Niên luận Tâm lý hướng nghiệp của sinh viên ngành du lịch bậc đại học và cao đẳng trên địa bàn Hà Nội

®¹i häc quèc gia Hµ Néi Tr­êng §¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n Khoa du lÞch häc -------------- niªn luËn §Ò tµi: t©m lý h­íng nghiÖp cña sinh viªn ngµnh du lÞch bËc ®¹i häc vµ cao ®¼ng trªn ®Þa bµn Hµ Néi Lêi më ®Çu Hµng n¨m, trªn ®Þa bµn Hµ Néi l¹i cã hµng ngµn sinh viªn ngµnh du lÞch tèt nghiÖp vµ ®ång thêi c¸c tr­êng còng tuyÓn sinh thªm hµng ngµn sinh viªn míi. Ngµy nay, cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi, du lÞch ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn, trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän. ë ViÖt Nam, du lÞch vÉn cßn lµ mét ngµnh non trÎ, míi mÎ vµ ®ang thiÕu nh©n lùc. Nguån ®µo t¹o nh©n lùc chÝnh cho ngµnh du lÞch, ®ã lµ Khoa Du LÞch cña c¸c tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng; c¸c líp nghiÖp vô du lÞch cña c¸c tr­êng trung cÊp, c¬ së d¹y nghÒ. Sinh viªn c¸c c¬ së nµy chÝnh lµ ®éi ngò nh÷ng ng­êi lµm du lÞch sau nµy. ThÕ nh­ng, hä ®ang nghÜ g× vÒ ngµnh vµ nghÒ mµ m×nh ®ang theo ®uæi? Hä cã thùc sù yªu ngµnh du LÞch, nghÒ du LÞch kh«ng? ChÝnh v× thÕ, t«i tiÕn hµnh cuéc kh¶o s¸t vÒ “ T©m lý h­íng nghiÖp cña sinh viªn ngµnh du lÞch c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng hÖ chÝnh qui trªn ®Þa bµn Hµ Néi”. Trong ph¹m vi niªn luËn nµy, do h¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian còng nh­ ph¹m vi cña niªn luËn nªn t«i chØ tiÕn hµnh kh¶o s¸t vÒ t©m lý h­íng nghiÖp cña sinh viªn ngµnh du LÞch cña mét sè tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng hÖ chÝnh qui ë Hµ Néi. Môc ®Ých cña niªn luËn nµy lµ t×m hiÓu lý do mµ sinh viªn chän ngµnh du LÞch, ®Þnh h­íng nghÒ nghiÖp cña hä. Tõ ®ã, biÕt ®­îc sinh viªn thÝch chuyªn ngµnh nµo h¬n, ra tr­êng hä muèn lµm viªc g×, ë ®©u. Do ®Æc ®iÓm cña nÒn gi¸o dôc ë ViÖt Nam mµ hiÖn nay ®ç ®¹i häc lµ môc ®Ých cña ®a sè häc sinh phæ th«ng. BÊt k× häc sinh tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc nµo còng mong muèn ®­îc trë thµnh sinh viªn ®¹i häc. Vµ ai còng muèn cÇm trong tay mét tÊm b»ng ®¹i häc, coi ®ã lµ mét ch×a kho¸ ®Ó b­íc vµo ®êi. Cã lÏ v× thÕ mµ häc sinh tèt nghiÖp phè th«ng chän tr­êng thi, ngµnh häc theo nhiÒu lý do kh¸c nhau, bëi nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng. Víi sinh viªn ngµnh du lÞch còng thÕ. Hä chän ngµnh du lÞch còng víi nhiÒu lý do kh¸c nhau. §ã chÝnh lµ lý do mµ t«i chän ®Ò tµi nµy. PhÇn I: Yªu cÇu nh©n lùc cña ngµnh Du lÞch; c¸c c¬ së ®µo t¹o du lÞch bËc cao ®¼ng vµ ®¹i häc trªn ®Þa bµn hµ néi yªu cÇu nguån nh©n lùc Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam Du lÞch ViÖt Nam ®ang tiÕn nh÷ng b­íc dµi, ®ãng gãp ngµy cµng lín cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. N¨m 2005 lµ mét n¨m ®Çy s«i ®éng ®èi víi ngµnh du lÞch, víi 3.2 triÖu l­ît kh¸ch quèc tÕ. Ban thường trực Hiệp hội du lịch thế giới (WTTC) vừa xếp Việt Nam là một trong 10 điểm du lịch lớn của thế giới trong 10 năm tới vì hội tụ được nhiều điểm hấp dẫn du khách. Việt Nam có những thế mạnh như kiến trúc cổ kính, phong cảnh núi non hùng vĩ, nhiều bãi biển nguyên sơ và nhiều điểm du lịch còn mới lạ đối với du khách thế giới. Theo tờ Thương báo (Hong Kong), nhiều công ty và khách sạn nổi tiếng trên thế giới đang có kế hoạch đầu tư vào Việt Nam, trong đó các tập đoàn khách sạn nổi tiếng như Accor, Starwood, Hyatt, Marriot đã và đang tiến hành đàm phán và ký hợp đồng xây dựng nhiều khách sạn 5 sao tại Việt Nam. Qua thăm dò dư luận, nhiều chủ khách sạn cho rằng, Việt Nam là nơi an toàn, kết cấu cơ sở nhỏ nhưng lại có nhiều nét Á Đông hấp dẫn. Thủ đô Hà Nội, TP HCM, Huế, Vịnh Hạ Long, Vũng Tàu, Sapa, Hội An đều là những nơi đang cần những khách sạn sang trọng cho du khách các nước. §Ó cã thÓ ph¸t triÓn xøng víi tiÒm n¨ng du lÞch cña ®Êt n­íc, ngoµi chó träng ®Õn ®æi míi c¬ së h¹ tÇng th× c«ng t¸c båi d­ìng nguån nh©n lùc còng cÇn ph¶i ®­îc quan t©m nhiÒu h¬n. §Õn nay, ngµnh ®· cã kho¶ng 240 ngh×n lao ®éng trùc tiÕp cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ gÇn 500 ngh×n lao ®éng gi¸n tiÕp trªn c¸c lÜnh vùc cã liªn quan. Môc tiªu l©u dµi cña ngµnh du lÞch lµ phÊn ®Êu ®­a n­íc ta trë thµnh mét trong nh÷ng n­íc cã du lÞch ph¸t triÓn hµng ®Çu trong khu vùc vµo n¨m 2020. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của ngành “công nghiệp không khói” này, các đơn vị hoạt động du lịch lữ hành đang vấp phải khó khăn về thiếu hụt nhân lực. §©y qu¶ thËt lµ mét m©u thuÉn khi ngành du lịch liên tục phát triển với mức tăng trưởng 15%/năm, nhưng sinh viên du lịch ra trường vẫn thất nghiệp tới 50-60%, hàng năm c¸c trường ®¹i häc có ngành du lịch và hơn 10 trường nghiệp vụ du lịch hệ cao đẳng, trung cấp cho ra lò hơn 1.500 cử nhân, trung cấp ngành du lịch, và cũng từng ấy tân sinh viên được nhận vào nh­ng ngµnh du lÞch vÉn thiÕu h­íng dÉn viªn trÇm träng. Râ rµng lµ ®· cã sù lÖch pha gi÷a viÖc ®µo t¹o cö nh©n du lÞch vµ yªu cÇu cña nhµ tuyÓn dông. ThiÕu nh©n lùc cã chuyªn m«n lµ nçi lo cña tÊt c¶ c¸c c«ng ty du lÞch. Cã thÓ vÝ dô tại Công ty Vietravel, có hàng trăm sinh viên du lịch về thực tập nhưng chưa sinh viên nào lọt qua các đợt kiểm tra tuyển dụng để ký hợp đồng chính thức. Theo mét cuéc thăm dò không chính thức với gần 20 giám đốc, trưởng phòng nhân sự các khách sạn quốc tế, công ty du lịch lớn th× chỉ có 30% hướng dẫn viên quốc tế tốt nghiệp khoa chuyên ngành du lịch; tỷ lệ này cao hơn nếu là hướng dẫn viên nội địa – hơn 70%. Còn tại các kh¸ch s¹n quốc tế, tỷ lệ tuyển dụng từ các trường du lịch nơi nhiều nhất chỉ khoảng 50% . §­îc tuyÓn dông ®· khã, nh­ng viÖc tån t¹i víi nghÒ l¹i cßn khã kh¨n h¬n. Chưa có mét thống kê chính thức nào về số sinh viên du lịch ra trường có việc làm, nhưng số bám được với nghề sau mét năm tốt nghiệp, theo đánh giá của nhiều giảng viên, lạc quan lắm chưa tới 40%, nh­ vËy sinh viªn du lÞch häc trong bèn n¨m mµ nhiÒu sinh viªn chØ lµm viÖc cã mét n¨m. Số tån t¹i l¹i trong ngành cũng không phải lúc nào cũng may mắn: không ít cử nhân quản trị du lịch, kh¸ch s¹n ra trường trúng tuyển vào chân tiếp tân cho kh¸ch s¹n n¨m sao, chỉ phụ trách mỗi việc trực cửa ra vào, xách va li hoặc tiếp và hướng dẫn khách. VËy nguyªn nh©n nµo dÉn tíi t×nh tr¹ng sinh viªn du lÞch kh«ng thÓ t×m ®­îc viÖc lµm ®óng chuyªn m«n sau khi tèt nghiÖp?Sau khi th¨m dß, mét sè nhµ nghiªn cøu thÞ tr­êng nh©n lùc ®· ®­a ra bèn lý do sau khiÕn t×nh tr¹ng thiÕu nh©n lùc du lÞch ngµy cµng trë nªn trÇm träng: Nguyªn nh©n 1: Tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cña sinh viªn du lÞch kh«ng tèt: Ngoại ngữ là yêu cầu then chốt của hoạt động du lịch nhưng có đến 60% sinh viên ra trường không giao tiếp được bằng ngoại ngữ. Trong báo cáo của Tæng cục du lịch, chỉ có 32% lao động phục vụ trực tiếp biết tiếng Anh ở mức độ khác nhau. Số người biết tiếng Pháp chiếm 3,2%. Trung Quốc, một trong những thị trường lớn nhất của du lịch Việt Nam nhưng số nhân viên du lịch biết ngoại ngữ này chỉ có 3,6%. Theo ông Nguyễn Văn Lưu, Vụ trưởng Tổ chức cán bộ - Tổng cục Du lịch, ngay cả giáo viên tại các cơ sở đào tạo du lịch hiện nay cũng chỉ có 22% sử dụng thông thạo một ngoại ngữ. Số giáo viên thông thạo hai ngoại ngữ chỉ có 4%. Đó là lý do vì sao hàng trăm cử nhân quản trị du lịch, kh¸ch s¹n ra trường hàng năm, nhưng vào ngành du lịch rất ít. Hiện có đến 60% lãnh đạo các công ty du lịch, kh¸ch s¹n đều tốt nghiệp từ các trường ®¹i häc kinh tế hoặc ®¹i häc chuyên ngữ, sau đó được cơ quan cho đi học thêm bằng du lịch; 10-15% được đào tạo ở nước ngoài. Nghiªm träng h¬n lµ t×nh tr¹ng thiÕu h­íng dÉn viªn nh÷ng thø tiÕng ®­îc coi lµ hiÕm. Các công ty lữ hành quốc tế lớn vẫn than phiền, mùa cao điểm, tìm H­íng dÉn viªn tiếng Nhật, Thái, Đức, Tây Ban Nha, Hàn quốc… trả lương cao gấp 2 - 3 lần vẫn khó. Trong 3 năm gần đây, lượng khách Nhật Bản và Hàn Quốc đến Việt Nam đã tăng vọt. Mặc dù báo cáo của Tổng cục Du lịch không đề cập đến số hướng dẫn viên biết hai ngoại ngữ này nhưng theo một số chuyên gia du lịch, tỷ lệ này chỉ chiếm khoảng 5%. Tình trạng thiếu hướng dẫn viên Hàn Quốc, Nhật nghiêm trọng đến mức một số hãng lữ hành đã phải sử dụng những người Hàn Quốc, Nhật Bản làm việc tại Việt Nam làm hướng dẫn viên. Hầu hết các công ty phải sử dụng nguồn H­íng dÉn viªn không chuyên từ các sở ngoại vụ, hoặc đội ngũ những người đi lao động hợp tác về. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lµ thÞ tr­êng du lÞch ®ang thiÕu trÇm träng h­íng dÉn viªn du lÞch tiÕng Hµn: Theo số liệu của Sở Du lịch Hà Nội, đến nay miền Bắc mới chỉ có 12 H­íng dÉn viªn tiếng Hàn trong tổng số gần 1.000 H­íng dÉn viªn các thứ tiếng. Trong khi ®ã, sè l­îng kh¸ch Hµn vµo ViÖt Nam ®ang bïng næ. ChØ tÝnh riªng trong khu vùc Hµ Néi, theo sè liÖu thèng kª cña Së Du lÞch Hµ Néi, tõ ®Çu n¨m 2005 ®Õn nay ®· cã h¬n 74 ngh×n l­ît kh¸ch Hµn vµo c¸c tØnh phÝa B¾c. Con sè nµy trªn c¶ n­íc lªn ®Õn hµng tr¨m ngh×n l­ît. H­íng dÉn viªn tiÕng NhËt còng ®ang cung kh«ng ®ñ cÇu. T¹i ViÖt Nam, cø muêi ngh×n du kh¸ch NhËt míi cã mét h­íng dÉn viªn tiÕng NhËt. TØ lÖ nµy qu¶ thËt mang tÝnh kØ lôc. Mét thÞ tr­êng réng lín vÉn ®ang bÞ bá ngá. Nguyªn nh©n 2. Chuyªn m«n kh«ng v÷ng vµng: Hiện các sinh viªn mới ra trường đang gặp những "căn bệnh" chung: yếu kỹ năng giao tiếp, hạn chế khả năng tổ chức các hoạt động hoạt náo, ngoại ngữ kém và kiến thức văn hóa, chính trị, xã hội không chuyên sâu, ít chịu khó. Người quản lý điều hành tour Công ty Du lịch Morning Sun nói: "Những điểm yếu đó khiến cho các hướng dẫn viên mới khó có khả năng tồn tại và phát triển với nghề được". §iÒu nµy thÓ hiÖn ë chç cö nh©n du lÞch cßn qu¸ thiÕu thùc tÕ: H­íng dÉn viªn kh«ng biÕt c¸ch xö lý t×nh huèng khã kh¨n trong tour, kiÕn thøc h­íng dÉn l¬ m¬ nhiÒu khi lµ bÞa ®Æt, kh«ng hiÓu t©m lý du kh¸ch, hiÓu biÕt vÒ v¨n ho¸ du lÞch n«ng c¹n… Nh÷ng cö nh©n du lÞch lµm c¸c vÞ trÝ nh­ lÔ t©n, bµn, bar th× kh«ng ®ñ nghiÖp vô b»ng sinh viªn c¸c tr­êng trung cÊp hay thËm trÝ lµ nh©n viªn tù häc v× hä kh«ng ®­îc thùc tËp trong qu¸ tr×nh häc. Cßn víi mét sè vÞ trÝ ®­îc coi lµ “cao cÊp h¬n” nh­ ®iÒu hµnh tour, thiÕt kÕ tour… th× sinh viªn cµng thiÕu kinh nghiÖm. Nh÷ng vÞ trÝ nµy ®Òu ®ßi hái hiÓu biÕt thùc tÕ cao, b¶n th©n qu¶n lý ®iÒu hµnh ph¶i lµ một hướng dẫn viên giỏi, đi nhiều, nhạy bén, có đầu óc và khả năng tính toán. Tuy nhiên, thật khó tìm những hướng dẫn viên "cấp 1" như vậy. Cã thÓ vÝ dô thªm nh­ ë Công ty Lửa Việt - mét c«ng ty du lÞch t¹i Hµ Néi cũng đang cần 10 người thiết kế tour nhưng đành "bó tay" v× khi tuyÓn dông hä th­êng yªu cÇu cã “Ýt nhÊt 2 n¨m kinh nghiÖm”- mµ ®©y chÝnh lµ ®iÒu sinh viªn khã ®¹t ®­îc. Đó là do tình trạng đào tạo không gắn với nhu cầu thực tế. Còn một vấn đề khác, đó là chất lượng đào tạo. Chuyện ngành du lịch chưa có chương trình đào tạo chuẩn kéo dài đã nhiều năm nhưng nhược điểm này chậm khắc phục là do ngành học còn quá mới. Mỗi trường tự tính toán chương trình giảng dạy trên nền chương trình tạm thời của Bộ quy định. Do vậy, có rất nhiều thiếu sót trong chương trình đào tạo. Đó là chưa kể, sinh viên du lịch còn bị sức ép “cạnh tranh” tìm việc của hàng ngàn sinh viên khoa Đông phương học, khoa ngoại ngữ, khoa quản trị kinh doanh ra trường hàng năm. Nguyªn nh©n 3: Kh«ng chÞu ®­îc ¸p lùc c«ng viÖc Thực tế, nhiều bạn trẻ ra trường rất thiếu kinh nghiệm, chưa biết rằng có những khó khăn và sự đào thải khắc nghiệt của nghề ở phía trước. NhiÒu sinh viªn nghÜ r»ng, thi vµo khoa du lÞch còng cã nghÜa lµ ®i nhiÒu n¬i, tiÕp xóc víi nhiÒu ng­êi, l¹i cã thu nhËp cao. Nh­ng khi ®i lµm l¹i gÆp ph¶i thùc tÕ r»ng ®©y lµ mét ghÒ “lµm d©u tr¨m hä”, ®ßi hái ¸p lùc c«ng viÖc cao. §Æc biÖt lµ víi nh÷ng ng­êi lµm h­íng dÉn viªn, hä ph¶i lu«n xa gia ®×nh, ¨n ngñ thÊt th­êng, l¹i lu«n lu«n lo l¾ng cho sù an toµn cña ®oµn kh¸ch. RÊt nhiÒu sinh viªn khi häc vµ lµm míi thÊy r»ng m×nh kh«ng hîp víi nghÒ, mới nhận ra mình không quen nói chuyện trước đám đông, m×nh kh«ng ®ñ søc khoÎ ®Ó theo nghÒ. ThÕ nhưng công ty nào tuyển h­íng ®Én viªn cũng đòi hỏi ngoại hình phải kha khá, có sức khỏe và phải có duyên ăn nói”. Cã thÓ nãi thùc tÕ nghÒ nghiÖp lµ mét trong nh÷ng lý do chñ yÕu nhÊt khiÕn sinh viªn du lÞch bá nghÒ. Nguyªn nh©n 4: Khã kh¨n ®Ó lÊy thÎ h­íng dÉn ViÖc cã mét tÊm thÎ h­íng dÉn viªn còng kh«ng ph¶i ®¬n gi¶n. Các doanh nghiệp đều cho rằng điều kiện cấp thẻ h­íng dÉn viªn của Tổng cục Du lịch là quá gay gắt, mất thời gian... cũng là nguyên nhân thiếu hụt nhân lực. Công ty ICT đang tuyển không giới hạn số lượng nhân viên điều hành và H­íng dÉn viªn các loại ngoại ngữ Anh-Pháp-Nhật-Hoa. Thế nhưng có quá ít hồ sơ nộp vào. Để giải quyết tình trạng này, Tổng cục Du lịch có công văn gửi các sở du lịch (TPHCM, Đà Nẵng, Hà Nội) về việc tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cấp tốc và cấp thẻ tạm thời cho H­íng dÉn viªn ngôn ngữ hiếm như Thái Lan, Đức, Tây Ban Nha... Theo Thông tư số 04 của Tổng cục Du lịch thì một trong những tiêu chí để h­íng dÉn viªn du lÞch được cấp thÎ hoạt động nghiệp vụ là phải có bằng cử nhân chuyên ngành hướng dẫn du lịch hoặc có chứng chỉ nghiệp vụ hướng dẫn du lịch thông qua một khóa học 2-6 tháng, nếu là cử nhân chuyên ngành khác. Ngoài ra, h­íng dÉn viªn du lÞch còn phải có bằng cử nhân ngoại ngữ hoặc chứng chỉ ngoại ngữ chuyên ngành du lịch. ý kiÕn nhµ tuyÓn dông Trưởng phòng tổ chức Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn cho biết, năm nào, hệ thống Saigontourist cũng phải chi từ 0,6 –1% doanh thu (tương đương 6-8 tỷ đồng/năm) cho công tác đào tạo. Bởi lẽ, số trúng tuyển qua các đợt tuyển dụng nếu giỏi ngoại ngữ, quản trị lại thiếu bằng du lịch. Số tốt nghiệp các trường du lịch phải cho học thêm ngoại ngữ. Giám đốc Công ty điều hành hướng dẫn du lịch Vinatour, cho biết. “90% hướng dẫn viên du lịch của chúng tôi là cử nhân ngoại ngữ. Chúng tôi coi ngoại ngữ là tiêu chuẩn hàng đầu vì đào tạo kiến thức về nghiệp vụ sẽ nhanh và đơn giản hơn rất nhiều so với việc đào tạo tiếng nước ngoài” Tuy nhiên, các công ty du lịch lại thích tuyển sinh viên ĐH Ngoại ngữ, vì theo như Giám đốc Công ty điều hành và hướng dẫn du lịch Vinatour quan niệm: "Chúng tôi cần khả năng và kinh nghiệm thực sự nên không quan tâm đến việc H­íng dÉn viªn có phải là cử nhân du lịch hay không. Thà tuyển một người thật giỏi ngoại ngữ rồi trang bị cho họ về nghiệp vụ còn hơn là tuyển một cử nhân du lịch mà kém về ngoại ngữ vì đào tạo ngọai ngữ sẽ khó khăn và phức tạp hơn nhiều so với việc đào tạo nghiệp vụ. Tất nhiên, một h­íng dÉn viªn mà đáp ứng được cả hai yêu cầu này luôn là điều mà chúng tôi mong đợi". Ở Công ty Du lịch và Thương mại tổng hợp Thăng Long, 100% H­íng dÉn viªn là cử nhân ngoại ngữ và trong đó 50% h­íng dÉn viªn có bằng cử nhân du lịch. Và con số này ở Trung tâm lữ hành quốc tế Hà Nội là 90% và 50%. Nh­ vËy, sinh viªn du lÞch ph¶i chÞu sù c¹nh tranh rÊt lín tõ sinh viªn cña c¸c tr­êng ngo¹i ng÷, kinh tÕ. Thùc tr¹ng lµ c¸c c«ng ty du lÞch thÝch tuyÓn dông sinh viªn ngo¹i ng÷ h¬n sinh viªn du lÞch ®ang lµ mét vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i. II. C¸c tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng cã ®µo t¹o Du lÞch trªn ®Þa bµn Hµ Néi Tr­êng §¹i häc Khoa Häc X· Héi & Nh©n V¨n - §¹i Häc Quèc Gia Hµ Néi - Khoa Du LÞch N¾m b¾t ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi, v× môc tiªu ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, c¨n cø vµo c¬ së khoa häc cña ngµnh, Khoa Du lÞch häc ®­îc thµnh lËp ngµy 21/10/1995 theo QuyÕt ®Þnh cña §¹i häc Quèc gia Hµ Néi vµ ®Æt t¹i tr­êng Khoa häc X· héi & Nh©n v¨n. §©y lµ mét b­íc ®i quan träng trong chiÕn l­îc ®µo t¹o nh©n lùc cho ngµnh Du lÞch cña ®Êt n­íc. Khoa hiÖn ®ang ®µo t¹o Cö nh©n Du lÞch häc vµ Th¹c sÜ Du lÞch häc. Ngoµi ra cßn ®µo t¹o hÖ t¹i chøc vµ c¸c kho¸ häc ng¾n h¹n. Trong t­¬ng lai dù kiÕn sÏ ®µo t¹o TiÕn sÜ Du lÞch häc. tÝnh ®Õn nay khoa ®· ®µo t¹o ®­îc kho¶ng 1086 cö nh©n vµ hiÖn ®ang ®µo t¹o 370 sinh viªn. HiÖn khoa ®ang lµ thµnh viªn cña hÖ thèng Häc viÖn ®µo t¹o Du lÞch cña khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng (APETIT) tõ 8/2003, vµ lµ thµnh viªn cña PATA. Khoa lµ mét trong nh÷ng c¬ së ®µo hµng ®Çu vÒ ®µo t¹o, nghiªn cøu khoa häc Du lÞch trong c¶ n­íc. §¹i häc Kinh TÕ Quèc D©n – Khoa Du LÞch vµ Kh¸ch S¹n Chuyªn ngµnh ®µo t¹o gåm cã Kinh TÕ Du LÞch vµ Qu¶n TrÞ Kinh Doanh Du Lich & Kh¸ch S¹n. Chuyªn ngµnh Qu¶n TrÞ vµ Kinh Doanh Du LÞch & Kh¸ch s¹n cña §¹i häc Kinh tÕ Quèc D©n lµ mét chuyªn ngµnh ®­îc thµnh lËp ®Çu tiªn trong c¶ n­íc,®· cã lÞch sö 16 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Cßn Khoa Du lÞch vµ Kh¸ch s¹n ®­îc thµnh lËp n¨m 1996. Môc tiªu cña khoa lµ ®µo t¹o ra c¸c TiÕn sÜ, Th¹c sÜ, Cö nh©n kinh tÕ vµ qu¶n trÞ kinh doanh du lÞch cã chÊt l­îng cao cho lÜnh vùc du lÞch, dÞch vô. §Õn nay, khoa ®· ®µo t¹o ®­îc h¬n 10 Th¹c sÜ, 15 Th¹c sÜ, 1400 Cö nh©n kinh tÕ vµ qu¶n trÞ kinh doanh du lÞch. Trong sè c¸c sinh viªn ®· tèt nghiÖp cã kho¶ng 70% lµm ®óng chuyªn ngµnh ®µo t¹o. Tèt nghiÖp ra tr­êng sinh viªn cã kh¶ n¨ng lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp Du lÞch : L÷ hµnh, Kh¸ch s¹n, Nhµ hµng, Trung t©m vui ch¬i gi¶i trÝ, vµ c¸c doanh nghiÖp dÞch vô. Ngoµi ra cßn cã thÓ lµm viÖc ë c¸c c¬ quan qu¶n lý, ViÖn nghiªn cøu vÒ kinh tÕ nãi chung, Du lich nãi riªng. Cã nhiÒu ng­êi hiÖn gi÷ c¸c chøc vô quan träng t¹i c¸c c¬ quan nhµ n­íc, c¸c tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng cã ®µo t¹o Du lÞch ë ViÖt Nam. §©y lµ mét trong nh÷ng c¬ së ®µo t¹o Du lÞch lín cña Hµ Néi nãi riªng vµ trong c¶ n­íc nãi chung. §¹i häc Th­¬ng M¹i - Khoa Kh¸ch s¹n – Du lÞch Khoa thµnh lËp ngµy 26/12/1966. Tõ n¨m 1966 – 1993 lµ Khoa Tæ chøc & KÜ thuËt xÝ nghiÖp ¡n uèng c«ng céng ( Khoa ¡n uèng c«ng céng ) Tõ n¨m 1994 ®Õn nay lµ Khoa Kh¸ch san – Du lÞch. Khoa cã ®µo t¹o TiÕn sÜ, Th¹c sÜ Qu¶n trÞ kinh doanh, §¹i häc ngµnh Qu¶n trÞ doanh nghiÖp Kh¸ch s¹n – Du lÞch vµ Marketing Kh¸ch s¹n – Du lÞch, ®µo t¹o hoµn chØnh kiÕn thøc §¹i häc cho sinh viªn cao ®¼ng. Khoa cßn cã hÖ cao ®¼ng ngµnh Kinh doanh kh¸ch s¹n vµ Kinh doanh Du lÞch, ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý vµ ®µo t¹o nghÒ kh¸ch s¹n, du lÞch : c¸c nghiÖp vô buång, bµn, bar, bÕp, lÔ t©n…., båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý ng¾n h¹n. Khoa ®µo t¹o ra c¸c cö nh©n kinh tÕ cã kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lý, trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ hoÆc marketing trong c¸c doanh ngiÖp Du lÞch – Kh¸ch s¹n hoÆc c¸c c¬ quan nghiªn cøu, chØ ®¹o vÒ Du lÞch. HÖ cao ®¼ng ®µo t¹o c¸c cö nh©n cao ®¼ng chuyªn ngµnh Kinh doanh Kh¸ch s¹n vµ Kinh doanh Du lÞch cã phÈm chÊt vµ kiÕn thøc c¬ b¶n, ®¨c biÖt cã nhiÒu kÜ n¨ng thùc hµnh ®Ó thùc thi vµ gi¶i quyÕt c¸c nghiÖp vô kh¸c nhau t¹i c¸c doanh nghiÖp. Khoa ®· nhiÒu lÇn ®­îc nhËn B»ng khen, TÆng th­ëng cña Thñ t­íng, Bé tr­ëng Bé Gi¸o dôc & §µo t¹o, Huy ch­¬ng V× Sù nghiÖp Gi¸o dôc, Huy ch­¬ng V× Sù nghiÖp Du lÞch. §¨c biÖt TËp thÓ khoa ®­îc nhËn Hu©n ch­¬ng lao ®éng h¹ng Ba n¨m 2000. 4. ViÖn §¹i häc Më – Khoa Du LÞch Khoa Du LÞch thuéc ViÖn §¹i häc Më cã hai chuyªn ngµnh ®µo t¹o lµ Qu¶n TrÞ Kinh doanh Du lÞch, Kh¸ch s¹n; H­íng dÉn viªn Du lÞch vµ Qu¶n trÞ L÷ hµnh. Thµnh lËp khoa n¨m 1993. Hµng n¨m khoa tuyÓn sinh thªm kho¶ng 200 sinh viªn hÖ chÝnh qui. Sinh viªn tèt nghiÖp chuyªn ngµnh Qu¶n trÞ Kinh doanh Du lÞch, Kh¸ch s¹n ®­îc cÊp b»ng Cö nh©n Qu¶n TrÞ Kinh Doanh. Tõ n¨m 1997-2003 khoa cã 3132 sinh viªn tèt nghiÖp, vµ tõ 1999-2003 tr­êng tuyÓn sinh 1203 sinh viªn. Tr­êng cã tØ lÖ sinh viªn ra tr­êng cã viÖc lµm cao: N¨m 1999 lµ 80% vµ n¨m 2001 lµ 89%. §¹i häc V¨n Ho¸ - Khoa V¨n ho¸ Du lÞch Khoa V¨n ho¸ Du lÞch thµnh lËp n¨m 1993, gåm cã hai chuyªn ngµnh Du lÞch L÷ hµnh vµ chuyªn ngµnh H­íng dÉn Du lÞch. Môc tiªu cña khoa lµ ®µo t¹o cÊp b»ng Du lÞch hÖ ®¹i häc. Chuyªn ngµnh Du lÞch L÷ hµnh tèt nghiªp ®­îc cÊp b»ng cö nh©n, cßn tèt nghiÖp chuyªn ngµnh Hh­íng dÉn ®ù¬c cÊp thÎ H­íng dÉn viªn. Theo sè liÖu ®iÒu tra, trªn 90% tæng sè sinh viªn tèt nghiÖp khoa V¨n ho¸ Du lÞch cã viÖc lµm. N¨m häc 2000-2001 khoa cã 101 sinh viªn, n¨m 2001-2002 cã 140 sinh viªn, n¨m 2002-2003 cã 135 vµ n¨m 2005-2006 cã 150. §¹i häc Ngo¹i ng÷ Hµ Néi – Khoa Qu¶n TrÞ Kinh Doanh vµ Du LÞch Khoa Qu¶n trÞ kinh doanh vµ Du lÞch lµ mét khoa míi thµnh lËp, míi tuyÓn sinh tõ n¨m 2002 ®Õn nay. Nh­ng ®Õn nay ®· ph¸t triÓn thµnh mét trong nh÷ng khoa lín cña tr­êng víi tæng sè h¬n 1200 sinh viªn ®ang theo häc. HiÖn nay khoa ®µo t¹o hai chuyªn ngµnh lµ Cö nh©n Qu¶n trÞ kinh doanh vµ Cö nh©n Qu¶n trÞ Du lÞch. §©y lµ hai chuyªn ngµnh Cö nh©n ®Çu tiªn vµ duy nhÊt ë ViÖt Nam mµ trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o tiÕng Anh ®­îc sö dông lµm ng«n ng÷ gi¶ng d¹y vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cho toµn bé kho¸ häc cña sinh viªn. Môc tiªu chiÕn l­îc cña khoa lµ x©y dùng ®­îc mét chuÈn mùc mang ®¼ng cÊp quèc tÕ trong viÖc d¹y häc vµ nghiªn cøu. §¹i häc D©n lËp Ph­¬ng §«ng - Khoa Qu¶n trÞ kinh doanh, ngµnh Qu¶n trÞ Du lÞch Môc tiªu chñ yÕu cña khoa lµ ®µo t¹o c¸n bé nghiÖp vô ho¹t ®éng trong c¸c phßng chøc n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp: l÷ hµnh, kh¸ch s¹n, nhµ hµng, vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch…. Sinh viªn tèt nghiÖp cã kh¶ n¨ng t¸c nghiÖp,lµm viÖc ë c¸c bé phËn trùc tiÕp kinh doanh nh­: h­íng dÉn du lÞch, lÔ t©n….Vµ cã kiÕn thøc, kÜ n¨ng toµn diÖn vÒ du lÞch, sau mét thêi gian c«ng t¸c, ®ñ ®Ó ph¸t triÓn thµnh c¸n bé qu¶n lý cña doanh nghiÖp hoÆc trong c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ lÜnh vùc du lÞch. Tr­êng ®µo t¹o cö nh©n kinh tÕ cã tr×nh ®é nghiÖp vô qu¶n lý: kinh doanh kh¸ch s¹n, l÷ hµnh, nhµ hµng. Tr­êng thµnh lËp n¨m 1994 vµ thµnh lËp khoa Qu¶n trÞ kinh doanh. Kho¸ I khoa cã 40 sinh viªn tèt nghiÖp, kho¸ II cã 119, kho¸ III : 124, kho¸ IV : 72, kho¸ V : 65, kho¸ VI : 80. Tr­êng ®µo t¹o bèn n¨m, tr×nh ®é ®¹i häc, cÊp b»ng cö nh©n kinh tÕ. 8. Cao ®¼ng Du lÞch Hµ Néi HÖ cao ®¼ng gåm cã: ngµnh 1 : Qu¶n trÞ kinh doanh, Qu¶n trÞ kinh doanh kh¸ch s¹n, Qu¶n trÞ kinh doanh nhµ hµng, Qu¶n tri kinh doanh l÷ hµnh, Qu¶n trÞ chÕ biÕn mãn ¨n, Tµi chÝnh-kÕ to¸n Du lÞch; ngµnh 2 : ViÖt Nam häc, H­íng dÉn Du lÞch. N¨m 2005 tr­êng tuyÓn sinh 500 sinh viªn hÖ cao ®¼ng. Ngoµi ra, tr­êng cßn cã hÖ Trung häc chuyªn nghiÖp hÖ chÝnh qui: nghiÖp vô lÔ t©n, nghiÖp vô nhµ hµng, nghiÖp vô l÷ hµnh, kÜ thuËt chÕ biÕn mãn ¨n, kÕ to¸n du lÞch, nghiÖp vô h­íng dÉn. Vµ Trung häc chuyªn nghiÖp kh«ng chÝnh qui, hÖ d¹y nghÒ dµi h¹n, ng¾n h¹n, hÖ båi d­ìng.TiÒn th©n cña tr­êng cao ®¼ng Du lÞch lµ tr­êng Du lÞch ViÖt Nam thµnh lËp ngµy 24/7/1972. H¬n 30 n¨m qua nhµ tr­êng ®· ®µo t¹o, båi d­ìng ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é cao ®¼ng, tr×nh ®é thÊp h¬n trong lÜnh vùc Du lÞch, kh¸ch s¹n….Båi d­ìng nghiÖp vô chuyªn m«n cho c¸n bé qu¶n lý, ng­êi lao ®éng trong ngµnh. PhÇn II T©m lý h­íng nghiÖp cña sinh viªn ngµnh Du LÞch (Kh¶o s¸t t¹i mét sè tr­êng ®ai häc, cao ®¼ng hÖ chÝnh qui trªn ®Þa bµn Hµ Néi ) Tr­íc hÕt cÇn hiÓu thÕ nµo lµ t©m lý h­íng nghiÖp? T©m lý h­íng nghiÖp ®ã lµ nh÷ng suy nghÜ, mong muèn vÒ ®Þnh h­íng nghÒ nghiÖp. C¸c sinh viªn ngµnh du lÞch ®­îc coi lµ nguån nh©n lùc chÝnh cho ngµnh du lÞch trong vµi n¨m tíi. Nh÷ng sinh viªn nµy ®ang ®­îc ®µo t¹o ®Ó lµm du lÞch, nh­ng hä ®ang nghÜ g× vÒ ngµnh, nghÒ mµ m×nh theo ®uæi, ra tr­êng hä muèn lµm g×, ë ®©u. §ã chÝnh lµ t©m lý h­íng nghiÖp cña sinh viªn ngµnh du lÞch. Trong ph¹m vi niªn luËn nµy t«i chØ tiÕn hµnh kh¶o s¸t ®­îc ë mét sè tr­êng §¹i häc, Cao ®¼ng cã ®µo t¹o Du lÞch t¹i Hµ Néi. Sè l­îng phiÕu th¨m dß ph¸t ra lµ 440 phiÕu, sè l­îng phiÕu thu vÒ lµ 323 phiÕu, víi mÉu b¶ng hái nh­ sau : B¶ng th¨m dß T©m lý h­íng nghiÖp cña sinh viªn ngµnh Du lÞch c¸c tr­êng §¹i häc, Cao ®¼ng trªn ®Þa bµn hµ Néi Ng­êi thùc hiÖn: Líp : Tr­êng: §¹i häc Khoa häc X· héi & Nh©n v¨n C©u hái 1. T¹i sao b¹n l¹i chän ngµnh Du lÞch? a. ThÊy thÝch b. Hîp víi kh¶ n¨ng c.DÔ t×m kiÕm viÖc lµm d.Lý do kh¸c………………………………………………………………………. C©u hái 2. Tr­íc khi ®¨ng kÝ thi ®¹i häc, b¹n cã t×m hiÓu vÒ ngµnh häc kh«ng? a.Cã b.Kh«ng C©u hái 3. HiÖn t¹i b¹n cã nghÜ sau khi ra tr­êng sÏ lµm ®óng nghÒ kh«ng? a. Cã b. Kh«ng c. Kh«ng biÕt T¹i sao?………………………………………………………………………….… ……………………………………………………………………………………. C©u hái 4. B¹n thÝch chuyªn ngµnh Du lÞch nµo? a. H­íng dÉn viªn b. Kh¸ch s¹n c. §iÒu hµnh d. Ngµnh kh¸c C©u hái 5: Sau khi ra tr­êng b¹n muèn lµm viÖc ë ®©u? a.Hµ Néi b. T¹i quª h­¬ng c. N¬i kh¸c Mét sè th«ng tin vÒ b¹n : N¨m thø:…………………………….Tr­êng:………………………………… C¶m ¬n sù hîp t¸c cña c¸c b¹n! Sè l­îng b¶ng hái thu vÒ lµ 323/440 phiÕu ph¸t ra, cô thÓ nh­ sau: N¨m 1 ( K50 ) §¹i häc Khoa häc X· héi & Nh©n v¨n : 43/50 N¨m 2 ( K49 ) §¹i häc Khoa häc X· héi & Nh©n v¨n : 30/50 N¨m 3 ( K48 ) §¹i häc Khoa häc X· héi & Nh©n v¨n : 49/50 N¨m 4 §¹i häc Th­¬ng m¹i : 40/40 N¨m 2 §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n : 43/50 §¹i häc Më : 34/50 §¹i häc V¨n ho¸ :58/100 Cao ®¼ng Du lÞch : 26/50 I. Lý do sinh viªn chän häc ngµnh Du lÞch Qu¶ thËt lµ cã rÊt nhiÒu lý do ®Ó sinh viªn chän häc ngµnh du lÞch. KÕt qu¶ nµy chóng t«i thu ®­îc qua c©u hái 1 vµ c©u hái 2. Víi c©u hái 1 : T¹i sao b¹n l¹i chän Khoa Du lÞch? Trong sè 323 phiÕu thu vÒ th× cã kÕt qu¶ sau ThÊy thÝch : 164/323 chiÕm 51% Hîp víi kh¶ n¨ng : 62/323 chiÕm 19% DÔ t×m kiÕm viÖc lµm : 42/323 chiÕm 13% ý kiÕn kh¸c : 17% Cã thÓ thÊy ®©y lµ mét kÕt qu¶ kh¸ tÝch cùc v× cã ®Õn h¬n nöa sè sinh viªn ®­îc hái lµ nh÷ng sinh viªn yªu thÝch ngµnh du lÞch vµ t­¬ng lai sÏ trë thµnh nh÷ng ng­êi lµm du lÞch t©m huyÕt, sè l­îng sinh viªn c¶m thÊy phï hîp víi c«ng viÖc trong t­¬ng lai còng t­¬ng ®èi lín ( chiÕm 19%), trong khi l­îng sinh viªn chän khoa du lÞch v× dÔ xin viÖc l¹i chiÕm mét tû lÖ kh¸ khiªm tèn: 13%. Qua nh÷ng sè liÖu s¬ bé trªn, cã thÓ thÊy ®éng lùc lín nhÊt khiÕn c¸c b¹n sinh viªn chän khoa du lÞch chÝnh lµ niÒm yªu thÝch ®èi víi ngµnh häc nµy, mÆc dï ch­a h¼n ®· thùc sù biÕt râ vÒ ngµnh häc còng nh­ c«ng viÖc t­¬ng lai. Nh­ng ngoµi ra còng ph¶i kÓ ®Õn mét sè ý kiÕn kh¸c, mµ chñ yÕu lµ kh¸ tiªu cùc, v× mét sè sinh viªn ®· kh«ng tù lùa chän, ®· cã c«ng viÖc chê s½n, hay nÕu lùa chän còng chØ lµ do ngÉu høng. Víi c©u hái 2: Tr­íc khi ®¨ng kÝ thi ®¹i häc, b¹n cã t×m hiÓu vÒ ngµnh häc kh«ng? Cã : 146/323 chiÕm 45% Kh«ng : 177/323 chiÕm 55% Trong sè nh÷ng sinh viªn tr¶ lêi, ®a sè lµ kh«ng t×m hiÓu kÜ vÒ ngµnh häc nµy, ®©y cã lÏ còng lµ t×nh tr¹ng chung cña sinh viªn c¸c ngµnh kh¸c, tr­êng kh¸c. §èi víi ngµnh Du lÞch nãi riªng, phÇn lín nh÷ng sinh viªn nµy ®Òu t©m sù lµ hä kh«ng t×m hiÒu do kh«ng tù lùa chän ngµnh häc hoÆc (vµ) kh«ng tiÕp cËn ®­îc c¸c th«ng tin nµy. Mét vÝ dô cô thÓ ë Khoa Du lÞch tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi & Nh©n v¨n. B¶ng th¨m dß ®­îc ph¸t cho ba líp K50 ( n¨m thø nhÊt ), K49 ( n¨m thø hai ) vµ K48 ( n¨m thø ba). Sè phiÕu ph¸t ra: 150 phiÕu ( mçi líp 50 phiÕu) Sè phiÕu thu vÒ: K50 lµ 43/50 K49 lµ 30/50 K48 lµ 49/50. B¶ng 1: So s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ lý do chän häc du lÞch cña Khoa Du lÞch tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n V¨n víi kÕt qu¶ ®iÒu tra chung. C©u hái Ph­¬ng ¸n §H Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n KÕt qu¶ tæng hîp 1 a 46.5% 51% b 22% 19% c 13% 13% d 18.5% 17% 2 a 46% 45% b 54% 55% Nh÷ng sè liÖu trªn ®· chØ ra r»ng: ë Khoa du lÞch tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n V¨n, tû lÖ häc sinh, sinh viªn tim hiÓu kü vÒ ngµnh häc vµ thÊy nhanh Du lÞch lµ phï hîp víi kh¶ n¨ng cña m×nh cao h¬n tû lÖ chung cña c¸c tr­êng ®µo t¹o Du lÞch trªn ®Þa bµn Hµ Néi. Khoa du lÞch tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n V¨n lµ mét trong nh÷ng trung t©m ®µo t¹o Du lÞch hµng ®Çu t¹i Hµ Néi nãi riªng vµ trªn c¶ n­íc nãi chung; víi c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o bµi b¶n cã chiÒu s©u cïng víi rÊt nhiÒu c¸c ho¹t ®éng h­íng sinh viªn tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng du lÞch thùc tÕ. §iÒu nµy cã ¶nh h­ëng kh¸ nhiÒu ®Õn sù lùa chän cña häc sinh, sinh viªn. B¶ng 2: §iÒu tra vÒ lý do chän häc du lÞch cña sinh viªn K48, K49, K50 cña Khoa Du lÞch cña tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n V¨n C©u hái Ph­¬ng ¸n K50 K49 K48 1 a 25.5% 57% 59% b 32.5% 23% 12% c 19% 7% 12% d 23% 13% 17% 2 a 58% 53% 31% b 42% 47% 69% Cã thÓ nãi ®· cã nh÷ng thay ®æi râ rÖt trong t©m lý chän ngµnh häc cña sinh viªn. Sinh viªn ngµy cµng chó träng ®Õn viÖc chän ngµnh häc phï hîp; tû lÖ sinh viªn t×m hiÓu vÒ Khoa Du lÞch tr­íc khi thi ®¹i häc ngµy cµng t¨ng. Sè sinh lùa chon ngµnh chØ theo c¶m tÝnh hay do nh÷ng hiÓu biÕt s¬ sµi vÒ ngµnh häc ®· gi¶m ®i râ rÖt. Thay vµo ®ã, c¸c sinh viªn nµy ngµy cµng chó ý ®Õn viÖc chän ngµnh häc phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ cã c¬ héi viÖc lµm cao. §©y lµ mét dÊu hiÖu rÊt tÝch cùc. Trong t­¬ng lai, chóng ta tin t­ëng r»ng Du lÞch ViÖt Nam sÏ cã ®éi ngò nh©n lùc cã chÊt l­îng vµ thùc sù t©m huyÕt víi nghÒ. II. T©m lý h­íng nghiÖp Khi ®ang lµ häc sinh phæ th«ng trung häc, mçi ng­êi ®Òu m¬ ­íc trë thµnh sinh viªn ®¹i häc. TÊt c¶ häc sinh tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc ®Òu sî tr­ît ®¹i häc. RÊt nhiÒu b¹n cè g¾ng thi ®¹i häc lÇn thø hai, thø ba vµ h¬n thÕ n÷a ®Ó cã thÓ trë thµnh sinh viªn. ChÝnh v× thÕ mµ viÖc chän ngµnh thi, tr­êng thi lµ rÊt quan träng; cÇn chän thi tr­êng nµo, khoa nµo ®Ó cã kh¶ n¨ng ®ç ®­îc. Vµ còng v× rÊt nhiÒu lý do kh¸c nhau mµ sinh viªn ®· chän häc du lÞch. Nh­ trªn ®· nãi, cã tíi 55% sè sinh viªn ®­îc hái tr¶ lêi kh«ng t×m hiÓu ngµnh häc tr­íc khi thi. Sè cßn l¹i cã t×m hiÓu, nh­ng kh«ng ph¶i tÊt c¶ ®Òu ®· t×m hiÓu kÜ. §a sè lµ chØ biÕt mét chót vÒ khoa m×nh ®¨ng kÝ thi. Tõ ®ã, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mét sè sinh viªn khi häc råi míi thÊy kh«ng phï hîp víi ngµnh m×nh ®· chän. §Ó ®iÒu tra cô thÓ h¬n vÒ t©m lý h­íng nghiÖp cña sinh viªn ngµnh Du lÞch: hä muèn lµm g×, muèn lµm viÖc ë ®©u, t«i ®· ®­a ra c©u hái 3, 4 vµ 5. C©u hái 3: HiÖn t¹i b¹n cã nghÜ sau khi ra tr­êng sÏ lµm ®óng nghÒ kh«ng? Cã :142/323, chiÕm 44% Kh«ng : 43/323, chiÕm 13.5% Kh«ng biÕt : 137/323, chiÕm 42.5% Mét sè l­îng kh¸ lín sinh viªn nghÜ r»ng sau khi ra tr­êng hä sÏ lµm ®óng ngµnh nghÒ ®­îc ®µo t¹o vµ sÏ cã c¬ héi vËn dông kiÕn thøc vµ thùc tÕ. PhÇn lín lµ do nh÷ng sinh viªn nµy thÊy yªu vµ hîp víi nghÒ du lÞch. Sè nµy chiÕm tíi 44%. Bªn c¹nh ®ã, vÉn cã kh¸ nhiÒu sinh viªn, trong ®ã cã c¶ nh÷ng sinh viªn n¨m thø 3, thø 4, vÉn ch­a ®ñ tù tin ®Ó kh¼ng ®Þnh hä sÏ lµm ®óng nghÒ khi ra tr­êng. Hä nghÜ r»ng, lµm ®óng ngµnh nghÒ th× tèt, nh­ng nÕu t×m ®­îc c«ng viÖc kh¸c ®¶m b¶o ®­îc cuéc sèng cho m×nh th× ho vÉn s½n sµng lµm, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ë trong ngµnh du lÞch. Mét sè Ýt,13.5%, thËm chÝ cßn kh¼ng ®Þnh hä khã cã kh¶ n¨ng lµm du lÞch sau khi ®· tèt nghiÖp nghµnh Du lÞch, mµ nh÷ng lý do ®­îc nªu ra ë ®©y lµ do thÊy thùc sù kh«ng phï hîp víi kh¶ n¨ng hoÆc kh«ng ®ñ søc khoÎ ®Ó theo nghÒ. Nh÷ng sinh viªn nµy, trong qu¸ tr×nh häc ®· thÊy ®­îc khã kh¨n cña nghÒ nghiÖp, hä muèn ra tr­êng sÏ t×m mét c«ng viÖc nhµn h¬n, æn ®Þnh h¬n, cã thêi gian ch¨m sãc gia ®×nh. Suy nghÜ nµy tån t¹i ë nhiÒu b¹n n÷. C©u hái 4: B¹n thÝch chuyªn ngµnh Du lÞch nµo? HDV: 85/323, chiÕm 26% Kh¸ch s¹n: 95/323, chiÕm 29% §iÒu hµnh: 114/323, chiÕm 36% Ngµnh kh¸c: 29/323, chiÕm 9% Nh÷ng sè liÖu nµy cho thÊy, sinh viªn hiÖn nay cã xu h­íng muèn lµm vÒ ®iÒu hµnh nhiÒu h¬n lµ lµm h­íng dÉn viªn vµ kh¸ch s¹n. HiÖn nay, chóng ta ®ang thiÕu h­íng dÉn viªn du lÞch, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi giái vÒ nghiÖp vô vµ cã kh¶ n¨ng giao tiÕp, tr×nh ®é ngo¹i ng÷ tèt. Nh­ng tr¸i l¹i, rÊt nhiÒu c¸c sinh viªn n÷ l¹i kh«ng muèn lµm h­íng dÉn viªn v× cho r»ng nghÒ nµy thùc sù kh«ng phï hîp víi n÷, ®Æc biÖt khi hä ®· cã gia ®×nh. C©u hái 5 : Sau khi ra tr­êng b¹n muèn lµm viÖc ë ®©u: Hµ Néi: 152/323, chiÕm 47% T¹i quª h­¬ng: 95/323, chiÕm 29% N¬i kh¸c: 76/323, chiÕm 24% Sinh viªn sau khi ra tr­êng muèn ®­îc lµm viÖc t¹i Hµ Néi, sè l­îng nµy chiÕm tíi 47%. ChØ cã 29% muèn vÒ quª h­¬ng. Sè cßn l¹i nghÜ r»ng ë ®©u cã viÖc th× lµm. Cã lÏ ®©y lµ xu h­íng chung cña nhiÒu ngµnh, nghÒ, nh­ng ®iÒu nµy còng ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn ngµnh du lÞch. TiÒm n¨ng du lÞch cña ®Êt n­íc ta tr¶i dµi tõ B¾c vµo Nam, ë ®©u còng cã c¶nh ®Ñp. V× vËy, cÇn ph¶i chó ý ®Õn viÖc ph©n bè lao ®éng hîp lý ®Ó ph¸t triÓn tèt h¬n ngµnh du lÞch. Tõ kÕt qu¶ cña cuéc kh¶o s¸t trªn cã thÓ thÊy sè l­îng sinh viªn ngµnh Du lÞch thùc sù thÊy yªu nghÒ m×nh häc vÉn cßn lµ con sè khiªm tèn, ch­a chiÕm ®a sè. Sè ng­êi t©m huyÕt víi ngµnh häc kh«ng nhiÒu. MÆc dï vËy, kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã nh÷ng tÝn hiÖu tÝch cùc cho ngµnh khi mét sè l­îng lín c¸c sinh viªn tin t­ëng vµo sù lùa chän cña m×nh, tù tin kh¼ng ®Þnh lµ m×nh sÏ t×m ®­îc c«ng viÖc phï hîp vµ sÏ lµm tèt c«ng viÖc ®ã. Sau ®©y lµ sè liÖu ®iÒu tra cô thÓ t¹i Khoa Du lÞch - Tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n. B¶ng 3: §iÒu tra t©m lý h­íng nghiÖp cña sinh viªn K48, K49, K50 Khoa Du lÞch tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n C©u hái K50 K49 K48 Tæng hîp 3 a 58% 60% 45% 53% b 0% 0% 6% 2% c 42% 40% 40% 45% 4 a 23% 13% 16% 18% b 21% 47% 39% 35% c 49% 33% 35% 39% d 7% 7% 10% 8% 5 a 35% 44% 41% 40% b 42% 33% 28% 34% c 23% 23% 31% 26% ChÝnh v× häc sinh, sinh viªn ngµy cµng chó träng h¬n ®Õn viÖc chän ngµnh häc nªn tû lÖ sinh viªn nghÜ r»ng ra tr­êng hä sÏ lµm ®óng nghÒ ngµy cµng t¨ng. B»ng chøng lµ cã ®Õn gÇn 60% sinh viªn K49 vµ K50 tin t­ëng vµo quyÕt ®Þnh cña m×nh, trong khi tû lÖ nµy ë K48 chØ lµ 45%. MÆc dï vÉn cßn rÊt nhiÒu sinh viªn ph©n v©n vÒ ngµnh nghÒ m×nh ®· lùa chän, nh­ng ®iÒu ®¸ng mõng lµ rÊt Ýt sinh viªn Khoa Du lÞch tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n (thËm chÝ lµ kh«ng sinh viªn nµo cña K49 vµ K50) nghÜ r»ng m×nh ch¾c ch¾n sÏ kh«ng t×m ®­îc c«ng viÖc phï hîp víi ngµnh häc. III. Mét vµi nhËn xÐt Du lÞch n­íc ta ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn, dÇn chiÕm vÞ trÝ mòi nhän trong nÒn kinh tÕ. Sè l­îng kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam n¨m 2005 lµ 3.2 triÖu l­ît ng­êi. Ngµnh du lÞch n­íc ta phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 ®ãn 5.6 ®Õn 6 triÖu l­ît kh¸ch quèc tÕ vµ 25 triÖu l­ît kh¸ch néi ®Þa. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã ngoµi viÖc n©ng cÊp c¬ së vËt chÊt kÜ thu©t phôc vô, cßn cÇn chó ý ph¸t triÓn vÒ nguån nh©n lùc trong du lÞch. §©y lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng ®Ó cã thÓ thu hót ngµy cµng nhiÒu kh¸ch du lÞch muèn trë l¹i ViÖt Nam. Ngµnh du lÞch rÊt cÇn nh÷ng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cao, cã v¨n ho¸ vµ ®Æc biÖt lµ lßng yªu nghÒ, lµm viÖc h¨ng say. Tõ c¸c sè liÖu cña cuéc kh¶o s¸t cho thÊy sè sinh viªn yªu ngµnh, yªu nghÒ, muèn lµm ®óng ngµnh ch­a cao l¾m. Trong khi ®ã sinh viªn cña c¸c khoa nµy chÝnh lµ lùc l­îng lao ®éng, nguån nh©n lùc chñ yÕu cña ngµnh du lÞch trong thêi gian tíi. Chóng ta cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng ng­êi yªu nghÒ du lÞch ®­îc häc du lÞch, t¹o niªm tin, lßng yªu nghÒ cho nh÷ng ng­êi ®ang häc du lÞch. Thø nhÊt c¸c tr­êng ®¹i häc nãi chung vµ c¸c Khoa Du lÞch nãi riªng cÇn tæ chøc nh÷ng giíi thiÖu vÒ tr­êng, vÒ khoa cho c¸c häc sinh Phæ th«ng trung häc vµ c¸c bËc phô huynh. Nh÷ng buæi giíi thiÖu nh­ thÕ võa ®Ó qu¶ng b¸ vÒ khoa, tr­êng, võa lµ dÞp ®Ó c¸c em häc sinh phæ th«ng ®Æc biÖt lµ nh­ng em chuÈn bÞ thi ®¹i häc cã dÞp t×m hiªñ vÒ khoa, c¸c m«n gi¶ng d¹y, nghÒ nghiÖp ®µo t¹o….Tõ ®ã, c¸c em cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc m×nh thÝch häc g×, hîp víi ngµnh nµo. Thø hai c¸c tr­êng phæ th«ng trung häc còng cÇn cã nh÷ng buæi t­ vÊn t¹i tr­êng m×nh vÒ vÊn ®Ò chän tr­êng häc, ngµnh häc cña häc sinh. B¶n th©n häc sinh phæ th«ng còng cÇn chñ ®éng t×m hiÓu xem m×nh thÝch häc g×, lµm g×, m×nh hîp víi nghÒ nµo. CÇn ph¶i nh×n nhËn nghiªm tóc xem víi kh¶ n¨ng cña m×nh cã thÓ häc ngµnh g× ®Ó võa phï hîp víi n¨ng lùc võa ®óng víi së thÝch. C¸c em cÇn ph¶i dµnh thêi gian ®Ó suy nghÜ vÒ nghÒ nghiÖp t­¬ng lai, t×m hiÓu c¸c tr­êng ®¹i häc, c¸c ngµnh nghÒ. Tõ ®ã quyÕt ®Þnh xem m×nh nªn häc g×. §­îc häc nh÷ng ®iÒu m×nh thÝch, ®­îc häc, lµm nh÷ng g× m×nh muèn sÏ t¹o thªm nhiÒu høng thó häc tËp, lµm viÖc. Thø ba trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o, c¸c Khoa du lÞch còng cÇn tæ chøc thùc hµnh nhiÒu ®Ó sinh viªn cã thªm nhiÒu c¬ héi lµm quen víi c«ng viÖc sau nµy. Qua ®ã sÏ tiÕp thªm cho sinh viªn lßng yªu nghÒ. Ngoµi ra, Khoa du lÞch cÇn phèi hîp tèt víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong ngµnh ®Ó taä ®iÒu kiÖn cho sinh viªn cã c¬ héi thùc tËp vµ t×m kiÕm c«ng viÖc sau khi tèt nghiÖp ra tr­êng. ChÝnh ®iÒu ®ã sÏ t¹o cho sinh viªn thªm niÒm tin vµ nç lùc phÊn ®Êu. KÕt luËn Ngµnh du lÞch n­íc ta vÇn cßn rÊt míi mÎ, nh­ng l¹i lµ mét ngµnh cã triÓn väng ph¸t triÓn to lín, ®ang tiÕn nh÷ng b­íc dµi trong sù nghiÖp kinh tÕ. Ngµnh ®· ®ãng tØ träng ngµy cµng lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Du lÞch ®ang th­c sù rÊt cÇn nh©n lùc, nh÷ng ng­êi ®­îc ®µo t¹o chuyªn nghiÖp, cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cao, vµ t©m huyÕt víi nghÒ. N­íc ta vèn cã tiÒm n¨ng du lÞch rÊt lín. Nh­ng ®Ó cã thÓ tiÕn nhanh vµ m¹ng h¬n n÷a ngµnh kh«ng chØ chó träng ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng, vËt chÊt mµ cßn ph¶i chó ý tíi vÊn ®Ò con ng­êi. Trong qui ho¹ch tæng thÓ du lÞch ViÖt Nam giai ®o¹n 1995 – 2010 chÝnh phñ ®· x¸c ®Þnh ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ yÕu tè träng t©m trong c«ng cuéc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp Du lÞch ViÖt Nam. VÊn ®Ò nh©n lùc lu«n lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m hµng ®Çu. Ngµnh vÉn cßn ®ang thiÕu vµ cÇn l¾m nh÷ng ng­êi ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n, cã chuyªn m«n nghiÖp vô, l¹i cã lßng yªu nghÒ, hÕt lßng v× ngµnh, nghÒ m×nh theo ®uæi. HiÖn nay, c¸c c¬ së ®µo t¹o du lÞch vÉn ®ang cè g¾ng ®µo t¹o ra tr­êng nh÷ng sinh viªn giái nghiÖp vô, t©m huyÕt víi nghÒ. Hµng n¨m, cã hµng ngµn sinh viªn ngµnh du lÞch tèt nghiÖp. Nh­ng cã bao nhiªu trong sè ®ã sÏ lµm ®óng ngµnh häc? §iÒu nµy rÊt khã nãi. Cuéc kh¶o s¸t vÒ t©m lý h­íng nghiÖp cña sinh viªn ngµnh du lÞch ®· phÇn nµo ph¶n ¸nh ®­îc sinh viªn du lÞch ®ang nghÜ g× vÒ ngµnh häc. Nã cho thÊy r»ng sè l­îng lín sinh viªn chän häc du lÞch v× thÊy thÝch. Sè sinh viªn kh«ng t×m hiÓu vÒ ngµnh häc tr­íc khi thi ®¹i häc cßn nhiÒu, nh­ng ®ang cã xu h­íng gi¶m ®i. Häc sinh, sinh viªn ®· ngµy cµng chó träng ®Õn viÖc chän ngµnh häc cho phï hîp víi kh¶ n¨ng cña m×nh mµ m×nh vÉn rÊt yªu thÝch. Tõ ®ã, c¸c c¬ së ®µo t¹o, c¸c tr­êng häc cÇn cã sù giíi thiÖu vÒ c¸c chuyªn ngµnh ®µo t¹o, c¸c buæi t­ vÊn vÒ nghÒ nghiÖp cho häc sinh. Cã nh­ vËy, c¸c ngµnh nãi chung vµ ngµnh cu lÞch nãi riªng míi cã ®­îc nguån nh©n lùc chÊt l­îng cao, ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n l¹i cã niªm tin, yªu ngµnh, nghÒ. Nh­ vËy, ngµnh du lÞch sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn, thu hót ngµy cµng nhiÒu du kh¸ch muèn ®Õn vµ muèn trë l¹i ViÖt Nam. Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 PhÇn I: Yªu cÇu nh©n lùc cña ngµnh Du lÞch; c¸c c¬ së ®µo t¹o du lÞch bËc Cao ®¼ng vµ §¹i häc trªn ®Þa bµn Hµ Néi 2 I. Yªu cÇu nguån nh©n lùc 2 1. Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam 2 2. ý kiÕn nhµ tuyÓn dông 7 II. C¸c tr­êng ®¹i häc cao ®¼ng cã ®µo t¹o Du lÞch trªn ®Þa bµn Hµ Néi 8 1. Tr­êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n 8 2. §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 9 3. §¹i häc Th­¬ng m¹i 9 4. ViÖn §¹i häc më 10 5. §¹i häc V¨n ho¸ 10 6. §¹i häc Ngo¹i ng÷ Hµ Néi 11 7. §¹i häc D©n lËp Ph­¬ng §«ng 11 8. Cao ®¼ng Du lÞch Hµ Néi 11 PhÇn II: T©m lý h­íng nghiÖp cña sinh viªn ngµnh du lÞch 12 I. Lý do chän häc ngµnh du lÞch 14 II. T©m lý h­íng nghiÖp 16 III. Mét vµi nhËn xÐt 19 KÕt luËn 21