Nguyên nhân và các giải pháp chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay

th¸ng 7 n¨m 2004, BÝ th­ TØnh ñy QuÝ Ch©u là L­u Ph­¬ng Nh©n ®· bÞ ®­a ra xÐt xö và chÞu møc ¸n tï chung th©n vÒ téi tham nhòng. §©y là quan chøc cÊp cao ®Çu tiªn bÞ ®­a ra xÐt xö c«ng khai kÓ tõ khi Trung Quèc tiÕn hành c¶i c¸ch më cöa tíi nay. §iÒu này cho thÊy nguyªn t¾c mäi ng­êi b×nh ®¼ng tr­íc luËt ph¸p cña Trung Quèc ®­îc thùc hiÖn nghiªm minh. Mäi ng­êi ®­îc chøng kiÕn c¶nh mét viªn quan tõng ''hÐt ra löa'' khi cßn ®­¬ng chøc ®· khãc nøc në tr­íc toµ. Ban KiÓm tra kû luËt Trung ­¬ng cho biÕt trong thêi gian làm BÝ th­ TØnh ñy QuÝ Ch©u, L­u Ph­¬ng Nh©n ®· tham « 6,61 triÖu nh©n d©n tÖ, 19.900 USD. §iÒu ®¸ng l­u ý là trong vô này, Ban KiÓm tra kû luËt Trung ­¬ng còng ®· ph¸t hiÖn c· mét ®­êng d©y tham nhòng lín cña Ban l·nh ®¹o tØnh này, trong ®ã cã Phã TØnh tr­ëng L­u Tr­êng Quý, chuyªn tr¸ch c«ng t¸c giao th«ng c«ng chÝnh cña tØnh.  Trong lêi tù thó, L­u Ph­¬ng Nh©n nãi: ''Là mét BÝ th­ tØnh uû, t«i cho r»ng c¸i g× m×nh còng cã quyÒn, nh­ng giê ®©y míi thÊy râ m×nh là mét tªn quan tham nhòng mï vÒ luËt ph¸p v× cã mét sè viÖc b¶n th©n ph¹m téi mà kh«ng biÕt''. Võa qua b¸o chÝ ®· phanh phui t×nh tr¹ng tham nhòng cña Cao Nghiªm, nguyªn Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty ®iÖn lùc, triÖu tËp héi nghÞ c¸n bé l·nh ®¹o trong ngành cã 3 ngày còng chi tíi h¬n 3 triÖu nh©n d©n tÖ, b×nh qu©n mçi ng­êi 24.000 nh©n d©n tÖ mét ngày. Riªng Cao Nghiªm ë phßng kh¸ch s¹n víi gi¸ tiÒn 8000 nh©n d©n tÖ mét tèi. Mét hiÖn t­îng ¨n ch¬i tr¸c t¸ng mà kh«ng ai cã thÓ t­ëng t­îng næi.  N¨m 1995, cùu tæng thèng Hµn Quèc bÞ b¾t v× téi tham nhòng víi sè tiÒn 650 triÖu USD, tæng thèng Indonesian - «ng Shuhatto, thñ t­íng Ên §é Narasinhharuo, nhµ ®éc tµi n­íc Zaire Mubuto….. ®· ph¶i tõ chøc, c¸ch chøc hoÆc bÞ lËt ®æ v× tham nhòng. Míi ®©y ngµy 22/10/2002 c«ng tè viªn thµnh phè MiLan ®· ®Ò nghÞ møc ¸n 13 n¨m tï víi «ng Cesare Previti nguyªn cè vÊn luËt vµ trî lý thñ t­íng Italia Berlusconi v× téi tham nhòng, thñ t­íng §øc «ng Gerhard Schroede ®· quyÕt ®Þnh xa th¶i bé tr­ëng quèc phßng «ng Scharping v× téi nhËn hèi lé cña khu vùc t­ nh©n, gi¸m ®èc ng©n hµng trung ­¬ng Ph¸p Jean Claude còng ph¶i ra hÇu toµ v× tham nhòng. Ngµy 17/10/2002 Washington xem xÐt kh¶ n¨ng b¾t gi÷ quèc tÕ ®èi víi tæng thèng Ukraina «ng Kuchma víi lêi buéc téi nhËn hèi lé tõ thêi «ng cßn lµm thñ t­íng n¨m 1993 theo ®iÒu 11 bé luËt h×nh sù Ukraina . ë Nigenia tÖ tham nhòng còng rÊt nghiªm träng, cã c«ng ty dïng c¶ tr¨m triÖu USD ®Ó chi phÝ giao dÞch vµ mua chuéc quan chøc. Tham nhòng cßn n¶y sinh c¶ ë c¸c tæ chøc Ýt cã quan hÖ ®Õn kinh doanh nh­ uû ban ¤limpic quèc tÕ. II. Thùc tr¹ng tham nhòng ë ViÖt Nam hiÖn nay Thùc tr¹ng tham nhòng ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ rÊt nghiªm träng, hiÖn t­îng tham nhòng kh«ng nh÷ng ®Æc biÖt lan trµn trong sè c¸c quan chøc lµm viÖc t¹i c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch vÒ kinh tÕ ®èi néi vµ ®èi ngo¹i mµ nã x¶y ra phæ biÕn ë hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc nh­ luËt ph¸p, v¨n ho¸, gi¸o dôc, ... Tham nhòng ®· vµ ®ang lµm xãi mßn lßng tin cña nh©n d©n, cña x· héi vµo §¶ng vµ Nhµ n­íc. Sù tha ho¸ cña mét sè c¸n bé §¶ng viªn céng thªm thÕ lùc thï ®Þch lîi dông diÔn biÕn phøc t¹p cu¶ t×nh h×nh thÕ giíi vµ trong n­íc ra søc tuyªn truyÒn, kÝch ®éng, thùc hiÖn diÔn biÕn hoµ b×nh ®ang trë thµnh mét nguy c¬ to lín uy hiÕp ®Õn sù tån vong cña chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta. Theo b¸o c¸o cña chÝnh phñ t¹i kú häp thø 10 kho¸ IX ®· ph¸t hiÖn vµ xö lý trªn 500 vô tham nhòng víi tæng thiÖt h¹i tµi s¶n trªn 1,2 tû ®ång vµ trªn 34 triÖu USD. N¨m 1996 ®· ph¸t hiÖn 10 vô tham nhòng lín trªn 100 tû ®ång/vô. Theo b¸o c¸o cña ch¸nh ¸n toµ ¸n nh©n d©n tèi cao tr­íc quèc héi tõ n¨m 1992 ®Õn n¨m 1997 toµ ®· xÐt sö 3.021 vô tham nhòng víi 6.315 bÞ c¸o, trong ®ã cã 64,5% sè bÞ c¸o bÞ tï, 10 tªn ®· bÞ tuyªn ph¹t ¸n tö h×nh. Cho ®Õn nay ®· liªn tiÕp xÈy ra mét sè vô ¸n lín nghiªm träng, g©y thiÖt h¹i lín ®Õn tiÒn cña, cña Nhµ n­íc vµ nh©n d©n, g©y mÊt æn ®Þnh kinh tÕ x· héi. 1- VÉn cßn nhiÒu uÈn khóc trong vô tham nhòng t¹i Petro ViÖt Nam www.Home.netnam.vn 17/6/2004 6:09:37 PM GMT+7 §Õn thêi ®iÓm nµy cã thÓ kÕt luËn ®­îc ®­êng d©y tham nhòng lín nhÊt t¹i Petro ViÖt Nam ®­îc tæ chøc trªn mét chiÕc kiÒng ba ch©n t­¬ng ®èi v÷ng ch¾c gåm ba nh©n vËt NguyÔn Quang Th­êng, D­¬ng Quèc Hµ vµ TrÇn Ngäc Giao. C¸c ®¹i gia nµy m­în danh nghÜa rãt tiÒn vµo c¸c hîp ®ång dù ¸n ®Ó röa tiÒn mét c¸ch hîp ph¸p. Sau khi ph¸t hiÖn hµnh vi tham nhòng cña «ng NguyÔn Quang Th­êng vµ D­¬ng Quèc Hµ t¹i c«ng tr×nh söa bÓ chøa n­íc phôc vô khai th¸c trªn tµu §¹i Hïng, míi ®©y d­ luËn kh«ng khái th¾c m¾c vÒ viÖc Vietsovpetro mua 80 tÊn ho¸ chÊt chèng ch¸y trong hîp ®ång 93/94 VSP1 ký ngµy 6/6/1994 víi gi¸ trÞ hîp ®ång lµ 2,429 tû ®ång vµ yªu cÇu sè ho¸ chÊt nµy ph¶i lµ hµng cña Ph¸p. Nh­ng ®iÒu nghÞch lý lµ khi nhËn hµng Vietsovpetro biÕt ch¾c ch¾n bªn cung cÊp ®· thay b»ng 80 tÊn ho¸ chÊt s¶n xuÊt t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh cã chÊt l­îng thÊp h¬n nhiÒu mµ vÉn vui vÎ chÊp thuËn vµ kh«ng hÒ thay ®æi gi¸ trÞ hîp ®ång. HiÖn c¬ quan ®iÒu tra míi chØ ph¸t hiÖn ra mét vµi thñ ®o¹n mãc tiÒn cña Nhµ n­íc mµ tæng sè tiÒn ®· lªn ®Õn hµng triÖu USD, vËy hµng n¨m Vietsovpetro ký kh«ng biÕt bao nhiªu hîp ®ång th­¬ng m¹i vµ mua s¾m trang thiÕt bÞ, vËt t­ víi tæng gi¸ trÞ lªn tíi hµng tr¨m triÖu USD th× kh«ng biÕt sè tiÒn thÊt tho¸t sÏ lµ bao nhiªu. HÇu hÕt c¸c quan chøc nh­ D­¬ng Quèc Hµ, NguyÔn Quang Th­êng ®Òu cã th©m niªn c«ng t¸c l©u n¨m trong ngµnh dÇu khÝ nh­ vËy, cã biÕt bao nhiªu hîp ®ång ®· qua tay ký duyÖt th× tæng sè tiÒn thÊt tho¸t sÏ lín ®Õn møc nµo. Cßn n÷a mét c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n t­ c¸ch ph¸p nh©n rÊt mê mÞt vËy mµ l¹i tróng thÇu hÇu hÕt c¸c hîp ®ång quan träng cña Vietsovpetro mµ l¹i kh«ng ph¶i lµ mét c«ng ty kh¸c - G©y thiÖt h¹i vÉn ®­îc th¨ng chøc Bªn c¹nh vô viÖc cã liªn quan ®Õn D­¬ng Quèc Hµ vµ NguyÔn Quang Th­êng, d­ luËn trong ngµnh dÇu khÝ cßn ®ang b¨n kho¨n vÒ mét vô ¸n x¶y ra n¨m 1992 liªn quan trùc tiÕp ®Õn Vietsovpetro mµ h×nh nh­ bÞ c¸c chøc tr¸ch cè t×nh l·ng quªn. §­îc biÕt n¨m 1992 c¬ quan An ninh ®iÒu tra vµ C«ng an tØnh Bµ RÞa- Vòng Tµu ph¸t hiÖn mét sè sai ph¹m nghiªm träng trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång mua xÝch neo tµu Chi L¨ng t¹i Vietsovpetro vµ khëi tè b¾t giam ®èi víi «ng §Æng H÷u Quý, nguyªn lµ quyÒn tr¸nh kü s­ ViÖn nghiªn cøu Khoa häc – ThiÕt kÕ thuéc Vietsovpetro vÒ téi “thiÕu tr¸ch nhiÖm g©y hËu qu¶ nghiªm träng “. Néi dung vô ¸n nh­ sau: Vietsovpetro ®¬n ph­¬ng ký hîp ®ång H§ 1-008 thö t¶i neo xÝch tµu Chi L¨ng víi mét h·ng cña Singapore dÉn ®Õn viÖc ph¶i tr¶ hai lÇn tiÒn cho hai h·ng n­íc ngoµi g©y thiÖt h¹i 330.000 USD. §èi víi hîp ®ång 1-029/ PSA – SSE/31-92 mua xÝch neo Má Rång mét sè nh©n viªn cña Vietsovpetro ®Þnh lµm gi¶ hîp ®ång mua vÒ lo¹i xÝch neo cò cña n­íc ngoµi mang vÒ n­íc tÝnh theo gi¸. Hîp ®ång mê ¸m nµy bÞ huû nh­ng g©y thiÖt h¹i 298.453 USD. Tr¸ch nhiÖm chÝnh cña vô viÖc thuéc vÒ «ng §Æng H÷u Quý. §iÒu ®¸ng nãi lµ «ng Quý kh«ng hÒ bÞ h­ëng mét h×nh ph¹t nµo mµ cßn ®­îc ®Ò b¹t lµm Gi¸m ®èc C«ng ty T­ vÊn dÇu khÝ vµ tham gia vµo c¸c lÜnh vùc t­ vÊn thiÕt kÕ, th­¬ng th¶o hîp ®ång cña Vietsovpetro - TriÖu tËp c¸c nguyªn Tæng Gi¸m ®èc Petro ViÖt Nam vµ Vietsovpetro Ngµy 15 vµ 16/6 C¬ quan An ninh §iÒu tra Bé C«ng an cã giÊy triÖu tËp mét sè c¸n bé nguyªn lµ Tæng Gi¸m ®èc Tæng c«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam vµ nguyªn Tæng Gi¸m ®èc XÝ nghiÖp Liªn doanh DÇu khÝ Vietsovpetro cïng mét sè c¸n bé ®­¬ng chøc tíi c¬ quan An ninh ®iÒu tra lµm râ sù liªn quan cña hä ®èi víi c¸c vô viÖc tiªu cùc, tham nhòng trong ngµnh dÇu khÝ. §­îc biÕt mét sè quan chøc tr­íc khi bÞ b¾t lµ bÞ can trong vô ¸n nµy ®· tù nguyªn nép cho c¬ quan ®iÒu tra 450.000 USD. 2- Vô ¸n Tr­¬ng V¨n Cam vµ ®ång bän §©y lµ vô ¸n h×nh sù ®Æc biÖt nghiªm träng. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra ®· khëi tè 156 bÞ can víi 24 téi danh. XÐt xö s¬ thÈm, toµ tuyªn ¸n: tö h×nh 6 bÞ c¸o, chung th©n 5 bÞ c¸o, ph¹t tï cã thêi h¹n 123 bÞ c¸o, ¸n treo 21 bÞ c¸o. Liªn quan ®Õn vô nµy, ®· xö lý kû luËt 86 c¸n bé( C«ng an: 65;kiÓm s¸t: 15; qu©n ®éi: 4; b¸o chÝ: 2 ). Khai trõ khái §¶ng: 42, c¶nh c¸o khiÓn tr¸ch 6 tËp thÓ, gi¶i t¸n 2 chi uû, ®Æc biÖt cã 4 c¸n bé cao cÊp trong ®ã cã 2 uû viªn Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng. Trong vô ¸n nµy, N¨m Cam vµ ®ång bän ®· dïng mäi thñ ®o¹n mãc nèi, t¹o sù th©n thiÖn víi c¸n bé, ®­a hèi lé, tha ho¸ c¸n bé, dÉn ®Õn sè c¸n bé nµy lµm ng¬, bao che téi ph¹m vµ ngµy cµng lón s©u vµo con ®­êng ph¹m téi, b¶o kª cho ho¹t ®éng ph¹m téi cña chóng . Bªn c¹nh ®ã, mét sè c¸n bé ®­îc giao nhiÖm vô trùc tiÕp ®Êu tranh trÊn ¸p téi ph¹m nh­ng kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô ®Ó cho bän téi ph¹m ho¹t ®éng léng hµnh, g©y t¸c h¹i nghiªm träng vµ ¶nh h­ëng xÊu ®Õn an ninh trËt tù, uy tÝn cña lùc l­îng c«ng an, lµm xãi mßn lßng tin cña quÇn chóng nh©n d©n. 3- Vô ¸n bu«n lËu x¨ng dÇu cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm Thµnh Ph¸t -Vô ¸n ®· khëi tè 38 bÞ can (t¹m giam 26, t¹i ngo¹i 12 ), thu gi÷ vµ kª biªn tµi s¶n trÞ gi¸ trªn 100 tû ®ång. - Theo hiÖp ®Þnh ®· ký gi÷a hai ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ Campuchia, hµng n¨m c¸c C«ng ty xuÊt nhËp khÈu x¨ng dÇu cña ViÖt Nam ®· thùc hiÖn viÖc t¹m nhËp, t¸i xuÊt cho Campuchia tõ 400-500 ngµn tÊn x¨ng. X¨ng dÇu t¹m nhËp, t¸i xuÊt sang Campuchia ®­îc miÔn tÊt c¶ c¸c lo¹i thuÕ vµ phÝ( bao gåm: thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ VAT, phÝ x¨ng dÇu ), cã thêi ®iÓm c¸c lo¹i thuÕ trªn lµ 100%. V× lîi nhuËn thu ®­îc qu¸ lín nªn mét sè c«ng ty, ®èi tuîng dïng mäi thñ ®o¹n gian dèi, lîi dông c¸c s¬ hë trong c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc, t×m c¸ch ®Ó x¨ng dÇu t¹m nhËp trªn tiªu thô trong n­íc, g©y thiÖt h¹i nghiªm träng, ¶nh h­ëng vµ lµm thÊt thu thuÕ rÊt lín ( hµng tr¨m tû ®ång ) cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. - Qu¸ tr×nh ®iÒu tra ®· lµm râ sù c©u kÕt gi÷a c¸c c¸n bé víi mét sè c¸n bé H¶i quan trong viÖc më tê khai h¶i quan, kiÓm ho¸, x¸c nhËn th«ng quan, ®Æc biÖt lµ vai trß cña Ph¹m Quang MËu – Chi côc tr­ëng H¶i quan cöa khÈu VÜnh X­¬ng ®· lµm gi¶ vµ x¸c nhËn 46 bé hå s¬ khèng vµ 63 bé hå s¬ tr¸o x¨ng thµnh dÇu, g©y thiÖt h¹i cho Nhµ n­íc h¬n 100 tû ®ång. MËu nhËn hèi lé trªn 6 tû ®ång. - Mét sè c¸ nh©n trong Qu©n ®éi ®· tham gia ho¹t ®éng bu«n lËu nh­: Th­îng t¸ NguyÔn H÷u Dòng – Gi¸m ®èc C«ng ty T©y Nam (thuéc Phßng Qu©n b¸o Qu©n khu 7 ) ®· tiÕp tay cho bän bu«n lËu, ®­îc nhËn hèi lé 7,5 tû ®ång vµ mét xe Mercedes trÞ gi¸ 72 ngµn USD. - Th­îng t¸ NguyÔn V¨n Dòi - §ån tr­ëng §ån biªn phßng cöa khÈu VÜnh X­¬ng ®· ký 46 bé hå s¬ xuÊt nhËp c¶nh khèng ®Ó hîp thøc ho¸ 46 chuyÕn tµu sang Campuchia, nhËn hèi lé h¬n 8 tû ®ång. 4- Vô bu«n lËu trèn thuÕ cña C«ng ty §«ng Nam - Vô ¸n ®· khëi tè 14 bÞ can ( t¹m giam 7, t¹i ngo¹i 4, truy n· 3 ). §Õn nay ®· ®iÒu tra vµ gi¸m ®Þnh tµi chÝnh, lµm râ hµnh vi bu«n lËu, trèn thuÕ trªn 300 tû ®ång. - §Ó thùc hiÖn trãt lät hµnh vi bu«n lËu, NguyÔn Gia ThiÒu – Gi¸m ®èc C«ng ty §«ng Nam vµ ®ång bän ®· lËp hai hÖ thèng sæ s¸ch ®Ó lõa c¬ quan thuÕ, khai b¸o nép thuÕ thÊp h¬n nhiÒu so víi thùc tÕ kinh doanh, ®ång thêi c©u mãc víi c¸c nh©n viªn hµng kh«ng ( 26 tiÕp viªn vµ 5 phi c«ng ), c¸c c¸n bé h¶i quan s©n bay Néi Bµi – Hµ Néi, s©n bay T©n S¬n NhÊt – thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ mét nh©n viªn ng©n hµng tiÕp tay chuyÓn tiÒn traÝ phÐp cho NguyÔn Gia ThiÒu ra n­íc ngoµi. Nh©n viªn hµng kh«ng x¸ch tay ®iÖn tho¹i di ®éng tõ Hång K«ng, Singapore vÒ ViÖt Nam vµ chuyÓn USD ra n­íc ngoµi cho C«ng ty §«ng Nam, ®­îc h­ëng tõ 3-8 USD/1 chiÕc ®iÖn tho¹i di ®éng. Nh©n viªn h¶i quan lµm thñ tôc nh­ng kh«ng kiÓm ho¸ c¸c l« hµng ®iÖn tho¹i di ®éng tõ n­íc ngoµi göi vÒ, x¸c nhËn hµng ho¸ d­íi d¹ng quµ biÕu (v¨n phßng phÈm, quÇn ¸o…). §Þa chØ nhËn hµng trong n­íc lµ ®Þa chØ gi¶. Nh©n viªn h¶i quan ®­îc h­ëng tõ 5-7 USD/1 chiÕc ®iÖn tho¹i di ®éng. B»ng c¸c thñ ®o¹n trªn, C«ng ty §«ng Nam ®· nhËp lËu kho¶ng 47 ngµn chiÕc ®iÖn tho¹i di ®éng, trÞ gi¸ kho¶ng 241 tû ®ång. 5- §èi víi viªc lîi dông hoµn thuÕ VAT ®Ó chiÕm ®o¹t tiÒn cña Nhµ n­íc, næi lªn vô C«ng ty cæ phÇn xuÊt nhËp khÈu Nam Hµ Néi (SIMEX)-quËn 3-thµnh phè Hå ChÝ Minh do §Æng §×nh Gi¸p lµm Gi¸m ®èc. - Trong lÜnh vùc hoµn thuÕ VAT, bän téi ph¹m ®· lîi dông ®· lîi dông c¸c thñ tôc th«ng tho¸ng trong thµnh lËp doanh nghiÖp nªn ®· thµnh lËp c¸c “c«ng ty ma” ®Ó ®­îc sö dông ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng, mua hµng t¹m nhËp, t¸i xuÊt hoÆc lËp khèng ®Ó chiÕm ®o¹t tiÒn hoµn thuÕ. N¨m 2001, ph¸t hiÖn 53 vô, thiÖt h¹i 63 tû ®ång, n¨m 2002 ph¸t hiÖn 181 vô, thiÖt h¹i 256,2 tû ®ång. - Trong vô ¸n C«ng ty cæ phÇn xuÊt nhËp khÈu Nam Hµ Néi ®· khëi tè 5 bÞ can (t¹i ngo¹i 4, t¹i giam 1). Thñ ®o¹n cña chóng lµ lîi dông quy ®Þnh cña Nhµ n­íc cho c¸c c¬ së kinh doanh mua hµng n«ng s¶n, l©m s¶n, thuû s¶n cña ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt b¸n ra, nÕu kh«ng cã ho¸ ®¬n theo quy ®Þnh th× ®­îc lËp b¶n kª hµng ho¸ mua vµo (mÉu sè 4) ®­îc khÊu trõ thuÕ VAT ®Çu vµo lµ 5% vµ khi cã hµng xuÊt khÈu th× ®­îc hoµn thuÕ VAT. D­¬ng Quang TrÝ vµ vî lµ Ph¹m ThÞ KiÒu Ph­¬ng – Gi¸m ®èc doanh nghiÖp t­ nh©n KiÒu Ph­¬ng – quËn 8 – thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· mãc nèi víi §Æng §×nh Gi¸p – Gi¸m ®èc, §ç ThÞ T­êng Vi – Phã Gi¸m ®èc vµ NguyÔn ThÞ HËu – kÕ to¸n C«ng ty Simex lËp hå s¬ xuÊt khÈu khèng 352 tÊn mùc kh« trÞ gi¸ trªn 53 tû ®ång sang Trung Quèc, sau ®ã mãc nèi víi h¶i quan cöa khÈu T©n Thanh, H÷u NghÞ – L¹ng S¬n lµm thñ tôc x¸c nhËn hµng qua biªn giíi ®Ó hoµn chØnh bé hå s¬ hoµn thuÕ khèng, chiÕm ®o¹t trªn 5,2 tû ®ång. Ngoµi c¸c vô ¸n trªn ®©y, cßn c¸c vô bu«n lËu hang D¬i ë L¹ng S¬n, vô ¸n C«ng ty xuÊt nhËp khÈu ë Yªn B¸i, vô L· ThÞ Kim Oanh ë Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n …còng liªn quan nhiÒu c¸n bé, ®¶ng viªn. III. Thùc tr¹ng chèng tham nhòng ë ViÖt Nam. Trªn thùc tÕ cã hai lo¹i ng­êi mµ chøc vô, quyÒn h¹n cã thÓ thao tóng, chiÕm ®o¹t tµi s¶n Nhµ n­íc, c«ng quü quèc gia. Lo¹i thø nhÊt gåm nh÷ng c¸n bé mµ do chøc quyÒn cã thÓ quyÕt ®Þnh ®Õn “sinh mÖnh chÝnh trÞ “ cña cÊp d­íi vµ quÇn chóng, nh÷ng kÎ cã ch÷ ký quyÕt ®Þnh ®Õn tiÒn, hµng cña mét ®¬n vÞ ( nh­ duyÖt cÊp quota xuÊt nhËp khÈu, duyÖt cÊp kinh phÝ cho x©y dùng c¬ b¶n, cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ lín, cÊp giÊy kinh doanh cho c¸c ®¬n vÞ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, nh÷ng gi¸m ®èc vµ tæng gi¸m ®èc c¸c c«ng ty, c¸c ng©n hµng…). NÕu nh÷ng c¸n bé nµy mang nÆng chñ nghÜa c¸ nh©n, thùc dông, tho¸i ho¸ biÕn chÊt sÏ lµ ®Çu mèi cña nh÷ng vô tham nhòng lín tÇm cì quèc gia. Lo¹i thø hai cã thÓ dÔ dÉn ®Õn hµnh vi tham nhòng lµ nh÷ng ®èi t­îng trùc tiÕp ®­îc giao n¾m, qu¶n lý, ph©n phèi, kiÓm tra hµng ho¸, tµi s¶n cña Nhµ n­íc, cña tËp thÓ. Nh÷ng kÎ “sè ®á” “chuét sa chÜnh g¹o” nh­ thñ kho vËt t­ hµng ho¸, kÕ to¸n, thñ quü, nh©n viªn thuÕ, nh©n viªn ng©n hµng, nh©n viªn b¶o vÖ, nh©n viªn c¸c tr¹m giao th«ng… Lo¹i th­ hai nµy Ýt g©y ra nh÷ng vô tham nhòng lín nh­ng sè l­îng c¸c vô tham nhòng th­êng nhiÒu h¬n, x¶y ra th­êng xuyªn ë c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c cÊp, c¸c ngµnh do vËy, lµm thÊt tho¸t tµi s¶n Nhµ n­íc khã mµ tÝnh ®­îc. 1. NÕu kh«ng cã sù tiÕp tay cña mét sè c¸n bé ë møc ®é kh¸c nhau th× bän téi ph¹m kh«ng thÓ ho¹t ®éng ph¹m téi. Trong vô ¸n N¨m Cam nÕu kh«ng cã sù bao che, tiÕp tay cña mét sè c¸n bé tho¸i ho¸, biÕn chÊt th× b¨ng nhãm téi ph¹m N¨m Cam kh«ng thÓ ho¹t ®éng léng hµnh, g©y hËu qu¶ nguy hiÓm cho x· héi, tån t¹i trong thêi gian dµi nh­ vËy. Trong vô ¸n bu«n lËu x¨ng dÇu, NguyÔn H÷u Dòng lµ chñ m­u cÇm ®Çu, tæ chøc cho c¸c thuû thñ tham gia c¾t niªm ch× cña h¶i quan, b¬m x¨ng dÇu trªn ®­êng t¸i xuÊt sang Campuchia lªn c¸c kho ®Ó tiªu thô t¹i ViÖt Nam. Vô ¸n c«ng ty §«ng Nam nÕu kh«ng cã sù tiÕp tay cña nh©n viªn hµng kh«ng vµ c¸n bé h¶i quan th× NguyÔn Gia ThiÒu vµ ®ång bän kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc hµnh vi bu«n lËu víi sè l­îng lín nh­ vËy. Sù suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng cña mét sè c¸n bé ®· lµm cho bän téi ph¹m cã chç dùa ®Ó c©u kÕt, mãc nèi, mua chuéc, tha ho¸ c¸n bé, tiÕp tay cho chóng thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi. Lßng tin cña c¸n bé, ®¶ng viªn vµ nh©n d©n bÞ gi¶m sót tr­íc sù tha ho¸ biÕn chÊt cña mét bé phËn c¸n bé tiÕp tay cho bän téi ph¹m ho¹t ®éng, nÕu kh«ng kÞp thêi ®Êu tranh ng¨n chÆn th× sÏ tiÕp tôc lµm gi¶m lßng tin cña c¸n bé vµ nh©n d©n ®èi víi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. 2. Vai trß cña l·nh ®¹o vµ tæ chøc §¶ng rÊt quan träng, nÕu lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra, ph¸t huy tèt c«ng t¸c phª b×nh vµ tù phª b×nh cña ®¶ng viªn trong chi bé sÏ kÞp thêi ph¸t hiÖn, ng¨n chÆn tham nhòng, tiªu cùc, l·ng phÝ. Trong vô bu«n lËu x¨ng dÇu, Ph¹m Quang MËu – Chi côc tr­ëng h¶i quan cöa khÈu VÜnh X­¬ng cã nh÷ng biÓu hiÖn bÊt minh vÒ kinh tÕ, sinh ho¹t kh«ng b×nh th­êng trong cuéc sèng, cuèi tuÇn ®Òu vÒ nghØ t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, ®i nghØ m¸t kh¾p n¬i, cÊp trªn ®éng viªn vÒ lµm Phã côc tr­ëng h¶i quan An Giang nh­ng kiªn quyÕt tõ chèi, song còng kh«ng ai ®Æt vÊn ®Ò t¹i sao l¹i nh­ vËy. Nh÷ng viÖc lµm cña MËu, Lîi, l·nh ®¹o, cÊp uû, nhiÒu c¸n bé ®¶ng viªn trong ®¬n vÞ ®Òu biÕt nh­ng kh«ng d¸m phª ph¸n ®Êu tranh. Râ rµng cã vÊn ®Ò trong thùc hiÖn chøc tr¸ch cña l·nh ®¹o, cÊp uû, nguyªn t¾c phª b×nh vµ tù phª b×nh kh«ng ®­îc thùc thi, søc chiÕn ®Êu cña §¶ng bé, Chi bé bÞ v« hiÖu ho¸. Ngay trong vô ¸n N¨m Cam, ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc §¶ng ë c¬ së còng cßn biÓu hiÖn sinh ho¹t h×nh thøc, thiÕu tÝnh chiÕn ®Êu (ë c«ng an ph­êng). Chi bé ch­a ph¸t huy ®óng møc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý gi¸o dôc ®¶ng viªn, nhiÒu ®¶ng viªn vi ph¹m trong thêi gian dµi nh­ng kÕt qu¶ ph©n lo¹i chÊt l­îng ®¶ng viªn vµ tæ chøc c¬ së §¶ng hµng n¨m vÉn ®¹t ®¶ng viªn ®ñ t­ c¸ch, Chi bé “trong s¹ch v÷ng m¹nh”. Khi c¸n bé cã ®¬n th­ tè c¸o th× kiÓm tra x¸c minh kh«ng kü, kh«ng gi¸m ®Êu tranh, cã c¸n bé cã dÊu hiÖu vi ph¹m kû luËt nh­ng vÉn ®­îc ®Ò b¹t, bæ nhiÖm. C«ng t¸c qu¶n lý c¸n bé, ®¶ng viªn vÉn cßn cã nh÷ng s¬ hë yÕu kÐm. 3. C«ng t¸c qu¶n lý, kiÓm tra, gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng cßn nhiÒu bÊt cËp h¹n chÕ. Trong vô c«ng ty §«ng Nam, côc thuÕ thµnh phè Hå ChÝ Minh kh«ng qu¶n lý ®­îc doanh thu thùc tÕ, chØ qu¶n lý trªn sæ s¸ch, giÊy tê do c«ng ty §«ng Nam khai b¸o. §©y lµ s¬ hë lín trong qu¶n lý ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña hµng ho¸ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã chøc n¨ng nhËp khÈu. Trong vô c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Nam Hµ Néi, c¸n bé h¶i quan ®· bÞ mãc nèi, mua chuéc nªn ®· x¸c nhËn khèng hµng ho¸ qua biªn giíi, tiÕp tay cho bän téi ph¹m rót 5,2 tû ®ång tiÒn hoµn thuÕ VAT ®Ó chia nhau. Tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña h¶i quan kh¸ láng lÎo, nhÊt lµ qu¸ tr×nh c«ng t¸c kiÓm tra hµng hãa qua biªn giíi. Tõ thùc tÕ ®Êu tranh chèng téi ph¹m h×nh sù, kinh tÕ, c¸c vô ¸n tham nhòng, tiªu cùc, l·ng phÝ ta dÔ dµng nhËn thÊy. Thø nhÊt, cho ®Õn thêi ®iÓm nµy, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®Ò ra, ban hµnh nhiÒu chñ tr­¬ng, ®­êng lèi, chÝnh s¸ch trong l·nh ®¹o, ®iÒu hµnh ph¸t triÓn kinh tÕ, b¶o vÖ an ninh trËt tù, nh­ng viÖc tæ chøc triÓn khai, thùc hiÖn ch­a nghiªm tóc, ch­a cã hiÖu qu¶, trong ®ã yÕu tè con ng­êi lµ quan träng nhÊt. Thø hai, §¶ng vµ Nhµ n­íc cã chñ tr­¬ng khoan hång cho c¸n bé tham nhòng tù gi¸c khai b¸o, song ch­a cã chÝnh s¸ch cô thÓ nªn rÊt Ýt ng­êi tù khai b¸o v× hä cßn e ng¹i. Ban BÝ th­, Ban chØ ®¹o Trung ­¬ng 6 (lÇn 2) cÇn cã chÝnh s¸ch ®èi víi nh÷ng c¸n bé, ®¶ng viªn, viªn chøc nhµ n­íc vi ph¹m ph¸p luËt mµ tù gi¸c khai b¸o, kh¾c phôc hËu qu¶ ®­îc h­ëng chÝnh s¸ch khoan hång cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Thø ba, ch­a thùc hiÖn tèt hoÆc thùc hiÖn kh«ng hiÖu qu¶ Ph¸p lÖnh chèng tham nhòng, Ph¸p lÖnh thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ g¾n víi thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh. Thø t­, ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¸t triÓn s¶n xuÊt ch­a ®i ®«i víi tæ chøc b¶o vÖ s¶n xuÊt, b¶o vÖ tµi s¶n, chèng thÊt tho¸t. Ch­a g¾n chÆt gi÷a “x©y” vµ “chèng”. CH­¬ng III c¸c gi¶i ph¸p phßng chèng tham nhòng ë n­íc ta I. Vai trß cña c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa tham nhòng Thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, ®Êt n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu quan träng. Kinh tÕ – x· héi cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn kh¸, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn, an ninh – quèc phßng ®­îc gi÷ v÷ng. Tuy nhiªn chóng ta còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng nguy c¬ vµ th¸ch thøc nghiªm träng. Mét trong nh÷ng nguy c¬ lµm c¶n trë c«ng cuéc ®æi míi lµ tÖ tham nhòng. Tham nhòng cïng víi sù l·ng phÝ ®ang diÔn ra trÇm träng, kÐo dµi, g©y bÊt b×nh trong nh©n d©n, g©y ra thiÖt h¹i lín vÒ tµi s¶n Nhµ n­íc, lµm b¨ng ho¹i ®¹o ®øc c¸n bé, ®¶ng viªn, x©m h¹i trùc tiÕp ®Õn c«ng lý vµ c«ng b»ng x· héi. NhËn thøc râ nh÷ng nguy h¹i ®ã, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· cã nhiÒu chñ tr­¬ng biÖn ph¸p ®Êu tranh víi tÖ tham nhòng vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu. Tuy nhiªn, tham nhòng hiÖn nay vÉn ®ang diÔn ra hÕt søc phæ biÕn, cã nguy c¬ lan trµn ë mäi ngµnh, mäi cÊp, trong mäi lÜnh vùc. Râ rµng, cÇn ph¶i cã mét nhËn thøc ®Çy ®ñ h¬n vÒ b¶n chÊt vµ nguyªn nh©n cña tÖ tham nhòng ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu h¬n. CÇn ph¶i cã mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®Êu tranh víi tÖ tham nhòng, trong ®ã c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa cã mét ý nghÜa hÕt søc quan träng bëi v×: 1. C¸c biÖn ph¸p phßng ngõa ®­îc ¸p dông mét c¸ch th­êng xuyªn vµ cã t¸c dông réng kh¾p ®Õn nhiÒu ®èi t­îng. ChÝnh tÝnh chÊt th­êng xuyªn, liªn tôc ®ã sÏ cã t¸c dông ng¨n chÆn ngay tõ trong mÇm mèng nh÷ng hµnh vi tham nhòng. 2. Phßng ngõa tham nhòng sÏ lµm gi¶m bít t¸c h¹i rÊt nhiÒu nÕu ®Ó tham nhòng x¶y ra. Râ rµng viÖc ng¨n chÆn ngay tõ ®Çu hµnh vi tham nhòng còng ®ång nghÜa víi viÖc ®· chñ ®éng ng¨n chÆn vµ gi¶m thiÓu nh÷ng thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra tõ hµnh vi tham nhòng. ThiÖt h¹i ë ®©y kh«ng chØ vÒ kinh tÕ, cã thÓ ®o ®­îc b»ng con sè cô thÓ, mµ bao gåm c¶ sù thiÖt h¹i vÒ con ng­êi vµ nh×n mét c¸ch réng h¬n lµ sù x©m h¹i ®Õn trËt tù kû c­¬ng phÐp n­íc, c«ng lý vµ c«ng b»ng x· héi, lµm xãi mßn niÒm tin cña nh©n d©n vµo §¶ng vµ Nhµ n­íc, vµo sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n­íc. 3. ViÖc nghiªn cøu vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa tham nhòng nhiÒu khi ®ång nghÜa víi nh÷ng biÖn ph¸p ®æi míi vµ c¶i c¸ch mµ chóng ta thùc hiÖn theo yªu cÇu chung cña qu¸ tr×nh hoµn thiÖn b¶n th©n bé m¸y qu¶n lý vµ ph­¬ng thøc ®iÒu hµnh, c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ nãi riªng, x· héi nãi chung. II. C¸c gi¶i ph¸p ®Êu tranh chèng tham nhòng ë Trung Quèc 1. Trung Quèc ®· kiªn tr× triÓn khai chiÕn l­îcchèng tham nhòng mét c¸ch bµi b¶n, hµnh ®éng cã chñ thuyÕt, mang ®Ëm truyÒn thèng vµ b¶n s¾c chÝnh trÞ Trung Hoa. - Tõ ngµn n¨m tr­íc, ®Êt n­íc nµy cßn l­u truyÒn ®Õn nay nh÷ng chñ thuyÕt næi tiÕng khi thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu cô thÓ, víi nh÷ng danh nh©n ®­îc nh©n lo¹i t«n vinh. ThÝ dô, chñ thuyÕt cña Qu¶n Di Ng« gióp TÒ Hoµn C«ng, Th­¬ng ¦ëng gióp TÇn HiÕu C«ng giµnh nghiÖp b¸, chñ thuyÕt cña Lý T­ gióp TÇn Thuû Hoµng thèng nhÊt Trung Hoa… - Thêi kú c¶i c¸ch, §Æng TiÓu B×nh ®· ®­a ra c¸c chñ thuyÕt ®éc ®¸o, ®Çy s¸ng t¹o, thùc hiÖn s¸ch l­îc”vu håi” (quay l¹i sau), bá qua nhiÒu c¶n trë kh«ng c¬ b¶n ®Ó ®¹t môc tiªu lín, kh«ng mÊt thêi gian dõng l¹i gi¶i quyÕt. Víi chèng tham nhòng, theo thùc tiÔn c¶i c¸ch, chñ thuyÕt ®­îc x©y dùng tõng b­íc uyÓn chuyÓn, ®­îc ®iÒu chØnh, hoµn thiÖn kh«ng ngõng. Lóc ®Çu, §Æng TiÓu B×nh chñ tr­¬ng “dïng luËt trÞ n­íc” ®Ó kiÒm chÕ tham nhòng. Nh­ng thùc tÕ lµ Trung Quèc míi tõ quan liªu, hµnh chÝnh chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng, hÖ thèng ph¸p luËt ch­a hoµn chØnh, d©n l¹i ch­a cã thãi quen tu©n theo ph¸p luËt, nªn tÖ tham nhòng, tiªu cùc ®· kh«ng bÞ kiÒm chÕ mµ vÉn ph¸t triÓn ngµy cµng nghiªm träng. V× thÕ, th¸ng 1-1995, Giang Tr¹ch D©n ®· ®iÒu chØnh chñ thuyÕt nµy vµ ®­a ra lý luËn: “Ba chó träng”-tam gi¶ng, (gi¶ng häc tËp, gi¶ng chÝnh trÞ, gi¶ng chÝnh khÝ), nghÜa lµ chó träng häc tËp n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc c«ng t¸c, chó träng chÝnh trÞ, n©ng cao lËp tr­êng t­ t­ëng chÝnh trÞ (chñ nghÜa M¸c – Lªnin, t­ t­ëng Mao Tr¹ch §«ng, lý luËn §Æng TiÓu B×nh), vµ chó träng vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng vµ ®øc liªm chÝnh - Th¸ng 2-2000, Giang Tr¹ch D©n bæ sung, ®­a ra t­ t­ëng “ba ®¹i diÖn” lµm c¬ së trong viÖc x©y dùng, chØnh ®èn §¶ng, chèng tham nhòng cña Trung Quèc - Th¸ng 10-2000, Giang Tr¹ch D©n l¹i chñ tr­¬ng thùc hµnh chñ thuyÕt “®øc trÞ” song hµnh víi “ph¸p trÞ”. ¤ng ®· khai th¸c mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a ®øc trÞ vµ ph¸p trÞ trong ®Êu tranh chèng tham nhòng nh­ sau: “Ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc lµ hai bé phËn hîp thµnh trong th­îng tÇng kiÕn tróc, ®Òu lµ biÖn ph¸p quan träng b¶o vÖ trËt tù x· héi vµ quy ph¹m t­ t­ëng, hµnh vi cña con ng­êi”. 2. Coi träng nh÷ng ph­¬ng ch©m hµnh ®éng cô thÓ. - TriÓn khai chñ tr­¬ng ®øc trÞ, Trung Quèc chØ râ, coi quan ®øc gi÷ vÞ trÝ chñ ®¹o trong hÖ thèng tæ chøc x· héi. LÊy søc m¹nh ®¹o ®øc, nh©n c¸ch liªm chÝnh cña c¸n bé, ®¶ng viªn ®Ó thóc ®Èy, gi¸o huÊn ®¹o ®øc toµn x· héi. - §Ó thùc hiÖn ®øc trÞ, Trung Quçc tËp trung x©y dùng chuÈn mùc ®¹o ®øc míi, cô thÓ ®Ó chØ ®¹o lêi nãi vµ hµnh ®éng, coi träng kinh nghiÖm cña c¸c n­íc (ch¼ng h¹n, Mü x©y dùng “LuËt ®¹o ®øc chÝnh quyÒn” (n¨m 1978), ®· quy chuÈn ®¹o ®øc tõ Tæng thèng ®Õn cÊp thÊp nhÊt hoÆc”LuËt §¹o ®øc” cña I-ta-li-a, quy ®Þnh nh÷ng chuÈn mùc chØ ®¹o mäi hµnh ®éng cña c¸c c«ng vô viªn. - §Ó thùc hµnh ph¸p trÞ, Trung Quèc coi träng kiÖn toµn hÖ thçng ph¸p quy nh»m h¹n chÕ quyÒn lùc c¸n bé chÊp ph¸p t­¬ng øng. 3. Thanh c­êng thanh tra, kiÓm tra, xö lý c¸c vô ¸n lín, xö lý kû luËt ®¶ng, kû luËt hµnh chÝnh. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ viÖc tù phª b×nh vµ phª b×nh, Trung Quèc ®· nhËn ®Þnh: ChØ qua tù phª b×nh vµ phª b×nh th× kh«ng t×m ra ®­îc tham nhòng. - Ph­¬ng ch©m chung”Hai m­¬i bèn ch÷” ®­îc qu¸n triÖt trong cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng, tiªu cùc: “ Thèng nhÊt t­ t­ëng, kiªn ®Þnh lßng tin, b×nh tÜnh ®èi phã, giµnh lîi tr¸nh h¹i, chuyÓn biÕn t¸c phong, thùc sù lµm viÖc”. - Thùc hiÖn gi¸m s¸t d©n chñ, lÊy phiÕu tÝn nhiÖm c¸n bé khi bæ nhiÖm. T¨ng c­êng kiÓm tra tõ trªn xuèng do Uû ban kiÓm tra c¸c cÊp cña §¶ng vµ Nhµ n­íc thùc hiÖn. 4. Chèng tham nhòng víi ý chÝ kiªn quyÕt, nh­ng b×nh tÜnh, chñ ®éng. MÆc dï ®· ®¹t ®­îc nh÷ng b­íc tiÕn râ rÖt trong cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng, nh­ng §¶ng vµ Nhµ n­íc Trung Quèc vÉn coi ®©y lµ nhiÖm vô träng t©m ë vÞ trÝ hµng ®Çu trong 6 vÊn ®Ò lín cña ®Êt n­íc nµy. Trung Quèc tuyªn bè: Tham nhòng lµ kÎ thï ®èi mÆt trùc tiÕp cña §¶ng vµ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, nã kh«ng thÓ hoµ nhËp vµo tÝnh chÊt vµ t«n chØ cña §¶ng ®­îc. Chèng tham nhòng, x©y dùng t¸c phong liªm chÝnh lµ b¶o ®¶m quan träng cho sù nghiÖp vÜ ®¹i x©y dùng chñ nghÜa x· héi ®Æc s¾c Trung Quèc. III. Chèng tham nhòng, c¸ch lµm cña cha «ng ta ngµy x­a. 1. Nhµ n­íc lu«n chó träng ban hµnh, bæ sung vµ tõng b­íc hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt chèng tham nhòng. Tuy ch­a ban hµnh ®­îc bé luËt riªng vÒ chèng tham nhòng nh­ chóng ta lµm hiÖn nay, nh­ng Nhµ n­íc phong kiÕn c¸c thêi lu«n cã c¸c chØ dô, s¾c lÖnh phßng chèng “quèc n¹n” nµy. VÝ dô nh­ trong Quèc triÒu H×nh luËt (LuËt h×nh thêi Lª) ®­îc so¹n th¶o d­íi thêi Lª Th¸nh T«ng (1460 –1497) cã 24 ®iÒu phßng chèng vµ xö ph¹t c¸c hµnh vi cã liªn quan ®Õn tham nhòng. D©n chñ & ph¸p luËt 4/2004 tr18 2. C¸c triÒu vua lu«n chó ý ®Õn tÝnh thùc thi cña c¸c ®iÒu luËt, chØ dô, míi cã thÓ ng¨n chÆn cã hiÖu qu¶ “quèc n¹n”. Trong tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp, quan l¹i ph¹m téi tham nhòng bÊt kÓ thµnh phÇn xuÊt th©n vµ c«ng lao tr­íc ®ã cïng häc vÞ chøc vô hiÖn t¹i ra sao ®Òu bÞ xö lý nghiªm kh¾c 3. Nhµ n­íc phong kiÕn coi thanh liªm lµ tiªu chuÈn hµng ®Çu cña quan l¹i. Trong kú kh¶o c«ng (kh¶o s¸t c¸c viÖc hay dë cña quan l¹i trong n¨m, c¨n cø vµo ®ã mµ th¨ng gi¸ng chøc, hoÆc ®iÒu chuyÓn ®i viÖc kh¸c, n¬i kh¸c cho phï hîp), sù thanh liªm lu«n ®­îc coi lµ tiªu chuÈn ®Çu tiªn. Ng­êi nµo liªm khiÕt ®­îc biÓu d­¬ng cÊt nh¾c kÞp thêi. VÝ dô nh­ thêi TrÇn, TrÇn Th× KiÕn kh¼ng kh¸i kh«ng nhËn hèi lé mµ ®­îc cÊt nh¾c lªn lµm §¹i an phñ kinh s­(chøc quan ®øng ®Çu Kinh ®«) 4. Nhµ n­íc phong kiÕn coi viÖc “chèng tham nhòng lµ cña toµn d©n”, ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p, h×nh thøc ®Ó d©n tè gi¸c quan l¹i tham nhòng, nh­ cho d©n ®­îc viÕt th­ ph¶n ¸nh vµ bá vµo hßm th­ ®Æt t¹i s©n ®×nh, ®­îc yÕt b¶ng nªu viÖc lµm tèt xÊu cña quan l¹i ®Þa ph­¬ng… §Êy lµ c¸ch nh×n vµ biÖn ph¸p chèng tham nhòng cña triÒu ®×nh phong kiÕn x­a kia mµ ngµy nay, chóng ta cã thÓ tham kh¶o vµ vËn dông./. IV. C¸c gi¶i ph¸p chèng tham nhòng hiÖn nay cña §¶ng ta. 1. §èi víi c¸c c¬ quan §¶ng. 1.1. T¨ng c­êng c«ng t¸c chÝnh trÞ t­ t­ëng phÈm chÊt ng­êi ®¶ng viªn. Mäi sù thµnh c«ng cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc tr­íc kia vµ c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc ngµy nay ®Òu g¾n liÒn víi vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng. Søc m¹nh cña §¶ng thÓ hiÖn ë qua søc chiÕn ®Êu cña mçi c¸n bé ®¶ng viªn. V× vËy h¬n ai hÕt ®¶ng viªn ph¶i lµ ng­êi ®i ®Çu trong cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ®¶ng viªn gi÷ c¸c c­¬ng vÞ l·nh ®¹o trong bé m¸y Nhµ n­íc. Cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng lµ cuéc ®Êu tranh chèng l¹i sù c¸m dç cña vËt chÊt cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy ¶nh h­ëng vµ t¸c dông m¹nh mÏ trong m«i tr­êng kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. C«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ, t­ t­ëng, ®¹o ®øc, phÈm chÊt ng­êi ®¶ng viªn kh«ng thÓ chØ dõng l¹i trong c¸c ChØ thÞ, NghÞ quyÕt cña §¶ng mµ ph¶i trë thµnh nhiÖm vô th­êng xuyªn quan träng cña c¸c tæ chøc §¶ng vµ trong c¸c ý thøc rÌn luyÖn cña c¸c ®¶ng viªn. §¶ng ph¶i h­íng dÉn vµ theo dâi c¸n bé, ®¶ng viªn rÌn luyÖn ®¹o ®øc phÈm chÊt cña m×nh qua nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ trªn tõng c­¬ng vÞ c«ng t¸c. Gi¸o dôc chÝnh trÞ t­ t­ëng vµ rÌn luyÖn phÈm chÊt ®¹o ®øc kh«ng thÓ chØ mang tÝnh h×nh thøc, mµ ph¶i cã nh÷ng tiªu chÝ nhÊt ®Þnh ®Ó mçi ®¶ng viªn tù soi vµo mµ phÊn ®Êu, rÌn luyÖn vµ còng ®Ó c¸c tæ chøc ®¶ng cã thÓ hiÓu râ c¸c thµnh viªn cña m×nh vµ cã biÖn ph¸p h­íng dÉn gióp ®ì. 1.2. T¨ng c­êng qu¶n lý ®éi ngò c¸n §¶ng viªn. §©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng. §iÒu cÇn l­u ý lµ ph¶i t¨ng c­êng phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan Nhµ n­íc trong viÖc qu¶n lý ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc, bëi v× ®¶ng viªn lµ c¸n bé c«ng chøc chiÕm ®a sè, nhÊt lµ ë nh÷ng vÞ trÝ l·nh ®¹o, qu¶n lý. Qu¶n lý ®éi ngò c¸n bé ®¶ng viªn ë ®©y ®­îc hiÓu lµ qu¶n lý mét c¸ch toµn diÖn bao gåm tõ kh©u tuyÓn chän bè trÝ, ®Ò b¹t, bæ nhiÖm vµ sù ®¸nh gi¸ trong qu¸ tr×nh sö dông. Nh÷ng sai lÇm trong c«ng t¸c qu¶n lý c¸n bé ®¶ng viªn lµ m¶nh ®Êt nu«i d­ìng kh«ng Ýt nh÷ng kÎ c¬ héi ®Ó lät vµo trong bé m¸y §¶ng vµ Nhµ n­íc, thËm chÝ leo tíi nh÷ng vÞ trÝ träng yÕu víi môc ®Ých t¹o lîi thÕ ®Ó thùc hiÖn tham väng c¸ nh©n cña m×nh. §©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cã mét nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ tÝnh chÊt nguy h¹i cña sù bu«ng láng qu¶n lý c¸n bé ®¶ng viªn vµ cÇn cã gi¶i ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi. 1.3. “§­a tù phª b×nh vµ phª b×nh vµo nÒ nÕp sinh ho¹t ®¶ng th­êng xuyªn” theo ®iÒu lÖ §¶ng vµ tinh thÇn NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 6(lÇn 2), kho¸ VIII. Phª b×nh vµ tù phª b×nh lµ vò khÝ s¾c bÐn cña §¶ng. “§¶ng kh«ng che dÊu nh÷ng khuyÕt ®iÓm cña m×nh, kh«ng sî phª b×nh. §¶ng ph¶i nhËn khuyÕt ®iÓm cña m×nh mµ tù söa ch÷a ®Ó tiÕn bé vµ ®Ó d¹y b¶o c¸n bé, ph¶i thËt thµ tù phª b×nh, tù söa ch÷a nh÷ng khuyÕt ®iÓm cña m×nh…kiªn quyÕt chèng bÖnh tù m·n tù tóc, tù t­ tù lîi kiªu ng¹o, ba hoa” Hå ChÝ Minh toµn tËp, tËp 5 trg 267-268 . L©u nay phª b×nh vµ tù phª b×nh ch­a ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc, thËm chÝ cã t×nh tr¹ng qua loa, ®¹i kh¸i. Tù b¶n th©n c¸n bé ®¶ng viªn ch­a ý thøc ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh, ch­a thÊy ®­îc tù phª b×nh lµ ph­¬ng ph¸p rÌn luËn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, ch­a sö dông nã nh­ mét vò khÝ chèng l¹i nh÷ng thãi h­ tËt xÊu, nh÷ng t­ t­ëng tiªu cùc, tham nhòng cña b¶n th©n m×nh. §ång thêi nhiÒu c¸n bé, ®¶ng viªn còng ch­a thÊy tr¸ch nhiÖm cña m×nh lµ ph¶i phª b×nh, gãp ý ch©n t×nh, th¼ng th¾n cho tæ chøc ®¶ng vµ c¸c ®ång chÝ cña m×nh ®Ó gi÷ v÷ng b¶n chÊt tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n. ThËm chÝ cã n¬i cã lóc, phª b×nh ®· bÞ lîi dông ®Ó ®Êu ®¸ néi bé, kÌn cùa tranh giµnh chøc vô, quyÒn lîi. §ã lµ nh÷ng biÓu hiÖn hÕt søc tÖ h¹i cÇn ®­îc kh¾c phôc ®Ó phª b×nh vµ tù phª b×nh thùc sù trë thµnh vò khÝ rÌn luyÖn n©ng cao søc chiÕn ®Êu cña §¶ng, ng¨n chÆn vµ lo¹i trõ nh÷ng biÓu hiÖn cña tÖ tham nhòng ngay tõ trong t­ tuëng cña mçi ®¶ng viªn . 1.4. §Ò cao tr¸ch nhiÖm, xö lý nghiªm kh¾c nh÷ng c¸n bé, ®¶ng viªn, nhÊt lµ nh÷ng ng­êi gi÷ chøc vô träng yÕu trong bé m¸y cña §¶ng vµ Nhµ n­íc cã biÓu hiÖn tiªu cùc hay thiÕu tr¸ch nhiÖm ®Ó x¶y ra tham nhòng ë c¸c ngµnh, c¬ quan ®¬n vÞ m×nh phô tr¸ch. §©y ®ang lµ mèi quan t©m cña toµn x· héi vµ thùc sù lµ thö th¸ch lßng tin cña ng­êi d©n ®èi víi §¶ng vµ Nhµ n­íc. SÏ kh«ng thÓ chê ®îi lßng tin cña ng­êi d©n nÕu nh÷ng ng­êi vi ph¹m ph¸p luËt, nhÊt lµ nh÷ng ®¶ng viªn gi÷ c­¬ng vÞ l·nh ®¹o cã hµnh vi tham nhòng, tiªu cùc cã thÓ nhën nh¬ ngoµi vßng ph¸p luËt ngay c¶ khi ®· bÞ ph¸t hiÖn vµ lªn ¸n. §ång thêi sÏ kh«ng cßn lµ mét nÒn ph¸p chÕ, nÕu nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm trong bé m¸y §¶ng vµ Nhµ n­íc l¹i v« can víi nh÷ng vô viÖc tiªu cùc tham nhòng x¶y ra trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh. Chóng ta qu¸n triÖt tinh thÇn cña §¶ng lµ chèng tham nhòng ph¶i b¶o ®¶m gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ nh­ng nh­ thÕ kh«ng cã nghÜa lµ chóng ta lµm ng¬ hay n­¬ng tay víi nh÷ng kÎ coi th­êng uy tÝn cña §¶ng bÊt chÊp ph¸p luËt vµ coi th­êng lîi Ých cña nh©n d©n. §éi ngò c¸n bé, c«ng chøc nhÊt lµ nh÷ng c¸n bé gi÷ chøc vô cao ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o vµ qu¶n lý cña §¶ng. V× vËy, viÖc xö lý nghiªm minh kÞp thêi nh÷ng hµnh vi tham nhòng hay v« tr¸ch nhiÖm ®Ó x¶y ra tham nhòng tr­íc hÕt thuéc tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc ®¶ng. Mét th¸i ®é nghiªm kh¾c ®èi víi sù vi ph¹m cña c¸c ®¶ng viªn thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm cña §¶ng tr­íc nh©n d©n vµ sÏ lµ mét biÖn ph¸p cã tr¸ch nhiÖm r¨n ®e phßng ngõa rÊt h÷u hiÖu víi tÖ tham nhòng. 2. §èi víi c¸c c¬ quan Nhµ n­íc. 2.1. Bæ sung, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc nhÊt lµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ – tµi chÝnh, qu¶n lý tµi s¶n c«ng. §©y thùc sù lµ biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶ ®Ó phßng ngõatham nhòng. Nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn, tham nhòng tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. Nh÷ng s¬ hë trong c¬ chÕ, chÝnh s¸ch chÝnh lµ n¬i thuËn lîi nhÊt cho c¸c hµnh vi tham nhòng mÆc søc hoµnh hµnh. V× vËy, cÇn ph¶i bæ sung, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, quy chÕ, quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, b¶o ®¶m c¸c quy ®Þnh ®Çy ®ñ, cô thÓ râ rµng, dÔ thùc hiÖn, tr­íc hÕt vÒ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh, ®Êt ®ai, qu¶n lý tµi s¶n c«ng, dÞch vô c«ng. §ång thêi, ®Ò cao chÝnh s¸ch chÊp hµnh nghiªm chÝnh s¸ch ph¸p luËt kh«ng ®Ó s¬ hë tuú tiÖn trong thùc tÕ ®Ó kÎ xÊu lîi dông tham nhòng, thô h­ëng nh÷ng ®Æc quyÒn, ®Æc lîi bÊt chÝnh. 2.2. TiÕp tôc c¶i c¸ch bé m¸y nhµ n­íc b¶o ®¶m tinh gän, nhiÖm vô cô thÓ râ rµng, ®Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh, xo¸ bá nh÷ng thñ tôc g©y phiÒn hµ, s¸ch nhiÔu doanh nghiÖp vµ c«ng d©n, thñ tôc c«ng khai ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh. §©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®­îc nhËn thøc râ nh­ng chóng ta ph¶i kiªn tr× tiÕn hµnh tõng b­íc míi mong ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nh­ mong muèn. Bé m¸y nhµ n­íc ®Æc biÖt lµ bé m¸y qu¶n lý hµnh chÝnh ph¸t triÓn theo xu h­íng ngµy cµng ®«ng vÒ sè l­îng, ngµy cµng phøc t¹p vÒ chøc n¨ng nhiÖm vô do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan. §ã lµ sù t¨ng nhanh vÒ d©n sè vµ sù më réng nhanh chãng vµ kh«ng ngõng c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi cña con ng­êi do tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt mang ®Õn. Tuy nhiªn cã mét thùc tÕ lµ sù t¨ng tr­ëng bé m¸y vÒ sè l­îng ch­a ®­a l¹i sù t­¬ng xøng vÒ hiÖu lùc qu¶n lý. §©y ®¸ng lµ vÊn ®Ò ®¸ng ph¶i suy nghÜ. Sù gia t¨ng vÒ sè l­îng c¸c c¬ quan qu¶n lý còng nh­ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña nã ®«i khi kh«ng dùa trªn c¸c yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ kh«ng dùa trªn c¸c luËn cø khoa häc x¸c ®¸ng, mµ l¹i dùa vµo ý chÝ chñ quan duy ý chÝ, thËm chÝ xuÊt ph¸t tõ nh÷ng t­ t­ëng lîi Ých côc bé cña ngµnh hay ®Þa ph­¬ng. V× vËy, cÇn ph¶i nghiªn cøu s¾p xÕp l¹i bé m¸y nhµ n­íc theo h­íng tinh gän, chøc n¨ng nhiÖm vô râ rµng g¾n liÒn víi tr¸ch nhiÖm c«ng vô cña tõng bé phËn cña nÒn hµnh chÝnh ®Õn tõng c¸n bé, c«ng chøc. Ngoµi ra thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ r¾c rèi, thiÕu c«ng khai, ch­a ®ñ minh b¹ch ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho sù vßi vÜnh, s¸ch nhiÔu ph¸t triÓn ®Õn møc ®é c«ng nhiªn, kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc. Chóng ta kh«ng ph¶i kh«ng cã nh÷ng chñ tr­¬ng vµ biÖn ph¸p nh»m c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh vµ coi ®ã nh­ mét kh©u ®ét ph¸ trong tiÕn tr×nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh nh­ng kÕt qu¶ thu ®­îc cßn hÕt søc h¹n chÕ. V× vËy, cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh h¬n n÷a c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, th­êng xuyªn rµ so¸t vµ lo¹i bá ngay nh÷ng thñ tôc v« lý, c¶n trë viÖc thùc hiÖn quyÒn cña c«ng d©n trong mäi lÜnh vùc ë mäi ngµnh, mäi cÊp, ®Æc biÖt ë nh÷ng kh©u, nh÷ng lÜnh vùc dÔ ph¸t sinh tham nhòng, tiªu cùc. 2.3. C¶i c¸ch c¬ b¶n chÕ ®é tiÒn l­¬ng, n©ng cao ®êi sèng ng­êi h­ëng l­¬ng, ®ång thêi xö lý nghiªm kh¾c nh÷ng ng­êi cã hµnh vi tham nhòng, n©ng cao chÊt l­îng, phÈm chÊt chÝnh trÞ, tÝnh kû luËt vµ chuyªn m«n cña c¸n bé, c«ng chøc. §©y còng lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng, bëi v× xÐt cho cïng mét chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®Òu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua nh÷ng con ng­êi cô thÓ vµ bÊt kÓ ai lao ®éng còng tr­íc hÕt v× cuéc sèng cña b¶n th©n, kÓ c¶ c¸n bé c«ng chøc. C«ng t©m lµ yªu cÇu ®Çu tiªn cña nÒn c«ng vô ®èi víi tõng c«ng chøc. Nh­ng ng­êi ta chØ cã thÓ thùc sù c«ng t©m khi kh«ng bÞ thóc Ðp bëi viÖc m­u sinh. Chóng ta khã cã thÓ ®ßi hái ng­êi c¸n bé c«ng chøc ph¶i tËn t©m hÕt m×nh khi chÕ ®é l­¬ng ch­a ®ñ sèng, Ýt nhÊt ë møc trung b×nh x· héi. V× vËy, cïng víi viÖc th­êng xuyªn gi¸o dôc ý thøc, t­ t­ëng vµ tr¸ch nhiÖm c«ng chøc th× còng ph¶i ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c¶i c¸ch tiÒn l­¬ng. §Ò ¸n chÕ ®é c¶i c¸ch chÕ ®é tiÒn l­¬ng ®ang thu hót sù quan t©m cña toµn x· héi vµ thùc lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng, mét biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó phßng ngõa tham nhòng. 2.4. Thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ nh÷ng ®iÒu c¸n bé, c«ng chøc kh«ng ®­îc lµm còng lµ biÖn ph¸p phßng ngõa tham nhòng cã hiÖu qu¶. §iÒu ®ã ph¶i ®­îc c¸c c¬ quan Nhµ n­íc qu¸n triÖt ®Õn tõng c¸n bé, c«ng chøc, ®ång thêi thñ tr­ëng c¸c c¬ quan nhµ n­íc còng ph¶i th­êng xuyªn theo dâi vµ nh¾c nhë c¸c c¸n bé, c«ng chøc thuéc quyÒn thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh nµy. Ngoµi ra cÇn thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc kª khai tµi s¶n (nhµ ®Êt vµ c¸c tµi s¶n cã gi¸ trÞ, nguån tiÒn cho vî con ®i häc tù tóc ë n­íc ngoµi…) ®Ó tõng b­íc qu¶n lý thu nhËp cña c¸n bé, c«ng chøc nh»m ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng nguån thu nhËp kh«ng chÝnh ®¸ng. Tuy nhiªn, c«ng viÖc nµy cÇn tiÕn hµnh thËn träng ®Ó tr¸nh kÎ xÊu lîi dông g©y t×nh h×nh phøc t¹p trong néi bé c¸c c¬ quan Nhµ n­íc. 2.5. T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra, gi¸m s¸t kÞp thêi ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn hµnh vi tham nhòng, t¨ng c­êng kiÓm tra, thanh tra ho¹t ®éng c«ng vô cña c¸n bé, c«ng chøc vµ c¬ quan c«ng quyÒn, nhÊt lµ nh÷ng qu¶n lý nhiÒu tµi s¶n, con ng­êi hoÆc cã quan hÖ qu¶n lý trùc tiÕp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ c«ng d©n nh»m ng¨n chÆn hµnh vi s¸ch nhiÔu, vßi vÜnh khi thi hµnh c«ng vô, nhiÖm vô, kÞp thêi kiÕn nghÞ söa ®æi, bæ sung nh÷ng s¬ hë, khiÕm khuyÕt cña c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó dÉn ®Õn tham nhòng. Thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t lµ biÖn ph¸p chèng tham nhòng mét c¸ch chñ ®éng vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Lóc sinh thêi, Hå Chñ TÞch ®· tõng nãi: “ChÝn phÇn m­êi khuyÕt ®iÓm trong c«ng viÖc cña chóng ta lµ thiÕu sù kiÓm tra vµ kiÓm so¸t khÐo, bao nhiªu khuyÕt ®iÓm lßi ra hÕt, h¬n n÷a kiÓm so¸t khÐo vÒ sau khuyÕt ®iÓm sÏ bít ®i”. Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi, 1995, t6, tr 489 C¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra hiÖn nay cßn cã nhiÒu khiÕm khuyÕt. C¸c c¬ quan cã chøc n¨ng thanh tra, kiÓm tra th× nhiÒu, thËm chÝ cã sù chång chÐo, lÉn lén trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra cßn h¹n chÕ. §©y còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n ®ang ®­îc nghiªn cøu ®Ó t×m ra gi¶i ph¸p thÝch hîp trong qu¸ tr×nh x©y dùng LuËt Thanh tra ®Ó tr×nh Quèc héi xem xÐt th¶o luËn. Tuy nhiªn, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy cÇn cã sù ph©n ®Þnh vµ phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c ph­¬ng thøc thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t nh­ mét chØnh thÓ cã tÝnh hÖ thèng th× míi cã thÓ ph¸t huy ®­îc t¸c dông vµ h­íng tíi môc ®Ých chung lµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ qu¶n lý nhµ n­íc vµ ph¸t huy quyÒn d©n chñ cña c«ng d©n. 2.6. ThÊm nhuÇn quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ c«ng t¸c c¸n bé, ®æi míi vµ thøc hiÖn tèt ®­êng lèi ®µo t¹o vµ sö dông c¸n bé cña §¶ng còng lµ thiÕt thùc gãp phÇn phßng chèng tÖ n¹n tham nhòng. Hå ChÝ Minh nãi: “C¸n bé lµ c¸i gèc cña mäi c«ng viÖc, muèn viÖc thanh c«ng hay thÊt b¹i ®Òu do c¸n bé thÊp kÐm” Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, T4, Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, tr 487 . C¸n bé tham nhòng lµ c¸n bé vi ph¹m chuÈn mùc ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, lµ c¸n bé kÐm. Do vËy, lµm c«ng t¸c c¸n bé ph¶i hiÓu râ c¸n bé, tõ ®ã mµ bè trÝ sö dông cho phï hîp vµo tõng c­¬ng vÞ chøc tr¸ch. NÕu kh«ng c¨n cø vµo tµi - ®øc, vµo së tr­êng cña tõng c¸n bé mµ chØ v× t×nh c¶m c¸ nh©n, nÕu kh«ng v× c«ng viÖc, v× tËp thÓ mµ chØ v× quen th©n, “c¸nh hÈu” víi nhau mµ bè trÝ cÊt nh¾c th× ch¼ng nh÷ng kh«ng ph¸t huy ®­îc c«ng t¸c cña ng­êi c¸n bé mµ nhiÒu khi l¹i t¹o thµnh nh÷ng v©y c¸nh, ª kÝp tiªu cùc kh«ng lµm lîi cho x· héi tËp thÓ, t×m mäi c¸ch bßn rót cña c«ng, lîi dông chia ch¸c c¸c lîi Ých bÊt minh tõ nguån tµi s¶n x· héi chñ nghÜa. Do vËy viÖc bè trÝ cÊt nh¾c ng­êi qu¶n lý l·nh ®¹o quyÕt kh«ng ®­îc tuú tiÖn, bëi nã ch¼ng nh÷ng liªn quan ®Õn sè phËn cña chÝnh ng­êi ®ã mµ cßn ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn søc m¹nh cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Trªn thùc tÕ hiÖn nay ®· xuÊt hiÖn nhiÒu tiªu cùc trong c«ng t¸c c¸n bé nh­ ch¹y chç, ch¹y chøc, ch¹y quyÒn, ch¹y tiÒn… ®· lµm tha ho¸ mét bé phËn c¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lý vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho tham nhòng ph¸t triÓn. C«ng t¸c c¸n bé cÇn ph¶i c«ng t©m, chÝnh t©m chän mÆt göi vµng: nhËn diÖn nh÷ng kÎ gi¶ danh tËp thÓ ®Ó b¶o vÖ lîi Ých c¸ nh©n m×nh, nh÷ng kÎ nh©n danh x· héi ®Ó v× lîi Ých cña ®ång bän, cña nhãm ng­êi tham nhòng léng hµnh. CÇn ph¶i s¸ng suèt cÊt nh¾c nh÷ng ng­êi xøng ®¸ng vµo c¸c c­¬ng vÞ qu¶n lý phï hîp víi n¨ng lùc së tr­êng chuyªn m«n cña hä, nh÷ng ng­êi kh«ng cã biÓu hiÖn tham nhòng mµ cßn dòng c¶m tÝch cùc ®Êu tranh chèng tham nhòng. 3. §èi víi c¸c tæ chøc x· héi, c¬ quan b¸o chÝ vµ nh©n d©n. 3.1. Ph¸t huy tinh thÇn lµm chñ cña nh©n d©n vµ cã c¬ chÕ ®Ó nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t cña m×nh vµ c¸c c¬ quan n­íc vµ c¸n bé, c«ng chøc nhµ n­íc, tÝch cùc ph¸t hiÖn vµ tè c¸o nh÷ng hµnh vi vµ biÓu hiÖn tham nhòng. CÇn tæ chøc thùc hiÖn tèt quy chÕ d©n chñ ë c¬ së. §ã lµ nh÷ng yÕu tè quan träng trong viÖc x©y dùng mét hÖ thèng ®ång bé ®Ó ng¨n ngõa tham nhòng. §Êu tranh chèng tham nhòng lµ cuéc ®Êu tranh l©u dµi vµ phøc t¹p cho nªn cµng cÇn cã sù tham gia tÝch cùc cña quÇn chóng nh©n d©n. Nã thÓ hiÖn ë viÖc nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t cña m×nh ®èi víi ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ n­íc vµ c¸c c¸n bé c«ng chøc nhµ n­íc mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc th«ng qua c¸c tæ chøc ®oµn thÓ cña m×nh qua ho¹t ®éng cña c¸c Ban Thanh tra nh©n d©n ®­îc tæ chøc ë c¬ së. HiÕn ph¸p n¨m 1992 (®· söa ®æi, bæ sung n¨m 2001) quy ®Þnh “C¸c c¬ quan nhµ n­íc, c¸n bé, viªn chøc nhµ n­íc ph¶i t«n träng nh©n d©n, tËn tuþ phôc vô nh©n d©n, liªn hÖ chÆt chÏ víi nh©n d©n, l¾ng nghe ý kiÕn vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n, kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng tham nhòng, l·ng phÝ, vµ mäi biÓu hiÖn quan liªu h¸ch dÞch, cöa quyÒn” §iÒu 8 HiÕn Ph¸p 1992(®· söa ®æi vµ bæ sung n¨m 2001) . Gi¸m s¸t cña nh©n d©n lµ gi¸m s¸t th­êng xuyªn vµ ®«ng ®¶o nhÊt v× vËy cÇn t¹o ra c¬ chÕ ®Ó nh©n d©n thùc hiÖn tèt nhÊt quyÒn gi¸m s¸t cña m×nh vµ ®Ó c¸c c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm tiÕp nhËn tèt nhÊt, nhanh nhÊt vµ xö lý cã hiÖu qu¶ nhÊt ý kiÕn ph¶n ¸nh cña ng­êi d©n ®èi víi ho¹t ®éng c«ng vô còng nh­ nh÷ng biÓu hiÖn vi ph¹m cña c¸c c¸n bé, c«ng chøc nhµ n­íc. Thùc hiÖn tèt quy chÕ d©n chñ ë c¬ së, tiÕp nhËn vµ gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng d©n chÝnh lµ ®Ó thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t cña nh©n d©n gãp phÇn phßng ngõa vµ ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ víi n¹n tham nhòng. 3.2. C¬ quan th«ng tin ®¹i chóng tÝch cùc tham gia ph¸t hiÖn c¸c hµnh vi tham nhòng ®ång thêi còng ®Êu tranh víi nh÷ng biÓu hiÖn lîi dông chèng tham nhòng ®Ó ®Êu ®¸, g©y xÊu néi bé vµ lµm ¶nh h­ëng xÊu ®Õn t×nh h×nh trÝnh trÞ, x· héi. Trong cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn vai trß to lín cña c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng. B¸o chÝ lµ cÇu nèi gi÷a nh©n d©n vµ Nhµ n­íc lµ tiÕng nãi cña nh©n d©n. B¸o chÝ ®­a ®­êng lèi, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Õn tõng ng­êi d©n, c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn nhÊt lµ vÒ ph¸p luËt cÇn ph¶i ®­îc chó träng h¬n n÷a. Néi dung vµ ph­¬ng thøc tuyªn truyÒn ph¶i ®a d¹ng, phï hîp víi qu¶ng ®¹i quÇn chóng. Mçi chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch ph¸p luËt ph¶i ®Õn ®­îc ng­êi d©n mét c¸ch nhanh nhÊt vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó hä biÕt quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh còng nh­ tr¸ch nhiÖm ®Êu tranh víi c¸c biÓu hiÖn ®Êu tranh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Nh÷ng th«ng tin trung thùc vÒ thùc tiÔn ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc vµ tiÕng nãi tõ ®Þa ph­¬ng, c¬ së lµ nh÷ng th«ng tin hÕt søc bæ Ých cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh c¬ chÕ, chÝnh s¸ch trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ó kh«ng ngõng hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc kinh tÕ. Víi l­¬ng t©m nghÒ nghiÖp vµ kh¶ n¨ng chuyªn m«n nghiÖp vô cña m×nh, c¸c nhµ b¸o cã thÓ gióp cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng kÞp thêi ph¸t hiÖn ra c¸c hiÖn t­îng tham nhòng. Trªn thùc tÕ, b¸o chÝ th­êng xuyªn ®­a ra nh÷ng lêi c¶nh b¸o hay ph¶n ¸nh nh÷ng hiÖn t­îng vi ph¹m ph¸p luËt, nh÷ng biÓu hiÖn cña tÖ tham nhòng vµ kh«ng Ýt tr­êng hîp nh÷ng lêi c¶nh b¸o ®ã ®· trë thµnh sù thËt. V× vËy cÇn ph¶i ph¸t huy h¬n n÷a vai trß cña b¸o chÝ trong cuéc ®Êu tranh chèng tiªu cùc vµ tham nhòng. Ngoµi ra, b¸o chÝ còng cÇn lµm tèt chøc n¨ng h­íng dÉn d­ luËn trong viÖc phª ph¸n, lªn ¸n nh÷ng hµnh vi tham nhòng hoÆc nh÷ng biÓu hiÖn tho¸i ho¸, biÕn chÊt trong lèi sèng cña c¸n bé, ®¶ng viªn. B¸o chÝ vµ c¸c nhµ b¸o ph¶i thùc sù trë thµnh nh÷ng chiÕn sü trªn mÆt trËn v¨n ho¸ t­ t­ëng, phª ph¸n mét c¸ch tÝch cùc c¸c thãi h­ tËt xÊu, biÓu d­¬ng c¸c c¸ nh©n vµ tËp thÓ ®· dòng c¶m ®Êu tranh chèng c¸c hµnh vi tham nhòng, ®ång thêi còng tÝch cùc b¶o vÖ nh÷ng ng­êi chèng tiªu cùc tham nhòng. Qua ®ã, b¸o chÝ trë thµnh mét trong nh÷ng c¬ chÕ phßng ngõa tham nhòng hiÖu qu¶ nhÊt./. KÕt luËn B»ng c¸c gi¶i ph¸p ®Êu tranh c¬ b¶n ®­îc thùc hiÖn ®Ó chèng tham nhòng nªu trªn. ChÝnh phñ ®ang thùc hiÖn t­ t­ëng chØ ®¹o cña Héi nghÞ Trung ­¬ng 4 theo tinh thÇn NghÞ quyÕt ®¹i héi IX cña §¶ng lµ “…TiÕp tôc ®Èy m¹nh cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng trong bé m¸y Nhµ n­íc vµ toµn bé hÖ thèng chÝnh trÞ ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh, tõ Trung ­¬ng ®Õn c¬ së, g¾n chèng tham nhòng víi chèng l·ng phÝ, quan liªu, bu«n lËu, ®Æc biÖt lµ chèng c¸c hµnh vi lîi dông chøc quyÒn ®Ó lµm giµu bÊt chÝnh”. Tham nhòng ®· ®­îc §¶ng chØ mÆt, ®Æt tªn lµ “Mét bé phËn c¸n bé, ®¶ng viªn cã chøc, cã quyÒn trong c¬ quan cña §¶ng vµ Nhµ n­íc” vµ chèng tham nhòng thùc sù lµ mét cuéc chiÕn, do vËy, trong tæ chøc thùc hiÖn, thiÕt nghÜ Bé chÝnh trÞ, Nhµ n­íc cÇn thay ®æi c¬ chÕ “võa ®¸ bãng, võa thæi cßi”; ®ång thêi cã chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó khuyÕn khÝch, b¶o vÖ quÇn chóng nh©n d©n m¹nh d¹n tè c¸o, v¹ch mÆt tham nhòng th× cuéc chiÕn chèng tham nhòng ch¾c ch¾n th¾ng lîi, lÊy ®­îc lßng tin cña nh©n d©n víi §¶ng vµ Nhµ n­íc. Víi ®Ò tµi: “Nguyªn nh©n vµ c¸c gi¶i ph¸p chèng tham nhòng ë ViÖt Nam hiÖn nay” ®· gióp em n©ng cao ®­îc nhËn thøc vÒ vÊn ®Ò nµy ®ång thêi gãp tiÕng nãi chung trong cuéc ®Êu tranh ng¨n chÆn, ®Èy lïi tÖ n¹n tham nhòng mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®ang tiÕn hµnh. Tuy nhiªn ®©y lµ mét ®Ò tµi lín, kh¶ n¨ng nhËn thøc cña em cßn nhiÒu h¹n chÕ, chÝnh v× vËy kh«ng thÓ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña thÇy. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o PGS – TS Mai V¨n B­u ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Hµ Néi : 10/2004. Sinh viªn thùc hiÖn: NguyÔn Duy Linh. Tµi liÖu tham kh¶o Khoa Khoa häc Qu¶n Lý, Gi¸o tr×nh chÝnh s¸ch kinh tÕ – x· héi, §oµn ThÞ Thu Hµ-NguyÔn ThÞ Ngäc HuyÒn, Nxb KHKT, Hµ Néi-2000 Rick Stapenhurst vµ J. Kpumdeh. KiÒm chÕ tham nhòng h­íng tíi mét m« h×nh x©y dùng sù trong s¹ch quèc gia. NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, 5/2002. T¹p chÝ Céng s¶n sè 31(th¸ng 11 n¨m 2003). Héi th¶o khoa häc vµ thùc tiÔn: X©y dùng chØnh ®èn §¶ng, chèng tham nhòng: Kinh nghiÖm vµ gi¶i ph¸p T¹p chÝ Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt sè 1/2002. TÖ n¹n tham nhòng: C¨n nguyªn s©u xa vµ biÖn ph¸p phßng chèng. NguyÔn §×nh GÊm T¹p chÝ D©n chñ vµ ph¸p luËt sè 4/2004. Chèng tham nhòng, c¸ch nh×n vµ c¸ch lµm cña cha «ng ta ngµy x­a. Bïi Xu©n §Ýnh T¹p chÝ céng s¶n sè 12/2004. VÒ cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng ë Trung Quèc. NguyÔn V¨n Thôy T¹p chÝ nghiªn cøu trao ®æi sè 11/2003. Thùc hiÖn lêi d¹y cña B¸c Hå. Gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®Êu tranh chèng tham nhòng trong lùc l­îng c«ng an nh©n d©n. NguyÔn Huy TÇn T¹p chÝ thanh tra sè 3/2002. Vai trß cña thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t víi c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o vµ chèng tham nhòng. PTS Vò Th­ (ViÖn Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt). T¹p chÝ D©n chñ vµ ph¸p luËt 4/2002. Chèng tham nhòng, gi¶i ph¸p tr­íc m¾t vµ l©u dµi. NguyÔn Kh¾c Bé (Phã Chñ TÞch H§ND tØnh VÜnh Phóc). T¹p chÝ Nghiªn cøu-Trao ®æi sè 11/2003. Mét sè ý kiÕn vÒ tÖ n¹n tham nhòng vµ viÖc chèng tham nhòng. Lª Do·n Hîp (Chñ tÞch UBND tØnh NghÖ An) T¹p chÝ Céng s¶n. Chñ NghÜa M¸c-Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh sè12/2003. PhÈm chÊt “cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh” cña c¸n bé, ®¶ng viªn theo t­ t­ëng Hå ChÝ Minh. TrÇn Ngäc Kiªn T¹p chÝ Céng s¶n sè 12( th¸ng 4 n¨m 2002 ). T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra cña §¶ng gãp phÇn ng¨n chÆn vµ ®Èy lïi tham nhòng. NguyÔn ThÞ Doan. (PGS-TS. Uû viªn trung ­¬ng §¶ng, Phã chñ nhiÖm ñy ban KiÓm tra Trung ­¬ng) T¹p chÝ Céng s¶n sè 11( th¸ng 4 n¨m 2002 ). B¸o chÝ trong cuéc ®Êu tranh chèng quan liªu,tham nhòng ë n­íc ta hiÖn nay. PGS –TS TrÇn Quang NhiÕp T¹p chÝ Céng s¶n sè 17( th¸ng 6 n¨m 2002 ). B¸o chÝ trong cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng. Vò HiÒn T¹p chÝ Céng s¶n sè 20( th¸ng 7 n¨m 2002 ). Thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng tham «, l·ng phÝ, chèng bÖnh quan liªu theo t­ t­ëng Hå ChÝ Minh. NguyÔn ThÞ Doan §¹i tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, Nxb V¨n ho¸ - Th«ng tin, Hµ Néi 1998 Hå ChÝ Minh toµn tËp, t4, t5, t6. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi 1995 Hå Chñ TÞch. Thùc hµnh tiÕt kiÖm vµ chèng tham «, l·ng phÝ, chèng bÖnh quan liªu. NXB Sù thËt, 1980. HiÕn ph¸p 1992 Môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng I – Nguyªn nh©n tham nhòng vµ t¸c h¹i cña nã 3 Kh¸i niÖm vÒ tham nhòng 3 Hµnh vi vµ mét sè ph­¬ng thøc thùc hiÖn hµnh vi tham nhòng 4 T¸c h¹i cña tham nhòng 7 Nguyªn nh©n cña tÖ tham nhòng 13 Ch­¬ng II – Thùc tr¹ng tham nhòng ë ViÖt Nam hiÖn nay 20 S¬ l­îc vÒ thùc tr¹ng tham nhòng trªn thÕ giíi hiÖn nay 20 Thùc tr¹ng tham nhòng ë ViÖt Nam hiÖn nay 22 Thùc tr¹ng chèng tham nhòng ë ViÖt Nam 27 Ch­¬ng III – C¸c gi¶i ph¸p chèng tham nhòng ë n­íc ta 31 Vai trß cña c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa tham nhòng 31 C¸c gi¶i ph¸p ®Êu tranh chèng tham nhòng ë Trung Quèc 32 Chèng tham nhòng, c¸ch lµm cña cha «ng ta ngµy x­a 34 C¸c gi¶i ph¸p chèng tham nhòng hiÖn nay cña §¶ng ta 35 KÕt luËn 44