Nghiên cứu tình hình áp dụng phương pháp học tập theo nhóm của sinh viên ngành y học dự phòng tại trường Đại học Y dược Huế

112 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 2 - tháng 04/2018 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP THEO NHÓM CỦA SINH VIÊN NGÀNH Y HỌC DỰ PHÒNG TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HUẾ Nguyễn Trường An, Ngô Văn Đồng, Nguyễn Minh Tú Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế Tóm tắt Đặt vấn đề: Học tập theo nhóm là một phương pháp học được khuyến khích áp dụng rộng rãi, nhất là đối với sinh viên. Nghiên cứu về tình hình áp dụng phương pháp học nhóm của sinh viên Trường Đại học Y Dược Huế nhằm đánh giá tình hình học tập theo nhóm và tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến hiệu quả phương pháp học tập theo nhóm. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô tả, cắt ngang trên 574 sinh viên ngành Y học Dự phòng. Kết quả: Có 35,0% sinh viên học nhóm hiệu quả, 65,0% học nhóm chưa có hiệu quả. Mức độ rất thành thạo thực hiện các kỹ năng trong học nhóm đang còn thấp, chủ yếu kỹ năng của sinh viên đang ở mức độ thành thạo và trung bình. Các yếu tố liên quan đến hiệu quả học nhóm là học lực, mức độ thường xuyên học nhóm, biết lợi ích học nhóm, mức độ quan tâm của giảng viên tới các kỹ năng học nhóm của sinh viên (p<0,05). Chưa tìm thấy mối liên quan giữa xếp hạng năm học tập, giới tính với hiệu quả học nhóm (p>0,05). Kết luận: Cần nâng cao nhận thức và rèn luyện kỹ năng về học tập nhóm cho sinh viên, đối với giảng viên thường xuyên tổ chức dạy học theo nhóm, cần định hướng, quản lý, đánh giá thường xuyên và tham gia làm việc cùng các nhóm, hỗ trợ nhóm khi cần thiết. Từ khóa: Sinh viên, học tập nhóm Abstract THE APPLICATION OF GROUP LEARNING ON ACADEMIC PERFORMANCE OF PREVENT MEDICINE STUDENTS AT HUE UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY Nguyen Truong An, Ngo Van Dong, Nguyen Minh Tu Hue University of Medicine and Pharmacy, Hue University Background and aim: Group learning is a typically learning method, which is encouraged and widely apply in training and education. The present study sought to obtain the situation of the group learning and to determine its related factors among students of Hue University of Medicine and Pharmacy. Method: A cross- sectional study was carried out of 574 students of prevent medicine of the university. Results: Regarding the effectiveness of group learning, out of 35.0% students satisfied with this method, 65.0% group studying have not had affect. The very proficiency in using group learning skills was low, most of the students accounted for medium level and proficiency level. Factors associated with group learning performance were academic results, the extent of group learning, understanding of the benefit of group learning, and lecturer caring with student learning. Ranking of academic performance and gender were not factors related to the group learning. Conclusions: The benefit of the study group was pointed out in this study. To enhancing skills and academic performance, the guideline and consultation of this method were needed for both lecturer and student. Keyword: Group learning, academic performance, medical student. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Học tập theo nhóm vừa là một yêu cầu vừa là một phương pháp học được khuyến khích áp dụng rộng rãi, nhất là đối với sinh viên. Trong xu thế hội nhập của đất nước, vai trò của phương pháp học này càng trở nên quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả học tập của người học nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung [6], [7]. Hiện nay ngành giáo dục đang đổi mới về nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, phát huy tính tích cực chủ động cũng như khả năng tự học, tự nghiên cứu của người học [3]. Học tập nhóm trong và ngoài giờ học Địa chỉ liên hệ: Nguyễn Trường An, email: ntruongan@gmail.com Ngày nhận bài: 2/10/2017, Ngày đồng ý đăng: 22/3/2018; Ngày xuất bản: 27/4/2018 113 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 2 - tháng 04/2018 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY là hoạt động thiết thực, giúp sinh viên tham gia tích cực vào quá trình học tập, giúp họ nắm vững kiến thức, biết lắng nghe và suy nghĩ về những ý kiến, quan điểm khác nhau của mọi người, biết chia sẻ kinh nghiệm, đưa ra ý kiến và cùng nhau giải quyết những vấn đề chung [1]. Học tập nhóm còn phát huy sức mạnh tập thể công việc được hoàn thành nhanh hơn, tốt hơn, sáng tạo hơn và phong phú hơn, nâng cao khả năng làm việc của từng cá nhân. Những mặt tích cực của học tập theo nhóm là không thể phủ nhận, nhưng không phải nhóm sinh viên nào cũng đạt được kết quả cao nhất với phương pháp học tập này, thậm chí đôi khi một số sinh viên cảm thấy nó còn mang nhiều tính hình thức và nhiều khi đạt được ít hiệu quả hơn so với làm việc theo cá nhân. Vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài "Nghiên cứu tình hình áp dụng phương pháp học tập theo nhóm của sinh viên ngành Y học Dự phòng Trường Đại học Y Dược Huế’’ với hai mục tiêu sau: 1, Đánh giá tình hình học tập theo nhóm của sinh viên ngành Y học Dự phòng. 2, Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến hiệu quả phương pháp học tập theo nhóm của sinh viên ngà- nh Y học Dự phòng Trường đại học Y Dược Huế. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng nghiên cứu: Sinh viên ngành Y học Dự phòng, Trường Đại học Y Dược Huế. 2.2. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang 2.3. Thời gian tiến hành nghiên cứu: Từ 01/01/2017 đến 01/02/2017. 2.4. Phương pháp chọn mẫu và cơ mẫu: Chọn mẫu toàn bộ 574 sinh viên ngành Y học Dự phòng từ năm 2 đến năm 6 2.5. Công cụ nghiên cứu: Bộ câu hỏi tự điền. Một số khái niệm: Hoạt động học tập theo nhóm là hình thức người học cùng nhau hợp tác trong nhóm để hoàn thành công việc chung. Học tập theo nhóm không đơn thuần là chia người học thành từng nhóm để cùng giải quyết một câu hỏi khó mà một học sinh bình thường không thể giải quyết được, mà người học phải cùng nhau hợp tác trong học tập để hoàn thành công việc chung [7]. Kỹ năng trong học tập nhóm bao gồm: Lập kế hoạch hoạt động nhóm; Xây dựng quy định hoạt động nhóm; Phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý; Thảo luận, trao đổi; Nghiên cứu tài liệu; Chia sẻ trách nhiệm; Lắng nghe một cách chủ động, tích cực; Chia sẻ thông tin; Giải quyết xung đột; Tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm [5]. Các kỹ năng được sinh viên tự đánh giá theo 5 mức độ: Rất thành thạo, Thành thạo, Trung bình, Không thành thạo, Rất không thành thạo. 2.6. Thu thập, phân tích và xử lí số liệu Thu thập số liệu sử dụng bộ câu hỏi soạn sẵn (đã được điều tra thử) để các em sinh viên tự điền. Kết quả được mô tả bằng bảng tần số và phần trăm. Kiểm định Chi bình phương (Chi square test) được sử dụng đánh giá mối liên quan của hai biến định tính. Số liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS 16.0 2.7. Đạo đức nghiên cứu Nghiên cứu được sự thống nhất và đồng ý của Ban giám hiệu nhà trường, sinh viên nghiên cứu được thông báo rõ nội dung và mục tiêu nghiên cứu. Thông tin về sinh viên được giữa bí mật và chỉ phục vụ cho mục đích nghiên cứu, phỏng vấn chỉ được bắt đầu khi người trả lời phỏng vấn đồng ý tham gia vào nghiên cứu. 3. KẾT QUẢ 3.1. Đặc điểm của sinh viên Bảng 1. Một số đặc điểm của sinh viên tham gia học nhóm Đặc điểm sinh viên Số lượng Tỷ lệ % Năm thứ 2 97 16,9 3 120 20,9 4 112 19,5 5 115 20,0 6 130 22,6 Giới tính Nam 189 32,9 Nữ 385 67,1 114 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 2 - tháng 04/2018 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY Xếp loại học lực Xuất sắc 16 2,8 Giỏi 152 26,5 Khá 280 48,8 Trung bình 90 15,7 Yếu 36 6,3 Mức độ học nhóm Rất Thường xuyên 9 1,6 Thường xuyên 185 32,2 Ít khi tham gia 380 66,2 Quy định của nhóm Có 186 32,4 Không 388 67,6 Lợi ích của việc học nhóm Vận dụng phát huy trí tuệ 356 62,0 Tạo thói quen làm việc nhóm 389 67,8 Giải quyết công việc dễ dàng hơn 456 79,4 Nguyên nhân cơ bản nhất gây kém hiệu quả Phương pháp làm việc 365 63,6 Thiếu gắn kết 278 48,4 Mục đích hoạt động không rõ ràng 254 44,3 Điều kiện cơ sở vật chất của trường 124 21,6 Yếu tố tác động lớn nhất đến hiệu quả của nhóm Ý thức làm việc của mỗi thành viên 531 92,5 Vai trò điều hành của nhóm trưởng 46 8,0 Phương pháp và hình thức hoạt động nhóm 63 11,0 Phân công công việc trong nhóm Tập trung vào cá nhân xuất sắc 22 3,8 Mỗi người một việc rồi tập hợp lại 374 65,2 Trải đều cho các thành viên cùng làm 166 28,9 Khác 12 2,1 Kết quả cho thấy sinh viên nữ cao gấp 2 lần so với nam giới (32,9% và 67,1%); sinh viên có học lực loại khá chiếm tỷ lệ cao nhất (48,8%); sinh viên ít tham gia nhóm chiếm tỷ lệ cao nhất (66,2%); 67,6% nhóm không có quy định khi học nhóm; Nguyên nhân cơ bản nhất gây kém hiệu quả là phương pháp làm việc (63,6%); 65,2% các nhóm phân công mỗi người một việc rồi tập hợp lại. 115 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 2 - tháng 04/2018 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY 3.2. Mức độ thực hiện các kỹ năng trong học nhóm Bảng 2. Mức độ thực hiện các kỹ năng trong học tập nhóm STT Các kỹ năng Mức độ thực hiện các kỹ năng Rất thành thạo Thành thạo Trung bình Không thành thạo Rất không thành thạo n % n % n % n % n % 1 Lập kế hoạch hoạt động nhóm 12 2,1 146 25,4 369 64,3 44 7,7 3 0,5 2 Xây dựng nội quy hoạt động nhóm 7 1,2 122 21,3 355 61,8 85 14,8 5 0,9 3 Phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý 15 2,6 240 41,8 278 48,4 38 6,6 3 0,5 4 Thảo luận, trao đổi 18 3,1 261 45,5 281 49,0 11 1,9 3 0,5 5 Nghiên cứu tài liệu 13 2,3 195 34,0 338 58,9 25 4,4 3 0,5 6 Chia sẻ trách nhiệm 21 3,7 251 43,7 284 49,5 16 2,8 2 0,3 7 Lắng nghe một cách chủ động, tích cực 46 8,0 306 53,3 212 36,9 8 1,4 2 0,3 8 Chia sẻ thông tin 39 6,8 287 50,0 237 41,3 9 1,6 2 0,3 9 Giải quyết xung đột 16 2,8 153 26,7 338 58,9 63 11,0 4 0,7 10 Tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm 8 1,4 141 24,6 345 60,1 71 12,4 9 1,6 Kết quả cho thấy mức độ rất thành thạo thực hiện các kỹ năng trong học nhóm đang còn thấp, chủ yếu kỹ năng của sinh viên ở mức độ thành thạo và trung bình. 3.3. Hiệu quả làm việc nhóm trong học tập Bảng 3. Hiệu quả học nhóm trong học tập của sinh viên Hiệu quả học nhóm trong học tập Số lượng Tỷ lệ % Có hiệu quả 201 35,0 Không có hiệu quả 373 65,0 Tổng 574 100 116 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 2 - tháng 04/2018 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY Hiệu quả học nhóm của sinh viên còn thấp có 35,0% hiệu quả 65,0% không có hiệu quả 3.4. Một số yếu tố liên quan đến hiệu quả học nhóm trong học tập Bảng 4. Các yếu tố liên quan đến hiệu quả học tập nhóm của sinh viên Các đặc điểm n Có hiệu quả không có hiệu quả P % n % Năm học 2 30 30,9 67 69,1 0,124 3 38 31,6 82 68,4 4 49 43,7 63 56,3 5 34 29,6 81 70,4 6 50 38,5 80 61,5 Giới tính Nam 56 29,6 133 70,4 0,063 Nữ 145 25,3 240 37,5 Xếp loại học lực Xuất sắc 9 56,3 7 43,7 0,045 Giỏi 65 42,7 87 57,3 Khá 87 31,1 193 68,9 Trung bình 29 32,3 61 67,7 Yếu 11 30,5 25 69,4 Mức độ học nhóm Rất thường xuyên 7 77,8 2 22,2 0,001 Thường xuyên 107 57,8 78 42,2 Ít khi tham gia 87 22,9 293 77,1 Biết lợi ích của việc học nhóm Có 97 42,9 129 57,1 0,001 Không 104 29,9 244 70,1 Mức độ quan tâm của giảng viên tới thực hiện các kỹ năng Quan tâm 87 51,8 81 48,2 0,001Bình thường 97 30,0 226 70,0 Chưa quan tâm 17 20,5 66 79,5 Kết quả cho thấy có mối liên quan giữa học lực, mức độ học nhóm, biết lợi ích học nhóm, mức độ quan tâm của giảng viên tới hiệu quả học nhóm với p<0,05. Không có mối liên quan giữa xếp hạng năm học tập, giới tính với hiệu quả học nhóm với p>0,05. 4. BÀN LUẬN 4.1. Tình hình học tập theo nhóm của sinh viên Sinh viên xếp loại học tập loại khá chiếm tỉ lệ cao nhất 48,8%, mức độ thường xuyên học nhóm chiếm 32,2%, 35,0% sinh viên biết đuợc lợi ích của học nhóm, 92,5% sinh viên cho rằng ý thức làm việc của các thành viên là yếu tố tác động lớn đến hiệu quả học nhóm, 65,2% phân công công việc trong nhóm là mỗi người một việc rồi tập trung lại điều này cho thấy sau khi nhận bài tập của giảng viên các thành viên của nhóm sẽ chia nhỏ bài tập giao cho từng thành viên về nhà làm, kết quả là sự chắp nối các phần lại với nhau. Đây là quan niệm chưa đúng về học tập nhóm. 35,0% sinh viên học nhóm có hiệu quả. Mức độ rất thành thạo thực hiện các kỹ năng trong học nhóm đang còn thấp, 117 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 2 - tháng 04/2018 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY chủ yếu kỹ năng của sinh viên đang ở mức độ trung bình và thành thạo. 4.2. Một số yếu tố liên quan đến hiệu quả học tập nhóm Bảng 4 cho thấy có mối liên quan giữa học lực, mức độ học nhóm, biết lợi ích học nhóm, mức độ quan tâm của giảng viên tới hiệu quả học nhóm với p<0,05. Hiệu quả học nhóm của sinh viên tăng dần theo mức xếp loại học tập của sinh, mức độ thường xuyên học nhóm, sự quan tâm của giảng viên tới thực hiện các kỹ năng của sinh viên. Khi sinh viên thường xuyên học nhóm và biết được lợi ích của việc học nhóm thì hiệu quả học nhóm sẽ cao hơn vì kỹ năng học nhóm được hình thành thông qua tích lũy kinh nghiệm, nhận thức và rèn luyện. Giảng viên là người ảnh hưởng trực tiếp đến việc hình thành và phát triển kỹ năng học nhóm cho sinh viên thông qua phương pháp giảng dạy tích cực sẽ phát huy tính chủ động sáng tạo của sinh viên diều này cũng tương đồng với tác giả Lê Ngọc Huyền nghiên cứu trên sinh viên Thành phố Hồ Chí Minh [2]. Chúng tôi chưa tìm thấy mối liên quan giữa xếp hạng năm học tập, giới tính, với hiệu quả học nhóm với p>0,05. 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1. Tình hình học tập theo nhóm của sinh viên Hiệu quả học nhóm của sinh viên còn thấp có 35,0% hiệu quả 65,0% không có hiệu quả. Mức độ thực hiện các kỹ năng rất thành thạo trong học nhóm đang còn chưa cao, chủ yếu việc thực hiện kỹ năng học nhóm của sinh viên đang ở mức độ trung bình và thành thạo. 5.2. Một số yếu tố liên quan đến hiệu quả học tập nhóm Các yếu tố liên quan đến hiệu quả học nhóm là học lực, mức độ thường xuyên học nhóm, biết lợi ích học nhóm, mức độ quan tâm của giảng viên tới các kỹ năng học nhóm của sinh viên, chưa tìm thấy mối liên quan giữa xếp hạng năm học tập, giới tính với hiệu quả học nhóm. 5.3. Kiến nghị Từ kết quả nghiên cứu cho thấy kỹ năng học nhóm của sinh viên đang ở mức trung bình cần nâng cao nhận thức và rèn luyện kỹ năng về học tập nhóm cho sinh viên. Đối với giảng viên cần thường xuyên tổ chức dạy học theo nhóm. Cần định hướng, quản lý, đánh giá thường xuyên và tham gia làm việc cùng các nhóm, hỗ trợ nhóm khi cần thiết. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Trần Thanh Ái (2010) Đào tạo theo hệ thống tín chỉ: các nguyên lý, thực trạng và giải pháp, Kỷ yếu Hội thảo khoa học toàn quốc “Đổi mới phương pháp giảng dạy đại học theo hệ thống tín chỉ” Chuyên san của Tạp chí đại học Sài Gòn. 2. Lê Ngọc Huyền (2010), “Nghiên cứu kỹ năng hoạt động nhóm trong học tập của sinh viên trường Đại học Sài Gòn”, luận văn thạc sỹ, Đại học sư phạm TP. Hồ Chí Minh. 3. Mai Thị Trúc Ngân (2010), “Chất lượng giáo dục đại học, thực trạng và giải pháp” Đại học Ngoại ngữ TP HCM. 4. Trần Thị Thu Mai (2000) Phương pháp học tập theo nhóm, Tạp chí nghiên cứu giáo dục, số 12/2000. 5. Nguyễn Thị Oanh (2007), Làm việc theo nhóm, NXB trẻ. 6. Phạm Hồng Quang (2006), Môi trường giáo dục, NXB Giáo dục, Hà Nội, 7. Robyn Gillies (2007), Cooperative Learning: Integrating Theory and Practice. California: SAGE Publications. 8. Sema A. Kalaian (2014), A Meta-analytic Review of Studies of the Effectiveness of SmallGroup Learning Methods on Statistics Achievement. Consultant Journal of Statistics www.amstat.org/publications/jse/v22n1/ kalaian.pdf