Những tác động của Nghị quyết số 09/2000/NQ – CP đối với hoạt động xuất nhập khẩu thủy sản của công ty Seaprodex Việt Nam

Lêi më ®Çu HiÖn nay,n­íc ta ®ang thùc hiÖn b­íc qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi víi nhiÒu néi dung chuyÓn ®æi vÒ kinh tÕ – chÝnh trÞ v¨n ho¸ x· héi. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®­a n­íc ta ®Õn n¨m 2020 c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp chóng ta cÇn thùc hiÖn ®ång thêi nhiÒu biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ t¨ng tr­ëng phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn mµ §¶ng ®· ra.Trong ®ã n­íc ta vÉn chñ yÕu dùa vµo c¸c ngµnh n«ng- l©m- ng­ nghiÖp vèn lµ thÕ m¹nh cña chóng ta trªn tr­êng quèc tÕ.Thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng trong nh÷ng n¨m qua, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (n«ng nghiÖp,l©m nghiÖp, thuû s¶n) n­íc ta liªn tiÕp thu ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín. Thµnh tùu lín nhÊt lµ trong mét thêi gian kh«ng dµi, tõ mét nÒn n«ng nghiÖp tù cÊp, tù tóc,l¹c hËu v­¬n lªn trë thµnh mét nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸, ®¶m b¶o an toµn l­¬ng thùc quèc gia vµ cã tØ suÊt hµng ho¸ ngµy cµng lín cã vÞ thÕ ®¸ng kÓ trong khu vùc vµ thÕ giíi. N­íc ta ®· trë thµnh mét trong nh÷ng n­íc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu 4 mÆt hµng: g¹o, cµ phª, ®iÒu, h¹t tiªu. Tuy nhiªn, trong vµi n¨m trë l¹i ®©y, thuû s¶n lµ ngµnh cã kh¶ n¨ng trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt cã lîi thÕ lín nhÊt cña nÒn n«ng nghiÖp ViÖt Nam. Trong 40 n¨m qua, ngµnh thuû s¶n lu«n gi÷ xu thÕ t¨ng tr­ëng kh«ng ngõng vÒ n¨ng lùc s¶n xuÊt, s¶n l­îng vµ gi¸ trÞ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cã møc t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi cao (22-23%/ n¨m). N¨m 1997, kim ng¹ch s¶n xuÊt ®¹t 776 triÖu USD, n¨m 1998 ®¹t 850 triÖu USD, n¨m 1999 ®¹t 950 triÖu USD, n¨m 2000 ®¹t 1,45 tû USD vµ n¨m 2001 ®¹t 1,76 tû USD ®øng thø 2 trong c¸c ngµnh hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn sù ®ãng gãp to lín cña mét sè c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n nh­: Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n (Seaprodex) vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn, c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thñy s¶n An Giang (Agifish)… ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trong n­íc ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ®Ò ra mét sè biÖn ph¸p hç trî trong ®ã cã viÖc ra NghÞ quyÕt sè 09/2000/NQ- CP cña ChÝnh phñ ngµy15 th¸ng 6 n¨m 2000 vÒ mét sè chñ tr­¬ng vµ chÝnh s¸ch vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy, em xin ®­îc tr×nh bµy nh÷ng t¸c ®éng cña NghÞ quyÕt sè 09/2000/NQ – CP ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu thñy s¶n cña c«ng ty Seaprodex ViÖt Nam. I.Hoµn c¶nh ra ®êi cña NghÞ quyÕt 09/2000/NQ-CP. 1.Ho¹t ®éng cña c«ng ty Seaprodex tr­íc khi cã NghÞ quyÕt . Tæng c«ng ty thuû s¶n ViÖt Nam –c«ng ty Seaprodex -®­îc thµnh lËp vµo n¨m 1978, kÓ tõ ®ã ®Õn nay c«ng ty lu«n lµ doanh nghiÖp hµng ®Çu cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam c¶ vÒ n¨ng lùc s¶n xuÊt, s¶n l­îng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu. TÝnh ®Õn n¨m 2000, c«ng ty cã 17 nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n ®«ng l¹nh xuÊt khÈu, trong ®ã 13 nhµ m¸y chÕ biÕn h¶i s¶n ®«ng l¹nh xuÊt khÈu víi tæng c«ng suÊt 200 tÊn/ ngµy, 4 nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n tiªu thô néi ®Þa ( s¶n xuÊt n­íc m¾m, bét c¸, thøc ¨n gia sóc) víi tæng c«ng suÊt 12000 tÊn/ n¨m. Ngoµi ra, c«ng ty cßn cã hÖ thèng kho thµnh phÈm víi søc chøa 10000 tÊn, kho n­íc ®¸ 300 tÊn, 50 chiÕc xe l¹nh, 89 xe b¶o «n. Kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n cña c«ng ty trong giai ®o¹n 1990- 2000 ®· kh«ng ngõng t¨ng lªn víi tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh kho¶ng 17,3 %/ n¨m. B¶ng 1: Kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n cña c«ng ty Seaprodex ViÖt Nam 1990 –2000. §¬n vÞ: triÖu USD ChØ tiªu N¨m KNXK cña c¶ n­íc KNXK thuû s¶n KNXK cña c«ng ty Tû träng (%) 1990 2404 239,1 35,2 14,7 1991 2087 285,4 39,6 13,9 1992 2591 307,7 44 14,3 1993 2985 427,2 48,4 11,3 1994 4054 551,2 52,8 9,58 1995 5449 621,4 57,2 9,20 1996 7256 969,6 65,8 6,79 1997 9145 776,4 74,5 9,59 1998 9361 858,6 83,2 9,69 1999 11523 971,1 127,1 13,09 2000 14300 1450 174 12,0 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 1996; kinh tÕ 1998-1999 vµ 2000- 2001 ViÖt Nam vµ thÕ giíi ( thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam); b¶n tin th­¬ng m¹i thuû s¶n th¸ng 1 n¨m 2000. Nh­ vËy, ta cã thÓ thÊy kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty chiÕm tû träng t­¬ng ®èi lín trong kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n c¶ n­íc víi tèc ®é t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi cao vµ bÒn v÷ng. §Æc biÖt n¨m 2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty ®¹t 174 triÖu USD, b»ng 137,6% so víi cïng k×; thÞ tr­êng xuÊt khÈu më réng ra h¬n 30 quèc gia; mét sè doanh nghiÖp thµnh viªn ®· t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu trªn 10 triÖu USD/ n¨m so víi n¨m 1999. Tuy lµ doanh nghiÖp cã tiÒm lùc m¹nh trong ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam nh­ng trong thêi gian qua c«ng ty gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, còng nh­ ®a sè c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n ViÖt Nam. §ã lµ c«ng nghÖ chÕ biÕn cßn l¹c hËu vµ ch­a phï hîp víi nguån nguyªn liÖu s½n cã ë ViÖt Nam; nguån cung cÊp nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt hµng thuû s¶n xuÊt khÈu kh«ng æn ®Þnh vµ chÊt l­îng nguyªn liÖu ch­a ®¶m b¶o; ho¹t ®éng marketing ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i cßn yÕu kÐm. §èi víi c«ng ty Seaprodex, ®a sè c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n ®«ng l¹nh cña c«ng ty ®Òu ®­îc x©y dùng tõ tr­íc n¨m 1975. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tuy ®­îc ®Çu t­ n©ng cÊp nh­ng ch­a ®ång bé. V× vËy, hÇu hÕt n¨ng lùc chÕ biÕn cña c¸c nhµ m¸y chØ ®¹t 65- 70 % c«ng suÊt thiÕt kÕ, bëi ngµnh c«ng nghiÖp thuû s¶n mang ®Ëm tÝnh chÊt mïa vô vµ ch­a ®­îc ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ kÞp thêi. Tõ n¨m 1990 ®Õn 1998 c«ng ty ®· ®Çu t­ 4,7 triÖu USD cho c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n, trong ®ã vèn tÝn dông 700.000USD cßn l¹i lµ vèn tù cã. KÌm theo ®ã c«ng ty cßn lËp ph­¬ng ¸n quy ho¹ch, n©ng cÊp hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cña c«ng ty Seaprodex Minh H¶i t¹i B¹c Liªu, Seaprodex miÒn trung t¹i §µ N½ng, Seaprodex Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh, víi tæng nhu cÇu ®Çu t­ cho c¸c c«ng tr×nh trªn dù kiÕn lµ 250 tû ®ång. Ngoµi ra, ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n trªn Seaprodex ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh 2 vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ x©y dùng ®Þnh h­íng chiÕn l­îc vµ æn ®Þnh c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. Cïng víi viÖc ®Çu t­ n©ng cÊp c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n ®«ng l¹nh xuÊt khÈu, c«ng ty cßn x¸c ®Þnh lîi thÕ cña tõng doanh nghiÖp thµnh viªn, x¸c ®Þnh c¸c vïng s¶n xuÊt träng ®iÓm, doanh nghiÖp träng ®iÓm ®Ó x©y dùng môc tiªu, nhiÖm vô cô thÓ cho tõng thµnh viªn vµ c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn nhiÖm vô. VÝ dô, n¨m 1999 c«ng ty ®· x¸c ®Þnh khu vùc miÒn T©y cã lîi thÕ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, trong ®ã lÊy Seaprodex Minh H¶i lµ träng ®iÓm s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. ViÖc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp träng ®iÓm ®· t¹o nªn ®éng lùc m¹nh thóc ®Èy doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn; ë Seaprodex Minh H¶i ®· t¨ng tõ 18 triÖu USD n¨m 1998 lªn 31 triÖu USD n¨m 2000, chiÕm tû träng gi¸ trÞ chÕ biÕn cao nhÊt ( 25,76%) trong toµn c«ng ty. Cã thÓ nãi ®Þnh h­íng cña c«ng ty Seaprodex lµ tiÒn ®Ò, lµ ®éng lùc m¹nh mÏ ®Ó mçi doanh nghiÖp thµnh viªn t¨ng c­êng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Bªn c¹nh viÖc chñ ®éng x©y dùng ®Þnh h­íng ®óng lµ viÖc æn ®Þnh c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn ®Ó cñng cè thùc lùc mçi thµnh viªn vµ t¹o søc m¹nh cña toµn c«ng ty. Doanh nghiÖp phÊn ®Êu kh«ng ph¶i chØ lµ ®Ó n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, mµ cßn ®Ó xøng ®¸ng víi uy tÝn c«ng ty Seaprodex ViÖt Nam. Ngoµi ra, nguån cung cÊp nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt hµng thuû s¶n xuÊt khÈu kh«ng æn ®Þnh vµ chÊt l­îng nguyªn liÖu ch­a ®¶m b¶o còng lµ khã kh¨n cho toµn bé c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n ViÖt Nam nãi chung còng nh­ c«ng ty Seaprodex nãi riªng. Trªn thùc tÕ, theo b¸o c¸o cña Bé Th­¬ng m¹i gÇn nh­ toµn bé c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n cña n­íc ta ®Òu dùa vµo nguån nguyªn liÖu khai th¸c tù nhiªn, lÖ thuéc vµo thiªn nhiªn do nu«i trång ch­a ph¸t triÓn vµ trë thµnh nguån cung cÊp æn ®Þnh. Phô thuéc vµo thiªn nhiªn vµ tÝnh chÊt mïa vô cña c¸c loµi h¶i s¶n nhiÖt ®íi cïng víi ®iÒu kiÖn kÕt cÊu h¹ tÇng cho viÖc khai th¸c ( nh­ ®éi tµu vµ kü thuËt viªn, hÖ thèng c¶ng vµ chî chuyªn dông…) ch­a ph¸t triÓn t­¬ng øng ®· lµm cho chÊt l­îng nguyªn liÖu kh«ng cao vµ kh«ng æn ®Þnh. §ã lµ do ViÖt Nam hiÖn nay, khai th¸c thuû h¶i s¶n tù nhiªn chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn b»ng ®éi tÇu cã kÝch cì nhá cña ng­ d©n, rÊt khã cã ®iÒu kiÖn ¸p dông c«ng nghÖ míi hiÖn ®¹i trong viÖc b¶o qu¶n sau thu ho¹ch (nh­ c¸c khoang s¬ chÕ t¹i tµu, c¸c hÇm l¹nh cì lín ®¶m b¶o chÊt l­îng nguyªn liÖu cho c¸c chuyÕn ®¸nh b¾t xa bê dµi ngµy). §èi víi c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n ViÖt Nam th× ®ã vÉn ch­a ph¶i lµ khã kh¨n cuèi cïng, mµ c¸c c«ng ty cña ViÖt Nam cßn yÕu kÐm trong kh©u marketing ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®Ó cã thÓ thµnh c«ng trong kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i t¹o ra s¶n phÈm tèt gi¸ thµnh h¹, c¸c dÞch vô cung cÊp s¶n phÈm ®Õn kh¸ch hµng thuËn tiÖn ®ång thêi hä còng ph¶i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Bëi v× nÕu s¶n phÈm Ýt ®­îc kh¸ch hµng biÕt ®Õn, kh«ng ®­îc ph©n phèi hîp lý, kh«ng hiÓu râ vÒ ®èi thñ c¹nh tranh th× doanh nghiÖp rÊt khã giµnh vÞ thÕ th¾ng cuéc trong th­¬ng tr­êng. Thùc tÕ cho thÊy, c¸c ho¹t ®éng nh­ nghiªn cøu thÞ tr­êng, qu¶ng c¸o… kÓ c¶ thÞ tr­êng néi ®Þa hÇu nh­ ch­a ®­îc c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng thuû s¶n ViÖt Nam l­u t©m thùc hiÖn. ViÖc tiªu thô s¶n phÈm chñ yÕu dùa trªn c¸c quan hÖ truyÒn thèng, chê kh¸ch hµng t×m ®Õn. Thªm vµo ®ã, viÖc hç trî cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc( Bé Thuû s¶n, Bé Th­¬ng m¹i…) trong cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng, tæ chøc héi chî, giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt Nam ®Õn kh¸ch hµng th«ng qua c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi… ch­a ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch th­êng xuyªn. Nh­ vËy, trong hoµn c¶nh c¸c c«ng ty xu©t nhËp khÈu thuû s¶n ViÖt Nam nãi chung vµ c«ng ty Seaprodex nãi riªng ®iÒu gÆp nh÷ng khã kh¨n nh­ trªn, nªn ch¨ng c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cÇn ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p phï hîp nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n trªn. Tr­íc t×nh h×nh ®ã ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ quyÕt 09/2000/ NQ- CP ngµy 15/6/2000 vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh»m gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò khã kh¨n ®èi víi ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam. KÌm theo ®ã Bé Thuû s¶n còng ra th«ng t­ sè 05/2000/ TT- BTS ngµy 3/11/2000 h­íng dÉn thùc hiÖn NghÞ quyÕt trªn. 2.Mét sè néi dung chÝnh cña NghÞ quyÕt sè 09/2000/NQ-CP. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia, thuû s¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®¹m ®éng vËt cã nhu cÇu ngµy cµng t¨ng ë thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu lín, cã kh¶ n¨ng trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt cã lîi thÕ lín nhÊt cña ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam. S¶n l­îng thñy s¶n ®¹t 3- 3,5 triÖu tÊn/n¨m, ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc, n©ng kim ng¹ch xuÊt khÈu v­¬n lªn hµng ®Çu trong khu vùc ch©u ¸. ChÝnh phñ ®· ®­a ra mét sè chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm thñy s¶n, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn nh­ sau: a.øng dông réng r·i thµnh tùu khoa häc- c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt thuû s¶n. VÒ nu«i trång thuû s¶n, ®iÒu tra nghiªn cøu, lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n trªn c¸c lo¹i h×nh mÆt n­íc thuéc c¸c vïng n­íc mÆn, lî vµ ngät. C¸c ViÖn nghiªn cøu nu«i tr«ng thuû s¶n I, II vµ Trung t©m khuyÕn ng­ c¸c tØnh phèi hîp víi c¸c c¬ quan nghiªn cøu vµ ®µo t¹o ngoµi ngµnh liªn quan tæ chøc ®Ó chuyÓn giao c¸c c«ng nghÖ sinh häc cho c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n s¶n xuÊt thuû s¶n nh»m khai th¸c sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c lo¹i ®Êt, mÆt n­íc. VÒ khai th¸c thuû s¶n, nghiªn cøu ®iÒu tra x¸c ®Þnh nguån lîi h¶i s¶n vïng xa bê, c¸c vïng h¶i s¶n träng ®iÓm, ph©n bè tËp trung, tËp tÝnh sinh häc, quy luËt di c­ vµ biÕn ®éng cña c¸c ®èi t­îng khai th¸c. Nghiªn cøu c¶i tiÕn mét sè nghÒ khai th¸c h¶i s¶n ven bê quan träng hiÖn cã, tiÕn hµnh trang bÞ m¸y ®Þnh vÞ, m¸y dß c¸…§èi víi c«ng nghÖ khai th¸c h¶i s¶n xa bê, t¨ng c­êng nghiªn cøu c¶i tiÕn kÕt cÊu ng­ cô, ph­¬ng ph¸p ®¸nh b¾t vµ mét sè c«ng nghÖ cña n­íc ngoµi ®Ó khai th¸c c¸c lo¹i thuû-h¶i s¶n. VÒ chÕ biÕn thuû s¶n, nhËp khÈu c«ng nghÖ chÕ biÕn, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®«ng l¹nh. §ång thêi ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n, nhËp khÈu c«ng nghÖ ®«ng rêi (IQF) cã c«ng suÊt thÝch hîp víi tõng vïng nguyªn liÖu. b.T¹o thªm c¸c nguån lùc ph¸t triÓn kinh tÕ thuû s¶n . Tæ chøc thùc hiÖn tèt nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai theo quy ®Þnh cña luËt ®Êt ®ai, giao quyÒn sö dông ®Êt mÆt n­íc b·i båi, b·i c¸t ven biÓn, h¶i ®¶o, ®Çm ph¸, hå chøa, s«ng lín vÉn cßn bá hoang Ýt sö dông cho c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®Ó sö dông vµo viÖc ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n. T¨ng c­êng hîp t¸c liªn doanh liªn kÕt, thµnh lËp c¸c héi nghÒ nghiÖp gi÷a c¸c hé s¶n xuÊt, c¸c chñ trang tr¹i, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó më réng quy m«, t¨ng kh¶ n¨ng ®Çu t­ vèn, thu hót lao ®éng s¶n xuÊt ra hµng ho¸ thuû s¶n cã gi¸ trÞ kinh tÕ, g¾n kÕt s¶n xuÊt- x©y dùng c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n víi viÖc giao l­u më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm trong vµ ngoµi n­íc. c.Më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm thuû s¶n. Ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c th«ng tin thÞ tr­êng, n©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp thÞ; g¾n thÞ tr­êng víi s¶n phÈm, thÞ tr­êng n­íc ngoµi víi thÞ tr­êng trong n­íc, g¾n hîp t¸c th­¬ng m¹i, quan hÖ ®èi ngo¹i víi trao ®æi bu«n b¸n xuÊt khÈu hµng ho¸ thuû s¶n. G¾n chÊt l­îng hµng ho¸, mÉu m· vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, vÖ sinh an toµn thùc phÈm thuû s¶n, víi yªu cÇu thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng nhËp khÈu (nhÊt lµ thÞ tr­êng MÜ, NhËt B¶n, EU…). T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c c¬ quan ®¹i diÖn cña n­íc ngoµi tiÕp xóc víi c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n trong n­íc; ®¹i diÖn ngo¹i giao vµ tham t¸n th­¬ng m¹i ViÖt Nam ë n­íc ngoµi n¾m b¾t ®­îc nh÷ng th«ng tin, giíi thiÖu vµ n©ng cao vÞ thÕ c¸c mÆt hµng thuû s¶n ViÖt Nam víi bµn bÌ Quèc tÕ. II. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña NghÞ quyÕt sè 09/2000/NQ–CP tíi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña c«ng ty Seaprodex. 1.T¸c ®éng cña NghÞ quyÕt tíi ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam. Khi nãi ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong ngµnh thuû s¶n hai n¨m võa qua, nhiÒu khi ng­êi ta liªn t­ëng tr­íc hÕt ®Õn lÜnh vùc nu«i trång thuû s¶n. §iÒu nµy cã phÇn dÔ hiÓu v× tõ cuèi n¨m 2000 vµ nhÊt lµ trong n¨m 2001, sù chuyÓn dÞch môc tiªu sö dông ®Êt n«ng nghiÖp tõ trång lóa, lµm muèi, trång cãi kÐm hiÖu qu¶ sang nu«i trång thuû s¶n ®· diÔn ra réng kh¾p ë c¸c tØnh ven biÓn, g©y nªn tiÕng vang lín trong c¶ n­íc. Song trªn thùc tÕ, qu¸ tr×nh nµy diÔn ra ë mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng cña ngµnh vµ trong mäi thµnh tùu mµ ngµnh thuû s¶n thu l­îm ®­îc ®Òu mang ®Ëm dÊu Ên cña qu¸ tr×nh ®ã. KÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch chñ yÕu n¨m 2001 Tæng s¶n l­îng: 2.300.000 tÊn S¶n l­îng khai th¸c: 1.350.000 tÊn S¶n l­îng nu«i vµ khai th¸c néi ®Þa: 950.000 tÊn DiÖn tÝch mÆt n­íc sö dông ®Ó nu«i thuû s¶n: 887.500 ha Kim ng¹ch xuÊt khÈu : 1,7 tûUSD Vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n: 5.913 tû ®ång Nép ng©n s¸ch nhµ n­íc: 1.105 tû ®ång Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô kÕ ho¹ch n¨m 2001 vµ chØ tiªu biÖn ph¸p thùc hiÖn kÐ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n¨m 2002, Bé thuû s¶n. VÒ lÜnh vùc khai th¸c thuû s¶n, theo tinh thÇn cña NghÞ quyÕt, th× cÇn nghiªn cøu ®iÒu tra x¸c ®Þnh nguån lîi h¶i s¶n vïng xa bê, vïng h¶i s¶n träng ®iÓm, ®ång thêi t¨ng c­êng nghiªn cøu c¶i tiÕn kÕt cÊu ng­ cô, ph­¬ng ph¸p ®¸nh b¾t vµ nhËp mét sè c«ng nghÖ n­íc ngoµi ®Ó ¸p dông vµo khai th¸c h¶i s¶n xa bê. Thùc tÕ ho¹t ®éng cña n¨m 2001, trong tæng s¶n l­îng h¶i s¶n khai th¸c 1,35 triÖu tÊn ®· cã 456.000 tÊn ®­îc ®¸nh b¾t trong vïng biÓn xa bê, chiÕm 33% tæng sè, trong ®ã s¶n phÈm lµm nguyªn liÖu xuÊt khÈu chiÕm 30%. §ã chÝnh lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ®éi tµu ®¸nh c¸ xa bê h¬n 6000 chiÕc víi n¨ng suÊt khai th¸c t­¬ng ®èi cao (0,45 tÊn/CV) gÊp r­ìi so víi c¸c tµu ®¸nh c¸ ven bê ( 0,32 tÊn/ CV). N¨m 2001 còng lµ lÇn ®Çu tiªn chóng ta thö nghiÖm thuª tµu trÇn vµ chuyªn gia cña n­íc ngoµi ®Ó tham gia khai th¸c trªn biÓn. Cßn trong lÜnh vùc nu«i trång thuû s¶n, sù chuyÓn dÞch ph¶i nãi lµ “rÇm ré”. Theo ®Þnh h­íng cña NghÞ quyÕt 09/2000/NQ –CP ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ nu«i trång thuû s¶n tr­íc hÕt ph¶i quy ho¹ch l¹i c¬ cÊu sö dông ®Êt ®ai. Nh÷ng vïng ®Êt cã ®iÒu kiÖn ®­a n­íc mÆn vµo vµ ®ñ ®iÒu kiÖn nu«i thuû s¶n th× khuyÕn khÝch n«ng d©n chuyÓn ®æi sang nu«i t«m vµ c¸c lo¹i thuû-h¶i s¶n. Tuy nhiªn, tuú theo ®iÒu kiÖn sinh th¸i, m«i tr­êng, thæ nh­ìng…cña tõng vïng vµ ®Þa ph­¬ng mµ cã ph­¬ng thøc tæ chøc nu«i tr«ng phï hîp nh­: th©m canh, b¸n th©m canh…§ång thêi giao cho c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn trong ngµnh lËp quy ho¹ch ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n trªn c¸c lo¹i h×nh mÆt n­íc vµ nghiªn cøu ph¸t triÓn gièng thuû s¶n, c¸c lo¹i v¾c xin nh»m n©ng cao chÊt l­îng hµng thuû s¶n. Thùc hiÖn nghÞ quyÕt, nh©n d©n ë hÇu hÕt c¸c tØnh ven biÓn ®· tiÕn hµnh chuyÓn ®æi vïng ®Êt nhiÔm mÆn trång lóa, trång cãi, lµm muèi vµ vïng ®Êt c¸t kh« c»n sang nu«i trång thuû s¶n, mµ chñ yÕu lµ nu«i t«m. Tæng diÖn tÝch chuyÓn ®æi ë vïng ven biÓn ®· lªn tíi trªn 220.000 ha ®­a tæng diÖn tÝch mÆt n­íc sö dông ®Ó nu«i thuû s¶n n¨m 2001 lªn 887.500 ha. DiÖn tÝch chuyÓn ®æi nµy ®· gãp phÇn quan träng trong sè 60.000 tÊn t«m nu«i t¨ng thªm, n©ng tæng s¶n l­îng t«m nu«i lªn gÇn 160.000 tÊn, cao gÊp r­ìi so víi n¨m 2000. §Æc biÖt, m« h×nh nu«i lu©n canh t«m- lóa ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ cao vµ bÒn v÷ng ë c¸c tØnh vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Trong c¸c vïng n­íc ngät, tuy kh«ng s«i ®éng nh­ c¸c vïng ven biÓn nh÷ng qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch còng diÔn ra víi quy m« kh«ng kÐm, víi viÖc sö dông c¸c diÖn tÝch mÆt n­íc, hå chøa, s«ng, ao, hå nhá, ruéng lóa ®Ó nu«i t«m cµng xanh, c¸ chim tr¾ng vµ nhiÒu loµi c¸ cã gi¸ trÞ cao kh¸c. Ngoµi ra cßn cã mét ®iÓm cÇn nhÊn m¹nh ë ®©y lµ vai trß cña c«ng t¸c s¶n xuÊt gièng ®èi víi kÕt qu¶ cu¶ ho¹t ®éng nu«i thuû s¶n. Tr­íc ®©y, gièng thuû s¶n nu«i chñ yÕu ®­îc s¶n xuÊt ë mét sè tØnh Nam Trung Bé, nh­ng trong n¨m 2001 n¨ng lùc s¶n xuÊt gièng thuû s¶n ®· t¨ng tr­ëng mét c¸ch v­ît bËc. C¸c tØnh phÝa B¾c vµ Nam Bé vèn ®­îc coi lµ kh«ng cã n¨ng lùc s¶n xuÊt gièng còng ®· tù s¶n xuÊt ®­îc mét tØ lÖ ®¸ng kÓ phôc vô cho nhu cÇu th¶ nu«i cña m×nh. §èi víi c«ng t¸c thÞ tr­êng ngoµi n­íc, nghÞ quyÕt chñ tr­¬ng ®Èy m¹nh quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc, g¾n quan hÖ ®èi ngo¹i víi xuÊt khÈu thuû s¶n. TiÕp tôc më réng cam kÕt song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng cÊp ChÝnh phñ vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n. Më réng diÖn mÆt hµng n«ng s¶n trong danh môc tr¶ nî hµng n­íc ngoµi. T¨ng c­êng quyÒn h¹n; tr¸ch nhiÖm vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao vµ th­¬ng m¹i ViÖt Nam ë n­íc ngoµi tham gia t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu n«ng s¶n nãi chung vµ thuû s¶n nãi riªng. Víi sù hç trî cña ChÝnh phñ, Bé Thuû s¶n vµ sù nç lùc cña riªng c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n ViÖt Nam, chóng ta ®· t¹o ®­îc chç ®øng ngµy cµng réng lín ë MÜ, NhËt B¶n vµ ®ang tiÕn s©u h¬n vµo Trung Quèc, mét thÞ tr­êng cã tiÒm n¨ng to lín. S¶n phÈm thuû s¶n mang nguån gèc ViÖt Nam ®· ®­îc thõa nhËn vµ kh¼ng ®Þnh vµ thõa nhËn vÞ trÝ trªn c¸c thÞ tr­êng thuû s¶n hµng ®Çu thÕ giíi. Nh÷ng thµnh tùu trong ho¹t ®éng khai th¸c vµ nu«i trång, céng víi sù chuyÓn m×nh m¹nh mÏ cña c¸c doanh nghiÖp ®· t¹o nªn thµnh tÝch to lín trong lÜnh vùc xuÊt khÈu thuû s¶n. N¨m 2001, xuÊt khÈu thuû s¶n ®¹t gi¸ trÞ 1,76 tØ USD, chiÕm gÇn 40 % kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ khèi n«ng nghiÖp vµ trªn 12% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc ®øng thø ba sau ngµnh dÇu khÝ vµ dÖt may. N¨m 2002, tÝnh ®Õn hÕt quý II, kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n ®· ®¹t trªn 880 triÖu USD. KÕt qu¶ trªn thËt sù rÊt ®¸ng khÝch lÖ, ®Æc biÖt ®Æt trong bèi c¶nh kinh tÕ toµn cÇu, ®©y lµ thêi k× mµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã thÓ nãi lµ l©m vµo c¬n suy tho¸i, lµm lung lay ®Õn c¶ nÒn kinh tÕ cña c­êng quèc sè 1- n­íc MÜ- sau thêi k× 10 n¨m t¨ng tr­ëng ngo¹n môc. Víi tèc ®é ph¸t triÓn nh­ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu c¬ héi ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu kinh tÕ- x· héi nh­ theo tinh thÇn cña NghÞ quyÕt: Tæng s¶n l­îng thuû s¶n n¨m 2005 ®¹t 2.450.000 tÊn, n¨m 2010 ®¹t 3.400.000 tÊn. Trong ®ã: + Khai th¸c h¶i s¶n n¨m 2005 ®¹t 1.300.000 tÊn, n¨m 2010 ®¹t 1.400.000 tÊn + Nu«i trång thuû s¶n 2005 ®¹t 1.150.000 tÊn, n¨m 2010 ®¹t 2.000.000 tÊn Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2005 ®¹t 2,5 tØ USD, n¨m 2010 ®¹t 3,5 tØ USD. Thu hót lao ®éng n¨m 2005 lµ 4 triÖu ng­êi, n¨m 2010 lµ 4,4triÖu ng­êi. Tuy nhiªn, cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh, m¹nh cña ngµnh thuû s¶n trong h¬n mét n¨m qua vÉn cßn tån ®äng mét sè mÆt h¹n chÕ. Thø nhÊt, ®ã lµ t×nh tr¹ng tù ph¸t trong s¶n xuÊt, thÓ hiÖn râ nhÊt qua qu¸ tr×nh chuyÓn môc ®Ých sö dông diÖn tÝch canh t¸c sang nu«i thuû s¶n ë c¸c tØnh Nam Bé. Thø hai, trong quan hÖ víi bªn ngoµi ®ã lµ c¸c rµo c¶n th­¬ng m¹i. §©y lµ ®iÒu mµ bÊt cø nhµ xuÊt khÈu nµo còng gÆp ph¶i. C¸c n­íc nhËp khÈu thùc phÈm cã thÓ viÖn vµo c¸c lÝ do kh¸c nhau ®Ó h¹n chÕ nhËp hµng cña mét nhµ xuÊt khÈu nµo ®ã. C¸c lo¹i lÝ do ®ã th­êng tËp trung thµnh: - VÖ sinh an toµn thùc phÈm ®Ó b¶o vÖ søc kháe ng­êi tiªu dïng. - B¶o vÖ thiªn nhiªn, m«i tr­êng sinh th¸i. - Duy tr× c¹nh tranh c«ng b»ng. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy lµ khã kh¨n chung cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam vµ víi c¶ c«ng ty Seaprodex. 2.T¸c ®éng cña NghÞ quyÕt 09 ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña c«ng ty Seaprodex. a.Nh÷ng mÆt tÝch cùc. Lµ mét doanh nghiÖp chñ yÕu ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu, viÖc chÝnh phñ ban hµnh nghÞ quyÕt 09 ®· t¹o ra cho c«ng ty Seaprodex nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty ph¸t triÓn. Trø¬c tiªn,NghÞ quyÕt 09 chñ tr­¬ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ víi ®Þnh h­íng ph¸t triÓn lÜnh vùc nu«i trång thuû s¶n, khuyÕn khÝch n«ng d©n chuyÓn ®æi nh÷ng diÖn tÝch mÆt n­íc do tr­íc ®©y sö dông kh«ng hiÖu qu¶ sang nu«i t«m vµ c¸c lo¹i thuû- h¶i s¶n kh¸c ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ lµm t¨ng s¶n l­îng thuû s¶n nu«i trång, ®iÓn h×nh lµ t«m- mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam víi khèi l­îng n¨m 2001 t¨ng thªm 60.000 tÊn. §iÒu nµy ®· t¹o ra cho c«ng ty Seaprodex thuËn lîi rÊt lín trong viÖc thu mua nguyªn liÖu ®Çu vµo vèn dÜ lµ khã kh¨n chung cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ biÕn thuû s¶n cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n tr­íc ®©y. Thùc tÕ ho¹t ®éng cña c«ng ty cho thÊy s¶n l­îng hµng xuÊt khÈu ®· ®¹t ®Ðn møc 30.000 tÊn víi gi¸ trÞ chÕ biÕn trªn 122,1 triÖu USD trong ®ã t«m chiÕm 50%, c¸ chiÕm 10%, ®Æc biÖt mÆt hµng gi¸ trÞ gia t¨ng chiÕm 35%, trong khi tr­íc ®©y, s¶n l­îng hµng xuÊt khÈu cña c«ng ty ch­a bao giê ®¹t qu¸ con sè 20.000 tÊn /n¨m. C«ng ty víi hÖ thèng 14 nhµ m¸y chÕ biÕn vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn ®· ph¸t huy, tËn dông tèt c«ng suÊt thiÕt bÞ nhµ x­ëng, g¾n s¶n xuÊt víi tiªu thô vµ thÞ tr­êng nªn ®· ®¹t kÕt qu¶ tèt. Nh­ vËy cho thÊy viÖc NghÞ quyÕt 09 ®­îc ban hµnh ®· t¸c ®éng rÊt tèt tíi ho¹t ®éng cña c«ng ty Seaprodex t¹o ®µ cho c«ng ty ph¸t triÓn c¸c ngµnh hµng vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thuû s¶n thÕ giíi. Thø hai, viÖc ChÝnh phñ hç trî c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu b»ng viÖc øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt thuû s¶n còng t¹o ra cho c«ng ty mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c ®Ó ho¹t ®éng. Trong ®ã, th«ng qua viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty tiÕp xóc víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Ó thu thËp c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn thuû s¶n hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi, ®ång thêi ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n vµ nhËp khÈu c«ng nghÖ ®«ng rêi ( IQF). N¨m 2001, c«ng ty Seaprodex vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®· chó träng trong ®Çu t­ cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn. §· cã 18 dù ¸n ®ang ®­îc triÓn khai víi tæng møc ®Çu t­ 320 tØ ®ång vµ ®· hoµn thµnh vÒ gi¸ trÞ lµ 89 tØ ®ång, trong ®ã cã 10 dù ¸n vÒ s¶n xuÊt chÕ biÕn thuû s¶n. TÝnh chung tæng møc ®Çu t­ ®· thùc hiÖn n¨m 2001 lµ h¬n 207 tØ ®ång, lµ n¨m cã tæng møc ®Çu t­ cao nhÊt trong nh÷ng n¨m qua víi viÖc nhËp khÈu mét sè d©y chuyÒn c«ng nghÖ chÕ biÕn hiÖn ®¹i vµ ng©ng cÊp nhµ x­ëng, hÖ thèng kho chøa cho c¸c nhµ m¸y cña c«ng ty Seaprodex vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn. Ngoµi ra, viÖc phèi hîp víi c¸c Trung t©m Nghiªn cøu thuû s¶n vµ c¸c tr­êng ®¹i häc chuyªn m«n, tæ chøc båi d­ìng kiÕn thøc cho ®éi ngò c«ng nh©n vµ nghiÖp vô qu¶n lÝ ®· lµm cho c«ng ty Seaprodex cã mét tæ chøc v÷ng m¹nh vÒ nh©n sù. Nh­ vËy, víi hÖ thèng nhµ m¸y chÕ biÕn ®­îc c¶i tiÕn phï hîp víi tr×nh ®é hiÖn nay vµ ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ, vÒ c¬ b¶n n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c«ng ty ®· ®­îc cñng cè vµ hoµn thiÖn, cã kh¶ n¨ng v­¬n ra thÞ tr­êng quèc tÕ, c¹nh tranh víi c¸c nhµ xuÊt khÈu thuû s¶n lín trªn thÕ giíi. N¨m 2001 còng lµ n¨m c«ng ty Seaprodex t¨ng tÝnh chñ ®éng ®Çu t­ m¹nh cho c«ng t¸c tiÕp thÞ më réng thÞ tr­êng th«ng qua sù hç trî cña ChÝnh phñ, c¸c Bé vµ c¸c c¬ quan ban ngµnh cã liªn quan vÒ th«ng tin thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §ång thêi c¸c ®¹i diÖn ngo¹i giao vµ c¸c tham t¸n th­¬ng m¹i ViÖt Nam ë n­íc ngoµi còng thùc hiÖn giíi thiÖu vµ n©ng cao vÞ thÕ c¸c mÆt hµng thuû s¶n ViÖt Nam nãi chung vµ s¶n phÈm cña c«ng ty Seaprodex nãi riªng. Cô thÓ lµ, trong n¨m c«ng ty ®· cö 42 ®oµn víi 134 l­ît c¸n bé tham gia héi chî, tiÕp thÞ ë MÜ, NhËt, Trung Quèc…trong ®ã cã c¸c héi chî quèc tÕ thuû s¶n quan träng ë Los Angeles. C¸c gian hµng cña c«ng ty tham gia c¸c héi chî thuû s¶n quèc tÕ trong n­íc nh­ Vietfish 2001, Héi chî kinh tÕ biÓn 2001, vµ gÇn ®©y lµ Vietfish 2002 ®Òu ®­îc ®¸nh gi¸ cao. §Ó tËp trung ®iÒu hµnh, cuèi n¨m 2001 c«ng ty ®· thµnh lËp Quü hç trî xóc tiÕn th­¬ng m¹i- më réng thÞ tr­êng víi ho¹t ®éng chñ yÕu lµ thùc hiÖn kh©u maketing s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ xóc tiÕn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cña c«ng ty Seaprodex vµo c¸c c«ng ty thµnh viªn. Nh×n chung, n¨m 2001 c«ng ty Seaprodex ®· v­ît qua nh÷ng khã kh¨n vµ trë ng¹i ban ®Çu ®Ó hoµn thµnh vÒ c¬ b¶n c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch. Tæng doanh thu ®¹t 5.238,57 tØ ®ång, ®¹t 100,74% kÕ ho¹ch n¨m vµ b»ng 103,66% so víi cïng k× n¨m 2000. Tæng doanh sè ®¹t 329,9 triÖu USD (trong ®ã xuÊt khÈu ®¹t 160,9 triÖu USD), lîi nhuËn ®¹t 37,34 tØ ®ång (b»ng 106,69% kÕ ho¹ch n¨m vµ b»ng 113% so víi cïng k× n¨m 2000). Trong toµn c«ng ty cã 23 ®¬n vÞ ®¹t hiÖu qu¶ cao, sè doanh nghiÖp thµnh viªn kinh doanh ®a d¹ng tæng hîp cã doanh thu trªn 47 tØ ®ång chiÕm tØ träng 70%, ®iÓn h×nh lµ c¸c c«ng ty Seaprodex Hµ Néi, Seaprodex Minh H¶i (B¹c Liªu). Trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2002, c«ng ty Seaprodex Hµ Néi ®· ®¹t tæng doanh thu 594 tØ ®ång (39.6 triÖu USD) t¨ng 94% so víi cïng k× n¨m 2001 vµ v­ît 8% kÕ ho¹ch toµn n¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty còng ®¹t 13,5 triÖu USD t¨ng 63% so víi cïng k× n¨m 2001. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy r»ng viÖc ban hµnh NghÞ quyÕt sè 09/2000/NQ –CP vÒ chñ tr­¬ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp ®· thóc ®Èy toµn c«ng ty Seaprodex ViÖt Nam vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ph¸t triÓn víi tèc ®é t­¬ng ®èi cao. b. Mét sè khã kh¨n h¹n chÕ ®èi víi c«ng ty Seaprodex. Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, NghÞ quyÕt sè 09/2000/NQ–CP ®· t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn c«ng ty Seaprodex, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng ty ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, ®i ®«i víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®ã lµ kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n mµ c«ng ty ®ang ph¶i ®èi mÆt. Khã kh¨n ®Çu tiÒn ®ã lµ do thêi gian ban hµnh nghÞ quyÕt ch­a l©u nªn qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn nhiÒu bÊt cËp. Víi chñ tr­¬ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, khuyÕn khÝch n«ng d©n chuyÓn ®æi sang nu«i trång thuû s¶n nh­ng do biÖn ph¸p thùc hiÖn ch­a ®ång bé dÉn ®Õn viÖc thùc hiÖn theo ®Þnh h­íng cña nghÞ quyÕt trong n«ng d©n ch­a ®ång nhÊt. §iÓn h×nh lµ t×nh tr¹ng tù ph¸t trong s¶n xuÊt nu«i trång thuû s¶n dÉn ®Õn viÖc s¶n phÈm thu ho¹ch cña n«ng d©n kh«ng ®óng víi yªu cÇu cña c¸c nhµ chÕ biÕn trong n­íc trong ®ã cã c«ng ty Seaprodex. Trong tr­êng hîp nµy, c«ng ty sÏ tèn nhiÒu chi phÝ h¬n trong viÖc thu mua nguyªn liÖu ®Çu vµi cho qu¸ tr×nh chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu. Thø hai, ®ã lµ do tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ nu«i trång cña n«ng d©n cßn thÊp, do vËy hä th­êng cã t­ t­ëng “ ®i t¾t, ®ãn ®Çu” nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ hiÞen ®¹i cña thÕ giíi, nh­ng do ch­a thùc sù n¾m v÷ng nh÷ng nguyªn lÝ cña nh÷ng thµnh tùu ®ã nªn ®a sè ng­êi nu«i trång kh«ng kiÓm so¸t ®­îc t¸c ®éng cña nã g©y ra dÉn ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng cao. VÝ dô nh­ viÖc sö dông c¸c lo¹i thøc ¨n nhËp khÈu vµ c¸c lo¹i thuèc kh¸ng sinh cho viÖc nu«i trång thuû s¶n nªn s¶n phÈm kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña kh¸ch hµng trªn thª giíi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ NhËt vµ EU. §©y còng chÝnh lµ nguyªn nh©n t¹i sao c¸c s¶n phÈm thuû s¶n chÕ biÕn cña c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu ViÖt Nam trong ®ã cã c«ng ty Seaprodex th­êng bÞ v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®­îc b¶o hé b»ng c¸c rµo c¶n th­¬ng m¹i phi thuÕ quan (®ã lµ c¸c chØ tiªu vÒ kÜ thuËt). §©y thùc sù lµ mét khã kh¨n ®èi víi qu¸ tr×nh v­¬n ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña c«ng ty Seaprodex ViÖt Nam. III.Kinh nghiÖm cña c«ng ty Seaprodex. Tr­íc t×nh h×nh chÝnh phñ ban hµnh NghÞ quyÕt 09/2000/NQ- CP cã t¸c ®éng ®Õn toµn ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam vµ c«ng ty Seaprodex, c«ng ty ®· cã mét sè ®Þnh h­íng chiÕn l­îc nh»m ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ vµ kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n mµ NghÞ quyÕt ®· ®Æt ra. Sau khi NghÞ quyÕt ®­îc thùc thi, sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®· diÔn ra m¹nh mÏ. DiÖn tÝch mÆt n­íc nu«i trång ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, n¨m 2000 diÖn tÝch ®ã vµo kho¶ng 650.000 ha, n¨m 2001 ®· t¨ng lªn 887500 ha vµ n¨m 2002 lµ 940.000 ha. §ång thêi còng cã nhiÒu tæ chøc, c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh tham gia vµo lÜnh vùc nu«i trång thuû s¶n, ®iÒu nµy ®· t¹o ra cho ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam s¶n l­îng nu«i trång rÊt lín. §èi víi c«ng ty Seaprodex trong hoµn c¶nh nµy hä ®· thÊy ®­îc c¬ héi thuËn lîi cho ho¹t ®éng chÕ biÕn cña m×nhvµ ®· giao nhiÖm vô cho c¸c ®¬n vÞ trùc tiÕp tiÕp xóc vµ ®Æt quan hÖ mua b¸n s¶n phÈm nu«i trång víi nh÷ng c¬ së nu«i cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña c«ng ty ®ång thêi duy tr× nh÷ng mèi quan hÖ ®· cã tr­íc ®©y nh»m thùc hiÖn thu mua s¶n phÈm nu«i trång nhiÒu h¬n phôc vô cho viÖc më réng quy m« chÕ biÕn phï hîp víi c«ng suÊt thiÕt kÕ. Ngoµi ra, c«ng ty Seaprodex còng ®· ®Æt ra nh÷ng ph­¬ng h­íng cô thÓ cho ho¹t ®éng cña c«ng ty phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng vµ trong t×nh h×nh míi. Thø nhÊt, ®­a ho¹t ®éng s¶n xuÊt – kinh doanh cña c«ng ty theo h­íng ®a d¹ng, tæng hîp, ®i s©u vµo chuyªn ngµnh lÊy s¶n xuÊt xuÊt khÈu thuû s¶n lµ môc tiªu chÕ l­îc. Bªn c¹nh viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n cÇn ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng néi ®Þa ®Ó n©ng cao doanh sè vµ hiÖu qu¶; c©n ®èi thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, æn ®Þnh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Trong ®ã cô thÓ n¨m 2002, c«ng ty ®· cã nh÷ng môc tiªu: ®æi míi c«ng nghÖ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n phÈm theo h­íng ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng t­¬i sèng, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, n©ng doanh sè xuÊt khÈu thuû s¶n ®¹t 200 triÖu USD, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ®ñ søc c¹nh tranh khi héi nhËp vµo thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. Tõ nh÷ng môc tiªu cô thÓ trªn, c«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó ho¹t ®éng ®¹t ®­îc kÕ ho¹ch ®· ®Æt ra. Tr­íc hÕt ®ã lµ ph¶i t¹o sù chuyÓn biÕn m¹nh mÏ, tÝch cùc trong ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ còng nh­ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i. §ång thêi cÇn ph¶i g¾n s¶n xuÊt, chÕ biÕn, xuÊt khÈu thuû s¶n víi ho¹t ®éng nu«i trång ®Ó ®¶m b¶o nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo æn ®Þnh cho ho¹t ®éng chÕ biÕn ®¹t ®­îc n¨ng suÊt cao nhÊt. Trong thùc tÕ, c«ng ty Seaprodex ®· thùc hiÖn ®Çu t­ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trong s¶n xuÊt, kinh doanh: x©y dùng vµ ®­a ®Ò ¸n 4 khu vùc chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu cña c«ng ty vµo ho¹t ®éng, trong ®ã chó träng n©ng cÊp c¸c c¬ së chÕ biÕn nh»m ®¹t tiªu chuÈn HACCP ®ång thêi kh¾c phôc yÕu kÐm trong chÊt l­îng thuû s¶n nu«i trång cña c¸c c¬ së nu«i trång trong n­íc. G¾n kÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ biÕn, xuÊt khÈu víi ho¹t ®éng dÞch vô kü thuËt, hîp t¸c, liªn doanh trong lÜnh vùc nu«i trång thuû s¶n. IV. Bµi häc tõ thùc tiÔn ho¹t ®éng cña c«ng ty Seaprodex sau khi cã NghÞ quyÕt 09/2000/NQ- CP. 1. G¾n kÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÕ biÕn thuû s¶n víi ho¹t ®éng nu«i trång thuû s¶n Tõ thùc tiÔn ho¹t ®éng cña c«ng ty Seaprodex ViÖt Nam ®· rót ra ®­îc kinh nghiÖm quý b¸u cho c¸c c«ng ty s¶n xuÊt chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu cña n­íc ta. ®ã chÝnh lµ ph¶i g¾n ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÕ biÕn víi ho¹t ®éng nu«i trång. NghÜa lµ ph¶i duy tr× nh÷ng mèi quan hÖ ®· cã ®­îc víi nh÷ng c¬ së nu«i trång tr­íc ®ã ®ång thêi t¹o lËp quan hÖ víi c¸c c¬ së míi tham gia nu«i trång ( Tõ sau khi cã NghÞ quyÕt 09 sè l­îng c¬ së nµy t¨ng lªn rÊt nhiÒu) ®Ó ®¶m b¶o cho nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÕ biÕn ®­îc vËn hµnh tèt. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh thu mua s¶n phÈm nu«i trång còng cÇn chó träng ®Õn chÊt l­îng cña s¶n phÈm cã ®¹t yªu cÇu cña c«ng ty cña c¸c thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ EU, NhËt b¶n, Mü. 2. §æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn thuû s¶n Nh­ ta ®· thÊy, c«ng ty Seaprodex rÊt chó träng vµo ho¹t ®éng ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn, n©ng cao n¨ng lùc cña c«ng ty. §èi víi nh÷ng c«ng ty s¶n xuÊt chÕ biÕn thuû s¶n kh¸c cña ViÖt Nam còng kh«ng lµ ngo¹i lÖ, c¸c c«ng ty nµy cÇn ph¶i chó träng h¬n n÷a vµo viÖc ®æi míi c«ng nghÖ lµm t¨ng n¨ng suÊt chÕ biÕn ®ång thêi më réng quy m« chÕ biÕn nh»m khai th¸c lîi thÕ vÒ nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo ®Ó h×nh thµnh nªn quy m« tèi ­u, ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. §i ®èi víi viÖc ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn më réng quy m« s¶n xuÊt ®ã lµ ph¶i x©y dùng vµ båi d­ìng ®éi ngò c¸n bé vÒ chuyªn m«n vµ nghiÖp vô kinh doanh qu¶n lý theo c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî cña bé thuû s¶n thùc hiÖn theo NghÞ quyÕt 09. Mét ®iÒu dÔ nhËn thÊy lµ vÊn ®Ò nh©n sù lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi quyÕt ®Þnh ®Õn thµnh c«ng cña mét doanh nghiÖp, nhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã c«ng ty Seaprodex ®· thùc hiÖn ®µo t¹o , båi d­ìng chuyªn m«n vµ nghiÖp vô kinh doanh cho c¸c c¸n bé vµ c«ng nh©n cña c«ng ty, ®iÒu nµy ®· t¹o nªn ®éng lùc thóc ®Èy ho¹t ®éng cña c«ng ty ph¸t triÓn. Cã thÓ nãi ®©y lµ mét kinh nghiÖp quý b¸u cña c«ng ty Seaprodex mµ c¸c c«ng ty kh¸c cÇn tiÕp thu vµ vËn dông nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng cña m×nh. Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 1 I. Hoµn c¶nh ra ®êi cña nghÞ quyÕt 09 3 1. Ho¹t ®éng cña C«ng ty Seaprodex tr­íc khi cã nghÞ quyÕt 3 2. Mét sè néi dung chñ yÕu cña nghÞ quyÕt 7 II. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña nghÞ quyÕt ®èi víi ho¹t ®éng cña C«ng ty Seaprodex 9 1. T¸c ®éng cña nghÞ quyÕt ®èi víi ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam 9 2. Ho¹t ®éng cña C«ng ty Seaprodex sau khi cã nghÞ quyÕt 14 III. Kinh nghiÖm cña C«ng ty Seaprodex 18 IV. Mét sè bµi häc vÒ thùc tiÔn ho¹t ®éng cña C«ng ty Seaprodex 20 KÕt luËn 22 Tµi liÖu tham kh¶o 23