Phân định chức năng quản lý của nhà nước về kinh tế và chức năng kinh doanh

Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn, th× viÖc x¶y ra nh÷ng khuyÕt tËt cña nã lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. Do ®ã cÇn ph¶i cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc ®Ó h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt tËt nµy. Nh­ng nhiÒu khi Nhµ n­íc l¹i thùc hiÖn mét c¸ch qu¸ láng lÎo chøc n¨ng qu¶n lý cña m×nh vµ nhiÒu khi nhµ n­íc l¹i can thiÖp qu¸ s©u vµo c«ng viÖc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh sù trïng chÐo nµy lµm cho c¶ ho¹t ®éng qu¶n lý vÒ kinh tÕ cña Nhµ n­íc vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trë nªn kÐm hiÖu qu¶ g©y ¸ch t¾c vµ l·ng phÝ. VÊn ®Ò ®­îc ®Æt ra cÇn ph¶i lµm râ chøc n¨ng qu¶n lý vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh hay kh«ng, giíi h¹n cña c«ng t¸c qu¶n lý vÒ kinh tÕ cña nhµ n­íc nh­ thÕ nµo vµ giíi h¹n chøc n¨ng kinh doanh lµ ë ®©u. Cã hai quan ®iÓm vÒ viÖc ph©n ®Þnh chøc n¨ng qu¶n lý vÒ kinh tÕ cña nhµ n­íc vµ chøc n¨ng kinh doanh. ý kiÕn thø nhÊt: CÇn ph¶i ph©n biÖt triÖt ®Ó hai chøc n¨ng, t¸ch h¼n c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc víi c«ng t¸c kinh doanh. T¹o m«i tr­êng tù do kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp. Nhµ n­íc chØ ®Þnh h­íng, kiÓm tra kiÓm so¸t c«ng viÖc kinh doanh nÕu sai ph¸p luËt. ý kiÕn nµy phï hîp víi xu thÕ thêi ®¹i, hîp víi hoµn c¶nh ViÖt Nam. ý kiÕn thø hai: Cho r»ng kh«ng nªn ph©n biÖt t¸ch b¹ch hai chøc n¨ng nµy, v× nÕu t¸ch ra th× nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa kh«ng kh¸c g× nhµ n­íc t­ b¶n chØ cã mçi nhiÖm vô “cai trÞ”, cßn c¸c doanh nghiÖp kh¸c nµo ®éc lËp nh­ c¸c nhµ t­ b¶n. PhÇn I Nh÷ng lý luËn chung vÒ viÖc cÇn ph¶i ph©n ®Þnh chøc n¨ng qu¶n lý vÒ kinh tÕ cña Nhµ n­íc vµ chøc n¨ng kinh doanh Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t, trao ®æi ý kiÕn víi c¸c nhµ kinh doanh vµ c¸c nhµ ho¹t ®éng qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc th× cã hai xu h­íng quan ®iÓm næ6i lªn. Mét lµ ë tÇm vi m« th× c¸c nhµ doanh nghiÖp cho r»ng nhµ n­íc qu¶n lý vÜ m« vÒ kinh tÕ nhiÒu khi ch­a thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng qu¶n lý, ch­a t¹o ra ®­îc m«i tr­êng thuËn lîi cho c«ng viÖc kinh doanh cña doanh nghiÖp, g©y ¸ch t¾c khã kh¨n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Hai lµ tÇm vÜ m« th× c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh l¹i cho r»ng doanh nghiÖp kinh doanh lµm ¨n thua lç lµ do doanh nghiÖp kh«ng thÝch øng kÞp thêi kh«ng s¸ng t¹o, nhiÒu khi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp v­ît qu¸ tÇm kiÓm so¸t cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc. VËy thùc tr¹ng mèi quan hÖ gi÷a vÜ m« vµ vi m« hiÖn nay nh­ thÕ nµo? Lµm thÕ nµo ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. Trong thùc tÕ sai lÇm tr­íc ®©y mµ chóng ta ®ang kh¾c phôc lµ ë chç kh«ng vËn dông ®óng ®¾n c¸c quy luËt kh¸ch quan nªn t¹o ra c¬ së cña së h÷u c«ng céng trµn lan, kÐm hiÖu qu¶. Chóng ta ®· trén lÉn gi÷a chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ víi chøc n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nhiÒu khi nhµ n­íc «m ®åm lµm c¶ chøc n¨ng kinh doanh trong doanh nghiÖp, nhµ n­íc trë thµnh bµ ®ì ®Çu cho c¸c doanh nghiÖp. Cßn c¸c doanh nghiÖp th× dùa dÉm vµo nhµ n­íc, t×m mäi c¸ch ®Ó che dÊu viÖc lµm ¨n thua lç cña m×nh ®Ó duy tr× doanh nghiÖp mµ mãc kinh phÝ cña nhµ n­íc hay nãi c¸ch kh¸c lµ doanh nghiÖp ch­a thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng kinh doanh cña m×nh. C¸i chÝnh ë ®©y lµ chóng ta ®· kh«ng x¸c lËp râ ph¹m vi cña sù qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ ph¹m vi s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, kh«ng x¸c lËp râ quyÒn tù do kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChÝnh sù qu¶n lý yÕu kÐm cña nhµ n­íc ®· t¹o c¬ héi ph¸t triÓn cho nhiÒu hiÖn t­îng tiªu cùc trong x· héi nh­ bu«n lËu ®Çu c¬ tham nhòng, x©m ph¹m tµi s¶n vµ vèn nhµ n­íc... §iÒu nµy ®· lµm cho nÒn kinh tÕ cña chóng ta kh«ng ph¸t triÓn lªn ®­îc, g©y thiÖt h¹i tíi lîi Ých chung cña nhµ n­íc vµ cña nh©n d©n, lµm rèi lo¹n ho¹t ®éng kinh tÕ vµ x· héi. Sau khi chóng ta chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn th× nhiÒu doanh nghiÖp ®· kh«ng ®øng v÷ng trªn th­¬ng tr­êng do ®ã l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. Nh­ng còng cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®· tá ra ®­îc thÕ m¹nh cña m×nh, biÕt chuyÓn h­íng ®i ®óng ®¾n, s¸ng t¹o cho kinh doanh, tù do kinh doanh trong khu«n khæ nhµ n­íc cho phÐp vµ ®· t¹o cho m×nh mét tiÒm lùc vµ chç ®øng cña m×nh trong x· héi. Nh­ vËy qua xem xÐt thùc tÕ ta thÊy mÊu chèt cña vÊn ®Ò nh×n nhËn doanh nghiÖp nh­ thÕ nµo ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp víi nã ®Ó t¹o cho nã thÕ ph¸t triÓn. Chóng ta ®Òu ph¶i thõa nhËn r»ng doanh nghiÖp lµ n¬i t¹o ra cña c¶i cho x· héi, x· héi cã giµu hay kh«ng lµ nhê doanh nghiÖp cã ph¸t triÓn hay kh«ng. Thõa nhËn ®ã ®ßi hái chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¶ ë tÇm vÜ m« vµ vi m«. PhÇn II Ph©n biÖt chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh Liªn tiÕp c¸c ®¹i héi §¶ng toµn quèc quèc khãa IV, V, VI, VII, VIII ®Òu nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i ph©n biÖt râ chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o chÕ ®é tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ®ång thêi t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ ë c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc. Nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n nhiÒu thµnh phÇn, do ®ã sù ph©n biÖt chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ víi chøc n¨ng kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh nguyªn t¾c. ViÖc ph©n biÖt lµm râ chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ t¹o cho doanh nghiÖp ®­îc tù chñ, tù do trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ cã m«i tr­êng kinh doanh tèt h¬n. VËy tr­íc khi nghiªn cøu viÖc ph©n ®Þnh chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp cÇn lµm râ m«i tr­êng kinh doanh cña doanh nghiÖp. I-/ M«i tr­êng kinh doanh M«i tr­êng kinh doanh lµ sù vËn ®éng tæng hîp t­¬ng t¸c lÉn nhau gi÷a c¸c yÕu tè g©y ¶nh h­ëng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c yÕu tè ®ã ®­îc h×nh thµnh theo bèn nhãm d­íi ®©y: Nhãm 1: C¸c lo¹i thÞ tr­êng; gåm: ThÞ tr­êng hµng hãa, dÞch vô ThÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n ThÞ tr­êng søc lao ®éng ThÞ tr­êng khoa häc - c«ng nghÖ - th«ng tin ThÞ tr­êng tiÒn tÖ (thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng chøng kho¸n, c¸c yÕu tè: gi¸, tØ gi¸ hèi ®o¸i, l·i suÊt tÝn dông, ng©n hµng tµi chÝnh...) C¸c lo¹i thÞ tr­êng nãi trªn t¹o c¸c ®iÒu kiÖn “®Çu vµo”, “®Çu ra” cÇn thiÕt cho kinh doanh. Tuy nhiªn, ë n­íc ta chñ yÕu míi cã thÞ tr­êng hµng hãa mang tÝnh cæ ®iÓn cßn chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè, c¸c thÞ tr­êng kh¸c míi ®­îc h×nh thµnh cßn manh món hoÆc ®ang h×nh thµnh nh­ thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr­êng khoa häc c«ng nghÖ, th«ng tin. Nhãm 2: M«i tr­êng kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi §­îc thÓ hiÖn ë tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, c¸c yÕu tè thuéc chñ tr­¬ng ®­êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, nh÷ng ®Æc ®iÓm truyÒn thèng t©m lý x· héi... Nh÷ng yÕu tè nµy còng ¶nh h­ëng lín tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ch¼ng h¹n n­íc ta cã kinh tÕ ph¸t triÓn sÏ t¹o ra thÞ tr­êng réng lín vÒ hµng hãa, dÞch vô, thÞ tr­êng ®Çu vµo lÉn ®Çu ra cho doanh nghiÖp. C¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi ph¸t triÓn cao còng lµ yÕu tè quan träng më réng thÞ tr­êng cho c¸c doanh nghiÖp. Sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi trËt tù an toµn, an ninh quèc gia còng t¹o thuËn lîi rÊt c¬ b¶n cho kinh doanh. Nhãm 3: M«i tr­êng sinh th¸i Còng lµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng quan träng tíi m«i tr­êng kinh doanh cña doanh nghiÖp. ¤ng cha ta th­êng nãi “Thiªn thêi, ®Þa lîi, nh©n hßa”. Thêi tiÕt thuËn lîi, kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ thuËn lîi nhÊt lµ nh­ng doanh nghiÖp n«ng - c«ng nghiÖp, sÏ cã nguån nguyªn liÖu b¶o ®¶m æn ®Þnh cã chÊt l­îng cao ®¸p øng yªu cÇu chÕ biÕn s¶n phÈm, b¶o ®¶m vÖ sinh, cã søc c¹nh tranh h¬n. Nhãm 4: M«i tr­êng hµnh chÝnh - kinh tÕ, bao gåm c¸c yÕu tè vÒ m« h×nh tæ chøc ho¹t ®éng cña bé m¸y vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ - x· héi cña nhµ n­íc. C¸c yÕu tè trªn lu«n t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, chóng ph¸t sinh vµ vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt kh¸ch quan - c¬ chÕ thÞ tr­êng (bµn tay v« h×nh), cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc (bµn tay h÷u h×nh). Trong ®ã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn b¶n chÊt, môc ®Ých hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nhµ n­íc ta lµ Nhµ n­íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam, Nhµ n­íc cña d©n, do d©n, v× d©n, v× vËy sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc nh»m môc ®Ých ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng thuËn lîi cã hiÖu qu¶. Nhµ n­íc ph¶i nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ vai trß chøc n¨ng cña m×nh ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng t¸c ®éng tèt nhÊt, t¹o ®ßn bÈy, khuyÕn khÝch kinh doanh. Nh­ vËy qua ph©n tÝch vÒ m«i tr­êng kinh doanh cña doanh nghiÖp ta thÊy ngoµi c¸c yÕu tè kh¸ch quan (c¸c quy luËt, c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi) cßn c¸c yÕu tè chñ quan (Nhµ n­íc vµ chÝnh b¶n th©n mçi doanh nghiÖp). Do ®ã cÇn ph¶i ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp. II-/ Môc tiªu cña Nhµ n­íc vµ môc tiªu cña doanh nghiÖp 1-/ Môc tiªu cña Nhµ n­íc Do môc tiªu cña Nhµ n­íc lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n, æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi, t¨ng thu nhËp quèc d©n... nªn Nhµ n­íc thùc hiÖn vai trß kinh tÕ cña m×nh kh«ng chØ b»ng viÖc x©y dùng vµ qu¶n lý khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc mµ quan träng h¬n lµ tæ chøc vµ qu¶n lý toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó qu¶n lý ®­îc nÒn kinh tÕ quèc d©n, Nhµ n­íc víi bé m¸y qu¶n lý cña m×nh ph¶i thùc hiÖn rÊt nhiÒu lo¹i c«ng viÖc kh¸c nhau, nh÷ng c«ng viÖc nµy h×nh thµnh nªn kh¸i niÖm chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc. VËy chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ lµ h×nh thøc chØ biÓu hiÖn ph­¬ng h­íng vµ giai ®o¹n t¸c ®éng cã chñ ®Ých cña nhµ n­íc lªn ®èi t­îng vµ kh¸ch thÓ qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ. Lµ tËp hîp nh÷ng nhiÖm vô kh¸c nhau mµ Nhµ n­íc ph¶i tiÕn hµnh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý kinh tÕ ®Êt n­íc. Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ lµ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«, nghÜa lµ qu¶n lý toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n víi tÝnh c¸ch lµ mét hÖ thèng lín phøc t¹p do nhiÒu phÇn tö nhá h¬n víi cÊp ®é kh¸c nhau hîp thµnh trong mèi quan hÖ t­¬ng t¸c. §ã lµ tæng thÓ c¸c ngµnh kinh tÕ, c¸c vïng, c¸c ®Þa ph­¬ng cïng c¸c c¬ së kinh tÕ cña chóng. Nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n trªn quy m« toµn x· h«i víi viÖc thùc hiÖn hµng lo¹t chøc n¨ng cña nã. 2-/ Môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp: Do môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ thu ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt, æn ®Þnh doanh nghiÖp, t¨ng thÞ phÇn, t¹o uy tÝn cho s¶n phÈm cña m×nh... do ®ã doanh nghiÖp thùc hiÖn chøc n¨ng kinh doanh cña m×nh th«ng qua viÖc tæ chøc, ®iÒu hµnh hÖ thèng trong doanh nghiÖp nh»m ®¹t tíi môc tiªu ®· ®Ò ra. Do doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng nªn doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo nh÷ng quy luËt cña thÞ tr­êng tïy theo nh÷ng giai ®o¹n ®Ó cã nh÷ng t¸c ®éng cã lîi nhÊt cho doanh nghiÖp trong kinh doanh. VËy chøc n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ h×nh thøc biÓu hiÖn ph­¬ng h­íng vµ giai ®o¹n t¸c ®éng cã chñ ®Ých cña doanh nghiÖp lªn ®èi t­îng kinh doanh cña doanh nghiÖp. §ã lµ tËp hîp nh÷ng nhiÖm vô kh¸c nhau mµ doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nãi ®Õn kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ nãi ë tÇm vi m« trong ®ã c¸c mèi quan hÖ cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh­ lµ b¹n hµng, ®Çu ra ®Çu vµo nh÷ng doanh nghiÖp cã liªn quan trùc tiÕp tíi s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. III-/ Ph©n biÖt chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n­íc vµ chøc n¨ng kinh doanh. 1-/ VÒ quan hÖ qu¶n lý Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ qu¶n trÞ kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp lµ mét hÖ thèng gåm hai ph©n hÖ. Mét bªn lµ Nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ qu¶n lý. Nhµ n­íc ®Þnh h­íng cho sù ph¸t triÓn ®Êt n­íc, ®Ò ra nh÷ng môc tiªu dµi h¹n, trung h¹n vµ ng¾n h¹n ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Nhµ n­íc ph¶i ng¨n chÆn nh÷ng chiÒu h­íng xÊu cã thÓ x¶y ra cho viÖc h­íng tíi môc tiªu cña m×nh. Do kinh tÕ thÞ tr­êng cã hai mÆt, bªn c¹nh nh÷ng ­u viÖt cña nã cßn cã nh÷ng khuyÕt tËt kh«ng thÓ tr¸nh khái do ®ã Nhµ n­íc ph¶i can thiÖp nh»m h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt nh÷ng khuyÕt tËt cã thÓ x¶y ra. Do ®ã Nhµ n­íc chÝnh lµ chñ thÓ qu¶n lý, lµ nh÷ng ng­êi cã t¸c ®éng rÊt lín tíi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ doanh nghiÖp nãi riªng. Thùc tÕ cho thÊy trong kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng thÓ cã giíi h¹n chung vÒ sù can thiÖp cña nhµ n­íc theo mäi giai ®o¹n. Tïy theo yªu cÇu cô thÓ mµ nhµ n­íc cã thÓ kiÓm so¸t ngµnh nµy, can thiÖp ®iÒu tiÕt lÜnh vùc kia hoÆc b¶o trî n©ng ®ì ngµnh kia ®Ó ®¶m b¶o môc tiªu kinh tÕ - x· héi nãi chung. Nhµ n­íc ph¶i cã thùc lùc kinh tÕ ®ñ m¹nh th× míi can thiÖp cã hiÖu qu¶. Ph¶i x©y dùng mét c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y ®ñ m¹nh, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng tèt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Nhµ n­íc h­íng c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh theo ®Þnh h­íng mµ nhµ n­íc ®· chän. Nhµ n­íc ®¶m b¶o quyÒn tù do kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­ng trªn c¬ së ph¸p luËt cho phÐp. VËy ta cã thÓ thÊy r»ng dï Ýt hay nhiÒu trong c«ng viÖc kinh doanh nhµ n­íc vÉn cã nh÷ng can thiÖp vµo. Vµ c¸c doanh nghiÖp chÝnh lµ mét trong nh÷ng ®èi t­îng chñ yÕu mµ nhµ n­íc qu¶n lý vÒ mÆt kinh tÕ. Ranh giíi kh«ng thÓ lÉn lén, mét ®¬n vÞ c¬ së kinh tÕ dï to ®Õn ®©u còng kh«ng ph¶i lµ mét cÊp nhµ n­íc vµ ng­îc l¹i mét cÊp Nhµ n­íc dï nhá ®Õn ®©u kh«ng thÓ trë thµnh mét tæ chøc kinh doanh vµ nã cã thÓ qu¶n lý ®¬n vÞ kinh doanh ®ã, ph¶i chÊp hµnh ý kiÕn cña Nhµ n­íc. Mét bªn lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ víi t­ c¸ch lµ ®èi t­îng bÞ qu¶n lý. ë tÇm vÜ m« hiÖn nay c¶ n­íc cã kho¶ng 6000 DNNN, kho¶ng 9000 c«ng ty cæ phÇn vµ tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, 20.000 doanh nghiÖp t­ nh©n, h¬n 2.100.000 doanh nghiÖp hé gia ®×nh. TÊt c¶ ®Òu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ tù do kinh doanh trªn nh÷ng lÜnh vùc kh¸c nhau mµ ph¸p luËt cho phÐp. Hä ph¶i tiÕn hµnh qu¸ tr×nh kinh doanh tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u cuèi, tõ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm vµ thu tiÒn. Gi¸m ®èc (tæng gi¸m ®èc) lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc vµ ®iÒu hµnh bé m¸y kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµ ng­êi v¹ch h­íng ®i cho doanh nghiÖp. Nh­ng dï kinh doanh s¶n phÈm nµo, ph¸t triÓn theo h­íng nµo ®Òu ph¶i ®­îc sù cho phÐp cña nhµ n­íc. Nhµ n­íc víi t­ c¸ch chñ thÓ qu¶n lý ®· cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn c«ng viÖc kinh doanh, cã thÓ ng¨n c¶n, h¹n chÕ nÕu viÖc kinh doanh kh«ng theo ®Þnh h­íng hoÆc lµm tæn h¹i ®Õn m«i tr­êng, cã thÓ khuyÕn khÝch gióp ®ì viÖc kinh doanh ph¸t triÓn nÕu ®em l¹i lîi Ých cho ®Êt n­íc. Doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo mÖnh lÖnh nhµ n­íc ban ra, ph¶i chÞu sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. 2-/ VÒ ®èi t­îng qu¶n lý: §èi t­îng qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ lµ c¸c quan hÖ gi÷a mét c¬ quan cã quyÒn lùc chÝnh trÞ víi nh÷ng tËp thÓ ®¹i diÖn cho quyÒn sö dông nh÷ng tµi s¶n thuéc së h÷u toµn d©n ®­îc giao phã (®Êt ®ai, biÓn rõng, hÇm má, nhµ m¸y...). Nhµ n­íc lµ ng­êi qu¶n lý tµi s¶n mang tÝnh së h÷u toµn d©n vµ ®em giao cho c¸c doanh nghiÖp sö dông. C¬ quan qu¶n lý vÒ kinh tÕ cña nhµ n­íc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tæ chøc trong ph¹m vi toµn bé bé m¸y qu¶n lý vµ víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. ThiÕt lËp hÖ thèng c¸c c¬ quan nhµ n­íc c¸c cÊp vµ hÖ thèng c¸c tæ chøc kinh tÕ, ®iÒu hßa b»ng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ - hµnh chÝnh. Nhµ n­íc ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t ®èi víi tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n trªn c¬ së ®¶m b¶o cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn vµ nghÜa vô ®­îc ph¸p luËt quy ®Þnh. Tr¸nh t×nh tr¹ng tham « tham nhòng bßn rót tµi s¶n cña nhµ n­íc, t­ nh©n hãa c¸c tµi s¶n cña nhµ n­íc. Vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ h­íng dÉn, träng tµi kÝch thÝch phôc vô kiÓm tra uèn n¾n ng¨n chÆn cho phÐp... §èi t­îng qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp lµ c¸c quan hÖ ®­îc thiÕt lËp trong qu¸ tr×nh kÕt hîp lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa d­íi h×nh thøc hiÖn vËt, gi¸ trÞ. Doanh nghiÖp sö dông tµi s¶n, vèn, kü thuËt c«ng nghÖ trong doanh nghiÖp ®Ó kinh doanh n©ng cao uy tÝn, ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cã quyÒn sö dông lîi nhuËn thu ®­îc. §èi víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n th× tµi s¶n trong doanh nghiÖp lµ cña chñ doanh nghiÖp vµ chñ doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm víi toµn bé qu¸ tr×nh kinh doanh. Doanh nghiÖp cã quyÒn tù do lùa chän nh©n c«ng, lùa chän c«ng nghÖ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Cßn c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc th× tµi s¶n trong doanh nghiÖp lµ thuéc quyÒn së h÷u cña nhµ n­íc vµ chñ doanh nghiÖp chØ cã quyÒn sö dông tµi s¶n ®ã. C¸c mèi quan hÖ cña c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu lµ víi b¹n hµng cña m×nh trong c«ng viÖc kinh doanh. Mèi quan hÖ nµy dÉn ra b×nh ®¼ng theo ph­¬ng thøc ®«i bªn cïng cã lîi. H×nh thøc cña c¸c mèi quan hÖ nµy th«ng qua c¸c lo¹i hîp ®ång kinh tÕ, hîp ®ång lao ®éng. Chñ doanh nghiÖp ph¶i lµ ng­êi n¨ng ®éng, s¸ng t¹o biÕt chíp thêi c¬ th× míi ph¸t triÓn ®­îc doanh nghiÖp cña m×nh. §ång thêi ph¶i n¾m ®­îc th«ng tin, chÝnh s¸ch míi mµ nhµ n­íc ban hµnh ®Ó vËn dông h­íng cho doanh nghiÖp mét h­íng ®i ®óng phï hîp víi ph¸p luËt. 3-/ VÒ c«ng cô qu¶n lý C«ng cô qu¶n lý cña nhµ n­íc chñ yÕu lµ b»ng ph¸p luËt. Nhµ n­íc chi phèi tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ rµng buéc vµ t¹o m«i tr­êng cho tÊt c¶ ho¹t ®éng trong trËt tù kû c­¬ng, t¹o c¬ së ph¸p lý cho c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý néi bé vµ quan hÖ víi nhau. H×nh thøc chñ yÕu lµ nhµ n­íc ra c¸c v¨n b¶n qu¶n lý nhµ n­íc. V¨n b¶n kh«ng chØ ph¶n ¸nh th«ng tin qu¶n lý ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ cßn thÓ hiÖn ý chÝ, mÖnh lÖnh cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc ®èi víi c¸c ®èi t­îng qu¶n lý. V¨n b¶n cßn lµ c¬ së c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. KiÓm tra lµ mét kh©u tÊt yÕu ®Ó b¶o ®¶m cho bé m¸y qu¶n lý vÒ kinh tÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Bªn c¹nh ®ã mét c«ng cô kh«ng kÐm phÇn quan träng ®ã lµ sö dông nh­ c¸c chÝnh s¸ch, c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Nh­ ®· biÕt mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i tu©n theo c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan. Sù chi phèi cña c¸c qui luËt ®ã ®Òu th«ng qua lîi Ých kinh tÕ. Nhµ n­íc vËn dông c¸c ph¹m trï kinh tÕ, c¸c ®ßn b¶y c¸c chÝnh s¸ch ®Ó kÝch thÝch. T¸c ®éng th«ng qua lîi Ých kinh tÕ chÝnh lµ t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy con ng­êi tÝch cùc ho¹t ®éng ®­îc xuÊt ph¸t tõ lîi Ých riªng cña doanh nghiÖp vµ ®¶m b¶o lîi Ých chung cña x· héi. C¸c doanh nghiÖp cã c«ng cô qu¶n lý chñ yÕu lµ c¸c hîp ®ång kinh tÕ, c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt - kü thuËt - tµi chÝnh, c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ, quy ph¹m ph¸p luËt, c¸c ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n... Do ph¶i thùc hiÖn tõ c¸c kh©u s¶n xuÊt s¶n phÈm cho ®Õn tiªu thô cho nªn doanh nghiÖp ph¶i lùa chän s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, lùa chän c«ng nghÖ cho phï hîp, lùa chän nguyªn vËt liÖu. TÊt c¶ nh÷ng c¸i trªn muèn cã doanh nghiÖp ph¶i mua tõ c¸c doanh nghiÖp (b¹n hµng) kh¸c, th«ng qua c¸c hîp ®ång kinh tÕ mua b¸n gi÷a ®«i bªn. Doanh nghiÖp ph¶i lªn kÕ ho¹ch cho viÖc s¶n xuÊt, ph¶i s¶n xuÊt bao nhiªu lo¹i s¶n phÈm nµy, bao nhiªu s¶n phÈm kia, chÊt l­îng kü thuËt lµ bao nhiªu ®Ó hîp ví yªu cÇu cña thÞ tr­êng ®Ò ra. S¶n phÈm ®­îc b¸n ra víi gi¸ bao nhiªu, søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm nh­ thÕ nµo, muèn biÕt ®iÒu ®ã th× doanh nghiÖp ph¶i tù t×m hiÓu vÒ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. Doanh nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt qu¸ tr×nh kinh doanh xem lµ lç hay l·i ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng b­íc ®iÒu chØnh cho phï hîp. 4-/ VÒ nguyªn t¾c tæ chøc bé m¸y: HÖ thèng bé m¸y nhµ n­íc nãi chung vµ bé m¸y nhµ n­íc qu¶n lý vÒ kinh tÕ nãi riªng ®Òu ®­îc tæ chøc theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. Theo nguyªn t¾c nµy th× bé m¸y nhµ n­íc qu¶n lý vÒ kinh tÕ lµ c¬ qua ®¹i diÖn cho ý chÝ, nguyÖn väng cña nh©n d©n, n¾m gi÷ tµi s¶n cña nh©n d©n, do dÇn bÇu ra vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nh©n d©n. Cßn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ ®­îc ph©n thµnh nhiÒu cÊp tõ cÊp cao nhÊt lµ chÝnh phñ, c¸c bé ®Õn c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc lµ quan hÖ cÊp trªn víi cÊp d­íi, cÊp trªn ra chØ thÞ mÖnh lÖnh cÊp d­íi thùc hiÖn vµ ®Ò ®¹t ý kiÕn lªn cÊp trªn xem xÐt söa ®æi. Vµ ®­îc thùc hiÖn víi nhiÒu cÊp tõ cao xuèng thÊp chØ ®¹o theo v¨n b¶n, chØ thÞ... mµ trªn ®­a xuèng. Tãm l¹i vÒ mÆt tæ chøc bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ nh»m ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng. Cßn hÖ thèng bé m¸y kinh doanh trong doanh nghiÖp th× th«ng th­êng ®­îc ph©n thµnh mét cÊp. §ã lµ ban gi¸m ®èc doanh nghiÖp mµ ®¹i diÖn lµ gi¸m ®èc chñ doanh nghiÖp víi tËp thÓ ng­êi lµm thuª ®ã lµ c«ng nh©n. Chñ doanh nghiÖp lµ ng­êi n¾m gi÷ tµi s¶n trong doanh nghiÖp cã quyÒn së h÷u lÉn quyÒn sö dông tµi s¶n ®ã vµ chÞu tr¸ch nhiÖm kinh doanh tr­íc ph¸p luËt b»ng tµi s¶n cña m×nh. Cßn quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau lµ quan hÖ b×nh ®¼ng c¸c bªn cïng cã lîi vµ ®­îc tæ chøc theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh tÕ. Chñ doanh nghiÖp ra quyÕt ®Þnh kinh doanh vµ h­íng doanh nghiÖp ph¸t triÓn theo h­íng ®ã. §Ó cã thÓ s¶n xuÊt kinh doanh hä ph¶i thuª c«ng nh©n, mua m¸y mãc thiÕt bÞ, mua nguyªn vËt liÖu ®Ó cho c«ng nh©n s¶n xuÊt. Hä ph¶i tù t×m ra h­íng ®Ó tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh nh»m thu l¹i tiÒn. Sau khi kinh doanh viÖc h¹ch to¸n kinh tÕ lµ cÇn thiÕt bëi v× nã cho biÕt cô thÓ sè lç vµ sè l·i. NÕu l·i th× chia nhau cßn lç th× hä ph¶i tù chÞu. Tãm l¹i viÖc ph©n biÖt gi÷a hai chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thÓ minh häa b»ng mét sè ®Æc tÝnh sau: Chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ Chøc n¨ng kinh doanh - Sö dông quan hÖ mét chiÒu ra nh÷ng v¨n b¶n mang tÝnh b¾t buéc - Sö dông quan hÖ hai chiÒu cam kÕt theo hîp ®ång ®· ®­îc ®Ò ra - L·nh ®¹o, qu¶n lý vÒ mÆt kinh tÕ trªn toµn bé ®Êt n­íc - BÞ l·nh ®¹o, bÞ qu¶n lý, lµ ®èi t­îng bÞ qu¶n lý - Xö lý tin ®Ó qu¶n lý - Xö lý c¸c yÕu tè vËt chÊt ®Ó qu¶n lý kinh doanh - HiÖu n¨ng chung, hiÖu qu¶ trªn toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n - Lç l·i cô thÓ, hiÖu qu¶ chØ mang tÝnh ®em l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp - Bé m¸y lµm viÖc qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n­íc dùa vµo ng©n s¸ch - Bé m¸y lµm viÖc qu¶n lý kinh doanh tù cÊp ph¸t, tù tÝch lòy vµ ph¶i nép thuÕ - T×m tßi c¸c gi¶i ph¸p, ph­¬ng ¸n thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ dÞch vô ph¸t triÓn trªn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n - Tù t×m kh¶ n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó lµm ra cña c¶i hoÆc lµm dÞch vô tháa m·n nhu cÇu x· héi ®Ó thu lîi cho doanh nghiÖp - §iÒu chØnh c¸c quan hÖ l·nh ®¹o, qu¶n lý b»ng luËt hµnh chÝnh th«ng qua c¸c v¨n b¶n. - §iÒu chØnh c¸c quan hÖ trong kinh doanh b»ng luËt d©n sù, luËt lao ®éng th«ng qua c¸c hîp ®ång gi÷a hai bªn Nh­ vËy, qua xem xÐt viÖc ph©n biÖt chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh vÉn chØ lµ t­¬ng ®èi mµ th«i. NhiÒu khi hai chøc n¨ng nµy bÞ chång chÐo lªn nhau kh«ng hç trî cho nhau trong sù ph¸t triÓn. PhÇn III Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ t¹o m«i tr­êng tù do h¬n cho chøc n¨ng kinh doanh I-/ VÒ phÝa nhµ n­íc 1-/ Mèi quan hÖ gi÷a thùc lùc kinh tÕ cña nhµ n­íc víi viÖc x¸c ®Þnh sù can thiÖp cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ Kh«ng Ýt c¸c nhµ lý luËt kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc cho r»ng: HiÖu lùc qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc ®­îc ®¸nh gi¸ bëi møc ®é hoµn thiÖn cña c«ng thøc: Nhµ n­íc m¹nh + Ph¸p luËt hoµn chØnh + Thùc lùc kinh tÕ ®ñ møc. Quan niÖm trªn lµ hßan toµn cã c¬ së. Trong kinh doanh thÞ tr­êng, nhµ n­íc m¹nh ®­îc thÓ hiÖn ë c¬ cÊu tæ chøc vµ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña nã, nh­ng søc m¹nh kinh tÕ cña nhµ n­íc cßn ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« trong ®ã thùc lùc kinh tÕ cña nhµ n­íc gi÷ vai trß quan träng. LuËt ph¸p cµng hoµn thiÖn th× c¬ së ®Ó nhµ n­íc duy tr× m«i tr­êng kinh doanh æn ®Þnh vµ lµnh m¹nh cµng v÷ng ch¾c. Tuy vËy chØ riªng c«ng cô luËt ph¸p ch­a ®ñ mµ ph¶i kÕt hîp nhiÒu c«ng cô kh¸c vµ biÖn ph¸p kh¸c ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ theo môc tiªu ®· ®Þnh, cïng víi nã lµ thùc lùc kinh tÕ cña nhµ n­íc. C¸ch hiÓu vÒ thùc lùc (søc m¹nh) kinh tÕ cña nhµ n­íc hiÖn nay cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau, ®Æc biÖt trong c¬ chÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta. Cã hai khuynh h­íng tr¸i ng­îc nhau. Mét lµ, t¨ng c­êng vµ hai lµ gi¶m vai trß cña kinh tÕ quèc doanh. Quan ®iÓm thø nhÊt lËp luËn r»ng CNXH dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u mµ nhµ n­íc lµ ng­êi ®¹i diÖn. V× vËy khu vùc kinh tÕ quèc doanh ph¶i chiÕm tû träng lín, cã nh­ vËy ®Þnh h­íng XHCN míi ®­îc b¶o ®¶m. Ng­îc l¹i quan ®iÓm thø hai cho r»ng nhµ n­íc lµm kinh tÕ th­êng kÐm hiÖu qu¶ h¬n n÷a nã lµ m«i tr­êng cho sù tham nhòng. V× vËy ph¶i gi¶m m¹nh tû träng kinh tÕ nhµ n­íc. C¶ hai quan ®iÓm trªn ®Òu cã ®iÓm ®óng vµ mÆt h¹n chÕ, c¬ së lý gi¶i nã lµ ë chç n¾m v÷ng mèi quan hÖ gi÷a thùc lùc kinh tÕ cña nhµ n­íc víi viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n giíi h¹n thÝch hîp sù can thiÖp cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ. ViÖc lµm râ quan hÖ nµy kh«ng chØ gióp nhµ n­íc ®iÒu tiÕt cã hiÖu qu¶ sù vËn hµnh nÒn kinh tÕ theo yªu cÇu ph¸t triÓn mµ cßn lµ c¬ së quan träng ®Ó h¹n chÕ khuyÕt tËt cña thÞ tr­êng. Song ®iÒu quan träng hiÖn nay ë n­íc ta h×nh thµnh néi dung mèi quan hÖ nµy chÝnh lµ sù ®Þnh h­íng ®Ó ®æi míi c¬ cÊu tæ chøc vµ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ n­íc. Thùc lùc kinh tÕ nhµ n­íc cã thÓ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nh­ c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ, xuÊt nhËp khÈu, thuÕ, tû gi¸... Trong c¸c môc tiªu mµ nhµ n­íc cÇn tËp trung ngoµi mét sè lÜnh vùc cÇn ph¶i hç trî ®Ó t¹o tiÒn ®Ó cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn th× yªu cÇu cña viÖc h¹n chÕ khuyÕt tËt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng còng cÇn ph¶i quan t©m mét c¸ch thÝch ®¸ng. ChØ cã b»ng thùc lùc kinh tÕ ®ñ m¹nh nhµ n­íc míi cã thÓ can thiÖp vµo xö lý c¸c vÊn ®Ò l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp, ph¸t triÓn gi¸o dôc y tÕ... còng nh­ can thiÖp vµo qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Nhµ n­íc ph¶i ®ñ m¹nh th× míi t¹o ®­îc m«i tr­êng kinh doanh tèt cho c¸c doanh nghiÖp vµ nhµ n­íc míi sö dông ®óng chøc n¨ng qu¶n lý cña m×nh 2-/ Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n: ThÓ chÕ hãa ®­êng lèi, chÝnh s¸ch chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng thµnh ph¸p luËt nhµ n­íc. X©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tiÕn hµnh quy ho¹ch tæng thÓ c¸c ngµnh kinh tÕ - kü thuËt vµ c¸c vïng, ®Þnh ra c¸c ch­¬ng tr×nh môc tiªu x©y dùng kÕ ho¹ch kinh tÕ x· héi. §Æt ra hÖ thèng thu ®èi víi tÊt c¶ c¸c tæ chøc, c¸c doanh nghiÖp mét c¸ch hîp lý. TËn thu c¸c lo¹i thuÕ nh»m t¨ng thu nhËp ng©n s¸ch, x©y dùng h¹ tÇng c¬ së vËt chÊt kü thuËt t¹o m«i tr­êng kinh doanh tèt cho c¸c doanh nghiÖp. §Þnh ra c¬ chÕ qu¶n lý chung vµ c¬ chÕ qu¶n lý míi, ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi trong toµn x· héi theo c¬ chÕ Êy vµ thùc hiÖn c¸c c¬ chÕ ®iÒu chØnh lªn c¸c quan hÖ kinh tÕ x· héi trªn c¬ së ph¸p luËt, ®¶m b¶o cho sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®i ®óng quü ®¹o ®· v¹ch ra. Tr¸nh sù trïng, chÐo trong c«ng t¸c qu¶n lý g©y ¸ch t¾c trong kinh doanh. TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tæ chøc trong ph¹m vi toµn bé bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vµ ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ thiÕt lËp hÖ thèng c¸c c¬ quan Nhµ n­íc c¸c cÊp vµ hÖ thèng c¸c tæ chøc kinh tÕ; ®iÒu hßa b»ng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, hµnh chÝnh, gi¸o dôc... KÕt hîp c¸c mèi quan hÖ qu¶n lý kinh tÕ x· héi sao cho bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. Quy ®Þnh c¸c h×nh thøc kinh doanh, ®­a ra c¸c h×nh thøc chÕ ®Þnh vÒ tæ chøc kinh doanh, c¸c tiªu chuÈn mét ph¸p nh©n, c¸c chÕ ®Þnh vÒ hîp ®ång, x©y dùng hÖ thèng tiªu chuÈn hµng hãa chuÈn mùc. Cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kinh doanh lµm cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ an t©m bá vèn, biÕt râ nh÷ng ngµnh nghÒ lµm ®­îc vµ nh÷ng ngµnh nghÒ kh«ng ®­îc lµm, gi¶i quyÕt thñ tôc kinh doanh gän nhÑ thuËn tiÖn... Gi÷ v÷ng kû c­¬ng vµ kû luËt nhµ n­íc, thiÕt lËp trËt tù míi trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi ®Êt n­íc, kh«ng ngõng t¨ng c­êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa sö dông hÖ thèng thanh tra kiÓm tra kiÓm so¸t, hÖ thèng c¸c c¬ quan xö lý nh»m ®¶m b¶o viÖc thi hµnh ph¸p luËt, t¨ng c­êng trËt tù qu¶n lý, thùc hiÖn kû c­¬ng kû luËt kinh doanh. TiÕn hµnh ho¹t ®éng kiÓm tra kiÓm so¸t trªn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n lµm trong s¹ch bé m¸y Nhµ n­íc, lµnh m¹nh hãa c¸c mèi quan hÖ x· héi. II-/ VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp: Thùc hiÖn nghiªm tóc quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp trong c«ng viÖc kinh doanh. ChØ kinh doanh nh÷ng ngµnh nghÒ nhµ n­íc cho phÐp kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®· ®¨ng ký. Giao nép ®Çy ®ñ thuÕ kinh doanh cho Nhµ n­íc. Thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc h¹ch to¸n kinh doanh, ®­a ra nh÷ng con sè thùc tÕ vÒ lç l·i trong kinh doanh ®Ó cã ph­¬ng h­íng tæ chøc kinh doanh trong giai ®o¹n tíi. X©y dùng bé m¸y kinh doanh hîp lý gän nhÑ, c¸c mèi quan hÖ gi÷a chñ doanh nghiÖp víi ng­êi lao ®éng lµm thuª ph¶i ngµy cµng kh¨ng khÝt h¬n cã nh­ thÕ ng­êi lao ®éng míi g¾n bã tËn tôy cho doanh nghiÖp. Trong quan hÖ kinh doanh th× doanh nghiÖp cã mèi quan hÖ víi nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c trªn c¬ së lµ b¹n hµng do ®ã cÇn duy tr× tèt c¸c mèi quan hÖ ®ã, thùc hiÖn ®«i bªn cïng cã lîi, b×nh ®¼ng nh­ nhau. CÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng vÒ nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng tõ ®ã ®Ò ra h­íng kinh doanh cô thÓ. Sö dông cã hiÖu qu¶ vèn mµ m×nh ®· bá ra kinh doanh, tr¸nh t×nh tr¹ng l·ng phÝ. KÕt luËn Trong c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n­íc ta, muèn ph¸t triÓn kinh tÕ, muèn d©n giµu n­íc m¹nh th× sù qu¶n lý vÒ kinh tÕ cña nhµ n­íc ph¶i hÕt søc chÆt chÏ, râ rµng. Nhµ n­íc ph¶i qu¶n lý ®i s©u ®i s¸t vµo mäi lÜnh vùc ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc kinh tÕ nh­ng ph¶i trªn c¬ së b¶o ®¶m cho viÖc t¹o ra m«i tr­êng tèt cho c«ng viÖc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp t¹o ra cña c¶i vËt chÊt, cung cÊp dÞch vô cho x· héi nªn cÇn ph¶i ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp, ®¶m b¶o sù tù do kinh doanh cña hä trong khu«n khæ luËt ®Þnh. Muèn lµm ®­îc nh­ vËy, chóng ta ph¶i hiÓu râ chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh. CÇn ph¶i ph©n biÖt hai chøc n¨ng nµy ®Ó x¸c ®Þnh ®©u lµ giíi h¹n cña viÖc kinh doanh, ®©u lµ giíi h¹n cña viÖc qu¶n lý cña nhµ n­íc. Cã thÕ míi ®em l¹i hiÖu qu¶ trong viÖc qu¶n lý cña nhµ n­íc, tr¸nh ®­îc sù chång chÐo, can thiÖp qu¸ s©u cña nhµ n­íc g©y nªn ¸ch t¾c trong kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Tµi liÖu tham kh¶o I/ T¹p chÝ: - T¹p chÝ: Nghiªn cøu - Trao ®æi Kinh tÕ ph¸t triÓn Th«ng tin lý luËn Qu¶n lý Nhµ n­íc Céng s¶n Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt II/ S¸ch: - Gi¸o tr×nh:Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ Qu¶n trÞ kinh doanh Qu¶n lý kinh tÕ III/ B¸o: B¸o: Thêi b¸o kinh tÕ Doanh nghiÖp §Çu t­