Phân tích tình hình tài chính Công ty cổ phần Sao Việt

Trải qua một giai đoạn nhiều thăng trầm do tác động của ngoại cảnh mà điển hình là tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng tiền tệ Châu á và thế giới bắt nguồn từ Thái Lan năm 1997 cũng như cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới năm 2001 sau sự kiện 11/9 tại Mỹ, Công ty Cổ phần Sao Việt đã không ngừng vươn lên, từ chỗ chỉ là những đơn vị làm ăn nhỏ lẻ trở thành một Công ty làm ăn có uy tín với khách hàng, có đà tăng trưởng bình quân xấp xỉ 20%/năm (trừ năm 2001 tăng trưởng 8%), tạo và duy trì việc làm cũng như thu nhập ổn định cho đội ngũ gần 100 cán bộ Công ty và hàng ngàn công nhân xây dựng của Công ty khắp cả nước, hoàn thành nghĩa vụ với Ngân sách nhà nước. Như đã nói ở trên, sự hình thành và phát triển của Công ty Cổ phần Sao Việt có thể tóm tắt trong 2 giai đoạn phát triển sau: Giai đoạn 1: Sự hình thành và phát triển của các tổ hợp sản xuất nhỏ lẻ, làm ăn manh mún, tập trung chủ yếu vào đối tượng khách hàng là các hộ gia đình, làm thuê cho các Công ty có khả năng tài chính mạnh cũng như uy tín trên thị trường xây dựng. Địa bàn hoạt động trong thời kỳ này chỉ gói gọn trong một vài tỉnh tại khu vực phía Bắc. Giai đoạn 2: Sự hợp nhất để hình thành Công ty Cổ phần Sao Việt duy trì khách hàng truyền thống và dần tiếp cận được với khách hàng mới là các Sở, Ban, ngành, các Công ty, xí nghiệp tại các địa phương; xây dựng các công trình có quy mô ngày càng lớn. Địa bàn hoạt động của Công ty trong thời kỳ này đã phát triển ra nhiều vùng, đặc biệt đã vươn vào tận miền Trung, miền Nam, và ra một vài nước trong khu vực. 2.1.2. Một số đặc điểm về Công ty Công ty Cổ phần Sao Việt là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, do vậy về cơ bản, điều kiện tổ chức hoạt động sản xuất cũng như sản phẩm của công ty có sự khác biệt rất lớn so với các ngành sản xuất vật chất khác. Sự khác biệt này qui định đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh của công ty. 2.1.2.1. Tổ chức mặt bằng thi công, các yếu tố sản xuất Mặt bằng thi công của công ty thường được bên chủ đầu tư giao cho. Tuy nhiên để quá trình sản xuất diễn ra thuận lợi công ty phải giải phóng mặt bằng và xác định mức độ thuận lợi, khó khăn trong quá trình tập kết và vận chuyển vật liệu để có biện pháp tổ chức cho phù hợp. Tổ chức các yếu tố sản xuất: + Về nguồn nhân lực: Sau khi ký kết hợp đồng giao nhận thầu, công ty giao nhiệm vụ thi công công trình cho các xí nghiệp, các đội trực thuộc. Giám đốc xí nghiệp hoặc đội trưởng các đội trực thuộc chịu trách nhiệm điều động nhân công để tiến hành sản xuất. Lực lượng lao động của công ty bao gồm cả công nhân trong biên chế và lao động thuê ngoài. + Về nguồn nguyên vật liệu: Nguyên vật liệu là yếu tố cơ bản của quá trình xây lắp, tạo nên thực thể công trình. Trong các doanh nghiệp xây dựng nói chung và Công ty Cổ phần Sao Việt nói riêng, yếu tố nguyên vật liệu bao gồm nhiều chủng loại phức tạp với khối lượng lớn. Do vậy tổ chức cung ứng kịp thời và quản lý chặt chẽ các yếu tố này có ý nghĩa kinh tế quan trọng đối với hiệu quả sản xuất. Nhu cầu về vật liệu là cấp bách, do vậy, một yêu cầu đặt ra là phải dự trữ đầy đủ và phải cung ứng kịp thời nguyên vật liệu cho sản xuất, tránh thiệt hại do ngừng sản xuất gây ra. + Về việc huy động máy thi công: Trên cơ sở biện pháp thi công đã được nêu ra trong luận chứng kinh tế kỹ thuật, chủ nhiệm công trình xác định chủng loại và số lượng máy thi công cần thiết. Khi nhu cầu sử dụng máy thi công phát sinh, chủ nhiệm công trình có thể thuê ngoài hoặc điều động máy thi công tại đội máy thi công công ty. 2.1.2.2. Đặc điểm bộ máy quản lý Bộ máy quản lý của Công ty Cổ phần Sao Việt được xây dựng trên mô hình quản lý tập trung với bộ máy gọn nhẹ nhưng hiệu quả, kết hợp với điều kiện tổ chức sản xuất của đơn vị, bộ máy quản lý kinh doanh của Công ty bao gồm: Giám đốc, các phó giám đốc, kế toán trưởng và các phòng quản lý nghiệp vụ: văn phòng, phòng tài chính, phòng dự án đấu thầu, phòng kỹ thuật, các xí nghiệp và các đội trực thuộc công ty. Tại mỗi phòng ban, có trưởng phòng hoặc đội trưởng. Trưởng phòng hay đội trưởng phải chịu trách nhiệm trước Ban Giám đốc về hoạt động của đội ngũ cán bộ công nhân viên trong phòng ban của mình. Giám đốc công ty kiêm Chủ tịch Hội đồng quản trị: Là người đứng đầu công ty, điều hành mọi hoạt động của công ty, quyết định và chịu trách nhiệm trước cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trước pháp luật và cán bộ công nhân viên trong Công ty về kết quả sản xuất kinh doanh của công ty. Các phó giám đốc: Là người giúp việc cho giám đốc - điều hành một số lĩnh vực công tác và chịu trách nhiệm trước giám đốc và pháp luật. Công ty có 2 phó giám đốc - Phó giám đốc phụ trách kỹ thuật: là người giúp việc cho Giám đốc trong việc giám sát, đôn đốc, và kiểm tra việc thi công các công trình. Phó Giám đốc chịu trách nhiệm trước Giám đốc và trước Pháp luật về an toàn, chất lượng thi công của các công trình. - Phó giám đốc phụ trách hành chính kiêm Phó Chủ tịch Hội đồng Quan trị: là người giúp Giám đốc các vấn đề về thủ tục hành chính, về công tác sổ sách kế toán. Văn phòng: giám sát, quản lý về chuyên môn ở các bộ phận liên quan, giao dịch- đối nội - đối ngoại, thực hiện công tác hành chính, văn thư, quản trị văn phòng. Phòng dự án đấu thầu: Lập hồ sơ đấu thầu, quản lý hồ sơ đấu thầu và tham gia đấu thầu các công trình. Ngoài ra, phòng Dự án đấu thầu còn có trách nhiệm mở rộng khách hàng, tìm kiếm đối tác cũng như tìm kiếm các cơ hội kinh doanh khác. Phòng Kỹ thuật: có nhiệm vụ theo dõi, giám sát, tổng hợp tình hình thi công các công trình nói chung, giải quyết những yêu cầu, đề xuất của các chủ nhiệm công trình trong trường hợp có thể giải quyết hoặc báo cáo lên Ban Giám đốc giải quyết. Phòng Kế toán: Có nhiêm vụ tổ chức hạch toán quá trình sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp, đảm bảo tài chính cho toàn công ty đồng thời thực hiện công tác kế toán thống nhất theo qui định hiện hành. Kế toán trưởng: chịu trách nhiệm toàn bộ về quản lý phân công nhiệm vụ trong phòng, chịu trách nhiệm kiểm tra và tổng hợp các số liệu kế toán, lập báo cáo kế toán gửi lên Giám đốc, đồng thời chịu trách nhiệm trước Giám đốc về tính xác thực của các số liệu, làm việc với cơ quan thuế trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với ngân sách nhà nước. Phòng kế toán có nhiệm vụ hướng dẫn các bộ phận khác trong Công ty thực hiện đúng chế độ thể lệ quy định về kế toán tài chính, đồng thời phải cung cấp đủ các tài liệu cần thiết cho các bộ phận liên quan, ngược lại các bộ phận khác của Công ty phải thị hành đúng thể lệ chế độ và phải cung cấp đầy đủ, kịp thời các tài liệu liên quan cho phòng kế toán. Các xí nghiệp trực thuộc/ các đội thi công: chịu trách nhiệm thi công các công trình. Đội trưởng, giám đốc xí nghiệp trực thuộc chịu trách nhiệm trước Giám đốc về chất lượng của các công trình cũng như an toàn lao động, tiến độ thi công công trình và một số vấn đề khác. 2.1.2.3. Tình hình sản xuất kinh doanh của Công ty trong thời điểm hiện tại Trong thời điểm hiện nay, Công ty đang hợp tác cùng một số đơn vị khác trong việc thi công một số công trình quan trọng ở một số địa phương trong cả nước, trong đó có công trình văn phòng Sở Kế hoạch đầu tư tỉnh Sơn La, Văn phòng UBND huyện Lập Thạch tỉnh Vĩnh Phúc... Công ty cũng vừa hoàn thành thủ tục mở thêm Chi nhánh Miền trung đặt tại tỉnh Quảng Ngãi, và Văn phòng Đại diện tại Thành phố Hồ Chí Minh. Về tình hình huy động, quản lý và sử dụng vốn kinh doanh của Công ty: Do đặc thù của ngành xây dựng là thường phải ứng trước một lượng vốn tương đối lớn để phục vụ cho thi công công trình nên yêu cầu huy động được vốn một cách hợp lý, đồng thời tận dụng và phát huy tối đa hiệu quả sử dụng vốn luôn được đặt lên hàng đầu trong Công ty. Hiện nay, Công ty đang huy động vốn từ các nguồn sau đây: Vốn chủ sở hữu: do các cổ đông đóng góp bao gồm nhà xưởng, máy móc, thiết bị, tiền vốn... Vốn được bổ sung từ nguồn lợi nhuận để lại Vốn vay, chủ yếu là vay ngân hàng Với mỗi loại vốn, Công ty có cách quản lý và sử dụng khác nhau cho phù hợp và đúng với mục đích sử dụng. Nguồn vốn chủ sở hữu được quản lý chặt chẽ để đầu tư mở rộng sản xuất theo chiến lược phát triển chung, nguồn vốn này luôn được bảo toàn và phát triển. Nguồn vốn tự bổ sung được dùng để đầu tư tài sản cố định đổi mới công nghệ, phát triển sản xuất. Nguồn vốn vay ngân hàng được quản lý chặt chẽ và giám sát để đầu tư tài sản có hiệu quả kinh tế cao, hoặc bổ sung cho vốn lưu động đáp ứng nhu cầu kinh doanh và đảm bảo hiệu quả kinh tế. Thực hiện nghĩa vụ ngân sách và phân phối lợi nhuận: trong những năm qua, Công ty đã thực hiện đủ các khoản đóng góp cho ngân sách nhà nước như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế GTGT, ... Đối với lợi nhuận, Công ty cũng đã tiến hành chia một phần lợi nhuận thu được cho các cổ đông, phần còn lại bổ sung vào làm vốn sản xuất kinh doanh. Hoạt động khác: Công tác tuyển dụng và đào tạo cán bộ công nhân viên của Công ty được thực hiện tốt, tuân thủ Luật lao động thể hiện qua các nội quy và thoả ước lao động tập thể của Công ty đã được người lao động nhất trí thông qua. Quan hệ giữa người sử dụng lao động và người lao động là quan hệ bình đẳng được thể hiện thông qua hợp đồng lao động. Việc phân phối thu nhập trong Công ty được thực hiện theo nguyên tắc phân phối theo lao động. Công ty xây dựng quy chế trả lương và định mức lao động chi tiết tới từng công đoạn sản xuất để đảm bảo việc trả lương công bằng và hợp lý, phù hợp với đóng góp của từng cá nhân người lao động, đảm bảo cho người lao động có thể tái tạo sức lao động. Hàng năm, Công ty cũng tổ chức trao học bổng cho trẻ em nghèo vượt khó học giỏi, trao quà cho con thương binh, và gia đình liệt sỹ, tham gia các hoạt động văn hoá thể thao do chính quyền địa phương tại nơi Công ty đóng trụ sở tổ chức... 2.2. Phân tích tình hình tài chính của Công ty Việc đánh giá khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp giúp cung cấp những thông tin tổng hợp về tình hình tài chính của doanh nghiệp trong kỳ là khả quan hay không khả quan cho phép ta có cái nhìn khái quát về thực trạng tài chính của công ty. Dựa chủ yếu vào bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp làm tài liệu để phân tích, xem xét các mối quan hệ biến động của các chỉ tiêu. Để đơn giản ta quy ước đơn vị trong phân tích là nghìn đồng (1000 đồng). 2.2.1. Phân tích các tỷ số tài chính 2.2.1.1 Các tỷ số về khả năng thanh toán Tình hình và khả năng thanh toán phản ánh rõ nét chất lượng của công tác tài chính Nếu hoạt động tài chính tốt thì doanh nghiệp sẽ ít công nợ, khả năng thanh toán dồi dào, ít đi chiếm dụng vốn, cũng như ít bị chiếm dụng vốn. Nếu hoạt động tài chính kém sẽ dẫn đến tình trạng chiếm dụng vốn lẫn nhau, các khoản phải thu, phải trả dây dưa kéo dài làm mất tính chủ động trong sản xuất kinh doanh và có thể dẫn tới phá sản. Để có cơ sở đánh giá tình hình tài chính trong thời gian hiện tại và khoảng thời gian tới ta cần xem xét nhu cầu và khả năng thanh toán của doanh nghiệp. Ta tiến hành theo hai bước: Bước 1: Lập bảng cân đối nhu cầu và khả năng thanh toán. Bảng gồm hai phần: Phần I: Nhu cầu thanh toán trong đó liệt kê các khoản doanh nghiệp mắc nợ theo thứ tự ưu tiên trả trước, trả sau (theo mức độ khẩn trương của từng khoản nợ) Phần II: Phản ánh khả năng thanh toán trong đó liệt kê các khoản tài sản mà doanh nghiệp sử dụng để trả nợ theo thứ tự biến đổi thành tiền nhanh hay chậm, tức là theo khả năng huy động. Bảng 1: Phân tích nhu cầu và khả năng thanh toán Nhu cầu thanh toán Số tiền Khả năng thanh toán Số tiền A.Thanh toán ngay 23.161.932 A.Thanh toán ngay 10.884.007 I. Quá hạn 10.014.654 1.Tiền mặt 833.174 1.Nợ ngân sách 342.363 2.Tiền gửi 9.959.780 2.Nợ ngân hàng 533.320 3.Tiền đang chuyển 91.052 3.Nợ người bán 7.474.122 4.Phải trả nội bộ 1.387.847 B. Trong thời gian tới 25.818.031 5.Phải trả khác 277.002 1.Phải thu của khách hàng 18.797.019 II. Đến hạn 13.147.278 2.Phải thu nội bộ 2.251.736 1.Nợ ngân sách 1.123.184 3.Phải thu khác 4.769.276 2.Nợ ngân hàng 1.060.700 3.Nợ người bán 8.975.658 4.Phải trả nội bộ 1.787.847 5.Phải trả khác 199.889 B. Trong thời gian tới 8.028.543 1.Nợ người bán 5.972.585 2.Phải trả nội bộ 1.587.846 3. Phải trả khác 468.112 Tổng cộng 31.190.475 Tổng cộng 36.702.037 Phần II: Phản ánh khả năng thanh toán trong đó liệt kê các khoản tài sản mà doanh nghiệp sử dụng để trả nợ theo thứ tự biến đổi thành tiền nhanh hay chậm, tức là theo khả năng huy động. Qua bảng trên ta thấy khả năng thanh toán của Công ty luôn thừa, tức khả năng thanh toán luôn lớn hơn nhu cầu thanh toán. Bước 2: Tính một số chỉ tiêu phản ánh khả năng thanh toán của Công ty. Để đánh giá chính xác cụ thể hơn cần tiến hành xem xét một số chỉ tiêu: Vốn bằng tiền Nợ ngắn hạn x100 = 63% Hệ số thanh toán hiện hành = - Tỷ số về khả năng thanh toán hiện hành: Hệ số thanh toán hiện hành = 63% > 50% thể hiện khả năng thanh toán dồi dào của doanh nghiệp nhưng do lượng tiền mặt đang giữ không đủ trang trải hết cho nợ ngắn hạn nên doanh nghiệp vẫn nợ. 2.2.1.2 Các tỷ số về khả năng cân đối vốn Muốn xem xét khả năng cân đối vốn ta tập trung phân tích ba mối quan hệ trên bảng cân đối kế toán: Mối quan hệ đầu tiên cần phải phân tích là mối quan hệ giữa tài sản và nguồn hình thành tài sản. Theo quan điểm luôn chuyển vốn, tài sản của doanh nghiệp bao gồm tài sản lưu động và tài sản cố định, mối quan hệ này được thể hiện ở cân đối 1. - Cân đối 1: [I(A)+IV(A)+I(B)] Tài sản=[B] nguồn vốn (Hay: Tiền + Hàng tồn kho + TSCĐ = Nguồn vốn chủ sở hữu) Nghĩa là: Nguồn vốn chủ sở hữu phải đủ để bù đắp cho các loại tài sản chủ yếu của doanh nghiệp để doanh nghiệp không phải đi vay hay chiếm dụng vốn của đơn vị khác, cá nhân khác. Căn cứ vào số liệu trên Bảng cân đối kế toán năm 2001 của Công ty ta thấy: Đầu năm: VT = [I(A) +IV(A) + I(B)] Tài sản = 6.323.501 + 18.546.667 + 10.648.465 = 35.518.633 VP = [B] Nguồn vốn = 9.689.922 Chênh lệch = VT- VP = 35.518.633 - 9.689.922 = 25.828.711 Cuối kỳ: VT = [I(A) + IV(A) + I(B)] Tài sản = 10.884.007 + 31.211.033 + 10.545.766 = 52.640.291 VP = [B] Nguồn vốn = 12.500.515 Chênh lệch = VT-VP = 40.139.776 Qua thực tế tài chính của Công ty cho thấy cả đầu năm và cuối kỳ doanh nghiệp đều ở tình trạng thiếu vốn. Số vốn đầu kỳ thiếu: 25.828.711 Số vốn cuối kỳ thiếu: 40.139.776 Chênh lệch giữa số thiếu đầu năm và cuối kỳ là: 40.139.276 - 25.282.711=14.857.065 Như vậy, Công ty không thể tài trợ cho tất cả tài sản của mình bằng nguồn vốn chủ sở hữu mà phải đi vay hoặc đi chiếm dụng vốn để tài trợ. ở cuối năm so với đầu năm tăng lên 14.857,065 triệu đồng cho thấy mức chiếm dụng vốn của doanh nghiệp ngày càng tăng. - Cân đối 2: [I(A) + II(A) + IV(A) + (B)] Tài sản = [B + Vay] Nguồn vốn (Hay: Tiền + Hàng tồn kho + Đầu tư ngắn hạn và dài hạn = Nguồn vốn chủ sở hữu + Các khoản vay) Nghĩa là: Nguồn vốn chủ sở hữu cộng với các khoản vay phải bù đắp đầy đủ cho các loại tài sản và các khoản đầu tư của doanh nghiệp (cả ngắn hạn và dài hạn) Khi kinh doanh đã phát triển lên thì ngoài nhu cầu đầu tư vốn cho các loại tài sản chủ yếu doanh nghiệp còn có nhu cầu đầu tư cho các hoạt động khác để thu thêm lợi nhuận. Lúc này, nếu vốn chủ sở hữu không đủ để bù đắp cho kinh doanh mở rộng thì doanh nghiệp phải huy động linh hoạt một cách hợp lý và hợp pháp. Cân đối này hầu như không xảy ra trên thực tế, nó mang tính chất giả định. Thực tế thường xảy ra 2 trường hợp: + Trường hợp 1: [I(A) + II(A) + IV(A) + (B)]Tài sản > [B + Vay] Nguồn vốn Trong trường hợp này doanh nghiệp đang bị thiếu vốn để trang trải cho các loại tài sản và các khoản đầu tư cuả doanh nghiệp. Để đảm bảo hoạt động của mình doanh nghiệp phải đi chiếm dụng vốn dưới nhiều hình thức: Nhận tiền trước của người mua, nợ tiền nhà cung cấp, nợ lương... + Trường hợp 2: [I(A) + II(A) + IV(A) + (B)}Tài sản < [B + Vay] Nguồn vốn Phương trình này thể hiện đang dư thừa vốn. Nguồn vốn của doanh nghiệp sẽ bị các doanh nghiệp và các đối tượng khác chiếm dụng dưới dạng: Khách hàng nợ, tài sản sử dụng để thế chấp, ký quỹ... Đầu năm: VT = [I(A) + II(A) + IV(A) + (B)}Tài sản = 35.528.633 VP = [B + Vay] Nguồn vốn = 30.805.168 Chênh lệch = VT - VP = 35.528.633 - 30.805.168 = 4.723.465 Cuối kỳ: VT = [I(A) + II(A) + IV(A) + (B)}Tài sản = 52.677.779 VP = [B + Vay] Nguồn vốn = 31.176.702 Chênh lệch = VT - VP = 52.677.779 - 31.176.702 = 21.501.077 Cân đối này thể hiện Công ty đang làm ăn phát đạt, hoạt động sản xuất kinh doanh được phát triển mở rộng nhưng doanh nghiệp thiếu vốn để kinh doanh mở rộng phải đi vay thêm vì nguồn vốn chủ sở hữu của Công ty đã không đủ bù đắp cho tài sản cố định và tài sản lưu động hiện có của mình như phân tích ở cân đối 1 cả đầu năm và cuối kỳ. Nhưng do lượng vốn đi vay cũng không đáp ứng nổi mức vốn thiếu nên cả hai thời điểm doanh nghiệp đều đi chiếm dụng vốn. Số vốn đi chiếm dụng ở đầu năm là: 4.723.465 nghìn đồng và ở cuối kỳ là: 21.501.077 nghìn đồng, số ở cuối kỳ đã tăng lên so với đầu kỳ là 16.777.612 nghìn đồng, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến các khoản phải trả của Công ty trong thời gian tới. - Cân đối 3: [III(A) + V(A)] Tài sản = [A - Vay] Nguồn vốn Cân đối này thực chất được rút ra từ cân đối 2 và phương trình cơ bản của kế toán: Phương trình cơ bản của kế toán: Tài sản = nguồn vốn (1) Cân đối 2: [I(A) + II(A) + IV(A) + (B)] Tài sản = [B + Vay] Nguồn vốn (2) Trừ vế cho vế của phương trình (1) cho (2) ta sẽ có cân đối 3 [III(A) + V(A)] Tài sản = [A - Vay] Nguồn vốn Trong thực tế cân đối này ra cũng xảy ra 2 trường hợp: + Trường hợp 1: [III(A) + V(A)] Tài sản > [A - Vay] Nguồn vốn Trường hợp này tức nợ phải thu lớn hơn nợ phải trả: doanh nghiệp đi vay vốn nhưng sử dụng không hết nên bị các doanh nghiệp khác chiếm dụng. + Trường hợp 2: [III(A) + V(A)] Tài sản < [A - Vay] Nguồn vốn Tức nợ phải thu nhỏ hơn nợ phải trả, doanh nghiệp đi vay vốn nhưng không đủ đáp ứng nhu cầu kinh doanh nên đi chiếm dụng vốn của các đối tượng khác. Mức vốn doanh nghiệp đi chiếm dụng hay bị chiếm dụng đúng bằng chênh lệch giữa vế trái và vế phải của cân đối 3 Tình hình thực tế của Công ty: - Đầu năm: VT = [III(A) + V(A)] Tài sản = 60.181.276 VP = [ A - Vay ] Nguồn vốn = 64.905.103 Chênh lệch : VP - VT = 4.723.827 - Cuối năm: VT = [III(A) + V(A)] Tài sản =65.613.615 VP = [ A - Vay ] Nguồn vốn = 87.114.695 Chênh lệch: VP - VT = 21.501.080 Như ở cân đối 2 cho thấy Công ty ngoài việc đi vay vốn đã đi chiếm dụng vốn của đối tượng khác, số vốn đi chiếm dụng ở cuối kỳ gấp 4,5 lần số vốn đi chiếm dụng ở đầu kỳ. Điều này ảnh hưởng không có lợi tới mối quan hệ giữa Công ty với các đơn vị bị chiếm dụng vốn nếu các khoản vay là là quá hạn, không hợp pháp... Chính vì vậy Công ty nên xem xét lại những khoản chiếm dụng này để thực hiện thanh toán đúng thời hạn, đảm bảo chấp hành kỷ luật tài chính, kỷ luật thanh toán, lấy lại uy tín cho Công ty và cân đối lại hoạt động kinh doanh của mình. Công ty đi chiếm dụng nhiều một phần do đặc thù của ngành nghề kinh doanh, các công trình có giá trị lớn, thời gian hoàn thành lâu, vốn đầu tư cho thi công một công trình nhiều, để nghiệm thu một công trình và hạch toán có thể kéo dài 2 đến 3 năm. Vì vậy khi kết thúc mỗi kỳ kế toán con số doanh nghiệp còn nợ của nhà cung ứng nhiều, phải vay ngắn hạn lớn... Như vậy, tình hình tài chính của Công ty cổ phần Sao Việt đã chuyển biến nhưng không khả quan lắm vì số nợ vay và số đi chiếm dụng ngày càng nhiều. Để cụ thể hơn tình hình này, bên cạnh việc so sánh tổng số tài sản và tổng số nguồn vốn đầu năm với cuối kỳ cần tiến hành phân tích cơ cấu tài sản và nguồn hình thành tài sản cũng như tình hình biến động của các chỉ tiêu trong Bảng cân đối tài sản. Tổng tài sản thể hiện quy mô kinh doanh, cơ sở vật chất của doanh nghiệp, đặc biệt là cơ cấu tài sản thể hiện trình độ quản lý và ảnh hưởng của nó đến hiệu quả kinh doanh. Để đáp ứng đủ yêu cầu kinh doanh, phù hợp khả năng huy động vốn và đầu tư gấp đôi đòi hỏi phải xem xét kết cấu và nguồn vốn căn cứ vào bảng cân đối kế toán. Quá trình phân tích kết cấu vốn không chỉ so sánh lượng vốn đầu kỳ và cuối kỳ mà còn phải xem xét từng khoản vốn chiếm tỷ lệ cao hay thấp trong tổng số để thấy được mức độ đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc đánh giá tỷ trọng đó cao hay thấp tuỳ thuộc vào loại hình doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp sản xuất kinh doanh: việc dự trữ nguyên vật liệu phải đầy đủ đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh. Nếu là doanh nghiệp thương mại: phải có lượng hàng hoá dự trữ cung cấp đủ cho nhu cầu mua của khách hàng trong kỳ kinh doanh tới. Xem xét cơ cấu tài sản sẽ thấy sự hợp lý trong việc phân bổ vốn. Đây là nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Đối với Công ty Cổ phần Sao Việt - là doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, Công ty phải chủ động tính toán và dự báo nhu cầu của doanh nghiệp về vốn, các loại nguyên vật liệu cho kỳ kinh doanh tiếp theo, các khoản phải thu, mua sắm thiết bị mới phục vụ cho quá trình thi công công trình nhằm giữ vị trí chủ động, đảm bảo thực hiện tốt tiến độ và chất lượng công trình được giao. Bảng2: Bảng phân tích tình hình phân bổ vốn năm 2001 Đơn vị: Nghìn đồng Chỉ tiêu Đầu năm Cuối kỳ Chênh lệch Số tiền % Số tiền % Số tiền % A. TSLĐ và đầu tư ngắn hạn 1. Tiền 2. Các khoản phải thu 3. Hàng tồn kho 4. TSLĐ khác B. TSCĐ và đầu tư dài hạn 1. Tài sản cố định 2. Các khoản đầu tư tài chính 3.Chi phí XDCB dở dang 85051806 6323501 28100789 18546667 32080847 10658465 10648465 10000 - 88,86 6,61 29,36 19,38 24,12 11,14 11,13 0,01 - 107708657 10884007 25818031 31211033 39795584 10582739 10545766 10000 26973 91,05 9,2 21,83 26,38 33,64 8,95 8,92 0,008 0,023 22656851 4560506 -2282758 12664366 7714737 -75727 -102699 0 26973 2,19 2,59 -7,53 7 9,52 -2,19 -2,21 -0,002 0,023 Tổng cộng 95710271 100 118291397 100 22581126 - Tổng số vốn cuối năm so với đầu kỳ đã tăng lên: + Tăng về số tuyệt đối: 118.291.397 - 95.710.826 = 22.656.851 + Tăng về tương đối: 22.656.851 95.710.271 x 100 = 23,67% Tổng số vốn cuối năm tăng 23,67%, chứng tỏ quy mô về vốn tăng tương đối, kéo theo cơ cấu tài sản có sự thay đổi: Tài sản cố định giảm 2,19%, tài sản lưu động tăng 2,19%. Tài sản lưu động tăng gần 22.656 triệu tương ứng với tỷ lệ tăng là 2,19% so với đầu năm: + Mức tăng tuyệt đối là: 107.708.657 - 85.051.806 = 22.656.851 22.656.851 85.051.806 x 100 = 26,67% + Mức tăng tương đối: Trong tài sản lưu động thì các khoản phải thu chiếm tỷ trọng thấp nhất, đã giảm 2.282.758 nghìn với tỷ lệ tương ứng là 7,53% chứng tỏ đồng vốn của doanh nghiệp đang sử dụng hiệu quả hơn và hoạt động thu hồi nợ của Công ty đang tích cực. Bên cạnh đó, tỷ lệ tài sản lưu động trong tổng số đã tăng 2,19% trong đó: +Tiền tăng: 2,59% + Hàng tồn kho tăng: 7% + Tài sản lưu động khác tăng: 9,52% Doanh nghiệp hầu như không đầu tư trang bị tài sản cố định bởi trong phân tích tình hình phân bổ vốn, tài sản cố định cuối năm giảm so với đầu năm nên tổng tài sản cố định trong tổng vốn giảm 2,19%. Tỷ trọng đầu tư tài sản cố định giảm đồng nghĩa với tỷ suất đầu tư giảm. Tỷ suất đầu tư phản ánh tình hình trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật, thể hiện năng lực sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. Đầu năm 2001: 10.657.465 95.710.271 = 11,14% x 100 Tỷ suất đầu tư = 10.581.739 118.291.397 x 100 = 8,95% Tỷ suất đầu tư = Cuối năm 2001: Ta thấy tỷ suất đầu tư giảm 2,19% thể hiện hướng đầu tư đúng đắn của doanh nghiệp. Công ty đã sắp xếp hợp lý được việc gì đầu tư trước, việc gì nên đầu tư sau. Những năm đầu mới thành lập, Công ty luôn trong tình trạng thiếu việc làm, máy móc hoạt động công suất thấp, không hiệu quả nên không trích đủ khấu hao cho máy. Những năm sau, tuy có tăng về quy mô sản xuất kinh doanh nhưng chưa đạt đến mức cần thiết để đầu tư quá nhiều vào tài sản cố định mà trước mắt hãy tìm mọi cách tận dụng hết cách sản xuất, quản lý và tổ chức một cách hiệu quả nhất trang thiết bị hiện có. Do đó, Công ty đã tập trung đáp ứng nhu cầu của khách hàng, tăng cường huy động vốn để nhằm mục đích thu hút khách hàng, tạo ra nhiều công ăn việc làm trước mắt. Việc tăng tài sản lưu động được cụ thể bằng: - Vốn bằng tiền tăng 4.560.506 nghìn đồng trong đó tiền mặt tăng 704.612, tiền gửi ngân hàng tăng 4.164.921 và tiền đang chuyển giảm 309.028 nghìn đồng. Tiền có tính lỏng cao nhất, khi tiền tăng nghĩa là tăng khả năng thanh toán tức thời của doanh nghiệp. Góp phần tạo uy tín và niềm tin cho các nhà đầu tư và khách hàng. Hàng tồn kho tăng mạnh: 12.664.366 trong đó: +Nguyên liệu, vật lệu tồn kho tăng: 72.860 +Công cụ, dụng cụ trong kho: 1.273.712 +Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang: 9.317.795 Công cụ, dụng cụ trong kho và chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang tăng đáng kể, tức Công ty chưa có kế hoạch phân bổ hợp lý công cụ, dụng cụ cho các tổ đội trực tiếp quản lý và sử dụng, chưa chú ý tới công tác kế toán, chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang chiếm tỷ lệ cao gây ứ đọng vốn. Với đặc thù sản phẩm của Công ty là các công trình chưa hoàn thành để kịp đưa vào hạch toán trong kỳ kế toán nên lượng chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang tài chính còn nhiều là hợp lý. Cũng hình thức kinh doanh này vấn đề hàng tồn kho không thể hiện hiệu quả của quá trình sản xuất kinh doanh vì Công ty không có thành phẩm tồn kho. -Tài sản lưu động khác tăng 7.714.737 nghìn đồng chủ yếu tăng từ khoản tạm ứng: 9.581.614 còn các khoản khác hầu như giảm nhẹ. Tăng tài sản lưu động khác đã góp phần tăng thêm khả năng thanh toán của doanh nghiệp. Ngoài việc phân tích tình hình phân bổ vốn cần phải phân tích cơ cấu nguồn vốn nhằm đánh giá khả năng tự tài trợ về mặt tài chính cũng như mức độ tự chủ, chủ động trong sản xuất kinh doanh hay những vướng mắc phát sinh mà doanh nghiệp gặp phải. Dựa vào phần nguồn vốn trên bảng cân đối kế toán của Công ty ta lập được bảng phân tích cơ cấu nguồn vốn. Bảng 3: Bảng phân tích cơ cấu nguồn vốn Chỉ tiêu Đầu năm Cuối kỳ Chênh lệch Số tiền % Số tiền % Số tiền % A.Nợ phải trả 86020349 89,9 105790882 89,43 19770533 -0,47 I.Nợ ngắn hạn 84420349 88,2 105269482 88,99 20849133 0,79 1.Vay ngắn hạn 19515246 20,39 18676187 15,79 - 839059 -4,6 2.Phải trả người bán 15566379 16,26 22422365 18,96 6855986 2,7 3.Người mua trả trước 39087626 40,84 58892895 49,79 19505269 8,95 4.Thuế và các khoản nộp ngân sách 873298 0,91 (130510) -0,11 -1003801 -1,02 5.Phải trả nội bộ 7530961 7,87 4763540 4,03 -2767421 -3,84 6.Phải trả phải nộp khác 1846836 1,93 945003 0,8 -901833 -1,13 II.Nợ dài hạn 1600000 1,67 - - -1600000 -1,67 1.Vay dài hạn 1600000 1,67 - - -1600000 -1,67 III.Nợ khác - - 521400 0,44 521400 0,44 B.Nguồn vốn chủ sở hữu 9689922 10,1 12500515 10,57 2810593 0,47 I.Nguồn vốn - quỹ 9689922 10,1 12500515 10,57 2810593 0,47 1.Nguồn vốn kinh doanh 9278922 9,69 11832767 10 2554659 0,31 2.Chênh lệch tỷ giá - - 2010 0,002 2010 0,002 3.Quỹ đầu tư phát triển 198957 0,21 351136 0,3 152179 0,07 4.Quỹ dự phòng tài chính 168854 0,18 236684 0,2 67830 0,02 5.Quỹ hỗ trợ mất việc làm 44001 0,046 77915 0,067 33914 0,021 Tổng nguồn vốn 95710271 100 118291397 100 22581126 - (Nguồn: Bảng cân đối kế toán của Công ty năm 2001) (B) Nguồn vốn (A + B) Nguồn vốn x 100 Tỷ suất tài trợ = Từ bảng phân tích cơ cấu nguồn vốn ta thấy nguồn vốn chủ sở hữu cuối năm tăng so với đầu năm là 2810593 chứng tỏ doanh nghiệp đã nâng cao tính chủ động trong sản xuất kinh doanh. Xét về tổng thể thì khả năng tự tài trợ về mặt tài chính của doanh nghiệp tăng, điều đó thể hiện qua tỷ suất tài trợ: 9689922 95710271 x 100 = 10,1% = Đầu năm: Cuối kỳ: Tỷ suất tài trợ = 10,57% Khả năng tự tài trợ của doanh nghiệp đã tăng 0,47%. Chỉ tiêu này chứng tỏ doanh nghiệp đã có sự độc lập về mặt tài chính bởi một phần tài sản của doanh nghiệp hiện có được đầu tư bằng vốn của mình. Các khoản nợ, vay, nộp ngân sách đã giảm thể hiện tính chủ động, linh hoạt trong công tác quản lý và sử dụng vốn. Quy mô của vốn tăng tỷ lệ thuận với sự giảm xuống của các khoản vay, nộp. Tuy nhiên nợ ngắn hạn vẫn tăng 20.849.133 chủ yếu do phải trả người bán tăng 6.855.986 và người mua trả tiền trước tăng 19.505.269. Điều này thể hiên tình hình tài chính của doanh nghiệp đã có phần khả quan và đang từng bước ổn định. Xuất phát từ nguồn vốn dần hợp lý hình thức phân bổ, sử dụng. Qua việc phân tích khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp có thể đưa ra nhận xét: - Tình hình tài chính của Công ty không mấy khả quan: cơ cấu vốn phân bổ chưa hợp lý mặc dù các khoản nợ phải thu giảm. - Nguồn vốn chủ sở hữu tăng, các khoản phải trả trước người bán và người mua trả tiền trước tăng dẫn tới làm tăng tỷ suất tự tài trợ. Đây là khởi đầu của sự thuận lợi trong công tác hoạt động tài chính của doanh nghiệp. 2.2.1.3 Các tỷ số về khả năng hoạt động Chu chuyển của vốn lưu động là việc luân chuyển vốn lưu động một cách liên tục qua các giai đoạn khác nhau của quá trình sản xuất kinh doanh lặp đi lặp lại. Thời gian để vốn lưu động chu chuyển được một vòng hay số vòng chu chuyển vốn lưu động trong một năm gọi là tốc độ chu chuyển vốn lưu động. Đây là chỉ tiêu quan trọng phản ánh hiệu quả vốn lưu động nói riêng và vốn nói chung. Việc tăng nhanh tốc độ chu chuyển vốn có ý nghĩa rất lớn: giúp doanh nghiệp tiết kiệm được vốn lưu động, giảm bớt hao phí nhưng vẫn đạt được kết quả kinh doanh như kỳ gốc và giúp doanh nghiệp tăng sức sinh lời của vốn lưu động. Trong quá trình sản xuất kinh doanh vốn lưu động không ngừng vận động và không ngừng luân chuyển trong một chu kỳ sản xuất. Để xác định được tốc độ luân chuyển của đồng vốn lưu động thường sử dụng các chỉ tiêu sau: Các chỉ tiêu phản ánh tốc độ chu chuyển của vốn lưu động: (1) TSV: Hệ số chu chuyển vốn lưu động (tính theo số vòng chu chuyển của vốn lưu động trong một năm) hay gọi là hệ số vòng. C D = 1,68 TSV = Trong đó: C - Doanh thu kỳ phân tích D - Số dư bình quân vốn lưu động. (2) TSN: Hệ số chu chuyển vốn lưu động (tính theo số ngày của một vòng chu chuyển) hay gọi là hệ số ngày. T TSV = T.D C = 214,3 TSN = Trong đó: T- Số ngày của kỳ phân tích D C = 0,6 Hệ số đảm nhận vốn lưu động = (3) Hệ số đảm nhận vốn lưu động: Để tạo ra một đồng doanh thu cần 0,6 đồng vốn lưu động. Nếu sản lượng sản xuất không đổi (doanh thu không đổi là C): Khi tốc độ chu chuyển vốn lưu động tăng lên, lượng vốn cần đưa vào sản xuất sẽ giảm đi. 360 1,06 - 360 1,68 ( ) x 63.65.893 360 = 22.279.563 = C T Mức tiết kiệm = (TSN1 - TSN0) x C0 T Mức vốn tiết kiệm = (TSN1 - TSN0) x - Nếu vẫn đưa vào lượng vốn lưu động như cũ, sản lượng kỳ phân tích sẽ tăng lên, doanh thu đạt được là C0. Khi tốc độ chu chuyển vốn như cũ để được C0 phải đưa vào lượng vốn lưu động nhiều hơn. Do đó, tăng tốc độ chu chuyển sẽ tiết kiệm cho doanh nghiệp một lượng vốn. ( 360 1,06 - 360 1,68 ) x 80.425.553 360 = 28.148944 = 2.2.1.4 Các tỷ số về khả năng sinh lãi Hiệu quả kinh doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh tình hình sử dụng các nguồn nhân tài vật lực của doanh nghệp, là sự so sánh giữa kết quả đạt được với chi phí bỏ ra (so sánh dưới dạng thương số). Vì chi phí đạt được và chi phí bỏ ra đều có thể phản ánh bằng nhiều loại chỉ tiêu khác nhau do đó phân tích và đánh giá kết quả kinh doanh là một vấn đề phức tạp. Để đánh giá chính xác, có cơ sở khoa học hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, cần phải xây dựng hệ thống chỉ tiêu phù hợp. Các chỉ tiêu đó phản ánh được sức sản xuất, suất hao phí cũng như sức sinh lợi của từng yếu tố, từng loại vốn. Công thức tổng quát để xác định hiệu quả kinh doanh: Kết quả đầu ra Chi phí đầu vào Hiệu quả kinh doanh = + Chỉ tiêu phản ánh sức sản xuất, sức sinh lời: Chi phí đầu vào Kết quả đầu ra Hiệu quả kinh doanh = + Chỉ tiêu phản ánh suất hao phí (hao phí chi phí cho một đơn vị kết quả) Để đánh giá về hiệu quả ta xem xét 3 chỉ tiêu cơ bản: - Tỷ suất lợi tức thuần trên doanh thu Lợi tức thuần Doanh thu x 1000 = 12,64 TS1 = ý nghĩa của tỷ suất này: Cứ thu được 1000 đồng doanh thu thì sẽ có 12,64 đồng lãi. Tỷ suất càng cao phản ánh lợi nhuận sinh ra từ hoạt động kinh doanh càng lớn, tỷ lệ lãi trong doanh thu có tỷ trọng lớn làm tiêu chuẩn để đánh giá hoạt động có hiệu quả. Lãi Vốn bình quân x 1000 =146 TS2 = -Tỷ suất lãi trên vốn: ý nghĩa: Từ tỷ suất này ta thấy cứ bỏ ra 1000 đồng vốn vào sản xuất kinh doanh sẽ thu được 146 đồng tiền lãi. Doanh thu Vốn bình quân = 0,76 TS3 = -Tỷ suất chu chuyển tổng tài sản: Số vòng chu chuyển của tổng tài sản là 0,76 cho thấy cứ bỏ 1000 đồng vốn vào sản xuất kinh doanh sẽ tạo ra 760 đồng doanh thu trong kỳ hay một kỳ kế toán tổng vốn quay được 0,76 vòng. Vốn cố định là loại vốn nằm trong giá trị còn lại của tài sản cố định, hiệu quả sử dụng vốn cố định có thể đánh giá bằng nhiều chỉ tiêu khác nhau: -Chỉ tiêu tính chung cho tài sản cố định: + Tính theo tổng sản lượng: 76.542.452 14.332.545,5 x 1000 = 5340 Hiệu quả sử dụng TSCĐ = Tại Công ty năm 2001: Điều này cho thấy cứ sử dụng một 1000 đồng tài sản cố định sẽ tạo ra được 5340 đồng giá trị tổng sản lượng. Doanh thu Nguyên giá bình quân của TSCĐ x 1000 Hiệu quả sử dụng TSCĐ = + Tính hiệu quả theo doanh thu: 80.863.441 14.332.545,5 x 1000 = 5642 = +Tính theo lãi: Lãi Nguyên giá bình quân của TSCĐ x 1000 Hiệu quả sử dụng TSCĐ = 861.693 14.332.545,5 x 1000 = 60,12 = Bảng 4 : So sánh các chỉ tiêu này với năm 1999 và năm 2000: Chỉ tiêu Năm 1999 Năm 2000 Năm 2001 Theo tổng sản lượng 5014 5115 5340 Theo doanh thu 5190 4794 5642 Theo lãi 39,4 14,9 60,12 So với năm 1999 và năm 2000 hiệu quả sử dụng năm 2001 đã tăng lên rõ rệt tính theo cả 3 chỉ tiêu: Giá trị tổng sản lượng, doanh thu và lãi. Điều này cho thấy tài sản cố định mấy năm trước vẫn sử dụng chưa hợp lý, chưa hết công suất tối đa cho các tài sản để lãng phí nguồn lực của Công ty . -Ngoài việc tính chung còn có thể tính riêng các chỉ tiêu hiệu quả cho từng loại ở từng bộ phận: Doanh thu ( hoặc lãi) Nguyên giá BQTSCĐ Trong sản xuất x 1000 Hiệu quả sử dụng TSCĐ trong sản xuất = + Tài sản cố định dùng trong sản xuất: Doanh thu ( hoặc lãi) Nguyên giá BQTSCĐ Trong sản xuất x 1000 Hiệu quả sử dụng TSCĐ trong quản lý = + Tài sản cố định dùng trong quản lý: Giá trị sản xuất (doanh thu) Nguyên giá bình quân của TSCĐ = 5,64 - Sức sản xuất của tài sản cố định = Vốn cố định là loại vốn nằm trong giá trị còn lại của tài sản cố định, hiệu quả sử dụng vốn cố định có thể đánh giá bằng nhiều chỉ tiêu khác nhau: Lãi Nguyên giá bình quân = 0,06 Sức sinh lời của tài sản cố định = Cuối năm 2001 tỷ số này là 5,64 cho thấy: với mỗi đồng tài sản cố định tạo ra 5.64 đồng doanh thu. So với năm 2000 tỷ số này là 3,6 thì năm 2001 tài sản cố định của Công ty đã có sức sản xuất phát triển vượt bậc. Nguyên giá bình quân Giá trị tổng sản lượng = 0,19 Suất hao phí của tài sản cố định = Với mỗi đồng tài sản cố định đưa vào sản xuất kinh doanh sẽ thu được 0,06 đồng lãi (hay 6%). Để tạo ra một đồng giá trị tổng sản lượng cần đến 0,19 đồng tài sản cố định. So với nhiều doanh nghiệp trong ngành suất hao phí là thấp chứng tỏ sản xuất có hiệu quả hơn. Lãi Gía trị còn lại = 0,082 Hiệu quả sử dụng vốn cố định = Với mỗi đồng giá trị còn lại của tài sản cố định sẽ tạo ra được 0,082 đồng doanh thu. 2.2.2. Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn 2.2.2.1. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động Vốn lưu động bình quân Giá trị tổng sản lượng x 1000 Suất hao phí của vốn lưu động = * Phân tích chung: Hiệu quả sử dụng vốn lưu động được tính bằng các chỉ tiêu sau: Lợi nhuận ròng Vốn lưu động bình quân x 1000 = 294 Sức sinh lợi của vốn lưu động = 2.928.624 76.542.462 x 1000 = 38,26 = Tạo ra 1000 đồng giá trị tổng sản lượng cần hao phí 38,26 đồng vốn lưu động. So với năm 2000 thì suất hao phí của vốn cố định giảm. Vốn lưu động bình quân Giá trị tổng sản lượng x 1000 = 28,26 Suất hao của vốn lưu động = Chỉ tiêu này phản ánh 1000 đồng vốn lưu động bình quân làm ra 294 đồng lợi nhuận trong kỳ. Để tạo ra 1000 đồng doanh thu, giá trị tổng sản lượng, lợi nhuận thì phải có 28,26 đồng vốn lưu động bình quân. 2.2.2.2. Phân tích nguồn vốn kinh doanh Nguồn vốn kinh doanh là nguồn hình thành nên vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn kinh doanh là giá trị của những tài sản mà doanh nghiệp dùng vào kinh doanh. Nguồn vốn kinh doanh được tính theo công thức: -Nguồn vốn kinh doanh = Nguồn vốn cố định + Nguồn vốn lưu động - Nguồn vốn kinh doanh thực tế = Nguồn vốn kinh doanh + Vay + Nguồn vốn cố định thực tế = Nguồn vốn cố định + Vay dài hạn + Nguồn vốn lưu động thực tế = Nguồn vốn lưu động + Vay ngắn hạn Dựa trên bảng cân đối kế toán và các báo cáo thuyêt minh của Công ty ta lập được bảng phân tích nguồn vốn kinh doanh. Bảng 5: Bảng phân tích nguồn vốn kinh doanh Chỉ tiêu Số tiền Chênh lệch Đầu năm Cuối kỳ Số tiền % I. NVLĐ thực tế 22.193.870 22.854.811 660.941 2,98 1. NVLĐ 2.678.624 4.178.624 1.500.000 56 2. Vay ngắn hạn 19.515.246 18.676.187 -839.059 -4,3 II. NVCĐ thực tế 8.199.484 7.654.143 -545341 -6,65 1. NVCĐ 6.599.484 7.654.143 1.054.659 15,98 2. Vay dài hạn 1.600.000 - -1.600.000 -100 NVKD thực tế 30.393.354 30.508.954 115.600 0,38 So với đầu năm nguồn vốn kinh doanh thực tế của doanh nghiệp tăng 115.600 nghìn đồng chiếm 0,38%: Nguồn vốn cố định giảm 545.341, nguồn vốn lưu động tăng 660.941. Nhìn vào bảng trên ta thấy quy mô về vốn tăng đáng kể trong đó khoản vay ngắn hạn và vay dài hạn đều giảm thể hiện khả năng độc lập về tài chính của doanh nghiệp có tăng trong năm vừa qua. Đây là một bước phát triển của Công ty về nguồn vốn kinh doanh, nó đang và sẽ giúp doanh nghiệp làm ăn tốt hơn nếu tình hình sử dụng nguồn vốn hợp lý và hiệu quả. 2.2.2.3. Phân tích tình hình sử dụng nguồn vốn kinh doanh Trong thực tế thường xảy ra hiện tượng chiếm dụng vốn lẫn nhau chủ yếu giữa doanh nghiệp với các đối tượng. + Khách hàng: Doanh nghiệp bị chiếm dụng do bán chịu (các khoản phải thu) về các loại hàng hoá, dịch vụ. Doanh nghiệp sẽ là người đi chiếm dụng khi khách hàng trả trước mà chưa nhận được hàng. + Nhà cung ứng: Doanh nghiệp là người chiếm dụng vốn khi mua chịu và bị chiếm dụng vốn khi trả trước cho người bán. +Với cán bộ công nhân viên: Về nguyên tắc, người lao động được hưởng lương theo ngày nhưng hầu hết các doanh nghiệp chỉ trả lương sau một thời gian nhất định. Vì thế, lương và các khoản trích vào lương: bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế chậm trả là một khoản chiếm dụng của doanh nghiệp. + Với ngân sách nhà nước: Trong quá trình kinh doanh, doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ với nhà nước thông qua: thuế doanh thu,thuế thu nhập doanh nghiệp, các loại phí và lệ phí Nếu số thực nộp lớn hơn số phải nộp thì doanh nghiệp bị chiếm dụng (trường hợp này hiếm khi xảy ra). Thông thường các doanh nghiệp đi chiếm dụng vốn bằng cách nộp ít hơn số phải nộp. + Với các đơn vị phụ thuộc: Trong quan hệ thanh toán, các doanh nghiệp trong cùng một tổng thể thường phát sinh các khoản phải thu (bị chiếm dụng) và các khoản phải trả (đi chiếm dụng). Ngoài ra, một số khoản tài sản thừa, tài sản thiếu, tạm ứng, chi phí phải trả cũng được coi là các khoản đi chiếm dụng hay là bị chiếm dụng. Thực tế doanh nghiệp thể hiện qua bảng: Bảng 6: So sánh nguồn vốn lưu động thực tế và tài sản dự trữ thực tế Chỉ tiêu Đầu năm Cuối kỳ Chênh lệch Tăng(%) I. NVLĐ thực tế (1+2) 22.193.870 22.854.811 660.941 2,98 1.NVLĐ 2.678.624 4.178.624 1.500.000 56 2.Vay ngắn hạn 19.515.246 18.676.187 -839.059 -4,3 II. Tài sản dự trữ thực tế 18.546.667 31.211.033 12.664.366 68,28 Mức đảm bảo (I - II) -880.915 -9.273.122 -8.392.207 Cả đầu năm và cuối kỳ nguồn vốn lưu động thực tế đều nhỏ hơn tài sản dự trữ thực tế của doanh nghiệp chứng tỏ doanh nghiệp bị rơi vào tình trạng thiếu vốn lưu động và đã đi chiếm dụng vốn. Trong đó lượng vốn vay ngắn hạn chiếm số lớn trong nguồn vốn lưu động nên doanh nghiệp cần giảm các khoản đi chiếm dụng bằng thực hiện kỷ luật trong mua bán, tổ chức sản xuất kinh doanh, sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn vốnđể đảm bảo khả năng thanh toán khi đến hạn. 2.3. Đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp Sau khi phân tích các chỉ tiêu phản ánh tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Sao Việt ta thấy Công ty có nhiều lợi thế nhưng cũng có một số tồn tại, khó khăn. 2.3.1. Đánh giá kết quả -Trong cơ chế thị trường, từ một đơn vị chỉ hoạt động nhỏ lẻ, đến nay đã mở rộng thị phần ra nhiều địa phương và cả nước ngoài, nâng thị phần từ 4% năm 1998 lên 50-60% năm 2001. Chính việc này rất có ý nghĩa cho kết quả hoạt động của Công ty, tạo công ăn việc làm, tăng doanh thu từ các công trình giúp hoạt động tài chính giảm bớt những khó khăn. -Là một Công ty mới thành lập, Công ty đã từng bước trưởng thành, khẳng định được vị thế của mình trên thị trường xây dựng Việt Nam. Điều này giúp tạo uy tín cho Công ty và giúp cho Công ty chủ động sản xuất kinh doanh. -Mấy năm trở lại đây, quy mô về vốn của Công ty đã tăng, cơ cấu tài sản thay đổi theo hướng ngày càng hiện đại, giá trị sản lượng, doanh thu tăng nhanh và có lãi. Để đạt được như thế một phần nhờ vào đầu tư cho cơ sở hạ tầng đang được chú trọng và Công ty đã đề ra nhiều giải pháp cải thiện tình hình: xây dựng bộ máy gọn nhẹ, hiệu quả, chú ý tuyển chọn người có năng lực và sử dụng đúng người đúng việc. Công tác tài chính được quan tâm đặc biệt. Đề ra những cách thức về quản lý và sử dụng vốn, tổ chức thu hồi các khoản nợ, quản lý chặt chẽ hàng tồn kho 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân Qua phân tích trên Công ty còn tồn tại nhiều khó khăn: -Vốn để đảm bảo cho hoạt động kinh doanh thiếu trầm trọng, vốn lưu động của Công ty rất nhỏ mới chỉ có hơn 2 tỷ đồng trên giá trị sản xuất phải đạt hàng năm trên 50 tỷ năm 1998 đến 75 tỷ năm 2001. Để đảm bảo vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh Công ty phải đi vay ngân hàng chịu lãi suất với mức dư nợ trung bình hàng năm là: 20-25 tỷ đồng đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả sản xuất kinh doanh và hoạt động tài chính của đơn vị. Bên cạnh đó cơ cấu tài sản chưa thực sự hợp lý, khả năng thanh toán chưa tốt còn để tình trạng đi chiếm dụng vốn xảy ra ở mức độ cao. -Tài sản cố định, trang thiết bị mới còn thiếu chủ yếu bằng vốn vay, chưa đồng bộ. Chương 3 Một số Giải pháp cải thiện tình hình tài chính 3.1. định hướng phát triển của công ty Trong một vài năm qua, Công ty đã tạo và duy trì được một lượng khách hàng thường xuyên tương đối lớn. Tuy nhiên, Ban Giám đốc Công ty cũng nhận định rằng, trong điều kiện kinh tế thị trường, không thể có đơn vị sản xuất kinh doanh nào chỉ trông chờ vào việc “hữu xạ tự nhiên hương” mà phải tích cực mở rộng địa bàn hoạt động, tìm kiếm khách hàng mới đồng thời vẫn phải duy trì được lượng khách hàng truyền thống của mình. Với nhận định đó, Công ty đã từng bước đặt được dấu chân của mình trên hầu khắp các tỉnh thành, thiết lập được một lượng khách hàng tiềm năng là các Ban ngành của các địa phương trong cả nước. Không chỉ bó hẹp hoạt động trong lĩnh vực xây lắp dân dụng và công nghiệp, năm vừa qua Công ty đã hướng đến việc xuất khẩu lao động là chuyên gia, công nhân xây dựng ra thị trường nước ngoài, mở ra một hướng làm ăn mới trong điều kiện hội nhập của nền kinh tế đất nước vào kinh tế khu vực và thế giới. * Phương hướng hoạt động năm 2002 - Giữ vững và phát triển sản xuất kinh doanh, có mức tăng trưởng hợp lý hơn năm 2001, tiếp tục phấn đấu nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thực hiện kinh doanh có lãi và trả được nợ vay, có biện pháp hữu hiệu để thu hồi công nợ. -Tăng cường một cách hiệu quả công tác tiếp thị, mở rộng quan hệ -Tích cực tìm và tạo ra nguồn vốn bổ sung cho đầu tư trang thiết bị thi công tăng năng lực sản xuất, đặc biệt đầu tư trang thiết bị thi công phần hạ tầng, có biện pháp thích hợp để thu hút lực lượng lao động trẻ có năng lực chuyên môn vào làm việc tại Công ty. 3.2. Giải pháp cải thiện tình hình tài chính Để đạt được mục tiêu, chiến lược đã đề ra, cũng như năng cao hiệu quả hoạt động tài chính Công ty cần có những giải pháp cụ thể cũng như kế hoạch cho từng hoạt động: Hoạt động tài chính, hoạt động kinh doanh, nhân lực, tổ chức quản lý 3.2.1. Giải pháp về hoạt động tài chính Hoạt động tài chính là một trong những nội dung chủ yếu trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhằm giải quyết các mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình kinh doanh biểu hiện dưới hình thái tiền tệ. Cần phải nâng cao hơn nữa chất lượng công tác phân tích tài chính doanh nghiệp, để không những giúp doanh nghiệp nắm được thực trạng của hoạt động tài chính mà còn trên cơ sở thực trạng đó có thể dự đoán được các nhu cầu tài chính trong kỳ tiếp theo, nâng cao một bước tính tích cực chủ động trong sản xuất kinh doanh. Muốn sản xuất kinh doanh thì phải có vốn. Và số lượng vốn nhiều hay ít lại liên quan đến doanh thu sẽ thu được là lớn hay nhỏ. Nhưng với một mức doanh thu cụ thể nào đó, đòi hỏi một lượng vốn nhất định nào đó. Qua phân tích tình hình tài chính của Công ty ta thấy nổi bật lên là vấn đề vốn lưu động quá ít (khoảng hơn 2 tỷ), tốc độ chu chuyển vốn thấp (chỉ đạt 1,68 vòng trong năm 2001), hiệu quả sử dụng vốn chưa cao. Cần tổ chức sử dụng vốn có hiệu quả hơn, đồng thời chặt chẽ và nghiêm túc hơn trong công tác thanh toán nhiều khoản vốn đi chiếm dụng. Hiện nay nguồn vốn của Công ty còn rất ít, vốn chủ sở hữu của Công ty không đủ để đáp ứng toàn bộ nhu cầu về vốn kinh dong của mình. Công ty cần bổ sung thêm nguồn vốn tự có, lựa chọn nguồn vốn tốt hơn theo nguyên tắc hiệu quả kinh tế tránh tình trạng đi chiếm dụng vốn quá nhiều như hiện nay. Nhu cầu bổ sung vốn lưu động cao, trước mắt Công ty nên sử dụng các nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi chưa sử dụng như lợi nhuận chưa phân phối, các khoản phải trả chưa đến hạn trả Mặt khác Công ty cần chú trọng hơn để thu hồi các khoản phải thu hoặc thu về các khoản nợ của những công trình đã hạch toán xong. Để thu hồi được triệt để nợ thì phòng tài chính cần tăng cường bố trí người giám sát, mở sổ theo dõi cho từng khách hàng, đốc thúc thu hồi các khoản phải thu. Cần đầu tư thêm tài sản cố định nhằm nâng cao năng lực sản xuất của Công ty đáp ứng nhu cầu, nhiệm vụ mới. Hầu hết các tài sản của Công ty còn mới cần bảo quản, kinh doanh khai thác hết công suất sử dụng để nâng cao hiệu quả công việc. 3.2.3. Giải pháp về công tác tiếp thị đấu thầu - Tăng cường mở rộng công tác tiếp thị ở tất cả các cấp, có cơ chế hợp lý để động viên và đảm bảo công tác tiếp thị vào hoạt động có hiệu quả, không vi phạm phát luật. Giữ mối quan hệ đã có ở các tỉnh để khai thác thêm những hạn mục tiếp theo và mở rộng thị phần ra giao thông, thuỷ lợi. - Tăng cường mở rộng quan hệ với các cơ quan ban ngành lớn của TƯ và địa phương nơi công ty đã có chỗ đứng. 3.2.4. Giải pháp đầu tư tăng năng lực sản xuất - Tích cực tạo nguồn vốn để tăng năng lực đầu tư công nghệ, thiết bị, con người để có thể triển khai thi công có hiệu quả những công trình, dự án lớn, giữ vững được uy tín cho Công ty. -Đầu tư trang bị thêm những phương tiện, máy móc mới thay thế cho những phương tiện máy móc đã cũ đã hư hỏng. 3.3. kiến nghị Nhà nước phải không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật trong đó luật kinh tế có ý nghĩa rất quan trọng. Hệ thống quy phạm pháp luật đầy đủ, chính xác sẽ tạo ra môi trường tốt, lành mạnh, an toàn thúc đẩy hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp. Cải cách hành chính nhà nước vẫn đang là vấn đề cần giải quyết, góp phần lành mạnh hoá nền hành chính quốc gia. Nó sẽ mang lại hiệu quả cho xã hội: vừa tiết kiệm cho ngân sách, vừa tiết kiệm tiền bạc, thời gian công sức cho người dân. Công tác tài chính cần được đưa vào thành quy định với các doanh nghiệp bởi đó là tiền đề để công việc sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả. Nhà nước cần có quy định chặt chẽ về sổ sách, chứng từ, chế độ báo cáo, thống kê để có thể tiến hành công tác thuận lợi. Tuy có hệ thống máy tính đã giảm đi một phần phức tạp trong công tác kế toán nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, thiếu các quy chế, nguyên tắc cụ thể. Nhà nước cần sớm ban hành những chuẩn mực kế toán riêng phù hợp với điều kiện cụ thể ở nước ta, ban hành các thông tư văn bản hướng dẫn, tư vấn các doanh nghiệp làm tốt công tác kế toán ở đơn vị mình. Nhà nước cần tổ chức công tác kiểm toán, vì nó sẽ tạo ra một môi trường tài chính lành mạnh cho các doanh nghiệp, tạo ra một hệ thống thông tin chuẩn xác cung cấp cho các đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính doanh nghiệp. Kết luận Cùng với sự phát triển của cơ chế thị trường, vai trò của hoạt động tài chính cũng không ngừng phát triển và khẳng định mình. Nổi bật trong môi trường cạnh tranh của thời đại hoạt động tài chính đã giúp nền kinh tế chủ động hơn. Nhìn về góc độ vi mô trong từng doanh nghiệp phân tích doanh nghiệp có ý nghĩa rất quan trọng. Qua phân tích thực trạnh tài chính của Công ty thông qua một số công cụ ta thấy được vai trò tài chính. Nếu phân tích tài chính chính xác sẽ mang đến cho doanh nghiệp hiệu quả cao, giảm được chi phí đáng kể cho hoạt động quản lý. Phân tích tài chính doanh nghiệp cần được đạt lên vị trí xứng đáng trong chính sách quản lý kinh tế- tài chính của nhà nước. Trước hết nhà nước và các doanh nghiệp cần phải nhận thức được tầm quan trọng của nó, thấy được sự cần thiết phải phân tích hoạt độngc trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Khi áp dụng phân tích tài chính vào Công ty Cổ phần Sao Việt đã thấy rõ được thực trạng về tài chính của Công ty. Một vài giải pháp luận văn đã đề cập cũng chỉ là những tham khảo, chưa mang tính thực tiễn cao. Nhưng qua đây tôi cũng mong rằng Công ty Cổ phần Sao Việt nói riêng và các Công ty khác nói chung sẽ tìm ra giải pháp phù hợp nhất nhằm thực hiện tốt công tác tài chính trong điều kiện cụ thể của doanh nghiệp mình. Tài Liệu Tham Khảo Giáo trình Tài chính Doanh nghiệp - Đại học Kinh Tế Quốc Dân - 2002 Tài liệu của Công ty Cổ phần Sao Việt năm 1998 - 2002 Bảng cân đối kế toán Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Báo cáo chi tiết tài sản cố định Báo cáo lao động Thuyết minh báo cáo tài chính Báo cáo lưu chuyển tiền tệ