Những biến đổi của giai cấp công nhân hiện nay về vấn đề sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Đại học quốc gia Hà Nội Trường Đại học khoa học xã hội và nhân văn Khoa Quốc tế học --------------- tiểu luận môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học Giảng viên : Sinh viên thực hiện : Lớp : Hà Nội - 2007 I. Những biến đổi của giai cấp công nhân hiện nay về vấn đề sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân? Giai cấp công nhân là một phạm trù lịch sử, do vậy cùng với sự tiến triển của lịch sử, giai cấp công nhân cũng phát triển theo. So với thời C.Mác, Ph.Angghen, V.I.Lênin điều kiện lịch sử đã có những biến đổi to lớn: cách mạng khoa học và công nghệ phát triển như vũ bão, khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, công nghiệp đã có những tiến bộ vượt bậc, v.v… cùng với sự thay đổi của điều kiện lịch sử giai cấp công nhân cũng phát triển theo, có những biến đổi quan trọng, có thêm những đặc trưng mới. Vì vậy, cần phải nghiên cứu thực tiễn để bổ sung và phát triển thêm khái niệm giai cấp công nhân. Đặc trưng cơ bản nhất của giai cấp công nhân mà các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác-Lênin nêu ra là lao động công nghiệp, trực tiếp sản xuất hoặc tham gia chủ yếu vào quá trình sản xuất công nghiệp tạo ra giá trị vật chất cho xã hội. Vận dụng đặng trưng này vào xem xét giai cấp công nhân trong điều kiện nền sản xuất hiện đại với trình độ khoa học và công nghệ tiên tiến hiện nay chúng ta thấy: - Giai cấp công nhân hiện đại ngày nay không chỉ bao gồm những người lao động chân tay, trực tiếp điều khiển những máy móc cơ khí, mà còn bao gồm một bộ phận những người lao động sản xuất với trình độ trí tuệ cao, đó là những công nhân - trí thức, những người vừa nghiên cứu, sáng chế, vừa áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, các kỹ sư, kỹ thuật viên, cán bộ kỹ thuật, cán bộ quản lý, trực tiếp lao động hoăc tham gia vào quá trình sản xuất công nghiệp, sản xuất và tái sản xuất ra của cải vật chất, thực hiện chức nang của người công nhân lành nghề trong sản xuất. Như vậy, một bộ phận ngày càng tăng là công nhân - trí thức, gắn liền trực tiếp với lao động công nghiệp, với quy trình sản xuất công nghiệp, tạo ra của cải vật chất cho xã hội cũng thuộc phạm trù giai cấp công nhân. Do sự phát triển của khoa học và công nghệ, đòi hỏi đội ngũ công nhân ngày càng phải nâng cao trình độ trí tuệ. Trong những dây chuyển sản xuất công nghệ hiện đại, lao động trí tuệ của người công nhân nhiều hơn lao động cơ bắp. Nhìn chung trình độ học vấn, trí tuệ của giai cấp công nhân ngày càng được nâng cao. Do vậy, một bộ phận trí thức gia nhập vào đội ngũ giai cấp công nhân. Tất nhiên không phải tất cả trí thức đều là công nhân. Đựa tất cả trí thức vào công nhân là sai lầm cả về lý luận và thực tiễn. Giữa công nhân và trí thức có sự khác nhau ở phương thức lao động, lao động của trí thức là lao động trí óc phức tạp, sáng tạo, có tính độc lập tương đối, sản phẩm lao động của trí thức mang dấu ấn cá nhân rõ rệt. - Giai cấp công nhân hiện đại ngày nay không chỉ bao gồm những người lao động trong công nghiệp trực tiếp tạo ra các giá trị vật chất cho xã hội, mà còn bao gồm những người lao động trong lĩnh vực dịch vụ công nghiệp (giao thông vận tải, thông tin, cung ứng vật tư công nghiệp…), lao động của họ gắn liền với sản xuất công nghiệp, có tính chất công nghiệp. Giai cấp công nhân ngày nay có các đặc trưng cơ bản sau: Thứ nhất: Lao động trong công nghiệp hoặc dịch vụ công nghiệp với kỹ thuật và công nghệ hiện đại. Thứ hai: Là lực lượng cơ bản, tiên tiến trong quá trình sản xuất, tái sản xuất ra của cải vật chất cho xã hội; lao động thặng dư của họ là nguồn gốc chủ yếu sự giàu có của xã hội hiện đại. Thứ ba: Với hai đặc trưng trên, giai cấp công nhân đồng thời là lực lượng cơ bản, tiên tiến trong cải tạo các quan hệ xã hội, động lực chính của tiến trình lịch sử từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Những biến đổi của giai cấp công nhân hiện nay: - Trình độ: Ngày nay do tính quy định của sản xuất hiện đại, giai cấp công nhân có một số biểu hiện mới: trình độ văn hóa, tay nghề cao hơn, một số công nhận đã có cả tư liệu sản xuất, cổ phiếu, đời sống một bộ phận được cải thiện. Công nhân trong các nhà nước tư bản phát triển được trí tuệ hóa, lao động bớt nặng nhọc hơn, họ có cổ phần trong doanh nghiệp. Họ có tri thức và khả năng làm chủ công nghệ cao, năng lực sáng tạo. Họ được tiếp thu những thành tựu của cách mạng khoa học và công nghệ, tri thức khoa học của công nhân tăng lên, đời sống văn hóa của công nhân được cải thiện. Công nhân tốt nghiệp đại học, cao đẳng, được đào tạo nhiều kỹ năng cho công việc. - Cơ cấu: + Cơ cấu ngày càng đa dạng có mặt trong tất cả các ngành nghề, công nhân trong ngành sản xuất vật chất giảm nhưng công nhân trong ngành điện tử, hàng không, dịch vụ, công nghiệp… lại tăng nhanh. + Số lượng công nhân đông đảo về lực lượng. Họ vẫn đang là lực lượng chủ yếu làm ra của cải vật chất xã hội, lợi nhuận cho các nhà tư bản. Họ có công đoàn được tổ chức quy củ, hệ thống. - Những biểu hiện của giai cấp công nhân hiện nay không làm thay đổi địa vị cơ bản của họ trong chủ nghĩa tư bản. Họ là lực lượng đối lập trực tiếp với giai cấp tư bản, bị bóc lột nhiều nhất, khoảng cách về mức thu nhập của họ với giới chủ ngày càng lớn. Họ càng được trang bị nhiều về tri thức bao nhiêu thì họ càng bị ràng buộc chặt chẽ hơn vào guống máy sản xuất của tư bản, càng bị bóc lột nặng nề và tinh vi. Ví dụ: Theo tổ chức là quốc tế ILO tỷ suất bóc lột giá trị thặng dư trung bình của thế kỷ 19 là 20 thì hiện nay là 300. Từ một khía cạnh khác, sự tăng lên của tri thức khoa học, văn hóa của công nhân cũng là một tiền đề quan trọng để giúp họ nhận thức, cải tạo xã hội. Họ đang phê phán chủ nghĩa tư bản và đến với chủ nghĩa xã hội như đến với cái đúng và do sự thôi thúc của lý trí, chứ không phải vì nghèo đói. Với tri thức và khả năng sáng tạo, ý thức về sứ mệnh, giai cấp công nhân hiện nay đang có thêm điều kiện để tự giải phóng. - Lý do những năm 80 của thế kỳ XX đến nay, của Đảng Cộng sản đứng trước những thách thức lớn, phong trào công nhân tạm thời lâm vào khủng hoảng, suy thoái uy tín của một số Đảng viên bị giảm sút, nội bộ phân hóa. Sau khi Đảng Cộng sản Liên Xô tan rã, ảnh hưởng uy tín của phong trào cộng sản bị giảm sút nghiêm trọng. Một số đảng cầm quyền của giai cấp công nhân dùng vũ lực để giải quyết mâu thuẫn dẫn đến những cuộc chiến tranh biên giới giữa các nước xã hội chủ nghĩa với nhau. Vì thế mà đưa đến sự phân hóa sâu sắc và khủng hoảng nghiêm trọng. ở một số Đảng Cộng sản ban lãnh đạo đãp hạm sai lầm trong việc thống nhất tư tưởng và hoạt động của giai cấp công nhân… Sự tác động của khoa học kỹ thuật làm cho một số đảng của giai cấp công nhân suy yếu do chậm đề ra chiến lược, kết quả là sản xuất trì trệ, mức sống nhõn dõn giảm sút. + Giai cấp công nhân chưa có sự đoàn kết, nội bộ của họ còn tồn tại những xung đột, tranh chấp. Chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa xét lại cũng là một trong những lý do làm suy yếu phong trào công nhân. Một số bộ phận công nhân bị tư sản hóa, họ không đấu tranh vì lợi ích cho giai cấp mình mà quay lại phục vụ cho tư bản. + Hệ tư tưởng của giai cấp tư sản với luận điệu lừa bịt là thưchớnh sỏch thức lớn với giai cấp công nhân. + Chủ nghĩa đa nguyên chính trị với huyền thoại về nền dân chủ đa nguyên chủ nghĩa đối lập với quan niệm về đấu tranh giai cấp của chủ nghĩa Mác-Lênin và do đó nó có tác dụng chia rẽ giai cấp công nhân, phá hoại Đảng Cộng sản từ bên trong. + Lý luận của ncm khi áp dụng vào thực tiễn bị giáo điều, máy móc. - Chủ nghĩa tư bản trong thời đại ngày nay. + Nắm trong tay phần lớn tư liệu sản xuất. Các nhà tư sản ngày càng giàu có, họ thuê hàng ngàn công nhân và bóc lột một cách tinh vi. + Chủ nghĩa tư bản đưa ra hàng loạt những vấn đề đề như bảo hộ lao động, phúc lợi xã hội, công nhân có cổ phần trong doanh nghiệp… nhưng đó cũng chỉ là thủ đoạn để cột chặt công nhân mà thôi. + Nhờ có những điều chỉnh lớn và tận dụng được thành tựu của cách mạng khoa học xã hội công nghệ đặc biệt là toàn cầu hóa kinh tế, chủ nghĩa tư bản đang còn khả năng tiếp tục kéo dài sự tồn tại nhưng cũng không thể tránh được “định mệnh” mà Mác đã vạch ra từ sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân. Quá trình toàn cầu hóa kinh tế hiện nay là biểu hiện tập trung của xu thế xã hội hóa lực lượng sản xuất và cũng làm sâu sắc thêm mâu thuẫn cơ bản trong lòng chủ nghĩa tư bản. Đó là mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân hiện đại đang bị chủ nghĩa tư bản toàn cầu bóc lột giá trị thặng dư với một giai cấp tư sản “ngày càng trở nên là giai cấp thừa” trong sản xuất thì phản động chương trình. Đó là mâu thuẫn giữa các nước phát triển và đang phát triển, mâu thuẫn của lợi ích từng quốc gia - dân tộc với lợi ích của từng tập đoàn tư bản. Đó còn là mâu thuẫn giữa các nước tư bản xung quanh việc tranh giành vị thế, thế lực, ảnh hưởng trên trường quốc tế . + Chủ nghĩa tư bản dùng những luận điệu lừa bịp dư luận thế giới. Chúng dùng hệ tư tưởng của chủ nghĩa tư bản để áp đặt, tiến hành cuộc xâm lăng về lối sống, văn hóa. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân còn hay không? - Sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội ở một số nước không phải là sự sụp đổ của chủ nghĩa Mác-Lênin và lý luận về lịch sử của giai cấp công nhân. - Sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân mang bản chất Quốc tế và không hề xa lạ với những hiện tượng quốc tế phản ánh tiến bộ xã hội. Chủ động, tích cực hội nhập quá trình toàn cầu hóa kinh tế, tận dụng thời cơ, tranh thủ ngoại lực từ quá trình toàn cầu hóa hiện nay và làm biến đổi nó theo hướng tích cực là một tiến trình hợp quy luật và là con đường để thực hiện sứ mânhj lịch sử thế giới của giai cấp công nhân. II. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay. - Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam. Đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá gắn với kinh tế tri thức và giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa là nội dung cơ bản của sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay. Sứ mệnh của giai cấp công nhân Việt Nam là giải phóng dân tộc và phát triển đất nước theo doanh nghiệp xã hội chủ nghĩa, qua đó giải phóng giai cấp, giải phóng người lao động, xây dựng một xã hội dân giàu, nước mạnh, công bằng dân chủ văn minh. Hiện nay, để sớm đưa đất nước khỏi tình trạng kém phát triển, nội dung trọng tâm là đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá gắn với kinh tế tri thức và giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa. - Khó khăn thuận lợi thực hiện sứ mệnh đó. + Khó khăn: Giai cấp công nhân ít được thông tin, ít được giáo dục về chính trị, mức lương thấp nên họ phải làm thêm mới đủ sống nên không còn nhiều thời gian để sinh hoạt, học tập. Theo trưởng ban Tư tưởng và văn hóa Trung ương thì giai cấp công nhân ít được thông tin và giáo dục chiến tranh nhất. Nền công nghiệp đang phát triển như vũ bão nhưng trình độ của công nhân lại không đáp ứng được nhu cầu đề ra, tỉ lệ thất nghiệp cao. + Thuận lợi: Số lượng công nhân ngày càng đông đảo, chất lượng nâng cao, có những ngành chúng ta đã theo kịp sự phát triển của thế giới hiện đại như đóng tàu, làm cầu đường, lắp ráp điện tử. Đội ngũ công nhân trưởng thành. Có nhiều tấm gương công nhân điển hình vươn lền làm giàu, có trình độ học vấn cao. Giai cấp công nhân luôn được Đảng quan tâm. Họ là lực lượng tiên phong trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Công nhân Việt Nam có tinh thần đoàn kết sáng tạo, chăm chỉ, vượt khó. - Để thực hiện được sứ mệnh đó thì cần phải có chiến lược sau: + Đảng ta co khối liên minh của giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức là nền tảng của khối đại đoàn kết dân tộc. Văn kiện trình đại hội Đảng X chỉ ra rằng: cần bồi dưỡng giai cấp công nhân trên các mặt: Nâng cao giác ngộ chính trị và bản lĩnh chính trị, nâng cao trình độ văn hóa, ngành nghề theo hướng trí thức hóa công nhân, bảo đảm thực thi luật pháp liên quan đến đời sống công nhân, chăm lo bồi dưỡng công nhân trở thành nhà lãnh đạo, nhà quản lý. Điều này phải được thấm nhuần trong từng doanh nghiệp trong từng địa phương. + Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam chỉ có thể thực hiện thắng lợi khi quyền lãnh đạo cách mạng của giai cấp công nhân thông qua vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, được giữ vững và không ngừng tăng cường, quyền làm chủ của nhân dân lao động nước ta không ngừng được hoàn thiện và phát triển. + Không được máy móc giáo điều, không dựa vào những quan niệm lạc hậu để xem xét lập trường của giai cấp công nhân. Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện thực tiễn nước ta. + Giai cấp công nhân cần phải có kĩ thuật lao động chặt chẽ. + Có ý thức tự giác. + Cấp dưới phải phục tùng cấp trên, địa phương phải phục tùng toàn cục. + Thi đua lao động (biểu hiện cao của trình độ tự giác). + Khêu gợi hứng thú của giai cấp công nhân trong lao động sản xuất. MụC LụC