Phân tích tháp nhu cầu của người lao động do Abraham Maslow đưa ra và những giải pháp chủ yếu thoả mãn các nhu cầu trong điều kiện các doanh nghiệp Việt Nam

lêi më ®Çu NÒn kinh tÕ cña khu vùc Ch©u ¸ trong vµi thËp kØ võa qua ®· cho thÊy sù ph¸t triÓn cña hä lµ ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Cã thÓ nãi, ch×a kho¸ sù thµnh c«ng cña mçi doanh nghiÖp chÝnh lµ con ng­êi. KÓ tõ §¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng ®Õn nay, nÒn kinh tÕ ®· chuyÓn dÇn tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN v× d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh. ChÝnh v× vËy, NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII §· ®Ò ra chiÕn l­îc: lÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ng­êi lµm yÕu tè c¨n b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng vµ kh¼ng ®Þnh r»ng: “ §Ó nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ph¸t triÓn cÇn khai th¸c vµ sö dông nhiÒu nguån lùc kh¸c nhau trong ®ã nguån lùc con ng­êi lµ quý b¸u nhÊt, cã vai trß quyÕt ®Þnh, ®Æc biÖt lµ ®èi víi n­íc ta khi nguån lùc vËt chÊt vµ tµi chÝnh cßn h¹n chÕ. ” §Ó ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, c¸c nhµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c¸c nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng, ®Ó gióp ng­êi lao ®éng thªm g¾n bã víi c«ng viÖc. §©y lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng gióp n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Víi môc ®Ých hiÓu râ thªm vÒ nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng, em xin ®­îc tr×nh bµy qua bµi tiÓu luËn : “Ph©n tÝch th¸p nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng do Abraham Maslow ®­a ra vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu tho¶ m·n c¸c nhu cÇu trong ®iÒu kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay”. Néi dung I/ NhËn thøc chung vÒ tr­êng ph¸i: “Quan hÖ con ng­êi” 1. Tr­êng ph¸i “Quan hÖ con ng­êi” Tr­êng ph¸i nµy nghiªn cøu nh÷ng ®éng c¬ t©m lý thuéc hµnh vi cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, trong quan hÖ tËp thÓ ®Æc biÖt lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ hîp t¸c- xung ®ét trong qu¸ tr×nh nµy. Qua thùc nghiÖm, ng­êi ta chøng minh ®­îc r»ng viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh (nh­ ®iÒu kiÖn lao ®éng, chÕ ®é nghØ ng¬i...) mµ cßn phô thuéc t©m lý ng­êi lao ®éng vµ bÇu kh«ng khÝ trong tËp thÓ lao ®éng (vd trong phong c¸ch øng xö cña ®èc c«ng, sù quan t©m cña nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®èi víi søc khoÎ, hoµn c¶nh riªng cña ng­êi lao ®éng...). Lý thuyÕt qu¶n lý cña tr­êng ph¸i nµy ®­îc x©y dùng chñ yÕu dùa vµo nh÷ng thµnh tùu cña t©m lý häc. Hä ®­a ra c¸c kh¸i niÖm “C«ng nh©n tham gia qu¶n lý”,”Ng­êi lao ®éng coi doanh nghiÖp lµ nhµ cña m×nh ”...T­ t­ëng qu¶n lý nµy ®­îc nhiÒu n­íc ¸p dông, ®Æc biÖt lµ n­íc NhËt. §¹i diÖn cña tr­êng ph¸i nµy lµ Abraham Maslow (1908-1970).Maslow cho r»ng nh÷ng ng­êi b×nh th­êng thÝch ®­îc lµm viÖc vµ tiÒm Èn nh÷ng kh¶ n¨ng rÊt lín, ®­îc khëi ®éng vµ khai th¸c. Cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o lín vµ bÊt cø ë c­¬ng vÞ nµo còng cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ muèn lµm viÖc tèt. 2. Th¸p nhu cÇu ng­êi lao ®éng cña Abraham Maslow Lý thuyÕt th¸p nhu cÇu cña Maslow ®· ®­îc nhiÒu ng­êi chÊp nhËn ngay tõ khi nã ®­îc ®­a ra. Lý thuyÕt cña «ng vÒ ®éng c¬ nhÊn m¹nh hai tiÒn ®Ò c¬ b¶n: - Chóng ta lµ nh÷ng ®éng vËt lu«n cã ham muèn, víi nh÷ng nhu cÇu phô thuéc vµo nh÷ng g× chóng ta ®· cã. ChØ nh÷ng nhu cÇu ch­a ®­îc tho¶ m·n míi cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn hµnh vi. Nãi c¸ch kh¸c, mét nhu cÇu ®· ®­îc tho¶ m·n kh«ng ph¶i lµ mét ®éng c¬. - C¸c nhu cÇu cña ta ®­îc s¾p xÕp theo thø bËc ý nghÜa quan träng. Mét khi mét nhu cÇu ®· ®­îc tho¶ m·n th× nh÷ng nhu cÇu kh¸c l¹i xuÊt hiÖn vµ ®ßi hái ph¶i ®­îc tho¶ m·n. Maslow gi¶ thiÕt cã 5 cÊp nhu cÇu: sinh lý, an toµn, x· héi, t«n trängvµ tù thÓ hiÖn m×nh. ¤ng ®· s¾p xÕp chóng trong mét hÖ thèng gäi lµ thø bËc cña c¸c nhu cÇu do cã møc ®é quan träng kh¸c nhau. Theo Maslow con ng­êi ®Òu cè g¾ng tho¶ m·n 5 nhu cÇu c¬ b¶n cña m×nh. C¸c nhu cÇu cÊp cao Tù thÓ hiÖn m×nh CÊp nhu cÇu cao nhÊt, nhu cÇu tù kh¼ng ®Þnh m×nh, ph¸t triÓn vµ sö dông c¸c kh¶ n¨ng 1 c¸ch ®Çy ®ñ vµ s¸ng t¹o nhÊt. T«n träng Nhu cÇu ®­îc ng­êi kh¸c quý träng, ®­îc t«n träng cã uy tÝn, ®­îc c«ng nhËn nhu cÇu vÒ sù tù träng, ý thøc c¸ nh©n vÒ kh¶ n¨ng quyÒn lµm chñ. C¸c nhu cÇu cÊp thÊp X· héi Nhu cÇu vÒ t×nh yªu, sù yªu mÕn, ý thøc vÒ mèi quan hÖ cña m×nh víi nh÷ng ng­êi kh¸c. An toµn Nhu cÇu vÒ an ninh, ®­îc b¶o vÖ, sù æn ®Þnh trong c¸c sù viÖc tù nhiªn vµ gi÷a c¸c c¸ nh©n trong sinh ho¹t hµng ngµy. Sinh lý Nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n nhÊt trong tÊt c¶ nh÷ng nhu cÇu cña con ng­êi, nhu cÇu duy tr× sù sèng vÒ thøc ¨n, n­íc uèng, t×nh dôc... Maslow kh¼ng ®Þnh r»ng nÕu tÊt c¶ nh÷ng nhu cÇu cña mét con ng­êi ®Òu kh«ng ®­îc tho¶ m·n vµo mét th¬× ®iÓm cô thÓ, th× viÖc tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu tréi nhÊt sÏ thóc Ðp m¹nh nhÊt. Nh÷ng nhu cÇu xuÊt hiÖn tr­íc tiªn ph¶i ®­îc tho¶ m·n tr­íc khi mét nhu cÇu cÊp cao h¬n xuÊt hiÖn. Chóng ta h·y xem xÐt s¬ qua tõng c¸p nhu cÇu: 2.1. Nh÷ng nhu cÇu sinh lý Lo¹i nhu cÇu nµy gåm cã nh÷ng nhu cÇu quan träng nhÊt cña c¬ thÓ con ng­êi, nh­ thøc ¨n, n­íc vµ t×nh dôc. Nh÷ng nhu cÇu sinh lý sÏ chi phèi khi chóng kh«ng ®­îc tho¶ m·n vµ kh«ng mét nhu cÇu nµo kh¸c cã thÓ lµ c¬ së cña ®éng c¬ . Nh­ Maslow ®· ph¸t biÓu:“Mét ng­êi thiÕu thøc ¨n, sù an toµn, t×nh yªuvµ sù quý träng, ch¾c ch¾n sÏ khao kh¸t thøc ¨n m¹nh h¬n mäi thø kh¸c”. 2.2. Nh÷ng nhu cÇu an toµn Khi nh÷ng nhu cÇu sinh lý ®· ®­îc ®¸p øng ®Çy ®ñ, th× nh÷ng nhu cÇu cÊp cao h¬n tiÕp theo sÏ trë nªn quan träng. Nh÷ng nhu cÇu an toµn bao gåm viÖc b¶o vÖ khái bÞ x©m h¹i th©n thÓ, èm ®au bÖnh tËt, th¶m ho¹ kinh tÕ vµ nh÷ng ®iÒu bÊt ngê. Theo quan ®iÓm qu¶n trÞ th× nh÷ng nhu cÇu an toµn thÓ hiÖn ra ë sù cè g¾ng cña c«ng nh©n viªn, ®¶m b¶o cã viÖc lµm vµ cã c¸c phô cÊp. 2.3. C¸c nhu cÇu x· héi Nh÷ng nhu cÇu nµy liªn quan ®Õn b¶n chÊt x· héi cña con ng­êi vµ nhu cÇu vÒ t×nh b¹n cña hä. ë ®©y hÖ thèng thø bËc b¾t ®Çu tõ nh÷ng nhu cÇu vËt chÊt hay tiªu chuÈn vËt chÊt cña hai cÊp trªn. T×nh tr¹ng kh«ng tho¶ m·n nhu cÇu ë cÊp nµy cã thÓ t¸c ®éng ®Õn tr¹ng th¸i tinh thÇn cña c¸ nh©n ®ã. 2.4. C¸c nhu cÇu ®­îc t«n träng Nhu cÇu ý thøc râ tÇm quan träng ®èi víi nh÷ng ng­êi kh¸c (lßng tù träng) còng nh­ vÒ sù quý träng thùc sù cña nh÷ng ng­êi kh¸c ®Òu thuéc lo¹i nµy. Sù t«n träng tõ phÝa nh÷ng ng­êi kh¸c còng ph¶i ®­îc c¶m nhËn lµ x¸c thùc vµ xøng ®¸ng. ViÖc tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu nµy sÏ dÉn ®Õn sù tù tin vµ uy tÝn. 2.5. C¸c nhu cÇu tù thÓ hiÖn m×nh Maslow ®Þnh nghÜa nh÷ng nhu cÇu nµy lµ “lßng mong muèn trë nªn lín h¬n b¶n th©n m×nh, trë thµnh mäi thø mµ m×nh cã thÓ trë thµnh”. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ c¸ nh©n sÏ thÓ hiÖn ®Çy ®ñ mäi tµi n¨ng vµ n¨ng lùc tiÒm Èn cña m×nh. HiÓn nhiªn lµ khi vai trß cña mét c¸ nh©n thay ®æi th× nh÷ng khÝa c¹nh ®èi ngo¹i cña viÖc tù thÓ hiÖn m×nh còng thay ®æi theo. Nãi c¸ch kh¸c, bÊt kÓ ng­êi ®ã lµ gi¸o s­ ®¹i häc, gi¸m ®èc c«ng ty, hay vËn ®éng viªn th× nhu cÇu vÉn lµ lµm sao trë nªn cã hiÖu qu¶ h¬n trong vai trß ®ã cña m×nh. Maslow cho r»ng chØ cã thÓ tho¶ m·n ®­îc nhu cÇu tù thÓ hiÖn m×nh sau khi ®· tho¶ m·n tÊt c¶ nh÷ng nhu cÇu kh¸c. H¬n thÕ n÷a, «ng cßn ph¸t biÓu r»ng viÖc tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu tù thÓ hiÖn m×nh cã xu h­íng lµ t¨ng c­êng ®é cña c¸c nhu cÇu kh¸c, v× thÕ ng­êi ta cã thÓ ®¹t ®­îc viÖc tù thÓ hiÖn m×nh th× hä cã thÓ bÞ thóc Ðp bëi nh÷ng c¬ héi to lín ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ®ã. 3. VËn dông lý thuyÕt cña Maslow trong qu¶n trÞ Lý thuyÕt vÒ hÖ thèng thø bËc cña nhu cÇu ®­îc nh÷ng nhµ gi¸ trÞ thùc tiÔn chÊp nhËn réng r·i vµ tham kh¶o nhiÒu. MÆc dï nã kh«ng cho ta mét sù hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ hµnh vi cña con ng­êi hay nh÷ng ph­¬ng tiÖn ®Ó ®éng viªn con ng­êi, nã vÉn cung cÊp mét ®iÓm xuÊt ph¸t tuyÖt vêi cho c¸c sinh viªn khoa qu¶n trÞ. HÖ thèng thø bËc ®ã rÊt dÔ hiÓu, cã rÊt nhiÒu ®iÒu hÊp dÉn cña ®êi th­êng vµ chØ ra mét sè nh÷ng yÕu tè th«i thóc con ng­êi trong c¸c tæ chøc kinh doanh còng nh­ c¸c lo¹i h×nh tæ chøc kh¸c. - B»ng tiÒn c«ng hay tiÒn l­¬ng c¸c c¸ nh©n cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu sinh lý cña m×nh vµ cña gia ®×nh m×nh. - C¸c tæ chøc còng gióp ®ì tho¶ m·n phÇn lín nh÷ng nhu cÇu an ninh hay an toµn th«ng qua tiÒn l­¬ng vµ c¸c phô cÊp. - Gióp ®ì tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu x· héi do t¹o ®iÒu kiÖn giao tiÕp vµ kÕt giao víi nh÷ng ng­êi kh¸c trong c«ng viÖc. Nh÷ng nhµ qu¶n trÞ cã thÓ gióp ®ì c«ng nh©n viªn tho¶ m·n c¸c nhu cÇu Lo¹i nhu cÇu Khu vùc ¶nh h­ëng cña qu¶n trÞ Tù thÓ hiÖn m×nh Nh÷ng th¸ch thøc trong c«ng viÖc C¬ héi tiÕn bé C¸c c¬ héi ®Ó s¸ng t¹o §éng c¬ ®¹t thµnh tÝch cao h¬n Sù thõa nhËn c«ng khai thµnh tÝch tèt Sù t«n träng Nh÷ng ho¹t ®éng quan träng cña c«ng viÖc Trªn c«ng viÖc ®­îc kÝnh nÓ Tr¸ch nhiÖm C¸c c¬ héi giao tiÕp x· héi X· héi Sù æn ®Þnh cña nhãm ViÖc khuyÕn khÝch hîp t¸c C¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc an toµn An toµn Sù ®¶m b¶o cã viÖc lµm C¸c lo¹i tiÒn phô cÊp TiÒn l­¬ng xøng ®¸ng Sinh lý C¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc thuËn lîi NhiÖt ®é, ¸nh s¸ng, kh«ng gian, ®iÒu hoµ kh«ng khÝ... Tuy nhiªn, lý thuyÕt cña Maslow vÉn cßn mét sè nh­îc ®iÓm nh­: - Con ng­êi ë c¸c c«ng ty kh¸c nhau, c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau hay c¸c n­íc kh¸c nhau ®Òu cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt. Mét nh©n viªn kÕ to¸n ë Budapest-Hungary lµm viÖc cho ng©n hµng tÝn dông Hungary cã thÓ quan t©m ®Õn 1 ®Þa bµn lµm viÖc thuËn tiÖn, mét møc tiÒn l­¬ng ®ñ ®Ó nu«i gia ®×nh vµ cã thêi gian nghØ phÐp trong nh÷ng th¸ng hÌ. Nh­ng mét nh©n viªn kÕ to¸n ë ng©n hµng Chase Manhattan ë New york city cã thÓ l¹i cã nhu cÇu rÊt lín ®Ó tù thÓ hiÖn m×nh vµ kh«ng ®Ò cËp ®Õn qu¸ nhiÒu ®Õn nhu cÇu sinh lý vµ an ninh. - HÖ thèng thø bËc cña nhu cÇu nµy lµ c¸c nhu cÇu gèi lªn nhau vµ cã thÓ trïng khíp víi nhiÒu, thËm chÝ víi tÊt c¶ c¸c lo¹i nhu cÇu. VÝ dô, mét møc tiÒn l­¬ng hîp lý cã thÓ tho¶ m·n ®­îc nh÷ng nhu cÇu thuéc tÊt c¶ 5 lo¹i; møc tiÒn l­¬ng mµ mét ng­êi nhËn ®­îc cã ¶nh h­ëng ®Õn nhiÒu nhu cÇu kh¸c nhau. - HÖ thèng thø bËc nhu cÇu cña Maslow lµ tÜnh nh­ng c¸c nhu cÇu l¹i thay ®æi theo thêi gian, trong nh÷ng t×nh huèng kh¸c nhau vµ khi con ng­êi tiÕn hµnh so s¸nh ®èi chiÕu gi÷a sù tho¶ m·n cña m×nh víi sù tho¶ m·n cña ng­êi kh¸c. Mét ng­êi 22 tuæi míi tèt nghiÖp ®¹i häc th× nhËn thøc, tr¶i nghiÖm vµ ®èi phã víi c¸c nhu cÇu theo mét c¸ch kh¸c h¼n so víi mét ng­êi 60 tuæi ®ang chuÈn bÞ nghØ h­u vµ tham gia c¸c ho¹t ®éng nghØ ng¬i. II/. Thùc tiÔn vËn dông qu¶n lý trong hÖ thèng thø bËc nhu cÇu vµo ®iÒu kiÖn c¸c doanh nghiÖp VN. 1.Nh÷ng chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc ®èi víi yÕu tè con ng­êi trong doanh nghiÖp ViÖt Nam. Con ng­êi lµ mét chñ thÓ sèng, lµ mét nh©n tè ®Æc biÖt trong sè c¸c nh©n tè cña c¸c quan hÖ x· héi, ®Æc biÖt lµ trong c¸c doanh nghiÖp. Nã kh¸c víi c¸c nh©n tè kh¸c bëi v× nã võa lµ nh©n tè ®éng lùc b¶o ®¶m cho sù thµnh c«ng trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nãi riªng vµ cña tÊt c¶ ho¹t ®éng trong x· héi nãi chung, song ®ång thêi còng lµ môc tiªu phôc vô mµ c¸c doanh nghiÖp vµ c¶ x· héi ph¶i h­íng tíi . - Thùc tÕ ®· chøng minh, trong qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi nh©n tè con ng­êi trong doanh nghiÖp nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Nh©n tè con ng­êi chØ ®­îc ph¸t huy khi nhu cÇu, lîi Ých kinh tÕ hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng ®­îc quan t©m ®óng møc d©n chñ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ ®­îc thùc hiÖn. - Trong mét thêi gian dµi trong c¬ chÕ quan liªu bao cÊp tr­íc ®©y, t×nh h×nh kinh tÕ ë c¸c doanh nghiÖp ®ang trong t×nh tr¹ng tr× trÖ: Muèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, chóng ta cÇn cã nh÷ng ng­êi lao ®éng ph¸t triÓn tèt c¶ vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc. - C«ng cuéc ®æi míi cña chóng ta ®· kh¬i dËy tÝnh tÝch cùc cña ng­êi lao ®éng, biÕn nã thµnh nguån søc m¹nh to lín . NÕu chØ dùa vµo tinh thÇn lao ®éng tÝch cùc, ý chÝ v­¬n lªn ®¬n thuÇn cña ng­êi lao ®éng, chóng ta kh«ng thÓ x©y dùng ®­îc nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i c¸c doanh nghiÖp. Nh­ng nÕu chØ chó ý n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn cña ng­êi lao ®éng, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ®¶m b¶o søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng mµ kh«ng chó ý kh¬i dËy tÝnh tÝch cùc cña hä, chóng ta còng kh«ng thÓ tËn dông ®­îc c¬ héi ®Ó v­ît qua nh÷ng th¸ch thøc hiÖn nay. V× vËy, quan t©m ®Õn nhu cÇu, lîi Ých cña ng­êi lao ®éng mét c¸ch toµn diÖn- tõ n©ng cao møc sèng, søc khoÎ ®Õn n©ng cao tr×nh ®é cña hä lµ nhiÖm vô mµ nhµ n­íc ph¶i lµm. *Bëi rÊt nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, c«ng t¸c b¶o hé lao ®éng cßn béc lé nhiÒu bÊt cËp, thiÕu sãt. Lao ®éng thñ c«ng, nÆng nhäc cßn phæ biÕn trong nhiÒu nghµnh, cã n¬i cßn chiÕm tû lÖ tõ 60%-70%. M«i tr­êng lao ®éng ë nhiÒu c¬ së bÞ « nhiÔm nghiªm träng, nhÊt lµ ë c¸c lµng nghÒ, khu c«ng nghiÖp , khu chÕ xuÊt. Nh­ bÖnh lao phæi: sylic chiÕm tû träng lín trong c¬ cÊu bÖnh nghÒ. Sè liÖu th¸ng12/2002 ®· cã 17.416 tr­êng hîp ®­îc gi¸m ®Þnh BNN th× bÖnh bôi phæi silic lµ 14.075 tr­êng hîp chiÕm 80.9%. Thùc tr¹ng tai n¹n lao ®éng, chay, næ, bÖnh nghÒ nghiÖp vÉn cßn nghiªm träng, thËm chÝ cã n¬i, cã lóc cßn biÓu hiÖn chiÒu h­íng gia t¨ng vv...Søc khoÎ, tÝnh m¹ng cña ng­êi lao ®éng ®ang bÞ ®e do¹ bëi nh÷ng c¨n bÖnh nghÒ nghiÖp. * B¶o vÖ ng­êi lao ®éng tr­íc nh÷ng mèi ®e do¹ hiÓm ho¹ cña m«i tr­êng, ®iÒu kiÖn lµm viÖc kh«ng an toµn, ¶nh h­ëng xÊu ®èi víi søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng cña hä; chÝnh lµ gi÷ g×n nguån néi lùc quèc gia. §èi xö b×nh ®¼ng, coi träng ®óng møc nguån néi lùc quèc gia, quan t©m ®Õn ng­êi lao ®éng lµ thÓ hiÖn b¶n chÊt, tÝnh nh©n v¨n cña chÕ ®é x· héi, tr×nh ®é v¨n minh cña quèc gia, gi÷ g×n vèn quý nhÊt cña d©n téc, ®Êt n­íc lµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi l·nh ®¹o trong doanh nghiÖp. §ã lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô chiÕn l­îc träng yÕu cña thÕ kû XXI. Theo thanh tra nhµ n­íc vÒ an toµn lao ®éng cña bé L§-TBXH trong n¨m 2002 c¶ n­íc x¶y ra 2367 vô tai n¹n lao ®éng lµm 2553 ng­êi bÞ tai n¹n trong ®ã cã 441 ng­êi chÕt vµ 656 ng­êi bÞ th­¬ng nÆng t¨ng 5.8% so víi n¨m 2001. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do ng­êi lao ®éng s¬ ý, bÊt cÈn hay ch­a ®­îc huÊn luyÖn vÒ an toµn lao ®éng, kh«ng sö dông thiÕt bÞ an toµn lao ®éng, chñ lao ®éng ch­a quan t©m ®óng møc ®Õn c«ng t¸c an toµn lao ®éng, ch­a ý thøc s©u s¾c, ch­a thùc hiÖn ®Çy ®ñ trän vÑn vai trß, tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, phßng ngõa tai n¹n lao ®éng vµ b¶o vÖ søc khoÎ cho ng­êi lao ®éng. 2. Mét sè vÊn ®Ò phÇn nµo ®· ®­îc ®¸p øng cho ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn x· héi hiÖn ®¹i, tiÒm n¨ng trÝ tuÖ cña con ng­êi nãi chung chØ ®­îc ph¸t huy phÇn nµo vµ nhiÖm vô cña qu¶n lý lµ ph¸t huy toµn bé tiÒm n¨ng trÝ tuÖ Êy. §ßi hái ph¶i ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng: - Nhu cÇu vÒ sinh lý c¬ thÓ- nhu cÇu bËc thÊp- nh»m duy tr× sù tån t¹i cña m×nh nh­ ¨n mÆc, ë, sinh ho¹t,®iÒu kiÖn lµm viÖc. §©y lµ nhu cÇu quan träng nhÊt song còng dÔ tho¶ m·n. - Nhu cÇu vÒ viÖc lµm: cÇn ®¸p øng c«ng viÖc cho ng­êi lao ®éng cã c«ng viÖc æn ®Þnh trong doanh nghiÖp. - Nhu cÇu ®­îc x· héi chÊp nhËn: ®Ó ng­êi lao ®éng cã ®iÒu kiÖn lµm viÖc mét c¸ch tèt nhÊt th× hä ph¶i ®­îc x· héi chÊp nhËn quyÒn lîi vµ lßng tù träng, tù tin cña con ng­êi vµ nhu cÇu vÒ danh väng vµ ®Þa vÞ. - Nhu cÇu ®­îc suy t«n, ®µo t¹o, båi d­ìng: sù suy t«n, ®­îc ®µo t¹o, båi d­ìng ®· ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng nh©n trong doanh nghiÖp cã c¬ héi ®­îc tiÕp nhËn vµ ®­îc hoµn thiÖn nh÷ng kü thuËt míi. - Nhu cÇu bËc cao nhÊt lµ nhu cÇu s¸ng t¹o ®­îc ph¸t huy tèi ®a kh¶ n¨ng trong c¸c ho¹t ®éng cña c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp, t¹o ra ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy hä tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Trªn quan ®iÓm “Con ng­êi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp”, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· vµ ®ang cã nh÷ng ho¹t ®éng nh»m ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng ®Ó khuyÕn khÝch kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ nhiÖt huyÕt víi c«ng ty. §iÓn h×nh nh­ mét sè c«ng ty ®· ®¸p øng ®­îc mét sè nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng sau: - C«ng ty sø Thanh Tr× ®ang lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc chuyªn s¶n xuÊt thiÕt bÞ sø vÖ sinh cao cÊp thµnh c«ng nhÊt hiÖn nay ë ViÖt Nam, thµnh tÝch nµy cã ®­îc lµ nhê cã ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Çy nhiÖt huyÕt, ®· hÕt m×nh cèng hiÕn cho c«ng ty nh÷ng tinh hoa, s¸ng t¹o, vµ mét lßng trung thµnh víi c«ng ty, cho dï c«ng ty còng cã lóc l©m vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n. T¹i sao l¹i cã ®­îc nh÷ng con ng­êi nh­ vËy, ®ã chÝnh lµ nhê sù chØ ®¹o ®óng ®¾n cña tæng c«ng ty, sù l·nh ®¹o tµi t×nh cña gi¸m ®èc vµ ®éi ngò c¸n bé ®Çy nhiÖt huyÕt vµ kh¶ n¨ng, lu«n quan t©m ®Õn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng mét c¸ch c«ng b»ng hîp lý. §¹i diÖn cña c«ng ty cho biÕt, nhê cã ®èi tho¹i vµ hîp t¸c t¹i n¬i lµm viÖc, c«ng ty ®· ®iÒu chØnh ®­îc mèi quan hÖ gi÷a ng­êi lao ®éng vµ sö dông lao ®éng trong c«ng ty gióp hai bªn ngµy cµng hiÓu nhau h¬n vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c, gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc sù t¨ng tr­ëng cña doanh nghiÖp. C«ng ty ®· ¸p dông m« h×nh qu¶n lý xÝ nghiÖp theo tõng kh¶ n¨ng cña ng­êi lao ®éng nh»m t¨ng kh¶ n¨ng t­ duy s¸ng t¹o theo chuyªn m«n cña mçi ng­êi lµm cho n¨ng xuÊt lao ®éng ®­îc t¨ng lªn, ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng ®­îc c¶i thiÖn. - C«ng ty Changshin ViÖt Nam chuyªn s¶n xuÊt giµy thÓ thao mang nh·n hiÖu Nike, cã tæng sè lao ®éng lµ 5800 ng­êi trong sè ®ã cã 85 ng­êi khuyÕt tËt vµ 5 th­¬ng binh. Mçi quý mét lÇn, ban l·nh ®¹o c«ng ty gÆp gì tÊt c¶ nh÷ng ng­êi nµy ®Ó t×m hiÓu nhu cÇu cña hä trong c«ng viÖc. C«ng ty ®· l¾p ®Æt mét sè thiÕt bÞ ®Æc biÖt nh­ bån cÇu bÖt, tay vÞn cÇu thang, lèi ®i riªng... dµnh cho hä. Ngoµi ra, c«ng ty cßn cã sù ch¨m lo chu ®¸o tíi ®êi sèng cña anh chÞ em kh¸c nh­: båi d­ìng ¨n tr­a, th¨m hái èm ®au, phôc vô n­íc gi¶i kh¸t gi÷a giê... nh»m khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng. - C«ng ty viÖt Th¸i hiÖn nay ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn víi 1 nguån nh©n lùc hïng hËu, kinh nghiÖm vµ nhiÖt huyÕt víi c«ng viÖc. V× tÝnh chÊt c«ng viÖc ®éc h¹i nªn c«ng ty ®· cã sù quan t©m thÝch ®¸ng ®èi víi tõng c«ng nh©n. §Ó ®¶m b¶o søc khoÎ cho c«ng nh©n, c«ng ty tæ chøc kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú cho c«ng nh©n, vµ ®­îc lµm viÖc trong trang phôc b¶o hé lao ®éng. §èi víi ng­êi lao ®éng lµm ë c«ng ®o¹n phñ bÒ mÆt cã thªm ñng vµ g¨ng tay cao su. §èi víi ng­êi c«ng nh©n ë bé phËn s¬n cã thªm khÈu trang vµ mÆt n¹. V× thÕ t©m lý ng­êi lao ®éng lu«n tho¶i m¸i trong c«ng viÖc vµ ngµy cµng g¾n bã víi c«ng ty. Qua c¸ch lµm cña mçi c«ng ty cho thÊy, nhê cã sù quan t©m ®Õn nh÷ng nhu cÇu chÝnh ®¸ng cña ng­êi lao ®éng ®· gióp cho n¨ng suÊt lao ®éng ®­îc t¨ng lªn, khuyÕn khÝch kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng lµm cho doanh nghiÖp ngµy mét ph¸t triÓn. Quan hÖ lao ®éng vµ quan hÖ x· héi trong doanh nghiÖp ®­îc c¶i thiÖn, ng­êi lao ®éng cã thªm hiÓu biÕt, n©ng cao nhËn thøc vµ cïng chia sÎ nh÷ng khã kh¨n víi doanh nghiÖp, rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng, lµm cho bÇu kh«ng khÝ lao ®éng ®­îc tèt h¬n. TrÎ ho¸ nguån lao ®éng, t«n vinh nguån lao ®éng, t«n vinh ng­êi lao ®éng sÏ gãp phÇn quan träng vµo viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc trong thÕ kû XXI. 3. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån ®äng hiÖn nay. - Ch­a t«n träng lîi Ých cña ng­êi lao ®éng theo hîp ®ång lao ®éng. ë c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh viÖc thuª m­ín lao ®éng cßn tuú tiÖn. Tr¸ch nhiÖm cña c¶ chñ vµ thî kh«ng ®­îc quy ®Þnh râ rµng. - VÒ vÊn ®Ò b¶o hé lao ®éng, tuy ph¸p luËt b¶o hé lao ®éng ban hµnh tõ th¸ng 4-1992, nh­ng ®Õn h¬n n¨m nay cã mÊy së thùc thi? Trong c¸c nghµnh c¬ khÝ, ho¸ chÊt, vÊn ®Ò nµy ngµy cµng nghiªm träng. Trong c¸c lß rÌn , khÝ th¶i CO tiÕng ån kh«ng cã c¸ch g× kh¾c phôc. Kh«ng chØ «ng chñ “tiÕt kiÖm” chi phÝ cho b¶o hé lao ®éng, mµ chÝnh ng­êi lao ®éng còng ch­a ý thøc ®­îc vÒ t¸c h¹i l©u dµi ®èi víi søc khoÎ cña m×nh. - M«i tr­êng lµm viÖc ë nhiÒu c¬ së bÞ « nhiÔm nghiªm träng, nhÊt lµ ë c¸c lµng nghÒ, khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Thùc tr¹ng tai n¹n lao ®éng, ch¸y, næ, bÖnh nghÒ nghiÖp vÉn cßn nghiªm träng. QuyÒn tù chñ, quyÒn ®­îc t«n träng ®· bÞ thay thÕ b»ng sù gi¸m s¸t kh«ng tin cËy. Mäi viÖc ®Òu tiÕn hµnh mét c¸ch bÞ ®éng, khiÕn cho tÝnh tÝch cùc vµ n¨ng lùc s¸ng t¹o cña c«ng viÖc bÞ ®Ì nÐn, kh¶ n¨ng hoµn thµnh môc tiªu cña c«ng nh©n bÞ gi¶m sót rÊt nhiÒu. iii. gi¶i ph¸p chñ yÕu tho¶ m·N C¸C NHU CÇU TRONG §IÒU KIÖN C¸C DOANH NGHIÖP VIÖT NAM HIÖN NAY. 1. C¸c cÊp qu¶n lý cÇn th­êng xuyªn tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc sau: - Thanh tra, gi¸m s¸t viÖc b¶o ®¶m lîi Ých cña ng­êi lao ®éng. - VÒ b¶o hé lao ®éng cÇn ph¶i cam kÕt (theo møc ®é ngµnh, nghÒ ®­îc bé phËn qu¶n lý ngµnh nghÒ ®ã quyÕt ®Þnh) khi ®¨ng ký kinh doanh. - CÇn tæ chøc, phæ biÕn, h­íng dÉn c¸c biÖn ph¸p an toµn lao ®éng cô thÓ phï hîp víi nhiÖm vô ®­îc giao cña ng­êi lao ®éng. - Ng­ßi sö dông lao ®éng ph¶i trang bÞ ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n cho ng­êi lao ®éng khi lµm viÖc nh­ quÇn ¸o b¶o vÖ lao ®éng, mò b¶o hé...Thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc kiÓm tra ®Þnh kú ®èi víi thiÕt bÞ m¸y mãc lµm viÖc. 2. Kh«ng ngõng t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng. - §­îc häc tËp, ®­îc ®µo t¹o. Trong x· héi th«ng tin, viÖc kh«ng ngõng n©ng cao cËp nhËt kiÕn thøc lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu, ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ mäi quèc gia ®ang h­íng tíi nÒn kinh tÕ tri thøc, mét x· héi cña tinh thÇn kh«ng ngõng häc hái, rÌn luyÖn vµ n©ng cao kiÕn thøc. - T¹o ra m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó ng­êi lao ®éng ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng,søc s¸ng t¹o cña m×nh, ®­îc cèng hiÕn nhiÒu h¬n cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vµ cña x· héi. - §©y lµ yÕu tè cùc kú quan träng, v× con ng­êi cã ®­îc ®µo t¹o tèt, song nÕu kh«ng cã m«i tr­êng ®Ó ph¸t huy th× ch¼ng kh¸c nµo ®ã lµ mét mãn hµng chØ ®Ó tr­ng bµy vµ råi nã còng sÏ mai mét theo thêi gian, song nÕu ng­îc l¹i, nÕu cã m«i tr­êng lµm viÖc tèt th× nh÷ng nh©n tè nµy sÏ ®­îc ph¸t huy vµ cèng hiÕn nhiÒu h¬n. 3. Ph¶i lµm cho tËp thÓ c«ng nh©n tù ®iÒu khiÓn viÖc thùc hiÖn môc tiªu cña hä, lµm cho c«ng nh©n tù ®¸nh gi¸ thµnh tÝch cña hä. - Ph­¬ng thøc nµy khiÕn cho tinh thÇn c«ng nh©n ®­îc n©ng lªn, quyÒn tù chñ lßng tù träng, quyÒn tù m×nh thùc hiÖn c«ng viÖc cña hä ®­îc tho¶ m·n do ®ã mµ khÝch lÖ c«ng nh©n ph¸t huy tµi n¨ng cña hä, cã lîi cho viÖc thùc hiÖn môc tiªu cña doanh nghiÖp. 4. TiÕn tíi cã quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ b¶o hiÓm cho ng­êi lao ®éng. - Ph¶i cã nh÷ng phô cÊp xøng ®¸ng cho nh÷ng ng­êi lao ®éng lµm trong m«i tr­êng ®éc h¹i. - B¶o hiÓm cho ng­êi lao ®éng(vÒ èm ®au, thÊt nghiÖp h­u trÝ); kho¶n tiÒn nµy do ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng vµ ®èn gãp cña chñ doanh nghiÖp. Ph­¬ng ¸n vÒ b¶o hiÓm cÇn cã sù thèng nhÊt víi b¶o hiÓm cña c¸c c¸n bé, c«ng nh©n lµm viÖc trong doanh nghiÖp, b¶o ®¶m b×nh ®¼ng, d©n chñ x· héi, ph¸t huy søc m¹nh cña doanh nghiÖp. - Cã nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý vµ ­u ®·i ®èi víi lao ®éng n÷. 5. T¨ng c­êng vai trß c«ng ®oµn trong c¸c doanh nghiÖp. - Theo luËt c«ng ®oµn, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng liªn kÕt theo c¸c tæ chøc c«ng ®oµn, nghiÖp ®oµn, hiÖp héi riªng n»m trong c¬ quan c«ng ®oµn cÊp trªn qu¶n lý ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh. Më réng giíi h¹n cña LuËt C«ng §oµn, so¹n th¶o vµ cho ra ®êi LuËt B¶o HiÓm. Cã nh­ vËy quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng(kh«ng ph©n biÖt trong vµ ngoµi quèc doanh) míi ®­îc ®¶m b¶o sù thËt, míi ®¸p øng ®­îc ®ßi hái tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Suy ®Õn cïng, ®©y còng lµ vÊn ®Ò n»m trong chiÕn l­îc mµ nhµ n­íc cã tr¸ch nhiÖm quan t©m. KÕT LUËN Trong nh÷ng n¨m ®æi míi, cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ tri thøc. ViÖc vËn dông “Th¸p nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng do Abraham Maslow ®­a ra” vµo c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ mét ®éng lùc quan träng trong ®iÒu kiÖn cña n­íc ta hiÖn nay. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt N¹m ph¶i quan t©m ®Õn c¸c quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng t¹o m«i tr­êng lµm viÖc an toµn, ®Ó hä yªn t©m tho¶i m¸i tù tin trong c«ng viÖc. Qua ph©n tÝch mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ trªn ®· phÇn nµo th¸o gì nh÷ng v­íng m¾c cßn tån t¹i ë mét sè c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ta hiÖn nay. Em mong r»ng, víi sù l·nh ®¹o s¸ng suèt cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, cïng víi c¸c cÊp l·nh ®¹o cña mçi doanh nghiÖp ViÖt Nam th× c¸c nhu cÇu chÝnh ®¸ng cña ng­êi lao ®éng sÏ sím ®­îc ®¸p øng gióp hä yªn t©m lao ®éng, g¾n bã h¨ng say víi c«ng viÖc vµ trung thµnh víi c«ng ty, ®Ó nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam ngµy mét ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng, tiÕn kÞp víi c¸c n­íc ph¸t triÓn ë Ch©u ¸. môc lôc. lêi më ®Çu------------------------------------------------------Trang 1 néi dung---------------------------------------------------------Trang 2 I. NhËn thøc chungvÒ tr­êng ph¸i “Quan hÖ con ng­êi” 1. Tr­êng ph¸i “Quan hÖ con ng­êi”----------------------------Trang 2 2. Th¸p nhu cÇu ng­êi lao ®éng cña Abraham Maslow----Trang 2-4 3. VËn dông lý thuyÕt cña Maslow trong qu¶n trÞ-----------Trang 5-6 ii. Thùc tiÔn vËn dông qu¶n lý trong hÖ thèng thø bËc nhu cÇu vµo ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp viÖt nam 1. Nh÷ng chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc ®èi víi yÕu tè con ng­êi trong doanh nghiÖp ViÖt Nam.--------------------------------------------------------------Trang 7-8 2.Mét sè vÊn ®Ò nµo ®· ®­îc ®¸p øng cho ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp. -----------------------------------------------------------------Trang 8-9 3. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån ®äng hiÖn nay----------------------------Trang 10 iii.gi¶i ph¸p chñ yÕu tho¶ m·n c¸c nhu cÇu trong®iÒu kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay. 1. C¸c cÊp cÇn qu¶n lý th­êng xuyªn tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc sau:------Trang 11 2. Kh«ng ngõng t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng--------------Trang 11 3. Ph¶i lµm cho tËp thÓ c«ng nh©n tù ®iÒu khiÓn viÖc thùc hiÖn môc tiªu cña hä, lµm cho c«ng nh©n tù ®¸nh gi¸ thµnh tÝch cña hä.----------Trang 11 4. TiÕn tíi cã quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ b¶o hiÓm cho ng­êi lao ®éng----Trang11 5. T¨ng c­êng vai trß c«ng ®oµn trong c¸c doanh nghiÖp-------Trang11- 12 KÕT LUËN-------------------------------------------------------Trang 13 tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh khoa häc qu¶n lý- Tr­êng ®¹i häc QL&KD Hµ Néi. 2. Gi¸o tr×nh khoa häc qu¶n lý- tËp 1- Tr­êng KTQD. 3. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ KHQL- NXB ChÝnh trÞ quèc gia-2000. 4. B¸o TCDN - T3/2003. 5. B¸o BHXH - T12/2002. 6. C¸c v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VI, VII, VIII. 7. B¸o ph¸t triÓn kinh tÕ.