Pháp luật quốc tế về Thương Mại Điện Tử

lµm b»ng chøng, hiÖu lùc ph¸p lý cña "v¨n b¶n ®iÖn tö". Nh­ vËy c¸c v¨n b¶n giÊy tê liªn quan ®Õn hîp ®ång chuyªn chë hµng ho¸ dï tån t¹i d­íi d¹ng v¨n b¶n truyÒn thèng hay "v¨n b¶n ®iÖn tö" ®Òu cã gi¸ trÞ ngang nhau, ®Òu thÓ hiÖn râ quyÒn lîi hay nghÜa vô cña c¸c bªn liªn quan ®èi víi hµng ho¸, theo hîp ®ång chuyªn chë. 2.§¸nh thuÕ c¸c giao dÞch TM§T: TM§T nÕu kh«ng tiÕn hµnh c¸c giao dÞch vËt chÊt thùc th× liÖu cã cÇn thiÕt lËp thªm mét lo¹i thuÕ míi hay kh«ng? Víi ®Æc ®iÓm lµ kh«ng cã ®Þa ®iÓm giao dÞch, ®Æc biÖt lµ c¸c giao dÞch xuyªn quèc gia th× chÝnh phñ cã cÇn thu thuÕ hay kh«ng vµ thu thuÕ nh­ thÕ nµo, lµm thÕ nµo ®Ó tr¸nh h×nh thµnh nh÷ng khu "trèn thuÕ" trªn m¹ng, ®ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ c¬ quan thuÕ c¸c n­íc ®ang hÕt søc quan t©m. Tõ cuèi n¨m 1996 Mü, mét quèc gia ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ thÞ phÇn Internet (60%), ®· b¾t ®Çu cã chÝnh s¸ch thu thÕ hµng b¸n lÎ trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®èi víi ho¹t ®éng TM§T. N¨m 1997, tiªu thô phÇn mÒm cña Mü ®¹t trªn 100 tû USD trong ®ã 50% lµ xuÊt khÈu. Qua ®ã chóng ta cã thÓ hiÓu t¹i sao Mü yªu cÇu thùc hiÖn viÖc thu thuÕ b¸n lÎ ®èi víi c¸c giao dÞch trªn m¹ng. Do TM§T ph¸t triÓn nhanh vµ sÏ trë thµnh lo¹i h×nh th­¬ng m¹i chñ yÕu cña x· héi th«ng tin trong t­¬ng lai, c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c ®Òu coi viÖc thu thuÕ dùa vµo TM§T lµ nguån thuÕ míi cã tiÒm n¨ng lín, c¸c n­íc ®Òu lo l¾ng r»ng hä sÏ bÞ rµng buéc bëi hiÖp ­íc miÔn thuÕ cã tÝnh chÊt vÜnh viÔn, do ®ã ®Òu tá ra thËn träng vµ b¶o l­u ý kiÕn ®èi víi chÝnh s¸ch thu thuÕ cña Mü. HiÖn nay ch­a cã thÓ hÖ thèng thuÕ cña quèc gia nµo cã thÓ ®¸nh thuÕ TM§T vµ ®Ó thiÕt lËp ®­îc mét c¬ chÕ thuÕ t­¬ng øng lµ vÊn ®Ò hÕt søc nan gi¶i. Trªn thùc tÕ, nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn thu thuÕ TM§T ®· sím v­ît ra khái néi dung b¶n th©n viÖc thu thuÕ ®èi víi mét lo¹i h×nh th­¬ng m¹i mµ nã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò lîi Ých vµ ®Þa vÞ cña c¸c quèc gia trong bèi c¶nh th­¬ng m¹i toµn cÇu trong t­¬ng lai. NÕu kh«ng thu thuÕ ®èi víi TM§T th× nã sÏ ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn h¬n cho nh÷ng ng­êi trung gian so víi c¸c lo¹i h×nh th­¬ng m¹i ph¶i nép thuÕ. VÝ dô nh­ c¸c c«ng ty ph¶i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thuÕ thu nhËp theo mét møc thuÕ suÊt nhÊt ®Þnh, nh­ng nÕu giao dÞch trªn m¹ng th× ®­îc miÔn thuÕ, nh­ vËy Internet thùc sù cã søc hÊp dÉn h¬n ®èi víi nh÷ng ng­êi b¸n hµng vµ mua hµng, nh­ng ®iÒu nµy l¹i kh«ng cã lîi ®èi víi phóc lîi chung cña toµn x· héi. T¹i Mü, viÖc thu thuÕ tiªu thô trong n­íc còng gÆp ph¶i th¸ch thøc cña Internet. HiÖn nay, theo chÝnh s¸ch cña Mü, c¸c dÞch vô ®Æt hµng qua b­u ®iÖn nãi chung lµ ®­îc miÔn thuÕ, theo ­íc tÝnh chÝnh s¸ch nµy ®· lµm thÊt thu mçi n¨m vµi tû USD thuÕ tiªu thô. NÕu th­¬ng m¹i trªn Internet còng ¸p dông c¸ch lµm trªn th× TM§T më réng víi tèc ®é cao sÏ dÉn ®Õn thÊt thu thuÕ kh¸ lín vµ lµm biÕn d¹ng nÒn kinh tÕ. Trªn nguyªn t¾c, c¬ chÕ thuÕ ®èi víi TM§T hay TMTT ®Òu ph¶i dÔ qu¶n lý, kh«ng nªn chøa ®ùng nh÷ng ®iÒu kho¶n dÔ bÞ hiÓu sai vµ dÉn ®Õn ph©n biÖt ®èi xö, OECD ®· ®­a ra mét sè quy ®Þnh c¬ b¶n ®èi víi thuÕ TM§T nh­ sau: C¬ chÕ thuÕ ph¶i c«ng b»ng. Trong c¸c tr­êng hîp giao dÞch nh­ nhau ph¶i ¸p dông c¸c c¸ch thu thuÕ nh­ nhau ®èi víi nh÷ng ng­êi nép thuÕ. C¬ chÕ thuÕ ph¶i ®¬n gi¶n. Chi phÝ hµnh chÝnh cho c¬ quan thu thuÕ vµ thñ tôc phÝ ®èi víi ng­êi nép thuÕ ph¶i ë møc thÊp nhÊt. Nh÷ng quy ®Þnh ®èi víi ng­êi nép thuÕ ph¶i râ rµng, ®Ó cã thÓ dÔ dµng tÝnh tr­íc sè thuÕ ph¶i nép khi giao dÞch. Ng­êi nép thuÕ cÇn biÕt râ nép thuÕ cho c¸i g×, ë ®©u vµ vµo lóc nµo. Cho dï ¸p dông c¬ chÕ thuÕ nµo còng ®Ò ph¶i ®¶m b¶o tÝnh h÷u hiÖu. C¬ chÕ thuÕ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®óng sè thuÕ vµo ®óng thêi ®iÓm ph¸t sinh vµ ph¶i h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt mäi kh¶ n¨ng trèn thuÕ, lËu thuÕ. Ph¶i kh«ng lµm biÕn d¹ng nÒn kinh tÕ. Nh÷ng ng­êi quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch cho doanh nghiÖp ph¶i chÞu t¸c ®éng chñ yÕu cña c¬ héi kinh doanh chø kh«ng ph¶i lµ c¸c ®iÒu kho¶n vÒ thuÕ. C¬ chÕ thuÕ ph¶i linh ho¹t, c¬ ®éng, lµm cho c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ còng víi kü thuËt vµ th­¬ng m¹i cïng ph¸t triÓn. CÇn kÕt hîp gi÷a quy ®Þnh vÒ thu thuÕ trong n­íc víi c¸c biÕn ®éng vÒ c¬ chÕ thuÕ hiÖn hµnh trªn thÕ giíi, ®¶m b¶o cho viÖc thu thuÕ Internet gi÷a c¸c n­íc lµ b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi. X¸c ®Þnh c¬ së thu thuÕ gi÷a c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ v« cïng quan träng. Trªn ®©y ®­îc coi lµ nh÷ng ý kiÕn chØ ®¹o cña OECD cho viÖc thu thuÕ Internet c«ng b»ng vµ hiÖu qu¶ mµ kh«ng ph¶i lµ mét chÝnh s¸ch cô thÓ vÌ thuÕ. Lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ sö dông Internet lµm c¬ së cho viÖc thu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thuÕ thu nhËp còng sÏ lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi qu¶n lý thuÕ. Trong §¹oluËt vÒ Tù do §¸nh thuÕ Internet, Mü còng ®­a ra 3 nguyªn t¾c t­¬ng tù trong viÖc ®¸nh thuÕ c¸c giao dÞch TM§T: Nguyªn t¾c ®¸nh thuÕ ph¶i c«ng b»ng. §¹o luËt nµy ®· chØ râ bÊt kú mét gi¶i ph¸p thu thuÕ nµo còng ph¶i ®­îc ¸p dông kh«ng chØ víi c¸c giao dÞch qua Internet mµ cßn ph¶i ¸p dông víi c¶ c¸c giao dÞch qua th­, qua ®iÖn tho¹i. Kh«ng ®­îc cã sù ph©n biÖt trong vÊn ®Ò thuÕ ®èi víi giao dÞch TM§T hoÆc TMTT. Nguyªn t¾c ®¬n gi¶n. C¸c ph­¬ng ph¸p ¸p dông ®èi víi vÊn ®Ò thuÕ ph¶i ®¬n gi¶n, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c¬ quan thu thuÕ vµ b¶n th©n ng­êi kinh doanh cã thÓ dÔ dµng ¸p dông vµ tu©n theo. Nguyªn t¾c vÒ ph¹m vi ®¸nh thuÕ. C¸c giao dÞch mua b¸n sÏ ph¶i chÞu thuÕ nh­ng viÖc sö dông Internet th× kh«ng ph¶i chÞu thuÕ. Hay nãi c¸ch kh¸c, kh«ng ®­îc ¸p dông thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng truyÒn dÉn d÷ liÖu. Nh­ vËy cã thÓ nãi c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn thuÕ trong c¸c giao dÞch TM§T hiÖn vÉn lµ mét bµi to¸n khã, mét vÊn ®Ò nan gi¶i kh«ng chØ víi c¸c quèc gia míi chËp ch÷ng tham gia TM§T mµ cßn víi c¶ c¸c quèc gia ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ lÜnh vùc nµy nh­ Mü. Chóng ta cïng hi väng r»ng, trong mét t­¬ng lai kh«ng xa, cïng víi nç lùc chung cña c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c quèc gia, vÊn ®Ò thuÕ trong TM§T sÏ ®­îc gi¶i quyÕt, ®¶m b¶o lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng­êi tiªu dïng, doanh nghiÖp, chÝnh phñ vµ toµn x· héi. 3.Quy ®Þnh vÒ thanh to¸n ®iÖn tö: C«ng nghÖ th«ng tin vµ m¹ng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho thanh to¸n ®iÖn tö (electronic payment), ng©n hµng ®iÖn tö (electronic bank), thÎ th«ng minh (master card), vÝ ®iÖn tö (electronic purse)...®­îc ®­a vµo sö dông. Tr­íc thùc tr¹ng ®ã, Bé tr­ëng Tµi chÝnh cña m­êi n­íc cã nÒn th­¬ng m¹i lín nhÊt thÕ giíi ®· lËp nªn mét tæ c«ng t¸c do Bé tr­ëng Tµi chÝnh Mü lµm chñ tÞch, ®· th¶o luËn vµ ®­a ra chÝnh s¸ch cho thanh to¸n ®iÖn tö. Theo ®ã, viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn thanh to¸n ®iÖn tö, thùc thi vµ sö dông tiÒn ®iÖn tö ph¶i ®¶m b¶o: TÝnh minh b¹ch: nÕu trong khi t¹o s¶n phÈm tiÒn ®iÖn tö mµ ®¹t ®ù¬c sù minh b¹ch vÒ c¸c mÆt ®Æc ®iÓm, gi¸ thµnh vµ nguy hiÓm th× trong t­¬ng lai nh÷ng ng­êi sö dông cã thÓ c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña tiÒn tÖ ®iÖn tö ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n vÒ lo¹i tiÒn tÖ ®iÖn tö mµ hä sö dông. Néi dung c«ng bè cho ng­êi sö dông cã thÓ bao gåm quyÒn sö dông, t×nh h×nh liªn quan ®Õn ph¸t hµnh vµ nghÜa vô cña hä víi ng­êi sö dông, nh÷ng ý t­ëng vÒ b¶o hiÓm vµ b¶o ®¶m sè tiÒn göi còng nh­ viÖc sö dông sè liÖu c¸ nh©n liªn quan. B¶o ®¶m tµi chÝnh: b¶o ®¶m tµi chÝnh cña ng­êi ph¸t hµnh tiÒn ®iÖn tö chñ yÕu lµ cã vèn l­u ®éng ®ñ lín vµ kiÓm so¸t néi bé ®¸ng tin cËy. Vèn l­u ®éng cÇn ph¶i ®ñ ®Ó ®¶m b¶o ng­êi ph¸t hµnh cã thÓ tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu vÒ vèn. ChÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¶i tho¶ ®¸ng ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ ®Òn bï cña ph­¬ng ¸n tiÒn tÖ ®iÖn tö, trong kinh doanh ph¶i thiÕt lËp chÝnh s¸ch kinh doanh rñi ro, ch­¬ng tr×nh vµ kiÓm so¸t néi bé thèng nhÊt víi nh÷ng ®¶m b¶o vÒ tµi chÝnh. An toµn kü thuËt: biÖn ph¸p an toµn kü thuËt cã t¸c dông v« cïng to lín ®èi víi tµi chÝnh vµ vËn hµnh cña ph­¬ng ¸n tiÒn tÖ ®iÖn tö. TÝnh hiÖu qu¶ cña nh÷ng biÖn ph¸p kü thuËt ®èi víi viÖc phßng trõ nh÷ng hµnh vi gi¶ m¹o vµ gian dèi ®e do¹n tÝnh hoµn thiÖn cña ph­¬ng ¸n tiÒn tÖ ®iÖn tö, cÇn ®­îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch toµn diÖn. Kh¶ n¨ng ®Ò phßng tr­íc ho¹t ®éng téi ph¹m: x©y dùng ph­¬ng ¸n tiÒn tÖ ®iÖn tö sÏ t¸c ®éng m¹nh ®Õn nguy c¬ tÊn c«ng cña téi ph¹m vµo tiÒn tÖ ®iÖn tö. Do ®ã, cÇn thiÕt ph¶i cã sù ®¸nh gi¸ thùc tÕ vÒ søc ®Ò kh¸ng cña lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt nµy ®èi víi sù m¹o hiÓm ph¹m téi. MÆt kh¸c, vÊn ®Ò an toµn trong chi tr¶ b»ng thÎ tÝn dông trªn m¹ng ®ang ®­îc gi¶i quyÕt. ViÖc b¶o hé ng­êi tiªu dïng, bao gåm kh«ng bÞ lõa dèi, tæn thÊt hoÆc kh«ng ph¶i chÞu nh÷ng ¶nh h­ëng khi ®¬n vÞ ph¸t hµnh tiÒn ®iÖn tö bÞ ph¸ s¶n còng lµ mét vÊn ®Ò ®­îc chó träng. ChÝnh phñ c¸c n­íc cã thÓ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy b»ng ph¸p luËt vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy hiÖn cã. HiÖn nay, tiÒn ®iÖn tö chñ yÕu sö dông trong c¸c giao dÞch tiÓu ng¹ch (kim ng¹ch nhá) nªn vÉn ch­a dÉn ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò lín nh­ röa tiÒn, trèn thuÕ hay c¸c lo¹i téi ph¹m tiÒn tÖ kh¸c. Nh­ng khi kim ng¹ch l­u th«ng lín, nÕu kh¶ n¨ng theo dâi ghi chÐp ®iÖn tö kÐm th× nh÷ng phÇn tö téi ph¹m cã thÓ chuyÓn tiÒn ®iÖn tö xuyªn biªn giíi ®Õn nh÷ng n­íc mµ ph¸p luËt chèng röa tiÌn ch­a kiÖn toµn. ChÝnh v× ®iÒu ®ã, cïng víi viÖc c¶i tiÕn tiÒn ®iÖn tö th× viÖc kiÓm so¸t téi ph¹m, nghiªn cøu c¸c chÕ tµi, chÕ ®Þnh ph¸p luËt vµ quy t¾c t­¬ng øng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò thanh to¸n ®iÖn tö cµng ph¶i ®­îc coi träng vµ tiÕn hµnh cµng sím cµng tèt. Cã nh­ vËy TM§T míi cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn lµnh m¹nh. Trªn ®©y lµ mét sè c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt, ®Þnh h­íng cña mét sè tæ chøc quèc gia vµ quèc tÕ, cña mét sè quèc gia trªn thÕ giíi vÒ mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n liªn quan ®Õn TM§T. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy ch­a mét quèc gia nµo hoµn thiÖn ®­îc hÖ thèng c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña m×nh vÒ TM§T vµ còng ch­a mét tæ chøc quèc tÕ nµo ®­a ra ®­îc mét v¨n b¶n, hay luËt mÉu ®Ò cËp ®Çy ®ñ ®Õn mäi khÝa c¹nh liªn quan ®Õn TM§T. ChÝnh v× ®iÒu ®ã viÖc t×m hiÓu c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng ®Æc biÖt ®èi víi c¸c quèc gia míi chØ chËp ch÷ng b­íc ch©n vµo TM§T nh­ ViÖt Nam. Ch­¬ng iII §Þnh h­íng x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt cho ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®iÖn tö cña viÖt nam ***************** I.Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ViÖt nam - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p: 1.Thùc tr¹ng TM§T ViÖt Nam: 1.1.Thùc tr¹ng chung: MÆc dï cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, ViÖt Nam ch­a cã mét tuyªn bè chÝnh thø vÒ TM§T, nh­ng thùc tÕ, ChÝnh phñ ®· cã nh÷ng b­íc ®i ch¾c ch¾n vµ bµi b¶n trªn con ®­êng tiÕn tíi triÓn khai vµ øng dông TM§T ë ViÖt Nam. Cã thÓ nãi ®Õn lóc nµy, vÊn ®Ò ®Æt ra kh«ng cßn lµ chÊp nhËn hay kh«ng chÊp nhËn mµ lµ chóng ta sÏ tham gia, sÏ ¸p dông TM§T sao cho phï hîp víi lîi Ých, ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh cña ViÖt Nam. Bªn c¹nh nh÷ng chØ thÞ, nghÞ quyÕt vÒ ph¸t triÓn vµ øng dông CNTT, c«ng nghiÖp phÇn mÒm nh­: NghÞ quyÕt 49/CP, NghÞ quyÕt 07/2000/NQ-CP, ChØ thÞ 58-CT/TW, 128/2000/Q§-TTg...ngay tõ n¨m 1998 ChÝnh phñ ®· giao cho Bé Th­¬ng m¹i vµ Tæng côc B­u ®iÖn x©y dùng Ph­¬ng ¸n tõng b­íc tham gia vµ ¸p dung TM§T ë ViÖt Nam. GÇn ®©y nhÊt Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ra QuyÕt ®Þnh 95/2002/Q§-TTg phª duyÖt KÕ ho¹ch tæng thÓ vÒ øng dông vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2005 trong ®ã Bé Th­¬ng m¹i ®­îc giao chñ tr× dù ¸n: "Tæ chøc triÓn khai ph¸t triÓn TM§T". Riªng trong hai tæ chøc APEC vµ ASEAN mµ n­íc ta lµ thµnh viªn, ®· ®¹t ®­îc tho¶ thuËn vÒ c¸c nguyªn t¾c chØ ®¹o chung (trong ASEAN) vµ ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng (trong APEC) vÒ TM§T. ViÖt Nam ®· tham gia tiÓu ban ®iÒu phèi vÒ TM§T cña ASEAN vµ tham gia so¹n th¶o vµ tho¶ thuËn c¸c nguyªn t¾c chung cho TM§T cña tæ chøc nµy. Ngµy 24/11/2000, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ký HiÖp ®Þnh khung vÒ e-ASEAN, kh¼ng ®Þnh cam kÕt cña ViÖt Nam trong viÖc ph¸t triÓn kh«ng gian ®iÖn tö vµ TM§T trong khu«n khæ c¸c n­íc ASEAN. Tuy nhiªn, nÕu so s¸nh víi tèc ®é ph¸t triÓn TM§T cña thÕ giíi th× c¸c hµnh ®éng cña chóng ta cßn qu¸ chËm vµ ch­a ®Çy ®ñ. Cô thÓ lµ: Chóng ta ch­a cã lé tr×nh, ch­a cã kÕ ho¹ch tæng thÓ cho viÖc triÓn khai vµ øng dông TM§T ë ViÖt Nam. Chóng ta ch­a cã mét tæ chøc ®Çu mèi ë tÇm quèc gia ®Ó cã thÓ ®iÒu hµnh, chØ ®¹o, gióp ChÝnh phñ ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ph¸t triÓn TM§T hoÆc chÝ Ýt còng phèi hîp ®­îc nh÷ng nç lùc chung cña tÊt c¶ c¸c bé ngµnh cã liªn quan trong qu¸ tr×nh triÓn khai vµ øng dông TM§T. Tãm l¹i, ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng qu¸t th× m«i tr­êng thùc tÕ cho TM§T ë n­íc ta cßn ch­a h×nh thµnh ®Çy ®ñ. 1.2.Thùc tr¹ng c¬ së h¹ tÇng cho TM§T trong céng ®ång doanh nghiÖp: a.VÒ nhËn thøc: NÕu nh­ hiÖn nay TM§T ph¸t triÓn rÊt m¹nh trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi th× ng­îc l¹i t¹i ViÖt Nam, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp vÉn ®ang quen víi nÕp kinh doanh cò víi bÒ bén c«ng viÖc bµn giÊy còng nh­ hµng lo¹t c¸c rµng buéc vÒ thñ tôc hµnh chÝnh... vµ nh÷ng ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam th× vÉn quen nÕp sinh ho¹t: ®Õn cöa hµng hoÆc c¸c khu chî chän hµng, mua hµng, tr¶ tiÒn mÆt vµ mang hµng vÒ nhµ... Theo c¸c b¸o c¸o vµ ®iÒu tra gÇn ®©y th× hiÖn t¹i: ChØ cã 3% doanh nghiÖp võa vµ nhá quan t©m ®Õn TM§T ChØ cã 7% doanh nghiÖp b¾t ®Çu triÓn khai TM§T Trong sè 56.000 doanh nghiÖp võa vµ nhá th× cã tíi 90% sè doanh nghiÖp kh«ng cã mét chót kh¸i niÖm g× vÒ TM§T. C¸c doanh nghiÖp vÉn quen lµm ¨n theo lèi cò Sau h¬n 4 n¨m Internet ®­îc triÓn khai ë ViÖt Nam th× chØ cã kho¶ng 1500 doanh nghiÖp cã trang Web riªng 48% doanh nghiÖp sö dông Internet chØ ®Ó göi vµ nhËn th­ ®iÖn tö 33% doanh nghiÖp võa vµ nhá cã kÕt nèi Internet nh­ng kh«ng dïng nã ®Ó hç trî cho c«ng viÖc kinh doanh 50% doanh nghiÖp võa vµ nhá chØ cã kho¶ng 4 ng­êi biÕt göi nhËn th­ qua Internet ChØ cã rÊt Ýt doanh nghiÖp chñ ®éng t¹o website cho m×nh cßn l¹i ®a sè lµ do sù thuyÕt phôc cña c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô Internet (ISP) Néi dung cña c¸c website míi chØ dõng l¹i ë viÖc qu¶ng c¸o vµ giíi thiÖu s¶n phÈm Qua mét vµi sè liÖu vµ nhËn ®Þnh nªu trªn thu ®­îc sau cuéc ®iÒu tra trong khu«n khæ Dù ¸n Kü thuËt TM§T do Bé Th­¬ng m¹i thùc hiÖn, chóng ta cã thÓ nhËn ra mét thùc tr¹ng ®¸ng buån lµ nhËn thøc vÒ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, TM§T cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn qu¸ thÊp. Cßn bé phËn nhá c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, tuy ®· phÇn nµo nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng vµ lîi Ých cña TM§T ®èi víi ho¹t ®éng cña m×nh, nh­ng viÖc triÓn khai vµ ¸p dông TM§T ë c¸c doanh nghiÖp nµy míi chØ dõng ë chç sö dông email ®Ó liªn l¹c, giao dÞch qua l¹i víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. ViÖc liªn l¹c qua l¹i nh­ vËy b»ng email chØ gi¶i quyÕt ®­îc mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn hµng ho¸ dÞch vô giao dÞch nh­ quy c¸ch phÈm chÊt, ngµy giê giao hµng, ®Þa ®iÓm giao hµng.....cßn ho¹t ®éng thanh to¸n th× ®¹i bé phËn vÉn sö dông c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n truyÒn thèng nh­ L/C, nhê thu....ThËm chÝ ë mét sè doanh nghiÖp viÖc ®µm ph¸n ®Ó ký kÕt hîp ®ång ®­îc thùc hiÖn b»ng email nh­ng c¸c bªn vÉn gÆp gì trùc tiÕp ®Ó cïng ký vµo mét b¶n hîp ®ång. b.VÒ c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin vµ nh©n lùc: Theo b¸o c¸o cña tiÓu ban Kü thuËt TM§T - Bé Th­¬ng m¹i th×: HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp c¶m thÊy khã kh¨n khi tiÕp cËn víi c¸c c«ng nghÖ míi, ®a sè nh©n viªn chØ quen víi c¸c øng dông tin häc v¨n phßng, ®Æc biÖt víi sè l­îng 60-70% sè l­îng doanh nghiÖp kh«ng cã m¸y tÝnh th× gÇn nh­ kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi c¸c c«ng nghÖ míi, víi TM§T lµ rÊt xa vêi NhiÒu doanh nghiÖp kh«ng biÕt c¸ch t×m kiÕm th«ng tin hay qu¶ng b¸ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh th«ng qua Internet RÊt Ýt doanh nghiÖp xuÊt khÈu sö dông Internet lµm ph­¬ng tiÖn ®Ó giao dÞch, xóc tiÕn th­¬ng m¹i C¸c phÇn mÒm ®Æc thï nh­ kÕ to¸n, qu¶n lý kh¸ch hµng, hç trî, ra quyÕt ®Þnh...®­îc sö dông rÊt Ýt HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã c¸n bé chuyªn tr¸ch vÒ c«ng nghÖ th«ng tin hoÆc nÕu cã th× kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm rÊt Ýt, chñ yÕu lµ tù häc, tù mµy mß Cã thÓ kÕt luËn r»ng c¬ së h¹ tÇng vÒ nhËn thøc vµ nguån nh©n lùc cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu øng dông TM§T. NÕu nh­ cã c¬ së h¹ tÇng vÒ c«ng nghÖ th«ng tin lµ phÇn viÖc doanh nghiÖp ph¶i tù trang bÞ th× ®èi víi viÖc n©n cao nhËn thøc vµ n­ng lùc øng dông ®Ó ph¸t triÓn TM§T, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ nhËn ®­îc sù gióp ®ì tõ m¹ng l­íi hç trî vÒ c«ng nghÖ còng nh­ th­¬ng m¹i. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay cÇn x¸c ®Þnh râ nhËn thøc vµ quan ®iÓm øng dông vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, TM§T theo c¸c b­íc: hiÓu ®­îc xu h­íng ph¸t triÓn vµ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin hç trî ho¹t ®éng kinh doanh, x©y dùng vµ triÓn khai mét chiÕn l­îc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin cho doanh nghiÖp, vËn dông TM§T ®Ó ph¸t triÓn c¸c giao dÞch trong n­íc vµ xuÊt nhËp khÈu. C¸c ho¹t ®éng ­u tiªn trong thêi gian ®Çuc¸c doanh nghiÖp ViÖt nam cÇn h­íng tíi, ®ã lµ: n©ng cao nhËn thøc (cho c¶ l·nh ®¹ovµ nh©n viªn), t¨ng c­êng nguån lùc tµi chÝnh vµ con ng­êi, c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ, chñ ®éng tham gia vµo c¸c dù ¸n, ch­¬ng tr×nh thö nghiÖm vÒ TM§T khi cã c¬ héi. 1.3.VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ quèc gia: Ngoµi thùc tr¹ng cña b¶n th©n doanh nghiÖp ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu øng dông TM§T nh­ mét c«ng cô, mét m« h×nh kinh doanh hiÖn ®¹i, c¸c doanh nghiÖp cßn gÆp mét sè khã kh¨n sau vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch còng nh­ trë ng¹i vÒ c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin quèc gia: C­íc truy cËp Internet cßn ë møc kh¸ cao. HiÖn nay, t¹i c¸c n­íc trong khu vùc, c¸p sîi quang vµ b¨ng th«ng réng ®· ®­îc sö dông phæ biÕn, n©ng cao ®­îc tèc ®é truy cËp Internet, cßn ë n­íc ta, c¸c c«ng nghÖ nµy ®ang phÊn ®Êu ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m tíi. §iÒu nµy d­êng nh­ bÊt t­¬ng xøng víi tèc ®é ph¸t triÓn cña m¹ng viÔn th«ng quèc tÕ vµ c¸c s¬ së h¹ tÇng liªn quan kh¸c mµ ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh­ n¨m 2001, ViÖt Nam chØ ®øng sau Trung Quèc vÒ tèc ®é ph¸t triÓn ngµnh ViÔn th«ng (t¨ng tr­ëng kho¶ng 10%) vµ ®· cã mét m¹ng viÔn th«ng quèc tÕ gåm 5 tæng ®µi, 8 tr¹m mÆt ®Êt, cã thÓ liªn l¹c trùc tiÕp víi 30 n­íc trªn thÕ giíi, gi¸n tiÕp víi kho¶ng trªn 200 quèc gia vµ vïng l·nh thæ, 2 nhµ cung cÊp ®­êng truyÒn Internet (IXP), 10 nhµ cung cÊp dÞch vô Internet (ISP) vµ 16 nhµ cung cÊp néi dung th«ng tin (ICP), dÞch vô Internet còng ®· ®­îc cung cÊp qua m¹ng ®iÖn tho¹i tíi trªn 61 tØnh thµnh trong c¶ n­íc.... C¸c doanh nghiÖp ph¶i tr¶ mét møc phÝ kh¸ cao (so víi lîi Ých thu ®­îc) ®Ó x©y dùng trang web hoÆc biÕn trang web cña hä thµnh c¸c trang web TM§T Nhµ n­íc ch­a cã v¨n b¶n ph¸p lý chi tiÕt nµo vÒ TM§T nh­ c«ng nhËn "ch÷ ký ®iÖn tö", "chøng thùc ®iÖn tö"...C¸c doanh nghiÖp cho r»ng hä chØ m¹nh d¹n tham gia vµo TM§T khi ®­îc b¶o ®¶m r»ng hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt nam hç trî vµ c«ng nhËn ho¹t ®éng kinh doanh ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin. Cßn nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ c¸ch ph©n lo¹i tiªu chuÈn c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i ®èi víi TM§T vµ ngay c¶ víi TMTT. Theo c¸c chuyªn gia, ®Ó x©y dùng hÖ thèng nµy, cÇn mét thêi gian kh«ng chØ vµi n¨m. ChÝnh tiÕn tr×nh nµy lµ mét trong nh÷ng c¶n trë viÖc chÊp nhËn thanh to¸n ®iÖn tö trong TM§T. C«ng nghÖ b¶o mËt th«ng tin trong TM§T ch­a ph¸t triÓn vµ ®ang cßn ë møc thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. ChÝnh v× vËy, viÖc b¶o mËt th«ng tin giao dÞch kinh tÕ-th­¬ng m¹i vµ ng©n hµng trong x· héi cßn h¹n chÕ. HÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö cña c¸c ng©n hµng ch­a ph¸t triÓn ®ñ ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña TM§T. Do ®ã møc ®Çu t­ cho c«ng nghÖ th«ng tin ë phÇn lín c¸c ng©n hµng ë ViÖt Nam cßn thÊp, viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt còng nh­ viÖc ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÎ thanh to¸n ®iÖn tö cßn h¹n chÕ trong ph¹m vi hÑp hoÆc cßn mang tÝnh thö nghiÖm, ch­a trë thµnh gi¶i ph¸p tæng thÓ ®èi víi tõng ng©n hµng. Mét liªn minh gi÷a ng©n hµng vµ c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô TM§T ®· trë nªn cÊp thiÕt. Tuy nhiªn vÉn cã mét sè tÝn hiÖu ®¸ng mõng cho sù ph¸t triÓn cña TM§T ë ViÖt Nam, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc thanh to¸n ®iÖn tö. Theo Côc C«ng nghÖ tin häc - Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam trong th¸ng 9 võa qua ®· cã thªm 10 ng©n hµng th­¬ng m¹i trong vµ ngoµi n­íc ®­îc tham gia hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö liªn ng©n hµng - mét hÖ thèng cho phÐp c¸c kho¶n tiÒn ®­îc chuyÓn gi÷a c¸c ng©n hµng trong vßng 10 gi©y. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, ®· cã 136 chi nh¸nh ng©n hµng ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam trùc thuéc 13 ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ 6 ®¬n vÞ cña ng©n hµng nhµ n­íc tham gia vµo hÖ thèng nµy. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm ngµy 9 th¸ng 8 n¨m 2002 ®· cã 83.000 giao dÞch, vµ tæng sè tiÒn thanh to¸n lµ h¬n 47.000 tû ®ång. Trªn ®©y lµ mét ®«i nÐt vÒ thùc tr¹ng TM§T ViÖt Nam hiÖn nay. Chóng ta ®Òu nhËn thÊy râ r»ng, ViÖt Nam ®·, ®ang vµ sÏ cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong c«ng viÖc triÓn khai, ¸p dông vµ ph¸t triÓn TM§T, mét c«ng cô, mét ph­¬ng ph¸p ®­îc xem lµ nhanh nhÊt, hiÖu qña nhÊt ®Ó héi nhËp víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu. VËy ®©u lµ gi¶i ph¸p cho TM§T ViÖt Nam? 2.Gi¶i ph¸p cho TM§T ViÖt Nam: §Ó ph¸t triÓn TM§T vµ tËn dông hÕt lîi thÕ cña nã, cÇn cã sù phèi hîp ®ång bé cña c¸c c¬ quan ban ngµnh vµ mäi thµnh phÇn tham gia TM§T. Trong khu«n khæ cña kho¸ luËn nµy chØ xin ®­îc phÐp ®Ò cËp ®Õn 2 nhãm gi¶i ph¸p cho hai ®èi t­îng gi÷ vai trß chñ ®¹o trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn TM§T ®ã lµ ChÝnh phñ vµ Doanh nghiÖp. 2.1.Gi¶i ph¸p tõ phÝa ChÝnh phñ: ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®ang chËm ch÷ng nh÷ng b­íc ®i ®Çu tiªn trªn con ®­êng øng dông TM§T ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, héi nhËp víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu vµ cã rÊt nhiÒu viÖc ChÝnh phñ cÇn ph¶i xóc tiÕn ngay ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña TM§T ®ã lµ: a.ChÝnh phñ cÇn ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng ph¸p luËt phï hîp ®Ó thóc ®Èy sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña mét nÒn TM§T lµnh m¹nh. §ång thêi còng cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý còng nh­ ®­a ra c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Ó tr¸nh c¸c nguy c¬ tiÒm Èn khi tham gia TM§T nh­ mÊt sù qu¶n lý, thÊt thu thuÕ, röa tiÒn... TM§T ViÖt Nam còng nh­ ë mét sè quèc gia ®ang ph¸t triÓn kh¸c ®ang ë giai ®o¹n khëi ®Çu. B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp còng nh­ ChÝnh phñ ViÖt Nam cã rÊt Ýt kinh nghiÖm trong lÜnh vùc nµy. Do ®ã viÖc x©y dùngmét khu«n khæ ph¸p lý thÝch hîp lµ rÊt cÇn thiÕt. §­¬ng nhiªn c«ng viÖc x©y dùng còng nh­ hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c quy ®Þnhph¸p luËt liªn quan ®Õn TM§T sÏ rÊt vÊt v¶ vµ khã kh¨n, ®ßi hái nhiÒu c«ng søc vµ tiÒn b¹c, nh­ng chóng ta còng hi väng r»ng víi nç lùc chung, ViÖt Nam sÏ nhanh chãng cã mét hµnh lang ph¸p lý phï hîp cho sù ph¸t triÓn cña TM§T. b.ChÝnh phñ cÇn ®­a ra ®­îc c¸c môc tiªu, ®Þnh h­íng chiÕn l­îc cho sù ph¸t triÓn cña TM§T nãi chung vµ mét sè ngµnh chñ chèt liªn quan ®Õn TM§T nh­ ng©n hµng, viÔn th«ng nãi riªng. HÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam vµ ngµnh viÔn th«ng ViÖt Nam vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña TM§T, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc ng©n hµng. Theo sè liÖu «ng Nguyªn V¨n Xu©n - Phã Côc tr­ëng Côc C«ng nghÖ tin häc - Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam th× chØ riªng trong ngµy 9 th¸ng 8 n¨m 2002 mét quan chøc ngµnh ng©n hµng ®· ph¶i ký 1400 ch÷ ký víi t­ c¸ch lµ chñ tµi kho¶n trªn c¸c chøng tõ thanh to¸n cña hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö liªn ng©n hµng, mét con sè kh¸ lín, mét biÓu hiÖn cña sù qu¸ t¶i do sè l­îng c¸c ng©n hµng tham gia hÖ thèng nµy ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu. Do vËy viÖc ph¸t triÓn hai ngµnh nµy ®èi víi TM§T n­íc ta lµ rÊt quan träng. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, ChÝnh phñ ViÖt Nam còng ®· cã mét sè hµnh ®éng rÊt thiÕt thùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña TM§T nh­ ký kÕt hiÖp ®inh khung vÒ TM§T e-ASEAN, thµnh lËp Uû ban Quèc gia vÒ CNTT, ®Ò ra c¸c môc tiªu, ph­¬ng h­íng cho TM§T trong giai ®o¹n 2001-2005, ®­a vµo thö nghiÖm dù ¸n thanh to¸n ®iÖn tö.....ChÝnh nh÷ng b­íc ®i ®óng ®¾n nµy cña ChÝnh phñ n­íc ta ®· phÇn nµo t¹o ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh CNTT, cña TM§T ë n­íc ta. c. ChÝnh phñ cÇn ®Æc biÖt chó träng ®Õn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho c«ng nghÖ th«ng tin vµ TM§T. HÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, kh«ng ph©n biÖt c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn hay ®ang ph¸t triÓn ®ang ph¶i ®èi mÆt víi mét thùc tÕ: thiÕu nguån nh©n lùc cho c«ng nghÖ th«ng tin vµ TM§T (thiÕu c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng). Do ®ã ChÝnh phñ n­íc ta cÇn ph¶i ®Çu t­ h¬n n÷a, quan t©m h¬n n÷a ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o nguån nh©n lùc. ChÝnh phñ nªn cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, hç trî ­u ®·i cho c¸c sinh viªn vµ c¸n bé trong c¸c ngµnh liªn quan ®Õn TM§T ®Æc biÖt trong ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin, b­u chÝnh viÔn th«ng. Lµm ®­îc nh­ vËy, TM§T sÏ cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n ®Ó ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng vµ lµnh m¹nh. d.ChÝnh phñ cÇn t¨ng c­êng ®Çu t­ vµ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn TM§T: Chóng ta ®· biÕt ®Çu t­ cã vai trß rÊt to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay- vèn vµ c«ng nghÖ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Khi cã vèn ®Çu t­ tõ c¸c nguån trong vµ ngoµi n­íc, ChÝnh phñ vµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông nguån vèn ®ã mua s¾m trang thiÕt bÞ phôc vô cho ho¹t ®éng TM§T, ®Çu t­ cho nghiªn cøu ph¸t triÓn TM§T, ®Çu t­ cho ®µo t¹o nguån nh©n lùc, dïng nguån vèn ®Çu t­ ®ã hç trî cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh TM§T khi c¸c doanh nghiÖp ®ã gÆp khã kh¨n, ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®Ó n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô vËn chuyÓn, t¨ng lîi thÕ c¹nh tranh cho kinh doanh TM§T.... ChÝnh phñ n­íc ta cÇn tranh thñ mäi nguån lùc hiÖn cã ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ vµ ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn TM§T, còng nh­ c¸c ngµnh nghÒ, lÜnh vùc kh¸c trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tãm l¹i, ChÝnh phñ gi÷ vai trß v« cïng quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn TM§T ë mçi quèc gia nãi riªng vµ TM§T toµn cÇu nãi chung. NÕu mçi ChÝnh phñ ®Òu cè g¾ng ph¸t huy hÕt c¸c kh¶ n¨ng cña m×nh còng nh­ cè g¾ng t¹o dùng mét m«i tr­êng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña TM§T th× chóng ta cã thÓ ch¾c ch¾n r»ng, TM§T mçi quèc gia còng nh­ TM§T thÕ giíi sÏ gÆt h¸i ®­îc nh÷ng thµnh c«ng rùc rì trong t­¬ng lai. 2.2.Gi¶i ph¸p tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp: C¸c doanh nghiÖp kinh doanh ®Òu h­íng ®Õn môc tiªu doanh thu vµ lîi nhuËn tèi ®a. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo mét sè nh÷ng quy luËt, quy ®Þnh nhÊt ®Þnh vÒ TM§T. Kinh nghiÖm c¸c quèc gia ®i tr­íc cho thÊy, mét doanh nghiÖp muèn thµnh c«ng trong TM§T nªn tu©n theo c¸c bµi häc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng sau: a.C¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng c¸c kü thuËt cña TM§T. Doanh nghiÖp cÇn nhËn thøc râ TM§T thùc sù cã ý nghÜa khi doanh nghiÖp dï lín hay nhá còng ph¶i s¾p xÕp, c¬ cÊu l¹i bé m¸y ®iÒu hµnh vµ dïng c«ng nghÖ th«ng tin ¸p dông trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Do ®ã, doanh nghÖp cÇn ph¶i xem xÐt l¹i chiÕn l­îc, ph­¬ng thøc kinh doanh d­íi gãc ®é míi cña c«ng nghÖ. Doanh nghiÖp cÇn x©y dùng c¸c mèi quan hÖ tèt víi kh¸ch hµng. Duy tr× quan hÖ tèt ®Ñp víi kh¸ch hµng lµ mét trong nh÷ng lîi thÕ cña c«ng nghÖ míi trong thêi ®¹i c«ng nghÖ th«ng tin. XÐt trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn, giao dÞch víi kh¸ch hµng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p nhÊt trong doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh TM§T ph¶i ®èi mÆt. §Ó ®¶m b¶o x©y dùng ®­îc mèi quan hÖ tèt ®Ñp víi kh¸ch hµng doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn c¸c ®iÒu sau ®©y: H·y cè g¾ng t¹o c¶m gi¸c an toµn cho kh¸ch hµng khi truy cËp vµo trang Web cña c«ng ty b¹n vµ tiÕn hµnh c¸c giao dÞch th­¬ng m¹i. (Th«ng qua viÖc giíi thiÖu râ rµng c¸c th«ng tin c¬ b¶n vÒ c«ng ty, tr×nh bµy th¼ng th¾n vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm c«ng ty cung cÊp...) H·y cè g¾ng phôc vô ®Õn tõng kh¸ch hµng, ®¸p øng mäi yªu cÇu chÝnh ®¸ng cña kh¸ch hµng, trªn c¬ së ®ã t×m kiÕm vµ gi÷ kh¸ch hµng. (Th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm cã dÞch vô ®i kÌm nÕu kh¸ch hµng yªu cÇu) H·y cè g¾ng ¸p dông c¸c phÇn mÒm qu¶n lý kh¸ch hµng nh­ CRM (Customer Relationship Management-Qu¶n lý quan hÖ kh¸ch hµng) ®Ó ®¶m b¶o cã thÓ theo dâi ®­îc mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn kh¸ch hµng; nh­ "HÖ thèng hç trî trùc tuyÕn" ®Ó giao tiÕp trùc tiÕp víi kh¸ch hµng.... H·y cè g¾ng cung cÊp c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt nhÊt, dÞch vô ®i kÌm hoµn h¶o nhÊt, gi¸ c¶ hîp lý nhÊt, thêi gian nhanh nhÊt.... Doanh nghiÖp cÇn thiÕt lËp mét hÖ thèng cung øng hiÖu qu¶. Giao tiÕp víi kh¸ch hµng sÏ gióp doanh nghiÖp b¸n ®­îc hµng. Nh÷ng ®iÒu ®ã còng quan träng nh­ khi b¹n ¸p dông khi mua hµng. C¶i tiÕn c¸ch qu¶n lý hÖ thèng cung øng sÏ gióp doanh nghiÖp gi¶m chi phÝ tõng phÇn, mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n, vµ trong nhiÒu tr­êng hîp hÖ thèng cung øng míi nµy ®¶m b¶o bÝ mËt cho ho¹t ®éng giao dÞch cña b¹n. b.C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m v÷ng c¸c nguyªn lý, quy luËt kh«ng ®æi cña TM§T. C¸c nhµ nghiªn cøu ®· ®­a ra bèn quy luËt kh«ng ®æi cña B2B. Theo hä c¸c doanh nghiÖp nªn n¾m v÷ng 4 quy luËt nµy. §ã lµ: Nh÷ng c«ng ty lín rÊt kh«n ngoan, hä cÇn c¸c c«ng ty nhá Ýt h¬n c¸c c«ng ty nhá cÇn hä. §Ó cã thÓ ®¹t ®­îc thµnh c«ng thùc sù víi B2B, c¸c c«ng ty cÇn mét thÞ tr­êng chø kh«ng ph¶i chØ cã giao dÞch ®¬n thuÇn. HÊp dÉn kh¸ch hµng b»ng c¸ch kh«ng chØ cung cÊp c¸c dÞch vô mini. NÕu b¹n gióp kh¸ch hµng më ®Çu mét cuéc mua b¸n th× còng ph¶i gióp kh¸ch hµng kÕt thóc cuéc mua b¸n ®ã. c.Doanh nghiÖp nªn ®Çu t­ n©ng cÊp hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho TM§T, ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i nguån nh©n lùc cho TM§T. Cã nguån lùc con ng­êi tèt, ph­¬ng tiÖn kinh doanh tèt, d­íi sù qu¶n lý tèt cña c¸c cÊp l·nh ®¹o... ch¾c ch¾n ho¹t ®éng kinh doanh qua m¹ng cña doanh nghiÖp sÏ ®¹t kÕt qu¶ nh­ mong muèn. d.Mét t¹p chÝ Kinh tÕ thÕ giíi ®· ®­a ra 13 lêi khuyªn cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc TM§T. 13 lêi khuyªn nµy ®­îc rót ra tõ thùc tiÔn kinh doanh TM§T ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ rÊt bæ Ých cho c¸c doanh nghiÖp c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn- nh÷ng doanh nghiÖp míi chËp ch÷ng b­íc vµo thÕ giíi TM§T nh­ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam: 1.§õng bao giê chñ quan trong b¶o mËt B¹n ph¶i cã mét server (M¸y chñ) tuyÖt ®èi an toµn. NÕu kh«ng cã th× h·y hái nhµ ph©n phèi Web server ®Ó sö dông dÞch vô hoÆc server cña hä. MÆt kh¸c, b¹n sÏ ph¶i cã ®­îc giÊy chøng nhËn vÒ ®é an toµn cña server vµ b¹n cã thÓ mua giÊy chøng nhËn nµy theo ®Þa chØ hoÆc 2.T¹o c¶m gi¸c an toµn Site cña b¹n ph¶i ch¾c ch¾n t¹o ®­îc lßng tin nh÷ng kh¸ch hµng cã tiÒm n¨ng. Do vËy, ®Æc biÖt lµ quan t©m ®Õn viÖc b¶o mËt cho kh¸ch hµng. H·y nhí r»ng, côm tõ "secure server-m¸y chñ an toµn" cã hiÖu qu¶ t¸c ®éng kú diÖu ®èi víi kh¸ch hµng. H·y t¹o mét ®­êng dÉn (hyperlink) tíi trang giíi thiÖu vÒ kh¶ n¨ng b¶o mËt cao cña hÖ thèng thanh to¸n cña b¹n. 3.H·y th¼ng th¾n H·y tr×nh bµy mét c¸ch râ rµng c¸c th«ng tin chi tiÕt c«ng ty cña b¹n nh­ sè ®iÖn tho¹i, fax...®Þa chØ trô së lµm viÖc, e-mail, th«ng tin giíi thiÖu vÒ mét sè nh©n vËt chñ chèt trong c«ng ty... ®ã lµ nh÷ng th«ng tin tèi thiÓu mµ ®èi t¸c lµm ¨n cña b¹n muèn biÕt. B¹n còng ®øng quªn tr×nh bµy víi kh¸ch hµng mét c¸ch th¼ng th¾n vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm, ph­¬ng thøc vËn chuyÓn hµng, vÊn ®Ò hoµn tr¶ vµ b¶o mËt hµng ho¸ 4.TiÕn hµnh kiÓm tra tõng b­íc Kh«ng nªn cè g¾ng thùc hiÖn toµn bé kÕ ho¹ch kinh doanh trùc t khi ph¸thiÖn nh÷ng trë ng¹i g©y khã kh¨n cho b¹n. H·y lÊy lêi khuyªn cña chuyªn gia ®Ò cã thÓ tr¸nh nh÷ng sai lÇm ®¸ng tiÕc. KiÓm tra tõng b­íc trong kÕ ho¹ch kinh doanh tr­íc khi b¹n thùc hiÖn nã. 5.TiÕn hµnh cïng mét lóc hai hÖ thèng th­¬ng m¹i Trong khi thùc hiÖn TM§T, b¹n nªn tiªp tôc duy tr× m« h×nh kinh doanh hiÖn t¹i. Trong tr­êng hîp cã bÊt kú ®iÒu g× bÊt tr¾c x¶y ra ®èi víi hÖ thèng TM§T th× b¹n vÉn cã thÓ lËp ho¸ ®¬n, vËn chuyÓn hµng lªn lÞch... theo lèi th«ng th­êng. 6.T¹o tèc ®é truy cËp Website nhanh h¬n B¹n nªn cè gi÷ kÝch th­íc homepage d­íi 20 Kb. Lo¹i bá tÊt c¶ c¸c ®o¹n kh«ng cÇn thiÕt, gi¶m h×nh ¶nh giíi thiÖu s¶n phÈm xuèng cßn kho¶n 10-20 Kb. Sö dông "Alt Text" ®èi víi c¸c h×nh ¶nh ®Ó ®¶m b¶o r»ng kh¸ch hµng cña b¹n cã thÓ ®äc c¸i g× ®ã trong khi cho site cña b¹n ®­îc t¶i xuèng hoµn toµn. ThiÕt kÕ mét hÖ thèng ®Þnh h­íng cho phÐp kh¸ch hµng chän s¶n phÈm dÏ dµng h¬n vµ nhanh h¬n. 7.TËp trung vµo viÖc b¸n hµng B¹n nªn theo dâi tû lÖ phÇn tr¨m kh¸ch hµng mua hµng chø kh«ng nªn tËp trung vµo tæng sè ng­êi truy cËp site v× ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lý g×. Chó ý ®Õn sù chuyÓn ®æi tõ ng­êi xem sang ng­êi mua hµng vµ b¹n nªn t×m hiÓu th¸i ®é cña ng­êi xem, t¹i sao hä mua hµng vµ t¹i sao kh«ng mua? Lu©n lµm ®i lµm l¹i ®iÒu ®ã b¹n sÏ b¸n ®­îc rÊt nhiÒu hµng. 8.ThiÕt kÕ mÉu ®Æt hµng ng¾n gän Lu«n lu«n ®­a mÉu ®¬n ng¾n gän lªn sau khi ®· tiÕn hµnh uû th¸c mua hµng. B¹n còng nªn göi giÊy x¸c nhËn ngay sau khi mua, cã thÓ lµm viÖc nµy b»ng c¸ch göi th­ ë chÕ ®é tr¶ lêi tù ®éng, rÊt ®¬n gi¶n. B­íc nµy gióp t¹o nhiÒm tin cho kh¸h hµng còng nh­ cã thÓ gióp b¹n tiÕt kiÖm thêi gian göu fax, gäi ®iÖn tho¹i vµ göi e-mail chØ ®Ó hái "B¹n ®· nhËn ®­îc ®¬n ®Æt hµng cña chóng t«i hay ch­a?" 9.ThiÕt kÕ site linh ho¹t B¹n ph¶i thiÕt kÕ site cña m×nh sao cho lu«n cËp nhËt ®Ó ph¶n ¸nh vµo viÖc b¸n hµng, chiÕt khÊu hay s¶n phÈm s½n cã. §ã lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó thu hót chØ dÉn s¶n phÈm mét c¸ch trùc tiÕp tõ c¬ së d÷ liÖu cho viÖc cËp nhËt liªn tôc. B¹n cã thÓ còng muèn ®Çu t­ vµo mét néi dung qu¶n lý phÇn mÒm ®Ó cã kh¶ n¨ng cËp nhËt néi dung mét c¸ch nhanh nhÊt . 10.Cã kh¶ n¨ng in néi dung ra giÊy H·y ch¾c ch¾n r»ng site cña b¹n cã thÓ in ra ®­îc mét khi ng­êi xem muèn in chóng ra. Néi dung s¶n phÈm vµ ¶nh lµ hay ®­îc in nhÊt. Kh¸ch hµng th­êng thiÕu so s¸nh s¶n phÈm trong cöa hµng víi nh÷ng g× hä in ra. Còng nh­ vËy nhiÒu ®èi t¸c kinh doanh cã nh÷ng hÖ thèng tµi liÖu trªn v¨n b¶n. 11.Tr¶ lêi tÊt c¶ c¸c e-mail B¹n ph¶i lªn kÕ ho¹ch tr¶ lêi tÊt c¶ c¸c e-mail ®­îc göi ®Õn trong vßng 24 giê. §©y lµ c¸ch x©y dùng lßng tin tèt nhÊt vµ nã cã thÓ ®em ®Õn cho b¹n nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh h¬n lµ th¸i ®é b×nh th­êng kh«ng mÊy nhiÖt huyÕt cña b¹n. 12.C¸ nh©n ho¸ tõng kh¸ch hµng Khi mét kh¸ch hµng trë l¹i víi Website cña b¹n, server cña b¹n ph¶i nhËn ra kh¸ch hµng ®ã vµ chØ cho hä nh÷ng chØ dÉn t­¬ng tù. §©y cã thÓ lµ bÝ quyÕt chÝnh dÉn ®Õn thµnh c«ng trong TM§T. H·y bµn víi c¸c chuyªn gia c«ng nghÖ th«ng tin cña b¹n ®Ó t×m ra gi¶i ph¸p tèt nhÊt. 13.Sö dông E-mail ®Ó l«i kÐo kh¸ch hµng ChiÕn dÞch tiÕp thÞ cña b¹n sÏ bao gåm c¶ e-mail göi cho kh¸ch hµng cò vµ sÏ thu hót ®­îc mét tû lÖ lín kh¸ch hµng trë l¹i site cña b¹n. S­ trë l¹i cña kh¸ch hµng cò lµ kÕt qu¶ b¸n hµng tèt nhÊt. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p, khuyÕn nghÞ ®Ó ph¸t triÓn TM§T ViÖt Nam. Qua c¸c khuyÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p nµy, chóng ta thÊy râ ®­îc r»ng viÖc x©y dùng mét khu«n khæ ph¸p luËt, hµnh lang ph¸p lý cho TM§T gi÷ mét vai trß quan träng, chi phèi qu¸ tr×nh tham gia cña c¸c thµnh phÇn vµo TM§T vµ sù ph¸t triÓn cña TM§T. ChÝnh v× lÏ ®ã, ViÖt Nam chóng ta cÇn ph¶i quan t©m vµ xóc tiÕn nhanh h¬n n÷a viÖc x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt cho TM§T. II.KhuyÕn nghÞ ®Ó x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt cho ho¹t ®éng TM§T cña ViÖt Nam: C¸c bªn tham gia TM§T th­êng gÆp ph¶i v­íng m¾c vÒ mét sè vÊn ®Ò nh­ ®· ®­îc ®Ò cËp ®Õn trong ch­¬ng II vµ mét sè vÊn ®Ò liªn quan kh¸c. Theo khuyÕn nghÞ cña Mü th× cã ba c¸ch ®Ó gi¶i quyÕt v­íng m¾c nµy gi÷a c¸c bªn tham gia TM§T, ®ã lµ: KhuyÕn khÝch c¸c bªn tù tho¶ thuËn c¸ch gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan b»ng viÖc quy ®Þnh râ trong hîp ®ång C¸c bªn vÉn tiÕn hµnh giao dÞch b×nh th­êng vµ nÕu cã tranh chÊp ph¸t sinh th× nhê mét bªn thø ba, lµ toµ ¸n hoÆc träng tµi ®øng ra gi¶i quyÕt vµ quyÕt ®Þnh xem ph¸p luËt hiÖn hµnh cã thÓ ®­îc ¸p dông nh­ thÕ nµo trong c¸c tr­êng hîp ®ã C¬ quan cã thÈm quyÒn ®øng ra söa ®æi, bæ sung c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt hiÖn hµnh cho phï hîp hoÆc ban hµnh c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt míi §èi víi mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam, khi nhËn thøc cña c¸c bªn tham gia TM§T cßn kh¸ yÕu vµ nghÌo nµn, c¬ së ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c vÊn ®Ò th­¬ng m¹i ch­a thùc sù hoµn thiÖn, tr×nh ®é cña c¸c c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp cßn h¹n chÕ, th× chØ cã c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn nh­ ChÝnh phñ, Quèc héi, c¸c Bé liªn quan míi cã ®ñ kh¶ n¨ng t¹o ®­îc mét c¬ së ph¸p lý t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ cho c¸c giao dÞch TM§T. ChÝnh v× lÏ ®ã viÖc x©y dùng mét khu«n khæ ph¸p lý cho ho¹t ®éng TM§T ë ViÖt Nam cã ý nghÜa hÕt søc quan träng. Môc tiªu ph¸t triÓn TM§T cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n 2001-2005 lµ t¹o ra m«i tr­êng th«ng tho¸ng, ®Çy ®ñ vµ ®ång bé khuyÕn khÝch TM§T ph¸t triÓn vµ s½n sµng ¸p dông réng r·i trong ph¹m vi c¶ n­íc. Ph¸p luËt vÒ TM§T chñ yÕu sÏ ®­îc x©y dùng trªn c¬ së ®Ó thõa nhËn c¸c ®Æc tÝnh cña TM§T, trong ®ã viÖc x©y dùng hµnh lang ph¸p lý c¬ b¶n lµm c¬ së ph¸p lý cho viÖc ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng TM§T lµ mét chØ tiªu quan träng cÇn ph¶i hoµn thµnh. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý nµy, ChÝnh phñ, Quèc héi gi÷ vai trß chñ ®¹o. Thùc tiÔn TM§T ë mét sè quèc gia ph¸t triÓn cho thÊy viÖc x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý cho TM§T lµ mét c«ng viÖc rÊt khã kh¨n vµ kh«ng thÓ hoµn thµnh ®­îc ngay trong ngµy mét ngµy hai. Vµ ch¾c ch¾n con ®­êng mµ chóng ta ph¶i ®i ®Ó cã ®­îc mét hµnh lang ph¸p lý phï hîp lµ rÊt dµi, rÊt khã kh¨n. 1.ViÖt Nam cÇn tham kh¶o vµ ¸p dông ph¸p luËt vÒ TM§T cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ mét sè quèc gia kh¸c. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, rÊt nhiÒu c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, rÊt nhiÒu c¸c quèc gia ®i tr­íc trong lÜnh vùc TM§T ®· ®­a ra c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt liªn quan ®Õn TM§T. UNCITRAL, OECD, WTO, Mü, Anh, Canada... ®­îc xem lµ nh÷ng tæ chøc, nh÷ng quèc gia ®i tiªn phong trong lÜnh vùc nµy. C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña c¸c tæ chøc vµ c¸c quèc gia nµy ®· ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò ®­îc coi lµ bøc xóc liªn quan ®Õn TM§T, ®¸ng chó ý lµ "LuËt mÉu vÒ TM§T" ®Ò cËp chñ yÕu ®Õn vÊn ®Ò "v¨n b¶n ®iÖn tö" vµ "LuËt mÉu vÒ ch÷ ký ®iÖn tö" cña UNCITRAL. C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña c¸c tæ chøc nµy ®­îc xem lµ chung nhÊt, kh¸i qu¸t nhÊt vµ cô thÓ nhÊt. C¸c tæ chøc nµy còng khuyÕn khÝch mäi quèc gia dï lµ thµnh viªn hay kh«ng còng nªn ¸p dông c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®­îc xem lµ mÉu nµy. Bªn c¹nh ®ã c¸c quèc gia cã nÒn TM§T ®­îc coi lµ ph¸t triÓn h¬n c¶ lµ Mü, Canada, Anh...còng ®· x©y dùng ®­îc mét sè quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ TM§T tuy ch­a ®Çy ®ñ vµ ®ång bé nh­ng hoµn toµn cã thÓ lµ c¬ së cho c¸c quèc gia kh¸c tham kh¶o khi x©y dùng hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng TM§T cña riªng n­íc m×nh. ViÖt Nam chóng ta, theo nhËn ®Þnh cña c¸c chuyªn gia trong vµ ngoµi n­íc th× míi ®ang ë giai ®o¹n I, giai ®o¹n chuÈn bÞ cho TM§T, th× viÖc tham kh¶o vµ ¸p dông c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt nµy lµ rÊt cÇn thiÕt vµ bæ Ých. Chóng ta cã thÓ ¸p dông nguyªn v¨n c¸c quy ®Þnh cña UNCITRAL vµ OECD, ®ång thêi tham kh¶o luËt ph¸p cña c¸c quèc gia kh¸c ®Ó x©y dùng mét khu«n khæ ph¸p lý cho riªng m×nh. Cã mét hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng TM§T, h¬n n÷a hµnh lang ph¸p lý ®ã l¹i t­¬ng tù hay phï hîp víi c¸c quy ®Þnh chung vÒ TM§T cña thÕ gi¬Ý sÏ lµ mét thuËn lîi rÊt lín cho ViÖt Nam chóng ta khi tiÕn hµnh c¸c giao dÞch TM§T víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi vµ ®ång thêi thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña TM§T ViÖt Nam. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh tham kh¶o vµ x©y dùng c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt liªn quan ®Õn TM§T dùa trªn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña c¸c quèc gia, c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸c, chóng ta còng cÇn ph¶i chó ý xem xÐt kü nh÷ng bÊt cËp cña c¸c quy ®Þnh ®ã ®· ®­îc c¸c quèc gia ®i tr­íc nªu ra hoÆc chó ý ®Õn c¸c khuyÕn nghÞ cña c¸c quèc gia vµ tæ chøc ®ã. Cã lµm ®­îc nh­ vËy, ViÖt Nam chóng ta míi cã mét c¬ së ph¸p lý hoµn thiÖn, Ýt lç hæng hay bÊt cËp, míi t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña TM§T. 2.ChÝnh phñ, Quèc héi vµ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn liªn quan cÇn ban hµnh c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn TM§T cµng sím cµng tèt. Nh­ ®· ®­îc ®Ò cËp ë c¸c ch­¬ng tr­íc, cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò liªn quan ®Õn TM§T cÇn ph¶i cã c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh nh­ v¨n b¶n ®iÖn tö, ch÷ ký ®iÖn tö, b¶o mËt th«ng tin, thanh to¸n ®iÖn tö, ®¸nh thuÕ giao dÞch TM§T, téi ph¹m Internet, së h÷u trÝ tuÖ....Nh­ng hiÖn nay, nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt cao nhÊt ®iÒu chØnh mét sè vÊn ®Ò cã liªn quan Ýt nhiÒu ®Õn TM§T mµ ViÖt Nam ®· ban hµnh lµ Ph¸p lÖnh B­u chÝnh ViÔn th«ng cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/10/2002; NghÞ ®Þnh 55 CP/2001 vÒ Qu¶n lý vµ Sö dông Internet....Víi c¬ së ph¸p lý cho TM§T nghÌo nµn nh­ vËy, chóng ta cã thÓ ch¾c ch¾n r»ng TM§T rÊt khã cã thÓ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy, ChÝnh phñ, Quèc héi vµ c¸c bé, c¬ quan ban ngµnh liªn quan cÇn nhanh chãng ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy nh­ luËt, nghÞ ®Þnh, ph¸p lÖnh,th«ng t­, h­íng dÉn....vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn TM§T nh­ v¨n b¶n ®iÖn tö, ch÷ ký ®iÖn tö, b»ng chøng ®iÖn tö, thanh to¸n ®iÖn tö, gi¶i quyÕt tranh chÊp trong TM§T, téi ph¹m Internet, b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ..... Cã ®­îc c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®iÒu chØnh mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn TM§T nh­ vËy sÏ t¹o mét m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi cho viÖc tiÕn hµnh c¸c giao dÞch TM§T còng nh­ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c¬ quan ban ngµnh liªn quan trong viÖc qu¶n lý vµ kiÓm so¸t c¸c giao dÞch TM§T. Theo th«ng tin gÇn ®©y th× ChÝnh phñ ®ang xem xÐt ®Ò nghÞ cña Bé Th­¬ng m¹i vÒ viÖc thµnh lËp Uû ban chØ ®¹o quèc gia vÒ TM§T nh»m cã sù qu¶n lý s¸t sao h¬n víi TM§T vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña TM§T ViÖt Nam. Mét tin vui n÷a ®èi víi c¸c bªn tham gia TM§T ë ViÖt Nam ®ã lµ ChÝnh phñ ®· giao cho Bé Th­¬ng m¹i so¹n th¶o Ph¸p lÖnh vÒ TM§T dù kiÕn sÏ hoµn thµnh vÒ phÇn khung vµo cuèi n¨m 2002, ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò bøc xóc ®èi víi TM§T ë ViÖt Nam hiÖn nay. Theo kinh nghiÖm vµ khuyÕn nghÞ cña Australia trong viÖc x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý cho ho¹t ®éng TM§T th× c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt nµy ph¶i: Xo¸ bá c¸c trë ng¹i cña c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt hiÖn cã ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c giao dÞch TM§T §¶m b¶o tÝnh ch¾c ch¾n cña c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ¸p dông víi giao dÞch TM§T vµ n©ng cao lßng tin cña ng­êi tiªu dïng vµ doanh nghiÖp vµo c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vµ lo¹i h×nh giao dÞch nµy Gi¶m thiÓu c¸c chi phÝ vµ c¸c vô kiÖn tông cã thÓ x¶y ra §¶m b¶o ¸p dông ®­îc víi nhiÒu lo¹i h×nh giao dÞch, thóc ®Èy mäi giao dÞch liªn quan hoÆc kh«ng liªn quan ®Õn TM§T §¶m b¶o thõa nhËn gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng cña c¸c giao dÞch truyÒn thèng b»ng giÊy vµ giao dÞch ®iÖn tö §¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt trong c¸c quy ®Þnh ®iÒu chØnh c¸c giao dÞch TM§T vµ thèng nhÊt víi c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c vÊn ®Ò kh¸c liªn quan §¶m b¶o thóc ®Èy viÖc thõa nhËn hiÖu lùc cña c¸c giao dÞch TM§T vµ "ch÷ ký ®iÖn tö" Chóng ta cïng hi väng r»ng, víi sù nç lùc tõ phÝa ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan ban ngµnh liªn quan ViÖt Nam sÏ nhanh chãng cã mét c¬ së ph¸p lý phï hîp cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña TM§T. 3.N©ng cao nhËn thøc vµ hiÓu biÕt vÒ TM§T Víi tØ lÖ c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã chót kh¸i niÖm g× vÒ TM§T chiÕm 90%, sè ng­êi d©n sö dông Internet th­êng xuyªn ­íc ®¹t 0,1% chóng ta cã thÓ nhËn thÊy mét thùc tr¹ng lµ sù hiÓu biÕt vµ tham gia vµo TM§T cña ®¹i bé phËn d©n chóng vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn qu¸ nghÌo nµn. ChÝnh sù h¹n chÕ hiÓu biÕt vÒ TM§T ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n k×m h·m sù ph¸t triÓn cña TM§T, ®ång thêi kÐo theo nã sù chËm ch¹p ra ®êi cña ph¸p luËt vÒ TM§T. VÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay lµ lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao nhËn thøc, hiÓu biÕt vÒ TM§T cña mäi bé phËn d©n chóng, tõ c¸c cÊp l·nh ®¹o ®Õn ng­êi d©n th­êng. ChÝnh phñ gi÷ vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao tr×nh ®é vµ nhËn thøc cña ng­êi d©n. C¸c ch­¬ng tr×nh phæ cËp, c¸c ch­¬ng tr×nh giíi thiÖu, nghiªn cøu chØ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc nÕu cã sù hç trî hay ®ì ®Çu cña nhµ n­íc. ChÝnh phñ nªn th­êng xuyªn phèi hîp víi c¸c bé, ban ngµnh cã liªn quan tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o, c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o, bæ tóc, cËp nhËt kiÕn thøc vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn TM§T cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o c¸c cÊp, cho ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn, ®Æc biÖt c¸n bé l·nh ®¹o vµ nh©n viªn trong ngµnh th­¬ng m¹i vµ mét sè ngµnh liªn quan kh¸c. MÆt kh¸c c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn còng nªn tæ chøc c¸c ho¹t ®éng, c¸c ch­¬ng tr×nh cã tÝnh chÊt tuyªn truyÒn, giíi thiÖu vÒ TM§T, lîi Ých cña TM§T cho mäi tÇng líp nh©n d©n th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ còng nªn chØ ®¹o, phèi hîp víi c¸c Bé liªn quan nh­ Bé Th­¬ng m¹i, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, ®­a c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn TM§T trë thµnh mét ngµnh häc riªng, mét m«n häc riªng, thËm chÝ lµ mét m«n häc b¾t buéc ®èi víi ®èi t­îng sinh viªn theo häc khèi ngµnh kinh tÕ. Ngoµi ra, ChÝnh phñ vµ c¸c ban ngµnh liªn quan còng nªn chó ý ®Õn c«ng t¸c xuÊt b¶n s¸ch b¸o, t¹p chÝ, tµi liÖu liªn quan ®Õn TM§T. Thùc tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay cho thÊy, sè l­îng s¸ch b¸o, tµi liÖu tham kh¶o vÒ TM§T kh«ng nhiÒu, nÕu nh­ kh«ng muèn nãi lµ qu¸ Ýt. §iÒu nµy ®· g©y kh¸ nhiÒu trë ng¹i cho viÖc nghiªn cøu t×m hiÓu cña mét sè ®èi t­îng quan t©m ®Õn TM§T. B»ng c¸ch ®ã, mÆt b»ng nhËn thøc chung cña toµn x· héi sÏ ®­îc n©ng lªn vµ khi ®ã sÏ rÊt thuËn tiÖn cho c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c nhµ kinh doanh vµ c¶ ng­êi tiªu dïng tham gia vµo TM§T. Vµ ®ång thêi khi hiÓu biÕt vµ nhËn thøc vÒ TM§T cña c¸c cÊp l·nh ®¹o, ®Æc biÖt lµ cña ®éi ngò c¸n bé lµm luËt ®­îc n©ng lªn, th× chóng ta cã thÓ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt kh«ng chÆt chÏ nh­ thùc tr¹ng th­êng gÆp trong c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt hiÖn nay. 4.Yªu cÇu sù gióp ®ì, t­ vÊn cña c¸c c¬ quan, tæ chøc quèc tÕ thuéc chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ: TÊt c¶ chóng ta ®Òu hiÓu râ mét thùc tr¹ng lµ ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®ang rÊt nç lùc trong qu¸ tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu, th«ng qua viÖc tiÕp cËn vµ tiÕp thu víi c¸c c«ng nghÖ míi, xu h­íng míi. Vµ chóng ta còng ph¶i thõa nhËn mét thùc tÕ lµ tr×nh ®é hiÓu biÕt cña ®¹i bé phËn d©n chóng còng nh­ c¸c thµnh phÇn x· héi liªn quan vÒ TM§T còng nh­ ph¸p luËt vÒ TM§T cßn rÊt h¹n chÕ. ChÝnh v× vËy ngoµi viÖc tù t×m hiÓu, tham kh¶o xem xÐt ph¸p luËt quèc tÕ vÒ TM§T, chóng ta còng rÊt cÇn sù gióp ®ì, t­ vÊn cña c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c chuyªn gia, c¸c quèc gia ®· ®i tr­íc vµ hiÓu râ lÜnh vùc míi mÎ nµy h¬n chóng ta. C¸c tæ chøc quèc tÕ vÒ th­¬ng m¹i vµ luËt ph¸p nh­ UNCITRAL, OECD, WTO, ICC.... ®Òu cã c¸c ban th­ ký riªng chuyªn vÒ gi¶i ®¸p c¸c th¾c m¾c còng nh­ t­ vÊn c¸c vÊn ®Ò vÒ TM§T, luËt ph¸p cho TM§T còng nh­ c¸c lo¹i h×nh giao dÞch th­¬ng m¹i kh¸c. C¸c c¬ quan ph¸p luËt cña ViÖt Nam cã thÓ liªn l¹c trùc tiÕp víi c¸c tæ chøc nµy ®Ó yªu cÇu sù t­ vÊn, gióp ®ì hoÆc gi¶i ®¸p c¸c th¾c m¾c liªn quan. Ngoµi ra, hiÖn nay trªn thÕ giíi, sè l­îng c¸c c«ng ty t­ vÊn vÒ ph¸p luËt TM§T kh«ng ph¶i lµ Ýt, ®Æc biÖt lµ ë c¸c n­íc cã nÒn TM§T kh¸ ph¸t triÓn nh­ Mü, Anh. Chóng ta cã thÓ liªn l¹c trùc tiÕp víi c¸c c«ng ty nµy, th«ng qua c¸c Website cña hä ch¼ng h¹n ®Ó yªu cÇu ®­îc cung cÊp c¸c chuyªn gia trong lÜnh vùc naú. SÏ cã mét c©u hái ®­îc ®Æt ra r»ng vËy ViÖt Nam sÏ lÊy kinh phÝ ë ®©u, v× tÊt c¶ chóng ta ®Òu biÕt ViÖt Nam hiÖn vÉn ®ang ®­îc xÕp vµo hµng nh÷ng quèc gia nghÌo nhÊt thÕ giíi? Nh­ng víi môc tiªu phÊn ®Êu thu hÑp kho¶ng c¸ch giµu nghÌo gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi hiÖn nay, c¸c tæ chøc tiÒn tÖ quèc tÕ nh­ Quü TiÒn tÖ Quèc tÕ (IMF), Ng©n hµng ThÕ giíi (World Bank), Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB)... hµng n¨m ®Òu cÊp rÊt nhiÒu kho¶n tÝn dông, c¸c kho¶n vay ­u ®·i l·i suÊt thÊp cho c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, t­ vÊn ®µo t¹o nguån nh©n lùc, x©y dùng vµ c¶i tiÕn thÓ chÕ...nÕu c¸c quèc gia tho¶ m·n mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. ViÖt Nam cã thÓ tËn dông c¸c c¬ héi, c¸c kho¶n vay nµy ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tµi chÝnh cho viÖc x©y dùng c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cho TM§T. Tuy nhiªn viÖc x©y dùng mét khu«n khæ ph¸p lý cho ho¹t ®éng TM§T cña ViÖt Nam còng kh«ng thÓ hoµn toµn chØ dùa vµo c¸c chuyªn gia n­íc ngoµi, sù t­ vÊn cña c¸c c¬ quan vµ tæ chøc n­íc ngoµi. Chóng ta ph¶i biÕt kÕt hîp gi÷a nguån nh©n lùc trong n­íc, sù hiÓu biÕt vÒ thùc tr¹ng TM§T nãi riªng vµ th­¬ng m¹i nãi chung cña ViÖt Nam víi kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc cña c¸c chuyªn gia vµ tæ chøc n­íc ngoµi ®Ó x©y dùng ®­îc mét khu«n khæ ph¸p lý phï hîp víi hiÖn tr¹ng vµ ®iÒu kiÖn TM§T nh­ng còng ®ång thêi kh«ng tr¸i víi quy ®Þnh vµ th«ng lÖ cña TM§T thÕ giíi. Trªn ®©y lµ bèn khuyÕn nghÞ nhá ®Ó x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt cho ho¹t ®éng TM§T ViÖt Nam. §Ó cã ®­îc mét hµnh lang ph¸p lý phï hîp vµ th«ng tho¸ng, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña TM§T, ViÖt Nam chóng ta sÏ cßn ph¶i nç lùc rÊt nhiÒu. Khi chóng ta ®· x©y dùng ®­îc mét c¬ së ph¸p lý t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ cho ho¹t ®éng TM§T, chóng ta vÉn ph¶i tiÕp tôc nç lùc, nghiªn cøu, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®ã, t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt ®Ó TM§T ph¸t triÓn v× chÝnh sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña TM§T lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ra ®êi cña ph¸p luËt vÒ TM§T , lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc thi c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ TM§T vµ ng­îc l¹i sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn, hoµn thiÖn cña ph¸p luËt vÒ TM§T l¹i lµ lùc ®Èy cho sù ph¸t triÓn cña TM§T. Vµ ngay c¶ khi hÖ thèng ph¸p luËt vÒ TM§T nãi riªng vµ th­¬ng m¹i nãi chung ®­îc h×nh thµnh vµ hoµn thiÖn, chóng ta vÉn ph¶i tiÕp tôc nç lùc n©ng cao tr×nh ®é, sù hiÓu biÕt cña c¸c bªn tham gia TM§T, v× chÝnh sù hiÓu biÕt cña c¸c bªn liªn quan ®Õn TM§T, sù n¾m v÷ng c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ TM§T cña c¸c chñ thÓ ®ã l¹i còng lµ ®iÒu kiÖn, lµ ®éng lùc cho viÖc ¸p dông vµ ph¸t triÓn, hoµn thiÖn ph¸p luËt TM§T vµ TM§T. KÕt luËn Qua ba ch­¬ng cña kho¸ luËn nµy chóng ta ®· t×m hiÓu ®«i nÐt kh¸i qu¸t vÒ TM§T, c¸c kh¸i niÖm liªn quan ®Õn TM§T, lîi Ých cña TM§T ®èi víi hai chñ thÓ chÝnh tham gia TM§T, sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña TM§T còng nh­ mét sè ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a TM§T vµ TMTT - nh÷ng kh¸c biÖt ®­îc xem lµ ®Æc ®iÓm nhËn d¹ng lo¹i h×nh th­¬ng m¹i míi nµy. Còng trong kho¸ luËn nµy chóng ta ®· t×m hiÓu, tham kh¶o mét sè quy ®Þnh ph¸p luËt cña mét sè tæ chøc quèc tÕ vµ mét sè quèc gia vÒ "v¨n b¶n ®iÖn tö", "ch÷ ký ®iÖn tö", "b¶o mËt th«ng tin vµ d÷ liÖu ng­êi tiªu dïng", "chuyªn chë hµng ho¸", "®¸nh thuÕ giao dÞch TM§T", "thanh to¸n ®iÖn tö" - mét trong nh÷ng vÊn ®Ò næi cém vµ bøc xóc hiÖn nay liªn quan ®Õn TM§T. Bªn c¹nh ®ã, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p cho TM§T ViÖt Nam còng nh­ bèn khuyÕn nghÞ cho viÖc x©y dùng c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng TM§T ViÖt Nam còng ®· ®­îc ®Ò cËp ®Õn trong kho¸ luËn nµy. Tuy kh«ng ®i s©u nghiªn cøu ®Çy ®ñ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn TM§T, nh­ng hi väng r»ng bµi viÕt nµy sÏ cung cÊp ®­îc mét phÇn nhá th«ng tin liªn quan ®Õn vÊn ®Ò TM§T ViÖt Nam còng nh­ thÕ giíi cho nh÷ng ®äc gi¶ quan t©m. Chóng ta cïng hi väng r»ng, TM§T ViÖt Nam còng nh­ thÕ giíi, ph¸p luËt cho ho¹t ®éng TM§T ViÖt Nam còng nh­ thÕ giíi sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn. Vµ mét ngµy gÇn ®©y, chóng ta sÏ ®­îc h­ëng nh÷ng thµnh qu¶, lîi Ých to lín mµ TM§T - mét ph­¬ng thøc kinh doanh hoµn toµn míi mÎ mang l¹i cho tÊt c¶ chóng ta. Tµi liÖu tham kh¶o Tµi liÖu vÒ xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña Bé Th­¬ng m¹i th¸ng 9 n¨m 2002 Tµi liÖu nghiªn cøu "TriÓn väng kinh tÕ toµn cÇu" cña Ng©n hµng ThÕ giíi n¨m 2001 T¹p chÝ "Tin häc vµ §êi sèng" c¸c sè th¸ng 5 vµ th¸ng 6 n¨m 2000 Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam c¸c sè 12, 23, 25, 52, 65, 62 n¨m 1999, c¸c sè 88, 55, 74, 85, 124, 121, 36 n¨m 2000, c¸c sè 99, 24, 53. 69 n¨m 2001. LuËt mÉu vÒ TM§T vµ Ch÷ ký ®iÖn tö cña UNCITRAL Quy ®Þnh vÒ b¶o mËt th«ng tin vµ b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng cña OECD C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ TM§T cña Mü, Anh, Canada, Singapore. HongKong, Newzealand....., c¸c nghiªn cøu ph©n tÝch t¹i mét sè trang web nh­: .......