Những giải pháp cơ bản nhằm đẩy mạnh xuất khẩu rau quả chủ yếu trong giai đoạn 2000 - 2005

µng, cã thÓ b¸n vµ thu mua ngo¹i tÖ m¹nh (xuÊt khÈu t¹i chç). - Quy ho¹ch c¸c vïng qu¶ tËp trung cung cÊp cho xuÊt khÈu. §Ó chñ ®éng nguån nguyªn liÖu ®¸p øng nhu cÇu xuÊt khÈu cÇn x©y dùng c¸c vïng chuyªn canh cung cÊp qu¶ cho xuÊt khÈu. -§Ó cung cÊp c¸c lo¹i qu¶ xuÊt khÈu t­¬i hoÆc nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn, ngoµi c¸c vïng qu¶ tËp trung cã s½n tõ tr­íc, cÇn më réng diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ trªn ®Êt trång ®åi nói träc, phï hîp víi c¸c lo¹i c©y dµi ngµy (c©y v¶i); chuyÓn mét sè ruéng lóa ch©n cao khã cã kh¶ n¨ng t­íi tiªu sang trång c©y ¨n qu¶, chñ yÕu lµ trång chuèi xuÊt khÈu t­¬i (víi gièng cÊy m«) kho¶ng 4000 ha ë vïng ®ång b»ng s«ng Hång, 4000 ha ë ven s«ng thao. -§èi víi ®ång b»ng s«ng Cöu Long, kh«ng më réng diÖn tÝch, chñ yÕu tËp trung th©m canh c¶i t¹o v­ên theo h­íng trång nh÷ng lo¹i c©y ¨n qu¶ phôc vô xuÊt khÈu nh­ chuèi, xoµi, nh·n. -Vïng §«ng Nam Bé, thu hÑp diÖn tÝch chuèi (chuèi sø) do kh«ng cã thÞ tr­êng xuÊt khÈu chuèi sÊy kh«, më réng diÖn tÝch c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ cã nhu cÇu xuÊt khÈu nh­ ch«m ch«m, m¨ng côt, sÇu riªng. b. §Çu t­ cho c«ng t¸c lai t¹o gièng, t¹o ra nh÷ng gi«ng rau qu¶ cho n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Ngµy nay, ngµnh rau qu¶ n­íc ta còng tiÕp thu ®­îc nh÷ng tiÕn bé kü thuËt cña thÕ giíi vÒ chän gièng nh­: chiÕt, ghÐp, nu«i cÊy m«...nh­ng viÖc cung cÊp gièng míi tíi tay ng­êi trång cßn qu¸ Ýt. PhÇn lín gièng do d©n tù lµm nªn kh«ng d­îc thuÇn chñng, kh«ng s¹ch bÖnh... lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng rau qu¶. §Ó n©ng cao chÊt l­îng c©y gièng, thùc hiÖn réng r·I c©y gièng, Bé N«ng NghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng th«n cÇn tæ chøc tèt phong trµo b×nh tuyÓn c¸c gièng tæt trong v­ên qu¶ tËp trung ®Ó chän ra c¸c c©y gièng lÊy m¾t ghÐp s¶n xuÊt c©y gièng vµ x©y dùng mét hÖ thèng s¶n xuÊt c©y gièng cung cÊp cho ng­êi s¶n xuÊt. Nhµ n­íc cÇn qu¶n lý c¸c gièng c©y nµy , cÊp giÊy chøng nhËn cho c¸c c¬ së ®­îc phÐp cung cÊp m¾t gièng cho hÖ thèng tæ chøc s¶n xuÊt c©y gièng. C¸c c¬ së s¶n xuÊt gièng nh©n nhanh vµ s¶n xuÊt c¸c gièng trong n­íc ®· qua tuyÓn chän vµ c¸c gièng míi cña n­íc ngoµi nhËp néi ®­îc Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n cho phÐp ®­a vµo s¶n xuÊt, ®Ó cung cÊp gièng c©y chÊt l­îng tèt, s¹ch s©u bÖnh: BiÖn ph¸p t¹o gièng mét sè mÆt hÇng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ : - C©y chuèi: Më réng quy m« s¶n xuÊt c©y gièng b»ng ph­¬ng ph¸p cÊy m« ®Ó cung cÊp ®ñ c©y gièng cho yªu cÇu ph¸t triÓn chuèi xuÊt khÈu, tr­íc hÕt lµ cho vïng chuèi ®ång b»ng s«ng Hång, ven s«ng TiÒn, s«ng HËu, ®ång b»ng s«ng Cöu Long . - C©y døa : ViÖn Nghiªn cøu rau qu¶ ®· ¸p dông thµnh c«ng ph­¬ng ph¸p nh©n gièng míi b»ng th©n c©y døa gièng Cayenne. Gièng døa nµy cho n¨ng suÊt cao sÏ lµm gi¸ nguyªn liÖu dÉn tíi gi¸ thµnh, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm xuÊt khÈu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi . c. ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt th©m canh nh»m n©ng cao chÊt l­îng rau qu¶ xuÊt khÈu. C¸c hé n«ng d©n ë d©n ë c¸c vïng rau qu¶ tËp chung, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®· tÝch luü ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm vÒ ch¨m sãc v­ên c©y, b¶o vÖ c©y trång chèng s©u bÖnh... Tuy nhiªn, nh÷ng kiÕn thøc th©m canh tæng hîp theo quy tr×nh kü thuËt tiªn tiÕn ®«I khi ch­a ®­îc c¸c hé tiÕp thu vµ ¸p dông, ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng s¶n phÈm. Rau qu¶ n­íc ta ch­a ®¶m b¶o tiªu chuÈn s¶n phÈm “s¹ch”, cßn cã t×nh tr¹ng t­íi tiªu bãn ph©n kh«ng ®óng quy ®Þnh, t¹o nªn nhiÒu ®éc tè tån d­ trong rau qu¶. §Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng, cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p th©m canh ®èi víi tõng lo¹I rau qu¶ : - §èi víi rau, ®Ó ®¶m b¶o rau s¹ch, vïng trång rau s¹ch cÇn ®­îc quy ho¹ch cô thÓ vÒ ®Êt ®ai, thuû lîi, cã nguån n­íc s¹ch kh«ng bÞ nhiÔm chÊt ®éc h¹i. - §èi víi qu¶, cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p th©m canh nh­ thùc hiÖn ®óng mËt ®é trång, ®óng chÕ ®é bãn ph©n, ®Æc biÖt lµ ph©n h÷u c¬, thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p phßng trõ dÞch h¹i tæng hîp (IPM) vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp s¹ch, më réng diÖn tÝch t­íi n­íc cho c©y ¨n qu¶. d. §Çu t­ cho c«ng nghÖ quy ho¹ch. §Ó ®¸p øng yªu cÇu xuÊt khÈu, cÇn t­ cho c«ng nghÖ sau thu ho¹ch (b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn ). Ngµnh chÕ biÕn rau qu¶ ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn 30 n¨m. Tuy nhiªn cho ®Õn nay hÇu hÕt c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ®· ë trong t×nh tr¹ng l¹c hËu, kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu b¶o qu¶n, chÕ biÕn phôc vô xuÊt khÈu. §Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña rau qu¶ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, cÇn ®Çu t­ më réng c¸c nhµ m¸y hiÖn cã vµ x©y dùng míi theo h­íng : - N©ng cÊp c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn hiÖn cã, më réng quy m« t­¬ng xøng víi nhu cÇu chÕ biÕn . - X©y dùng mét sè nhµ m¸y chÕ biÕn t¹i vïng nguyªn liÖu ®· ®­îc quy ho¹ch tuú quy m« chÕ biÕn lín hay nhá mµ øng dông c«ng nghÖ chÕ biÕn tõ thñ c«ng tíi hiÖn ®¹i cho phï hîp, ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn (b¶o qu¶n vµ l¹nh ®«ng, ®ãng hép, sÊy kh«, muèi chua ...). N¬i chÕ biÕn cã thÓ lµ gia ®×nh n«ng hé, n¬i s¶n xuÊt t¹i c¸c vïng chuyªn canh rau qu¶ hay t¹i c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶. CÇn chó ý khi x©y dùng nhµ m¸y chÕ biÕn rau qu¶ t¹i vïng nguyªn liÖu ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm kh¸c thêi vô ®Ó tËn dông c«ng suÊt nµy. - Lµm tèt c«ng t¸c b¶o qu¶n rau qu¶. §èi víi rau qu¶, trong t­¬ng lai nhu cÇu xuÊt khÈu t­¬i lín. Do vËy, c«ng t¸c ®Çu t­ cho c«ng nghÖ b¶o qu¶n t­¬i rÊt quan träng. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Æt ra ®èi víi vÊn ®Ò nµy lµ kÕt hîp xö lý b¶o qu¶n t¹i vïng nguyªn liÖu, t¹i c¬ së chÕ biÕn gÇn vïng nguyªn liÖu, t¹i c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu, t¹i c¸c kho c¶ng bÕn b·i tuú thuéc vµo ®Æc tÝnh cña tõng lo¹i rau qu¶ ®Î gi÷ ®­îc chÊt l­îng rau qu¶, võa gi¶m tû lÖ h­ hao, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. CÇn ¸p dông réng r·i c¸c kinh nghiÖm cæ truyÒn vÒ b¶o qu¶n rau qu¶, kÕt hîp víi tõng b­íc ¸p dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i (nh­ xö lý ho¸ häc, lý sinh häc) trong b¶o qu¶n rau qu¶ ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm trong khi thêi gian cung cÊp rau qu¶ cho thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®ßi hái kÐo dµi. 2. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, thÞ tr­êng cã vai trß lµ nèi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, lµ n¬i thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung, ngµnh rau qu¶ nãi riªng. Trong ®IÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng ho¸, thÞ tr­êng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®èi víi s¶n xuÊt, cã nhu cÇu th× lËp tøc sÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ ng­îc l¹i, s¶n xuÊt tho¸t ly khái nhu cÇu thÞ tr­êng th× s¶n phÈm s¶n xuÊt ra kh«ng tiªu thô ®­îc. Do vËy thÞ tr­êng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. §Ó cã thÞ tr­êng æn ®Þnh c©n t¨ng c­êng hîp t¸c, liªn doanh kªu gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi. §©y lµ gi¶i ph¸p mµ hiÖn nay nhiÒu ®Þa ph­¬ng cã tiÒm n¨ng vÒ xuÊt khÈu rau qu¶ ®· vµ ®ang lµm. HiÖn nay ®· cã trªn chôc ®¬n vÞ 100% vèn n­íc ngoµi, vµi liªn doanh b¾t ®Çu ho¹t ®éng vµ x©y dùng trªn chôc dù ¸n phÇn lín lµ 100% vèn n­íc ngoµi ®· ®­îc cÊp giÊy phÐp, chñ yÕu ë phÝa nam. Môc ®Ých thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng lµ x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng thÞ tr­êng æn ®Þng víi nh÷ng mÆt hµng chñ yÕu cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín, cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, nh»m æn ®Þnh s¶n xuÊt, gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn l­îc h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu cña ®Êt n­íc. 3. Gi¶i ph¸p vÒ th«ng tin. Trong lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶, còng nh­ c¸c hµng ho¸ kh¸c ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ trong c¸c lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu cÇn nghiªn cøu c«ng t¸c dù b¸o, tæ chøc vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu ë c¶ tÇm vÜ m« vµ vi m«. Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc kinh doanh thµnh ®¹t trong lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶ cho thÊy cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng tæ chøc chuyªn tr¸ch trong viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng ngoµi n­íc. Tæ chøc nµy cã nhiÖm vô. - Thu thËp th«ng tin vÒ cung, cÇu, gi¸ c¶, thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng, dung l­îng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®èi víi tõng nhãm hµng, mÆt hµng. - Xö lý th«ng tin, dù b¸o s¶n phÈm tiªm n¨ng oqr mçi thÞ tr­êng cô thÓ vÒ c¸c mÆt: sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ c¶, thÞ hiÕu. - Cung cÊp th«ng tin ®· xö lý mét c¸ch nhanh nhÊt cho phÐp c¸c cÊp l·nh ®¹o lµm c¬ së ®Ó x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh, chØ ®¹o ®iÒu hµnh kinh doanh. - Cung cÊp th«ng tin th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, qua c¸c tæ chøc khuyÕn n«ng, c¸c cÊp chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ...tíi ng­êi s¶n xuÊt, gióp hä ®Þnh h­íng s¶n xuÊt l©u dµi, æn ®Þnh, cã c¨n cø phï hîp víi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. - Cung cÊp th«ng tin vÒ nh÷ng ­u thÕ cña s¶n phÈm trong tíi kh¸ch hµng th«ng qua c¸c cuéc héi th¶o, héi chî, triÓn l·m quèc tÕ. Gióp hä hiÓu râ vÒ s¶n phÈm ViÖt Nam nh»m t¹o ra nhu cÇu tiªu thô. ViÖc tæ chøc nghiªn cøu vµ tá chøc hÖ thèng th«ng tin th­êng xuyªn vÒ thÞ tr­êng t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi kinh doanh s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt khÈu n¾m b¾t ®­îc nh÷ng diÔn biÕn cña thÞ tr­êng ®Ó kÞp thêi øng phã nh»m thùc hiÖn ®iÒu hµnh vÜ m« ®èi víi thÞ tr­êng. §èi víi n­íc ta ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a Bé Th­¬ng M¹i vµ bé qu¶n lý chuyªn ngµnh, ®ã lµ Bé N«ng NghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng th«n. §Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu c¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m« cÇn n©ng cao vai trß trong viÖc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®µm ph¸n, ký kÕt c¸c tho¶ thuËn song ph­ong vµ ®a ph­¬ng, ®Þnh h­íng cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn thÞ tr­êng. Bé Th­¬ng M¹i cã hÖ thèng c¸c vô chÝnh s¸ch thÞ tr­êng ngoµi n­íc, c¬ quan Bé cã hÖ thèng th­¬ng vô, ®¹i diÖn cña n­íc ta dÆt t¹I c¸c n­íc. §©y lµ nh÷ng ®µu mèi quan träng tæ chøc thu thËp th«ng tin th­êng xuyªn, cung cÊp th«ng tin mét c¸ch nhanh nhÊt vÒ c¸c bé phËn cã chøc n¨ng nghiªn cøu thÞ tr­êng, tæ chøc th«ng tin thÞ tr­êng (c¸c vô thÞ tr­êng ngoµi n­íc, trung t©m th«ng tin, viÖn nghiªn cøu), cung cÊp th«ng tin cho c¸c doanh gnhiÖp vµ ng­êi s¶n xuÊt. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc, ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu, viÖc thµnh lËp bé phËn xóc tiÕn th­¬ng m¹i lµ cÇn thiÕt. Tæ chøc nµy cã nhiÖm vô thu thËp vµ nghiªn cøu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng ngoµi n­íc, tæ chøc triÓn l·m hç trî viÖc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh n»m trong chÝnh s¸ch xuÊt khÈu cña nhµ n­íc vµ tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ ®èi ngo¹i. Tæ chøc nµy sÏ t¨ng c­êng hîp t¸c víi tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹I cña c¸c n­íc ®Æt t¹i ViÖt Nam trong viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng. Nh»m ph¸t huy tÝnh chhñ ®éng s¸ng t¹o cña hÖ thèng c¸c vô chÝnh s¸ch thÞ tr­êng ngoµI n­íc vµ hÖ thèng th­¬ng vô ViÖt N¹m ë n­íc ngoµi, cÇn bæ sung chøc n¨ng, nhiÖm vô, ®æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng ®Ó c¸c c¬ quan nµy thùc sù lµ tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i, hç trî, h­íng dÉn ng­êi s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu ph¸t triÓn theo s¸t nhu cÇu cña thÞ tr­êng. §ång thêi Bé Th­¬ng M¹i vµ Bé chuyªn ngµnh còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ xóc tiÕn më v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi, t¹o ®iÒu kiÖn cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng, thùc hiÖn quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i víi c¸c b¹n hµng n­íc ngoµi. Tuy nhiªn ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu kh«ng chØ lµ viÖc riªng cña Bé Th­¬ng M¹i, mµ ®ßi hái cã sù phèi hîp chÆt chÏ cña c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c doanh nghiÖp cïng tham gia. VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp còng cÇn chñ ®éng, tÝch cùc t×m kiÕm thÞ tr­êng, nguån hµng, vËn dông kinh nghiÖm ®· ®­îc tæng kÕt qua nhiÒu n¨m trong lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶. Trong ®IÒu kiÖn kinh phÝ cã h¹n còng nªn tæ chøc c¸c ®oµn c«ng t¸c tiÕp thÞ, tæ chøc tham quan kh¶o s¸t, tham gia héi th¶o héi chî ®Ó häc tËp kinh nghiÖm tiªn tiÕn cña n­íc ngoµi, giíi thiÖu s¶n phÈm vµ t×m kiÕm b¹n hµng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, ®Æc biÖt lµ Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt nam, nhiÖm vô cña phßng th«ng tin kinh tÕ vµ thÞ tr­êng rÊt quan träng. Tæ chøc nµy ph¶i th­êng xuyªn thu thËp th«ng tin vÒ rau qu¶ qua nhiÒu th«ng tin kh¸c nhau, qua c¸c th«ng b¸o cña nhiÒu tæ chøc kinh doanh rau qu¶ thÕ giíi. Sau khi th«ng ti ®­îc xö lý sÏ cung cÊp cho l·nh ®¹o ®¬n vÞ, cho c¸c c¬ quan cã liªn quan sö dông vµo viÖc ®IÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kÞp thêi. 4. Tæ chøc l­u th«ng xuÊt khÈu rau qu¶. Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ nh»m thiÕt lËp hÖ thèng kªnh xuÊt khÈu rau qu¶ cã hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm chi phÝ. §Æc biÖt tr¸nh t×nh tr¹ng l­u th«ng chång chÐo qu¸ nhiÒu tÇng nÊc trung gian ®Èy chi phÝ lªn cao, tranh mua, tranh b¸n g©y thiÖt h¹i chung cho ngµnh rau qu¶ vµ ng­êi kinh doanh. §Ó ®¹ ®­îc yªu cÇu nãi trªn, cÇn thiÕt lËp ®­î kªnh s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®ãng vai trß chñ ®¹o. lµ h¹t nh©n liªn kÕt gi÷a ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ s¶n xuÊt, gi­· c¸c thµnh phÇn kinh tÕ víi nhau. Tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÕ biÕn xuÊt khÈu rau qu¶ gåm c¸c nhµ s¶n xuÊt (hîp t¸c x·, trang tr¹i, hé n«ng d©n, c¸c tæ chøc trung gian nh­ ng­êi thu gom, chÕ biÕn), c¸c nhµ xuÊt khÈu ( Tæng c«ng ty, c«ng ty Nhµ n­íc, doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau ). §Ó thiÕt lËp ®­pùc kªnh xuÊt khÈu rau qu¶ cã hiÖu qu¶, cÇn cã sù ph©n c«ng t­¬ng ®èi trong cïng hÖ thèng theo h­íng sau: - Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ nhµ n­íc lµ c¸c tæ chøc cã nhiÒu kinh nghiÖm, b»ng vèn, b»ng thùc lùc vµ kh¶ n¨ng tæ chøc kinh doanh, cÇn cã biÖn ph¸p cô thÓ tæ chøc tiªu thô víi khèi l­îng lín rau qu¶ cña c¸c vïng tËp trung chuyªn canh, lµ ®Çu mèi thu gom hµng tæ chøc xuÊt khÈu tõ c¸c tæ chøc trung gian. ChÝnh phñ khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t huy kh¶ n¨ng kinh doanh xuÊt khÈu, song cÇn thiÕt ph¶i cã doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm chñ ®¹o, ®IÒu tiÕt chi phèi thÞ tr­êng, ®ång thêi më réng l«I kÐo c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng tham gia. - C¸c t­ th­¬ng, c«ng ty t­ nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n lµ lùc l­îng ®«ng ®¶o tham gia vµo qu¸ tr×nh kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶. Hä cã thÓ lµ nh÷ng ®Çu mèi thu gom hµng ë nh÷ng n¬i xa xÝ nghiÖp chÕ biÕn, ë vïng nguyªn liÖu, lµ nh÷ng vÖ tinh liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, thùc hiÖn kh©u trung gian gi÷a ng­êi s¶n xuÊt vµ c¸c nhµ xuÊt khÈu. - Hîp t¸c th­¬ng m¹i dÞch vô víi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau, lµ tæ chøc ®¶m nhiÖm chøc n¨ng ®­îc t¸ch ra tõ hé n«ng d©n hîp t¸ x· cung tiªu, chÕ biÕn, vËn chuyÓn, lµ tæ chøc kinh tÕ lµm chøc n¨ng l­u th«ng gióp hé n«ng d©n chñ ®éng viÖc mua b¸n, tr¸nh bÞ Ðp cÊp, Ðp gi¸. §ång thêi lµm chøc n¨ng cÇu nèi gi÷a c¸c hé x· viªn, c¸c n«ng tr¹i víi c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu. Hîp t¸c x· lµ ng­êi ®¹i diÖn cho bªn s¶n xu¸t ®øng ra lµm ®¹i lý thu mua s¶n phÈm, ký kÕt hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈm víi c¸c tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu, ®ång thêi tæ chøc cung øng t­ liÖu s¶n xuÊt cho c¸c hé x· viªn. H×nh 4: Kªnh xuÊt khÈu rau qu¶. Nhµ s¶n Ng­êi s¬ chÕ, ®ãng Nhµ xuÊt khÈu(doanh Nhµ xuÊt (Hé gãi nghiÖp chÕ biÕn xuÊt nhËp n«ng d©n, khÈu); doanh nghiÖp khÈu hîp t¸c x·, §Çu mèi thu mua th­¬ng m¹i(Tæng c«ng trang tr¹i) ty, hîp t¸c x·, c«ng ty T­ nh©n) Gi÷a c¸c tæ chøc tham gia kinh doanh xuÊt khÈu cÇn h×nh thµnh mèi liªn kÕt æn ®Þnh, l©u dµi trªn c¬ së ®¶m b¶o ch÷ tÝn vµ lîi Ých kinh tÕ tho¶ ®¸ng gi÷a c¸c bªn, ®¶m b¶o môc tiªu cuèi cïng lµ kinh doanh xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu cña nhµ n­íc ph¶i ®ãng vai trß tæ chøc, h­íng dÉn, liªn kÕt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu theo ®óng ®Þnh h­íng cña nhµ n­íc. Do kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ ph¶i tu©n thñ nh÷ng ®IÒu kiÖn hÕt søc nghiªm ngÆt vÒ yªu c©ï s¶n phÈm nh­ chÊt l­îng, sè l­îng, mÉu m· vµ thÞ hiÕu tiªu dïng nªn s¶n phÈm xuÊt khÈu ®ßi hái ph¶i ®­îc chó ý tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u cuèi. M« h×nh kinh doanh theo quy tr×nh khÐp kÝn: “s¶n xuÊt - thu mua - chÕ biÕn - tiªu thô” ®· ®­îc mét sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu ¸p dông thµnh c«ng trong thêi gian qua cÇn ®­îc më réng trong nh÷ng n¨m tíi. §©y lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc liªn kÕt kinh tÕ gi÷a th­¬ng m¹i vµ s¶n xuÊt, trong ®ã c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i gi÷ vai trß chñ ®éng trong qu¸ tr×nh tiÕn tíi c¸c ho¹t ®éng liªn kÕt víi bªn s¶n xuÊt nh»m chñ ®éng nguån hµng phôc vô xuÊt khÈu. C¸c nhµ xuÊt khÈu cã thÓ m¹nh vÒ vèn, kinh nghiÖm, cã thÎ øng tr­íc c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh­ gièng, ph©n bãn, thuèc trõ s©u, tæ chøc chØ ®¹o kü thuËt ®¶m b¶o tiªu chuÈn xuÊt khÈu hoÆc ®Æt hµng víi bªn s¶n xuÊt nh÷ng yªu cÇu cô thÓ vÌ tiªu chuÈn s¶n phÈm. Sau ®ã, nhµ xuÊt tiÕn hµnh mua l¹i s¶n phÈm theo gi¸ c¶ ®· tho¶ thuËn tõ tr­íc ®Ó xuÊt khÈu. ChÝnh b»ng biÖn ph¸p nµy mµ c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ®· thùc hiÖn vai trß cÇu nèi kh«ng nh÷ng g¾n kÕt ng­êi s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng tiªu thô, víi thÞ tr­êng thÕ giíi, mµ cßn g¾n kÕt ng­êi s¶n xuÊt víi nhau, nhê ®ã vai trß h­íng dÉn, ®Þnh h­íng s¶n xu¸t cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i xuÊt khÈu ®­îc ®Ò cao. §Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶, c¸c tæ chøc xuÊt khÈu cßn lµn tèt nh÷ng néi dung sau: - X©y dùng ®­îc chiÕn l­îc xuÊt khÈu l©u d¶i, trong ®ã x¸c ®Þnh râ môc tiªu, ph­¬ng h­íng, biÖn ph¸p thùc hiÖn. X©y dùng kÕ ho¹ch n¨m, 6 th¸ng, quý ®Ó cã c¨n cø phÊn ®Êu thùc hiÖn môc tiªu ®Ò ra.Th­êng xuyªn tæ chøc kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch. - Thµnh lËp chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn cña doanh nghiÖp ë n­íc ngoµi ®Ó xóc tiÕn ký kÕt hîp ®ång, ®ång thêi tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm. - Tæ chøc nguån hµng æn ®Þnh, n¾m v÷ng gi¸ c¶, h­íng dÉn ng­êi s¶n xuÊt. - T¨ng c­êng ho¹t ®éng liªn doanh, liªn kÕt, hîp t¸c ®Çu t­ nh»m tranh thñ vèn vµ kinh nghiÖm, khoa häc, kü thuËt cña b¹n hµng trong vµ ngoµI n­íc. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn vèn kinh doanh cßn h¹n chÕ, kªu gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt - chÕ biÕn - bao tiªu s¶n phÈm ®Ó thùc hiÖn dù ans lín t¹i vïng nguyªn liÖu tiÒm n¨ng. - Tæ chøc m¹ng l­íi kinh doanh réng r·i, t¨ng c­êng hîp t¸c víi c¸c ®Þa ph­¬ng s¶n xuÊt kinh doanh rau qu¶ ®Ó tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶. - T¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p giao tiÕp, khuyÕch tr­¬ng nh­ qu¶ng c¸o c¸c s¶n phÈm th«ng qua c¸c héi chî, triÓn l·m quèc tÕ, héi nghÞ kh¸ch hµng nh»m t¨ng l­îng th«ng tin vÒ rau qu¶ ViÖt Nam tíi kh¸ch hµng. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng chµo hµng nh­ cö nh©n viªn chµo hµng tíi tËn n¬i tiªu thô (kh¸ch s¹n, nhµ hµng lín) ®Ó t¨ng l­îng rau qu¶ xuÊt khÈu t¹i chç. Cã thÓ chµo hµng th«ng qua s¸ch b¸o t¹p chÝ cung cÊp th«ng tin cho c¸c kh¸ch hµng. §ång thêi t¨ng c­êng ho¹t ®éng xóc tiÕn b¸n hµng nh­ thay ®æi h×nh thøc lµm cho s¶n phÈm hÊp dÉn h¬n, khuyÕn khÝch mua hµng vµ giíi thiÖu s¶n phÈm... §Ó tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶, cÇn thiÕt ph¶I ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cã liªn quan nh­ dÞch vô b¶o qu¶n, vËn chuyÓn, chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm... hç trî cho qu¸ tr×nh kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ ®­îc th«ng suèt. Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc nh­ Th¸i Lan, In®«nªxia, §µi Loan cho thÊy n¬i nµo ho¹t ®éng ph¸t triÓn th× n¬i ®ã n«ng nghiÖp còng ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt. §èi víi n­íc ta thùc hiÖn ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ n«ng nghiÖp, coi hé n«ng d©n lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, cã quyÒn chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng tren thùc tÕ hä kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn quyÒn tù chñ mµ ®ßi hái ph¶i cã sù phôc vô tõ bªn ngoµi, nhÊt lµ ®èi víi s¶n phÈm rau qu¶ xuÊt khÈu, ®ßi hái vÒ chÊt l­îng, sè l­îng, mÉu m· bao b× kh¸ nghiªm ngÆt. §èi víi c¸c vïng chuyªn canh rau qu¶ xuÊt khÈu nªn tæ chøc ho¹t ®éng dÞch vô sau: DÞch vô chÕ biÕn ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm ®ßi hái kü thuËt chÕ biÕn hiÖn ®¹i, khèi l­îng s¶n phÈm lín, ph¶i cÇn c¸c xÝ nghiÖp lín, c¸c hîp t¸c x· thùc hiÖn ( ®èi víi s¶n phÈm døa hép, v¶i hép, chuèi sÊy, cµ chua c« ®Æc...) cßn ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm s¬ chÕ theo quy tr×nh ®¬n gi¶n, l­îng s¶n phÈm nhá cã thÓ do c¸c tæ, nhãm lµm dÞch vô thùc hiÖn. DÞch vô tiªu thô s¶n phÈm cã thÓ thùc hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc nh­ c¸c tæ chøc dÞch vô thoong tin th­¬ng m¹i, giíi thiÖu kh¸ch hµng xuÊt khÈu uû th¸c cho c¸c hé x· viªn, c¸c n«ng tr¹i hoÆc tæ chøc dÞch vô vËn t¶i chuyªn vËn chuyÓn, bèc dì, tæ chøc thu gom, ®ãng gãi s¶n phÈm. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c tæ chøc dÞch vô vµ ng­êi thuª dÞch vô lµ quan hÖ kinh tÕ, thay thÕ dÇn quan hÖ gióp ®ì, phá biÕn kinh nghiÖm...®­îc thùc hiÖn trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng tù nguyÖn, ®«i bªn ®Òu cã lîi vµ theo hîp ®ång ®· ký kÕt. Gi¶i ph¸p tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu nh»m h×nh thµnh c¸c kªnh kinh doanh xuÊt khÈu mét c¸ch hîp lý, cã t¸c dông thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ ë ViÖt Nam ph¸t triÓn. 5. Gi¶i ph¸p vÒ vèn vµ tµi chÝnh. Yªu cÇu vÒ vèn vµ ph¸t ttriÓn kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ rÊt kín. §Ó cã vèn ®Çu t­ ®ång bé vµo c¸c kh©u quan träng, quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ kinh do¹nh xuÊt khÈu rau qu¶ cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p vÒ tµi chÝnh nh­ sau: - T¹o vèn vµ thu hót vèn ®Çu t­ trong n­íc, trong ®ã huy ®éng vèn tù cã cña c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇm kinh tÕ, huy ®éng vèn nhµn rçi trong d©n ®Ó ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng c¬ së, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. - Vay vèn tÝn dông cña Nhµ n­íc th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn n«ng th«n, ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ngoµi ra cßn vay cña c¸c tæ chøc nh­ hîp t¸c x· tÝn dông, quü tÝn dông nh©n d©n.. - Thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ tham gia hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc kinh doanh. §©y lµ gi¶i ph¸p quan träng th¸o gì vÒ tµi chÝnh v× ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu ph¶i sö dông vèn ®Çu t­ vµo tõng c«ng ®o¹n cña qóa tr×nh kinh doanh xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, nÕu chØ dùa vµo néi lùc th× ta kh«ng ®ñ ®¸p øng yªu cÇu ngay ®­îc mµ ®ßi hái tranh thñ vèn vµ c«ng nghÖ n­íc ngoµi th«ng qua ®Çu t­ vµ hîp t¸c quèc tÕ. Th«ng qua ®Çu t­ vµ hîp t¸c hai bªn ®Òu cã lîi ta sÏ tranh thñ ®­îc mét phÇn thÞ tr­êng, th«ng qua c¸c h×nh thøc bao tiªu, cho sö dông c¸c kªnh ph©n phèi, sö dông c¸c nh·n hiÖu cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. MÆt kh¸c, còng cÇn t¨ng c­êng sù hîp t¸c ®Çu t­ trong n­íc. Mét trong nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm ®­îc ®óc rót tõ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam lµ lµm tèt c«ng t¸c hîp t¸c liªn doanh. §Õn nay, Tæng c«ng ty ®· x©y dùng ®­îc nhiÒu dù ¸n vÒ néi dung hîp t¸c ®Çu t­ liªn doanh, liªn kÕt trong c¸c lÜnh vùc nghiªn cøu khoa häc trång trät, chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu rau qu¶. Néi dung cña mét sè dù ¸n nh­ sau: - Dù ¸n ®Çu t­ më réng thªm d©y chuyÒn s¶n xuÊt hép s¾t A10 t¹i liªn doanh Nhµ m¸y hép s¾t TOVECO, vèn ®Çu t­ 2 triÖu USD ®Ó phôc vô chÕ biÕn rau qu¶ xuÊt khÈu cña c¸c nhµ m¸y. §ång thêi sÏ më réng liªn doanh TOVECO sang lÜnh vùc s¶n xuÊt s¾t l¸ tr¸ng thiÕc víi vèn ®Çu t­ 50 triÖu USD, vèn ph¸p ®Þnh 20 triÖu USD, c«ng suÊt 60.000 tÊn/n¨m nh»m cung cÊp s¾t l¸ tr¸ng thiÕc. - Dù ¸n hîp t¸c liªn doanh víi mét c«ng ty cña Italia vÒ cung cÊp mét sè thiÕt bÞ s¶n phÈm xuÊt cµ chua c« ®Æc v¬Ý ®IÒu kiÖn hä nhËn tiªu thô s¶n phÈm, vèn ®Çu t­ kho¶ng 2,5 triÖu USD. - Dù ¸n hîp t¸c víi Newzealand vÒ chuèi xuÊt khÈu. - Dù ¸n hîp t¸c víi Ph¸p vÒ d­a chuét bao tö. - Dù ¸n hîp t¸c víi c«ng ty Thuþ SÜ vµ Italia vÒ cung cÊp thiÕt bÞ mua s¶n phÈm døa c« ®Æc. §Ó t¹o ®IÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµI vµo viÖc n©ng cao n¨ng lùc s¶n xu¸t, chÕ biÕn, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, ®ßi hái c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp cÇn t¨ng c­êng ho¹t ®éng tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ. §ång thêi chñ ®éng cïng c¸c n­íc xuÊt khÈu rau qu¶ kh¸c phèi hîp h×nh thµnh hiÖp héi c¸c n­íc xuÊt khÈu rau qu¶. 6. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng yªu cÇu ngµnh rau qu¶ nãi chung, trong ®ã cã ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh thµnh c«ng cña chiÕn l­îc thóc ®a¶y xuÊt khÈu rau qu¶. Ngµnh rau qu¶ lµ mät chuyªn ngµnh kinh tÕ kü thuËt nªn c¸n bé sau khi ra tr­êng muèn lµm toãt c«ng viÖc trong ngµnh cÇn ®­îc ®µo t¹o thªm vÒ chuyªn ngµnh rau qu¶. Sö dông ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o t¹i chç, ®µo t¹o qua thùc tÕ, qua c¸c cuéc héi th¶o trong vµ ngoµi m­íc, qua c¸c líp bæ tóc ng¸n h¹n vµ ®µi h¹n ë n­íc ngoµi... Qua ®ã c¸n bé qu¶n lý, c¸c bé nghiÖp vô n¾m ch¾c kiÕn thøc qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý ngµnh, qu¶n lý ngo¹i th­¬ng, luËt ph¸p vµ ngo¹i ng÷. Ngoµi ra cÇn s¾p xÕp l¹i hÖ thèng c¸c tr­êng ®µo t¹o, c¸c líp khuyÕn n«ng, c¸c tr­êng qu¶n lý vµ hÖ thèng tr­êng trung cÊp cÇn thiÕt, ®¸p øng yªu cÇu ®µo t¹o c¸n bé, cã kh¶ n»ng n¾m b¾t chi thøc míi, hiÖn ®¹I phôc vô cho viÖc ®¶y m¹nh xuÊt khÈu. 7. VÖ sinh an toµn thùc phÈm. VÊn ®Ò vÖ sinh an toµn thùc phÈm hiÖn nay lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng ®­îc mäi ng­êi trªn thÕ giíi hÕt søc quan t©m. §Ó rau qu¶ ®­îc xÕp vµo lo¹i thùc phÈm vÖ sinh an toµn thùc phÈm th× chÊt l­îng rau qu¶ ph¶i t­¬i s¹ch. Ngµy nay khi ®êi sèng cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu hµm l­îng c¸c yÕu tè dinh d­ìng thùc vËt vµ c¸c lo¹i sinh tè kh¸c cã trong rau qu¶ ngµy mét gia t¨ng t¹o ®µ cho xuÊt khÈu, tiªu thô, Theo sè liÖu ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ cña tæng c«ng ty Rau qña ViÖt Nam, trong nhiÒu n¨m qua, mét mÆt ®¸p øng nhu cÇu rau qu¶ ngµy cµng t¨ng vÒ sè l­îng, mÆt kh¸c còng lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ng­êi trång rau t¨ng thu nhËp, n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng c¸c lo¹i rau qu¶ kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao th«ng qua viÖc sö dông qu¸ nhiÒu ph©n bãn ho¸ häc, c¸c lo¹i thuèc kÝch thÝch, thuèc trõ s©u, c¸c lo¹i rau qu¶ tung ra thÞ tr­êng c¸ hµm l­îng chÊt ho¸ häc vµ ®éc tè cao cã h¹i cho c¬ thÓ con ng­êi ®· v­ît qu¸ møc cho phÐp vµ thùc tÕ ®· cã nhiÒu ng­êi bÞ ngé ®éc do ¨n ph¶i rau qu¶ cã ®éc tè cao...V× thÕ, nhu cÇu rau qu¶ s¹ch lµ nhu cÇu bøc b¸ch cho nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. §Ó cã ®­îc møc rau qu¶ nh­ vËy ®ßi hái ph¶i cã sù ch¨m bãn chuÈn mùc, h¹n chÕ nøc thÊp nhÊt sö dông ph©n bãn ho¸ häc, thuèc trõ s©u v« c¬, thuèc kÝch thÝch ph¸t triÓn ®¶m b¶o cho s¶n phÈm rau qu¶ tiªu thô trªn thÞ tr­êng lu«n s¹ch, cã chÊt l­îng cao. ChÊt l­îng hµng ho¸ lµ nh©n tè quan träng ®Ó duy tr× ph¸t triÓn thÞ tr­êng cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo. NhËn thøc ®­cj ®IÒu nµy, Tæng C«ng Ty Rau qu¶ ViÖt Nam lu«n phÊn ®Êu t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m· tiªu dïng. ChÊt l­îng s¶n phÈm liªn quan ®Õn gièng c©y trång vµ kü thuËt canh t¸c. Gièng c©y tèt phong phó nhiÒu chñng lo¹i phï hîp víi bÊt kú mïa vô nµo trong n¨m vµ kü thuËt canh t¸c thÝch hîp lµ ®IÒu kiÖn quan trong ®Ó cho ra nh÷ng lo¹i rau qu¶ cã chÊt l­îng cao. Do ®ã ph¶i ®Çu t­ vèn cho c¸c hé n«ng d©n cã quan hÖ trao ®æi ®Ó hä tiÕn hµnh trång trät, ch¨m bãn thuËn lîi h¬n. Ngoµi ra c«ng ty ph¶i cö c¸n bé kü thuËt ®i tËp huÊn kü thuËt ®Ó phæ biÕn kiÕn thøc vÒ ch¨m sãc gièng c©y trång, gióp ®ì cho ng­êi n«ng d©n thay ®æi tËp qu¸n canh t¸c, trî gi¸ cho hä. §èi víi bao b× nh·n hiÖu: Tr­íc ®©y c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn lu«n ®­îc ®ùng trong c¸c hép s¾t nªn chÊt l­îng kh«ng ®­îc b¶o ®¶m v× s¾t sÏ bÞ tr¶i qua qu¸ tr×nh «xy ho¸. HiÖn nay, Tæng c«ng ty ®a x cã nh÷ng ®æi míi nh­ thay ®æi c¸c hép ®ùng b»ng thuû tinh võa ®¶m b¶o ®­îc ch©ts l­îng, võa t¹o ra mét vÎ ®Ñp mí cho s¶n phÈm. VÒ quy tr×nh chÕ biÕn, b¶o qu¶n luon ®­îc c«ng ty chó träng quan t©m. Tæng c«ng ty Rau qña ViÖt Nam thùc hiÖn ®æi míi c«ng nghÖ, mua s¾m thiÕt bÞ m¸y mãc míi t©n tiÕn, phï hîp ®Ó chÕ biÕn, b¶o qu¶n s¶n phÈm ®­îc tèt h¬n ®Ó s¶n phÈm rau qu¶ ViÖt Nam ®¹t tiªu chuÈn vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm cña thÕ giíi. III. mét sè kiÕn nghÞ nh»m t¹o ®IÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho xuÊt khÈu rau qu¶. §Ó ph¸t huy lîi thÕ rau qu¶ xuÊt khÈu cña n­íc ta ®ång thêi thóc ®Èy xuÊt khÈu, ®ßi hái ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®éng lùc cña ng­êi s¶n xuÊt - kinh doanh th«ng qua sù kÝch thÝch vÒ l¬Þ Ých vËt chÊt vµ nhu cÇu ph¸t triÓn cña chÝnh hä. MÆt kh¸c, nã phô thuéc vµo chÝnh sù t¸c ®éng tæng hîp cña nhiÒu yÕu tè mµ quan träng lµ chÝnh s¸ch cña Chinhs phñ. Mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ban hµnh hîp lý sÏ cã t¸c dông thóc ®Èy vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. Tuy nhiªn, qua ph©n tÝch thùc tr¹ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®· ban hµnh cho thÊy nhiÒn yÕu tè h¹n chÕ viÖc khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ cña lÜnh vùc s¶n xuÊt - chÕ biÕn - xuÊt khÈu rau qu¶, ®ßi hái cÇn ®­îc bæ sung hoµn thiÖn. T«I xin kiÕn nghÞ mét sè chÝnh s¸ch cã t¸c dông thóc ®Èy xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng rau qu¶ chñ yªó cã lîi thÕ cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi. 1. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai. ®èi víi ng­êi trång rau qu¶, ®Êt ®ai lµ yÕu tè hµng ®Çu cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, do hä trùc tiÕp víi c©y trång, lÊy ®Êt ®ai lµm t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu, ho¹t ®éng cña hä phô thuéc vµo chÝnh s¸ch ®Êt ®ai. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh s¶n xuÊt, xuÊt khÈu rau qu¶. HÖ thèng chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®· ban hµnh rÊt phong phó, ®èi víi lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®· t¸c ®éng tÝch cùc t¹i nªn vïng s¶n xuÊt rau qu¶ ®Æc s¶n nh»m chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, h×nh thµnh nªn nh÷ng trang tr¹i trång qu¶. Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch ®Êt ®ai vÉn cÇn ®­îc tiÕp tôc söa ®æi, bæ sung cho phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, sö sông cã hiÖu qu¶ ®Êt ®©i vµo mäi lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu. H­íng bæ sung söa ®æi nh­ sau: - Thóc ®Èy nhanh viÖc hoµn thµnh cÊp giÊy chøng nhËn sö dông ®Êt ®ai l©u dµi cho c¸c hé n«ng d©n. Theo tinh thÇn cña LuËt ®Êt ®ai, n«ng d©n ®­îc quyÒn nhËn giÊy chøng nhËn sö dông ruéng ®Êt do Nhµ n­íc giao cho sö dung l©u dµi. Nh»m thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vµ tÝch tô ®Êt theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ trªn quy m« lín, h×nh thµnh c¸c trang tr¹i trång c©y ¨n qu¶, h×nh thµnh c¸c vïng trång rau xuÊt khÈu. ChÝnh phñ, c¸c ngµnh, c¸c cÊp cã liªn quan b»ng nhiÒu biÖn ph¸p thóc ®Èy nhanh cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö sông ®Êt cho nong d©n ®Ó nong d©n cã ý thøc ®èi víi ruéng ®Êt ®­îc nhËn, yªn t©m ®Çu t­ l©u dµi vµo s¶n xuÊt thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vµ tÝch tô ruéng ®Êt theo h­¬ngs s¶n xuÊt hµng ho¸ h×nh thµnh nªn c¸c trang tr¹i s¶n xuÊt hµng ho¸ trªn quy m« lín, h¹n chÕ t×nh tr¹ng s¶n xuÊt nhá, manh món, tù cung, tù cÊp. §­îc quyÒn sö dông ®Êt lµ ®éng lùc kinh tÕ g¾n liÒn víi viÖc sö dông hiÖu qu¶ tµi nguyªn ®Êt cu¶ quèc gia. H¬n n÷a, nÕu kh«ng cã quyÒn sö dông ®Êt th× c¸c quyÒn kh¸c nh­ quyÒn cho thuª, chuyÓn nh­îng, thÕ chÊp...còng kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Do cã nhiÒu khã kh¨n, viÖc gi¶i quyÕt cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®ai lµ viÖc lµm rÊt phøc t¹p, nhiÒu biÖn ph¸p kh«ng thùc hiÖn ®­îc do thiÕu kinh phÝ. C«ng viÖc nµy sÏ kÐo dµI hµng chôc n¨m. V× vËy, ngoµi c¸ch lµm ®¬n gi¶n linh ho¹t cÇn tranh thñ ý kiÕn cña c¸c hé n«ng d©n, ®Ó gi¶n ®¬n thñ tôc hµnh chÝnh trong chuyÓn nh­îng ®Êt ®ai, ChÝnh phñ cho phÐp c¸c hé, c¸c c¸ nh©n hoÆc c¸c tæ chøc ®­îc tù chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸ nh©n, tæ chøc m¹nh vèn, cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt rau qu¶ nhËn thªm ®Êt ®ai theo LuËt ®Êt ®ai ®Ó canh t¸c theo m« h×nh trang tr¹i, ®¶m b¶o s¶n xuÊt hµng ho¸ víi khèi l­îng lín võa thuËn tiÖn cho viÖc øng dông khoa häc kü thuËt, võa t¹o nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh cho xuÊt khÈu. - Cïng víi viÖc khÈn tr­¬ng cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö sông ®Êt, ChÝnh phñ cÇn sím thÓ chÕ ho¸ quyÒn cña ng­êi sö dông ®Êt theo LuËt ®Êt ®ai. §ång thêi cÇn lµm râ mèi quan hÖ gi÷a chñ sö dông ®Êt víi ng­êi cã nhu cÇu ®Çu t­, khai th¸c vµ sö dông ®Êt. CÇn quy ®Þnh cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi nhËn ruéng vÒ c¶i t¹o, tu bæ vµ n©ng cao n¨ng suÊt ®Êt ®ai, sö dông ®Êt ®ai ®óng môc ®Ých. - §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt, Nhµ n­íc sím h×nh thµnh quy ho¹ch tæng thÓ, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®Þa ph­¬ng quy ho¹ch cô thÓ, trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh c¬ cÊu, ®Þnh h­íng sö dông ®Êt cô thÓ cho tõng vïng, x· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c hé ®Çu t­. Nhµ n­íc cho phÐp chuyÓn ®æi ruéng ®Êt nh»m t¹o ra nh÷ng thöa ruéng réng, thuËn lîi cho th©m canh vµ s¶n xuÊt hµng ho¸. - §èi víi ®Êt ë vïng trung du, miÒn nói nªn t¨ng h¹n ®iÒn, t¨ng thêi gian cÊp ®Êt ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi kinh doanh ®Çu t­ vèn, h×nh thµnh c¸c trang tr¹i hoÆc t¹o ®IÒu kiÖn ®Ó nh÷ng hé cã kh¶ n¨ng lµm chñ thÇu tËp hîp mét sè hé n«ng tiÕn hµnh tæ chøc s¶n xuÊt theo m« h×nh trang tr¹i. ChÝnh phñ khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ khai hoang, më réng diÖn tÝch ë nh÷ng n¬I ®· ®­îc quy ho¹ch, ®ång htêi ®¶m b¶o m«I tr­êng sinh th¸I (Theo tinh thÇn NQTW 4 kho¸ VIII ). 2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu rau qu¶. §Þnh h­íng chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trong thêi gian tíi lµ “ ra søc t¨ng c­êng quan hÖ víi c¸c n­íc l¸ng giÒng vµ c¸c n­íc trong tæ chøc ASEAN, kh«ng ngõng cñng cè quan hÖ víi c¸c b¹n truyÒn thèng, coi träng quan hÖ víi c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c trung t©m kinh tÕ chÝnh trÞ trªn thÕ giíi” (NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII). §èi víi rau qu¶ ViÖt Nam, nh»m khai th¸c cã hiÖu qña tiÒm n¨ng s½n cã, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu theo h­íng ®a ph­¬ng ho¸ , ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu, ta cã lîi thÕ nh»m æn ®Þnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu, x¸c ®Þnh ®­îc mÆt hµng xuÊt khÈu cã khèi l­îng vµ tû träng kim ng¹ch lín, æn ®Þnh. Qua nghiªn cøu cho thÊy, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu rau qu¶ tõ nay tíi n¨m 2005 cÇn h­íng vµo nh÷ng thÞ tr­êng sau: - Trung Quèc lµ thÞ tr­êng vÒ mÆt ®Þa lý rÊt gÇn víi n­íc ta, cã søc m¹nh lín. §Æc biÖt thÞ tr­êng c¸c tØnh phÝa nam Trung Quèc cã tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh, dung l­îng thÞ tr­êng lín, cã chung biªn giíi víi n­íc ta, cã kh¶ n¨ng tiªu thô rau qu¶ lín. - Khai th«ng thÞ tr­êng SNG vµ thÞ tr­êng §«ng ¢u- nh÷ng thÞ tr­êng tr­íc ®©y cã quan hÖ bu«n b¸n rau qu¶ víi n­íc ta. C¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m« cã tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc thùc hiÖn nguån vèn nµy. §èi víi thÞ tr­êng SNG vµ §«ng ¢u, chÝnh s¸ch cÇn râ rµng t¸ch b¹ch, qua viÖc xuÊt khÈu tr¶ nî vµ kinh doanh xuÊt khÈu nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, më réng ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng. VÒ quan hÖ th­¬ng m¹I, ngoµI viÖc tr¶ nî nªn thanh to¸n theo ph­¬ng thøc quèc tÕ ®Ó gi¶m rñi ro. Trªn c¬ së cã quan hÖ g¾n bã, ®¶m b¶o ch÷ tÝn víi thÞ tr­êng nµy, sÏ tõng b­íc th©m nhËp vµo thÞ tr­êng T©y ¢u vµ c¸c n­íc kh¸c. - Khu vùc c¸c n­íc B¸c vµ §«ng B¾c ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng vµ thÞ tr­êng Mü lµ thÞ tr­êng høa hÑn kh¶ n¨ng tiªu thô rau qu¶ t­¬ng ®èi lín cña n­íc ta. §èi víi thÞ tr­êng nµy cÇn lµm tèt c«ng t¸c nghiªn cøu tiÕp thÞ vµ dù b¸o ph¸t triÓn ®Ó cã chiÕn l­îc kinh doanh thÝch hîp. 3. ChÝnh s¸ch ®Çu t­. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, Nhµ n­íc cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc ®Çu t­ ®ång bé cho qu¸ tr×nh kinh doanh rau qu¶ xuÊt kh©ñ. Cô thÓ cÇn ®Çu t­ cho lÜnh vùc sau - §Çu t­ cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ë c¶ tÇm vÜ m« vµ vi m« nh»m x©y dùng chiÕn l­îc thÞ tr­êng l©u dµi æn ®Þnh trong ®ã x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng thÞ tr­êng träng ®iÓm vµ mÆt hµng cô thÓ. - §Çu t­ cho c¸c vïng chuyªn canh s¶n xuÊt rau qu¶ xuÊt khÈu, trong ®ã chó ý ®Çu t­ nghiªn cøu kh©u c¶i t¹o gièng, øng dông c¸c kü thuËt canh t¸c tiÕn bé nh»m t¹o ra s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu. - §Çu t­ cho kh©u b¶o qu¶n, chÕ biÕn nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña rau qu¶ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. - §Çu t­ thªm vèn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu rau qu¶ ®Ó ®ñ ®iÒu kiÖn më réng vµ ph¸t triÓn kinh doanh. Ngoµi ra, Nhµ n­íc cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng vïng chuyªn canh xuÊt khÈu rau qu¶, bao gåm hÖ thèng ®­êng x¸, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, hÖ thèng t­íi tiªu phôc vô s¶n xuÊt - l­u th«ng rau qu¶; ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cho qu¸ tr×nh kinh doanh rau qu¶ xuÊt khÈu. 4. ChÝnh s¸ch vèn tÝn dông. §Ó ®¹t môc tiªu chuÈn xuÊt khÈu rau qu¶, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n cña ng­êi kinh doanh xuÊt khÈu, ®ßi hái ph¶I cã sù hç trî cña Nhµ n­íc th«ng qua chÝnh s¸ch vay vèn. ChÝnh s¸ch cho vay vèn hç trî ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ cÇn gi¶i quyÕt theo h­íng sau: - §èi víi ng­êi s¶n xuÊt c¨n cø vµo ®Æc tÝnh thêi vô cña tõng lo¹i rau qu¶, Nhµ n­íc t¨ng nguån vèn tÝn dông ®èi víi c¸c hé n«ng d©n. Thêi h¹n cho vay vèn bao gåm c¶ ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n trong ®ã: +Vèn vay ng¾n h¹n cho ng­êi d©n vay trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh theo tõng thêi vô ng¾n h¹n(kinh doanh rau vô ®«ng). +Vèn vay trung h¹n vµ dµi h¹n ®Ó ®Çu t­ chiÒu s©u, mua s¾m trang thiÕt bÞ vµ trång c©y ¨n qu¶ l©u n¨m. §èi víi c©y xuÊt khÈu ph¶i sau nhiÒu n¨m míi thu ho¹ch (v¶i, nh·n, xoµi ...) Nhµ n­íc cho c¸c hé trång c©y ¨n qu¶ xuÊt khÈu l©u n¨m vay dµi h¹n trong 4-5 n¨m, sau khi thu ho¹ch n«ng d©n sÏ tr¶ dÇn trong 5 n¨m tiÕp theo. Møc cho vay kho¶ng 35 - 40% suÊt ®Çu t­. §Ó khuyÕn khÝch c¸c hé nong d©n chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång h­íng vÒ xuÊt khÈu, khai hoang c¸c vïng ®Êt trång, ®åi nói träc, Nhµ n­íc cho c¸c hé s¶n xuÊt vay víi l·i suÊt ­u ®·i. Vèn vay trung h¹n vµ dµi h¹n cÇn më réng viÖc cung cÊp tÝn dông bëi c¸c hÖ thèng tÝn dông chÝnh thøc víi ®iÒu kiÖn thuËn lîi. HÖ thèng tÝn dông ®Æc biÖt víi ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn h¬n nh­ Ng©n hµng ViÖt Nam cho ng­êi nghÌo vay lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÕu hôt cña hÖ thèng tÝn dông hiÖn nay. ChÝnh phñ cÇn ®Èy m¹nh h¬n hÖ thèng tÝn dông nµy, ®Æc biÖt h­íng tíi ng­êi nghÌo n«ng th«n tham gia trång rau qu¶ phôc vô xuÊt khÈu. - §èi víi c¸c dù ¸n trång c©y ¨n qu¶ tËp trung phôc vô xuÊt khÈu, ¸p dông ph­¬ng thøc liªn doanh, liªn kÕt víi ng­êi n­íc ngoµi hoÆc ng©n hµng b¶o l·nh cho ng­êi s¶n xuÊt vay vèn tr¶ chËm, l·i suÊt thÊp, thêi gian dµi. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc vµ ng©n hµng cho vay l·i suÊt thÊp khi thùc hiÖn hîp ®ång lín, thu mua rau qu¶ víi khèi l­îng lín vµo chÝnh vô ®Ó chÕ biÕn xuÊt khÈu.  5. ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶. Kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ còng nh­ kinh doanh hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu, kh¸c lµ ë lÜnh vùc dÔ bÞ ¶nh h­ëng bëi tÝnh tù ph¸t cña thÞ tr­êng vµ bëi chÝnh ®Æc ®IÓm cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. S¶n xuÊt rau lµ ngµnh chÞu rñi ro cao do thêi tiÕt thÊt th­êng, s©u bÖnh ph¸ ho¹i g©y thiÖt h¹i cho ng­êi s¶n xuÊt. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu rau qu¶ cßn bÊp bªnh, thiÕu æn ®Þnh, mang tÝnh tù ph¸t, trong khi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng cho phÐp ®iÒu chØnh c©n b»ng cung-cÇu ngay sau khi gÆp rñi ro mµ ®ßi hái ph¶i cã thêi, cã ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶. ChÝnh phñ cÇn cã chÝnh s¸ch b¶o hiÓm s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu. ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm sÏ trî gióp ng­êi kinh doanh khi gÆp rñi ro kh¸ch quan. Theo kiÕn nghÞ cña Tæng C«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam cÇn lËp quü b¶o hiÓm kinh doanh xuÊt khÈu rau qña dùa trªn nguån thu lµ phÝ b¶o hiÓm, trÝch 1-2% tæng gi¸ trÞ thuÕ n«ng nghiÖp ®Ó ®­a vµo quü b¶o hiÓm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ phï hîp. 6. ChÝnh s¸ch hç trî, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu rau qu¶. Trong thêi gian tíi, ®Ó thóc ®Èy lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶, mét mÆt cÇn xo¸ bá c¸c c¶n trë, nhÊt lµ c¶n trë vÒ c¬ chÕ, thÓ chÕ, thñ tôc ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu, mÆt kh¸c cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia xuÊt khÈu rau qu¶. N¨m 1998, Bé Th­¬ng m¹i vµ c¸c bé h÷u quan ®· nghiªn cøu, tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, tiÕp tôc më réng quyÒn xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, gi¶i to¶ nh÷ng v­íng m¾c vÒ tµi chÝnh - tiÒn tÖ ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, t¹o th«ng tho¸ng cho c¸c ngµnh, doanh nghiÖp ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, ®èi víi lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cÇn lµm tèt nh÷ng vÊn ®Ò sau: Trong lÜnh vùc xuÊt khÈu rau qu¶, rÊt cÇn sù tËp trung ­u tiªn, ®Çu t­ cho khoa häc, c«ng nghÖ nh»m ph¸t triÓn rau qu¶ t­¬ng xøng víi tr×nh ®é cña c¸c n­íc xuÊt khÈu rau qu¶ thµnh ®¹t trªn thÕ giíi. §Ò nghÞ nhµ n­íc miÔn thuÕ nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu nh»m thùc hiÖn c¸c dù ¸n xuÊt khÈu vµ phôc vô cho c«ng nghÖ chÕ biÕn xuÊt khÈu. - VÒ phÝa c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, cÇn t¨ng c­êng vai trß qu¶n lý Nhµ n­íc trong lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, thùc sù t¹o m«i tr­êng b×nh ®¼ng cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia kinh doanh xuÊt khÈu, ®Ò nghÞ chÝnh phñ ¸p dông c¬ chÕ khen th­ëng kÞp thêi trong lÜnh vùc kinh doanh nµy. Cô thÓ , khen th­ëng c¸c ®¬n vÞ ( gåm c¶ ng­êi s¶n xuÊt, chÕ biÕn, xuÊt khÈu rau qu¶ ) cã thµnh tÝch xuÊt khÈu xuÊt s¾c, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, ®¹t mét trong c¸c tiªu chuÈn quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 1291/1998/Q§-BTM, ngµy 28-10-1998 do Bé tr­ëng Bé Th­¬ng M¹i ký vÒ viÖc khen th­ëng c¸c doanh nghiÖp cã thµnh tÝch trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu”. - ChÝnh phñ cÇn t¹o ®IÒu kiÖn ®Ó sím h×nh thµnh HiÖp héi rau qu¶ ViÖt Nam. Tæ chøc nµy lµ ®Çu mèi giao l­u víi c¸c tæ chøc quèc tÕ, thèng nhÊt viÖc ®iÒu hµnh kinh doanh ®iÒu hµnh kinh doanh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶. HiÖp héi ®­îc thµnh lËp cßn nh»m môc ®Ých xóc tiÕn sù liªn kÕt gi÷a khu vùc c¸ nh©n vµ t­ nh©n. Néi dung ho¹t ®éng cña hiÖp héi gåm: + T­ vÊn gióp ChÝnh phñ trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan tíi s¶n xuÊt thÞ tr­êng, vÊn ®Ò chÕ biÕn, xuÊt khÈu, vËn chuyÓn vµ mét sè lÜnh vùc kh¸c cã liªn quan tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh rau qu¶. + Thu nhËp, ph©n tÝch, thèng kª mét c¸ch cã hÖ thèng, phæ biÕn nh÷ng th«ng tin cã liªn quan tíi ngµnh rau qu¶. + Phæ cËp c¸c tiÕn bé kü thuËt vÒ c©y ¨n qu¶... HiÖp héi cã thÓ gåm ®¹i diÖn c¸c Bé, Côc, C«ng ty, tr­êng ®¹i häc vµ c¸c ®¬n vÞ t­ nh©n cã liªn quan tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh rau qu¶. §Ó hç trî cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu trong viÖc x©m nhËp t×m kiÕm thÞ tr­êng míi, ChÝnh phñ cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî kinh phÝ cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc tham gia héi trî, triÓn l·m quèc tÕ, tiÕp thÞ t×m kiÕm thÞ tr­êng... C¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m« cÇn nghiªm ngÆt mang tÝnh ph¸p lý ®èi víi viÖc xuÊt khÈu rau qu¶. Cô thÓ, ChÝnh phñ ban hµnh hÖ tiªu chuÈn ®èi víi c¸c s¶n phÈm rau qu¶ xuÊt khÈu, ®ßi hái ng­êi tham gia kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ tho¶ m·n c¸c tiªu chuÈn ®ã míi ®­îc tham gia xuÊt khÈu nh»m ®¶m b¶o chÊt l­îng rau qu¶ xuÊt khÈu, n©ng cao uy tÝn cña s¶n phÈm rau qu¶ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §ång thêi, nghiªm kh¾c xö lý ®èi víi c¸c tr­êng hîp vi ph¹m quy chÕ vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng, g©y mÊt uy tÝn cho ngµnh rau qu¶ nãi riªng, hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam nãi chung. 7. VÊn ®Ò vÖ sinh an toµn thùc phÈm. §­a quy tr×nh qu¶n lý dÞch h¹i thÝch hîp cho tõng lo¹i rau qu¶ chÝnh ®Õn n«ng d©n th«ng qua tæ chøc khuyÕn n«ng, bao gåm c¸c biÖn ph¸p canh t¸c, biÖn ph¸p sinh häc, gièng, nguån n­íc cho rau vµ cuèi cïng lµ thuèc ho¸ häc ®óng chñng lo¹i, ®óng liÒu l­îng, ®óng lóc, ®óng quy c¸ch. Quy tr×nh nµy lam cho ng­êi n«ng d©n tù gi¸c h¹n chÕ tèi ®a viÖc sö dông chÊt ho¸ häc cho rau qu¶. Phæ biÕn s©u réng danh môc thuèc cÊm dïng vµ thuèc h¹n chÕ cho rau qu¶. C¸c c¬ quan chuyªn m«n cã chÕ ®é kiÓm tra chÆt chÏ d­ l­îng thuèc b¶o vÖ thùc vËt trong rau qu¶ tr­íc khi cho l­u th«ng trªn thÞ tr­êng. CÇn x©y dùng c¸c trung t©m s¶n xuÊt kinh doanh c¸c lo¹i rau qu¶ s¹ch Së Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cÇn c«ng bè nh÷ng quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt rau qu¶ cã chÊt l­îng cao, ph­¬ng thøc gieo trång, gièng, ®Êt trång, nguån n­íc t­íi, ph©n bãn, phßng trõ s©u bÖnh vµ b¶o qu¶n. KÕt luËn Cã thÓ nãi ®Èy m¹nh xuÊt khÈu rau qu¶ ë ViÖt Nam lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan v× xu©ts khÈu rau qu¶ ViÖt Nam lµ h­íng ®i phï hîp víi mäi lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶ phï hîp víi ®Þnh h­íng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, s¶n xuÊt rau qu¶ phï hîp víi xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trong nÒn n«ng nghiÖp n­íc ta, gãp phÇn n©ng cao thu nhËp cho n«ng d©n, ph¸t triÓn rau qu¶ cã thÓ kÕt hîp gi÷a s¶n xuÊt - du lÞch vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. Tãm l¹i, xuÊt nhËp khÈu rau qu¶ ViÖt Nam thêi gian qua ch­a ph¸t triÓn, v× s¶n phÈm rau qu¶ cña ta ch­a c¹nh tranh ®­îc víi s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. H¹n chÕ nµy lµ do t×nh tr¹ng s¶n xuÊt - chÕ biÕn - xuÊt khÈu cña n­íc ta cßn manh món, l¹c hËu, m¸y mãc thiÕt bÞ cò n¸t nªn ch­a ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng rau qu¶ xuÊt khÈu. Do ®ã, ®Ó th©m nhËp vµo thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ Ch©u ©u, NhËt, Mü... ®ßi hái ph¶I ®¸p øng ®Çy ®ñ nh÷ng yªu cÇu vÒ c¸c ®IÒu kiÖn tiªu chuÈn quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ yªu cÇu vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm. §Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, n­íc ta cÇn cã hÖ thèng trång c©y ¨n qu¶ quy ho¹ch theo tõng vïng vµ cã hÖ thèng thu mua hîp lý. HÖ thèng b¶o qu¶n sau thu ho¹ch lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng cÇn ®­îc ®Çu t­ ®Ó rau qu¶ kh«ng bÞ th«Ý háng. Cïng víi viÖc c¶i tiÕn, ¸p dông ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ - tæ chøc - kü thuËt vµo qu¸ tr×nh kinh doanh xuÊt khÈu, cÇn cã sù quan t©m tho¶ ®¸ng cña c¸c cÊp ®IÒu hµnh vµ qu¶n lý vÜ m« th«ng qua viÖc ban hµnh vµ thùc thi c¸c chÝnh s¸ch liªn quan tíi lÜnh vùc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu rau qu¶. ViÖc thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu rau qu¶ sÏ gãp phÇn xøng ®¸ng lµm t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu cña n­íc ta trong thêi gian tíi. §­a ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng tr­ëng m¹nh, thùc hiÖn nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Víi quyÕt t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, víi sù thùc hiÖn ®ång bé vµ cã hiÖu qu¶ c¸c chÝnh s¸ch hç trî cïng víi sù cÇn cï, n¨ng ®éng cña ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn rau qu¶, ch¾c ch¾n xuÊt khÈu rau qu¶ trong thêi kú tíi sÏ cã ®­îc nh÷ng b­íc tiÕn v÷ng ch¾c vµ gÆt h¸i nh÷ng thµnh tùu to lín, gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña c¶ n­íc./. TµI liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ häc quèc tÕ, NXB Thèng kª-1998,GS.PTS. T« Xu©n D©n 2. Gi¸o tr×nh kinh tÕ ph¸t triÓn, NXB Thèng kª, 1998. 3. H­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam tíi n¨m 2010, NXB Thèng kª, 1998. 4. Mét sè b¸o t¹p chÝ: Ph¸t triÓn Kinh tÕ, Th«ng tin Th­¬ng m¹i, Dù b¸o Ph¸t triÓn, Tin tøc buæi chiÒu, Th«ng tin Kinh tÕ hµng th¸ng... Môc Lôc Trang Lêi nãi ®Çu..........................................................................................................3 Ch­¬ng I C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm rau qu¶ ë ViÖt Nam I. C¸c lý thuyÕt kinh tÕ c¬ b¶n vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ.........................................................................................................................5 1.Lý thuyÕt vÒ lîi thÕ tuyÖt ®èi......................................................................5 2.Lý thuyÕt vÒ lîi thÕ so s¸nh........................................................................6 II. §Èy m¹nh xuÊt khÈu rau qu¶ ë ViÖt Nam lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan............9 1.XuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam lµ h­íng ®i phï hîp víi lîi thÕ cña ViÖt Nam trong th­¬ng m¹i quèc.......................................................................................9 2.S¶n xuÊt va xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam phï hîp víi ®Þmh h­íng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ...............................................................................................12 3.S¶n xuÊt rau qu¶ phï hîp víi xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trong n«ng nghiÖp n­íc ta, gãp phÇn n©ng cao thu nhËp cho n«ng d©n.............................13 4.Mét sè xu h­íng ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng rau qu¶..................................13 III. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶ vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt, chÕ biÕn - xuÊt khÈu rau qu¶ cña mét sè n­íc...............................................................14 1. §Æc ®IÓm cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt rau qu¶..............................................14 2. Kinh nghiÖm thµnh c«ng cña mét sè n­íc vµ khu vùc trong lÜnh vùc s¶n xuÊt - chÕ biÕn xuÊt khÈu rau qu¶....................................................................16 Ch­¬ng II Thùc tr¹ng t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶ cña viÖt nam thêi gian qua I. Thùc tr¹ng s¶n xuÊt - chÕ biÕn - s¶n xuÊt rau qu¶ cña ViÖt Nam....................18 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt rau qu¶.........................................................................18 2. ChÕ biÕn vµ b¶o qu¶n rau qu¶.....................................................................22 3. T×nh h×nh xuÊt khÈu rau qu¶.......................................................................24 4. Tæ chøc hÖ thèng kinh doanh s¶n xuÊt rau qu¶..........................................31 II. Kh¸i qu¸t chung vÒ thùc tr¹ng kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ vµ c¸c chÝnh s¸ch ®· ban hµnh.........................................................................................................32 Ch­¬ng III Nh÷ng gi¶I ph¸p c¬ b¶n nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm rau qu¶ chñ yÕu trong giai ®o¹n 2000 - 2005 I. §Þnh h­íng vµ dù kiÕn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2005......................................................................................................37 1. Quan ®iÓm vµ ®Þnh h­íng xuÊt khÈu eau qu¶ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc.......37 2. Môc tiªu s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña ngµnh rau qu¶ ViÖt Nam trong giai ®o¹n 2000 - 2005.........................................................................................................39 3. Dù kiÕn n¨ng lùc s¶n xuÊt..........................................................................42 4 Dù kiÕn vÒ thÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam.....................................................................................................................45 II. Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ cã lîi thÕ ë ViÖt Nam.............................................................................................................46 1. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm rau qu¶ xuÊt khÈu..............46 2. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu..................................................................50 3. Gi¶i ph¸p vÒ th«ng tin...............................................................................50 4. Tæ chøc l­u th«ng xuÊt khÈu rau qu¶........................................................52 5. Gi¶i ph¸p vÒ vèn vµ tµi chÝnh...................................................................56 6. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc........................................................................58 7. VÖ sinh an toµn thùc phÈm.......................................................................58 III. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lî cho xuÊt khÈu rau qu¶.......59 1. chÝnh s¸ch ®Êt ®ai....................................................................................60 2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu rau qu¶.................................61 3. ChÝnh s¸ch ®Çu t­....................................................................................62 4. ChÝnh s¸ch vèn tÝn dông..........................................................................63 5. ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶...............................64 6. ChÝnh s¸ch hç trî, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu rau qu¶................................64 7. VÊn ®Ò vÖ sinh an toµn thùc phÈm...........................................................66 KÕt luËn............................................................................................................67 Tµi liÖu tham kh¶o............................................................................................68