trong ngµnh phÇn mÒm chÝnh lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña ngµnh nµy. V× vËy doanh nghiÖp nªn ®Çu t­ ®Ó n©ng cao quy tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng theo chuÈn quèc tÕ , n©ng cao quy m« vµ tr×nh ®é nh©n lùc, t¨ng c­êng liªn kÕt hîp t¸c n­íc ngoµi, ®Çu t­ m¹nh cho c«ng t¸c Marketing vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i, x©y dùng th­¬ng hiÖu, ®ång thêi n©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp. §ã chÝnh lµ con ®­êng ng¾n nhÊt vµ nhanh nhÊt ®Ó chóng ta cã nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô phÇn mÒm tèt nhÊt, chÊt l­îng nhÊt cho xuÊt khÈu mang th­¬ng hiÖu riªng cho mçi doanh nghiÖp. 2.1.3: Lîi thÕ vµ h¹n chÕ cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phÇn mÒm cña Hµ Néi *Lîi thÕ: + Sù æn ®Þnh vÒ an ninh chÝnh trÞ: Thµnh phè Hµ Néi lµ mét trong nh÷ng n¬I cã ®é æn ®Þnh cao vÒ chÝnh trÞ vµ Ýt cã c¸c nguy c¬ khñng bè. ¦u thÕ nµy cïng víi ®Þa lý lµ thñ ®« cña ViÖt Nam, n»m trong khu vùc Ch©u ¸, mét khu vùc hiÖn ®ang ®­îc ®¸nh gi¸ lµ n¨ng ®éng nhÊt trong lÜnh vùc C«ng nghÖ th«ng tin, Hµ Néi sÏ lµ mét ®iÓm ®Õn hÊp dÉn c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia vµ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Çu t­ më c¸c chi nh¸nh vµ c«ng ty s¶n xuÊt gia c«ng phÇn mÒm xu©t khÈu. + Nh©n c«ng rÎ, ham häc hái, cÇu tiÕn: Víi kho¶ng 34% d©n sè ë ®é tuæi 15 – 34 ®¶m b¶o cho ViÖt Nam cã mét lùc l­îng lao ®éng trÎ. Kh¶ n¨ng vÒ Logic vµ To¸n häc cña sinh viªn rÊt tèt lµ mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc ph¸t triÓn C«ng nghÖ th«ng tin. So víi nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi gi¸ nh©n c«ng ë Hµ Néi rÎ h¬n tõ 25 – 40%. Lao ®éng C«ng nghÖ th«ng tin cã kh¶ n¨ng n©ng cao tr×nh ®é nhanh vµ dÔ thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn lµm viÖc víi c­êng ®é cao. + Sù hç trî cña Thµnh Phè: Thµnh phè rÊt chó träng viÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm. Cã rÊt nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm, nh­ c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ, c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·I vÒ thuÕ ®Êt, thuª cã së h¹ tÇng, c¸c chÝnh s¸ch hç trî vÒ vèn, chÝnh s¸ch ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc phÇn mÒm… *H¹n chÕ: + Ch­a thu hót ®­îc c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia vµ c¸c c«ng ty lín n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo viÖc gia c«ng ph¸t triÓn phÇn mÒm ë Hµ Néi: MÆc dï Hµ Néi ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i nh»m thu hót ®Çu t­ vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt phÇn mÒm xuÊt khÈu, nh­ng c¸c chÝnh s¸ch nµy ch­a hoµn toµn hoµn thiÖn, bªn c¹nh ®ã viÖc triÓn khai c¸c chÝnh s¸ch nµy nhiÒu khi cßn khã kh¨n, c¬ së h¹ tÇng x©y dùng cßn yÕu kÐm, giao th«ng kh«ng thuËn tiÖn. C¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ, ­u ®·i vÒ gi¸ thuÕ ®Êt v.v… còng th­êng gÆp nh÷ng c¶n trë khi thùc thi. Nh÷ng khã kh¨n trªn lµ nh÷ng trë ng¹i lµm gi¶m sót ®¸ng kÓ søc hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo Hµ Néi trong lÜnh vùc c«ng nghÖ phÇn mÒm. + Tr×nh ®é lùc l­îng lao ®éng phÇn mÒm cßn thÊp: Lùc l­îng lao ®éng phÇn mÒm trong mÊy n¨m qua cã gia t¨ng vÒ sè l­îng nh­ng chÊt l­îng th× cßn qu¸ thÊp so víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng nhÊt lµ ®èi víi thÞ tr­êng xuÊt khÈu. C¸c lËp tr×nh viªn cña Hµ Néi nãi chung thiÕu kinh nghiÖm thùc tÕ, yÕu vÒ c¸c kü n¨ng giao tiÕp, kh¶ n¨ng lµm viÖc nhãm, ®Æc biÖt rÊt yÕu vÒ ngo¹i ng÷ lµ mét yªu cÇu thiÕt yÕu trong viÖc lµm gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu. Chóng ta còng ®Æc biÖt thiÕu c¸c lao ®éng phÇn mÒm cao cÊp nh­ c¸c chuyªn gia ph©n tÝch hÖ thèng, ng­êi thiÕt kÕ gi¶i ph¸p thèng kª, c¸c qu¶n trÞ viªn dù ¸n, gi¸m ®èc dù ¸n. Sù kÐm chÊt l­îng cña lùc l­îng lao ®éng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn Hµ Néi ch­a giµnh ®­îc nhiÒu dù ¸n gia c«ng phÇn mÒm víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. + M«i tr­êng ph¸t triÓn doanh nghiÖp: Mét trong nh÷ng h¹n chÕ lín cña Hµ Néi lµ vÊn ®Ò b¶n quyÒn phÇn mÒm. Hµ Néi lµ mét trong nh÷ng thµnh phè ®­îc xÕp ®øng ®Çu danh s¸ch vi ph¹m b¶n quyÒn (BSA, 2008). VÞ trÝ nµy t¹o ra mét h×nh ¶nh rÊt kh«ng tèt cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi trong con m¾t cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ngoµi ra cßn cã mèt sè ®iÒu kiÖn m«i tr­ßng kh«ng thuËn lîi kh¸c còng lµm ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm theo h­íng xuÊt khÈu nh­ hÖ thèng luËt vÒ c¸c nguyªn t¾c, thùc thi hîp ®ång cña Hµ Néi ch­a chÆt chÏ vµ t­êng minh; thiÕu nh÷ng tiªu chÝ cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö nh­ hÖ thèng thÎ tÝn dông ®Ó mua b¶n quyªn phÇn mÒm vµ c¸c dÞch vô kh¸c. + N¨ng lùc cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm cßn yÕu: C¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi nãi chung ®Òu cã quy m« nhá, thiÕu kinh nghiÖm, yÕu c¶ vÒ kh¶ n¨ng qu¶n lý, quy tr×nh s¶n xuÊt lÉn tiÕp thÞ b¸n hµng. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu ch­a cã c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n phÈm, chiÕn l­îc thÞ tr­êng. C¸c doanh nghiÖp l¹i thiÕu sù liªn kÕt nh»m t¹o ra kh¶ n¨ng c¹nh tranh, Ýt cã sù hç trî nhau trong ho¹t ®éng, thÞ tr­êng s¶n phÈm chång chÐo. Nh÷ng yÕu ®iÓm nµy cïng víi chÊt l­îng nguån nh©n lùc thÊp lµm cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiªp phÇn mÒm Hµ Néi trªn thÞ tr­êng thÕ giíi thÊp. + C¬ së h¹ tÇng viÔn th«ng Internet: MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó t¨ng b¨ng th«ng réng vµ gi¶m c­íc dÞch vô viªn th«ng vµ Internet tuy nhiªn chÊt l­îng dÞch vô vµ tèc ®é Internet Hµ Néi vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn phÇn mÒm, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c dù ¸n gia c«ng cho n­íc ngoµi. Gi¸ thuª kªnh dïng riªng nãi chung vÉn cao, ®Æc biÖt qu¸ cao ®èi víi c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm nhá. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn c«ng nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi khã chiÕm ®­îc c¸c hîp ®ång gia c«ng víi n­íc ngoµi. + Kh¶ n¨ng qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, ph¸t triÓn thÞ tr­êng: C«ng nghiÖp phÇn mÒm hµ Néi hiÖn ®ang rÊt yªu vÒ kh¶ n¨ng qu¶ng b¸, tiÕp thÞ vµ t×m kiÕm më réng c¸c thÞ tr­êng míi. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ®Òu ch­a ®ñ kh¶ n¨ng vµ còng ch­a ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho viÖc tiÕp thÞ, qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu còng nh­ s¶n phÈm cña m×nh. Thµnh phè còng ch­a ®Çu t­ nhiÒu cho viÖc xóc tiÕn th­¬ng m¹i, t×m kiÕm thÞ tr­êng, qu¶ng b¸, Marketing ®Ó t¹o mét vÞ trÝ cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi trªn thÞ tr­êng gia c«ng phÇn mÒm thÕ giíi. Trong tæng sè ng©n s¸ch vèn ®· rÊt khiªm tèn dµnh cho phÇn mÒm cña Hµ Néi th× chi phÝ cho tiÕp thÞ, t×m kiÕm thÞ tr­êng, tham gia c¸c buæi héi chî, héi nghÞ l¹i chiÕm mét tû träng rÊt nhá (kho¶ng 20%). Cô thÓ Hµ Néi cã rÊt Ýt buæi thuyÕt tr×nh vÒ c«ng nghiÖp phÇn mÒm; thiÕu nh÷ng tê r¬i, qu¶ng b¸ hoÆc c¸c trang Web vÒ c¸ch thøc xuÊt khÈu vµ c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu phÇn mÒm Hµ Néi; kh«ng cã c¸c ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu cho tõng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cô thÓ; kh¶ n¨ng tiÕp thÞ vµ thuyÕt tr×nh qu¶ng c¸o vÒ s¶n phÈm rÊt thÊp, nhÊt lµ kh¶ n¨ng qu¶ng c¸o ë thÞ tr­êng quèc tÕ. ChÝnh kh¶ n¨ng tiÕp thÞ kÐm, kh«ng am hiÓu thÞ tr­êng lµ mét trong nh÷ng yÕu ®iÓm chñ yÕu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng doanh sè xuÊt khÈu cña Hµ Néi chØ n»m ë mét con sè khiªm tèn. 2.2: Ph©n tÝch thùc tr¹ng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi 2.2.1: Kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi S¶n phÈm phÇn mÒm cña Hµ Néi trong nhiÒu n¨m qua chiÕm mét vÞ thÕ quan träng trong ®ãng gãp cho xuÊt khÈu phÇn mÒm vµ n©ng cao gi¸ trÞ phÇn mÒm cña ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam. Kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng vät kÓ tõ khi c¸c c«ng ty phÇn mÒm trªn thÕ giíi ®Çu t­ vµo Hµ Néi, ®iÒu ®ã ®¸nh dÊu sù tiÕn bé v­ît bËc c¶ vÒ sè l­îng chÊt l­îng vµ thÞ tr­êng cña s¶n phÈm phÇn mÒm trªn thÕ giíi. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c b¶ng chØ tiªu sau: TT ChØ tiªu §¬n vÞ N¨m 2006 2007 2008 1 Kim ng¹ch xuÊt khÈu TriÖu USD 56,2 75,4 102,1 2 Tèc ®é t¨ng tr­ëng % 7 8,7 10.5 B¶ng 1: Kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm cña Hµ Néi (Nguån: Qua b¶ng trªn ta thÊy kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm cã xu h­íng t¨ng dÇn theo c¸c n¨m. Cô thÓ, n¨m 2006 xuÊt khÈu phÈn mÒm toµn Hµ Néi ®¹t 56,2 triÖu USD t¨ng 7% so víi n¨m 2005; n¨m 2007 ®¹t 75,4 triÖu USD t¨ng 8,7% so víi n¨m 2006 vµ n¨m 2008 ®¹t 102,1 triÖu USD t¨ng 10,5%. Môc tiªu phÊn ®Êu n¨m 2009 lµ t¨ng kim ng¹ch 29% ®¹t 1120 triÖu USD. TT ChØ tiªu N¨m 2006 2007 2008 1 Trùc tiÕp 13.2 22 30,7 2 Uû th¸c 43 53,4 71,4 B¶ng 2: Ph­¬ng thøc xuÊt khÈu cña Hµ Néi (Nguån: Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp chiÕm 20%, Uû th¸c chiÕm 80% xuÊt khÈu cña Hµ Néi. Trong nh÷ng n¨m qua c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu phÇn mÒm cña Hµ Néi thùc hiÖn kinh doanh ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng mõng, kh¸ch hµng cã xu h­íng t¨ng lªn. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu cña Hµ Néi chñ yÕu lµ xuÊt khÈu trùc tiÖp, liªn doanh víi c¸c ®¬n vÞ ®Ó s¶n xuÊt vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c t×m kiÕm thÞ tr­êng, c¸c nhãm mÆt hµng chñ yÕu lµ phÇn mÒm vÒ y tÕ, gi¸o dôc… Trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu trªn th× cã xu h­íng t¨ng lªn nhiÒu v× c¸c c«ng ty ®éc quyÒn vÒ phÇn mÒm. B»ng sù tranh thñ mäi nguån vèn vµ sù hç trî cña c¸c ®èi t¸c trong lÜnh vùc phÇn mÒm, c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi kh«ng ngõng ®æi míi trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ, thay thÕ c¸c thiÕt bÞ cò lac hËu vµ l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. ChÝnh v× vËy mµ chÊt l­îng c¸c phÇn mÒm ®­îc n©ng cao, tõng b­íc ®¸p øng chung vÒ nhu cÇu thÞ tr­êng. 2.2.2: ThÞ tr­êng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi Trong nhiÒu n¨m qua ho¹t ®éng gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña Hµ Néi ®· t¨ng ®Òu ®Æn hµng n¨m. Ngµy cµng cã nhiÒu doanh nghiÖp phÇn mÒm tham gia vµo ho¹t ®éng nµy, trong ®o cã nhiÒu doanh nghiÖp chuyÓn h¼n toµn bé ho¹t ®éng sang gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm. Doanh thu trong n¨m 2007 ®¹t møc 75,4 triÖu USD, mét b­íc t¨ng tr­ëng Ên t­îng khi n¨m 2003 con sè nµy míi chØ lµ 25,4 triÖu USD. ThÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp gia c«ng còng ®· ®­îc më réng nhanh chãng, cã nh÷ng thÞ tr­êng ma Hµ Néi ®· ph¸t triÓn trë thµnh nhµ cung cÊp sè mét nh­ NhËt B¶n. Dï cã rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc trong sù khñng ho¶ng cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu nh­ng Hµ Néi vÉn m¹nh d¹n ®Æt môc tiªu trë thµnh Thµnh phè xuÊt khÈu phÇn mÒm lín nhÊt c¶ n­íc. B¾c Mü còng lµ thÞ tr­êng truyÒn thèng cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi, nh­ng NhËt B¶n ®ang næi lªn lµ thÞ tr­êng lín nhÊt vµ t¨ng tr­ëng nhÊt cña Hµ Néi. Bªn c¹nh ®ã, c¬ héi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Ch©u ¢u ®ang më ra cho nh­ng n¨m tíi, víi sù khuyÕn khÝch vµ hç trî ®Õn tõ chÝnh s¸ch cña c¸c n­íc B¾c ¢u. Nh­nng viÖc ®Þnh h­íng vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn trong thêi gian tíi lµ ph¶i tËp trung ®ét ph¸ cho ®­îc bµi to¸n nh©n lùc vµ n©ng cao ®¼ng cÊp chÊt x¸m trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm, ®ång thêi ¸p dông chiÕn l­îc vÒ thÞ tr­êng lµ “khai ph¸ Ch©u ¢u, khoan s©u Mü – NhËt” T¹i héi th¶o Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Néi dung th«ng tin sè, ®· cã c¸c nhËn ®Þnh c«ng nghiÖp néi dung sè (DCI) ®· bïng næ vµ ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ trªn thÕ giíi trong vßng 5 n¨m trë l¹i ®©y. Trong lÜnh vùc DCI, c«ng nghiÖp game – nhÊt lµ game online lµ lÜnh vùc ®em l¹i doanh sè lín. Doanh thu ngµnh game online cña thÕ giíi n¨m 2008 lµ 4 tû USD vµ dù kiÕn ®¹t 9 tû USD vµo n¨m 2010. Hµ Néi cã kho¶ng 25 doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ cung cÊp trß ch¬I ®iÖn tö. tÝnh ®Õn nay cã kho¶ng 25 game online ®­îc tung ra trªn thÞ tr­êng vµ cã kho¶ng 12 triÖu ng­êi ch¬I game. ThÞ tr­êng game ë Hµ Néi lµ rÊt s«i ®éng, nh­ng c¸c game ®­îc ­a chuéng ë Hµ Néi chñ yÕu vÉn lµ cña Trung Quèc vµ Hµn Quèc. Ngoµi game, c¸c lÜnh vùc kh¸c cña ngµnh néi dung sè còng b¾t ®Çu ph¸t triÓn m¹nh ë hµ Néi, chñ yÕu lµ c¸c dÞch vô gia t¨ng trªn Internet vµ qua m¹ng th«ng tin di ®éng. §èi t¸c gia c«ng phÇn mÒm chñ yÕu cña NhËt B¶n cho ®Õn nay lµ Trung Quèc vµ Ên §é, tuy nhiªn c¸c c«ng ty cña NhËt hiÖn ®ang t×m c¸ch chuyÓn h­íng sang c¸c n­íc kh¸c nh­ Viªt Nam, Th¸i Lan, Philippine… DÆc biÖt trong sè ®ã th× Hµ Néi lµ lùa chän sè 1 ®èi víi thÞ tr­êng gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu. Nguyªn nh©n v× Hµ Néi lµ trung t©m kinh tÕ cña ViÖt Nam, sù æn ®Þnh vÒ chinh trÞ, nh©n c«ng rÎ – nhiÒu chÝnh s¸ch hç trî hîp t¸c… NhË còng lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu chinh cña phÇn mÒm Hµ Néi, lµ ®èi t¸c chuyÓn giao c«ng nghÖvµ gióp n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi. Mét sè doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi ®· th©m nhËp thµnh c«ng vµo thÞ tr­êng NhËt, ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng doanh thu gia c«ng phÇn mÒm cho NhËt trªn 100%. 2.2.3: Kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi ChÊt l­îng Ngµy nay , khi nhu cÇu vÒ ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng cµng cao th× mét trong nh÷ng yÕu tè hµng ®Çu trong dÞch vô truyÒn th«ng ®­îc chó ý lµ chÊt l­îng. §©y lµ nh©n tè quan träng ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp kinh doanh mÆt hµng xuÊt khÈu. NhËn ®Þnh ®­îc ®iÒu nµy, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lu«n phÊn ®Êu n©ng cao chÊt l­îng cao h¬n ë trong n­íc còng nh­ xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi. ChÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng chØ lµ thÓ hiÖn ë chÊt l­îng cña phÇn mÒm mµ cßn ë trong tiÖn Ých cho ng­êi sö dông . Nhê nh÷ng viÖc lµm nµy mµ sè l­îng c¸c phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng t¨ng. Tuy nhiªn ®Ó ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái kh¾t khe cña thÞ tr­êng th× c¸c doanh nghiÖp cßn cÇn cè g¾ng nhiÒu, v× so víi nh÷ng n­íc xuÊt khÈu kh¸c trªn thÕ giíi th× chÊt l­îng cña VIÖt Nam míi chØ ®¹t møc trung b×nh. Gi¸ c¶ Gi¸ c¶ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng ®Ó c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng . Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy, ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm cña VIÖt Nam cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong kh©u t×m kiÕm c¸c thiÕt bÞ phôc vô cho phÇn mÒm. ThiÕt bÞ chñ yÕu cña c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu cña c¸c doanh ngiÖp ph¶i nhËp tõ bªn ngoµi , ®Æc biÖt lµ c¸c linh kiÖn thiÕt bÞ, do trong n­íc kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ chÊt l­îng. Do ®ã ®· ®Èy gi¸ thµnh c¸c s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp lªn rÊt cao, ®iÒu nµy khiÕn c«ng ty khã cã kh¨ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸. V× vËy , ®Ó cho cã mét møc gi¸ ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t triÓn, c¸c doanh ngiÖp ®· nghiªn cøu kü l­ìng vÒ gi¸ mua hµng hãa, chi phÝ vËn chuyÓn, l­u kho , chi phÝ b¸n hµng… vµ ®· cè g¾ng gi¶m thiÒu tíi møc thÊp nhÊt c¸c chi phÝ ®ã. Trªn c¬ së h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm thiÕt bÞ vµ ®­a ra mét møc gi¸ b¸n thÝch hîp. TÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm Ngµy nay , kiÓu d¸ng, mÉu m· s¶n phÈm rÊt ®­îc coi träng ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc phÇn mÒm vµ nã còng lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®Çu tiªn cña kh¸c hµng khi quyÕt ®Þnh sö dông phÇn mÒm. VÒ c¬ b¶n c¸c loai s¶n phÈm phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp míi chØ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu b×nh th­êng nªn gi¸ trÞ xuÊt khÈu ch­a cao, s¶n phÈm xuÊt khÈu cßn ®¬n ®iÖu, chñ yÕu lµ nh÷ng s¶n phÈm ®­îc thuª gia c«ng cho n­íc ngoµi vµ cã yªu cÇu kü thuËt trung b×nh, thÊp. MÆt kh¸c , trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu , chóng ta vµ nh÷ng ng­êi nhËp khÈu cã nh÷ng phong tôc tËp qu¸n kh¸c nhau …C¸c doanh nghiÖp sÏ ®­a ra c¸c s¶n phÈm vµ th¨m dß ý kiÕn cña hä. Ngoµi ra kh¸ch hµng sÏ ®­a s½n cho doanh nghiÖp vµ tõ ®ã doanh nghiÖp sÏ ®Æt hµng theo ®óng mÉu m· kh¸ch hµng sÏ yªu cÇu vµ ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó s¶n phÈm xuÊt khÈu ®¹t ®­îc yªu cÇu cao nhÊt cña kh¸ch hµng c¶ vÒ chÊt l­îng vµ mÉu m· DÞch vô , ph­¬ng ph¸p phôc vô kh¸ch hµng Cã mét phÇn mÒm tèt, gi¸ c¶ hîp lý ch­a ch¾c ®· thu hót ®­îc kh¸ch hµng nÕu nh­ c¸c dÞch vô , ph­¬ng ph¸p phôc vô kh¸c hµng kh«ng ®­îc quan t©m. T¹o lËp ®­îc uy tÝn , niÒm tin víi kh¸ch hµng lµ c¶ mét qu¸ tr×nh l©u dµi ®ßi hái cã sù kÕt hîp nhiÒu yÕu tè. Khi ®· cã ®­îc nã chóng ta cÇn biÕt gi÷ g×n vµ ph¸t huy ®Ó kh¼ng ®Þnh thªm lßng tin cho kh¸ch hµng. Trong viÖc kinh doanh xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp lu«n cè g¾ng t¹o ®­îc sù thuËn tiÖn trong thanh to¸n , trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn giao nhËn hµng hãa, hoµn thµnh ®óng thêi h¹n giao hµng, ®óng sè l­îng, chÊt l­îng hµng hãa trong hîp ®ång. Khi c«ng cuéc c¹nh tranh ngµy cµng khã kh¨n th× vÊn ®Ò nµy cµng ®­îc c¸c doanh nghiÖp coi träng, v× sè l­îng nhµ cung cÊp rÊt nhiÒu, nÕu chóng ta lµm mÊt niÒm tin cña kh¸ch hµng th× c¬ héi lµm l¹i lµ rÊt hiÕm v× kh¸ch hµng cã rÊt nhiÒu lùa chän kh¸c nhau. NghÖ thuËt b¸n hµng cña c¸c doanh nghiÖp ®· rÊt tiÕn bé so víi nh÷ng n¨m tr­íc ®©y. C¸c doanh nghiÖp ®ang tõng b­íc x©y dùng ®éi ngò b¸n hµng vµ tiÕp thÞ cã kü n¨ng cao vµ thiÕt lËp kªnh ph©n phèi hµng trªn c¶ n­íc . MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong nh÷ng n¨m qua song yÕu tè ”nghÖ thuËt b¸n hµng” vÉn cßn yÕu so víi c¸c n­íc trong khu vùc . §éi ngò xóc tiÕn th­¬ng m¹i , tiÕp thÞ, hÖ thèng nh©n viªn b¸n hµng cßn yÕu vÒ chÊt l­îng vµ thiÕu vÒ sè l­îng. C¸c doanh nghiÖp ch­a thiÕt lËp ®­îc m¹ng l­íi trao ®æi th«ng tin , ®¹i diÖn th­¬ng m¹i trong khu vùc vµ ë c¸c n­íc . H¹n chÕ nµy ®· lµm ¶nh h­ëng rÊt lín tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp , ®Õn kh¶ n¨ng ph¶n øng nhanh , kh¶ n¨ng xoay chiÒu nhanh t×nh thÔ cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× thÕ c¸c doanh nghiÖp cÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy sao cho phï hîp vµ nhanh chãng. C¸c vÊn ®Ò kh¸c Bªn c¹nh c¸c vÊn ®Ò trªn, c¸c doanh nghiÖp còng quan t©m tíi viÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc vµ c«ng t¸c vËn chuyÓn hµng hãa. C¸c doanh nghiÖp lu«n chÊn chØnh trong c«ng t¸c qu¶n lý nh»m t¹o ra bé m¸y tæ chøc gän nhÑ, hîp lý nªn ®· gi¶m ®­îc nh÷ng chi phÝ qu¶n lý kh«ng cÇn thiÕt. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp còng lu«n nhanh chãng, kÞp thêi trong c«ng t¸c vËn chuyÓn , tr¸nh rñi ro trong qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn , ®¶m b¶o giao hµng ®óng thêi gian. 2.2.4: C¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña Thµnh phè Hµ Néi trong thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm C¬ chÕ: * C¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu phÇn mÒm + Tr×nh tù thùc hiÖn xuÊt khÈu phÇn mÒm: - Thµnh lËp c«ng ty theo luËt C«ng ty. - §¨ng ký më tµi kho¶n th­êng xuyªn (Permanent Account Number – PAN) t¹i c¬ quan thuÕ (The Income Tax Department). - §¨ng ký lµ §¬n vÞ s¶n xuÊt. -§¨ng ký m· XuÊt nhËp khÈu (Import Export Code) sau khi nhËn ®­îc Tµi kho¶n th­êng xuyªn (PAN). - §¨ng ký víi C¬ quan h¶i quan. - Thùc hiÖn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. + C¬ chÕ nhËp khÈu phÇn mÒm: Cho phÐp nhËp khÈu hµng cò (Import Of Second hand Capital Goods Also Permitted). * Thñ tôc xuÊt nhËp khÈu BÊt cø nhµ xuÊt khÈu hµng ho¸ hoÆc phÇn mÒm d­íi d¹ng h÷u h×nh hoÆc th«ng qua bÊt cø h×nh thøc nµo kÓ c¶ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ra khái Hµ Néi ph¶i cung cÊp cho c¸c c¬ quan qu¶n lý b¶n kª khai hµng ho¸ víi ®Çy ®ñ c¸c chi tiÕt mét c¸ch ®óng ®¾n vµ trung thùc bao gåm gi¸ trÞ toµn bé hµng ho¸ hoÆc phÇn mÒm xuÊt khÈu. * Ph­¬ng thøc thanh to¸n vµ lËp ho¸ ®¬n Víi c¸c hîp ®ång dµi h¹n giao hµng nhiÒu lÇn qua viÖc truyÒn m¹ng, ng­êi xuÊt khÈu ph¶i ®Þnh kú lËp chøng tõ yªu cÇu kh¸ch hµng n­íc ngoµi thanh to¸n. VÝ dô: Ýt nhÊt trong vßng 1 th¸ng hoÆc sau mét thêi h¹n nµo ®ã ®­îc ghi trong hîp ®ång… Víi hîp ®ång mét lÇn ph¶i lËp ho¸ ®¬n ®ßi tiÒn trong vßng 15 ngµy kÓ tõ ngµy truyÒn m¹ng. §¬n vÞ xuÊt khÈu ph¶i tr×nh Form SOFTEX cho c¬ quan chøc chÝnh phñ ®Ó ®Þnh gi¸/ x¸c nhËn chËm nhÊt lµ 30 ngµy kÓ tõ ngµy cña ho¸ ®¬n tr­íc ®©y. * Quy ®Þnh vÒ viÖc thanh to¸n Tæng gi¸ trÞ phÇn mÒm xuÊt khÈu nh­ ®­îc nªu trong Form SOFTEX hoÆc ®­îc chøng thùc bëi Quan chøc chÝnh phñ ph¶i ®­îc thanh to¸n ®óng h¹n hoÆc trong vong 180 ngµy kÓ tõ ngµy ghi trªn ho¸ ®¬n nh­ng sÏ lÊy ngµy nµo ®Õn tr­íc. * ViÖc xuÊt nhËp khÈu phÇn mÒm: + Ph¶i theo Form SOXTEX (nh­ h×nh thøc giÊy phÐp xuÊt khÈu). + C¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt phÇn mÒm nªn ®­îc miÔn thuÕ xuÊt khÈu. + Ph¶i ®ãng thuÕ VAT khi nhËp khÈu. * Ph¹m vi ®iÒu chØnh vµ ®èi t­îng ¸p dông Quy ®Þnh mét sè chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong Thµnh phè thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ng­êi ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi vµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi ®Çu t­ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ lµm dÞch vô phÇn mÒm t¹i Hµ Néi (gäi t¾t lµ doanh nghiÖp phÇn mÒm). KhuyÕn khÝch vµ ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ dÞch vô phÇn mÒm. ChÝnh s¸ch: * ThuÕ suÊt vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi vµ doanh nghiÖp phÇn mÒm n­íc ngoµi ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn Thµnh phè kh«ng thuéc ®èi t­îng ®iÒu chØnh cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam còng nh­ cña Thµnh phè. §­îc h­ëng thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp víi c¸c møc sau: + ThuÕ suÊt 25%. + ThuÕ suÊt 20% ®èi víi doanh nghiÖp ®Çu t­ ë ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi khã kh¨n. + ThuÕ suÊt 15% ®èi víi doanh nghiÖp ®Çu t­ ë ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n. Doanh nghiÖp phÇn mÒm thuéc ®èi t­îng ®iÒu chØnh cña LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®­îc h­ëng thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 10%. Ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi ®Çu t­ vÒ Hµ Néi trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp phÇn mÒm theo LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi, nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp phÇn mÒm ®­îc h­ëng thuÕ suÊt thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi ®èi víi thu nhËp tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ dÞch vô phÇn mÒm. * MiÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Doanh nghiÖp phÇn mÒm ®­îc miÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trong thêi gian bèn n¨m kÓ tõ khi cã thu nhËp chÞu thuÕ vµ kh«ng ph¶i nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp bæ sung ®èi víi thu nhËp do ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ dÞch vô phÇn mÒm. * ThuÕ thu nhËp víi ng­êi cã thu nhËp cao Ng­êi lao ®éng chuyªn nghiÖp lµ ng­êi ViÖt Nam trùc tiÕp tham gia c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ dÞch vô phÇn mÒm ®­îc ¸p dông møc khëi ®iÓm chÞu thuÕ vµ møc luü tiÕn nh­ quy ®Þnh ®èi víi ng­êi n­íc ngoµi. * ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng S¶n phÈm vµ dÞch vô phÇn mÒm ®­îc h­ëng ­u ®·i cao nhÊt vÒ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. * ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu MiÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nguyªn vËt liÖu phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm phÇn mÒm mµ Hµ Néi ch­a s¶n xuÊt ®­îc. Ban Khoa hoc, C«ng nghÖ vµ m«i tr­êng ban hµnh danh môc nguyªn vËt liÖu phôc vô cho sanr xuÊt s¶n phÈm phÇn mÒm mµ Hµ Néi ®· s¶n xuÊt ®­îc ®Ó lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh ­u ®·i vÒ thuÕ nhËp khÈu. Danh môc nµy ®­îc ®iÒu chØnh ®Þnh kú hµng n¨m. * B¶o hé quyÒn t¸c gi¶ ®èi víi phÇn mÒm Rµ so¸t c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt hiÖn hµnh ®Ó ban hµnh theo thÈm quyÒn hoÆc tr×nh c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt liªn quan ®Õn viÖc b¶o hé quyÒn t¸c gi¶ ®èi víi s¶n phÈm phÇn mÒm; t¨ng c­êng kh¶ n¨ng hiÖu qu¶ h¹t ®éng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ thùc thi quyÒn t¸c gi¶ ®èi víi phÇn mÒm. * §µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc C¸c tæ chøc c¸ nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc thµnh lËp c¸c c¬ së ®µo t¹o vÒ c«ng nghÖ th«ng tin, c¸c c¬ së nµy ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i ®èi víi c¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o c«ng nghÖ th«ng tin nh­ ®èi víi doanh nghiÖp phÇn mÒm. Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o chñ tr× phèi hîp víi bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng. Tæng côc B­u ®iÖn vµ c¸c Bé ngµnh cã liªn quan ban hµnh c¸c kÕ ho¹ch triÓn khai viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®¸p øng yªu cÇu x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm vµ dù ¸n Internet t¹i c¸c c¬ së ®µo t¹o. * T¹o c¬ së h¹ tÇng viÔn th«ng thuËn lîi Ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch quy ®Þnh cô thÓ nh»m ®¶m b¶o thóc ®Èy m«i tr­êng c¹nh tranh, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp phÇn mÒm tham gia c¸c ho¹t ®éng dÞch vô viÔn th«ng vµ Internet cho ng­êi sö dông víi tèc ®é vµ chÊt l­îng cao, gi¸ c­íc thËp h¬n hoÆc t­¬ng ®­¬ng so víi c¸c trong khu vùc; cho phÐp c¸c khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm tËp trung ®­îc kÕt nèi cæng Internet riªng víi hÖ thèng Internet quèc tÕ ®Ó tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm trong khu vùc nµy vµ c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ®¨ng ký dÞch vô Internet qua c¸c khu nµy cã thÓ sö dông ®Çy ®ñ vµ dÔ dµng c¸c dÞch vô Internet theo gi¸ c¹nh tranh víi c¸c n¬i trong khu vùc. * XuÊt b¶n vµ kiÓm tra xuÊt, nhËp khÈu phÇn mÒm Phèi hîp víi c¸c Bé ngµnh cã liªn quan h­íng dÉn, c¶i tiÕn thñ tôc ®Ó viÖc xuÊt b¶n, xuÊt nhËp khÈu phÇn mÒm ®Æc biÖt lµ ch­¬ng tr×nh tµi liÖu m« t¶ ch­¬ng tr×nh vµ tµi liÖu hç trî ®­îc thùc hiÖn nhan chãng kh«ng g©y phiÒn hµ, ¸ch t¾c. thiÖt h¹i cho tæ chøc c¸ nh©n cã quyÒn lîi Ých liªn quan; ®ång thêi ph¶i cã biÖn ph¸p toµn diÖn ®ång bé ®Ó ng¨n chÆn nh÷ng hµnh vi lîi dông g©y ¶nh h­ëng ®Õn an ninh quèc gia vµ viÖc gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. 2.3: §¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi Trong nh÷ng n¨m qua c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu phÇn mÒm cña Hµ Néi thùc hiÖn kinh doanh ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng mõng, kh¸ch hµng cã xu h­íng t¨ng lªn. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu cña Hµ Néi chñ yÕu lµ xuÊt khÈu trùc tiÖp, liªn doanh víi c¸c ®¬n vÞ ®Ó s¶n xuÊt vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c t×m kiÕm thÞ tr­êng, c¸c nhãm mÆt hµng chñ yÕu lµ phÇn mÒm vÒ y tÕ, gi¸o dôc… Trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu trªn th× cã xu h­íng t¨ng lªn nhiÒu v× c¸c c«ng ty ®éc quyÒn vÒ phÇn mÒm. B»ng sù tranh thñ mäi nguån vèn vµ sù hç trî cña c¸c ®èi t¸c trong lÜnh vùc phÇn mÒm, c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi kh«ng ngõng ®æi míi trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ, thay thÕ c¸c thiÕt bÞ cò lac hËu vµ l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. ChÝnh v× vËy mµ chÊt l­îng c¸c phÇn mÒm ®­îc n©ng cao, tõng b­íc ®¸p øng chung vÒ nhu cÇu thÞ tr­êng. Trong thùc tÕ khi tiÕn hµnh hoËt ®éng kinh doanh xuÊt khÈu, ng­êi ta ph¶i chó ý ®Õn t­¬ng quan gi÷a tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc ®­îc c«ng bè trªn thÞ tr­êng vµ tû gi¸ hµng xuÊt khÈu. Tû gi¸ xuÊt khÈu lµ sè néi tÖ ph¶i bá ra ®Ó mét ®¬n vÞ ngo¹i tÖ. Khi nhµ s¶n xuÊt hoµn thµnh thñ tôc giao hµng, sÏ thùc hiÖn thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ. Sè l­îng ngo¹i tÖ thu vÒ lµ gi¸ trÞ cña hîp ®ång xuÊt khÈu ggäi lµ doanh thu cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Tû träng nép ng©ns s¸ch tæng l·i gép qua c¸c n¨m 2006, 2007, 2008 t­¬ngg øng lµ 25,2%; 28,4%; 29,7% trung b×nh lµ 27,8%. Tû träng lîi nhuËn sau thuÕ trong tæng lîi nhuËn t­¬ng øng lµ 87.3%; 72,5%; 73,4% trung b×nh lµ 76,4%. Nh÷ng con sè trªn ®©y cho thÊy møc ®é nghiªm chØnh chÊp hµnh nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch cña Hµ Néi cña c¸c doanh nghiÖp. Trong thêi gian võa qua ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp t­¬ng ®èi æn ®Þnh, lu«n ®¶m b¶o nghÜa vô ®Çy ®ñ víi c¸c quy ®Þnh cña thµnh phè. ChØ tiªu N¨m Tæng chi phÝ Lîi nhuËn tr­íc thuÕ Lîi nhuËn sau thuÕ 2005 85,135 3,768 14,197 2006 165,942 6,729 16,594 2007 200,317 7,443 261,28 2008 240,827 8,497 297,41 (Nguån: Ch­¬ng 3 Ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi 3.1: Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi 3.1.1: C¬ héi vµ th¸ch thøc trong xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi *C¬ héi: Ngµnh C«ng nghÖ th«ng tin cña thÕ giíi ®ang ë giai ®o¹n håi phôc vµ ph¸t triÓn nhanh chãng. T¹i c¸c thÞ tr­êng C«ng nghÖ th«ng tin lín cña thÕ giíi nh­ Mü, B¾c ¢u vµ NhËt B¶n xu thÕ sö dông nh©n lùc tõ nhµ cung cÊp n­íc ngoµi ®Ó gia c«ng phÇn mÒm ®ang t¨ng m¹nh. Dù ®o¸n ®Õn n¨m 2015, nhu cÇu tuyÓn dông chuyªn viªn C«ng nghª th«ng tin trªn toµn cÇu sÏ lµ h¬n 4 triÖu ng­êi, trong khi c¸c nhµ cung cÊp chÝnh nh­ Ên ®é , AiLen còng chØ cã kh¶ n¨ng cung cÊp tèi ®a lµ 70%. Trung Quèc ®­îc coi lµ thÞ tr­êng c¹nh tranh tiÒm n¨ng nh­ng thùc tÕ th× nhu cÇu néi ®Þa cña Trung Quèc rÊt lín nªn mét sè l­îng lín nh©n lùc giái cña Trung Quèc sÏ bÞ hót vµo thÞ tr­êng néi ®Þa. Thªm vµo ®ã gi¸ nh©n lùc C«ng nghÖ th«ng tin t¹i c¸c thÞ tr­êng Ên ®é , AiLen ®ang t¨ng cao trong khi gi¸ nh©n c«ng C«ng nghÖ th«ng tin ë ViÖt Nam rÊt thÊp. Nh­ vËy thÞ tr­êng gia c«ng phÇn mÒm cßn rÊt nhiÒu lín. N¹n khñng bè vµ bÊt æn vÒ an ninh chÝnh trÞ ë nhiÒu khu vùc trªn thÕ giíi khiÕn cho c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia vµ c¸c c«ng ty C«ng nghÖ th«ng tin lín ë Ên ®é , AiLen, Hµn Quèc, §µi Loan, Philipine Indonexia v.v… ®ang cè g¾ng d·n bít c¸c trung t©m ph¸t triÓn phÇn mÒm sang nh÷ng n¬i cã ®é æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ ®Ó gi¶m bít thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra. Hµ Néi ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng thµnh phè cã t×nh h×nh an ninh vµ chÝnh trÞ æn ®Þnh, l¹i lµ Thñ ®« cña ViÖt Nam vµ n»m gÇn gòi víi c¸c c­êng quèc vÒ gia c«ng phÇn mÒm nh­ Ên ®é, Hµn Quèc, §µi Loan, Philipine…nªn sÏ lµ mét ®Þa ®iÓm lý t­ëng ®Ó ®ãn nhËn c¬ héi nµy. Hµ Néi lµ mét trong c¸c thµnh phè cña ViÖt Nam cã céng ®ång ng­êi ViÖt KiÒu ®ang sèng vµ lµm viÖc t¹i n­íc ngoµi, vµ rÊt nhiÒu ng­êi trong sè hä lµ c¸c chuyªn gia cao cÊp trong lÜnh vùc ph¸t triÓn phÇn mÒm. NÕu khai th¸c ®­îc lùc l­îng nµy th× ®©y sÏ lµ mét nguån lùc rÊt lín cho viÖc gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm Hµ Néi. Thµnh phè cã thÓ kªu gäi c¸c ViÖt kiÒu t¹i nh÷ng n­íc ph¸t triÓn. *Th¸ch thøc: Mét th¸ch thøc lín mµ c«ng nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi ph¶i ®­¬ng ®Çu lµ sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ víi Trung Quèc. MÆc dï nÒn C«ng nghiÖp phÇn mÒm Trung Quèc ®­îc ®Þnh h­íng phôc vô thÞ tr­êng néi ®Þa nh­ng n­íc nµy ®ang næi lªn nh­ lµ mét ®iÓm ®Õn quan träng cho c¸c nhµ t×m kiÕm ®èi t¸c gia c«ng phÇn mÒm. HiÖn Trung Quèc ®ang cã nh÷ng b­íc tiÕn m¹nh mÏ vµ nhanh chãng trong viÖc x©y dùng c«ng nghiÖp phÇn mÒm theo h­íng gia c«ng xuÊt khÈu. Trung Quèc cã thÓ c¹nh tranh víi ViÖt Nam nãi chung vµ Hµ Néi nãi riªng c¶ vÒ chÊt l­îng lao ®éng lÉn gi¸ c¶ vµ chi phÝ thÊp. C«ng nghiÖp phÇn mÒm lµ mét ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn rÊt nhanh, vßng ®êi c«ng nghÖ ng¾n, cÇn chi phÝ ®Çu t­ lín cho viÖc ®µo t¹o cËp nhËt c«ng nghÖ, Marketing t×m kiÕm më réng thÞ tr­êng. ViÖc më v¨n phßng ®¹i diÖn ë mét quèc gia nh­ Mü, NhËt B¶n lµ rÊt ®¾t ®á. Trong khi ®ã ngµnh C«ng nghiÖp phÇn mÒm cña Hµ Néi l¹i cßn rÊt non trÎ, yÕu vÒ nguån lùc, thiÕu vÒ kinh nghiÖm. §ã lµ nh÷ng th¸ch thøc vµ m¹o hiÓm kh«ng nhá cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi muèn tham gia thÞ tr­êng quèc tÕ. Mét th¸ch thøc n÷a còng cã thÓ x¶y lµ viÖc c¸c phÇn mÒm cã thÓ trë chuÈn ho¸ vµ sÏ chØ cßn lµ s¶n phÈm ®éc quyÒn cña mét sè tËp ®oµn vµ c«ng ty C«ng nghÖ th«ng tin lín trªn thÕ giíi. Trong tr­êng hîp nµy viÖc ph¸t C«ng nghÖ phÇn mÒm theo ®Þnh h­íng xuÊt khÈu sÏ gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n 3.1.2: Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt phÇn mÒm Môc tiªu cña Hµ Néi lµ ph¸t triÓn vµ ®­a thµnh phè trë thµnh trung t©m, mòi nhän cña c¶ n­íc vÒ xuÊt khÈu C«ng nghÖ, tho¶ m·n ngµy cµng cao nhu cÇu sö dông trong n­íc; t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi d©n, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. §¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng, hiÖu qu¶ trªn c¬ së c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, qu¶n lý hÖ thèng chÊt l­îng, qu¶n lý lao ®éng vµ m«i tr­êng theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Môc tiªu ®­îc c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi ®Ò ra xuÊt khÈu ®¹t 150 tû ®ång. Trong khi ®ã kÕt thóc 3 th¸ng ®Çu n¨m c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu phÇn mÒm Hµ Néi ®· ®¹t gi¸ trÞ 43,5 tû ®ång; thu nhËp b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng lµm viÖc cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ®¹t 15 triÖu/th¸ng. Trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m c¸c doanh nghiÖo phÇn mÒm ®· kh«ng ngõng ®Çu t­ c¸c trang thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh C«ng nghiÖp phÇn mÒm. C¸c doanh nghiÖp ®· m¹nh d¹n më c¸c chi nh¸nh cña c«ng ty ra n­íc ngoµi vµ tuyÓn nh÷ng lËp tr×nh viªn cã tay nghÒ cao vµo lµm viÖc nh»m n©ng cao tr×nh ®é vµ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Ph¸t triÓn theo h­íng chuyªn m«n ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®¶m b¶o t¨ng tr­ëng nhanh, æn ®Þnh, bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶; ph¸t triÓn tèi ®a thÞ tr­êng néi ®Þa ®ång thêi víi viÖc më réng xuÊt khÈu, lÊy xuÊt khÈu lµm môc tiªu cho xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp Haf Néi. Ph¸t triÓn ®Çu t­ theo h­íng chuyªn m«n ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nh»m t¹o ra b­íc nh¶y vät vÒ chÊt vµ l­îng cña s¶n phÈm. §Ó vv­ît qua ®­îc trë ng¹i nµy th× ngay tõ b©y giê ph¶i ®Èy m¹nh s¶n xuÊt ®¼ng cÊp cã hµm l­îng gi¸ trÞ t¨ng cao nhanh h¬n n÷a viÖc th©m nhËp më réng thÞ tr­êng, t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cho x· héi vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, héi nhËp v÷ng ch¾c kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Víi tinh thÇn ng­êi d©n ViÖt Nam “Tù lùc tù c­êng” c¸c Doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi ngµy cµng ph¸t triÓn lín m¹nh. Víi sù nh¹y bÐn linh ho¹t trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh vµ sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña bé m¸y s¶n xuÊt ®· gióp c¸c Doanh nghiÖp hoµ nhËp víi nhÞp ®é ph¸t triÓn chung cïng ®Êt n­íc. 3.1.3: Ph­¬ng h­íng xuÊt khÈu phÇn mÒm Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi ®Òu ®­îc ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh mét c¸ch kÞp thêi, ®Çy ®ñ, ®óng ®èi t­îng vµ theo tr×nh tù thêi gian. C¸c doanh nghiÖp liªn tôc ®Çu t­ më réng thÞ tr­êng s¶n xuÊt, ®æi míi thiÕt bÞ vµ d©y chuyÒn ®ång bé ®Ó s¶n xuÊt nh­ng còng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu xuÊt khÈu ngµy cµng cao, xuÊt khÈu ®¹t kim ng¹ch cao nh­ng còng chñ yÕu lµ gia c«ng cho c¸c C«ng ty n­íc ngoµi. C¸c doanh nghiÖp ®ang phÊn ®Êu ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt ®Ó t¨ng thu nhËp vµ viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, qu¶ng b¸ vÒ th­¬ng hiÖu cña m×nh ®Ó tÊt c¶ mäi ng­êi biÕt ®Õn s¶n phÈm cña m×nh. Thùc hiÖn lé tr×nh gi¶m chi phÝ vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ban hµnh ®Þnh møc tiªu hao phÕ liÖu. Qu¶n lý chÆt chÏ tiªu hao vËt t­ vµ ®Þnh møc s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp. Tr­íc nh÷ng khã kh¨n chång chÊt, cÇn ph¸t huy khÝ thÕ thi ®ua trong c¸c doanh nghiÖp, ®Èy m¹nh ®Çu t­ ®Ó cã c«ng nghÖ, n¨ng suÊt cao h¬n. s¶n xuÊt ®­îc s¾p xÖp l¹i, bè trÝ c¸c c«ng nghÖ ®ång bé ®Ó bï ®¾p chi phÝ ®Çu vµo, tËn dông c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÒ XuÊt khÈu phÇn mÒm. 3.2: BiÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp Hµ Néi 3.2.1: Thu hót đầu tư trực tiếp của nước ngoài (FDI) vµo xuÊt khÈu phÇn mÒm Sù ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Æc biÖt lµ cña c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia, ¶nh h­ëng rÊt lín nÕu kh«ng nãi lµ quyÕt ®Þnh cho sù thµnh c«ng cña viÖc xuÊt khÈu phÇn mÒm t¹i nhiÒu c­êng quèc xuÊt khÈu phÇn mÒm trªn thÕ giíi. HiÖn Hµ Néi ®ang cã nhiÒu c¬ héi ®Ó thu hót c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Çu t­ më c¸c trung t©m ph¸t triÓn gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu. Sù æn ®Þnh vÒ an ninh vµ chÝnh trÞ lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cÇn thiÕt, tuy nhiªn ViÖt Nam cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ®ång bé vµ c¸c biÖn ph¸p m¹nh h¬n n÷a cã thÓ tËn dông ®­îc c¬ héi nµy. 3.2.2: Ph¸t triÓn vµ n©ng cao tr×nh ®é lùc l­îng lao ®éng phÇn mÒm ViÖc ph¸t triÓn vµ n©ng cao tr×nh ®é nguån nh©n lùc lµ vÊn ®Ò cèt yÕu nh»m thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo C«ng nghÖ phÇn mÒm còng nh­ ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm cÇn cã c¸c biÖn ph¸p cô thÓ vµ cã quyÕt t©m cao cña Uû Ban Nh©n D©n thµnh phè vµ c¸c bé phËn ngµnh. VÒ mÆt ®µo t¹o chÝnh quy trong c¸c tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng cña Bé Gi¸o Dôc cÇn cã kÕ ho¹ch ®Ó ®­a TiÕng Anh vµo gi¶ng d¹y vµ häc tËp trong c¸c khoa C«ng nghÖ th«ng tin cµng sím cµng tèt, tr­íc m¾t cã thÓ thùc hiÖn thÝ ®iÓm ë mét sè tr­êng trong thµnh phè sau ®ã cã thÓ nh©n réng dÇn ra. CÇn liªn tôc cËp nhËt, ®æi míi ch­¬ng tr×nh, t¨ng sè m«n còng nh­ thêi l­îng häc chuyªn m«n, lo¹i bá c¸c m«n häc l¹c hËu; liªn kÕt thuª gi¸o viªn tõ c¸c viÖn nghiªn cøu, tõ c¸c c«ng ty phÇn mÒm vµ c¶ c¸c chuyªn gia n­íc ngoµi vµo ®Ó gi¶ng d¹y; trang bÞ thªm c¬ së vËt chÊt phôc vô cho thùc hµnh (m¸y tÝnh, m¹ng l­íi, ®­êng truyÒn Internet,v.v…)… Ngoµi ra Thµnh phè còng cÇn cho phÐp thµnh lËp mét sè tr­êng ®¹i häc chuyªn vÒ C«ng nghÖ th«ng tin cã chÊt l­îng cao trùc thuéc bé ngµnh chuyªn m«n cña thµnh phè qu¶n lý; më réng c¬ chÕ cho phÐp c¸c tr­êng ®¹i häc n­íc ngoµi më tr­êng ®¹i häc C«ng nghÖ th«ng tin t¹i ViÖt Nam. §èi víi lo¹i h×nh ®µo t¹o phi chÝnh quy vÒ C«ng nghÖ th«ng tin do c¸c doanh nghiÖp hoÆc c¸c trung t©m ®µo t¹o nghÒ liªn kÕt víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Ó ®µo t¹o, Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî. Cã thÓ më thªm c¸c trung t©m ®µo t¹o theo m« h×nh trung t©m ®µo t¹o kü s­ C«ng nghÖ th«ng tin theo chuÈn NhËt B¶n. LËp quü ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nh©n lùc phÇn mÒm trong ®ã 50% lµ ng©n s¸ch cña Thµnh phè vµ 50% do c¸c doanh nghiÖp ®ãng gãp nh»m cung cÊp c¸c kho¸ ®µo t¹o n©ng cao vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp. Hµ Néi còng cÇn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng ®­a c¸c c¸n bé phÇn mÒm ra häc tËp vµ lµm viÖc ë n­íc ngoµi. Kinh nghiÖm ë nhiÒu n­íc cho thÊy chÝnh lùc l­îng nµy sÏ lµ nh÷ng nh©n tè rÊt quan träng cho viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm. §ång thêi viÖc ®­a c¸c lao ®éng phÇn mÒm ra lµm viÖc ë n­íc ngoµi theo tæ chøc còng cã thÓ ®em l¹i mét nguån thu kh«ng nhá. Thµnh phè còng cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî xuÊt khÈu xuÊt khÈu lao ®éng phÇn mÒm, cÇn cã sù hîp t¸c cña Thµnh phè víi c¸c quèc gia cã nhu cÇu nhËp khÈu lao ®éng phÇn mÒm nh»m ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc xin cÊp VISA cho lao ®éng phÇn mÒm. Hµ Néi còng cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ®Ó thu hót c¸c chuyªn gia phÇn mÒm vÒ lµm viÖc vµ më doanh nghiÖp ho¹t ®éng t¹i Thµnh phè. 3.2.3: Hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý cho C«ng nghÖ phÇn mÒm Ngoµi viÖc x©y dùng hµnh lang ph¸p lý cho vÞªc trao ®æi th­¬ng m¹i t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc xuÊt khÈu phÇn mÒm, Hµ Néi cßn ph¶i rÊt chó träng ®Õn viÖc thùc thi luËt b¶n quyÒn cho c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm. ViÖc thùc thi nghiªm chØnh c¸c luËt vÒ b¶n quyÒn mét mÆt sÏ thóc ®Èy nÒn c«ng nghiÖp phÇn mÒm cña Hµ Néi ph¸t triÓn, mÆt kh¸c sÏ t¹o mét m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh cho c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo c«ng nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi. C¸c c«ng ty n­íc ngoµi sÏ kh«ng cßn e ng¹i khi thuª c¸c c«ng ty phÇn mÒm cña Hµ Néi lµm gia c«ng phÇn mÒm. 3.2.4: Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng viÔn th«ng C¸c c«ng ty phÇn mÒm, ®Æc biÖt la c¸c c«ng ty lµm gia c«ng vµ s¶n xuÊt phÇn mÒm xuÊt khÈu cã nh÷ng yªu cÇu rÊt cao vÒ dÞch vô ViÔn th«ng qua Internet. §­êng truyÒn Internet ph¶i cã b¨ng th«ng réng vµ ®é tin cËy cao nh»m cho nhiÒu chuyªn gia phÇn mÒm tõ nhiÒu quèc gia cã thÓ ®ång thêi lµm viÖc Online trªn cïng mét s¶n phÈm. ViÖc t¶i c¸c file d÷ liÖu lín tõ Internet còng lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu th­êng xuyªn. Do vËy cÇn tiÕp tôc ®Çu t­ vµ n©ng cao b¨ng th«ng réng vµ chÊt l­îng dÞch vô cho c¬ së h¹ tÇng ViÔn th«ng Internet, ®Æc biÖt cÇn cã c¸c ­u tiªn vÒ c¬ së h¹ tÇng th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm. 3.2.5: Hç trî t×m kiÕm, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn thÞ tr­ênÔó©t khÈu phÇn mÒm Hµ Néi cÇn ph¶i cã mét chiÕn l­îc Marketing mang tÇm cì quèc gia cho nÒn c«ng nghiÖp phÇn mÒm. §¹i bé phËn c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm lµ c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. C«ng viÖc t×m hiÓu thÞ tr­êng ë mét n­íc kh¸c, tiÕp thÞ vµ qu¶ng b¸ cho s¶n phÈm phÇn mÒm ë n­íc ngoµi lµ qu¸ søc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy. Hµ Néi cÇn cÇn ®Çu t­ vµ tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh nh»m hç trî c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc rÊt khã kh¨n nµy. Cã thÓ lËp mét quü nghiªn cøu vµ hç trî qu¶ng b¸, tiÕp thÞ ph¸t triÓn thÞ tr­êng cho c¸c doanh nghiÖp trong ®ã Thµnh phè ®Çu t­ ban ®Çu 50% cßn 50% sÏ trÝch tõ doanh thu cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm. CÇn thiÕt ph¶i tæ chøc c¸c héi th¶o, héi nghÞ tuyªn truyÒn trong vµ ngoµi n­íc vÒ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, c¸c kÕ ho¹ch vµ c¸c thµnh tùu cña c«ng nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi ®Ó x©y dùng mét h×nh ¶nh vÒ C«ng nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. CÇn lËp c¸c uû ban hîp t¸c vÒ C«ng nghÖ th«ng tin vµ s¶n xuÊt phÇn mÒm víi c¸c thÞ tr­êng chiÕn l­îc nh­ B¾c Mü, EU vµ NhËt B¶n ®Ó nhËn nh÷ng hîp ®ång ph©n phèi l¹i cho doanh nghiÖp. ViÖc ph¸t huy vai trß cña c¸c hiÖp héi phÇn mÒm vµ c¸c héi tin häc lµ mét ®iÓm rÊt quan träng. C¸c hiÖp héi cã nhiÖm vô liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¶ khèi, tæ chøc giíi thiÖu víi thÕ giíi vÒ C«ng nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi th«ng qua héi th¶o, héi nghÞ vµ c¸c mèi liªn hÖ víi c¸c hiÖp héi t­¬ng øng ë c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. 3.3: KiÕn nghÞ 3.3.1: §èi víi ChÝnh phñ, Nhµ n­íc N©ng cao vai trß cña ChÝnh phñ trong viÖc ®Þnh h­íng vµ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. §­a ra nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch hç trî, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng. Nªn t¨ng ng©n s¸ch Thµnh phè cho ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, x©y dùng ®­îc hÖ thèng thu thËp th«ng tin vÒ c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña Hµ Néi vµ cung cÊp mét c¸ch nhanh chãng, kÞp thêi cho doanh nghäªp, gióp ®ì doanh nghiÖp n¾m b¾t ®­îc c¬ héi kinh doanh. TiÕp tôc ban hµnh c¸c khu«n khæ ph¸p lý cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö, cã c¸c biÖn ph¸p hç trî vµ b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng khi thùc hiÖn giao ®Þch ®iÖn tö. Hoµn thiÖn hÖ thèng phÊp luËt nãi chung vµ hÖ thèng ph¸p luËt vÒ h¶i quan nãi riªng, cã sù ®ång bé vÒ hÖ thèng ph¸p luËt víi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. ¸p dông hai quan ®iÖn tö mét c¸ch réng r·i trong c¶ n­íc còng nh­ toµn Hµ Néi. Nh»m tiÕt kiÖm thêi gian, chi phÝ, h¹n chÕ ®­îc t×nh tr¹ng tham nhòng. TiÕp tôc thùc hiÖn chÕ ®é tù khai thuÕ, x©y dùng hÖ thèng thu thuÕ minh b¹ch, ®¬n gi¶n, tiÕp tôc thùc hiÖn rµ so¸t hÖ thèng ph¸p luËt vÒ thuÕ ®Ó h¹n chÕ nh÷ng kÏ hë cã thÓ bÞ lîi dông khi thùc thi ph¸p luËt vÒ thuÕ. 3.3.2: §èi víi Bé c«ng th­¬ng vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan * Bé c«ng th­¬ng: + Cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu cho doanh nghiÖp. C¸c th«ng tin nµy cÇn ®­îc cËp nhËt th­êng xuyªn theo tõng mÆt hµng, tõng thÞ tr­êng. §¶m b¶o sù c«ng b»ng, minh b¹ch trong viÖc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu, cÊp h¹n ng¹ch. + T¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ®­îc tham gia c¸c héi chî, triÓn l·m quèc tÕ ®Ó t×m kiÕm c¬ héi kinh doanh. Th«ng tin vÒ c¸c héi chî triÓn l·m ph¶i ®¶m b¶o ®Õn ®­îc víi tÊt c¶ doanh nghiÖp th«ng qua nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau (phæ biÕn nhÊt, nhanh nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt lµ th«ng qua Website cña Bé). *HÖ thèng ng©n hµng: t¨ng c­êng kh¶ n¨ng cung cÊp tÝn dông ng©n hµng cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu phÇn mÒm. C¸c doanh nghiÖp th­êng gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc vay vèn ®Çu t­ ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt. B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ huy ®éng vèn ®Ó ®Çu t­ mµ cÇn cã sù hç trî cña hÖ thèng ng©n hµng gióp doanh nghiÖp cã thÓ vay vèn víi l·I suÊt ph¶I ch¨ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. HÖ thèng ng©n hµng còng cÇn hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ thanh to¸n, ®Èy m¹nh thùc hiÖn c¸c dÞch vô ng©n hµng ®iÖn tö, cã sù kÕt nèi gi÷a c¸c ng©n hµng nh»m rót ng¾n thêi gian thanh to¸n. *C¬ quan h¶i quan: Xo¸ bá nh÷ng quy ®Þnh ®· trë nªn l¹c hËu, ®¬n gi¶n ho¸ h¬n n÷a thñ tôc h¶i quan, gi¶m thiÓu giÊy tê, thñ tôc hµnh chÝnh tring kª khai lµm thñ tôc xuÊt nhËp khÈu. ¸p dông h¶i quan ®iÖn tö réng r·i h¬n, rót ng¾n thêi gian tõ thñ tôc h¶i quan ®Õn lóc cã quyÕt ®Þnh th«ng quan 3.3.3: §èi víi Bé khoa häc vµ C«ng nghÖ + §Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng, x©y dùng hÖ thèng cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng vÒ c¸c quèc gia cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. + T¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp tham gia c¸c héi chî, triÓn l·m, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ký kÕt ®­îc nh÷ng hîp ®ång cã gi¸ trÞ lín. C¸c héi chî triÓn l·m do HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp XuÊt khÈu phÇn mÒm tæ chøc cÇn ®­îc c«ng bè réng r·i, phæ biÕn tíi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu phÇn mÒm. C¸c héi chî triÓn l·m quèc tÕ tæ chøc trªn thÕ giíi co liªn quan ®Õn C«ng nghÖ th«ng tin cÇn ®­îc th«ng b¸o kÞp thêi cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó doanh nghiÖp cã thêi gian chuÈn bÞ tham gia, cã c¬ héi giíi thiÖu doanh nghiÖp víi c¸c ®èi t¸c kh¸c. + C¸c chuyÕn th¨m vµ lµm viÖc cña c¸c tËp ®oµn phÇn mÒm t¹i ViÖt Nam nãi chung vµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm Hµ Néi nãi riªng chøng tá sù quan t©m cña c¸c tËp ®oµn ViÔn th«ng phÇn mÒm thÕ giíi tíi thÞ tr­êng C«ng nghÖ cña chóng ta. V× thÕ, cÇn ph¶i th«ng tin ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi vÒ c¸c sù kiÖn nµy tíi c¸c doanh nghiÖp ®­îc tiÕp xóc, t×m hiÓu vµ lam viÖc víi c¸c doanh nghiÖp ®ã. + Tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o, häc tËp kinh nghiÖm tõ n­íc ngoµi cho doanh nghiÖp. Cã chÝnh s¸ch khen th­ëng c¸c doanh nghiÖp cã thµnh tÝch xuÊt s¾c trong xuÊt khÈu, cã c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch doanh nghiÖp n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh. KÕt luËn Hµ Néi ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng thµnh phè cã tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm nh»m ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ ®Ó xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña Hµ Néi cã nhiÒu thuËn lîi nh­ ®­îc sù hç trî m¹nh mÏ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, n»m trong khu vùc rÊt n¨ng ®éng vÒ C«ng nghÖ th«ng tin, l¹i cã sù æn ®Þnh cao vÒ an ninh chÝnh trÞ gi¸ nh©n c«ng vµ chi phÝ thÊp vµ cã nhiÒu chuyªn gia ®ang lµm trong c¸c c«ng ty phÇn mÒm lín còng mong muèn quay vÒ lµm viÖc hoÆc ®Çu t­ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn thµnh phè còng cã nhiÒu ®iÓm yÕu ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm. §ã lµ kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo cßn yÕu, chÊt l­îng nguån nh©n lùc phÇn mÒm thÊp, n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp kÐm, c¬ së h¹ tÇng viÔn th«ng Internet cßn h¹n chÕ, ch­a cã kh¶ n¨ng tiÕp thÞ qu¶ng b¸ më réng thÞ tr­êng quèc tÕ vµ n¹n vi ph¹m b¶n quyÒn rÊt cao. Hµ Néi cßn cã nguy c¬ bÞ c¹nh tranh rÊt gay g¾t tõ c¸c n­íc trong khu vùc vµ ®Æc biÖt lµ tõ Trung Quèc. HiÖn nay Thµnh phè Hµ Néi ®ang cã nhiÒu c¬ héi ®Ó cã thÓ ®Èy m¹nh viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm nãi riªng. Tuy nhiªn ®Ó cã thÓ chíp ®­îc thêi c¬ nµy Thµnh Phè cÇn ph¶i cã sù nç lùc phÊn ®Êu ®ång bé cña c¶ ChÝnh phñ, c¸c c¬ quan qu¶n lý, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c hiÖp héi. Tµi liÖu tham kh¶o 1: Vietnam Competitiveness Intiative (VNCI), 2003, Software/ICT Cluster Strategy, B¸o c¸o, Vietnam 2: TrÇn Quèc Hïng; Héi th¶o HT2009 NÒn kinh tÕ míi toµn cÇu ho¸ vµ thö th¸ch ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn 3: ThÞ tr­êng lín – kh¶ n¨ng nhá, B¸o Lao §éng – ViÖt Nam 4:: 5: Gi¸o tr×nh Marketing th­¬ng m¹i - Tr­êng §¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n