Phân tích chi phí lợi ích của việc thực hiện tiêu chuẩn ISO 14001 trong một số doanh nghiệp
Chương 1 - MỞ ĐẦU 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ Bảo vệ mơi trường và sức khoẻ con người ngày càng được quan tâm thì tất cả các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ càng phải chú ý đến các tác động mơi trường, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất các ảnh hưởng cĩ thể xảy ra. Để đạt được điều này các tổ chức cần phải tìm kiếm các giải pháp khả thi để kiểm sốt ơ nhiễm trong nhà máy, xí nghiệp sản xuất cơng nghiệp. Vấn đề này đang trở thành mối quan tâm chung và hàng đầu của các cơ quan quản lý nhà nước về mơi trường và cũng là của tất cả các doanh nghiệp. Hồ nhập với tiến trình Bảo vệ mơi trường trên thế giới, Việt Nam đã đạt được thành quả trong cơng tác kiểm sốt và ngăn ngừa ơ nhiễm từ sự cố gắng của cả hai phía: cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp. Trong thực tế vẫn cịn tồn tại nhiều bất cập do cơ chế kiểm sốt ơ nhiễm khơng hiệu quả, những quy định luật pháp chưa được phổ biến, cơ sở hạ tầng chưa đảm bảo cho việc thực hiện kiểm sốt mơi trường, những tác động bất lợi tiềm ẩn do khơng tuân thủ những quy định về ngăn ngừa ơ nhiễm và bảo vệ mơi trường chưa được nhận diện, Trên cơ sở này, hình thành ý tưởng cho khố luận tốt nghiệp: “Phân tích chi phí lợi ích của việc thực hiện tiêu chuẩn ISO 14001 trong một số doanh nghiệp”. Khĩa luận này sẽ đi vào nghiên cứu các vấn đề mơi trường chủ yếu phát sinh trong hoạt động, sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp và lợi ích của hoạt động kiểm sốt ơ nhiễm đang được áp dụng tại các doanh nghiệp. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU - Điều tra tình hình áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001 tại các doanh nghiệp. - Phân tích chi phí và lợi ích thực của việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001. - Đề xuất giải pháp cụ thể giúp doanh nghiệp nâng cao được lợi ích của chương trình kiểm sốt ơ nhiễm theo ISO 14001. 1.3 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ã Giới thiệu về Hệ thống quản lý mơi trường. ã Tổng quan về ơ nhiễm cơng nghiệp ở Việt Nam. ã Điều tra tình hình thực hiện Hệ thống quản lý mơi trường tại các doanh nghiệp. ã Phân tích chi phí và lợi ích kiểm sốt ơ nhiễm theo ISO 14001. ã Giải pháp đề xuất. 1.4 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu là: - Các doanh nghiệp đang áp dụng ISO 14001 tại Việt Nam. - Các doanh nghiệp điều tra được chọn lựa theo cách ngẫu nhiên theo từng ngành sản phẩm. Mục lục Chương 1 - MỞ ĐẦU 1 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ 1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1 1.3 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1 1.4 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 1 1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2 1.5.1 Điều tra khảo sát 2 1.5.2 Phương pháp xử lý số liệu 2 1.5.3 Phương pháp phân tích chi phí và lợi ích 2 1.5.4 Phương pháp đánh giá – dự báo 2 1.6 CƠ SỞ LÝ THUYẾT CỦA ĐỀ TÀI 2 1.6.1 Yù nghĩa của việc phân tích chi phí - lợi ích 2 1.6.2 Đặc điểm trong phân tích 3 1.6.3 Lợi ích thu được từ hoạt động bảo vệ môi trường theo ISO 14001 3 1.6.3.1 Cơ sở tính toán 3 1.6.3.2 Các lợi ích thu được 3 1.6.3.3 Tính chất lợi ích 4 1.6.4 Chi phí cho các hoạt động bảo vệ môi trường theo ISO14001 4 1.6.4.1 Cơ sở tính toán 4 1.6.4.2 Các thành phần của chi phí 4 1.6.4.3 Tính chất chi phí 4 1.7 GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI 4 Chương 2 - TỔNG QUAN VỀ Ô NHIỄM CÔNG NGHIỆP 5 2.1 CÔNG NGIỆP HOÁ VÀ MÔI TRƯỜNG 5 2.2 Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ DO SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP 6 2.3 Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG DO NƯỚC THẢI CÔNG NGHIỆP 6 2.4 CHẤT THẢI RẮN CÔNG NGHIỆP – CHẤT THẢI RẮN NGUY HẠI. 7 2.5 XỬ LÝ CÁC CƠ SỞ SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP GÂP Ô NHIỄM MÔITRƯỜNG 8 2.6 BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ MỤC TIÊU CỦA DOANH NGHIỆP 8 Chương 3 - GIỚI THIỆU VỀ BỘ TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ ISO 14000 9 3.1. SƠ LƯỢC VỀ BỘ TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ ISO 14000 9 3.2. HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG – ISO 14001 10 3.3. MÔ HÌNH ISO 14001 10 3.4. LỢI ÍCH VÀ NHỮNG BẤT CẬP CỦA VIỆC ÁP DỤNG ISO 14001 11 Chương 4 - TÌNH HÌNH ÁP DỤNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG TẠI VIỆT NAM 12 4.1 CÁC TỔ CHỨC ĐƯỢC CHỨNG NHẬN ĐẠT TIÊU CHUẨN ISO 14001 12 4.2 TÌNH HÌNH KIỂM SOÁT Ô NHIỄM Ở CÁC DOANH NGHIỆP ĐẠT ISO 14001 13 4.2.1 Mức độ ô nhiễm và việc xử lý chất thải 13 4.2.3.1 Khí thải 13 4.2.3.2 Nước thải 14 4.2.3.3 Chất thải rắn 18 4.2.3.4 Chất thải nguy hại 20 4.2.2 Các sự cố môi trường 21 4.2.3 Mức độ tuân thủ các quy định luật pháp 21 4.2.4 Các khiếu nại _ than phiền từ các biên liên quan 21 Chương 5 - PHÂN TÍCH LỢI ÍCH - CHI PHÍ TỪ VIỆC ÁP DỤNG ISO 14001 TRONGDOANH NGHIỆP ĐIỂN HÌNH 22 5.1 LỢI ÍCH 22 5.1.1 Lợi ích của quá trình kiểm soát ô nhiễm 22 5.1.2 Lợi ích tổng quát từ việc áp dụng ISO 14001 26 5.2 CHI PHÍ 26 5.2.1 Chi phí xử lý chất thải 26 5.2.2 Chi phí thực hiện các biện pháp kiểm soát ô nhiễm khác 30 5.3 SO SÁNH LỢI ÍCH - CHI PHÍ TỪ VIỆC ÁP DỤNG ISO 14001 TRONG MỘT SỐ DOANH NGHIỆP ĐIỂN HÌNH VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT 30 Chương 6 - KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ 34 6.1. KẾT LUẬN 34 6.2. KIẾN NGHỊ 35 TÀI LIỆU THAM KHẢO 36 PHỤ LỤC 37
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Phân tích chi phí lợi ích của việc thực hiện tiêu chuẩn ISO 14001 trong một số doanh nghiệp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Chöông 1 - MÔÛ ÑAÀU
ÑAËT VAÁN ÑEÀ
Baûo veä moâi tröôøng vaø söùc khoeû con ngöôøi ngaøy caøng ñöôïc quan taâm thì taát caû caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï … caøng phaûi chuù yù ñeán caùc taùc ñoäng moâi tröôøng, nhaèm haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát caùc aûnh höôûng coù theå xaûy ra. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy caùc toå chöùc caàn phaûi tìm kieám caùc giaûi phaùp khaû thi ñeå kieåm soaùt oâ nhieãm trong nhaø maùy, xí nghieäp saûn xuaát coâng nghieäp. Vaán ñeà naøy ñang trôû thaønh moái quan taâm chung vaø haøng ñaàu cuûa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà moâi tröôøng vaø cuõng laø cuûa taát caû caùc doanh nghieäp.
Hoaø nhaäp vôùi tieán trình Baûo veä moâi tröôøng treân theá giôùi, Vieät Nam ñaõ ñaït ñöôïc thaønh quaû trong coâng taùc kieåm soaùt vaø ngaên ngöøa oâ nhieãm töø söï coá gaéng cuûa caû hai phía: cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp. Trong thöïc teá vaãn coøn toàn taïi nhieàu baát caäp do cô cheá kieåm soaùt oâ nhieãm khoâng hieäu quaû, nhöõng quy ñònh luaät phaùp chöa ñöôïc phoå bieán, cô sôû haï taàng chöa ñaûm baûo cho vieäc thöïc hieän kieåm soaùt moâi tröôøng, nhöõng taùc ñoäng baát lôïi tieàm aån do khoâng tuaân thuû nhöõng quy ñònh veà ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø baûo veä moâi tröôøng chöa ñöôïc nhaän dieän,…
Treân cô sôû naøy, hình thaønh yù töôûng cho khoaù luaän toát nghieäp: “Phaân tích chi phí lôïi ích cuûa vieäc thöïc hieän tieâu chuaån ISO 14001 trong moät soá doanh nghieäp”.
Khoùa luaän naøy seõ ñi vaøo nghieân cöùu caùc vaán ñeà moâi tröôøng chuû yeáu phaùt sinh trong hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa doanh nghieäp vaø lôïi ích cuûa hoaït ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm ñang ñöôïc aùp duïng taïi caùc doanh nghieäp.
MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU
Ñieàu tra tình hình aùp duïng tieâu chuaån ISO 14001 taïi caùc doanh nghieäp.
Phaân tích chi phí vaø lôïi ích thöïc cuûa vieäc aùp duïng tieâu chuaån ISO 14001.
Ñeà xuaát giaûi phaùp cuï theå giuùp doanh nghieäp naâng cao ñöôïc lôïi ích cuûa chöông trình kieåm soaùt oâ nhieãm theo ISO 14001.
NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU
Giôùi thieäu veà Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng.
Toång quan veà oâ nhieãm coâng nghieäp ôû Vieät Nam.
Ñieàu tra tình hình thöïc hieän Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng taïi caùc doanh nghieäp.
Phaân tích chi phí vaø lôïi ích kieåm soaùt oâ nhieãm theo ISO 14001.
Giaûi phaùp ñeà xuaát.
ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU
Ñoái töôïng nghieân cöùu laø:
Caùc doanh nghieäp ñang aùp duïng ISO 14001 taïi Vieät Nam.
Caùc doanh nghieäp ñieàu tra ñöôïc choïn löïa theo caùch ngaãu nhieân theo töøng ngaønh saûn phaåm.
Caùc toå chöùc ñöôïc ñieàu tra laø caùc ngaønh saûn phaåm töông öùng vôùi caùc kí hieäu soá cho töøng doanh nghieäp nhö sau:
Baûng 1.1. Caùc doanh nghieäp ñöôïc ñieàu tra
Doanh nghieäp
Kí hieäu soá töông öùng
Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp
Cheá taïo bôm, quaït vaø caùc dòch vuï kyõ thuaät
1
Chuyeân saûn xuaát bôm, quaït tieâu thuï thò tröôøng trong nöôùc vaø xuaát khaåu.
Cty kinh doanh caùc dòch vuï hoùa chaát
2
Pha cheá vaø cung caáp hoaù chaát.
May quaàn aùo thun xuaát khaåu
3
May gia coâng aùo thun xuaát khaåu.
Saûn xuaát, cheá taïo oâ toâ
4
Cheá taïo vaø laép raùp oâ toâ, saûn phaåm tieâu thuï trong nöôùc vaø thò tröôøng xuaát khaåu.
Gia coâng saûn phaåm nhöïa cao caáp
5
Gia coâng saûn phaåm nhöïa cao caáp cho coâng nghieäp saûn xuaát xe maùy, ñieän töû.
Saûn xuaát vaø laép raùp xe gaén maùy 2 baùnh
6
Cheá taïo vaø laép raùp xe gaén maùy 2 baùnh, saûn phaåm tieâu thuï trong nöôùc vaø thò tröôøng xuaát khaåu.
Cheá taïo phuï tuøng cho ñoäng cô xe hôi
7
Cung öùng phuï tuøng cho caùc coâng ty xe hôi lôùn.
Kinh doanh caùc dòch vuï KCN
8
Chuyeân xaây döng cô sôû haï taàng KCN, cho thueâ nhaø ñaát xaây döïng, cho thueâ vaø vaø caùc dòch vuï tieän ích khaùc coù lieân quan ñeán phaùt trieån coâng nghieäp.
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
Ñieàu tra khaûo saùt
Quan saùt tröïc tieáp taïi moät vaøi cô sô.û
Phoûng vaán chuyeân gia.
Söu taàm vaø keá thöøa coù choïn loïc caùc taøi lieäu coù saún cuûa cô quan quaûn lyù, cuûa caùc coâng ty vaø caùc chuyeân ngaønh coù lieân quan.
Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu
Duøng phaàn meàm Excel ñeå xöû lyù caùc soá lieäu thu thaäp ñöôïc.
Phöông phaùp phaân tích chi phí vaø lôïi ích
Laø moät phöông phaùp phaân tích, so saùnh nhöõng lôïi ích thu ñöôïc vôùi nhöõng chi phí cho vieäc thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm theo ISO 14001.
Phöông phaùp ñaùnh giaù – döï baùo
Phöông phaùp ñaùnh giaù chuû yeáu döïa vaøo caùc soá lieäu thu thaäp ñöôïc vaø caùc tieâu chuaån cuûa kieåm soaùt oâ nhieãm ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng.
Phöông phaùp döï ñoaùn döïa vaøo vieäc phaân tích soá lieäu laøm cô sôû döï ñoaùn khaû naêng aùp duïng trong töông lai vaø ñöa ra caùc giaûi phaùp ñeà xuaát.
Cô sôû lyù thuyeát cuûa ñeà taøi
YÙ nghóa cuûa vieäc phaân tích chi phí - lôïi ích
Phaân tích chi phí - lôïi ích cuûa vieäc aùp duïng ISO 14001 laø quaù trình ñaùnh giaù hieäu quaû baûo veä moâi tröôøng theo ISO 14001. Keát quaû cuûa phaân tích laø cô sôû cho vieäc hoaïch ñònh caùc bieän phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm.
Phaân tích chi phí – lôïi ích coù yù nghóa ñònh ra giaù trò thöïc teá töø caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm, laøm cô sôû ñieàu tieát caùc keá hoaïch kinh doanh cuûa doanh nghieäp.
Laø cô sôû so saùnh caùc lôïi ích thu ñöôïc vôùi caùc chi phí cho caùc hoaït ñoäng BVMT theo ISO 14001.
Ñaëc ñieåm trong phaân tích
Baûng 1.2 Ñaëc ñieåm trong phaân tích
Ñeà muïc
Dieån giaûi
Quan ñieåm phaân tích
Laø lôïi ích vaø chi phí cuûa caùc doanh nghieäp ñang aùp duïng ISO 14001.
Khoâng gian phaân tích
Trong phaïm vi caû nöôùc treân quy moâ ña ngaønh coâng nghieäp.
Tính chaát cuûa lôïi ích
Döïa treân lôïi ích thöïc cuûa hoaït ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm theo ISO 14001
Tính chaát cuûa chi phí
Döïa treân caùc chi phí thöïc cuûa hoaït ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm theo ISO 14001.
Ñôn vò ño löôøng
Giaù trò taøi chính.
Baûn chaát lôïi ích
Hieäu quaû söû duïng taøi nguyeân vaø taøi saûn ñaàu tö cho moâi tröôøng
Hieäu quaû cô baûn
Phaùt trieån kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng cuûa töøng doanh nghieäp
Lôïi ích thu ñöôïc töø hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng theo ISO 14001
Cô sôû tính toaùn
Lôïi ích ñöôïc tính toaùn ñôn giaûn theo giaù taøi chính töø caùc khoaûn lôïi thu ñöôïc.
Lôïi ích toång quaùt ñöôïc öôùc löôïng hoaëc quy ñoåi theo giaù trò cuûa caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán caùc khoaûn lôïi cuûa ISO 14001.
Toång lôïi ích chæ tính toaùn treân caùc khoaûn lôïi thu ñöôïc töø caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm theo ISO 14001 cuûa doanh nghieäp.
Caùc lôïi ích thu ñöôïc
Phaân tích lôïi ích thu ñöôïc cuûa caùc quaù trình kieåm soaùt oâ nhieãm bao goàm:
Thu töø baùn pheá lieäu.
Giaûm phaït vi phaïm haønh chaùnh veà baûo veä moâi tröôøng .
Giaûm caùc chi phí coù lieân quan ñeán ngöôøi lao ñoäng.
Giaûm caùc chi phí söû duïng nguyeân vaät lieäu.
Giaûm caùc chi phí söû duïng naêng löôïng ñieän nöôùc.
Giaûm hao huït thaát thoaùt trong baûo quaûn vaän chuyeån.
Phaân tích caùc lôïi ích toång quaùt cuûa vieäc aùp duïng ISO 14001 laø:
Hoå trôï cho caùc hoaït ñoäng kinh doanh, gôõ boû caùc raøo caûn thöông maïi ñeå taêng doanh soá baùn ra.
Caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng.
Taïo caùi nhìn toát cho doanh nghieäp.
Caùc khoaûn thu khaùc töø chöông trình naøy.
Tính chaát lôïi ích
Lôïi ích coù theå ño löôøng ñöôïc vaø thu ñöôïc töø caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm theo caùc khoaûn thu taøi chính coù löu laïi trong caùc hoaït ñoäng BVMT cuûa doanh nghieäp.
Lôïi ích toång quaùt töø vieäc aùp duïng ISO 14001 raát khoù coù theå ño löôøng ñöôïc.
Tuy nhieân, ñeå xaùc ñònh ñöôïc caùc khoaûn lôïi naøy phaûi tieán haønh phaân tích taøi chính vaø caùc vaán ñeà lieân quan trong suoát quaù trình phaùt trieån cuûa doanh nghieäp.
Chi phí cho caùc hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng theo ISO14001
Cô sôû tính toaùn
Chi phí ñöôïc tính toaùn treân caùc khoaûn chi theo giaù trò taøi chính phaùt sinh bình quaân trong naêm cuûa doanh nghieäp cho caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm.
Caùc thaønh phaàn cuûa chi phí
Chi phí ñaàu tö cho vieäc xaây döïng caùc coâng trình xöû lyù chaát thaûi.
Chi phí vaän haønh caùc coâng trình xöû lyù chaát thaûi.
Chi phí quan traéc vaø baûo veä moâi tröôøng.
Chi phí thöïc thi tieâu chuaån ISO 14001.
Caùc chi phí khaùc coù lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng BVMT cuûa doanh nghieäp.
Tính chaát chi phí
Chi phí laø caùc khoaûn chi taøi chính xaùc ñònh ñöôïc qua caùc hoaït ñoäng BVMT cuûa doanh nghieäp.
GIÔÙI HAÏN CUÛA ÑEÀ TAØI
Noäi dung neâu trong khoùa luaän toát nghieäp ñöôïc keát hôïp töø keát quaû ñieàu tra, khaûo saùt, thu thaäp vaø phaân tích döõ lieäu veà vieäc xaây döïng vaø aùp duïng ISO 14001. Tuy nhieân, noäi dung phaân tích trong ñeà taøi nghieân cöùu bò haïn cheá do:
Soá lieäu thoáng keâ veà moâi tröôøng.
Do thôøi gian vaø ñieàu kieän khoâng cho pheùp.
Neân keát quaû ñeà taøi chæ tieán haønh moät vaøi doanh nghieäp ñöôïc chöùng nhaän ñaït ISO 14001 vaø neâu leân caùc vaán ñeà moâi tröôøng vôùi caùc bieän phaùp ngaên ngöøa - kieåm soaùt oâ nhieãm. Lôïi ích – chi phí trong phaân tích seõ khoâng tính ñeán yeáu toá thôøi gian, caùc chi phí cô hoäi vaø caùc yeáu toá lieân quan khaùc.
Chöông 2 - TOÅNG QUAN VEÀ OÂ NHIEÃM COÂNG NGHIEÄP
COÂNG NGIEÄP HOAÙ VAØ MOÂI TRÖÔØNG
Töø naêm 1990 ñeán nay, cuøng vôùi söï ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc vaø quaûn lyù trong saûn xuaát kinh doanh, coâng nghieäp ñaõ thöïc söï trôû thaønh ñoäng löïc thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån. Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp naêm 2003 cuûa caû nöôùc ñaït 302.990 tyû ñoàng taêng 16% so vôùi naêm 2002. Nhoùm ngaønh coâng nghieäp cô baûn coù toác ñoä taêng tröôûng nhanh nhaát bao goàm: Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm, ngaønh deät may, ngaønh ñieän töû vaø coâng ngheä thoâng tin, ngaønh cô khí vaø ngaønh hoaù chaát. Tieáp sau ñoù laø ngaønh khai thaùc khoaùng saûn, ñieän, nöôùc.v.v…
Ñònh höôùng ñeán naêm 2010, Boä coâng nghieäp seõ taäp trung phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp coù khaû naêng phaùt huy lôïi theá caïnh tranh, chieám lónh thò tröôøng trong nöôùc vaø ñaåy maïnh xuaát khaåu nhö: Cheá bieán noâng - laâm - thuyû saûn, may maëc, giaày da, ñieän töû, tin hoïc, saûn phaåm cô khí vaø tieâu duøng. Moät soá ngaønh coâng nghieäp naëng cuõng seõ ñöôïc xaây döïng moät caùch coù choïn loïc bao goàm: Daàu khí, luyeän kim, ñieän, cô khí cheá taïo, hoaù chaát cô baûn, phaân boùn, vaät lieäu xaây döïng.
Baûng 2.1 Möùc taêng tröôûng cuûa moät soá ngaønh coâng nghieäp trong giai ñoaïn
1995 – 2000 vaø muïc tieâu ñeán naêm 2020 (%/naêm)
Teân ngaønh
Taêng tröôûng giai ñoaïn
1995 - 2000
Muïc tieâu
taêng tröôûng 2001 - 2010
Muïc tieâu
taêng tröôûng 2011 – 2020
Khai thaùc
13.73
13.48
6.91
Vaät lieäu xaây döïng
13.96
13.40
8.51
Cô khí
21.35
18.47
18.90
Luyeän kim
10.97
10.67
18.73
Hoaù chaát
19.6
14.57
12.71
Ñieän töû - tin hoïc
-
20.97
16.92
Cheá bieán noâng laâm thuyû saûn
8.3
9.04
8.72
Deät may- giaày da
12.17
14.14
13.82
Ñieän, khí gaz vaø nöôùc
14.33
13.78
10.07
Toaøn ngaønh
12.74
13.67
12.16
Nguoàn: Quy hoaïch toång theå phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam theo caùc vuøng
laõnh thoå ñeán naêm 2010
Coâng nghieäp hoaù vaø oâ nhieãm moâi tröôøng ñang laø thaùch thöùc lôùn cuûa caùc ñoä thò Vieät Nam. Ñaëc bieät laø caùc ñoâ thò naèm trong vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam vaø phía Baéc. Ngoaøi caùc taùc ñoäng giao thoâng, dòch vuï, thöông maïi, xaây döïng, caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp ñaõ goùp phaàn ñaùng keå laøm oâ nhieãm moâi tröôøng.
Caùc loaïi hình coâng nghieäp phaùt trieån töông ñoái ña daïng trong ñoù coù caùc ngaønh coâng nghieäp gaây oâ nhieãm nhö: Giaáy, cheá bieán thöïc phaåm töôi soáng, cheá bieán goã, hoaù chaát, xi maï, luyeän kim … caùc chaát thaûi cuûa nhöõng ngaønh naøy laøm cho chaát löôïng moâi tröôøng xaáu ñi vaø ngaøy moät phöùc taïp.
Vôùi caùc coâng ngheä saûn xuaát noùi chung coøn laïc haäu vaø möùc ñaàu tö cho bảo vệ moâi trường thaáp, caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp tieáp tuïc sinh ra moät löôïng lôùn caùc chaát thaûi thuoäc nhieàu daïng vôùi nhieàu thaønh phaàn khaùc nhau, coù khaû naêng aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng.
OÂ NHIEÃM KHOÂNG KHÍ DO SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP
OÂ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí ñang laø moät vaán ñeà böùc xuùc ñoái vôùi moâi tröôøng ñoâ thò, KCN vaø caùc laøng ngheà saûn xuaát ôû nöôùc ta hieän nay. OÂ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí coù taùc ñoäng xaáu ñoái vôùi söùc khoeû con ngöôøi, aûnh höôûng ñeán caùc heä sinh thaùi vaø bieán ñoåi khí haäu… Coâng nghieäp hoaù caøng maïnh, ñoâ thò hoaù caøng phaùt trieån thì nguoàn thaûi gaây oâ nhieãm khoâng khí caøng nhieàu, aùp löïc laøm bieán ñoåi chaát löôïng khoâng khí theo chieàu höôùng xaáu caøng lôùn, yeâu caàu bảo vệ moâi trường khoâng khí caøng quan troïng.
Hoaït ñoäng coâng nghieäp gaây oâ nhieãm khoâng khí phaùt sinh töø caùc khu, cuïm coâng nghieäp cuõ vaø KCN môùi thaønh laäp nhö: Caùc KCN ôû vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, phía Baéc vaø caùc KCN ôû Mieàn Trung gaàn ñaây. OÂ nhieãm khoâng khí cuïc boä thöôøng xaûy ra ôû xung quanh caùc xí nghieäp, caùc nhaø maùy xi maêng, caùc loø nung gaïch ngoùi, caùc nhaø maùy luyeän kim, saûn xuaát phaân hoaù hoïc…khaù nghieâm troïng. Caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí chính thaûi ra trong hoaït ñoäng coâng nghieäp laø buïi, khí SO2, NO2 , CO, vaø hôi cuûa moät soá hoaù chaát khaùc.
Hieän nay, caùc cô sôû coâng nghieäp môùi ñöôïc ñaàu tö ñeàu phaûi tieán haønh “Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng”, neáu toå chöùc thöïc hieän ñaày ñuû caùc giaûi phaùp BVMT nhö ñaõ trình baøy trong baùo caùo ÑTM thì chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí seõ ñöôïc baûo veä toát hôn.
OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO NÖÔÙC THAÛI COÂNG NGHIEÄP
Söï taäp trung coâng nghieäp vaø ñoâ thò hoaù nhanh gaây taùc ñoäng lôùn ñoái vôùi moâi tröôøng trong ñoù coù moâi tröôøng nöôùc. Caùc doøng xaû thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc maët, nöôùc ngaàm, gaây oâ nhieãm ñaát... Caùc nguoàn thaûi chính cuûa saûn xuaát coâng nghieäp hieän nay laø:
Nöôùc thaûi sinh hoaït thaûi ra töø quaù trình sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân taïi caùc nhaø maùy. Hieän nay, ôû nöôùc ta nöôùc thaûi naøy ñöôïc xaû thaûi tröïc tieáp ra nguoàn tieáp nhaän maø khoâng coù baát kyø moät bieän phaùp xöû lyù naøo.
Nöôùc thaûi saûn xuaát vaø nöôùc röûa thieát bò: sinh ra töø caùc cô sôû coâng nghieäp raát ña daïng tuyø theo loaïi hình saûn xuaát vaø kinh doanh maø thaønh phaàn nöôùc thaûi coù caû chaát höõu cô, daàu môõ, kim loaïi naëng… Noàng ñoä COD, BOD, DO, Coliform ñeàu khoâng ñaûm baûo tieâu chuaån cho pheùp ñoái vôùi nöôùc thaûi xaû ra nguoàn.
Nöôùc möa chaûy traøn.
Trong soá caùc doanh nghieäp ôû Vieät Nam ñaõ khaûo saùt naêm 2002 coù tôùi 90% soá doanh nghieäp khoâng ñaït yeâu caàu veà tieâu chuaån chaát löôïng doøng xaû nöôùc thaûi xaû ra moâi tröôøng. 73% soá doanh nghieäp xaû nöôùc thaûi khoâng ñaït tieâu chuaån do khoâng coù caùc coâng trình vaø thieát bò xöû lyù nöôùc thaûi. Coù 60% soá coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi hoaït ñoäng vaän haønh khoâng ñaït yeâu caàu.
Trong soá 82 khu coâng nghieäp môùi, chæ khoaûng 20 khu coâng nghieäp coù traïm xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung. Caùc traïm xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung naøy hoaït ñoäng vaø quaûn lyù doøng xaû nöôùc thaûi cuûa caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong KCN ñaõ goùp phaàn quaûn lyù doøng xaû nöôùc thaûi toát hôn.
Trong töông lai gaàn, caùc vaên baûn luaät phaùp veà baûo veä moâi tröôøng ñöôïc chaët cheõ hôn thì yeâu caàu xaây döïng vaø XLNT coâng nghieäp phaûi thöïc hieän nghieâm tuùc hôn. Do ñoù, doanh nghieäp vaø cô quan quaûn lyù moâi tröôøng caàn phaûi cuï theå hoaù caùc phöông phaùp caûi taïo heä thoáng XLNT cuõng nhö heä thoáng thoaùt nöôùc sao cho phuø hôïp vaø kinh teá nhaát, ñaây laø moät ñoøi hoûi caáp baùch ñöôïc ñaëc ra.
CHAÁT THAÛI RAÉN COÂNG NGHIEÄP – CHAÁT THAÛI RAÉN NGUY HAÏI.
Coâng taùc quaûn lyù CTCN/CTNH ñöôïc baét ñaàu thöïc hieän töø naêm 1999 töø sau khi Quy cheá quaûn lyù CTNH ban haønh keøm theo quyeát ñònh 155/1999/QÑ – TTg coù hieäu löïc. Tuy nhieân, cho ñeán nay coâng taùc quaûn lyù naøy chöa chaët cheõ, do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau gaây ra moái nguy haïi ñoái vôùi moâi tröôøng.
Löôïng CTNH phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp laø khaù lôùn, theo ñieàu tra cuûa Nguyeãn Hoaøng Huøng – Sôû KHCN vaø Moâi Tröôøng Ñoàng Nai vaøo naêm 2002, cho caùc ngaønh coâng nghieäp ñang hoaït ñoäng treân ñòa baøng. Thôøi ñieåm naøy, tænh Ñoàng Nai quy hoaïch ñöôïc 17 KCN vaø ñaõ ñöôïc Chính phuû pheâ duyeät 10 KCN taäp trung.
Baûng2.2. Löôïng chaát thaûi coâng nghieäp nguy haïi taïi Ñoàng Nai
Ngaønh
coâng nghieäp
Quy moâ (L/V/N)
Loaïi chaát thaûi nguy haïi
Möùc phaùt thaûi
(taán/naêm)
Saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng – giaáy
L
Buùn thaûi chöùa Amiang
1746,3
Ñieän – ñieän töû
L
Buøn thaûi chöùa kim loaïi naêng, daàu môû, dung moâi höõu cô caùc loaïi, bao bì thuøng chöùa dung moâi, gieû lau nhieãm daàu, …
292,362
Cô khí cheá taïo maùy
L
Buøn thaûi chöùa kim loaïi naêng, daàu môû, dung moâi höõu cô caùc loaïi, bao bì thuøng chöùa dung moâi, gieû lau nhieãm daàu, …
970,788
Saûn xuaát thuoác baûo veä thöïc vaät, thuoác thuù y
V
Nöôùc thaûi nhieãm thuoác BVTV, bao bì nhieãm thuoác BVTV.
208,106
Saûn xuaát, gia coâng giaøy xuaát khaåu
L
Daàu môû, dung moâi höõu cô caùc loaïi, bao bì thuøng chöùa dung moâi, gieû lau nhieãm daàu, hoùa chaát
85,52
Hoùa chaát, thöïc phaåm
Daàu môû, dung moâi höõu cô caùc loaïi, bao bì thuøng chöùa dung moâi, gieû lau nhieãm daàu, hoùa chaát
30,00
Ngaønh khaùc (Saûn xuaát bao bì, cheá bieán goã…)
L
Daàu môû, dung moâi höõu cô caùc loaïi, bao bì thuøng chöùa dung moâi, gieû lau nhieãm daàu, hoùa chaát
2,456
Nguoàn: Baùo caùo cuûa Sôû Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng tænh Ñoàng Nai, 2002
XÖÛ LYÙ CAÙC CÔ SÔÛ SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP GAÂY OÂ NHIEÃM
MOÂI TRÖÔØNG
Trong thôøi gian qua, Phoøng quaûn lyù Moâi tröôøng vaø Sôû Taøi nguyeân – Moâi tröôøng caùc ñòa phöông ñaõ tieán haønh ñaùnh giaù, xaùc ñònh caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng. Cô quan quaûn lyù moâi tröôøng naøy ñaõ tieán haønh xöû phaït haønh chính vaø buoäc caùc cô sôû naøy phaûi xöû lyù hoaëc di dôøi oâ nhieãm. Nhö chöông trình di oâ nhieãm cuûa TP Hoà Chí Minh ñaõ di chuyeån ñöôïc moät soá cô sôû saûn xuaát gaây oâ nhieãm nghieâm troïng ra ngoaïi thaønh vaø quy hoaïch KCN cho caùc ngaønh oâ nhieãm.
BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG VAØ MUÏC TIEÂU CUÛA DOANH NGHIEÄP
Vieäc ñöa muïc tieâu moâi tröôøng vaøo heä thoáng muïc tieâu doanh nghieäp ngaøy caøng ñöôïc xem xeùt nhö laø cô hoäi ñeå caûi thieän khaû naêng ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu kinh teá. Ñieàu ñoù theå hieän ôù hai khía caïnh:
Caûi thieän doanh thu thoâng qua :Thò tröôøng môùi vaø saûn phaåm môùi.
Giaûm bôùt chi phí thoâng qua:
Tieát kieäm vaät tö (khoái löôïng ít hôn, giaù caû phuø hôïp hôn), naêng löôïng.
Tieát kieäm phuï lieäu.
Caûi tieán caùc qui trình thao taùc
Pheá lieäu vaø phaùt thaûi, noäi dung naøy ñaït ñöôïc thoâng qua:
Chu trình caét giaûm.
Söï thay theá nguyeân vaät lieäu.
Phöông phaùp vaø coâng ngheä môùi.
Chöông 3 - GIÔÙI THIEÄU VEÀ BOÄ TIEÂU CHUAÅN QUOÁC TEÁ ISO 14000
SÔ LÖÔÏC VEÀ BOÄ TIEÂU CHUAÅN QUOÁC TEÁ ISO 14000
Boä Tieâu chuaån ñöôïc xaây döïng treân cô sôû thoûa thuaän quoác teá bao goàm caùc yeâu caàu ñoái vôùi caùc yeáu toá cô baûn coù theå ñieàu chænh ñöôïc. Nhaèm thieát laäp neân heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng coù khaû naêng caûi thieän moät caùch lieân tuïc.
Boä Tieâu chuaån ISO 14000 ñem ñeán caùch tieáp caän heä thoáng cho vieäc quaûn lyù moâi tröôøng nhaèm thieát laäp heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø cung caáp caùc coâng cuï hoã trôï coù lieân quan nhö: Kieåm toaùn moâi tröôøng, nhaõn moâi tröôøng, phaân tích voøng ñôøi saûn phaåm, v.v…, cho caùc doanh nghieäp vaø caùc toå chöùc cô sôû khaùc, ñeå quaûn lyù taùc ñoäng cuûa hoï ñoái vôùi moâi tröôøng. Nhaèm ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø lieân tuïc caûi thieän moâi tröôøng vôùi söï cam keát cuûa laõnh ñaïo vaø söï tham gia coù yù thöùc cuûa moïi thaønh vieân.
Boä Tieâu chuaån ISO 14000 ñeà caäp ñeán 6 lónh vöïc sau:
Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (EMS).
Kieåm toaùn moâi tröôøng (EA ).
Ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng (EPE ).
Ghi nhaõn moâi tröôøng ( EL ),
Ñaùnh giaù voøng ñôøi cuûa saûn phaåm (LCA ).
Caùc khía caïnh moâi tröôøng veà tieâu chuaån saûn phaåm (EAPS )
Theo caùch tieáp caän cuûa Ban kyõ thuaät TC207, Boä Tieâu chuaån ISO 14000 vôùi noäi dung treân ñöôïc caáu truùc thaønh 3 maûng chính sau:
Heä thoáng quaûn lyù: bao goàm 2 tieâu chuaån chính laø:
ISO 14001 :1996 töông ñöông TCVN ISO 14001 :1998 Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng – Quy ñònh vaø höôùng daãn söû duïng.
ISO 14004: 1996 töông ñöông vôùi TCVN 14004 : 1998 Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng – Höôùng daãn chung veà nguyeân taéc, heä thoáng vaø kyõ thuaät hoã trôï.
ISO 14001: 2004 Enviromenttal Managerment Systems – Requirements with guidance for use.
Caùc coâng cuï ñaùnh giaù vaø kieåm toaùn goàm 4 tieâu chuaån veà Ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng vaø Kieåm toaùn moâi tröôøng .
Caùc coâng cuï hoã trôï ñònh höôùng saûn phaåm bao goàm 9 tieâu chuaån veà Ñaùnh giaù chu trình soáng vaø Nhaõn moâi tröôøng.
Boä Tieâu chuaån naøy ñöôïc ban haønh ñeå aùp duïng cho caùc nhaø saûn xuaát, dòch vuï, caùc toå chöùc cô sôû lôùn vaø nhoû treân phaïm vi toaøn caàu, coù xem xeùt ñeán caùc yeáu toá veà moâi tröôøng cuûa khu vöïc phaùt trieån vaø ñang phaùt trieån cuûa theá giôùi moät caùch thích hôïp vaø chaáp nhaän ñöôïc ñoái vôùi baát kyø toå chöùc cô sôû naøo, khoâng caàn phaân bieät loaïi, hình thöùc hoaït ñoäng hoaëc vò trí. Boä Tieâu chuaån naøy cuõng xem xeùt ñeán caùc ñieàu kieän ñòa phöông vaø phaùt trieån kinh teá trong toaøn boä quaù trình phaùt trieån. Heä thoáng luaät quoác gia cuûa caùc nöôùc cuõng ñöôïc xem xeùt, nhö nghóa vuï baét buoäc cuûa luaät phaùp vaø cuûa toaø aùn veà caùc vaán ñeà coù lieân quan, v. v …
Hình 3.1: Boä Tieâu chuaån ISO 14000
HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG – ISO 14001
Tieâu chuaån ISO 14001 quy ñònh caùc yeâu caàu ñoái vôùi heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho moät toå chöùc ñeà ra chính saùch vaø muïc tieâu, coù tính ñeán caùc yeâu caàu luaät phaùp vaø thoâng tin veà caùc taùc ñoäng moâi tröôøng ñaùng keå. Tieâu chuaån naøy aùp duïng cho caùc khía caïnh moâi tröôøng maø toå chöùc coù theå kieåm soaùt vaø coù aûnh höôûng, nhöng khoâng neâu leân caùc chöùng cöù veà keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng cuï theå.
Tieâu chuaån aùp duïng cho baát kì toå chöùc naøo mong muoán:
Thöïc hieän, duy trì vaø caûi tieán moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng.
Töï ñaûm baûo söï phuø hôïp cuûa mình vôùi chính saùch moâi tröôøng ñaõ coâng boá.
Chöùng minh söï phuø hôïp ñoù cho toå chöùc khaùc.
Ñöôïc chöùng nhaän phuø hôïp cho heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình do moät soá toå chöùc beân ngoaøi caáp.
Töï xaùc ñònh vaø tuyeân boá phuø hôïp vôùi tieâu chuaån naøy.
MOÂ HÌNH ISO 14001
Moâ hình Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo quan ñieåm cô baûn cuûa toå chöùc, döïa treân caùc nguyeân taéc sau:
Chính saùch moâi tröôøng : Toå chöùc caàn phaûi ñònh ra chính saùch moâi tröôøng vaø töï ñaûm baûo söï cam keát veà Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình.
Laäp keá hoaïch: Toå chöùc phaûi ñeà ra keá hoaïch ñeå thöïc hieän chính saùch moâi tröôøng cuûa mình.
Thöïc hieän vaø ñieàu haønh: Ñeå thöïc hieän coù hieäu quaû, toå chöùc phaûi phaùt trieån khaû naêng vaø cô cheá hoã trôï caàn thieát ñeå ñaït ñöôïc chính saùch, muïc tieâu, vaø chæ tieâu moâi tröôøng cuûa mình.
Kieåm tra vaø haønh ñoäng khaéc phuïc: Toå chöùc caàn phaûi ño, giaùm saùt vaø ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng cuûa mình.
Xem xeùt cuûa laõnh ñaïo: Toå chöùc phaûi xem xeùt laïi vaø caûi tieán lieân tuïc Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng nhaèm caûi thieän keát quaû hoaït ñoäng toång theå veà moâi tröôøng cuûa mình.
Hình 3.2: Moâ hình heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng
LÔÏI ÍCH VAØ NHÖÕNG BAÁT CAÄP CUÛA VIEÄC AÙP DUÏNG ISO 14001
Tieâu chuaån ISO 14000 laø nhaân toá quan troïng trong quaù trình phaùt trieån vaø thöông maïi, coù nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau laøm neân ñaëc tính quan troïng cuûa Boä Tieâu chuaån ISO 14001 naøy, trong ñoù coù ba nguyeân nhaân maáu choát laø:
Thöù nhaát: Baûn thaân caùc Tieâu chuaån quoác teá ñöôïc ban haønh ñeå hoå trôï cho thöông maïi vaø gôõ boû caùc haøng raøo thöông maïi.
Thöù hai: Vieäc xaây döïng caùc tieâu chuaån naøy seõ caûi thieän keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng treân phaïm vi toaøn caàu.
Thöù ba: Caùc Tieâu chuaån naøy ñöôïc xaây döïng treân cô sôû nhaát trí toaøn caàu veà quaûn lyù moâi tröôøng baèng moät Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng chung.
Caùc lôïi ích cô baûn cuûa vieäc aùp duïng ISO 14000 nhö sau :
Thöù nhaát: Caûi tieán quaù trình saûn xuaát, giaûm thieåu chaát thaûi vaø chi phí.
Thöù hai: Giaûm oâ nhieãm moâi tröôøng, giaûm ruûi ro.
Thö ba: Ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa phaùp luaät
Thöù tö: Giaûm caùc phaøn naøn töø caùc beân höõu quan.
Thöù naêm: Naâng cao hình aûnh cuûa doanh nghieäp.
Thöù saùu: Ñaït lôïi theá caïnh tranh.
Thöù baûy: Naâng cao lôïi nhuaän.
Khi tham gia aùp duïng ISO 14001, ñoái vôùi caùc nhaø saûn xuaát ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån neáu aùp duïng quaù chaët cheõ caùc yeâu caàu cuûa Tieâu chuaån thì coù theå gaây caûn trôû trong haøng raøo thöông maïi vì khoù khaên vaø haïn cheá veà khoa hoïc kyõ thuaät cuûa nöôùc ho, Ñaây laø moät yeáu ñieåm ñoái vôùi nhieàu nhaø saûn xuaát trong vieäc thích öùng vôùi tieâu chuaån naøy.
Chöông 4 - TÌNH HÌNH AÙP DUÏNG HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ
MOÂI TRÖÔØNG TAÏI VIEÄT NAM
CAÙC TOÅ CHÖÙC ÑÖÔÏC CHÖÙNG NHAÄN ÑAÏT TIEÂU CHUAÅN ISO 14001
Hieän nay, nöôùc ta coù hôn 100 doanh nghieäp ñöôïc chöùng nhaän ñaït Tieâu chuaån ISO 14001 con soá naøy raát nhoû so vôùi hôn 100.000 doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng. Söï cheânh leäch naøy noùi leân ISO 14001 chæ môùi baét ñaàu aùp duïng taïi Vieät Nam. Qua soá lieäu thu thaäp ñöôïc cho thaáy caùc doanh nghieäp aùp duïng Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng taêng nhanh trong nhöõng naêm gaàn ñaây.
Hình 4.1 Bieåu ñoà theå hieän toác ñoä gia taêng caùc toå chöùc ñöôïc chöùng nhaän ISO 14001
Nguoàn: Thoáng keâ töø baûng phuï luïc 2
Theo hình 4.1 cho thaáy töø naêm 1999 ñeán 2001, soá caùc doanh nghieäp ñöôïc chöùng nhaän ñaït ISO 14001 taêng daàn. Nhöng naêm 2002 ñeán 2004 caùc toå chöùc ñöôïc chöùng nhaän ñaït ISO 14001 coù bieán ñoäng, söï thay ñoåi naøy ñöôïc giaûi thích theo caùc yeáu toá kinh teá nhö: Toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp, voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø kim ngaïch xuaát khaåu. Qua so saùnh ñoái chieáu ta thaáy caùc soá lieäu naøy bieán ñoåi theo töøng naêm vaø töông quan vôùi söï thay ñoåi vôùi soá lieäu ôû baûng 4.1.
Baûng 4.1 Soá lieäu veà thoáng keâ kinh teá
Noäi dung
Naêm
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Toác ñoä taêng tröoûng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp(%)
Toaøn ngaønh
12,5
11,6
17,5
14,6
14,8
16
Khu vöïc kinh teá trong nöôùc
7,2
15,2
15,7
14,7
14,9
16,2
Doanh nghieäp ngoaøi nöôùc
5,4
13,2
12,7
12,1
12,7
11,8
Doanh nghieäp quoác doanh
10,9
19,2
21,5
19,4
187
22,8
Khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi
21,0
21,8
12,6
15,1
18,1
15,7
Voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi
(trieäu USD)
1,568
2.018
2.592
1.621
1.953
2.200
Kim ngaïch xuaát khaåu
(trieäu USD)
11.541,4
14.482,7
15.027
16.705,8
20.176
26.003
Nguoàn: Thoáng keâ kinh teá naêm 2004 -2005, Toång cuïc thoáng keâ
Tình hình kieåm soaùt oâ nhieãm ôû caùc doanh nghieäp ñaït ISO 14001
Möùc ñoä oâ nhieãm vaø vieäc xöû lyù chaát thaûi
Khí thaûi
Hieän traïng oâ nhieãm khí thaûi ôû caùc doanh nghieäp
Treân cô sôû thoáng keâ veà hieän traïng oâ nhieãm khoâng khí taïi caùc doanh nghieäp ta thaáy chaát löôïng khoâng khí taïi caùc doanh nghieäp .
Baûng 4.2. Hieän traïng oâ nhieãm khoâng khi taïi caùc doanh nghieäp
Doanh nghieäp
Thôøi
gian ño
Nhieät ñoä
OC
Pb
mg/m3
SO2
mg/m3
CO2
mg/m3
CO
mg/m3
NO2
mg/m3
Buïi
mg/m3
VOC
mg/m3
THC
mg/m3
Oàn
dB
1
8/2004
31.2
KÑ
0.02
6.65
4.54
0.08
1.0
KÑ
26.76
81
2
6/2004
30.3
.-
0.106
-.
3.0
0.08
0.26
-
-
57.9
3
15/05/05
24.1-30.6
-
0.1-
0.12
-
0.5-5.5
0.04-
0.05
0.35-0.75
1.8-
9.2
-
47-
73
4
10/2004
31
-
0.124
0.40
4.45
0.241
0.358
80
-
73.7
5
03/2004
KÑ
0.04
KÑ
1.1
0.03
0.26
KÑ
0.5
82.9
-
6
30/11/04
-
0.17
34.86
6.25
16.92
107.7
1.91
1.43
-
7
12/04
~35.3
-
-
~9.6
-
~2.7
~0.3
~1.8
-
95.7
8
12/04
0.005
0.06
-
1.2
0.01
0.26
1.0
54 - 58
Nguoàn:Phaân tích toång hôïp keát quaû quan traéc oâ nhieãm khoâng khí taïi caùc doanh nghieäp ñieàu tra
Theo Baûng 4.2 ta thaáy chaát löôïng khoâng khí taïi caùc doanh nghieäp coù bieán ñoåi vaø theå hieän nhö sau:
Chaát löôïng khoâng khí thay ñoåi tuyø theo töøng ngaønh saûn phaåm.
Ña soá caùc doanh nghieäp coù ñoä oàn cao vöôïc quaù tieâu chuaån cho pheùp.
Noàng ñoä caùc khí CO, SO2, NO2 ñöôïc phaùt hieän cao nhöng naèm trong tieâu chuaån cho pheùp neân chöa aûnh höôûng ñaùng keå ñeán moâi tröôøng .
Noàng ñoä buïi ôû xung quanh khu vöïc saûn xuaát cuûa nhaø maùy khaù cao, vöôït quaù tieâu chuaån cho pheùp.
Taïi haàu heát caùc doanh nghieäp coù phaùt sinh ra hôi dung moâi vôùi noàng ñoä bieán ñoåi theo töøng loaïi hình saûn xuaát, nhöng noàng ñoä vaãn naèm trong TCCP.
Caùc chæ tieâu caàn kieåm soaùt
Theo keát quaû ñieàu tra chæ tieâu phaùt hieän vaø kieåm soaùt oâ nhieãm khoâng khí ñöôïc theå hieän ôû baûng 4.3.
Baûng 4.3. Caùc chæ tieâu oâ nhieãm khoâng khí ñöôïc kieåm soaùt vaø phaùt hieän ñaùng keå
Doanh nghieäp
Caùc chæ tieâu kieåm soaùt
Caùc chæ tieâu phaùt hieän ñaùng keå
1
toC, SO2, CO2, CO, NO2, Buïi, THC, Tieáng oàn
toC, Tieáng oàn
2
toC, SO2, CO, NO2, Buïi, Tieáng oàn
SO2
3
toC, SO2, CO2, CO, NO2, Buïi, VOC, Tieáng oàn
Buïi, toC, Tieáng oàn
4
toC, SO2, CO2, CO, NO2, Buïi, THC, Tieáng oàn
NO2, Buïi, toC, Tieáng oàn, VOC
5
toC, SO2, CO, NO2, Buïi, THC, Tieáng oàn
Tieáng oàn
6
toC, SO2, CO, NO2, Buïi, THC, VOC, Tieáng oàn
SO2, CO, NO2,Buïi, VOC, THC
7
toC, SO2, CO, NO2, Buïi
NO2, Buïi, VOC, Tieáng oàn
8
Pb, SO2, CO, NO2, Buïi, Tieáng oàn
Buïi
Nguoàn: Toång hôïp keát quaû quan traéc oâ nhieãm khoâng khí taïi caùc doanh nghieäp ñieàu tra
Theo baûng 4.3, caùc chæ tieâu kieåm soaùt so vôùi phaùt hieän ñaùng coøn quaù thaáp, ñieàu naøy noùi leân möùc ñoä oâ nhieãm khoâng khí taïi caùc doanh nghieäp naøy chöa cao. Qua caùc chæ tieâu kieåm soaùt ta thaáy ñöôïc möùc ñoä oâ nhieãm bieán ñoåi töông öùng vôùi hình thöùc xöû lyù khaùc nhau vaø phuï thuoäc vaøo töøng ngaønh saûn phaåm.
Caùc chæ tieâu oâ nhieãm khoâng khí ñöôïc kieåm soaùt ña phaàn taäp trung vaøo caùc chæ tieâu oâ nhieãm khoâng khí sau: Buïi, SO2, t0C, tieáng oàn. Caùc chæ tieâu: SO2, VOC, THC, NO2 ñöôïc kieåm soaùt ôû caùc doanh nghieäp 4 vaø 6, ñieàu naøy theå hieän möùc ñoä oâ nhieãm, söï quan taâm ñeán moâi tröôøng vaø khaû naêng tuaân thuû luaät phaùp cuûa doanh nghieäp.
Caùc bieän phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm khí thaûi
Tuy theo, möùc ñoä oâ nhieãm khoâng khí ôû töøng doanh nghieäp maø coù caùc hình thöùc xöû lyù khaùc nhau ñöôïc theå hieän qua baûng sau:
Baûng 4.4. Heä thoáng xöû lyù khí thaûi
Doanh nghieäp
1
2
3
4
5
6
7
8
Heä thoáng xöû lyù khí
(C/K)
K
C
K
C
K
C
K
K
Naêm xaây döïng
1998
1995
1997
Nguoàn: Phaân tích toång hôïp keát quaû quan traéc oâ nhieãm khoâng khí taïi caùc doanh nghieäp ñieàu tra
Theo baûng 4.4 cho thaáy, chæ coù ba trong soá taùm doanh nghieäp ñöôïc ñieàu tra coù heä thoáng xöû lyù khí thaûi, con soá naøy coøn thaáp so vôùi quy moâ vaø möùc ñoä oâ nhieãm khoâng khí taïi ñaây gaây ra. Trong ba HTXL khí thaûi ñöôïc xaây döïng taäp trung vaøo caùc doanh nghieäp lôùn coù noàng ñoä oâ nhieãm cao vaø coù khaû naêng phaùt sinh caùc khí thaûi ñoäc haïi nhö: SO 2, NO2, buïi vaø hôi dung moâi höõu cô. Tuy nhieân, vieäc xöû lyù naøy phuï thuoäc vaøo loaïi hình saûn xuaát, quy moâ, khaû naêng tuaân thuû caùc quy ñònh luaät phaùp vaø yù thöùc BVMT cuûa doanh nghieäp.
Nöôùc thaûi
Hieän traïng oâ nhieãm nöôùc thaûi ôû caùc doanh nghieäp
Baûng 4.5. Hieän traïng oâ nhieãm nöôùc thaûi taïi caùc doanh nghieäp
Doanh
nghieäp
Thôøi gian
ño
pH
SS
(mg/L)
BOD5
(mg/L)
COD
(mg/L)
Toång P
(mg/L)
Nitô (mg/L)
Coliform
Kim
loaïi naëng
(C/K)
∑
NH3
1
8/04
6.5
-
23.8
39
-
3.85
1.55
9.150
C
2
12/04
6.8
47
98
153
2.89
20.5
4.21
8.500
C
3
5/05
6.68
-
89
202
4.7
0.18
-
850
C
4
04
7.38
56
22,8
38.3
0.26
-
2.400
C
5
9/04
7.2
57.5
23.2
45.5
0.66
-
18
930
K
6
7/04
6.9
36.4
11
44.8
0.87
3.98
3.000
C
7
10/04
7.46
6
1
9
-
-
-
-
K
8
12/04
7.22
26
39
98
0.2
18.2
7.400
C
TCVN
5945 - 1995
5.5 - 9
100
50
100
6
60
1
10.000
-
Nguoàn:Phaân tích toång hôïp keát quaû quan traéc oâ nhieãm nöôùc thaûi taïi caùc doanh nghieäp ñieàu tra
Theo baûng 4.5 cho thaáy chaát löôïng nöôùc thaûi cuûa caùc doanh nghieäp coù möùc ñoä oâ nhieãm khoâng ñaùng keå vaø khoâng vöôït cao hôn tieâu chuaån cho pheùp. Söï thay ñoåi khaùc nhau giöõa caùc thoâng soá oâ nhieãm nöôùc thaûi phuï thuoäc vaøo töøng ngaønh saûn phaåm töông öùng. Trong keát quaû naøy chæ cho thaáy söï khaùc nhau naøy theå hieän nhö sau:
COD trong nöôùc thaûi taïi caùc doanh nghieäp naøy thay ñoåi raát khaùc nhau dao ñoäng töø 9 – 202mg/L. Chæ coù doanh nghieäp 2 vaø 3 coù caùc thoâng soá cao hôn tieâu chuaån thaûi nhöng vaãn naèm trong tieâu chuaån thaûi cho pheùp vaøo traïm XLNT taäp trung cuûa KCN.
Caùc chæ tieâu khaùc khoâng vöôït quaù tieâu chuaån thaûi cho pheùp.
Chæ tieâu kim loaïi naëng phaùt sinh trong nöôùc thaûi cuûa haàu heát caùc doanh nghieäp vaø thay ñoåi theo töøng ngaønh nhöng khoâng vöôït tieâu chuaån thaûi cho pheùp. Ñaây laø chæ tieâu coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng cao, möùc ñoä oâ nhieãm kim loaïi naëng ôû caùc doanh nghieäp nhö baûng 4.6.
Baûng 4.6. Thaønh phaàn kim loaïi naëng trong nöôùc thaûi taïi caùc doanh nghieäp
Doanh nghieäp
Thôøi
gian ño
Fe
Zn
Pb
Hg
AS
Ni
1
8/2004
0.6
1.2
0.08
0.0003
-
-
2
12/2004
< 0.01
< 0.01
< 0.2
-
-
-
3
10/2004
-
-
-
-
-
0.0048
4
2004
1.9
-
-
0.0003
0.001
-
6
7/2004
-
0.01
0.0007
-
-
-
Nguoàn:Phaân tích toång hôïp keát quaû quan traéc oâ nhieãm nöôùc thaûi taïi caùc doanh nghieäp ñieàu tra
Caùc chæ tieâu vaø bieän phaùp kieåm soaùt
Theo baûng 4.7 caùc chæ tieâu phaùt hieän ñaùng keå ôû caùc doanh nghieäp raát khaùc nhau theå hieän möùc ñoä oâ nhieãm nöôùc thaûi cuûa doanh nghieäp nhö sau:
Doanh nghieäp 1 thaûi ra chuû yeáu laø nöôùc thaûi sinh hoaït coù moät phaàn raát ít nöôùc thaûi saûn xuaát. Nöôùc thaûi khoâng coù caùc chæ tieâu naøo phaùt hieän ñaùng keå vaø noàng ñoä ño ñöôïc ñeàu khoâng vöôït TCCP neân khoâng xaây döïng heä thoáng XLNT. Tuy nhieân, vôùi loaïi hình saûn xuaát maùy bôm – quaït thì nöôùc thaûi sinh ra coù caùc chæ tieâu oâ nhieãm kim loaïi naëng, ñaây laø ñieåm khoâng phuø hôïp trong vaán ñeà kieåm soaùt oâ nhieãm cuûa doanh nghieäp.
Doanh nghieäp 2 vaø 3 caùc chæ tieâu phaùt hieän ñaùng keå coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng laø BOD, COD cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït, coù noàng ñoä oâ nhieãm vöôït TCCP nhöng vaãn naèm trong tieâu chuaån thaûi cuûa KCN. Doanh nghieäp ñaõ döøng laïi ôû vieäc xaùc ñònh chæ tieâu phaùt hieän ñaùng keå khoâng xaây döïng heä thoáng xöû lyù vaø ñaõ xaû nöôùc thaûi vaøo traïm XLNT cuûa KCN.
Doanh nghieäp 4, 6 caùc chæ tieâu oâ nhieãm nöôùc thaûi ñöôïc phaùt hieän ôû möùc ñoä cao vaø ñöôïc kieåm soaùt chaët cheõ thoâng qua vieäc ñaêng kyù ñaït tieâu chuaån thaûi loaïi A cuûa doanh nghieäp 6 vaø loaïi B theo TCVN 5945 – 1995 cuûa doanh nghieäp 4 . Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy, doanh nghieäp ñaõ xaây döïng heä thoáng XLNT vôùi khaû naêng kieåm soaùt ñöôïc caùc chæ tieâu: pH, COD, BOD, SS, Toång Nitô, Toång Photpho, Coliform, Ni, Zn, Pb, daàu môõ khoaùng,… Theo ñieàu tra thì HTXL nöôùc thaûi naøy ñöôïc xaây döïng naêm 1995 ôû doanh nghieäp 4 vaø 1996 ôû doanh nghieäp 6, ñaây laø nhöõng coâng trình ñöôïc xaây döïng trong thôøi gian ñaàu cuûa coâng taùc BVMT quy ñònh trong Luaät moâi tröôøng (naêm 1993) vaø ñaûm baûo taát caû caùc chæ tieâu naøy ñaït tieâu chuaån thaûi laø moät vieäc laøm tích cöïc goùp phaàn vaøo vieäc baûo veä moâi tröôøng.
Doanh nghieäp 5 caùc chæ tieâu phaùt hieän ñaùng keå chuû yeáu laø BOD, COD, Coliform cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït coù chaát löôïng nöôùc thaûi naèm trong tieâu chuaån thaûi cho pheùp neân khoâng xaây döïng heä thoáng XLNT. Nöôùc thaûi ñöôïc xaõ thaúng ra ruoäng cho duø caùc chæ tieâu oâ nhieãm trong nöôùc thaûi saûn xuaát coù khaû naêng bieán ñoåi seõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc.
Doanh nghieäp 7 nöôùc thaûi sinh hoaït laø chuû yeáu vaø khoâng coù chæ tieâu oâ nhieãm ñaùng keå vaø caùc chæ tieâu ño ñöôïc ñeàu naèm trong TCCP neân möùc ñoä oâ nhieãm nöôùc thaûi khoâng cao. Tuy nhieân, theo ngaønh ngheà saûn xuaát phuï tuøng xe hôi neân nöôùc thaûi cuûa doanh nghieäp coù khaû naêng oâ nhieãm cao neân vieäc xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi laø ñieàu caàn thieát. Theá nhöng, doanh nghieäp khoâng xöû lyù nöôùc thaûi maø cho ñoå veà traïm XLNT taäp trung cuûa KCN ñaây laø ñieåm noùi leân khaû naêng tuaân thuû luaät phaùp cuûa toå chöùc naøy.
Doanh nghieäp 8 laø doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï KCN laø nôi taäp hôïp nhieàu loaïi hình saûn xuaát khaùc nhau neân nöôùc thaûi taäp trung veà traïm XLNT raát phöùc taïp. Thöïc teá keát quaû ñieàu tra cho thaáy caùc chæ tieâu oâ nhieãm nöôùc thaûi ñöôïc kieåm soaùt laø: pH, TSS, BOD, COD, Toång Nitô, Toång Photpho vaø Coliform, nhöng chæ coù hai chæ tieâu COD, BOD laø chæ tieâu oâ nhieãm ñaùng keå. Ñaây laø ñieåm khoâng phuø hôïp trong vieäc kieåm soaùt oâ nhieãm nöôùc thaûi, Vôùi hình thöùc kinh doanh naøy toå chöùc phaûi ñeà ra caùc khaû naêng oâ nhieãm kim loaïi naëng vaø caùc chæ tieâu oâ nhieãm khaùc, nhaèm haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát caùc nguy cô oâ nhieãm nöôùc thaûi cho nguoàn tieáp nhaän. Hieân nay, doanh nghieäp ñang caûi taïo heä thoàng XLNT vaø caân nhaéc ñeå höôùng ñeán quaûn lyù nöôùc thaûi cuûa caùc doanh nghieäp theo möùc thu phí nöôùc thaûi.
Baûng 4.7 Caùc chæ tieâu moâi tröôøng ñaùng keå vaø caùc bieän phaùp kieåm soaùt
Doanh nghieäp
Caùc chæ tieâu kieåm soaùt
Caùc chæ tieâu phaùt hieän
ñaùng keå
Tieâu chuaån thaûi
HTXLNT
Nguoàn tieáp nhaän
(C/K)
Naêm xaây döïng
1
pH, COD, BOD, SS, Toång Nitô, Toång Photpho, NH3, Fe3+, Zn2+, Pb2+ Coliform, daàu môõ khoaùng,
nöôùc möa, nöôùc thaûi sinh hoaït
Khoâng
C
K
Coáng thoaùt nöôùc chung
2
pH, COD, BOD, TSS, Toång Nitô, Toång Photpho, Coliform, NH3, Kim loaïi naëng
Coliform, BOD5, COD
B
K
KCN Loteco
3
pH, COD, BOD, TSS, Toång Nitô, Toång Photpho, Coliform, Kim loaïi naëng
COD
C
K
KCN VSIP
4
pH, COD, BOD, TSS, Toång Photpho, Coliform, Hg, Fe, As
pH, COD, BOD, TSS, Toång Photpho, Coliform, Hg, Fe, As
B
C
1997
Soâng
5
pH, COD, BOD, TSS,Toång Photpho, Coliform, NH3
Coliform, BOD5, COD(nöôùc thaûi sinh hoaït)
B
K
Ruoäng
6
pH, COD, BOD, TSS, Toång Nitô, Toång Photpho, Coliform, Pb, Ni, Zn
pH, COD, BOD, SS, Toång Nitô, Toång Photpho, Coliform, Ni, Zn, Pb, daàu môõ khoaùng
A
C
1996
Soâng
7
pH, TSS, BOD, COD
C
K
KCN
8
pH, TSS, BOD, COD, Toång Nitô, Toång Photpho, Coliform
BOD, COD
B
C
2003
Keânh
Nguoàn:Phaân tích toång hôïp keát quaû quan traéc oâ nhieãm nöôùc thaûi taïi caùc doanh nghieäp ñieàu tra
Chaát thaûi raén
Phaân loaïi
Chaát thaûi raén cuûa caùc doanh nghieäp ñieàu tra ñöôïc phaân thaønh 4 loaïi cô baûn sau:
Chaát thaûi coâng nghieäp coù theå taùi söû duïng hoaëc taùi cheá.
Chaát thaûi raén sinh hoaït.
Chaát thaûi nguy haïi.
Caùc chaát thaûi khaùc.
Thaønh phaàn
Tuy theo ngaønh ngheà maø moãi doanh nghieäp coù caùc thaønh phaàn raùc thaûi khaùc nhau.
Baûng 4.8 Thaønh phaàn chaát thaûi vaø hình thöùc xöû lyù cuûa doanh nghieäp
Doanh nghieäp
Phaân loaïi
(C/ K)
Chaát thaûi sinh hoaït
Chaát thaûi coâng nghieäp coù theå taùi söû duïng
(% CTR)
CTNH
Chaát thaûi khaùc
(% CTR)
(% CTR)
Hình thöùc xöû lyù
(% CTR)
Hình thöùc xöû lyù
1
C
3
-
50
0,5
Chöa coù
46,5
2
K
70
Chung
20
5
Cho cty xöû lyù chuyeân nghieäp
5
3
K
Chung
-
Cho cty xöû lyù chuyeân nghieäp
-
4
C
5
-
80
13
Ñoát moät phaàn, coøn laïi cho cty xöû lyù chuyeân nghieäp
2
5
C
3
Ñoát
90
7
Cho cty xöû lyù chuyeân nghieäp
0
6
C
7
-
60
30
20% Cho cty xöû lyù chuyeân nghieäp
3
7
K
4
-
43
43
Cho cty xöû lyù chuyeân nghieäp
10
8
c
0
-
0
0
0
Nguoàn: Phaân tích toång hôïp keát quaû giaùm saùt CTR taïi caùc doanh nghieäp ñieàu tra
Ghi chuù: “Chung” Laø hình thöùc xöû lyù maø ñòa phöông ñang aùp duïng caùc bieän phaùp
quaûn lyù CTR.
“ - ”: Khoâng xaùc ñònh ñöôïc.
Qua keát quaû treân cho thaáy:
Chaát thaûi coâng nghieäp coù theå taùi söû duïng hoaëc taùi cheá chieám khoaûng 60 – 90% chaát thaûi cuûa doanh nghieäp. Chaát thaûi naøy coù theå taän duïng vaøo muïc ñích taùi söû duïng nhö laø nguyeân lieäu hoaëc coù theå baùn cho caùc ñôn vò thu mua, ñaây laø moät khoaûn lôïi raát lôùn cho doanh nghieäp.
Chaát thaûi raén sinh hoaït cuûa caùc doanh nghieäp dao ñoäng khoaûng 5 -20% CTR. Rieâng doanh nghieäp 2 löôïng chaát thaûi naøy chieám khoaûng 70% CTR, thaønh phaàn naøy khaù cao nhöng veà löôïng raùc thaûi thì thaáp hôn so vôùi chaát thaûi cuûa doanh nghieäp khaùc ñieàu naøy coù theå ñöôïc hieåu do loaïi hình dòch vuï doanh nghieäp kinh doanh dòch vuï hoaù chaát khoâng tröïc tieáp saûn xuaát neân löôïng chaát thaûi naøy sinh ra khoâng lôùn.
CTNH chieám thaønh phaàn töø 0,25 – 30% CTR, thaønh phaàn vaø löôïng chaát thaûi sinh ra khoâng lôùn, nhöng laø buoäc caùc doanh nghieäp phaûi coù caùc hình thöùc xöû lyù thích hôïp. Rieâng doanh nghieäp 7 löôïng chaát thaûi nguy haïi chieám 43%, tuy coù thaønh phaàn CTNH cao hôn caùc toå chöùc khaùc nhöng löôïng phaùt sinh thì thaáp nhaát.
Raùc thaûi khaùc: phaùt sinh trong doanh nghieäp khaùc vôùi caùc chaát thaûi ñöôïc neâu ôû treân laø caùc chaát thaûi nhö :xaø baàn, voû ruoät xe, …vôùi tyû leä chieám khoaûng 0 – 5% chaát thaûi cuûa doanh nghieäp vôùi thaønh phaàn chaát thaûi thay ñoåi phuï thuoäc vaøo ngaønh ngheà saûn xuaát. Rieâng doanh nghieäp 1 löôïng chaát thaûi naøy thay ñoåi chieám 46.5% chaát thaûi cuûa doanh nghieäp naøy.
Chaát thaûi coâng nghieäp coù theå taùi söû duïng/ taùi cheá
Vieäc xaùc ñònh ñuùng löôïng chaát thaûi naøy laø moät vieäc quan troïng giuùp xaùc ñònh ñöôïc caùc lôïi ích cuûa chöông trình kieåm soaùt oâ nhieãm mang laïi. Löôïng chaát thaûi naøy thay ñoåi vaø phuï thuoäc vaøo ngaønh ngheà, ñieàu kieän saûn xuaát, trình ñoä coâng ngheä vaø caùc yeáu toá coù lieân quan ñeán doanh nghieäp ñieàu tra.
Baûng 4.9 Chaát thaûi raén coâng nghieäp coù theå taùi söû duïng hoaëc taùi cheá
Doanh nghieäp
Nhöïa, plastic
(kg/ naêm)
Kim loaïi
(kg/ naêm)
Giaáy, Carton
(kg/ naêm)
Daàu nhôøn
(L/ naêm)
Hoaù chaát vaø dung moâi
(L/ naêm)
Vaûi vaø thuyû tinh saïch
(kg/ naêm)
1
0
167.500
42,5
100
0
0
2
325
0
0
0
30
0
3
24.803
1.096.298
37.214
53.117
0
0
4
4.625
47.000
43.000
0
0
0
5
14.975
0
3.875
0
3.450
0
6
1.440
780
0
0
0
42.000
7
0
0
0
0
0
0
8
0
0
0
0
0
0
Nguoàn:Phaân tích toång hôïp keát quaû giaùm saùt CTR taïi caùc doanh nghieäp ñieàu tra
Qua ñieàu tra cho thaáy löôïng chaát thaûi raén coâng nghieäp coù theå taùi söû duïng theå hieän ôû baûng 4.9 nhö sau:
Löôïng chaát thaûi naøy phaùt sinh haøng naêm raát lôùn. Ña soá chaát thaûi sinh ra laø kim loaïi, nhöïa, giaáy – carton.
Caùc doanh nghieäp coù löôïng chaát thaûi lôùn laø doanh nghieäp 4, 6.
Doanh nghieäp 2 coù löôïng chaát thaûi khoâng lôùn chuû yeáu taäp trung vaøo dung moâi, daàu nhôùt thaûi vaø nhöa - plastic. Do doanh nghieäp khoâng tröïc tieáp saûn suaát maø chæ kinh doanh caùc dòch vuï hoaù chaát neân löôïng chaát thaûi sinh ra ít laø phuø hôïp.
Doanh nghieäp 7 vaø 8 chaát thaûi khoâng ñònh löôïng ñöôïc nhöng qua keát quaû sô boä thì löôïng vaø thaønh phaàn chaát thaûi naøy chæ chieám khoaûng 5% tyû leä naøy thaáp hôn caùc toå chöùc khaùc. Rieâng ôû doanh nghieäp 8 chaát thaûi daïng naøy sinh ra laø giaáy nhöng vôùi soá löôïng khoâng ñaùng keå.
Caùc bieän phaùp kieåm soaùt chaát thaûi raén
Theo keát quaû ñieàu tra ta thaáy phaàn lôùn caùc doanh nghieäp thöïc hieän kieåm soaùt CTR baèng caùch phaân loaïi raùc taïi nguoàn thaûi. Tuy theo löôïng chaát thaûi sinh ra maø doanh nghieäp ñaõ coù caùc hình thöùc kieåm soaùt vaø xöû lyù nhö keát quaû ñieàu tra trong baûng 4.8. Rieâng doanh nghieäp 8 khoâng neâu leân ñöôïc caùc bieän phaùp kieåm soaùt do chaát thaûi sinh ra raát ít. Treân thöïc teá, chaát thaûi sinh hoaït vaø chaát thaûi khaùc cuûa caùc doanh nghieäp ñöôïc thu gom vaø xöû lyù bôûi caùc hình thöùc quaûn lyù CTR cuûa ñòa phöông thoâng qua cty Moâi tröôøng ñoâ thò.
Chaát thaûi nguy haïi
Loaïi chaát thaûi nguy haïi
Tuy theo loaïi hình saûn xuaát thì thaønh phaàn vaø löôïng CTNH thaûi ra khaùc nhau. Theo keát quaû thu thaäp ñöôïc löôïng chaát thaûi naøy phaùt sinh haøng naêm nhö sau:
Chaát thaûi thay ñoåi tuy theo doanh nghieäp.
CTNH ñöôïc xaùc ñònh nhieàu nhaát trong caùc doanh nghieäp laø bao bì vaø thuøng chöùa chaát thaûi nguy haïi.
Baûng 4.10 Chaát thaûi nguy haïi sinh ra ôû caùc doanh nghieäp
Doanh nghieäp
A1010
(kg
/naêm)
A1160
(kg
/naêm)
A2010
(kg/
naêm)
A3020
(L/
naêm)
A3050
(kg
/naêm)
A3070
(kg/naêm)
A3150 A3140
(kg/naêm)
A4020
(kg/ naêm)
A4090
(L/ naêm)
A4130
(kg/ naêm)
1
0
0
0
0
4.5
0
0
0
0
105
2
0
0
0 – 5
0
0 – 50
0 – 2
3.5 – 5
0
2400
0
3
1.2
0
39.6
400
0
0
0
5
96 – 144
11160
4
41643
0
0
0
0
0
1875
67.5
0
18575
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
563
6
0
162.5
37214
0
0
53117
0
26485
0
0
7
0
0
0
0.08 – 1800
6 – 800
0.84 – 800
0
0
0.08
0.19 - 500
8
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Nguoàn: Phaân tích toång hôïp keát quaû giaùm saùt CTR taïi caùc doanh nghieäp ñieàu tra
Caùc bieän phaùp kieåm soaùt chaát thaûi nguy haïi
Tuy theo löôïng vaø loaïi CTNH phaùt sinh ôû töøng doanh nghieäp maø coù caùc hình thöùc kieåm soaùt khaùc nhau. Theo keát quaû ñieàu tra cho thaáy:
Chaát thaûi nguy haïi ñöôïc caùc doanh nghieäp kieåm soaùt raát chaët cheõ qua coâng taùc thu gom, löu tröû, vaân chuyeån vaø xöû lyù. Vieäc kieåm soaùt CTNH ñöôïc caùc doanh nghieäp quaûn lyù theo quyeát ñònh 155 veà quy cheá quaûn lyù chaát thaûi nguy haïi cuûa Boä Taøi Nguyeân – Moâi tröôøng.
Chaát thaûi nguy haïi ñöôïc xöû lyù bôûi caùc coâng ty xöû lyù chuyeân nghieäp thoâng qua caùc hôïp ñoàng kyù keát vôùi doanh nghieäp.
Rieâng doanh nghieäp 6 coù theâm loø ñoát raùc taïi choå ñaõ laøm giaûm ñöôïc 20% CTNH.
Caùc söï coá moâi tröôøng
Caùc söï coá moâi tröôøng thöôøng gaëp ôû caùc doanh nghieäp laø:
Söï coá veà an toaøn ñieän.
Chaùy noå.
Roø ró hoaù chaát vaø traøn daàu.
Caùc söï coá moâi tröôøng coù nguy cô gaây nguy haïi ñeán moâi tröôøng, aûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa ngöôøi lao ñoäng vaø taøi saûn cuûa doanh nghieäp.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
b7.doc
