Nguồn hình thành trữ lượng nước dưới đất vùng lưu vực sông Sài Gòn

156 32(2), 156-164 T¹p chÝ c¸c khoa häc vÒ tr¸i ®Êt 6-2010 NGUåN H×NH THµNH TR÷ L¦îNG N¦íC D¦íI §ÊT VïNG L¦U VùC S¤NG SµI GßN Ng« §øc Ch©n, NguyÔn ViÖt Kú I. Më ®Çu L−u vùc s«ng Sµi Gßn thuéc l·nh thæ n−íc Céng hßa X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam, bao gåm phÝa b¾c Tp HCM, mét phÇn diÖn tÝch c¸c tØnh chung quanh (B×nh D−¬ng, T©y Ninh, Long An vµ B×nh Ph−íc). Nh− vËy, khu vùc ®¸nh gi¸ tr÷ l−îng sÏ bao quanh bëi l−u vùc c¸c s«ng Vµm Cá §«ng, s«ng BÐ vµ s«ng §ång Nai. Ranh giíi c¸c l−u vùc ®−îc giíi h¹n bëi c¸c ranh giíi nh− h×nh 1. Tæng diÖn tÝch l−u vùc s«ng Sµi Gßn trong ph¹m vi l·nh thæ n−íc Céng Hßa X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam lµ 3.869,2 km2. H×nh 1. S¬ ®å vïng x¸c ®Þnh nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng n−íc d−íi ®Êt §¸nh gi¸ tr÷ l−îng n−íc d−íi ®Êt (ND§) lµ bµi to¸n th−êng gÆp trong nghiªn cøu ®Þa chÊt thuû v¨n (§CTV). V× tÝnh phøc t¹p cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn, bµi to¸n nµy th−êng ®−îc gi¶i sau khi ®· ®−îc s¬ ®å hãa c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn b»ng viÖc trung b×nh hãa d÷ liÖu vµ bá qua mét sè yÕu tè hoÆc thay thÕ b»ng c¸c hÖ sè sö dông (hÖ sè an toµn). Do ®ã, kÕt qu¶ th−êng ch−a gÇn víi thùc tÕ nªn søc thuyÕt phôc ch−a cao. CÇn thiÕt ph¶i cã ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n mang tÝnh khoa häc mµ c¸c nhµ chuyªn m«n cã thÓ chÊp nhËn ®−îc. Néi dung bµi b¸o nµy sÏ tiÕp cËn viÖc ®¸nh gi¸ tr÷ l−îng tù nhiªn b»ng ph−¬ng ph¸p c©n b»ng nhê vµo m« h×nh dßng chÈy n−íc d−íi ®Êt (MHDCND§) ®· cã. Th«ng qua bµi to¸n c©n b»ng n−íc d−íi ®Êt (CBND§) nµy, ng−êi ta sÏ x¸c ®Þnh ®−îc tõng nguån tham gia h×nh thµnh tr÷ l−îng cña hÖ thèng ND§ cña mét vïng cô thÓ b»ng ph−¬ng tr×nh tæng qu¸t : Σ dßng chÈy vµo - Σ dßng chÈy ra = ΔS ΔS : l−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh, trong bµi to¸n æn ®Þnh ΔS = 0. ViÖc gi¶i quyÕt bµi to¸n nµy th−êng ®−îc gäi lµ ®¸nh gi¸ CBND§. §¸nh gi¸ CBND§ rÊt cÇn cho sù ph¸t triÓn nguån n−íc khai th¸c theo h−íng bÒn v÷ng. §¸nh gi¸ CBND§ lµ x¸c ®Þnh c¸c nguån chÈy vµo vµ c¸c nguån chÈy ra khái vïng nghiªn cøu hoÆc ®Ó x¸c ®Þnh thµnh phÇn nµo ®ã tham gia CBND§ nh−ng rÊt khã x¸c ®Þnh ®−îc b»ng thùc nghiÖm. §¸nh gi¸ CBND§ lµ mét viÖc hÕt søc khã kh¨n, phøc t¹p trong s¬ ®å tÇng chøa n−íc cã thÊm xuyªn vµ chÊt l−îng thay ®æi n»m chång chÐo lªn nhau (tÇng nhiÒu líp) nh− ë §«ng Nam Bé. PhÇn mÒm GMS víi chøc n¨ng Flow Budget cho phÐp tÝnh to¸n thuËn lîi vµ dÔ dµng cã ®−îc kÕt qu¶ cho tõng tÇng chøa n−íc riªng hoÆc nh÷ng vïng cô thÓ theo tõng yªu cÇu. Trong phÇn tr×nh bµy d−íi ®©y, ®èi víi l−îng n−íc cña tõng yÕu tè h×nh thµnh tr÷ l−îng, bµi b¸o sÏ dïng dÊu ©m ®Ó chØ l−îng chÈy ra vµ dÊu d−¬ng (kh«ng dÊu) ®Ó chØ l−îng chÈy vµo m« h×nh. L−u vùc s«ng BÐ L−u vùc §ång Nai L−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng L−u vùc s«ng Vµm Cá T©y TiÓu vïng DÇu TiÕng TiÓu vïng Thñ DÇu Mét TiÓu vïng cöa s«ng Sµi Gßn 157 II. NGUåN H×NH THµNH TR÷ L¦îNG Néi dung phÇn nµy sÏ tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng trong tr−êng hîp l−îng khai th¸c hiÖn h÷u ®−îc gi÷ nguyªn ®Õn cuèi thêi gian khai th¸c. Nãi c¸ch kh¸c, sÏ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ tr÷ l−îng ND§ khu vùc l−u vùc s«ng Sµi Gßn víi môc tiªu tr÷ l−îng lµ 398.437 m3/ngµy. 1. Nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng vïng l−u vùc s«ng Sµi Gßn ViÖc ph©n tÝch nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng sÏ quan t©m ®Õn nh÷ng tÇng chøa n−íc tiÒm n¨ng lµ Pleistocen trªn (qp3), Pleistocen gi÷a - trªn (qp2-3), Pleistocen d−íi (qp1), Pliocen gi÷a (n2 2), Pliocen d−íi 12(n ) vµ Miocen trªn 3 1(n ) . Hai tÇng chøa n−íc Holocen (qh) vµ Paleozoi - Mesozoi (ps - ms) trong ph¹m vi l−u vùc s«ng Sµi Gßn chøa n−íc kh«ng nhiÒu vµ kh«ng ph¶i lµ ®èi t−îng khai th¸c ND§ hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai nªn sÏ kh«ng ®−îc ®Ò cËp. a. TÇng chøa n−íc ( )31n Trong vïng kh«ng cã khai th¸c ë tÇng chøa n−íc nµy vµ nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng cho tÇng nµy chñ yÕu tõng bªn s−ên chÈy vµo vµ thÊm xuyªn tõ c¸c tÇng chøa n−íc chung quanh. C¸c nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng cô thÓ : - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng §ång Nai vµ S«ng BÐ tho¸t vÒ phÝa nam (s«ng Nhµ BÌ) ; tæng l−îng n−íc tho¸t ra lµ -2.028 m3/ngµy. Nh− vËy, theo h−íng nµy chØ cã qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc. - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng vµo tÇng chøa n−íc vÒ phÝa t©y tæng céng lµ -233 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo tæng céng lµ 227 m3/ngµy vµ tho¸t ra ë nh÷ng n¬i kh¸c lµ -460 m3/ngµy. Nh− vËy, theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang tõ ranh giíi phÝa b¾c tæng céng lµ 202 m3/ngµy. Nh− vËy, theo ranh giíi nµy chØ cã qu¸ tr×nh cÊp n−íc cho tÇng chøa n−íc. - ThÊm xuyªn qua líp c¸ch n−íc phÝa trªn tæng céng -5.674 m3/ngµy. Nh− vËy, theo ranh giíi nµy chØ cã qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc. - ThÊm xuyªn xuèng tÇng d−íi tæng céng lµ 7.752 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo tæng céng lµ 9.778 m3/ngµy vµ tho¸t ra lµ -2.026 m3/ngµy. Nh− vËy, theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh cÊp n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - L−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh tham gia h×nh thµnh tr÷ l−îng khai th¸c tæng céng lµ -19 m3/ngµy. Nh− vËy, cã thÓ xem sù thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh nµy ®ãng vai trß tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc. b. TÇng chøa n−íc n12 L−îng n−íc khai th¸c trong tÇng chøa n−íc nµy tæng céng lµ -38.380 m3/ngµy. Nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng ND§ t−¬ng øng víi l−îng khai th¸c nãi trªn, bao gåm : thÊm theo ph−¬ng ngang tõ bªn s−ên vµ thÊm xuyªn tõ c¸c tÇng chøa n−íc chung quanh. C¸c nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng cô thÓ : - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng §ång Nai vµ S«ng BÐ chÈy vµo tõ phÝa ®«ng tæng céng lµ 3.099 m3/ngµy, trong ®ã l−îng chÈy vµo lµ 5.064 m3/ngµy vµ l−îng tho¸t ra lµ -1.965 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. Còng theo ranh giíi nµy vÒ phÝa nam s«ng Nhµ BÌ, l−îng n−íc chÈy qua tæng céng lµ -17.658 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo lµ 5.264 m3/ngµy vµ l−îng tho¸t ra lµ -22.922 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng chÈy vµo tõ phÝa t©y tæng céng lµ 4.054 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo lµ 9.153 m3/ngµy vµ l−îng tho¸t ra lµ -5.099 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang tõ ranh giíi phÝa b¾c chÈy ®Õn tæng céng lµ 14.764m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo lµ 15.146m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t ra lµ -382 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn lªn tÇng trªn tæng céng lµ 27.367m3/ngµy, trong ®ã nhËn ®−îc n−íc tõ tÇng trªn lµ 32.435m3/ngµy vµ tho¸t lªn tÇng trªn lµ -5.068m3/ngµy. Nh− vËy, theo h−íng nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn tõ tÇng d−íi vµo tæng céng lµ 6.766 m3/ngµy. Nh− vËy, theo h−íng nµy chØ cã qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc. - L−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh tham gia h×nh thµnh tr÷ l−îng khai th¸c tæng céng lµ -12 m3/ngµy. Nh− vËy, l−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh rÊt nhá vµ ®ãng vai trß tho¸t n−íc. 158 Nãi c¸ch kh¸c, l−îng n−íc khai th¸c lµ 38.380 m3/ngµy ®−îc h×nh thµnh tõ 56.038 m3/ngµy do c¸c nguån sau : - ThÊm xuyªn tõ tÇng chøa n−íc 3 1n lªn lµ 6.766 m3/ngµy vµ tõ tÇng chøa n−íc 2 2n xuèng 27.367 m3/ngµy. - ThÊm bªn s−ên : tõ ranh giíi phÝa b¾c chÈy ®Õn 14.764 m3/ngµy, tõ l−u vùc s«ng §ång Nai vµ S«ng BÐ lµ 3.099 m3/ngµy vµ tõ l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng 4.054 m3/ngµy. - L−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh kh«ng ®¸ng kÓ, -12 m3/ngµy. Ngoµi l−îng n−íc ®−îc khai th¸c, phÇn d− cßn l¹i lµ -17.658 m3/ngµy ®−îc tho¸t vÒ phÝa vµo l−u vùc s«ng §ång Nai ë phÝa nam s«ng Nhµ BÌ. c. TÇng chøa n−íc 2n2 L−îng n−íc khai th¸c trong tÇng chøa n−íc nµy tæng céng lµ -276.274 m3/ngµy. Nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng ND§ t−¬ng øng víi l−îng khai th¸c nãi trªn bao gåm : thÊm theo ph−¬ng ngang tõ bªn s−ên vµ thÊm xuyªn tõ c¸c tÇng chøa n−íc chung quanh. C¸c nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng cô thÓ : - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng §ång Nai vµ S«ng BÐ chÈy vµo tõ phÝa ®«ng tæng céng lµ 50.096 m3/ngµy, trong ®ã l−îng chÈy vµo lµ 52.582 m3/ngµy vµ l−îng tho¸t ra lµ -2.486 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. Còng theo ranh giíi nµy vÒ phÝa nam s«ng Nhµ BÌ, l−îng n−íc chÈy qua tæng céng lµ -22.055 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo lµ 10.798 m3/ngµy vµ l−îng tho¸t ra lµ -32.853 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng chÈy vµo tõ phÝa t©y tæng céng lµ -3.862 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo lµ 22.995 m3/ngµy vµ l−îng tho¸t ra lµ -26.856 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang tõ ranh giíi phÝa b¾c chÈy ®Õn tæng céng lµ 22.405 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo lµ 22.894 m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t ra lµ -490 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn qua líp c¸ch n−íc víi tÇng chøa n−íc qp1 phÝa trªn tæng céng lµ 223.349 m 3/ngµy. Trong ®ã, l−îng n−íc nhËn ®−îc lµ 241.270 m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t lªn lµ -17.921 m3/ngµy. Nh− vËy, theo h−íng nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn qua líp c¸ch n−íc víi tÇng chøa n−íc 12(n ) n»m d−íi tæng céng lµ -27.224 m3/ngµy. Trong ®ã, l−îng n−íc nhËn ®−îc lµ 5.137 m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t lµ -32.362 m3/ngµy. Nh− vËy, theo h−íng nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - L−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh tham gia h×nh thµnh tr÷ l−îng khai th¸c tæng céng lµ -564 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo lµ 17 m3/ngµy vµ t¸i t¹o tr÷ l−îng tÜnh ë nhiÒu n¬i kh¸c -582 m3/ngµy. Nh− vËy, thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh ®ãng vai trß t¸i t¹o tr÷ l−îng tÜnh. - ThÊm xuyªn qua ®¸y s«ng suèi : L−îng thÊm xuyªn qua ®¸y cña hÖ thèng s«ng suèi tæng céng lµ -42.417 m3/ngµy, trong ®ã nhËn ®−îc n−íc 17.897 m3/ngµy vµ tho¸t trë l¹i s«ng suèi ë nh÷ng n¬i kh¸c lµ -60.314 m3/ngµy. Nh− vËy, s«ng suèi trong vïng ®ãng vai trß tho¸t n−íc. - L−îng bæ cËp chÈy qua biªn giíi quèc gia tæng céng 76.546 m3/ngµy, trong ®ã nhËn ®−îc n−íc 77.659 m3/ngµy vµ tho¸t trë l¹i ë nh÷ng n¬i kh¸c lµ -1.113 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo biªn giíi quèc gia qu¸ tr×nh cÊp n−íc xÈy ra chñ yÕu. Nãi c¸ch kh¸c, l−îng n−íc khai th¸c lµ 276.274 m3/ngµy ®−îc h×nh thµnh tõ 372.396 m3/ngµy do c¸c nguån sau : - ThÊm xuyªn tõ tÇng trªn xuèng 223.349 m3/ngµy. - ThÊm bªn s−ên : tõ ranh giíi phÝa b¾c chÈy ®Õn 22.405 m3/ngµy, tõ l−u vùc s«ng §ång Nai vµ S«ng BÐ lµ 50.096 m3/ngµy vµ chÈy vµo tõ biªn giíi quèc gia 76.546 m3/ngµy. Ngoµi l−îng n−íc ®· ®−îc khai th¸c, phÇn d− cßn l¹i lµ -96.122 m3/ngµy ®−îc tho¸t vÒ phÝa nam l−u vùc s«ng §ång Nai lµ -22.055 m3/ngµy, tho¸t vÒ phÝa t©y vµo l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng -3.862 m3/ngµy, tho¸t ra s«ng suèi -42.417 m3/ngµy, l−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh -564 m3/ngµy vµ thÊm xuyªn xuèng tÇng d−íi lµ -27.224 m3/ngµy. d. TÇng chøa n−íc qp1 L−îng n−íc khai th¸c trong tÇng chøa n−íc nµy tæng céng lµ -58.634 m3/ngµy. Nguån h×nh thµnh 159 tr÷ l−îng ND§ t−¬ng øng víi l−îng khai th¸c nãi trªn ; ngoµi l−îng thÊm theo ph−¬ng ngang, tõ bªn s−ên vµ thÊm xuyªn tõ c¸c tÇng chøa n−íc chung quanh cßn cã bæ cËp tõ s«ng. C¸c nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng cô thÓ : - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng §ång Nai vµ S«ng BÐ chÈy vµo tõ phÝa ®«ng tæng céng lµ 20.281 m3/ngµy, trong ®ã chñ yÕu lµ l−îng chÈy vµo lµ 20.431 m3/ngµy vµ mét l−îng nhá tho¸t ra lµ -150 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ tuyÖt ®èi. ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng §ång Nai ë phÝa nam tæng céng lµ -25.425 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo tÇng chøa n−íc lµ 6.575 m3/ngµy vµ l−îng tho¸t ra lµ -32.000 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng tõ phÝa t©y tæng céng lµ -7.819 m3/ngµy, trong ®ã gåm cã : l−îng n−íc chÈy vµo lµ 8.903m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t ra lµ -16.722m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang tõ ranh giíi phÝa b¾c tæng céng lµ 14.715m3/ngµy, trong ®ã gåm cã: l−îng n−íc kh¸ lín chÈy vµo lµ 14.765m3/ngµy vµ l−îng n−íc nhá thÊm ng−îc trë l¹i ë nh÷ng n¬i kh¸c lµ -51 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn qua líp c¸ch n−íc víi tÇng chøa n−íc qp2-3 phÝa trªn tæng céng lµ 217.988 m 3/ngµy. Trong ®ã, l−îng n−íc nhËn ®−îc lµ 237.002 m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t lªn lµ -19.015 m3/ngµy. Nh− vËy, theo h−íng nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cÊp cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn qua líp c¸ch n−íc víi tÇng chøa n−íc 2 2n phÝa d−íi tæng céng lµ -191.528 m 3/ngµy. Trong ®ã, nhËn ®−îc n−íc tõ tÇng d−íi thÊm lªn lµ 18.322 m3/ngµy vµ tho¸t ng−îc xuèng tÇng d−íi lµ -209.850 m3/ngµy. Nh− vËy, theo h−íng nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn qua ®¸y s«ng : tÇng chøa n−íc kh«ng lé trªn mÆt nh−ng ph©n bè rÊt n«ng, ®Æc biÖt lµ ven vïng lé thµnh t¹o rÊt nghÌo n−íc Pliocen gi÷a. Däc hai bê s«ng Sµi Gßn tõ phÝa b¾c cï lao Thanh §a ®Õn BÕn Sóc, ®¸y x©m thùc s«ng Sµi Gßn nhiÒu n¬i ®¹t ®é s©u tõ -25 m ®Õn -20 m so víi mùc n−íc biÓn. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho quan hÖ thñy lùc xÈy ra. Tæng l−îng n−íc thÊm xuyªn qua ®¸y lµ 12.640 m3/ngµy, trong ®ã gåm : cung cÊp lµ 31.376 m3/ngµy vµ tho¸t ng−îc trë l¹i s«ng r¹ch -18.735 m3/ngµy. Nh− vËy, s«ng suèi trong vïng ®ãng vai trß cÊp n−íc cho tÇng chøa n−íc. - ThÊm xuyªn qua ®¸y hå DÇu TiÕng : Tæng l−îng n−íc thÊm xuyªn qua ®¸y hå DÇu TiÕng lµ -2.211m3/ngµy, trong ®ã gåm : cung cÊp cho tÇng chøa n−íc lµ 9.889 m3/ngµy vµ tho¸t trë l¹i ë nhiÒu n¬i kh¸c lµ -12.100 m3/ngµy. Nh− vËy, hå DÇu TiÕng ®ãng vai trß tho¸t n−íc cho tÇng chøa n−íc. - L−îng n−íc chÈy qua ranh giíi quèc gia tæng céng lµ 20.030 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo lµ 25.450 m3/ngµy vµ l−îng n−íc chÈy ra -5.421 m3/ngµy. Nh− vËy, qua ranh giíi quèc gia l−îng cÊp n−íc tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - L−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh tham gia h×nh thµnh tr÷ l−îng khai th¸c tæng céng lµ -36 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo lµ 2 m3/ngµy vµ t¸i t¹o tr÷ l−îng tÜnh ë nhiÒu n¬i kh¸c -38 m3/ngµy. Nh− vËy, cã thÓ xem sù thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh nµy ®ãng vai trß tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc. Nãi c¸ch kh¸c, l−îng n−íc khai th¸c lµ -58.634 m3/ngµy ®−îc h×nh thµnh tõ 285.653 m3/ngµy do c¸c nguån sau : - Tõ Campuchia bæ sung qua ranh giíi 20.030 m3/ngµy. - ThÊm xuyªn tõ tÇng trªn xuèng lµ 217.988 m3/ngµy. - ThÊm bªn s−ên : tõ l−u vùc s«ng §ång Nai vµ S«ng BÐ chÈy ®Õn lµ 20.281m3/ngµy, tõ ranh giíi phÝa b¾c lµ 14.715m3/ngµy vµ thÊm xuyªn qua ®¸y s«ng 12.640 m3/ngµy. Ngoµi l−îng n−íc ®−îc khai th¸c, phÇn cßn l¹i lµ -227.019 m3/ngµy, bao gåm : tho¸t phÝa ®«ng vµo l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng lµ -7.819 m3/ngµy, tho¸t vµo l−u vùc s«ng §ång Nai -25.425 m3/ngµy (ë phÝa nam s«ng Nhµ BÌ), thÊm xuyªn tho¸t xuèng tÇng d−íi -191.528 m3/ngµy vµ t¸i t¹o tr÷ l−îng tÜnh -36 m3/ngµy. e. TÇng chøa n−íc qp2-3 L−îng n−íc khai th¸c trong tÇng chøa n−íc nµy tæng céng lµ -24.664 m3/ngµy. Nguån h×nh thµnh 160 tr÷ l−îng ND§ t−¬ng øng víi l−îng khai th¸c nãi trªn ; ngoµi l−îng thÊm theo ph−¬ng ngang, tõ bªn s−ên vµ thÊm xuyªn tõ c¸c tÇng chøa n−íc chung quanh cßn cã bæ cËp tõ s«ng. C¸c nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng cô thÓ : - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng §ång Nai vµ S«ng BÐ chÈy vµo tõ phÝa ®«ng tæng céng lµ 8.978 m3/ngµy, trong ®ã chñ yÕu lµ l−îng chÈy vµo lµ 9.050 m3/ngµy vµ mét l−îng nhá tho¸t ra lµ -72 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ tuyÖt ®èi. - Còng däc theo ranh giíi nµy ë phÝa nam s«ng Nhµ BÌ, tæng l−îng thÊm ®i qua lµ -9.322 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo tÇng chøa n−íc lµ 5.790 m3/ngµy vµ l−îng tho¸t ra lµ -15.113m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng tõ phÝa t©y tæng céng lµ -3.063 m3/ngµy, trong ®ã : l−îng n−íc chÈy vµo lµ 8.322 m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t ra lµ -11.385 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang tõ ranh giíi phÝa b¾c tæng céng lµ 4.933 m3/ngµy, trong ®ã : l−îng n−íc chÈy vµo lµ 5.012 m3/ngµy vµ l−îng n−íc thÊm ng−îc trë l¹i ë nh÷ng n¬i kh¸c lµ -80 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn qua líp c¸ch n−íc víi tÇng chøa n−íc qp3 phÝa trªn tæng céng lµ 156.899 m 3/ngµy. Trong ®ã, l−îng n−íc nhËn ®−îc lµ 157.179 m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t lªn lµ -280 m3/ngµy. Nh− vËy, theo h−íng nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn qua líp c¸ch n−íc víi tÇng chøa n−íc qp1 phÝa d−íi tæng céng lµ -201.312 m 3/ngµy. Trong ®ã, l−îng n−íc nhËn lµ 18.765 m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t xuèng lµ -220.077 m3/ngµy. Nh− vËy, theo h−íng nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn qua ®¸y s«ng : tÇng chøa n−íc kh«ng lé trªn mÆt nh−ng ph©n bè rÊt n«ng, ®Æc biÖt lµ ven vïng lé thµnh t¹o rÊt nghÌo n−íc Pliocen gi÷a. Lé thµnh d¶i hÑp vµ vµi kho¶nh nhá däc hai bê s«ng Sµi Gßn tõ phÝa b¾c cï lao T©y Ninh ®Õn Tp HCM vµ vµi n¬i ë B×nh D−¬ng. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho quan hÖ thñy lùc xÈy ra. Tæng l−îng n−íc thÊm xuyªn qua ®¸y lµ 88.937 m3/ngµy, trong ®ã gåm : cung cÊp lµ 95.542 m3/ngµy vµ tho¸t ng−îc trë l¹i s«ng r¹ch -6.604 m3/ngµy. Nh− vËy, s«ng suèi trong vïng ®ãng vai trß cÊp n−íc cho tÇng chøa n−íc. - ThÊm xuyªn qua ®¸y hå DÇu TiÕng : tæng l−îng n−íc thÊm xuyªn qua ®¸y hå DÇu TiÕng lµ -6.495 m3/ngµy, trong ®ã : cung cÊp cho tÇng chøa n−íc lµ 4.229 m3/ngµy vµ tho¸t trë l¹i ë nhiÒu n¬i kh¸c lµ -10.723 m3/ngµy. Nh− vËy, hå DÇu TiÕng ®ãng vai trß tho¸t n−íc cho tÇng chøa n−íc. - L−îng n−íc chÈy qua ranh giíi quèc gia tæng céng lµ -14.868 m3/ngµy, trong ®ã : l−îng n−íc chÈy vµo lµ 560 m3/ngµy vµ l−îng n−íc thÊm ng−îc trë l¹i ë nh÷ng n¬i kh¸c lµ -15.428 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - L−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh tham gia h×nh thµnh tr÷ l−îng khai th¸c tæng céng lµ -22 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo lµ 1 m3/ngµy vµ t¸i t¹o tr÷ l−îng tÜnh ë nhiÒu n¬i kh¸c -23 m3/ngµy. Nh− vËy, cã thÓ xem sù thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh nµy ®ãng vai trß tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc. Nãi c¸ch kh¸c, l−îng n−íc khai th¸c lµ -24.664 m3/ngµy ®−îc h×nh thµnh tõ 259.747 m3/ngµy do c¸c nguån sau : - ThÊm xuyªn tõ tÇng trªn xuèng lµ 156.899 m3/ngµy. - ThÊm bªn s−ên : tõ l−u vùc s«ng §ång Nai vµ S«ng BÐ chÈy ®Õn lµ 8.978 m3/ngµy, tõ ranh giíi phÝa b¾c lµ 4.933 m3/ngµy vµ thÊm xuyªn qua ®¸y s«ng 88.937 m3/ngµy. Ngoµi l−îng n−íc ®−îc khai th¸c, phÇn cßn l¹i lµ -235.083 m3/ngµy, bao gåm tho¸t vÒ phÝa ®«ng vµo l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng lµ -3.063 m3/ngµy, tho¸t vµo l−u vùc s«ng §ång Nai -9.322 m3/ngµy (ë phÝa nam s«ng Nhµ BÌ), thÊm xuyªn tho¸t xuèng tÇng d−íi -201.312 m3/ngµy, tho¸t vÒ phÝa biªn giíi quèc gia -14.868 m3/ngµy, tho¸t ra hå DÇu TiÕng - 6.495 m3/ngµy vµ t¸i t¹o tr÷ l−îng tÜnh -22m3/ngµy. f. TÇng chøa n−íc qp3 L−îng n−íc khai th¸c trong tÇng chøa n−íc nµy tæng céng lµ -485 m3/ngµy. Nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng ND§ t−¬ng øng víi l−îng khai th¸c nãi trªn, ngoµi l−îng thÊm theo ph−¬ng ngang, tõ bªn s−ên vµ thÊm xuyªn tõ c¸c tÇng chøa n−íc chung quanh cßn cã bæ cËp tõ s«ng. C¸c nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng cô thÓ : - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng §ång Nai chÈy vµo tõ phÝa ®«ng tæng céng 161 B¶ng 1. C¸c nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng hiÖn h÷u ë khu vùc l−u vùc s«ng Sµi Gßn Ngoµi hÖ thèng n−íc d−íi ®Êt Trong hÖ thèng n−íc d−íi ®Êt ThÊm xuyªn ThÊm theo chiÒu ngang* TÇng chøa n−íc Biªn giíi Tr÷ l−îng tÜnh Hå S«ng Khai th¸c TÇng trªn TÇng d−íi A B C D Tæng TÇng 31n Vµo 0 0 0 0 0 9.778 227 0 202 0 10.206 Ra 0 -19 0 0 0 -5.674 -2.026 -460 0 0 -2.028 -10.206 Σ 0 -19 0 0 0 -5.674 7.752 -233 0 202 -2.028 0 TÇng 1 2n Vµo 0 0 0 0 32.435 6.766 9.153 5.064 15.146 5.264 73.829 Ra 0 -12 0 0 -38.380 -5.068 0 -5.099 -1.965 -382 -22.922 -73.829 Σ 0 -12 0 0 -38.380 27.367 6.766 4.054 3.099 14.764 -17.658 0 TÇng 2 2n Vµo 77.659 17 0 17.897 241.270 5.137 22.995 52.582 22.894 10.798 451.251 Ra -1.113 -582 0 -60.314 -276.274 -17.921 -32.362 -26.856 -2.486 -490 -32.853 -451.251 Σ 76.546 -564 0 -42.417 -276.274 223.349 -27.224 -3.862 50.096 22.405 -22.055 0 TÇng 1 qp Vµo 25.450 2 9.889 31.376 237.002 18.322 8.903 20.431 14.765 6.575 372.716 Ra -5.421 -38 -12.100 -18.735 -58.634 -19.015 -209.850 -16.722 -150 -51 -32.000 -372.716 Σ 20.030 -36 -2.211 12.640 -58.634 217.988 -191.528 -7.819 20.281 14.715 -25.425 0 TÇng −2 3qp Vµo 560 1 4.229 95.542 157.179 18.765 8.322 9.050 5.012 5.790 303.476 Ra -15.428 -23 -10.723 -6.604 -24.664 -280 -220.077 -11.385 -72 -80 -15.113 -303.476 Σ -14.868 -22 -6.495 88.937 -24.664 156.899 -201.312 -3.063 8.978 4.933 -9.322 0 TÇng 3 qp Vµo 0 0 0 62.518 25.304 4.638 5.464 239 592 1.699 100.454 Ra 0 -6 0 -296 -485 0 -83.814 -3.390 0 0 -12.463 -100.454 Σ 0 -6 0 62.222 -485 25.304 -79.177 2.075 239 592 -10.764 0 Tæng céng 81.708 -659 -8.705 121.383 -398.437 645.233 -484.724 -8.849 82.693 57.610 -87.252 0 *Ranh giíi c¸c vïng : A - Ranh giíi víi l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng phÝa t©y ; B - Ranh giíi víi l−u vùc s«ng §ång Nai vÒ phÝa ®«ng ; C - Ranh giíi phÝa b¾c ; D - Ranh giíi víi l−u vùc s«ng §ång Nai vÒ phÝa nam. lµ 239 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy chØ cã qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc. Còng däc theo ranh giíi nµy ë phÝa nam s«ng Nhµ BÌ, tæng l−îng thÊm ®i qua lµ -10.764 m3/ngµy, trong ®ã l−îng n−íc chÈy vµo tÇng chøa n−íc lµ 1.699 m3/ngµy vµ l−îng tho¸t ra lµ -12.453 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang qua ranh giíi víi l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng tõ phÝa t©y tæng céng lµ 2.075 m3/ngµy, trong ®ã : l−îng n−íc chÈy vµo lµ 5.464 m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t ra lµ -3.390 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy qu¸ tr×nh cÊp n−íc cho tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm theo ph−¬ng ngang tõ ranh giíi phÝa b¾c tæng céng lµ 592 m3/ngµy. Nh− vËy, däc theo ranh giíi nµy chØ cã qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc. - ThÊm xuyªn qua líp c¸ch n−íc víi tÇng trªn tæng céng lµ 25.304 m3/ngµy. Nh− vËy, theo h−íng nµy chØ cã qu¸ tr×nh bæ sung n−íc cho tÇng chøa n−íc. - ThÊm xuyªn qua líp c¸ch n−íc víi tÇng chøa n−íc qp2-3 phÝa d−íi tæng céng lµ -79.177 m 3/ngµy. Trong ®ã, l−îng n−íc nhËn ®−îc lµ 4.638 m3/ngµy vµ l−îng n−íc tho¸t xuèng lµ -83.818 m3/ngµy. 162 Nh− vËy, theo h−íng nµy qu¸ tr×nh tho¸t n−íc ra khái tÇng chøa n−íc chiÕm −u thÕ. - ThÊm xuyªn qua ®¸y s«ng : tÇng chøa n−íc kh«ng lé trªn mÆt nh−ng ph©n bè rÊt n«ng. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho quan hÖ thñy lùc xÈy ra. Tæng l−îng n−íc thÊm xuyªn qua ®¸y lµ 62.222 m3/ngµy, trong ®ã gåm : cung cÊp lµ 62.518 m3/ngµy vµ tho¸t ng−îc trë l¹i s«ng r¹ch -296 m3/ngµy. Nh− vËy, s«ng suèi trong vïng ®ãng vai trß cÊp n−íc cho tÇng chøa n−íc. - L−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh tham gia h×nh thµnh tr÷ l−îng khai th¸c tæng céng lµ -6 m3/ngµy. Nh− vËy, l−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh ®ãng vai trß tho¸t n−íc. Nãi c¸ch kh¸c, l−îng n−íc khai th¸c lµ -485 m3/ngµy ®−îc h×nh thµnh tõ 90.431 m3/ngµy do c¸c nguån sau : - ThÊm xuyªn tõ tÇng trªn xuèng lµ 25.304 m3/ngµy. - ThÊm bªn s−ên : tõ l−u vùc s«ng §ång Nai chÈy ®Õn lµ 239 m3/ngµy, tõ ranh giíi phÝa b¾c lµ 592 m3/ngµy, tõ l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng 2.075 m/ngµy vµ thÊm xuyªn qua ®¸y s«ng 62.222 m3/ngµy. Ngoµi l−îng n−íc ®−îc khai th¸c, phÇn cßn l¹i lµ -89.946 m3/ngµy, bao gåm tho¸t vµo l−u vùc s«ng §ång Nai -10.764 m3/ngµy (ë phÝa nam s«ng Nhµ BÌ), thÊm xuyªn tho¸t xuèng tÇng d−íi -79.177 m3/ngµy. Ngoµi ra, trong tiÓu l−u vùc cßn hai tÇng chøa n−íc Holocen vµ Paleozoi - Mezozoi do tiÒm n¨ng chøa n−íc kh«ng cao nªn kh«ng ®−îc ®¸nh gi¸ tr÷ l−îng trong phÇn nµy. Tãm l¹i, kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña bµi to¸n kh«ng æn ®Þnh cña MHDCND§ cho thÊy tæng l−u l−îng khai th¸c cña toµn vïng lµ 398.437 m3/ngµy. §Õn cuèi thêi gian tÝnh to¸n (n¨m 2035), muèn cã ®−îc l−îng n−íc nµy ®Ó khai th¸c th× hÖ thèng ND§ trong vïng cÇn ph¶i t¹o ra mét l−îng n−íc lµ 988.626 m3/ngµy, tõ nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng sau : - Bæ sung tõ xa qua biªn giíi quèc gia : 81.708 m3/ngµy. - ThÊm xuyªn qua ®¸y s«ng : 121.383 m3/ngµy. - ThÊm xuyªn tõ trªn xuèng : 645.233 m3/ngµy. - ThÊm theo ph−¬ng ngang tõ l−u vùc s«ng §ång Nai vµ S«ng BÐ chÈy ®Õn lµ 82.893 m3/ngµy vµ tõ ranh giíi phÝa b¾c 57.610 m3/ngµy. PhÇn cßn l¹i lµ -590,189 m3/ngµy sÏ tho¸t ra khái vïng nghiªn cøu, bao gåm : - Tho¸t ra hå DÇu TiÕng : -8.705 m3/ngµy. - ThÊm xuyªn bæ cËp cho tÇng d−íi : -484.724 m3/ngµy. - Tho¸t vÒ phÝa t©y vµo l−u vùc s«ng Vµm Cá §«ng : -8.849 m3/ngµy. - Tho¸t phÝa nam vµo l−u vùc s«ng §ång Nai : -87.252 m3/ngµy. - L−îng thay ®æi tr÷ l−îng tÜnh -659 m3/ngµy. 2. TÝnh to¸n x©m nhËp mÆn bªn s−ên C¸c tÇng chøa n−íc trong vïng ®Òu cã ranh mÆn (M = 1,0 g/l) ë phÝa nam, c¸c ranh giíi nµy chång chÐo lªn nhau rÊt phøc t¹p. Trong 6 tÇng chøa n−íc th× c¸c tÇng Pleistocen trªn, Pleistocen gi÷a-trªn vµ Miocen Ýt khai th¸c hoÆc quy m« khai th¸c tõng n¬i nhá nªn bµi b¸o sÏ kh«ng tÝnh to¸n x©m nhËp mÆn. C¸c tÇng chøa n−íc cßn l¹i ranh giíi mÆn ®−îc thÓ hiÖn trong h×nh 2 vµ 3, do ®ã cÇn thiÕt ph¶i tÝnh to¸n x©m nhËp mÆn tõ bªn s−ên. a. Nguyªn t¾c tÝnh to¸n - Sö dông ranh mÆn hiÖn h÷u cña c¸c tÇng chøa n−íc. - Sö dông lêi gi¶i cña m« h×nh t¹i thêi ®iÓm th¸ng 9 - 2035. - ThÊm tõ bªn s−ên : tÝnh to¸n CBND§ cho c¸c « l−íi däc theo ranh giíi mÆn nh»m x¸c ®Þnh l−îng n−íc mÆn tho¸t ra do ¶nh h−ëng cña khai th¸c. KÕt hîp víi chiÒu dµi ranh giíi mÆn vµ bÒ dÇy tÇng chøa n−íc sÏ tÝnh ®−îc bÒ dÇy ®íi n−íc mÆn ®−îc h×nh thµnh. Cã thÓ xem bÒ dÇy nµy chÝnh lµ kho¶ng c¸ch dÞch chuyÓn cña n−íc mÆn. b. Gi¶ thiÕt tÝnh to¸n - Sù dÞch chuyÓn biªn mÆn chØ do ¶nh h−ëng cña dßng chÈy, kh«ng xÐt ®Õn c¸c qu¸ tr×nh kh¸c (hoµ tan, röa lòa, khuyÕch t¸n, ho¸ häc...). - VËn tèc dÞch chuyÓn ranh giíi mÆn b»ng nhau t¹i c¸c « l−íi. Trong vïng lËp m« h×nh hiÖn diÖn ranh mÆn (M = 1,0 g/l) cña c¸c tÇng nh− trong h×nh 2 vµ 3. KÕt qu¶ tÝnh to¸n cña bµi to¸n dù b¸o ®Õn cuèi thêi gian khai th¸c cho sè liÖu nh− thèng kª trong b¶ng 2. 163 B¶ng 2. KÕt qu¶ tÝnh to¸n x©m nhËp mÆn vïng l−u vùc s«ng Sµi Gßn Kho¶ng c¸ch dÞch chuyÓn (m) TÇng chøa n−íc L−îng n−íc mÆn (m3/ngµy) BÒ dÇy trung b×nh (m) ChiÒu dµi ranh giíi mÆn (m) Ngµy N¨m 2035 Pleistocen d−íi 15.660 25 61.259 0,010 102,3 Pliocen gi÷a 12.484 55 88.587 0,003 25,6 Pliocen d−íi 4.372 40 68.078 0,0016 16,1 H×nh 2. S¬ ®å vÞ trÝ ranh giíi mÆn tÇng Pliocen d−íi vµ Miocen trªn c. KÕt qu¶ tÝnh x©m nhËp mÆn - TÇng chøa n−íc Pleistocen d−íi : tÇng chøa n−íc Pleistocen d−íi tån t¹i d¶i n−íc mÆn kÐo dµi theo h−íng ®«ng - t©y vµ ®i qua trung t©m vïng nghiªn cøu nh− trong h×nh 2. L−îng n−íc mÆn di chuyÓn qua ranh giíi mÆn nµy ®i vµo vïng n−íc nh¹t lµ 15.6605 m3/ngµy, nghÜa lµ mçi ngµy sÏ h×nh thµnh ®íi n−íc mÆn dÇy 0,010 m. §Õn n¨m 2035 ®íi n−íc mÆn nµy sÏ ®¹t ®Õn bÒ dÇy lµ 102,3 m. - TÇng chøa n−íc Pliocen gi÷a : tÇng chøa n−íc Pliocen d−íi gi÷a tån t¹i d¶i n−íc mÆn kÐo dµi theo h−íng ®«ng - t©y vµ ®i qua trung t©m vïng nghiªn cøu nh− trong h×nh 3. L−îng n−íc mÆn di chuyÓn qua ranh giíi mÆn nµy ®i vµo vïng n−íc nh¹t lµ 12.484 m3/ngµy, nghÜa lµ mçi ngµy sÏ h×nh thµnh ®íi n−íc mÆn dÇy 0,003 m. §Õn n¨m 2035 ®íi n−íc mÆn nµy sÏ ®¹t ®Õn bÒ dÇy lµ 25,8 m. - TÇng chøa n−íc Pliocen d−íi : tÇng chøa n−íc Pliocen d−íi tån t¹i d¶i n−íc mÆn kÐo dµi theo h−íng ®«ng - t©y vµ ®i qua trung t©m vïng nghiªn cøu nh− trong h×nh 3. L−îng n−íc mÆn di chuyÓn qua ranh giíi mÆn nµy ®i vµo vïng n−íc nh¹t lµ 4.372 m3/ngµy, nghÜa lµ mçi ngµy sÏ h×nh thµnh ®íi n−íc mÆn dÇy 0,00164 m. §Õn n¨m 2035 ®íi n−íc mÆn nµy sÏ ®¹t ®Õn bÒ dÇy lµ 16,1 m. H×nh 3. S¬ ®å vÞ trÝ ranh giíi mÆn tÇng Pliocen gi÷a vµ Pliocen d−íi Tãm l¹i, kho¶ng c¸ch dÞch chuyÓn ranh giíi mÆn nh− tÝnh to¸n trªn kh«ng lín, chñ yÕu ven ranh giíi mÆn. TÇng chøa n−íc Pleistiocen d−íi tuy cã l−îng khai th¸c nhá h¬n nhiÒu so víi tÇng chøa n−íc Pliocen gi÷a nh−ng kho¶ng c¸ch dÞch chuyÓn ranh giíi mÆn l¹i lín h¬n. §iÒu nµy còng phï hîp víi thùc tÕ v× diÖn ph©n bè cña tÇng chøa n−íc hÑp (gÇn ranh giíi ph©n bè) h¬n rÊt nhiÒu nªn l−îng n−íc thÊm xuyªn bªn s−ên bæ sung cho c¸c tÇng chøa n−íc kh«ng nhiÒu b»ng. KÕt luËn KÕt qu¶ tÝnh to¸n dù b¸o ®Õn n¨m 2035 ®èi víi l−îng khai th¸c hiÖn t¹i cña vïng nghiªn cøu lµ 164 398.437 m3/ngµy, cho phÐp ®i ®Õn mét sè nhËn xÐt sau : - Mùc n−íc cuèi thêi gian tÝnh to¸n kh«ng biÕn ®éng lín so víi mùc n−íc hiÖn t¹i. - Mùc n−íc s©u nhÊt t¹i trung t©m Tp HCM thay ®æi kh«ng lín vµ vÉn cßn nhá h¬n mùc n−íc h¹ thÊp cho phÐp rÊt nhiÒu. - L−îng khai th¸c chØ b»ng 40,38% tæng nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng (tæng l−îng chÈy ®Õn) vµ chØ b»ng 67,51 % l−îng tho¸t ®i. §Æc biÖt, l−îng n−íc tho¸t ®i chiÕm tû lÖ 59,69 % so víi l−îng n−íc chÈy ®Õn ; ®iÒu nµy cho thÊy nÕu bè trÝ khai th¸c hîp lý tËn dông l−îng n−íc d− tho¸t ®i ®Ó cã thÓ t¨ng l−îng khai th¸c ND§. - Qu¸ tr×nh x©m nhËp mÆn ®Õn n¨m 2035 ®· xÈy ra nh−ng quy m« hÑp trong ph¹m vi ven ranh giíi mÆn. Nh− vËy, nÕu duy tr× ®−îc l−îng khai th¸c nµy hoÆc t¨ng kh«ng nhiÒu th× mùc n−íc h¹ thÊp cßn nhá h¬n mùc n−íc h¹ thÊp cho phÐp tÝnh to¸n. Tuy nhiªn, hÖ qu¶ kh¸c cña viÖc h¹ thÊp mùc n−íc còng cã nguy c¬ xÈy ra nh− sôt lón mÆt ®Êt, x©m nhËp mÆn do thÊm xuyªn... ®Õn nay ch−a ®−îc nghiªn cøu. Tµi LIÖU dÉn [1] Ng« §øc Ch©n, 2007 : Chuyªn ®Ò tiÕn sÜ “§¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn §CTV vïng l−u vùc s«ng Sµi Gßn“. L−u tr÷ t¹i ViÖn M«i tr−êng vµ Tµi nguyªn Tp HCM. [2] Ng« §øc Ch©n, 2008 : B¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn ®Ò tµi khoa häc c«ng nghÖ cÊp Bé : “øng dông ph−¬ng ph¸p m« h×nh ®¸nh gi¸ tr÷ l−îng vïng thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ l©n cËn”. Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng. L−u tr÷ t¹i Trung t©m Th«ng tin Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia (sè 6949/KQ-TKHCN) vµ Th− viÖn Liªn ®oµn §CTV- §CCT MiÒn Nam cò. [3] Ng« §øc Ch©n, §ç TiÕn Lanh, 2008 : Chuyªn ®Ò ”§¸nh gi¸ tiÒm n¨ng nguån n−íc d−íi ®Êt vïng hÖ thèng s«ng §ång Nai” (thuéc ®Ò tµi cÊp Nhµ n−íc “Qu¶n lý tæng hîp l−u vùc vµ sö dông hîp lý tµi nguyªn n−íc hÖ thèng s«ng §ång Nai”, m· sè : KC.08.18/06-10. [4] Ng« §øc Ch©n, 2009 : Chuyªn ®Ò tiÕn sÜ “X¸c ®Þnh c¸c nguån h×nh thµnh tr÷ l−îng ND§ vïng l−u vùc s«ng Sµi Gßn“. L−u tr÷ t¹i ViÖn M«i tr−êng vµ Tµi nguyªn Tp HCM. summary Originating source of groundwater reserve in Saigon river basin Originating source of groundwater reserve is not only one of research speciality in hydrogeology, but also an important information for groundwater resources exploitation management and protection. Commonly, its calculation is complicated, especially in areas of complex hydrogeological conditions such as Saigon river basin. Therefore, this problem has not been studied yet so far. For the first time, groundwater system was studied in details for Saigon river basin by quantitative calculation of originating sources of groundwater reserve based on solutions of the existing groundwater flow model ([4]). Besides, via solutions of groundwater balance issue, horizontal salinity intrusion under influence of groundwater exploitation was also calculated for 4 potential aquifers. Ngµy nhËn bµi : 02 - 10 - 2009 Liªn ®oµn Quy ho¹ch vµ §iÒu tra Tµi nguyªn n−íc miÒn Nam Khoa Kü thuËt §Þa chÊt vµ DÇu khÝ (Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa Tp HCM)