Thứ tám, về việc giải quyết tranh chấp về
thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm, kiến nghị khởi tố, BLTTHS 2003 không
quy định về vấn đề này mà chỉ quy định một
cách chung chung: Viện kiểm sát có trách
nhiệm kiểm sát việc giải quyết của Cơ quan
điều tra đối với tố giác, tin báo về tội phạm và
kiến nghị khởi tố. Khắc phục việc quy định
chưa cụ thể trên, BLTTHS 2015 đã quy định rõ
việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố thuộc về Viện kiểm sát. Việc quy định
cho Viện kiểm sát các cấp giải quyết tranh chấp
là bảo đảm khách quan, minh bạch. Đối với
từng trường hợp tranh chấp thẩm quyền cụ thể,
BLTTHS 2015 quy định hợp lý thẩm quyền giải
quyết của từng cấp kiểm sát. Theo đó việc giải
quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố sẽ
do Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp giải quyết;
Tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữa các
Cơ quan điều tra cấp tỉnh, giữa các Cơ quan
điều tra quân sự cấp quân khu do Viện kiểm sát
nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Quân sự Trung
ương giải quyết. Tranh chấp về thẩm quyền giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố giữa các Cơ quan điều tra cấp huyện
thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
khác nhau, giữa các Cơ quan điều tra quân sự
khu vực thuộc các quân khu khác nhau do Viện
kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân
sự cấp quân khu nơi đầu tiên tiếp nhận tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giải
quyết: Tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữa
các Cơ quan điều tra của Công an nhân dân, Cơ
quan điều tra trong Quân đội nhân dân và Cơ
quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao do
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao giải
quyết. Tuy nhiên BLTTHS 2015 cũng chưa quy
định thời hạn Viện kiểm sát phải giải quyết
tranh chấp về thẩm quyền trong những trường
hợp cụ thể, dễ dẫn đến ảnh hưởng đến thời hạn
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến
nghị khởi tố.
Những quy định của BLTTHS 2015 về việc
tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm, kiến nghị khởi tố đã có nhiều tiến bộ,
giải quyết được nhiều khó khăn, vướng mắc
trong thực tiễn áp dụng những quy định trước
đây của BLTTHS 2003. Tuy nhiên một số quy
định vẫn còn có một số thiếu sót, chưa cụ thể
cần có sự hướng dẫn cụ thể của các cơ quan ban
ngành Trung ương để thống nhất trong việc áp
dụng, bảo đảm giải quyết vụ án đúng người,
đúng tội, đúng pháp luật.
7 trang |
Chia sẻ: hachi492 | Ngày: 21/01/2022 | Lượt xem: 273 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Những quy định mới về việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trong Bộ luật tố tụng hình sự 2015 và một số kiến nghị hoàn thiện, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 4 (2019) 78-84
78
Review Article
New provisions on receiving and handling information and
report about crimes and petition to charge in the 2015
Criminal Procedure Code and recommendations
Tran Thu Hanh*
VNU School of Law, 144 Xuan Thuy, Cau Giay, Hanoi, Vietnam
Received 25November2019
Revised 15December 2019; Accepted19December2019
Abstract:The article discusses new provisions of the 2015 Criminal Procedure Code on receiving
and handling information and report about crimes and petition to charge in comparison with the
2003 Criminal Procedure Code, as well as highlights some shortcomings of the provisions and
propose recommendations for improvement.
Keywords: information and report about crimes and petition to charge; competent authorities;
Criminal Procedure.
________
Corresponding author.
E-mail address: tranthuhanh72@yahoo.com
https://doi.org/10.25073/2588-1167/vnuls.4264
VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 4 (2019) 78-84
79
Những quy định mới về việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin
báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trong Bộ luật tố tụng
hình sự 2015 và một số kiến nghị hoàn thiện
Trần Thu Hạnh*
Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 144 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam
Nhận ngày 25 tháng 11năm 2019
Chỉnh sửa ngày 15 tháng 12 năm 2019; Chấp nhận đăng ngày19tháng12năm 2019
Tóm tắt: Bài viết đưa ra những điểm mới của Bộ luật tố tụng hình sự 2015 về việc tiếp nhận,
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, so sánh với các quy định của Bộ
luật tố tụng hình sự 2003, đồng thời đưa ra một số thiếu sót trong các quy định này và kiến
nghị hoàn thiện.
Từ khóa:Tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; cơ quan có thẩm quyền, Bộ luật Tố
tụng Hình sự.
*Việc tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của các cơ
quan có thẩm quyển giữ một vị trí quan trọng
trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, giúp
các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng
nhanh chóng xác định có hay không có dấu hiệu
tội phạm để quyết định khởi tố hay không khởi
tố vụ án hình sự. Vì thế, đây là khâu mở đầu
quan trọng cho toàn bộ quá trình tố tụng hình sự
thu thập tài liệu chứng cứ chứng minh làm rõ
tội phạm và người thực hiện hành vi phạm tội
theo quy định của pháp luật.
________
*Tác giả liên hệ.
Địa chỉ email: tranthuhanh72@yahoo.com
https://doi.org/10.25073/2588-1167/vnuls.4264
So với Bộ luật tố tụng hình sự (BLTTHS)
2003, BLTTHS 2015 và các văn bản hướng dẫn
của các cơ quan ban ngành nhìn chung đã quy
định đầy đủ, chi tiết về hoạt động tiếp nhận,
giải quyết tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố
đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống
tội phạm, bảo đảm việc phát hiện, xử lý kịp thời
mọi hành vi phạm tội, không làm oan người vô
tội và cũng không để lọt tội phạm. Cụ thể:
Thứ nhất, về khái niệm tố giác tội phạm,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, nếu như
tại BLTTHS 2003 chưa đưa ra khái niệm và đã
khắc phục bằng việc quy định trong Thông tư
liên tịch số 06/2013/TTLT-BCA-BQP-BTC-
BNN&PTNN-VKSNDTC ngày 02/8/2013 tuy
nhiên vẫn chưa bao quát hết được chủ thể của
tin báo, tố giác về tội phạm thì BLTTHS 2015
T.T. Hanh / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 78-84
80
đã quy định đầy đủ chính xác cụ thể “Tố giác
về tội phạm là việc cá nhân phát hiện và tố cáo
hành vi có dấu hiệu tội phạm với cơ quan có
thẩm quyền; Tin báo về tội phạm là thông tin về
vụ việc có dấu hiệu tội phạm do cơ quan, tổ
chức, cá nhân thông báo với cơ quan có thẩm
quyền hoặc thông tin về tội phạm trên phương
tiện thông tin đại chúng; Kiến nghị khởi tố là
việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiến nghị
bằng văn bản và gửi kèm theo chứng cứ, tài
liệu liên quan cho Cơ quan điều tra, Viện
kiểm sát có thẩm quyền xem xét, xử lý vụ việc
có dấu hiệu tội phạm”. Với khái niệm này,
chủ thể của tố giác chỉ là cá nhân, nhưng chủ
thể của tin báo có thể là cá nhân hoặc tổ chức.
Đồng thời việc phân định rõ giữa tin báo, tố
giác và kiến nghị bảo đảm cho hoạt động
phân loại, thống kê và phân tích số liệu của
các cơ quan có thẩm quyền.
Thứ hai, về trách nhiệm tiếp nhận tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, nếu như
BLTTHS 2003 chỉ quy định trách nhiệm của
hai cơ quan tiến hành tố tụng là Cơ quan điều
tra và Viện kiểm sát trong hoạt động này thì
BLTTHS 2015 đã quy định cụ thể, mở rộng
hơn đáp ứng quan điểm chỉ đạo trong Thông
báo số 303/TB–VPCP ngày 19/12/2011 của
Văn phòng Chính phủ về Kết luận của đồng chí
Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó
Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo
138/CP tại Hội nghị sơ kết 01 năm triển khai
thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW của Bộ Chính
trị về "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối
với công tác phòng, chống tội phạm trong tình
hình mới" thì đấu tranh phòng, chống tội phạm
là sự nghiệp của toàn dân trong đó các cơ quan
có thẩm quyền tiến hành tố tụng là nòng cốt.
BLTTHS 2015 đã quy định tại khoản 1 Điều
145“Mọi tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố phải được tiếp nhận đầy đủ, giải quyết
kịp thời. Cơ quan, tổ chức có trách nhiệm tiếp
nhận không được từ chối tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Cơ quan, tổ
chức có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo
về tội phạm, kiến nghị khởi tố gồm: a) Cơ quan
điều tra, Viện kiểm sát tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; b) Cơ quan,
tổ chức khác tiếp nhận tố giác, tin báo về tội
phạm”. Các cơ quan, tổ chức khác này được
Điều 5 Thông tư liên tịch số 01/2107/TTLT-
BCA-BQP-BTC-BNN&PTNN-VKSNDTC
ngày 29/12/2017 (sau đây gọi tắt là Thông tư
liên tịch số 01) quy định gồm: Các cơ quan
được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động
điều tra; Công an xã, phường, thị trấn; Đồn
công an; Trạm công an; Tòa án các cấp; Cơ
quan báo chí và các cơ quan, tổ chức khác. Như
vậy chủ thể tiếp nhận tố giác, tin báo về tội
phạm theo quy định hiện nay được giao cho
nhiều cơ quan đáp ứng được yêu cầu bất kỳ
hành vi phạm tội nào cũng được xử lý kịp thời.
Thứ ba, về thẩm quyền giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, nếu như
BLTTHS 2003 quy định về thẩm quyền giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố một cách chung chung thì BLTTHS
2015 đã có những quy định cụ thể cho từng cơ
quan có thẩm quyền đặc biệt là thẩm quyền của
Viện kiểm sát. Cụ thể, Cơ quan điều tra và các
cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số
hoạt động điều tra giải quyết tố giáo, tin báo tội
phạm, kiến nghị khởi tố trong phạm vi thẩm
quyền điều tra của mình. Đối với Viện kiểm sát
tập trung thực hiện chức năng thực hành quyền
công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong
giai đoạn này, tuy nhiên Viện kiểm sát sẽ trực
tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến
nghị khởi tố trong hai trường hợp: (1) Trường
hợp phát hiện Cơ quan điều tra, cơ quan được
giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều
tra có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong
hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về
tội phạm, kiến nghị khởi tố cụ thể là việc cơ
quan này khi giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm, kiến nghị khởi tố khi tiến hành kiểm tra,
xác minh không thực hiện hoặc thực hiện không
đúng, không đầy đủ các trình tự, thủ tục do
BLTTHS 2015 quy định và đã xâm hại nghiêm
trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người
tham gia tố tụng trong giải quyết tố giác, tin báo
về tội phạm, kiến nghị khởi tố hoặc làm ảnh
hưởng đến việc xác định sự thật khách quan,
toàn diện của nguồn tin về tội phạm.; (2) có dấu
hiệu bỏ lọt tội phạm mà Viện kiểm sát đã yêu
T.T. Hanh / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 78-84
81
cầu bằng văn bản nhưng không được khắc phục
cụ thể là các cơ quan này giải quyết tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố khi tiến hành
kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ khởi tố vụ án
hình sự nhưng không ra quyết định khởi tố vụ
án hình sự hoặc ra quyết định không khởi tố vụ
án hình sự hoặc tạm đình chỉ việc giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.
Thứ tư, về thủ tục tiếp nhận tin báo, tố giác,
kiến nghị khởi tố, nếu như trong BLTTHS 2003
gần như không có quy định về vấn đề này, thì
BLTTHS 2015 đã có quy định cụ thể thủ tục
tiếp nhận theo từng nhóm chủ thể để bảo đảm
cho việc tiếp nhận được thuận lợi cụ thể là: (1)
Đối với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố
tụng phải lập biên bản tiếp nhận và ghi vào sổ
tiếp nhận; có thể ghi âm hoặc ghi hình có âm
thanh việc tiếp nhận khi cơ quan, tổ chức, cá
nhân trực tiếp tố giác, báo tin về tội phạm, kiến
nghị khởi tố, nếu tố giác, tin báo về tội phạm,
kiến nghị khởi tố gửi qua dịch vụ bưu chính,
điện thoại hoặc qua phương tiện thông tin khác
thì ghi vào sổ tiếp nhận.Trường hợp Cơ quan
điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành
một số hoạt động điều tra phát hiện tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố không thuộc
thẩm quyền giải quyết của mình thì có trách
nhiệm chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm,
kiến nghị khởi tố kèm theo tài liệu có liên quan
đã tiếp nhận cho Cơ quan điều tra có thẩm
quyền. Viện kiểm sát có trách nhiệm chuyển
ngay tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố kèm theo tài liệu có liên quan đã tiếp
nhận cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền; (2)
Đối với Công an phường, thị trấn, Đồn Công an
sau khi tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm thì
lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác
minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về
tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan
cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền; (3) Đối
với Công an xã sau khi tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm thì lập biên bản tiếp nhận, lấy
lời khai ban đầu và chuyển ngay tố giác, tin báo
về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên
quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền; (4)
Đối với các cơ quan, tổ chức khác sau khi nhận
được tố giác, tin báo về tội phạm thì chuyển
ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền.
Trường hợp khẩn cấp thì có thể báo tin trực
tiếp qua điện thoại hoặc hình thức khác cho
Cơ quan điều tra nhưng sau đó phải thể hiện
bằng văn bản.
Như vậy với việc quy định này Công an xã,
phường, thị trấn, đồn công an có trách nhiệm
trong việc tiếp nhận và giải quyết sơ bộ tin báo
tố giác về tội phạm một mặt tăng thẩm quyền
cho Công an cấp xã, phường, thị trấn trong
công tác tiếp nhận và xác minh sơ bộ ban đầu
đối với tin báo, tố giác tội phạm, đồng thời
nhằm phân loại kịp thời, chính xác ngay từ đầu
việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội
phạm và kiến nghị khởi tố, hạn chế, khắc phục
tình trạng tồn đọng, kéo dài thời hạn giải quyết
lượng tố giác, tin báo tội phạm cho các cơ quan
có thẩm quyền.
Tuy nhiên theo Điều 34, Điều 163
BLTTHS 2015 các cơ quan này không phải cơ
quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, do vậy,
Viện kiểm sát khó có thể thực hiện việc kiểm
sát việc tiếp nhận nguồn tin về tội phạm mà các
cơ quan này thực hiện hoạt động xác minh sơ
bộ ban đầu. Viện kiểm sát chỉ kiểm sát việc tiếp
nhận của Cơ quan điều tra khi các cơ quan này
chuyển tố giác, tin báo về tội phạm đến. Như
vậy, giai đoạn các cơ quan tiếp nhận, xác minh
sơ bộ ban đầu đến trước khi chuyển tố giác, tin
báo về tội phạm đến Cơ quan điều tra, Viện
kiểm sát không thực hiện được quyền kiểm sát
tư pháp.
Thứ năm về các hoạt động khi giải quyết
tin báo, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố,
tại Chương quy định về Khởi tố vụ án hình sự
trong BLTTHS 2003 không có quy định về các
hoạt động mà các cơ quan có thẩm quyền được
thực hiện khi giải quyết vấn đề này mặc dù
trong chương sau về Điều tra vụ án hình sự, tại
phần quy định về biện pháp điều tra, BLTTHS
2003 có quy định đối với một số biện pháp điều
tra “có thể tiến hành trước khi khởi tố vụ án
hình sự”. Những quy định này chưa bảo đảm
tính khoa học cũng như việc bảo đảm cho một
giai đoạn tố tụng, cần quy định cụ thể về những
hoạt động được quyền thực hiện trong giai đoạn
đó. Chính vì vậy, BLTTHS 2015 đã có quy
T.T. Hanh / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 78-84
82
định cụ thể những hoạt động mà các cơ quan có
thẩm quyền có quyền tiến hành. Do đó trong
khi giải quyết tin báo, tố về tội phạm, kiến nghị
khởi tố, các cơ quan có thẩm quyền có quyền:
(1) thu thập thông tin, tài liệu đồ vật từ cơ quan,
tổ chức, cá nhân có liên quan để kiểm tra, xác
minh nguồn tin; (2) Khám nghiệm hiện trường;
(3) Khám nghiệm tử thi; (4) Trưng cầu giám
định, yêu cầu định giá tài sản; (5) Triệu tập và
dẫn giải người bị tố giác, kiến nghị khởi tố.
Thứ sáu, về thời hạn giải quyết tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, trong
BLTTHS 2003 thời hạn này được quy định là
20 ngày, trường hợp phức tạp có thể kéo dài
nhưng không quá 02 tháng. Tuy nhiên trong
tổng kết thực tiễn 10 năm thực hiện BLTTHS
2003 cho thấy quy định về thời hạn như trên là
chưa phù hợp, đối với những vụ việc phức tạp
thời hạn trên là quá ngắn. Vì vậy BLTTHS
2015 đã mở rộng thời hạn giải quyết tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố tối đa không
quá 04 tháng, tuy nhiên quy định về thẩm
quyền gia hạn một cách chặt chẽ, tránh việc lạm
dụng, cố tình kéo dài thời gian cụ thể là trong
thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, Cơ quan
điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành
một số hoạt động điều tra phải kiểm tra, xác
minh và ra một trong các quyết định tố tụng
phù hợp. Trường hợp vụ việc bị tố giác, tin báo
về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố có nhiều
tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh
tại nhiều địa điểm thì thời hạn giải quyết tố
giác, tin báo, kiến nghị khởi tố có thể kéo dài
nhưng không quá 02 tháng. Trường hợp chưa
thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh trong thời
hạn quy định tại khoản này thì Viện trưởng
Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện trưởng Viện
kiểm sát có thẩm quyền có thể gia hạn một lần
nhưng không quá 02 tháng. Việc quy định rõ vể
thầm quyền gia hạn giải quyết tin báo, tố giác
về tội phạm, kiến nghị khởi tố cho thấy không
phải tất cả các trường hợp giải quyết tin báo, tố
giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố đều được áp
dụng thời hạn tối đa. Đối với những vụ việc đơn
giản, đã có đầy đủ căn cứ để ra quyết định tố
tụng thì chỉ được thực hiện trong thời hạn 20
ngày. Việc gia hạn thêm 02 tháng được giao
cho Viện kiểm sát để Viện kiểm sát thực hiện
đúng chức năng của mình, tránh việc gia hạn
không có căn cứ dẫn tới việc kéo dài thời gian
giải quyết không cần thiết có thể dẫn tới vi
phạm quyền con người.
Thứ bảy, về các quyết định sau khi giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố, BLTTHS 2015 ngoài việc quy định các
cơ quan có thẩm quyền ra một trong hai quyết
định như BLTTHS 2003 là quyết định khởi tố
vụ án hình sự hoặc quyết định không khởi tố vụ
án hình sự, các cơ quan có thẩm quyền có
quyền ra quyết định tạm đình chỉ việc giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố. Việc quy định này đáp ứng yêu cầu
thực tiễn khi giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm, kiến nghị khởi tố do trong thời hạn luật
cho phép có nhiều trường hợp đối những vụ
việc phức tạp, liên quan đến nhiều hành vi, cần
trưng cầu giám định, tương trợ tư pháp mới có
thể xác định có hay không có sự việc phạm tội,
có đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự hay
chưa để ra quyết định khởi tố hay không khởi tố
vụ án hình sự. Tuy nhiên không phải trường
hợp nào, các cơ quan có thẩm quyền cũng có
quyền ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết mà
BLTTHS 2015 đã quy định hai trường hợp có
quyền ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết tin
báo, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố bao
gồm: (1) Đã trưng cầu giám định, yêu cầu định
giá tài sản, yêu cầu nước ngoài tương trợ tư
pháp nhưng chưa có kết quả; (b) Đã yêu cầu cơ
quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật
quan trọng có ý nghĩa quyết định đối với việc
khởi tố hoặc không khởi tố vụ án nhưng chưa
có kết quả. Và đương nhiên khi có quy định về
việc tạm đình chỉ giải quyết sẽ có quy định về
việc phục hồi việc giải quyết tố giác, tin báo về
tội phạm, kiến nghị khởi tố. Căn cứ đế phục hồi
là “Khi lý do tạm đình chỉ việc giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố
không còn, Cơ quan điều tra, cơ quan được
giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều
tra ra quyết định phục hồi giải quyết tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố”. Đồng thời
BLTTHS 2015 quy định thời hạn giải quyết tố
T.T. Hanh / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 78-84
83
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố sau
khi phục hồi là không quá 01 tháng. Việc quy
định này là phù hợp với việc giải quyết nhiệm
vụ của giai đoạn khởi tố vụ án hình sự, tránh
việc vì thời hạn mà các cơ quan có thẩm quyền
vội vàng trong việc ra quyết định tố tụng dễ dẫn
đến bỏ lọt tội phạm ngoài ra thể hiện tính khoa
học trong kỹ thuật lập pháp của nước ta.
Tuy nhiên trong thực tế việc quy định 2
trường hợp các cơ quan có thẩm quyền ra quyết
định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố là chưa đủ,
có những trường hợp các cơ quan có thẩm
quyền không làm việc trực tiếp được với người
bị tố giác hoặc các đối tượng có liên quan do họ
cố tình trốn tránh hoặc không cung cấp thông
tin dẫn đến các cơ quan có thẩm quyền không
thể xác minh, thu thập chứng cứ làm cơ sở ra
quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án
hình sự từ đó dẫn được việc giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố khó khăn,
kéo dài, bỏ lọt tội phạm. Vì thế BLTTHS 2015
nên bổ sung thêm trường hợp này làm căn cứ để
tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về
tội phạm, kiến nghị khởi tố.
Đồng thời BLTTHS 2015 chưa có quy định
về số lần được tạm đình chỉ giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Mặc dù
thời hạn tối đa để giải quyết tố giác, tin báo về
tội phạm, kiến nghị khởi tố hiện nay trong
BLTTHS 2015 đối với vụ án phức tạp là 4
tháng, nhưng nếu việc giải quyết này bị tạm
đình chỉ nhiều lần thì thời hạn giải quyết không
biết sẽ là bao lâu, ảnh hưởng đến quá trình giải
quyết vụ án hình sự, ảnh hưởng đến lòng tin của
nhân dân và xâm phạm đến quyền con người.
Thứ tám, về việc giải quyết tranh chấp về
thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm, kiến nghị khởi tố, BLTTHS 2003 không
quy định về vấn đề này mà chỉ quy định một
cách chung chung: Viện kiểm sát có trách
nhiệm kiểm sát việc giải quyết của Cơ quan
điều tra đối với tố giác, tin báo về tội phạm và
kiến nghị khởi tố. Khắc phục việc quy định
chưa cụ thể trên, BLTTHS 2015 đã quy định rõ
việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố thuộc về Viện kiểm sát. Việc quy định
cho Viện kiểm sát các cấp giải quyết tranh chấp
là bảo đảm khách quan, minh bạch. Đối với
từng trường hợp tranh chấp thẩm quyền cụ thể,
BLTTHS 2015 quy định hợp lý thẩm quyền giải
quyết của từng cấp kiểm sát. Theo đó việc giải
quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố sẽ
do Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp giải quyết;
Tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữa các
Cơ quan điều tra cấp tỉnh, giữa các Cơ quan
điều tra quân sự cấp quân khu do Viện kiểm sát
nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Quân sự Trung
ương giải quyết. Tranh chấp về thẩm quyền giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố giữa các Cơ quan điều tra cấp huyện
thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
khác nhau, giữa các Cơ quan điều tra quân sự
khu vực thuộc các quân khu khác nhau do Viện
kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân
sự cấp quân khu nơi đầu tiên tiếp nhận tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giải
quyết: Tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữa
các Cơ quan điều tra của Công an nhân dân, Cơ
quan điều tra trong Quân đội nhân dân và Cơ
quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao do
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao giải
quyết. Tuy nhiên BLTTHS 2015 cũng chưa quy
định thời hạn Viện kiểm sát phải giải quyết
tranh chấp về thẩm quyền trong những trường
hợp cụ thể, dễ dẫn đến ảnh hưởng đến thời hạn
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến
nghị khởi tố.
Những quy định của BLTTHS 2015 về việc
tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm, kiến nghị khởi tố đã có nhiều tiến bộ,
giải quyết được nhiều khó khăn, vướng mắc
trong thực tiễn áp dụng những quy định trước
đây của BLTTHS 2003. Tuy nhiên một số quy
định vẫn còn có một số thiếu sót, chưa cụ thể
cần có sự hướng dẫn cụ thể của các cơ quan ban
ngành Trung ương để thống nhất trong việc áp
dụng, bảo đảm giải quyết vụ án đúng người,
đúng tội, đúng pháp luật.
T.T. Hanh / VNU Journal of Science: Legal Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 78-84
84
Tài liệu tham khảo
[1] Criminal Procedure Code 2003;
[2] Criminal Procedure Code 2015;
[3] JOINT CIRCULAR No. 06/2013/TTLT-BCA-
BQP-BTC-BNN&PTNN-VKSNDTC, August 2,
2013 of Ministry of public security – The ministry
of national defense – Ministry of finance –
Ministry of agriculture and rural development -
The people’s supreme procuracy onguide the
implementation of the provisions of the criminal
procedure code on receipt, settlement of
denunciations, information on crimes and
petitions for prosecution.
[4] JOINT CIRCULAR No.01/2017/TTLT-BCA-
BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC, December
29, 2017 of Ministry of public security – The
ministry of national defense – Ministry of finance
– Ministry of agriculture and rural development -
The people’s supreme procuracy about
cooperation between various authorities in
implementation of the criminal procedure code
2015 regarding receipt and handling of crime
reports and petitions for prosecution.
[5] Notice No. 303/TB –VPCP, December 19, 2011
of Government Office on Conclusion of Mr.
Nguyen Xuan Phuc, Member of Politburo, Deputy
Prime Minister, Head of Steering Committee
138/CP at the 1year preliminary conference to
implement the Politburo's Directive No. 48-
CT/TW on "Enhancing the Party's leadership on
crime prevention and control in the new situation"
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- nhung_quy_dinh_moi_ve_viec_tiep_nhan_giai_quyet_to_giac_tin.pdf