Những quy định mới về việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trong Bộ luật tố tụng hình sự 2015 và một số kiến nghị hoàn thiện

Thứ tám, về việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, BLTTHS 2003 không quy định về vấn đề này mà chỉ quy định một cách chung chung: Viện kiểm sát có trách nhiệm kiểm sát việc giải quyết của Cơ quan điều tra đối với tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Khắc phục việc quy định chưa cụ thể trên, BLTTHS 2015 đã quy định rõ việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố thuộc về Viện kiểm sát. Việc quy định cho Viện kiểm sát các cấp giải quyết tranh chấp là bảo đảm khách quan, minh bạch. Đối với từng trường hợp tranh chấp thẩm quyền cụ thể, BLTTHS 2015 quy định hợp lý thẩm quyền giải quyết của từng cấp kiểm sát. Theo đó việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố sẽ do Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp giải quyết; Tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữa các Cơ quan điều tra cấp tỉnh, giữa các Cơ quan điều tra quân sự cấp quân khu do Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Quân sự Trung ương giải quyết. Tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữa các Cơ quan điều tra cấp huyện thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác nhau, giữa các Cơ quan điều tra quân sự khu vực thuộc các quân khu khác nhau do Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu nơi đầu tiên tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giải quyết: Tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữa các Cơ quan điều tra của Công an nhân dân, Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân và Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao giải quyết. Tuy nhiên BLTTHS 2015 cũng chưa quy định thời hạn Viện kiểm sát phải giải quyết tranh chấp về thẩm quyền trong những trường hợp cụ thể, dễ dẫn đến ảnh hưởng đến thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Những quy định của BLTTHS 2015 về việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố đã có nhiều tiến bộ, giải quyết được nhiều khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng những quy định trước đây của BLTTHS 2003. Tuy nhiên một số quy định vẫn còn có một số thiếu sót, chưa cụ thể cần có sự hướng dẫn cụ thể của các cơ quan ban ngành Trung ương để thống nhất trong việc áp dụng, bảo đảm giải quyết vụ án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

pdf7 trang | Chia sẻ: hachi492 | Ngày: 21/01/2022 | Lượt xem: 273 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Những quy định mới về việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trong Bộ luật tố tụng hình sự 2015 và một số kiến nghị hoàn thiện, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 4 (2019) 78-84 78 Review Article New provisions on receiving and handling information and report about crimes and petition to charge in the 2015 Criminal Procedure Code and recommendations Tran Thu Hanh* VNU School of Law, 144 Xuan Thuy, Cau Giay, Hanoi, Vietnam Received 25November2019 Revised 15December 2019; Accepted19December2019 Abstract:The article discusses new provisions of the 2015 Criminal Procedure Code on receiving and handling information and report about crimes and petition to charge in comparison with the 2003 Criminal Procedure Code, as well as highlights some shortcomings of the provisions and propose recommendations for improvement. Keywords: information and report about crimes and petition to charge; competent authorities; Criminal Procedure.  ________ Corresponding author. E-mail address: tranthuhanh72@yahoo.com https://doi.org/10.25073/2588-1167/vnuls.4264 VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 4 (2019) 78-84 79 Những quy định mới về việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trong Bộ luật tố tụng hình sự 2015 và một số kiến nghị hoàn thiện Trần Thu Hạnh* Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 144 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 25 tháng 11năm 2019 Chỉnh sửa ngày 15 tháng 12 năm 2019; Chấp nhận đăng ngày19tháng12năm 2019 Tóm tắt: Bài viết đưa ra những điểm mới của Bộ luật tố tụng hình sự 2015 về việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, so sánh với các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự 2003, đồng thời đưa ra một số thiếu sót trong các quy định này và kiến nghị hoàn thiện. Từ khóa:Tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; cơ quan có thẩm quyền, Bộ luật Tố tụng Hình sự. *Việc tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của các cơ quan có thẩm quyển giữ một vị trí quan trọng trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, giúp các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng nhanh chóng xác định có hay không có dấu hiệu tội phạm để quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án hình sự. Vì thế, đây là khâu mở đầu quan trọng cho toàn bộ quá trình tố tụng hình sự thu thập tài liệu chứng cứ chứng minh làm rõ tội phạm và người thực hiện hành vi phạm tội theo quy định của pháp luật. ________ *Tác giả liên hệ. Địa chỉ email: tranthuhanh72@yahoo.com https://doi.org/10.25073/2588-1167/vnuls.4264 So với Bộ luật tố tụng hình sự (BLTTHS) 2003, BLTTHS 2015 và các văn bản hướng dẫn của các cơ quan ban ngành nhìn chung đã quy định đầy đủ, chi tiết về hoạt động tiếp nhận, giải quyết tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm việc phát hiện, xử lý kịp thời mọi hành vi phạm tội, không làm oan người vô tội và cũng không để lọt tội phạm. Cụ thể: Thứ nhất, về khái niệm tố giác tội phạm, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, nếu như tại BLTTHS 2003 chưa đưa ra khái niệm và đã khắc phục bằng việc quy định trong Thông tư liên tịch số 06/2013/TTLT-BCA-BQP-BTC- BNN&PTNN-VKSNDTC ngày 02/8/2013 tuy nhiên vẫn chưa bao quát hết được chủ thể của tin báo, tố giác về tội phạm thì BLTTHS 2015 T.T. Hanh / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 78-84 80 đã quy định đầy đủ chính xác cụ thể “Tố giác về tội phạm là việc cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có dấu hiệu tội phạm với cơ quan có thẩm quyền; Tin báo về tội phạm là thông tin về vụ việc có dấu hiệu tội phạm do cơ quan, tổ chức, cá nhân thông báo với cơ quan có thẩm quyền hoặc thông tin về tội phạm trên phương tiện thông tin đại chúng; Kiến nghị khởi tố là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiến nghị bằng văn bản và gửi kèm theo chứng cứ, tài liệu liên quan cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có thẩm quyền xem xét, xử lý vụ việc có dấu hiệu tội phạm”. Với khái niệm này, chủ thể của tố giác chỉ là cá nhân, nhưng chủ thể của tin báo có thể là cá nhân hoặc tổ chức. Đồng thời việc phân định rõ giữa tin báo, tố giác và kiến nghị bảo đảm cho hoạt động phân loại, thống kê và phân tích số liệu của các cơ quan có thẩm quyền. Thứ hai, về trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, nếu như BLTTHS 2003 chỉ quy định trách nhiệm của hai cơ quan tiến hành tố tụng là Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát trong hoạt động này thì BLTTHS 2015 đã quy định cụ thể, mở rộng hơn đáp ứng quan điểm chỉ đạo trong Thông báo số 303/TB–VPCP ngày 19/12/2011 của Văn phòng Chính phủ về Kết luận của đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo 138/CP tại Hội nghị sơ kết 01 năm triển khai thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW của Bộ Chính trị về "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới" thì đấu tranh phòng, chống tội phạm là sự nghiệp của toàn dân trong đó các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng là nòng cốt. BLTTHS 2015 đã quy định tại khoản 1 Điều 145“Mọi tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố phải được tiếp nhận đầy đủ, giải quyết kịp thời. Cơ quan, tổ chức có trách nhiệm tiếp nhận không được từ chối tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Cơ quan, tổ chức có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố gồm: a) Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; b) Cơ quan, tổ chức khác tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm”. Các cơ quan, tổ chức khác này được Điều 5 Thông tư liên tịch số 01/2107/TTLT- BCA-BQP-BTC-BNN&PTNN-VKSNDTC ngày 29/12/2017 (sau đây gọi tắt là Thông tư liên tịch số 01) quy định gồm: Các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; Công an xã, phường, thị trấn; Đồn công an; Trạm công an; Tòa án các cấp; Cơ quan báo chí và các cơ quan, tổ chức khác. Như vậy chủ thể tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm theo quy định hiện nay được giao cho nhiều cơ quan đáp ứng được yêu cầu bất kỳ hành vi phạm tội nào cũng được xử lý kịp thời. Thứ ba, về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, nếu như BLTTHS 2003 quy định về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố một cách chung chung thì BLTTHS 2015 đã có những quy định cụ thể cho từng cơ quan có thẩm quyền đặc biệt là thẩm quyền của Viện kiểm sát. Cụ thể, Cơ quan điều tra và các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra giải quyết tố giáo, tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố trong phạm vi thẩm quyền điều tra của mình. Đối với Viện kiểm sát tập trung thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong giai đoạn này, tuy nhiên Viện kiểm sát sẽ trực tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố trong hai trường hợp: (1) Trường hợp phát hiện Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố cụ thể là việc cơ quan này khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố khi tiến hành kiểm tra, xác minh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ các trình tự, thủ tục do BLTTHS 2015 quy định và đã xâm hại nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng trong giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố hoặc làm ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan, toàn diện của nguồn tin về tội phạm.; (2) có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm mà Viện kiểm sát đã yêu T.T. Hanh / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 78-84 81 cầu bằng văn bản nhưng không được khắc phục cụ thể là các cơ quan này giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố khi tiến hành kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ khởi tố vụ án hình sự nhưng không ra quyết định khởi tố vụ án hình sự hoặc ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự hoặc tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Thứ tư, về thủ tục tiếp nhận tin báo, tố giác, kiến nghị khởi tố, nếu như trong BLTTHS 2003 gần như không có quy định về vấn đề này, thì BLTTHS 2015 đã có quy định cụ thể thủ tục tiếp nhận theo từng nhóm chủ thể để bảo đảm cho việc tiếp nhận được thuận lợi cụ thể là: (1) Đối với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải lập biên bản tiếp nhận và ghi vào sổ tiếp nhận; có thể ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh việc tiếp nhận khi cơ quan, tổ chức, cá nhân trực tiếp tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố, nếu tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố gửi qua dịch vụ bưu chính, điện thoại hoặc qua phương tiện thông tin khác thì ghi vào sổ tiếp nhận.Trường hợp Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phát hiện tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố không thuộc thẩm quyền giải quyết của mình thì có trách nhiệm chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố kèm theo tài liệu có liên quan đã tiếp nhận cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền. Viện kiểm sát có trách nhiệm chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố kèm theo tài liệu có liên quan đã tiếp nhận cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền; (2) Đối với Công an phường, thị trấn, Đồn Công an sau khi tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm thì lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền; (3) Đối với Công an xã sau khi tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm thì lập biên bản tiếp nhận, lấy lời khai ban đầu và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền; (4) Đối với các cơ quan, tổ chức khác sau khi nhận được tố giác, tin báo về tội phạm thì chuyển ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền. Trường hợp khẩn cấp thì có thể báo tin trực tiếp qua điện thoại hoặc hình thức khác cho Cơ quan điều tra nhưng sau đó phải thể hiện bằng văn bản. Như vậy với việc quy định này Công an xã, phường, thị trấn, đồn công an có trách nhiệm trong việc tiếp nhận và giải quyết sơ bộ tin báo tố giác về tội phạm một mặt tăng thẩm quyền cho Công an cấp xã, phường, thị trấn trong công tác tiếp nhận và xác minh sơ bộ ban đầu đối với tin báo, tố giác tội phạm, đồng thời nhằm phân loại kịp thời, chính xác ngay từ đầu việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố, hạn chế, khắc phục tình trạng tồn đọng, kéo dài thời hạn giải quyết lượng tố giác, tin báo tội phạm cho các cơ quan có thẩm quyền. Tuy nhiên theo Điều 34, Điều 163 BLTTHS 2015 các cơ quan này không phải cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, do vậy, Viện kiểm sát khó có thể thực hiện việc kiểm sát việc tiếp nhận nguồn tin về tội phạm mà các cơ quan này thực hiện hoạt động xác minh sơ bộ ban đầu. Viện kiểm sát chỉ kiểm sát việc tiếp nhận của Cơ quan điều tra khi các cơ quan này chuyển tố giác, tin báo về tội phạm đến. Như vậy, giai đoạn các cơ quan tiếp nhận, xác minh sơ bộ ban đầu đến trước khi chuyển tố giác, tin báo về tội phạm đến Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát không thực hiện được quyền kiểm sát tư pháp. Thứ năm về các hoạt động khi giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố, tại Chương quy định về Khởi tố vụ án hình sự trong BLTTHS 2003 không có quy định về các hoạt động mà các cơ quan có thẩm quyền được thực hiện khi giải quyết vấn đề này mặc dù trong chương sau về Điều tra vụ án hình sự, tại phần quy định về biện pháp điều tra, BLTTHS 2003 có quy định đối với một số biện pháp điều tra “có thể tiến hành trước khi khởi tố vụ án hình sự”. Những quy định này chưa bảo đảm tính khoa học cũng như việc bảo đảm cho một giai đoạn tố tụng, cần quy định cụ thể về những hoạt động được quyền thực hiện trong giai đoạn đó. Chính vì vậy, BLTTHS 2015 đã có quy T.T. Hanh / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 78-84 82 định cụ thể những hoạt động mà các cơ quan có thẩm quyền có quyền tiến hành. Do đó trong khi giải quyết tin báo, tố về tội phạm, kiến nghị khởi tố, các cơ quan có thẩm quyền có quyền: (1) thu thập thông tin, tài liệu đồ vật từ cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để kiểm tra, xác minh nguồn tin; (2) Khám nghiệm hiện trường; (3) Khám nghiệm tử thi; (4) Trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản; (5) Triệu tập và dẫn giải người bị tố giác, kiến nghị khởi tố. Thứ sáu, về thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, trong BLTTHS 2003 thời hạn này được quy định là 20 ngày, trường hợp phức tạp có thể kéo dài nhưng không quá 02 tháng. Tuy nhiên trong tổng kết thực tiễn 10 năm thực hiện BLTTHS 2003 cho thấy quy định về thời hạn như trên là chưa phù hợp, đối với những vụ việc phức tạp thời hạn trên là quá ngắn. Vì vậy BLTTHS 2015 đã mở rộng thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố tối đa không quá 04 tháng, tuy nhiên quy định về thẩm quyền gia hạn một cách chặt chẽ, tránh việc lạm dụng, cố tình kéo dài thời gian cụ thể là trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải kiểm tra, xác minh và ra một trong các quyết định tố tụng phù hợp. Trường hợp vụ việc bị tố giác, tin báo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn giải quyết tố giác, tin báo, kiến nghị khởi tố có thể kéo dài nhưng không quá 02 tháng. Trường hợp chưa thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh trong thời hạn quy định tại khoản này thì Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền có thể gia hạn một lần nhưng không quá 02 tháng. Việc quy định rõ vể thầm quyền gia hạn giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố cho thấy không phải tất cả các trường hợp giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố đều được áp dụng thời hạn tối đa. Đối với những vụ việc đơn giản, đã có đầy đủ căn cứ để ra quyết định tố tụng thì chỉ được thực hiện trong thời hạn 20 ngày. Việc gia hạn thêm 02 tháng được giao cho Viện kiểm sát để Viện kiểm sát thực hiện đúng chức năng của mình, tránh việc gia hạn không có căn cứ dẫn tới việc kéo dài thời gian giải quyết không cần thiết có thể dẫn tới vi phạm quyền con người. Thứ bảy, về các quyết định sau khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, BLTTHS 2015 ngoài việc quy định các cơ quan có thẩm quyền ra một trong hai quyết định như BLTTHS 2003 là quyết định khởi tố vụ án hình sự hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự, các cơ quan có thẩm quyền có quyền ra quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Việc quy định này đáp ứng yêu cầu thực tiễn khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố do trong thời hạn luật cho phép có nhiều trường hợp đối những vụ việc phức tạp, liên quan đến nhiều hành vi, cần trưng cầu giám định, tương trợ tư pháp mới có thể xác định có hay không có sự việc phạm tội, có đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự hay chưa để ra quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án hình sự. Tuy nhiên không phải trường hợp nào, các cơ quan có thẩm quyền cũng có quyền ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết mà BLTTHS 2015 đã quy định hai trường hợp có quyền ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố bao gồm: (1) Đã trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu nước ngoài tương trợ tư pháp nhưng chưa có kết quả; (b) Đã yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật quan trọng có ý nghĩa quyết định đối với việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án nhưng chưa có kết quả. Và đương nhiên khi có quy định về việc tạm đình chỉ giải quyết sẽ có quy định về việc phục hồi việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Căn cứ đế phục hồi là “Khi lý do tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố không còn, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra ra quyết định phục hồi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố”. Đồng thời BLTTHS 2015 quy định thời hạn giải quyết tố T.T. Hanh / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 78-84 83 giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố sau khi phục hồi là không quá 01 tháng. Việc quy định này là phù hợp với việc giải quyết nhiệm vụ của giai đoạn khởi tố vụ án hình sự, tránh việc vì thời hạn mà các cơ quan có thẩm quyền vội vàng trong việc ra quyết định tố tụng dễ dẫn đến bỏ lọt tội phạm ngoài ra thể hiện tính khoa học trong kỹ thuật lập pháp của nước ta. Tuy nhiên trong thực tế việc quy định 2 trường hợp các cơ quan có thẩm quyền ra quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố là chưa đủ, có những trường hợp các cơ quan có thẩm quyền không làm việc trực tiếp được với người bị tố giác hoặc các đối tượng có liên quan do họ cố tình trốn tránh hoặc không cung cấp thông tin dẫn đến các cơ quan có thẩm quyền không thể xác minh, thu thập chứng cứ làm cơ sở ra quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án hình sự từ đó dẫn được việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố khó khăn, kéo dài, bỏ lọt tội phạm. Vì thế BLTTHS 2015 nên bổ sung thêm trường hợp này làm căn cứ để tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Đồng thời BLTTHS 2015 chưa có quy định về số lần được tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Mặc dù thời hạn tối đa để giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố hiện nay trong BLTTHS 2015 đối với vụ án phức tạp là 4 tháng, nhưng nếu việc giải quyết này bị tạm đình chỉ nhiều lần thì thời hạn giải quyết không biết sẽ là bao lâu, ảnh hưởng đến quá trình giải quyết vụ án hình sự, ảnh hưởng đến lòng tin của nhân dân và xâm phạm đến quyền con người. Thứ tám, về việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, BLTTHS 2003 không quy định về vấn đề này mà chỉ quy định một cách chung chung: Viện kiểm sát có trách nhiệm kiểm sát việc giải quyết của Cơ quan điều tra đối với tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Khắc phục việc quy định chưa cụ thể trên, BLTTHS 2015 đã quy định rõ việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố thuộc về Viện kiểm sát. Việc quy định cho Viện kiểm sát các cấp giải quyết tranh chấp là bảo đảm khách quan, minh bạch. Đối với từng trường hợp tranh chấp thẩm quyền cụ thể, BLTTHS 2015 quy định hợp lý thẩm quyền giải quyết của từng cấp kiểm sát. Theo đó việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố sẽ do Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp giải quyết; Tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữa các Cơ quan điều tra cấp tỉnh, giữa các Cơ quan điều tra quân sự cấp quân khu do Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Quân sự Trung ương giải quyết. Tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữa các Cơ quan điều tra cấp huyện thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác nhau, giữa các Cơ quan điều tra quân sự khu vực thuộc các quân khu khác nhau do Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu nơi đầu tiên tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giải quyết: Tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữa các Cơ quan điều tra của Công an nhân dân, Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân và Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao giải quyết. Tuy nhiên BLTTHS 2015 cũng chưa quy định thời hạn Viện kiểm sát phải giải quyết tranh chấp về thẩm quyền trong những trường hợp cụ thể, dễ dẫn đến ảnh hưởng đến thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Những quy định của BLTTHS 2015 về việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố đã có nhiều tiến bộ, giải quyết được nhiều khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng những quy định trước đây của BLTTHS 2003. Tuy nhiên một số quy định vẫn còn có một số thiếu sót, chưa cụ thể cần có sự hướng dẫn cụ thể của các cơ quan ban ngành Trung ương để thống nhất trong việc áp dụng, bảo đảm giải quyết vụ án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. T.T. Hanh / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 78-84 84 Tài liệu tham khảo [1] Criminal Procedure Code 2003; [2] Criminal Procedure Code 2015; [3] JOINT CIRCULAR No. 06/2013/TTLT-BCA- BQP-BTC-BNN&PTNN-VKSNDTC, August 2, 2013 of Ministry of public security – The ministry of national defense – Ministry of finance – Ministry of agriculture and rural development - The people’s supreme procuracy onguide the implementation of the provisions of the criminal procedure code on receipt, settlement of denunciations, information on crimes and petitions for prosecution. [4] JOINT CIRCULAR No.01/2017/TTLT-BCA- BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC, December 29, 2017 of Ministry of public security – The ministry of national defense – Ministry of finance – Ministry of agriculture and rural development - The people’s supreme procuracy about cooperation between various authorities in implementation of the criminal procedure code 2015 regarding receipt and handling of crime reports and petitions for prosecution. [5] Notice No. 303/TB –VPCP, December 19, 2011 of Government Office on Conclusion of Mr. Nguyen Xuan Phuc, Member of Politburo, Deputy Prime Minister, Head of Steering Committee 138/CP at the 1year preliminary conference to implement the Politburo's Directive No. 48- CT/TW on "Enhancing the Party's leadership on crime prevention and control in the new situation"

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdfnhung_quy_dinh_moi_ve_viec_tiep_nhan_giai_quyet_to_giac_tin.pdf