Phân tích chi phí sản xuất kinh doanh và các biện pháp hạ giá thành sản phẩm tại Công ty Dệt may Hà Nội

ng tr×nh cho nhµ m¸y qu¶n lý vµ lÊy tªn lµ Nhµ m¸y Sîi Hµ Néi. - Th¸ng 10/1985: Nhµ m¸y thµnh lËp thªm ph©n x­ëng s¶n xuÊt phô ®Ó tËn dông b«ng phÕ liÖu bÞ lo¹i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm chÝnh ®Ó s¶n xuÊt kh¨n b«ng. §Õn n¨m 1989, nhµ m¸y më réng quy m«, tõ ®ã ph©n x­ëng dÖt kim sè 1 ra ®êi víi c«ng suÊt 1500 tÊn nguyªn liÖu mçi n¨m. - Th¸ng 4/1990: Bé kinh tÕ ®èi ngo¹i cho phÐp nhµ m¸y ®­îc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp víi tªn giao dÞch HANOSIMEX. - Th¸ng 6/1993: X©y dùng d©y chuyÒn dÖt kim sè 2 vµ th¸ng 3/1994 nhµ m¸y b¾t ®Çu ho¹t ®éng. - Ngµy 15/5/1993: Kh¸nh thµnh nhµ m¸y DÖt kim (gåm c¶ 2d©y chuyÒn 1 vµ 2) - Th¸ng 10/1993: Bé c«ng nghiÖp nhÑ quyÕt ®Þnh s¸t nhËp nhµ m¸y sîi Vinh vµo xÝ nghiÖp liªn hiÖp. - Th¸ng 1/1995: Khëi c«ng x©y dùng nhµ m¸y thªu §«ng Mü. - Th¸ng 6/1995: Bé c«ng nghiÖp nhÑ quyÕt ®Þnh ®æi xÝ nghiÖp liªn hîp thµnh c«ng ty DÖt Hµ Néi. - Th¸ng 6/2000: C«ng ty ®æi tªn thµnh C«ng ty DÖt may Hµ Néi. C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ mét tæ chøc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, h¹ch to¸n ®éc lËp, cã tµi kho¶n vµ con dÊu riªng ®Ó giao dÞch. C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc víi quy m« võa thÓ hiÖn qua mét sè chØ tiªu sau: - C«ng ty hiÖn cã gÇn 5000 c«ng nh©n viªn. - Doanh thu n¨m 2002: 155.534.383.103 VN§ 2.2. Chøc n¨ng nhiÖm vô, mÆt hµng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp: Lµ mét doanh nghiÖp lín cña ngµnh c«ng nghiÖp may ViÖt Nam, C«ng ty ®· ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong viÖc ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. C«ng ty ®­îc trang bÞ toµn bé thiÕt bÞ cña Italia,CHLB §øc, BØ, Hµn Quèc, NhËt B¶n,… C«ng ty DÖt may Hµ Néi cã chøc n¨ng chÝnh sau ®©y: - C«ng ty chuyªn s¶n xuÊt kinh doanh, xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao nh­ c¸c lo¹i sîi, s¶n phÈm dÖt kim….. - C«ng ty chuyªn nhËp c¸c lo¹i b«ng, x¬, phô tïng thiÕt bÞ chuyªn ngµnh, hãa chÊt thuèc nhuém. - Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty cßn thªm chøc n¨ng thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, dÞch vô cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty, trùc tiÕp tham gia mua b¸n víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi nÕu cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho phÐp. Lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc, C«ng ty ®­îc nhµ n­íc giao vèn cho toµn quyÒn sö dông, tù qu¶n lý ®iÒu hµnh s¶n xuÊt nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ ®ång vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng sîi cung cÊp cho c¸c ®¬n vÞ dÖt may trong n­íc vµ xuÊt khÈu. NhiÖm vô trùc tiÕp cña C«ng ty lµ ®iÒu hµnh c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt, t×m nguyªn vËt liÖu,vËt t­ phô tïng, t×m thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. C«ng ty tù chñ thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c kinh tÕ, thiÕt lËp c¸c mèi liªn doanh, liªn kÕt nh»m t¨ng c­êng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Chó träng ph¸t triÓn mÆt hµng xuÊt khÈu t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ ®¶m b¶o thu nhËp æn ®Þnh cho gÇn 5000 ng­êi lao ®éng. Kh«ng ngõng ®µo t¹o, båi d­ìng, n©ng cao tr×nh ®é v¨n hãa, khoa häc kü thuËt, chuyªn m«n cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty. PhÊn ®Êu n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. … C«ng ty chuyªn s¶n xuÊt kinh doanh, xuÊt khÈu c¸c lo¹i s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao : Sîi: cotton(ch¶i th«, ch¶i kü), PE, Peco. V¶i thµnh phÈm: V¶i Denim (100% cotton, Peco( chun PE)), V¶i dÖt kim (100% cotton, 100% PE, Peco). S¶n phÈm may: QuÇn ¸o dÖt kim, kh¨n c¸c lo¹i, quÇn ¸o kh¸c( Denim). 2.2. D©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt C«ng ty cã nhiÓu lo¹i s¶n phÈm nh­ s¶n phÈm sîi, dÖt kim, v¶i Denim. kh¨n... Ta kh¸i qu¸t m« h×nh c¸c b­íc s¶n xuÊt v¶i dÖt kim nh­ sau: Sîi M¸y dÖt V¶i méc xö lý vµ nhu«m V¶i thµnh phÈm C¾t B¸n s¶n phÈm May Thµnh phÈm D©y chuyÒn s¶n xuÊt s¶n phÈm dÖt kim D©y chuyÒn qu¸ tr×nh dÖt nhuém (s¶n xuÊt s¶n phÈm dÖt kim) C¸c b­íc c«ng viÖc trong d©y chuyÒn dÖt nhuém C«ng ®o¹n thùc hiÖn Bé phËn thùc hiÖn 1 KH dÖt 2 Kü thuËt c«ng nghÖ dÖt C¸c tæ c«ng nghÖ dÖt KT thiÕt bÞ dÖt Tæ b¶o toµn dÖt 3 Tæ nghiÖp vô 4 Tæ ho¸ nhuém 5 KH nhuém 6 Tæ ho¸ nhuém Kho ho¸ chÊt, thuèc nhuém 7 Tæ nghiÖp vô Tæ PVSX 8 Tæ ho¸ nhuém Tæ KT-TB C¸c tæ b¶o toµn C¸c tæ CN nhuém C¸c c«ng ®o¹n kiÓm tra trong qu¸ tr×nh Tæ chÊt l­îng, tæ hãa 9 Tæ nghiÖp vô 10 Tæ nghiÖp vô Tæ kü thuËt D©y chuyÒn qu¸ tr×nh dÖt nhuém (s¶n xuÊt s¶n phÈm dÖt kim) NhËn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt TriÓn khai kÕ ho¹ch dÖt GhÐp mµu NhËp sîi tõ kho sîi KÕt qu¶ x¸c nhËn mµu PhiÕu c«ng nghÖ nhuém LÜnh ho¸ chÊt thuèc nhuém tõ kho Cty ChuÈn bÞ ho¸ chÊt thuèc nhuém CÊp ph¸t TriÓn khai kÕ ho¹ch nhuém ChuÈn bÞ v¶i sîi méc §¶o èng sîi DÖt D KiÓm tra v¶i méc Chê xem xÐt NhËp kho v¶i méc 9 0 _ + N + _ + 4 1 2 2 3 5 6 7 8 2.3. ThÞ tr­êng vµ ®èi thñ c¹nh tranh C«ng ty HANOSIMEX lµ mét doanh nghiÖp lín trong ngµnh dÖt may ViÖt Nam víi nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm phong phó vµ ®a d¹ng. Qua b¶ng biÓu sè M01 ta thÊy r»ng c¸c mÆt hµng chiÕm tû träng lín trong doanh thu cña C«ng ty chñ yÕu lµ c¸c mÆt hµng Sîi vµ s¶n phÈm DÖt kim. Nh­ng c«ng ty vÉn cßn h¹n chÕ vÒ c«ng nghÖ nªn n¨ng lùc ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng ch­a cao vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm vµ mÉu m·, h¬n n÷a mÆc dï thÞ tr­êng xuÊt khÈu lµ rÊt réng lín nh­ng n¨ng lùc tiªu thô s¶n phÈm cña C«ng ty ë thÞ tr­êng ngoµi n­íc l¹i kh«ng cao h¬n so víi thÞ tr­¬ng néi ®Þa. B¶ng 2.1: Tæng hîp thÞ tr­êng tiªu thô 9 th¸ng ®Çu n¨m 2003 TT MÆt hµng §VT §Æc tÝnh kü thuËt ThÞ tr­êng xuÊt khÈu ThÞ tr­êng néi ®Þa Trong ®ã: TT néi bé Sè l­îng Gi¸ trÞ (tr.®ång) ThÞ tr­êng tiªu thô Sè l­îng Gi¸ trÞ (tr.®ång) ThÞ tr­êng tiªu thô Sè l­îng Gi¸ trÞ (tr.®ång) ThÞ tr­êng tiªu thô A Sîi (Ne bq=20..60) TÊn 2321.3 58721.0 H.Quèc + §µi Loan 7250.3 173785 488.4 11506 DK§X 1 Cotton 100% ,, 718.0 708.0 35.0 DVTM sè 1 + Ch¶i th« ,, 610.6 698.0 35.0 CHØ kh©u + Ch¶i kü ,, 107.4 10.0 TMDMHCM 2 PE 100% ,, 179.3 4941.9 348.5 DLN§ 3 Peco ,, 1424.0 1600.4 104.9 HTL C V¶i thµnh phÈm 304337.3 3200163.8 1 V¶iDenim m 4,5..15 oz 304328.4 7014.0 H.Quèc 3199907.6 72056 C¶ n­íc 401911.5 May TL + 100% cotton ,, 152164.2 2399930.7 401911.5 9150 DÖt PP + Pecco (chun PE) ,, 152164.2 799976.9 TMDMHCM 2 V¶i dÖt kim TÊn 110g..500g/m2 8.9 729.8 256.2 16184 184.6 11661 + 100% cotton ,, 8.9 §øc 50.0 HTL 46.15 HTL + 100% PE ,, P.§«ng + Pecco ,, 206.2 138.45 D S¶n phÈm may 9297474 3293162.0 4 QA dÖt kim Sp 4086763 200499.0 Mü, NhËt 1446744.0 20247 C¶ n­íc 6 Kh¨n c¸c lo¹i ,, 24..450g/c 4819362 30942.0 EU... 1773897.0 2473 ,, 7 QA c¸c lo¹i (Denim) ,, 391349 19541.0 72521.0 2109 ,, 2.4. Mét sè chØ tiªu kinh tÕ, kü thuËt chñ yÕu 2.4.1. Doanh thu, lîi nhuËn C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp cã møc doanh thu t­¬ng ®èi cao so víi ngµnh dÖt may (trung b×nh kho¶ng xÊp xØ 600 tû ®ång mét n¨m), nh­ng l¹i cã møc lîi nhuËn chØ kho¶ng 1,5 tû ®ång mét n¨m. Do ®ã cung cã thÓ thÊy ®­îc C«ng ty tiªu thô ®­îc hµng ho¸ nh­ng gÆp vÊn ®Ò trong chi phÝ bá ra. 2.4.2. T×nh h×nh lao ®éng tiÒn l­¬ng C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp t­¬ng ®èi lín, ho¹t ®éng trong c¶ lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ th­¬ng m¹i, trong c«ng ty cã rÊt nhiÒu c«ng nh©n viªn lµ nh÷ng h×nh thøc nguêi lao ®éng cã c«ng viÖc vµ tr×nh ®é kh¸c nhau. Do ®ã ë doanh nghiÖp cã c¸c nhiÒu h×nh thøc tr¶ l­¬ng øng víi tõng bé phËn kh¸c nhau nh­ sau: Kho¸n quü tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp g¾n víi chi phÝ s¶n xuÊt: C¸c nhµ m¸y may, nhµ m¸y sîi, nhµ m¸y dÖt nhuém, nhµ m¸y dÖt Denim, bé phËn kh¨n vµ mò cña nhµ m¸y dÖt Hµ §«ng. Theo hao phÝ lao ®éng tæng hîp: C¸c nhµ m¸y sîi, nhµ m¸y dÖt nhuém, dÖt Denim, bé phËn kh¨n vµ mò cña nhµ m¸y dÖt Hµ §«ng. Theo tû lÖ % tiÒn l­¬ng trªn doanh thu thùc tÕ: Nhµ m¸y may Hµ Néi, may §«ng Mü, bé phËn dÖt kim cña nhµ m¸y dÖt Hµ §«ng, phßng xuÊt nhËp khÈu, phßng kÕ ho¹ch thÞ tr­êng, phßng th­¬ng m¹i. Theo s¶n phÈm: Tæ bèc xÕp sîi, tæ vËn chuyÓn b«ng phßng kÕ ho¹ch thÞ tr­êng. Theo ®Þnh biªn lao ®éng: c¸c ®¬n vÞ thuéc khèi phßng ban cña C«ng ty. Lµ mét doanh nghiÖp cã sè l­îng lao ®éng rÊt lín nªn C«ng ty cã quy tr×nh tuyÓn dông vµ ®µo t¹o rÊt phøc t¹p: * C¬ së lËp kÕ ho¹ch ®µo t¹o dùa trªn: Môc tiªu, kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh trong t­¬ng lai cña C«ng ty. TÝnh chÊt, yªu cÇu c«ng viÖc. Thay ®æi vÒ c«ng nghÖ thiÕt bÞ. C¸c yªu cÇu vÒ luËt ®Þnh nhµ n­íc. Tiªu chuÈn c«ng ty ph¶i ¸p dông. KÕt qu¶ c¸c cuéc ®¸nh gi¸ néi bé. N¨ng lùc, hiÖu qu¶ lµm viÖc cña nh©n viªn. Xem xÐt cña l·nh ®¹o. KhiÕu n¹i cña kh¸ch hµng. Kh¾c phôc phßng ngõa. TuyÓn dông lao ®éng dùa c¶ vµo nguån bªn trong vµ nguån bªn ngoµi. 2.4.3. T×nh h×nh qu¶n lý vËt t­, tµi s¶n cè ®Þnh a. T×nh h×nh qu¶n lý vËt t­, nguyªn vËt liÖu * C¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu: Nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó s¶n xuÊt sîi cña C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ b«ng vµ sîi PE (polyeste). Do tÝnh chÊt vµ nguån gèc cña hµng b«ng, x¬ hiÖn nay n­íc ta ch­a s¶n xuÊt ®­îc x¬ PE nªn C«ng ty ph¶i nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vµ do l­îng b«ng trong n­íc ch­a ®¸p øng ®ñ cho ngµnh dÖt trong n­íc, chÊt l­îng ch­a ®¶m b¶o nªn C«ng ty vÉn ph¶i sö dông mét sè lo¹i b«ng n­íc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã C«ng ty cßn nhËp nhiÒu lo¹i nguyªn vËt liÖu nh­ ho¸ chÊt, thuèc nhuém, thuèc tÈy vµ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu phôc vô cho qu¸ tr×nh in nh­ chØ thªu cao cÊp, mùc in. * Qu¶n lý, sö dông nguyªn vËt liÖu: HiÖn nay, nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu lµ c¸c lo¹i b«ng cotton vµ x¬ PE chiÕm tû lÖ kh¸ cao trong gi¸ thµnh s¶n phÈm (65-70%) cho nªn vÊn ®Ò tiÕt kiÖm ®Þnh møc tiªu hao b«ng x¬ lµ cÇn thiÕt. C«ng ty ®· sö dông ph­¬ng ph¸p kinh nghiÖm vµ ph­¬ng ph¸p kh¶o s¸t thùc tÕ ®Ó x©y dùng ®Þnh møc tiªu hao vËt t­ theo c¸c b­íc sau: Kh¶o s¸t tõng c«ng ®o¹n: b«ng, ch¶i, ghÐp, th«, sîi con. Tõ sè liÖu kh¶o s¸t kÕt hîp víi c¸c kÕt qu¶ kinh doanh ë kú tr­íc vµ ng­êi lµm c«ng t¸c sÏ t¹m giao ®Þnh møc (kg b«ng, x¬/ kg sîi) c¸c sè liÖu kh¶o s¸t sÏ ®­îc xem xÐt ®Þnh kú hµng th¸ng. TiÕp tôc theo dâi thùc hiÖn ®Þnh møc mét th¸ng mét lÇn, ph©n tÝch nguyªn nh©n t¨ng gi¶m so víi ®Þnh møc ®­îc giao. Xem xÐt l¹i ®Þnh møc ®Ó rót kinh nghiÖm vµ t×m biÖn ph¸p söa ch÷a kh¾c phôc kÞp thêi. Trong khi x©y dùng ®Þnh møc, c¸n bé x©y dùng th­êng chó ý tíi c«ng ®o¹n ch¶i kü lµ c«ng ®o¹n cã l­îng b«ng tiªu hao cao do sîi ch¶i nhiÒu nhÊt, ®Ó lµm gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu l­îng b«ng phÕ. b. T×nh h×nh qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh * C¬ cÊu tµi s¶n cè ®Þnh C¬ cÊu tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ doanh nghiÖp t­¬ng ®èi lín nªn tµi s¶n cña C«ng ty cã nhiÒu nhµ m¸y vµ c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt. ViÖc ®Çu t­ vµo TSC§ cña C«ng ty phô thuéc vµo c¸c nguån vèn chñ yÕu lµ tõ ng©n s¸ch, tù bæ xung tõ ho¹t ®éng cña C«ng ty vµ vay tõ ng©n hµng. * T×nh h×nh sö dông TSC§ M¸y mãc mµ c«ng ty ®· sö dông hÇu hÕt ®­îc nhËp tõ nhiÒu n­íc kh¸c nhau víi c¸c nh·n hiÖu §øc, Nga, NhËt, BØ, Trung Quèc,.. . Cã nhiÒu lo¹i ®· ®­îc khÊu hao hÕt, cã lo¹i ®· khÊu hao gÇn hÕt. ThiÕt bÞ m¸y mãc lµ mét bé phËn quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nã ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. VÒ mÆt gi¸ trÞ m¸y mãc th× m¸y mãc chiÕm tû lÖ cao 67% vèn cè ®Þnh.V× vËy, vÊn ®Ò sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ cã hiÖu qu¶ lu«n ®­îc c«ng ty quan t©m. Qua b¶ng chØ tiªu thiÕt bÞ n¨m 2001 ta thÊy C«ng ty kh«ng hoµn thµnh chi tiªu kÕ ho¹ch sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ. PhÇn kÕ ho¹ch cña m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn cã lµ 1728 chiÕc th× m¸y mãc thiÕt bÞ ®· l¾p chØ ®¹t 1652 chiÕc vµ sè m¸y ho¹t ®éng lµ 1577 chiÕc cã nghÜa lµ 151 chiÕc kh«ng ®­îc ®­a vµo sö dông trong ®ã cã 75 chiÕc ®­îc l¾p ®Æt. Nguyªn nh©n lµm cho l­îng m¸y mãc nµy tån ®äng lµ v× l¹c hËu vµ hÕt thêi gian khÊu hao nªn C«ng ty cã dù tÝnh thanh lý vµ chuyÓn thµnh c«ng cô lao ®éng nhá, mét sè m¸y míi mua vÒ nh­ng ch­a cã ý ®Þnh l¾p ®Æt. Cßn vÒ thùc hiÖn m¸y mãc ho¹t ®éng chØ ®¹t 94,67% so víi kÕ ho¹ch cã nghÜa lµ gi¶m mét l­îng kh¸ lín. ChØ tiªu thiÕt bÞ n¨m 2001 ChØ tiªu §¬n vÞ Sè kÕ ho¹ch Sè thùc hiÖn So s¸nh TH/KH T¨ng/gi¶m % Sè MMTB hiÖn cã ChiÕc 1728 1634 -94 94.56 Sè MMTB ®· l¾p ChiÕc 1652 1634 -18 98.91 Sè MMTB ho¹t ®éng ChiÕc 1577 1493 -84 94.673 Sè ngµy lµm viÖc cña thiÕt bÞ Ngµy/n¨m 305 296 -9 97.049 Sè giê lµm viÖc cña TB Giê/n¨m 8 7.6 -0.4 95 Thêi gian sö dông cã Ých cña TB Giê/ngµy 8 7.4 -0.6 92.5 2.4.4. T×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp a. C¬ cÊu nguån vèn cña C«ng ty §Ó ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn ta cã biÓu sau: Ph©n tÝch kh¸i qu¸t c¬ cÊu nguån vèn §¬n vÞ:triÖu ®ång STT ChØ tiªu 2001 2002 So s¸nh 2002/2001 1 Nî ph¶i tr¶ 394878 71.77% 455585 73.68% 60707 15.37% 2 Nguån vèn chñ së h÷u 155338 28.23% 162759 26.32% 7421 4.78% 3 Tæng nguån vèn KD 550216 100.00% 618344 100.00% 68128 12.38% Víi sè liÖu trªn biÓu ta cã nhËn xÐt t×nh h×nh huy ®éng c¸c nguån vèn cña C«ng ty ch­a ®­îc tèt. Trong c¶ 2 n¨m 2001 vµ 2002 th× nguån c«ng nî ph¶i tr¶ chiÕm tû träng lín h¬n h¼n so víi nguån vèn chñ së h÷u. N¨m 2002, nguån c«ng nî ph¶i tr¶ t¨ng lªn c¶ vÒ sè tiÒn, tû lÖ vµ tû träng, gÇn gÊp 3 lÇn so víi nguån vèn chñ së h÷u. T×nh h×nh ®ã sÏ ¶nh h­ëng kh«ng tèt tíi kh¶ n¨ng tù chñ tµi chÝnh cña C«ng ty vµ hiÖu qu¶ kinh doanh. MÆc dï nguån vèn kinh doanh t¨ng lªn nh­ng l¹i chñ yÕu lµ do c«ng nî ph¶i tr¶ t¨ng lªn, tøc lµ c¸c kho¶n vay, nî t¨ng lªn. §iÒu nµy thÓ hiÖn sù phô thuéc cña c«ng ty vµo c¸c nguån vèn bªn ngoµi kh¸ lín. NÕu nguån vèn chñ së h÷u trong n¨m 2002 t¨ng lªn c¶ vÒ sè tiÒn, tû lÖ lÉn tû träng th× míi ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tèt. b. Kh¶ n¨ng thanh to¸n Kh¶ n¨ng thanh to¸n chung Cuèi n¨m 2001 Cuèi n¨m 2002 En1 274713361697 214599466827 = = 1,28 En1 292810510319 240919650064 = = 1,22 VLC = 60113894870 VLC = 51890860255 VLC=TSL§-Nî ng¾n h¹n Vµo cuèi n¨m 2001 vµ cuèi n¨m 2002, c«ng ty ®Òu cã vèn lu©n chuyÓn(VLC)>0 trong khi cuèi n¨m 2001 vµ cuèi n¨m 2002 cã hÖ sè c©n b»ng tæng qu¸t En1>1, do ®ã c«ng ty cã kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n tèt vµ C«ng ty ®ang ë tr¹ng th¸i thuËn lîi. Do ®ã c«ng ty cè g¾ng gi÷ æn ®Þnh hÖ sè nµy nh­ ë møc hiÖn t¹i. Kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh: thÓ hiÖn kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi En3 TiÒn Nî ng¾n h¹n = Cuèi n¨m 2001 Cuèi n¨m 2002 En3 10127147629 240919650064 = = 0,04 En3 19435632558 214599466827 = = 0,09 HÖ sè nµy thÓ hiÖn kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi cña C«ng ty.Cuèi n¨m 2001, hÖ sè nµy cao h¬n nªn C«ng ty cã kh¶ n¨ng thanh to¸n tèt h¬n cuèi n¨m 2002, nh­ng ®ång thêi l¹i thÓ hiÖn sù kÐm hiÖu qu¶ trong viÖc sö dông nguån lùc tµi chÝnh víi mét ng©n quü bÞ ø ®äng h¬n. H¬n n÷a, kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh cña c«ng ty nhá h¬n 0,5 nªn c«ng ty gÇn nh­ trong t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, c«ng ty cã thÓ ph¶i b¸n gÊp hµng ho¸ s¶n phÈm ®Ó tr¶ nî v× kh«ng cã ®ñ tiÒn mÆt ®Ó thanh to¸n. c. Tû suÊt sinh lêi Tû suÊt lîi nhuËn/doanh thu Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ / doanh thu: 2314014216 668319573345 = 0,35% * 100 1573529667 668319573345 = 0,24% *100 Tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ / doanh thu C¸c tû sè nµy cho biÕt thùc chÊt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty cã thùc sù ®¹t kÕt qu¶ cao kh«ng. Cã thÓ cã mét doanh thu cao nh­ng ch­a ch¾c doanh nghiÖp ®· ho¹t ®éng hiÖu qu¶. Tû suÊt lîi nhuËn / tæng tµi s¶n Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ / tæng tµi s¶n trung b×nh 2134014216 584280137671 = 0,40% *100 Tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ / tæng tµi s¶n trung b×nh = 0,27% 1573529667 584280137671 *100 Víi nh÷ng tû suÊt nµy cho thÊy, víi quy m« t­¬ng ®èi lín th× C«ng ty ®· sö dông hiÖu qu¶ hay ch­a tµi s¶n ®Ó t¹o ra lîi nhuËn cho chÝnh m×nh vµ ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Tû suÊt Lîi nhuËn sau thuÕ / Nguån vèn chñ së h÷u trung b×nh 1573529667 159048708494 = 0,99% *100 ChØ sè nµy cho biÕt møc sinh lîi cña C«ng ty tõ nguån vèn chñ së h÷u cña m×nh 2.5. Khã kh¨n thuËn lîi vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña C«ng ty DÖt may Hµ Néi 2.5.1. ThuËn lîi: C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp lín trong ngµnh dÖt may ViÖt Nam. Trong n¨m 2001, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty nh×n chung æn ®Þnh vµ l­îng s¶n phÈm tiªu thô t¨ng lªn. §éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã tay nghÒ ngµy cµng cao. 2.5.2. Khã kh¨n: Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi, C«ng ty cßn gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n: L­îng s¶n phÈm tiªu thô t¨ng rÊt nhiÒu nh­ng so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh th× l¹i t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ. T×nh h×nh thiÕu vèn kinh doanh trÇm träng, mÊt tù chñ vÒ tµi chÝnh thÓ hiÖn ë viÖc tû lÖ nî qu¸ lín. C¸c lo¹i chi phÝ cßn ë møc qu¸ cao lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng qu¸ cao. Ch­¬ng III: Ph©n tÝch CHi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh t¹i c«ng ty dÖt may hµ néi 3.1. Ph©n tÝch t×nh h×nh x©y dùng lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña C«ng ty DÖt may Hµ Néi 3.1.1. C¨n cø ®Ó lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm ®ång thêi dùa vµo ®Þnh møc c¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt vµ gi¸ c¶ vËt t­ dù kiÕn, c«ng ty DÖt may Hµ Néi lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc chi phÝ. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt §ã lµ kÕ ho¹ch träng t©m cña kÕ ho¹ch s¶n xuÊt-kü thuËt tµi chÝnh cña C«ng ty. VÞ thÕ cña c«ng ty ®­îc th«ng qua c¸c chØ tiªu s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm nh»m khai th¸c mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong s¶n xuÊt, kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô dùa trªn c¬ së x©y dùng ®Çy ®ñvµ hîp lý hãa s¶n xuÊt. KÕ ho¹ch cung øng vËt t­ kü thuËt Trªn c¬ së tÝnh to¸n toµn bé khèi l­îng s¶n xuÊt, nhu cÇu vËt t­ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o viÖc hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®Ò ra. §ång thêi lµ c¬ së ®Þnh h­íng cho c«ng t¸c qu¶n lý vËt t­ hîp lý cã hiÖu qu¶ nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. chèng ø ®äng vèn. KÕ ho¹ch lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng Lµ bé phËn cña kÕ ho¹ch s¶n xuÊt-kü thuËt-tµi chÝnh, c«ng ty ph¶i khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng vÒ lao ®éng vµ sö dông quü l­¬ng mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. Trªn c¬ së lµ tæ chøc l¹i s¶n xuÊt ®Ó kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝch luü cho c«ng ty, ®ång thêi ®¶m b¶o thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. KÕ ho¹ch khÊu hao TSC§: Dùa vµo møc khÊu hao hµng n¨m vµ kÕ ho¹ch mua míi hay thanh lý TSC§ lµm c¬ së ®Ó tÝnh khÊu hao cho viÖc lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÕ ho¹ch tµi chÝnh Hµng n¨m dùa vµo tæng sè vèn cßn l¹i cuèi n¨m, kÕ ho¹ch huy ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty lµm c¬ së cho kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. C¨n cø viÖc lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c«ng ty, c«ng ty ®· sö dông chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n xuÊt. * Chi phÝ trùc tiÕp gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n xuÊt: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp * Chi phÝ gi¸n tiÕp gåm: Chi phÝ chung ph©n x­ëng. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Chi phÝ b¸n hµng Nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy liªn quan ®Õn s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, v× vËy chóng ®­îc ®­a vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph­¬ng ph¸p ph©n bæ. f. C¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt C¸c ®Þnh møc nµy ®­îc x©y dùng ®Ó ¸p dông vµo viÖc tÝnh to¸n mét c¸ch chÝnh x¸c, nhanh chãng, bªn c¹nh ®ã cßn kiÓm tra tr×nh ®é sö dông, tiªu hao vËt t­ cã tiÕt kiÖm hay kh«ng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. 3.2. Ph©n tÝch c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 3.2.1. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, s¶n phÈm tr¶i qua nhiÒu c«ng ®o¹n chÕ biÕn liªn tôc kh¸c nhau (xö lý b«ng, dÖt sîi, dÖt v¶i, c¾t may, ®ãng gãi...) ®­îc thùc hiÖn trong ph¹m vi tõng xÝ nghiÖp. Trong giai ®o¹n may s¶n phÈm ®­îc chia nhá thµnh nhiÒu bé phËn chi tiÕt nh­: cæ, tay, th©n... vµ c¸c c«ng nh©n cïng s¶n xuÊt, ®Õn kh©u cuèi cïng míi ghÐp l¹i thµnh s¶n phÈm hoµn chØnh cña giai ®o¹n may. Do ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm may mÆc vµ ®Æc ®iÓm kinh doanh cña c«ng ty, ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ cña C«ng ty lµ theo tõng xÝ nghiÖp vµ theo tõng m· s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn mét lo¹i s¶n phÈm, kÕ to¸n sÏ c¨n cø vµo sè liÖu cña chøng tõ ®Ó tËp hîp trùc tiÕp cho lo¹i s¶n phÈm ®ã. §èi víi nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× kÕ to¸n lùa chän tiªu thøc ph©n bæ theo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm). 3.2.2. C«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Do C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ doanh nghiÖp chñ yÕu lµm theo hîp ®ång, do ®ã ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cña C«ng ty lµ theo tõng lo¹i s¶n phÈm cô thÓ vµ sè l­îng tõng lo¹i s¶n phÈm ®ã. Kú tÝnh gi¸ thµnh th× ®­îc tÝnh lµ hµng th¸ng. Bªn c¹nh ®ã, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi lú cña C«ng ty lµ kh«ng cã hoÆc Ýt kh«ng ®¸ng kÓ, do ®ã c«ng ty kh«ng tæ chøc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. XuÊt ph¸t tõ viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ë C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ tõng xÝ nghiÖp vµ chi tiÕt cho tõng lîi s¶n phÈm, do ®ã ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng mÉu hµng s¶n xuÊt. Cuèi th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ tËp hîp chi phÝ vµ c¸c tµi liÖu tÝnh gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Cuèi th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vµo sè s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho trong th¸ng, chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®­îc tËp hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ thµnh lo¹i s¶n phÈm = Tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú GÝa thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm = GÝa thµnh lo¹i s¶n phÈm Sè s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho cña tõng lo¹i hµng s¶n phÈm ®ã Tãm l¹i, trong qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c b¶ng kª, nhËt ký chøng tõ...®Ó tËp hîp chi phÝ cho tõng xÝ nghiÖp theo tõng kho¶n môc: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tõ ®ã, ghi sè liÖu vµo b¶ng kª chøng tõ c¸c tµi kho¶n liªn quan, vµo sæ c¸i c¸c TK ®Ó cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng xÝ nghiÖp còng nh­ cña toµn c«ng ty, phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý. §ång thêi, kÕ to¸n lËp c¸c b¶ng ph©n bæ tõng kho¶n môc chi phÝ cho tõng lo¹i hµng theo tiªu thøc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Qua ®©y, ta thÊy c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ hoµn toµn phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. §¸nh gi¸ chung t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh t¹i c«ng ty DÖt may Hµ Néi C«ng ty DÖt may Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nh­ng ph©n thµnh hai ngµnh chÝnh lµ s¶n phÈm dÖt vµ s¶n phÈm may. Do thêi gian cã h¹n nªn em xin ®i s©u vµo nghiªn cøu c«ng t¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm may mÆc. Nh×n chung, C«ng ty DÖt may Hµ Néi cã t×nh h×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng ®¹t møc kÕ ho¹ch ban ®Çu ®Æt ra v× vËy cÇn tiÕn hµnh ph©n tÝch cô thÓ ®Ó t×m ra nguyªn nh©n. NhËn xÐt chung Sö dông c«ng cô ph©n tÝch t¹i phÇn I, ta tiÕn hµnh tÝnh to¸n t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh theo c«ng thøc ®· ®Ò cËp ë ch­¬ng I. Ta cã thÓ ¸p dông chóng ®Ó tÝnh to¸n vµ ph©n tÝch mét c¸ch cô thÓ nh­ d­íi ®©y. KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc, ®Ó tiÖn theo dâi ®­îc s¾p xÕp vµo mét b¶ng d­íi ®©y. B¶ng 3.2: B¶ng tÝnh to¸n t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty DÖt may Hµ Néi n¨m 2003 * KÕ ho¹ch cña C«ng ty DÖt may Hµ Néi ®· ®Ò ra møc h¹ vµ tû lÖ h¹ cô thÓ nh­ sau: + møc h¹ (M0): M0= 1.303.200.000-1.358.760.000=-55.560.000 ® + Tû lÖ h¹ (T0): Nh­ vËy, møc h¹ kÕ ho¹ch doanh nghiÖp ®Æt ra lµ -55.560.000 ®ång, t­¬ng ®­¬ng víi tû lÖ h¹ lµ - 4,09%. Møc kÕ ho¹ch ®Æt ra nh­ vËy so víi thùc tÕ cña doanh nghiÖp lµ hoµn toµn phï hîp vµ lµ môc tiªu phÊn ®Êu cho doanh nghiÖp trong kú. NÕu doanh nghiÖp ®¹t ®­îc møc nµy chøng tá doanh nghiÖp ®· cã cè g¾ng rÊt nhiÒu trong t×nh tr¹ng thùc tÕ mµ doanh nghiÖp hiÖn cã tõ ®ã thùc hiÖn tèt môc tiªu h¹ gi¸ thµnh n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. * Thùc tÕ thùc hiÖn trong kú: + Møc h¹ (M1): M1=1.321.437.000–1.322.193.000=-756.000 + Tû lÖ h¹ (T1): x100 T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh thùc tÕ cña doanh nghiÖp th× cã møc h¹ lµ -756.000 vµ t­¬ng ®­¬ng víi tû lÖ h¹ lµ -0,06%. Qua viÖc tÝnh to¸n nµy ta thÊy C«ng ty thùc sù cè g¾ng trong c«ng t¸c h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Sau khi ph©n tÝch s¬ bé cÇn ph¶i tiÕn hµnh so s¸nh møc h¹ thùc tÕ so víi møc h¹ kÕ ho¹ch ®Æt ra ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng nhËn xÐt chÝnh x¸c vµ kh¸ch quan. + Møc h¹ (DM): DM = M1-M0 DM =-756.000 – (-55.560.000)=54.804.000 + Tû lÖ h¹ (DT): DT = T1-T0 DT =-0,06% -(-4,09% )=4,03 % Tõ c¸c con sè trªn ta thÊy mÆc dï doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn t­¬ng ®èi tèt t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh s¶n phÈm so víi kú tr­íc nh­ng so víi kÕ ho¹ch ®Æt ra doanh nghiÖp vÉn ch­a hoµn thµnh. 3.3.2. Ph©n tÝch nh©n tè ¶nh h­ëng: Lµ biÖn ph¸p hiÖu qu¶ ®Ó t×m ra nguyªn nh©n g©y ra t×nh h×nh hoµn thµnh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c«ng ty. a. ¶nh h­ëng cña nh©n tè s¶n l­îng ¸p dông c«ng thøc nh­ trong phÇn I ®· nªu ra. DMQ=(HS-1)*M0=MQ-M0 DMQ=(0,9731-1)* (-55.560.000)=1.494.564 b. ¶nh h­ëng cña nh©n tè kÕt cÊu s¶n phÈm DMK=-55.721.000-(-54.065.436)=-1.655.564 c. ¶nh h­ëng cña nh©n tè gi¸ thµnh ®¬n vÞ DMZ=1.321.437.000- 1.266.472.000=-756.000-(-55.721.000)=54.965.000 Tæng hîp sù ¶nh h­ëng cña tÊt c¶ c¸c nh©n tè ®Õn sù t¨ng gi¶m møc h¹ gi¸ thµnh. DM=DMQ+DMK+DMZ=1.494.564+(-1.655.564)+ 54.965.000=54.804.000 Ph©n tÝch mét sè kho¶n môc chi phÝ chñ yÕu Trªn c¬ së nh÷ng sè liÖu ®· ph©n tÝch ®­îc ë phÇn trªn, ta ®­a ra ®­îc c¸c kÕt luËn chÝnh x¸c tõ ®ã ®­a ra h­íng gi¶i quyÕt cô thÓ cho s¶n phÈm ®· nghiªn cøu. T­¬ng tù nh­ vËy, gi¶i ph¸p thùc hiÖn cho toµn c«ng ty vµ sÏ më réng cho tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm. Khi gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña c¸c s¶n phÈm ®Òu gi¶m theo vµ ®­¬ng nhiªn c«ng ty sÏ hoµn thµnh tèt kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña m×nh. §èi víi c«ng ty DÖt may Hµ Néi th× s¶n phÈm tiªu biÓu trong ngµnh may mÆc cña C«ng ty ®­îc chän ®Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch lµ s¶n phÈm ¸o giã. Trong n¨m 2003, tû träng lo¹i s¶n phÈm nµy cña C«ng ty chiÕm kh¸ lín, mÆt kh¸c ®©y lµ s¶n phÈm cã møc gi¸ thµnh ®¬n vÞ diÔn biÕn theo chiÒu h­íng bÊt lîi h¬n c¶ v× vËy kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña c«ng ty phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo s¶n phÈm nµy. Tr­íc hÕt ®Ó cã c¸i nh×nh tæng qu¸t vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸o kho¸c giã ta nªn xem xÐt qua t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm nµy trong n¨m 2003. Sau ®©y lµ b¶ng sè liÖu vµ mét vµi tÝnh to¸n gi¶n ®¬n vÒ s¶n phÈm nµy. B¶ng 3.3: b¶ng so s¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸o giã n¨m 2003 Gi¸ thµnh s¶n phÈm liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i chi phÝ kh¸c nhau. Sù thay ®æi cña tõng lo¹i chi phÝ cô thÓ sÏ dÉn ®Õn biÕn ®éng chung cña tõng lo¹i chi phÝ. V× vËy, ph­¬ng ph¸p nµy nh»m ®i s©u xem xÐt t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng lo¹i kho¶n môc chi phÝ. Néi dung tr×nh tù ph­¬ng ph¸p ®­îc tr×nh bµy cô thÓ nh­ sau: 3.4.1. Ph©n tÝch kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm hµng ho¸. Kho¶n môc nµy th­êng chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. V× vËy, ph©n tÝch nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn chi phÝ vÒ vËt liÖu lµ ®iÒu kiÖn khai th¸c kh¸ tiÒm tµng nh»m gi¶m bít chi phÝ nµy trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. S¶n phÈm ¸o kho¸c giã lµ s¶n phÈm chñ yÕu cña c«ng ty xuÊt khÈu ta thÞ tr­êng n­íc ngoµi trong n¨m 2003. §Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm nµy C«ng ty ®· ph¶i sö dông nhiÒu lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau, mét sè Ýt trong sè ®ã ®· ®­îc c«ng ty mua trong thÞ tr­êng trong n­íc cßn phÇn lín c¸c lo¹i vËt liÖu chñ yÕu c«ng ty thùc hiÖn lµm ra vµ nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi. C¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho s¶n phÈm ¸o giã ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua b¶ng 3.4 d­íi ®©y. B¶ng 3.4: Ph©n tÝch chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cho s¶n phÈm ¸o giã a. §¸nh gi¸ chung chi phÝ nguyªn vËt liÖu Dùa trªn nh÷ng sè liÖu ®· thèng kª trªn ta tiÕn hµnh ph©n tÝch møc t¨ng (gi¶m) kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®Õn sù biÕn ®éng gi¸ thµnh cña mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ¸o giã. ¶nh h­ëng sè tuyÖt ®èi (DCNVL) DCNVL= CTH-CKH DCNVL=33685-30530=3155 ® ¶nh h­ëng sè t­¬ng ®èi (DTNVL) DTNVL=DCNVL /Z0=(3155/44558)*100%=7,08% Víi kÕt qu¶ tÝnh ®­îc nh­ trªn cho thÊy chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho mét chiÕc ¸o giã ®· t¨ng lªn vµ nã lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm nµy lªn lµ +3155 ®. Møc ®é t¨ng gi¸ thµnh t­¬ng ®èi do viÖc t¨ng chi phÝ vËt t­ g©y ra lµ +7,08%. Râ rµng viÖc t¨ng chi phÝ vËt t­ ®· ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm, v× vËy cÇn ph¶i nghiªn cøu râ nguyªn nh©n nµo g©y ra ¶nh h­ëng kh«ng tèt cho kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. b. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ViÖc ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng gi÷ mét vai trß quan träng trong viÖc chØ ra ®©u lµ c¸c nguyªn nh©n chñ quan, ®©u lµ c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan, ®©u lµ c¸c nguyªn nh©n cã thÓ kh¾c phôc. ViÖc ph©n tÝch nguyªn nh©n nµy còng gióp doanh nghiÖp trong viÖc ®Ò ra gi¶i ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vËt t­. Chi phÝ vËt t­ t¨ng gi¶m trong kú chÞu t¸c ®éng chñ yÕu cña hai nh©n tè ®ã lµ ®Þnh møc tiªu hao vËt t­ tÝnh cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ ®¬n gi¸ vËt t­ cho tõng lo¹i vËt t­ cô thÓ mµ doanh nghiÖp mua vµo. Chóng ta sÏ lÇn l­ît ph©n tÝch tõng nh©n tè. * Nh©n tè ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu ¶nh h­ëng cña biÕn ®éng nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp tiªu hao vµo s¶n phÈm ®· t¸c ®éng ®Õn gi¸ thµnh ®¬n vÞ nh­ sau: DCV=åmtjåP0j - åm0jåP0j=32890-30530=2360 ® Nh­ vËy, do biÕn ®éng vÒ møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp mµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸o giã ®· t¨ng lªn +2360®. Do møc tiªu hao vËt t­ t¨ng lªn lµm gi¸ thµnh ®¬n vÞ t¨ng lªn mét tû lÖ t­¬ng ®­¬ng lµ: CV(%)=DCV/Z0=(2360/44558)*100=5,30% Do c«ng t¸c qu¶n lý vËt t­ kh«ng hiÖu qu¶ dÉn ®Õn l·ng phÝ, doanh nghiÖp trong thùc tÕ ®· lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸o giã lªn 2360® t­¬ng ®­¬ng víi tû lÖ t¨ng lµ 5,30% so víi kÕ ho¹ch ®Æt ra. Tû lÖ nµy lµ rÊt lín ®èi víi lo¹i s¶n phÈm nµy v× vËy doanh nghiÖp ph¶i cã h­íng biÖn ph¸p nh»m h¹ tû lÖ møc tiªu hao vËt t­. * Nh©n tè ®¬n gi¸ nguyªn vËt liÖu B¶ng 3.4 cho thÊy t×nh h×nh cung cÊp nguyªn vËt liÖu cña doanh nghiÖp còng chÞu ¶nh h­ëng cña nh©n tè gi¸ c¶, møc t¨ng gi¶m gi¸ thµnh do nh©n tè gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu doanh nghiÖp mua vµo ®­îc tÝnh nh­ sau: + Møc t¨ng gi¸ thµnh (DCP) DCP =åm1jP1j - åm1jP0j=33685-32890=+795 ® + Tû lÖ t¨ng (CP(%)) CP(%)=DCP/Z0=(795/44558)*100=1,78% KÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy c¶ hai nh©n tè møc tiªu hao vËt t­ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ ®¬n gi¸ mua c¸c vËt liÖu ®Çu vµo ®Òu diÔn biÕn theo h­íng bÊt lîi vµ tæng ¶nh h­ëng c¶ hai nh©n tè nµy ®· lµm gi¸ thµnh mét chiÕc ¸o giã t¨ng lªn +2457 ®. H­íng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m vµo viÖc gi¶m møc tiªu hao vËt t­ vµ h¹ thÊp gi¸ mua c¸c lo¹i vËt t­ ®Çu vµo. 3.4.2. Ph©n tÝch kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Trong phÇn 2 ®· ®Ò cËp ®Õn mét ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña ngµnh may mÆc lµ chi phÝ lao ®éng sèng chiÕm tû lÖ kh¸ cao trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc ph©n tÝch kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sÏ chØ ra nh÷ng nguyªn nh©n quan träng ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, mÆt kh¸c ®­a ra nhiÒu gîi ý ®¸ng gi¸ cho c«ng t¸c h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm toµn bé chi phÝ tiÒn l­¬ng tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp, cïng c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng nh­ BHXH, B¶o hiÓm y tÕ...®iÓm ®¸ng chó ý lµ kho¶m môc chi phÝ nµy kh«ng bao giê gåm l­¬ng vµ c¸c kho¶n cã tÝnh chÊt l­¬ng cña toµn bé nh©n viªn kh«ng tham gia vµo s¶n xuÊt trùc tiÕp, l­¬ng cña c¸c bé phËn nµy sÏ ®­îc tÝnh vµo c¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Tæng quü l­¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp ®­îc tiÕn hµnh ph©n bæ theo thùc tÕ lµ 7681 ® mét chiÕc. Trªn c¬ së tæng chi phÝ tiÒn l­¬ng cïng c¸c kho¶n cã tÝnh chÊt l­¬ng kÕt hîp víi ®Þnh møc tiªu hao thêi gian cho c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt s¶n phÈm nµy c«ng ty ®· tÝnh ra ®¬n gi¸ thêi gian cho tõng c«ng ®o¹n cô thÓ.  B¶ng 3.5 d­íi ®©y sÏ cho ta thÊy ®Þnh møc vÒ thêi gian gia c«ng c¸c chi tiÕt còng nh­ ®¬n gi¸ cho tõng c«ng ®o¹n ®ång thêi cho ta biÕt con sè thùc tÕ c«ng ty ®· thùc hiÖn trong kú. B¶ng 3.5: Ph©n tÝch chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp §¬n vÞ tÝnh:VN§ a. Ph©n tÝch tæng qu¸t §èi t­îng ph©n tÝch ë ®©y lµ chi phÝ tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp. PhÇn chªnh lÖch gi÷a thùc tÕ vµ kÕ ho¹ch ®­îc ký hiÖu lµ DCL DCL=DCL1-DCL0=åT1jL1j-åT0jL0j =7937-7387=550 ® Do chi phÝ tiÒn l­¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm thùc tÕ lµ 7937 ® so víi kÕ ho¹ch lµ 7387 ® ®· lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm lªn mét l­îng lµ +550 ®, møc biÕn ®éng cña kho¶n môc nµy t¹o ra mét tû lÖ biÕn ®éng DTL nh­ sau: DTL=DCL/Z0=550/44558=1,23% Do chi phÝ tiÒn l­¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp lín h¬n kÕ ho¹ch nªn ®· lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm mét chiÕc ¸o giã bÞ ®Èy lªn lµ +1,2% so víi kÕ ho¹ch ®Æt ra. TiÕp theo, ta tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng. b. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng Kho¶n môc chi phÝ tiÒn l­¬ng cña nh©n c«ng s¶n xuÊt trùc tiÕp chÞu ¶nh h­ëng cña hai nh©n tè chñ yÕu ®ã lµ thêi gian vµ ®Þnh møc gia c«ng tõng c«ng ®o¹n s¶n phÈm (§VT/Phót) vµ ®¬n gi¸ cho tõng thêi gian c«ng ®o¹n nhÊt ®Þnh (§VT/§ång). Ta lÇn l­ît xÐt ¶nh h­ëng cña tõng nh©n tè mét. Thø nhÊt lµ nh©n tè ®Þnh møc tiªu hao thêi gian lao ®éng. * Nh©n tè ®Þnh møc tiªu hao thêi gian cho tõng c«ng ®o¹n Dùa vµo sè liÖu thùc tÕ trong kú vµ sè liÖu KH cã ë ®Çu kú ta ®ång thêi cè ®Þnh nh©n tè ®¬n gi¸ ®Ó tÝnh ®­îc biÕn ®éng cña nh©n tè ®Þnh møc tiªu hao thêi gian cho tõng c«ng ®o¹n ®èi víi viÖc t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm. + Møc ¶nh h­ëng cña nh©n tè: Møc tiªu hao thêi gian tíi møc h¹ cña chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. DCLT=åT1jL0j - åT0jL0j = 7895-7387=508® + Tû lÖ ¶nh h­ëng cña nh©n tè:Møc tiªu hao thêi gian tíi tû lÖ h¹ (DTT) DTLT=DCLT/Z0 = 508/44558 = 1,14% BiÕn ®éng cña nh©n tè ®Þnh møc tiªu hao thêi gian lao ®éng cho tõng c«ng ®o¹n ®· lµm gi¸ thµnh t¨ng lµ 508 ® t­¬ng ®­¬ng víi tû lÖ lµ +1,14% thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch. Cã thÓ nãi r»ng c«ng ty ®· sö dông l·ng phÝ vËt t­ trong kú, cÇn cã biÖn ph¸p kÞp thêi ®Ó gi¶m møc vËt t­ tiªu hao cho tõng c«ng ®o¹n xuèng ng­ìng hîp lý. * Nh©n tè ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho tõng c«ng ®o¹n: Nh©n tè ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho mét ®¬n vÞ thêi gian biÕn th­êng Ýt biÕn ®æi h¬n nh©n tè møc tiªu hao thêi gian v× vËy t¸c ®éng cña nã ®Õn gi¸ thµnh còng nhá h¬n. C¸c t¸c ®éng cña nh©n tè nµy ®­îc ph©n tÝch cô thÓ nh­ sau: + ¶nh h­ëng cña nh©n tè ®¬n gi¸ ®Õn møc h¹ gi¸ thµnh: DCLL=åT1jL1j-åT1jL0j = 7937-7895= + 42 ® + Tû lÖ h¹: (DTLL) DTLL=DCLL/Z0 =(42/44558)*100 =0,09% Nh©n tè ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho mét ®¬n vÞ thêi gian biÕn ®æi ®· lµm cho gi¸ thµnh ®¬n vÞ t¨ng lµ + 42 ®, hay lµm gi¸ thµnh thùc tÕ t¨ng so víi kÕ ho¹ch lµ +0,09%. KÕt qu¶ nµy cho thÊy so víi nh©n tè ®Þnh møc tiªu hao thêi gian, nh©n tè ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho tõng c«ng ®o¹n Ýt biÕn ®éng h¬n rÊt nhiÒu. NÕu nghiªn cøu chi tiÕt sù t¨ng gi¶m cña nh©n tè nµy ta thÊy chØ cã duy nhÊt ®¬n gi¸ cña c«ng ®o¹n gi¸c mÉu lµ t¨ng so víi kÕ ho¹ch cßn tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n kh¸c gi¸ kh«ng ®æi hoÆc gi¶m ®i. Nguyªn nh©n cña sù thay ®æi nµy do sù biÕn ®éng vÒ nh©n sù trong kh©u gi¸c mÉu g©y ra, nh­ng ®©y lµ tr­êng hîp c¸ biÖt bëi th­êng trong mét kho¶ng thêi gian dµi cã thÓ coi nh©n tè nµy lµ æn ®Þnh. Gi¶i ph¸p ®­a ra cho phÇn nµy th­êng lµ rÊt khã kh¨n, Ýt hiÖu qu¶ vµ lµ kh«ng cÇn thiÕt. * Tæng hîp ¶nh h­ëng ¶nh h­ëng cña hai nh©n tè trªn ®èi víi gi¸ thµnh mét chiÕc ¸o giã ®­îc tÝnh nh­ sau: DCL=DCLT + DCLL Nh­ vËy, do biÕn ®éng cña c¶ hai nh©n tè møc tiªu hao thêi gian vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho mét ®¬n vÞ thêi gian ®· lµm gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng lªn 505®. H­íng gi¶i ph¸p chñ yÕu cho kho¶n môc nµy lµ tËp trung chñ yÕu vµo viÖc h¹ thÊp møc tiªu hao thêi gian cho tõng c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ¸o gÝo. 3.4.3. Ph©n tÝch kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung Kh¸c víi hai kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ c¸c kho¶n môc cã thÓ x¸c ®Þnh riªng cho tõng s¶n phÈm, chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ kho¶n môc liªn quan ®Õn nh÷ng chi phÝ chi ra trong ph¹m vi ph©n x­ëng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung th­êng liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau v× trong x­ëng gia c«ng cña c«ng ty th­êng gia c«ng nhiÒu hîp ®ång cïng mét lóc. ViÖc x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng lo¹i s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c th­êng rÊt khã v× vËy viÖc ph©n bæ ë c«ng ty DÖt may Hµ néi ®­îc chän theo tiªu thøc tiÒn l­¬ng nh©n c«ng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Ph­¬ng ph¸p nµy võa ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c t­¬ng ®èi võa dÔ cho doanh nghiÖp thùc hiÖn. Khi ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt chung ng­êi ta th­êng chia ra lµm hai phÇn lµ c¸c chi phÝ cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng biÕn ®éng hoÆc Ýt biÕn ®éng khi s¶n l­îng s¶n xuÊt thay ®æi, nh÷ng chi phÝ biÕn ®æi lµ nh÷ng chi phÝ biÕn ®éng ®¸ng kÓ theo møc ®é cña s¶n l­îng. So s¸nh trªn tæng sè vµ so s¸nh trªn tõng néi dung. C¸c yÕu tè cô thÓ cña chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua b¶ng 3.6 d­íi ®©y. B¶ng 3.6: Ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt chung §¬n vÞ tÝnh:VN§ B¶ng 3.6 cho thÊy c¶ chi phÝ biÕn ®æi vµ chi phÝ cè ®Þnh khi thùc hiÖn ®Òu lín h¬n so víi con sè kÕ ho¹ch ®Æt ra. Trong ®ã chi phÝ biÕn ®æi thùc tÕ lµ 950® so víi kÕ ho¹ch lµ 790 ® ®· v­ît +160 ®. Chi phÝ cè ®Þnh lµ 3350® con sè thùc hiÖn lín h¬n con sè kÕ ho¹ch lµ 3120 ® lµ +320®. Céng chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ®¹t ®­îc 4300®/1sp v­ît kÕ ho¹ch lµ +390®. Nh­ vËy, kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung còng ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. a. Ph©n tÝch tæng qu¸t Ta tiÕn hµnh so s¸nh kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung gi÷a thùc tÕ vµ kÕ ho¹ch ®Ó t×m ra l­îng chªnh lÖch (DCSXC) DCSXC=CTH-CKH=4300-3910=390 ® TÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm chi phÝ s¶n xuÊt chung ¶nh h­ëng ®Õn møc ®é biÕn ®éng cña gi¸ thµnh theo mét tû lÖ DTSXC DTSXC= (DCSXC/Z0)*100=(390/44558)*100=0,88% Do chi phÝ s¶n xuÊt chung t¨ng lªn ®· lµm cho gi¸ thµnh ®¬n vÞ t¨ng lªn +390® t­¬ng ®­¬ng víi tû lÖ h¹ lµ 0,88%. §¸nh gi¸ chung t×nh h×nh sö dông c¸c lo¹i chi phÝ trong kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung cña C«ng ty DÖt may Hµ Néi hiÖn nay lµ ch­a hîp lý. b. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng Trong c¸c néi dung cña chi phÝ biÕn ®æi cña kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung, néi dung ®¸ng chó ý nhÊt lµ chi phÝ ®iÖn, n­íc ph©n x­ëng, chi phÝ thùc tÕ ®· cao h¬n kÕ ho¹ch lµ 100® (trong tæng sè 160 ® chªnh lÖch). V× vËy, cã thÓ nãi r»ng néi dung nµy cã ¶nh h­ëng nhÊt ®Õn chi phÝ biÕn ®æi. T×nh h×nh sö dông ®iÖn n­íc ph©n x­ëng cña C«ng ty ®­îc ph©n bæ cho s¶n phÈm ¸o giã ®­îc c«ng ty tÝnh trong b¶ng 3.7 sau: B¶ng 3.7: B¶ng ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông ®iÖn, n­íc ph©n x­ëng. B¶ng 3.7 cho thÊy trong c¸c néi dung chi phÝ biÕn ®éng nhiÒu nhÊt th× chi phÝ tiÒn ®iÖn lµ ¶nh h­ëng nhiÒu nhÊt. CÇn ph¶i t×m ra nguyªn nh©n ®Ých thùc g©y ra ¶nh h­ëng nµy. * ¶nh h­ëng cña biÕn ®éng chi phÝ ®iÖn n¨ng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm cô thÓ nh­ sau: + Møc t¨ng gi¸ thµnh do t¨ng chi phÝ ®iÖn n¨ng DCdpx=Q1jP1j-Q0jP0j=354,75-254,75=100® + Tû lÖ t¨ng gi¸ thµnh do t¨ng chi phÝ ®iÖn ph©n x­ëng DTdpx=(DCdpx/Z0)*100=(100/44558)*100=0,22% * ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè: + ¶nh h­ëng cña nh©n tè s¶n l­îng ®iÖn tiªu thô DCQ=Q1jP0j-Q0jP0j=260-230=30® + ¶nh h­ëng cña gi¸ ®iÖn DCP=Q1jP1j-Q1jP0j=325-260=65 ® + Tæng hîp ¶nh h­ëng: DCdpx=DCQ+DCP=30+65=95 ® Do gi¸ ®iÖn vµ sè l­îng ®iÖn ®· sö dông vµo s¶n xuÊt ®Òu t¨ng nªn chi phÝ tiÒn ®iÖn ®· lµm chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng lªn mét l­îng lµ +95 ®. MÆc dï nh©n tè ®iÖn n¨ng ®· lµm chi phÝ s¶n xuÊt chung t¨ng +60® nh­ng nguyªn nh©n chñ yÕu g©y ra t×nh tr¹ng nµy lµ do chÝnh s¸ch phô thu tiÒn ®iÖn g©y ra, ®ång thêi gi¸ ®iÖn lµ do së ®iÖn lùc (®¬n vÞ cung cÊp ®iÖn n¨ng) ®­a ra vµ lµ yÕu tè bÊt biÕn trong kú nghiªn cøu. V× vËy, cã thÓ nãi ®©y lµ nh©n tè kh«ng ®iÒu chØnh ®­îc vµ kh«ng thÓ cã h­íng gi¶i ph¸p cho nh©n tè nµy. Sè l­îng ®iÖn tiªu thô t¨ng lµ do c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý ch­a hîp lý. Trong phÇn ph©n tÝch chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp mét sè c«ng ®o¹n tiªu thô nhiÒu ®iÖn n¨ng nh­: lµ h¬i chiÕm nhiÒu thêi gian h¬n ®Þnh møc ®Æt ra lµm l­îng ®iÖn tiªu thô t¨ng lªn. NÕu h¹ thÊp thêi gian c«ng ®o¹n nµy l­îng ®iÖn tiªu thô còng sÏ gi¶m theo. BiÖn ph¸p kh¾c phôc ë ®©y chñ yÕu nh»m vµo viÖc h¹ thÊp møc tiªu hao thêi gian cho tõng c«ng ®o¹n gia c«ng. H­íng biÖn ph¸p nµy ®­îc tr×nh bµy cô thÓ ë ch­¬ng sau. Trong phÇn c¸c chi phÝ cè ®Þnh, néi dung chñ yÕu cã tû träng nhiÒu nhÊt lµ khÊu hao TSC§ ph©n x­ëng, ®ång thêi ®©y còng lµ néi dung cã møc t¨ng thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch lín nhÊt. Møc ®é biÕn ®éng lín nhÊt do néi dung KhÊu hao TSC§ ph©n x­ëng cô thÓ nh­ sau (DK) DK=KTH-KKH=2700-2500=200® Nh­ vËy, do møc ®é biÕn ®éng cña néi dung khÊu hao TSC§ ph©n x­ëng ¶nh h­ëng chñ yÕu do viÖc nhËp thªm thiÕt bÞ míi v× tû lÖ khÊu hao hiÖn t¹i cña c«ng tu lµ kh«ng ®æi, ®ång thêi trong n¨m 2003, C«ng ty còng kh«ng cã sù ®¸nh gi¸ l¹i TSC§. V× vËy, chØ cã thÓ kÕt luËn r»ng do ®Çu t­ thiÕt bÞ míi nªn khÊu hao ®Çu t­ dµi h¹n vµ hiÖu qu¶ ®­îc ®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c yÕu tè kh¸c. V× vËy, kh«ng thÓ ®Ò xuÊt biÖn ph¸p cho néi dung nµy. Muèn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña viÖc ®Çu t­ thiÕt bÞ míi cÇn ph¶i thùc hiÖn c«ng viÖc cña c«ng t¸c lËp vµ ph©n tÝch dù ¸n ®Çu t­. §Õn ®©y cã thÓ kÕt luËn r»ng ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung cña C«ng ty DÖt may Hµ Néi, chØ cã thÓ cã c¸c h­íng gi¶i ph¸p nh»m tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng tiªu hao t¹i c¸c ph©n x­ëng lµ chñ yÕu, c¸c biÖn ph¸p kh¸c rÊt khã thùc hiÖn vµ cã thÓ kh«ng ®¸ng gi¸. 3.4.4. Ph©n tÝch kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Kho¶n môc nµy bao gåm nhiÒu néi dung kh¸c nhau nh­ng phôc vô cho môc ®Ých qu¶n lý toµn doanh nghiÖp. Hai kho¶n môc nµy theo th«ng lÖ thèng kª kÕ to¸n ®Òu kh«ng ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt mµ ®­îc tÝnh chung cho toµn bé s¶n l­îng hµng ho¸ toµn doanh nghiÖp. Hai kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp v× lý do nªu trªn nªn sÏ ®ù¬c bï ®¾p toµn bé b»ng l·i gép cña doanh nghiÖp. L·i gép b»ng doanh thu trõ ®i gi¸ thµnh. Do môc tiªu ph©n tÝch c¸c kho¶n môc nµy ®Ó t×m nguyªn nh©n ®­a ra gi¶i ph¸p ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸o giã, v× vËy doanh nghiÖp tiÕn hµnh ph©n bæ tæng chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng cho tõng lo¹i s¶n phÈm cô thÓ. B¶ng 3.8 d­íi ®©y chØ ra nh÷ng biÕn ®éng trong kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ nh÷ng ¶nh h­ëng cña nã ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸o giã. B¶ng 3.8: Ph©n tÝch chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp §¬n vÞ tÝnh: VN§ B¶ng 3.8 cho thÊy møc biÕn ®éng chung cña kho¶n môc nµy diÔn ra theo chiÒu h­íng kh«ng thuËn lîi cho gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¶ hai phÇn chi phic lµ chi phÝ biÕn ®æi vµ chi phÝ cè ®Þnh trong kho¶n môc nµy ®Òu v­ît qua møc kÕ ho¹ch ®Æt ra. Trong ®ã phÇn chi phÝ cè ®Þnh chñ yÕu do néi dung chi phÝ kh¸c g©y ra. PhÇn chi phÝ biÕn ®æi biÕn ®éng phøc t¹p h¬n, c¶ bèn néi dung trong phÇn nµy ®Òu t¨ng so víi kÕ ho¹ch ®Æt ra. Tr­íc hÕt ta ph©n tÝch ¶nh h­ëng chung cña biÕn ®éng kho¶n môc nµy ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸o giã. DCQLDN= CTH-CKH=1827-1658=169 ® DTQLDN=(DCQLDN/Z0)*100=(169/44558)*100=0,38% Nh­ vËy, kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ¸o giã thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch ®· t¨ng lªn +169®. Sù biÕn ®éng cña kho¶n môc nµy ®· lµm cho gi¸ thµnh mét ¸o giã thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch t¨ng 0,38%. Trong nh÷ng néi dung chi phÝ v­ît kÕ ho¹ch ®Æt ra, hai néi dung ®¸ng chó ý nhÊt lµ chi phÝ ®å dïng v¨n phßng vµ chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. Hai néi dung nµy võa cã tû träng lín nhÊt, ®ång thêi cã møc t¨ng lín nhÊt so víi kÕ ho¹ch. Ta lÇn l­ît nghiªn cøu hai néi dung chi phÝ nµy. Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng t¨ng ®· lµm gi¸ thµnh ®¬n vÞ mét chiÕc ¸o giã t¨ng nh­ sau: DCvp=CvpTH-CvpKH=270-240=30® §ång thêi lµm t¨ng gi¸ thµnh ®¬n vÞ lªn mét tû lÖ lµ: DTvp=(DCvp/Z0)*100=30/44558=+0,07% Néi dung nµy t¨ng lªn do 2 nguyªn nh©n lµ sè l­îng v¨n phßng phÈm mµ c«ng ty dïng trong kú vµ gi¸ mua c¸c lo¹i v¨n phßng phÈm trong kú, yÕu tè gi¸ mua c¸c lo¹i v¨n phßng phÈm trong kú th­êng Ýt biÕn ®éng h¬n vµ chÞu t¸c ®éng kh¸ch quan khã kh¾c phôc. YÕu tè sè l­îng lµ chñ quan, trong kú yÕu tè nµy ®· t¨ng lªn thÓ hiÖn tÝnh l·ng phÝ trong viÖc sö dông ®å dïng v¨n phßng. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµm t¨ng gi¸ thµnh cô thÓ nh­ sau: DCdvmn=CDVTH-CDVKH=460-390= +70® Vµ lµm gi¸ thµnh t¨ng lªn mét tû lÖ lµ: DTdvmn=(DCdvmn/Z0)*100=(70/44558)*100=0,16% Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi bao gåm c¸c néi dung nhá h¬n gåm: chi phÝ qu¶n lý, tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, tiÒn ®iÖn tho¹i mua ngoµi phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý toµn doanh nghiÖp. B¶ng 3.9 d­íi ®©y thÓ hiÖn chi tiÕt c¸c néi dung nµy. B¶ng 3.9: Chi phÝ mua ngoµi dïng vµo c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp. §¬n vÞ tÝnh: VN§ Ta thÊy r»ng trong c¸c néi dung nhá th× hai néi dung chi phÝ tiÒn ®iÖn, ®iÖn tho¹i t¨ng ®¸ng kÓ. Chi phÝ tiÒn ®iÖn t¨ng ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh mét chiÕc ¸o giã cô thÓ nh­ sau: DCdql=CdqlTH-CdqlKH=210-180= +30® DTdql=(Cdql/Z0)*100=(0/44558)*100=0,07% Nguyªn nh©n do l­îng ®iÖn tiªu thô cña khèi v¨n phßng t¨ng ®ång thêi do phô thu tiÒn ®iÖn lµm gi¸ ®iÖn t¨ng do vËy chØ cã thÓ tiÕt kiÖm kho¶n chi phÝ nµy b»ng c¸ch tiÕt kiÖm sö dông cho khèi v¨n phßng. Chi phÝ ®iÖn tho¹i cña c«ng ty biÕn ®éng ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ cô thÓ nh­ sau: DCdt=CdtTH-CdtKH=165-125=40® DTdt=(DCdt/Z0)*100=(0/44558)*100=0,09% ViÖc t¨ng néi dung nµy chñ yÕu do sö dông l·ng phÝ ®iÖn tho¹i, ®iÖn b¸o, fax g©y ra v× vËy, ®Ó gi¶m néi dung chi phÝ nµy cÇn cã biÖn ph¸p qu¶n lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng sö dông ®iÖn tho¹i, ®iÖn b¸o toµn doanh nghiÖp. Nh­ vËy, xu h­íng nµy lµ kh«ng t«t ®èi víi c«ng ty, cÇn cã biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ h¬n n÷a trong viÖc sö dông ®iÖn tho¹i vµ ®å dïng v¨n phßng bëi nÕu qu¶n lý cã hiÖu qu¶ doanh nghiÖp sÏ gi¶m ®­îc mét tû lÖ gi¸ thµnh ®¸ng kÓ. CÇn ph¶i l­u ý ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý ë ®©y bëi nÕu sö dông c¸c biÖn ph¸p cã thÓ h¹ thÊp tæng chi phÝ QLDN lóc ®ã gi¸ thµnh c¸c s¶n phÈm sÏ gi¶m xuèng tuy nhiªn khi ®ã cã thÓ viÖc gi¶m tæng chi phÝ nµy ¶nh h­ëng tíi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh toµn c«ng ty. 3.4.5. Ph©n tÝch kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng Kho¶n môc nµy bao gåm nhiÒu néi dung kh¸c nhau nh­ng tùu chung ®Òu phôc vô cho c«ng t¸c tiªu thô hµng ho¸, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Chi phÝ b¸n hµng bao gåm tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n cã tÝnh chÊt l­¬ng cho c«ng nh©n ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tiªu thô hµng ho¸, c¸c kho¶n chi phÝ vµ ®Çu t­ TSC§ phôc vô b¸n hµng, c¸c chi phÝ nguyªn phô liÖu phôc vô b¸n hµng vµ nhiÒu kho¶n chi phÝ kh¸c. B¶ng 3.10 d­íi ®©y cho ta thÊy c¸c néi dung chi tiÕt trong kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng cña C«ng ty DÖt may Hµ Néi. B¶ng 3.10: B¶ng ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng §¬n vÞ tÝnh:VN§ Nh÷ng nhËn xÐt cho thÊy t×nh h×nh thùuc hiÖn kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng cña C«ng ty t­¬ng ®èi tèt. TÊt c¶ c¸c néi dung chi phÝ n»m trong chi phÝ cè ®Þnh bao gåm chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ tiÒn l­¬ng nh©n viªn b¸n hµng vµ mét sè c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ®Òu kh«ng t¨ng so víi kÕ ho¹ch ®Æt ra. PhÇn néi dung chi phÝ biÕn ®æi cã xu h­íng gi¶m xuèng hoÆc b»ng kÕ ho¹ch ®Æt ra. ChØ duy nhÊt néi dung chi phÝ dÞch vô mua ngoµi cã h¬i t¨ng h¬n so víi kÕ ho¹ch, néi dung nµy sÏ ®­îc ph©n tÝch tû mØ nh­ng tr­íc hÕt chóng ta tiÕn hµnh ph©n tÝch tæng qu¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kho¶n môc chi phÝ nµy cña C«ng ty. DCBH=CBHTH-CBHKH=1422-1451=-29® DTBH=(DCBH/Z0)*100=(-29/44558)*100=-0,065% KÕt qu¶ nµy cho thÊy ®©y lµ tÝn hiÖu ®¸ng mõng bëi khi tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ b¸n hµng doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng h¹ gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm ¸o giã mµ cßn h¹n gi¸ thµnh c¸c s¶n phÈm kh¸c mµ hiÖn doanh nghiÖp ®ang s¶n xuÊt vµ kinh doanh. B¶ng 3.10 cho thÊy néi dung chi phÝ mua ngoµi cã t¨ng so víi kÕ ho¹ch lµ +12®. Néi dung chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nµy bao gåm c¸c néi dung nhá: B¶ng 3.12: B¶ng chi phÝ mua ngoµi dïng cho b¸n hµng §¬n vÞ tÝnh: VN§ Th«ng qua b¶ng trªn ta thÊy ngoµi chi phÝ tiÒn n­íc lµ kh«ng t¨ng so víi kÕ ho¹ch cßn c¸c néi dung chi phÝ cßn l¹i ®Òu t¨ng. Chi phÝ ®iÖn tho¹i lµ t¨ng +6®, chi phÝ tiÒn ®iÖn t¨ng +4®. §i s©u ph©n tÝch kü h¬n ta thÊy chi phÝ tiÒn ®iÖn t¨ng lµ do gi¸ ®iÖn t¨ng do ®ã kh«ng kh¾c phôc ®­îc kho¶n t¨ng chi phÝ nµy. Chi phÝ ®iÖn tho¹i t¨ng lµ do sè ®iÖn tho¹i phô tréi v­ît qu¸ møc cho phÐp ®· g©y nªn viÖc t¨ng néi dung chi phÝ nµy. Gi¶i ph¸p cho kho¶n môc chi phÝ nµy lµ viÖc cè g¾ng duy tr× møc chi phÝ hiÖn hµnh, víi møc nµy DN cã thÓ võa tiªu thô tèt sè l­îng s¶n phÈm cña m×nh. CÇn ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ h¬n n÷a trong viÖc sö dông ®iÖn tho¹i cña c¸c nh©n viªn bé phËn b¸n hµng tõ ®ã gi¶m chi phÝ ®iÖn tho¹i xuèng møc hîp lý. KÕt luËn chung cho phÇn ph©n tÝch Trong 4 phÇn ®Çu cña ch­¬ng 3 nµy chóng ta ®· tiÕn hµnh ph©n tÝch mét c¸ch hÕt søc cô thÓ tõ gãc ®é tæng qu¸t ®Õn ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm cô thÓ s¶n phÈm ¸o giã, môc cuèi cïng cña ch­¬ng nµy chóng ta sÏ tæng kÕt c¸c nguyªn nh©n cô thÓ g©y nªn ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Sau khi tæng hîp l¹i c¸c nguyªn nh©n chóng ta sÏ tiÕn hµnh ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ cho thùc tÕ c«ng ty trong giai ®o¹n hiÖn nay. C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch ®· cho thÊy t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña c«ng ty hiÖn nay ch­a tèt. PhÇn lín c¸c lo¹i s¶n phÈm cña C«ng ty ®Òu kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh v× vËy ®èi víi mçi lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau th× c«ng ty cÇn cã nh÷ng ph©n tÝch cô thÓ t×m nguyªn nh©n vµ ®­a ra gi¶i ph¸p nh»m gi¶m gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm tõ ®ã gi¶m gi¸ thµnh chung. §èi víi riªng s¶n phÈm ¸o giã ta rót ra nh÷ng kÕt luËn sau: §èi víi kho¶n môc nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do nh©n tè møc tiªu hao vËt t­ cña C«ng ty cßn ch­a hîp lý, ®ång thêi gi¸ nguyªn vËt liÖu mua vµo còng t¨ng. CÇn cã biÖn ph¸p cô thÓ h¹ thÊp møc tiªu hao vËt t­ ®ång thêi gi¶m gi¸ mua c¸c lo¹i vËt t­ chñ yÕu. §èi víi kho¶n môc nh©n c«ng trùc tiÕp: Nguyªn nh©n chñ yÕu do ®Þnh møc tiªu hao thêi gian tõng c«ng ®o¹n gia c«ng cßn ch­a hîp lý, cÇn cã biÖn ph¸p ®­a møc tiªu hao thêi gian ®Õn gi¸ trÞ hîp lý. §èi víi kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung: YÕu tè chñ yÕu lµm t¨ng kho¶n môc chi phÝ nµy do møc khÊu hao t¨ng thªm, tuy nhiªn viÖc t¨ng chi phÝ khÊu hao nµy chñ yÕu do mua s¾m thªm thiÕt bÞ v× vËy khã cã thÓ ®­a ra gi¶i ph¸p h¹ thÊp gi¸ thµnh ë kho¶n môc nµy. Gi¶i ph¸p kh¶ thi cho kho¶n môc nµy chñ yÕu tËp trung vµo viÖc gi¶i quyÕt møc ®é tiªu thô ®iÖn n¨ng, mét nh©n tè n»m trong phÇn chi phÝ biÕn ®æi cña chi phÝ s¶n xuÊt chung. §èi víi kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp h­íng biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m vµo n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý trong viÖc sö dông ®iÖn tho¹i, ®iÖn b¸o vµ sö dông dông cô v¨n phßng trong c¸c bé phËn qu¶n lý DN vµ b¸n hµng cña C«ng ty. Trªn ®©y lµ nh÷ng h­íng gi¶i ph¸p c¬ b¶n mang tÝnh kh¶ thi ®­îc ®­a ra tõ nh÷ng nguyªn nh©n rót ra trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch. Ch­¬ng 4 tiÕp theo sÏ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸o giã. Môc lôc