Phật giáo với bảo vệ môi trường ở Việt Nam

    
 NGÔ V
N TRÂN(*) PHT GIÁO VI BO V MÔI TRNG  VIT NAM Tóm t t: Trên c
s trit lý Duyên khi, Pht giáo cho rng, nhng him ha v môi tr ng, bin  i khí hu toàn cu, vn nn nghèo ói,... mà nhân loi ngày nay ang i mt là chính t hu qu ca t duy và hành ng “Tham, Sân, Si” ca con ng i i vi th gii t nhiên. Vì vy,  bo v môi tr ng sng trong i u kin hin nay, theo Pht giáo, cn phi hoch nh  c ph
ng thc giáo dc và nh h ng sng “thin” vi t nhiên, giúp tín  hình thành thói quen có ý thc t giác cao vi nhng h qu ca hành vi bn thân i vi môi tr ng. Bài vit này góp phn làm rõ giá tr ca Pht giáo vi bo v môi tr ng  Vit Nam. T khóa: Pht giáo, Pht giáo Vit Nam, o c Pht giáo, bo v môi tr ng, vn nn ca môi tr ng 1. Dn nhp Ngày nay, toàn c
u hóa tr thành xu th tt yu ca mi quc gia trong quá trình phát trin. Trong quá trình ó, các vùng mi n, quc gia, dân tc vn có truy n thng c lp, tách r i ang tr thành gn bó, liên quan vi nhau, m rng kh nng hp tác và phát trin. Thc t ó ã em li nhi u c hi và li ích cho các quc gia. Tuy nhiên, nó cng ã và ang t ra cho các quc gia mt s thách thc không nh. Vn nn ca toàn c
u hóa i vi các nc nghèo và các nc ang phát trin có tính thách thc ln hn: ó là s xung t gia xu hng vng ngoi và ý thc c lp, t ch và ch quy n quc gia mà gn li n vi nó là bo tn bn sc vn hóa dân tc; là kh nng cân bng gia thu hút
u t, kích thích kinh t phát trin, a dng v c hi hc hi, vic làm, xóa ói gim nghèo vi vic m bo gi gìn và phát huy c các giá tr tt !p ca truy n thng, ánh thc ti m nng con ng i, to môi tr ng cho con ng i c rèn luyn, phát trin toàn din, m mang dân trí, phát trin nhân tài. ây c coi là nhng li u thuc th" i vi bn nng t v ca m#i dân tc khi hi nhp quc t. V phng din o c, i u nhc nhi nht hin nay là s xut hin li sng cá nhân, v k$, thc d%ng, vô cm, xa r i o c truy n thng, thm chí “bt chp c o lý, tình ngh&a, s ln át ca ng ti n có sc vùi dp, bóp cht c nhng gì thuc v tinh th
n, giá tr tinh th
n”(1). i u ó làm suy thoái o c xã * . ThS., Hc vin Hành chính Khu vc Mi n Trung.     !"#$%& '
 13 hi và li sng con ng i hin nay. c bit, vì li nhun, mt s t' chc, cá nhân làm giàu bng mi giá, gây ô nhi(m môi tr ng, môi sinh, e da trc tip n i sng con ng i và vn sinh tn ca nhân loi. 2. M t s thách thc v môi trng trên th gii và  Vit Nam hin nay Ngày nay, nhân loi ang ng trc nhng thách thc mang tính sng còn v ô nhi(m môi tr ng. Ngun nc, t ai, khí quyn... có nguy c hy hoi cân bng ca s sng. S mt cân bng gia cuc sng con ng i và môi tr ng ang )y các nc ang phát trin và các nc nghèo, trong ó có Vit Nam, vào nhng thm ha ca thiên nhiên. Các vn nn v môi tr ng trong bi cnh toàn c
u hóa th hin trên mt s mt ch yu sau: Th nht, ô nhim môi tr ng và mt cân bng sinh thái: Trong mt th i gian dài, trên quan im “phát trin”, “tng trng hng nm v thu nhp quc dân”, “xóa ói gim nghèo”, nhi u quc gia ã )y mnh khai thác tài nguyên, sn xut hàng hóa, tng tc  phát trin công nghip và ô th hóa. Vì vy, nhu c
u v nguyên liu và cht t tng vt. Thiên nhiên tr thành ngun nguyên vt liu b khai thác vi tc  cha t*ng có, là ni tip qun cht thi c hi trong quá trình sn xut. ó là nguyên nhân làm cho s suy thoái môi tr ng sng ngày càng khc lit hn bao gi ht. S thiu hiu bit cng thêm lòng ích k$, thèm khát chim d%ng t nhiên, ch+ nhìn thy nhng li ích trc mt mà quên i nhng li ích lâu dài ã khin con ng i xa r i vi thiên nhiên, phá hoi chính nhng nhân t giúp con ng i sinh tn và phát trin b n vng, gây ra nhng him ha khôn l ng. Riêng “Ti Vit Nam, hng nm r*ng b mt khong 200.000 ha, trong ó khong 50.000 ha do khai hoang  trng trt”(2). R*ng mt, kéo theo lp thm m%c i u hòa dòng chy b mt, l l%t và nhng thm ha do nó gây ra ngày càng gia tng. Nhìn rng hn, “Theo tc  phá r*ng hin nay, vi 11 triu ha m#i nm, n nm 2040 th gii s, mt i t* 17% n 35% loài trong s 10 triu. Vào nm 2040, hng ngày s, có 20-70 loài b tuyt chng”(3). Cùng vi nn phá r*ng, tc  ô th hóa và phát trin công nghip di(n ra nhanh, làm cho thiên nhiên  nc ta b khai thác kit qu. Ch+ tính trong 5 nm (2001-2005), “t'ng din tích t nông nghip c nc b thu hi cho m%c ích khác nhau là khong 366.400 ha, tc chim 3,89% t'ng din tích t nông nghip ang b s" d%ng. Nu tính bình quân thì m#i nm trong khong th i gian nói trên có ti 73.288 ha t canh tác nông nghip b thu hi”(4), trong ó “ t trng lúa gim trong 5 nm là 7,6%”(5) và ph
n nhi u là t tt. Mt khác, n n sn xut công nghip “phát trin nóng” thiu c ch kim soát, thi ra môi tr ng nhi u cht c hi làm ô nhi(m ngun nc, t, không khí, thc ph)m... bin nhi u ni tr thành bãi rác công nghip, tip nhn cht thi loi c hi, to ra s hoang mc hóa t ai, làm bin 'i cnh quan và các h sinh thái, e da s tn vong và phát trin ca s sng.
(    
 14 Th hai, bin  i khí hu toàn cu: Chính s tng trng kinh t “bt chp mi giá”, )y nhanh tc  công nghip hóa và tiêu dùng, kéo theo s tng c ng s" d%ng các nhiên liu hóa thch nh than á, d
u m, gia tng chn nuôi i gia súc, phá r*ng  trng trt, khai thác, tàn phá các h sinh thái ngp mn,... ã làm gim nhanh không gian xanh, ng th i to ra nhi u khí thi CO2 (riêng sn xut xi mng to ra 2,5% CO2 toàn c
u), CH4, NO... trong sinh quyn, là nguyên nhân chính làm nhit  trái t nóng d
n lên, to nên hiu ng nhà kính  các ô th . Hu qu ca s bin 'i khí hu toàn c
u ã khin tan chy bng  Bc cc, mc nc bin dâng cao xâm nhp làm mt t sinh hot, t sn xut và làm nhi(m mn các vùng ven bin, trong ó Vit Nam là mt trong 10 nc b nh hng nng n nht. Bin 'i khí hu còn làm tng nguy c bão l%t, hn hán, xói mòn và bc màu t canh tác, làm suy gim các ngun li t nhiên t* khai thác, ánh bt, trng trt, tàn phá thiên nhiên vi tc  không th ph%c hi. Th ba, vn nn ói nghèo và sc kh e cng ng: H qu trc tip ca tc  phát trin công nhip và ô th hóa quá nhanh, bt chp li sng thân thin vi môi tr ng t nhiên là s ói nghèo, suy dinh d-ng, e da sc khe cng ng và cuc sng ca con ng i, nht là c dân nông nghip, nông thôn. Trc nhng vn nn nêu trên, vn t ra i vi “bo v môi tr ng” không ch+ là chng ô nhi(m t ai, sông sui, bo v a dng sinh hc, mà còn phi làm cho môi tr ng sng phong phú, tr li s trong sch ca thiên nhiên.  i sng con ng i mun “phát trin b n vng” phi gn li n vi s trong sch, thân thin ca môi tr ng.  “bo v môi tr ng” c
n thc hin hàng lot nhng gii pháp ng b nh: 'n nh dân s, tit kim ngun nguyên liu, tng hiu nng s" d%ng nng lng, 'n nh h sinh thái và x" lí tt ô nhi(m môi tr ng. Song, ô nhi(m môi tr ng ch yu do các vic làm thiu hiu bit và lòng tham mun chim d%ng khai thác t nhiên bt chp quy lut t nhiên, cho nên c
n c bit xây dng và giáo d%c ph' cp ý thc t giác v bo v môi sinh, môi tr ng, coi ó là trách nhim ca m#i cá nhân, là ph)m cht o c ca con ng i trong th i i ngày nay. 3. o c Pht giáo vi ý thc và hành  ng bo v môi trng Trên c s trit lý Duyên khi, Vô th ng, Vô ngã, Nghip báo và Nhân qu, Pht giáo ã xây dng nên nhng chu)n mc o c nh t* bi, bt sát, to nghip thin rt có ý ngh&a trong ng x" “thin” vi th gii t nhiên, vi môi tr ng. Các chu)n mc tu hc và thc hành ca Pht giáo i vi môi tr ng t nhiên rt g
n vi các chu)n mc o c môi tr ng và áp ng yêu c
u xây dng ý thc t giác v bo v môi tr ng ca o c môi tr ng hin nay. Nht quán vi trit lý Duyên khi, Vô th ng, Vô ngã,... Pht giáo luôn t con ng i trong mi quan h ph' bin vi th gii. Thuyt Duyên khi cho rng,     !"#$%& '
) 15 s hình thành và phát trin ca con ng i cng là s kt hp nhân duyên ca i u kin t nhiên, xã hi, tâm lý, sinh lý. ó là s kt hp ca các yu t vt cht (t i: t, Nc, L"a, Khí) và các yu t tinh th
n (Th, Tng, Hành, Thc). Do vy, t* góc  t nhiên, con ng i và gii t nhiên vn có mi quan h hu c, b n cht. Con ng i không th tn ti c nu không có thiên nhiên, môi tr ng. Môi tr ng là i u kin cho s sng ca con ng i. Khi môi tr ng b phá hoi thì s sng ca con ng i cng b t'n thng, b e da. Pht giáo ý thc rng, con ng i phi i x" vi gii t nhiên theo nguyên tc trung o, phi sng da vào t nhiên, bo tn t nhiên  tn ti. Giáo lý nhà Pht khuyên con ng i phi sng t* bi, tránh Tham, Sân, Si, không to nghip ác, d-ng nghip thin, tránh sát sinh, tc là phi sng thân thin vi môi tr ng. “Gii không sát là gii th nht trong ng gii và thp thin. Li sng n chay không n th t ca nhà Pht còn có c s t* thuyt Nghip và Nhân qu”(6) rt có ý ngh&a i vi ý thc và hành ng v môi tr ng. Theo Pht giáo, mun thoát kh', chm dt vòng luân hi, con ng i phi to nghip thin, mà trc ht là không c sát hi sinh linh, cng nh không khuyn khích sát hi sinh linh. ó chính là ý thc v môi tr ng sng thin, mang tính nhân bn, rt có ý ngh&a giáo d%c v môi tr ng trong cuc sng ca chúng ta ngày nay. Trên tinh th
n tôn trng thiên nhiên, yêu s sng, t* th i k. nguyên thy, Pht giáo ã cao s bình /ng gia các loài. Ch/ng hn, khi cp n o c, Pht giáo th ng quan nim có ba khía cnh: “1/ o c ph' quát, mt vn chung ca toàn th loài ng i; 2/ o c là bình /ng th h; 3/ o c vt qua ranh gii loài ng i, phi tính n muôn loài”(7). Ba khía cnh này rt có ý ngh&a i vi vn bo v môi tr ng hin nay. o c mang tính ph' quát và không b gii hn bi a lý là giá tr o c mang tính nhân loi. Ch/ng hn, thm ha v s nóng lên ca trái t, ô nhi(m môi sinh, bin 'i khí hu ngày nay do các nc công nghip gây ra trong quá kh cng nh hin ti, nhng không phi ch+ có h mà c th gii u phi ch u trách nhim và ch u hu qu. Mt khác, Pht giáo luôn cao s b n vng ca môi tr ng sng, coi s thiu tôn trng i vi môi tr ng nh là cha t ti Pht tính ca m#i ng i. c Pht luôn khuyên rn Pht t" nên “sng gin d ”, “vui vi i gin d ”, “thiu d%c tri thúc”, ngh&a là xây dng cuc sng gin d , bit gii hn nhu c
u ca mình trong mt ch*ng mc c
n thit, bit tit kim tài nguyên và nng lng, góp ph
n làm gim sc ép lên môi tr ng và h sinh thái t nhiên, ó là tính n muôn loài. Gim s vô  và xa hoa trong tiêu dùng chính là gim bt nguyên nhân làm cho tài nguyên thiên nhiên b khai thác b*a bãi và kit qu, gim thiu nhng tác hi mà các th h sau phi gánh ch u do phá v- môi tr ng sinh thái, ó là bình /ng th h.
*    
 16 Pht giáo cao ý ngh&a nhân o i vi môi tr ng, tôn trng s sng ca c con ng i l0n loài vt T%c n chay và gii cm sát sinh và làm hi thú vt là mt trong nhng gii cm cn bn th hin nguyên tc bình /ng ca Pht t" i vi s sng ca muôn loài. Vic tôn trng s sng không ch+ vì t* bi, vì ni m tin vào luân hi, nghip báo mà còn theo tinh th
n “bình /ng” và “tính n muôn loài”, nên ý thc mi loài u c sng, môi tr ng sng là ca muôn loài ch không phi ch+ dành cho con ng i. Con ng i còn c
n t* b quan im xem mình là sinh loài có quy n nh ot c s sng ca tt c các loài khác. Kinh T Bi ã th hin lý tng bình /ng v s sng: “Nguyn cho tt c các loài sinh vt trên trái t u c sng an lành, nhng loài yu, nhng loài mnh, nhng loài cao, nhng loài thp, nhng loài ln, nhng loài nh, nhng loài ta có th nhìn thy, nhng loài ta không th nhìn thy, nhng loài  g
n, nhng loài  xa, nhng loài ã sinh ra và nhng loài sp sinh. Nguyn cho *ng loài nào sát hi loài nào, *ng ai coi nh! tính mng ca ai, *ng ai vì gin h n hoc ác tâm mà mong cho ai b au kh' và khn n”(8). Li n chay, không sát sinh trong truy n thng Pht giáo không ch+ nh hành ng tu d-ng  kim soát Tham, Sân, Si (xét theo mc : Thân, Kh)u, Ý) ca bn thân trong quá trình t ti gii thóat, giác ng, mà còn c quy thành “tính thin” t giác, t* bi, v tha ca các Pht t". Tinh th
n n chay, “bt sát” ca Pht giáo rt g
n ti ý thc v o c môi tr ng hin i khi chu)n hóa li sng ng x" thân thin vi môi tr ng thành giá tr o c ca con ng i giác ng. Trong i u kin c% th hin nay  Vit Nam, phù hp vi nhng chính sách ca ng và Nhà nc v bo v môi tr ng vì phát trin b n vng, li sng thân thin vi môi tr ng ca Pht giáo ã góp ph
n to ra nhng nhn thc mi ni cng ng v quan nim sng có trách nhim bo v môi tr ng, bo v sinh thái mt cách t giác. Pht giáo ch+ rõ, s khng hong sinh thái, ô nhi(m môi tr ng là h qu ca vic con ng i làm giàu bng mi giá, phi o c, và i u ó s, a xã hi con ng i n ch# suy thoái toàn din. Vi t cách là mt tôn giáo truy n thng ca ng i Vit Nam, Pht giáo ã óng vai trò tích cc trong vic hình thành np sng và ý thc tham gia bo v môi tr ng hin nay bng nhi u cách, th hin c% th trên các mt sau: • Mt là, li sng gin d , tit kim, cân bng, “thiu d%c tri túc” ca Pht t" s, góp ph
n làm gim sc ép vào môi tr ng và h sinh thái t nhiên. • Hai là, Giáo hi Pht giáo Vit Nam )y mnh công tác tuyên truy n, giáo d%c Pht t" nhn thc mi liên h mt thit gia con ng i vi th gii t nhiên qua giáo lí duyên khi và vô ngã, t* ó gây dng ni m tin v mt o c ng x" “thin” vi t nhiên, môi tr ng nhm tin ti mt th gii chung an bình, tt !p. Nhân ngày Pht n nm 2011, Hòa thng Thích Ph' Tu - Pháp ch Giáo hi Pht giáo Vit Nam ã g"i i thông ip v vn nn môi tr ng và     !"#$%& '
+ 17 l i kêu gi bo v môi tr ng i vi tt c Pht t": “Th gii nói chung và t nc ta nói riêng ang ng trc nhi u khó khn tác hi do nh hng ca s bin 'i khí hu, môi tr ng, ngun tài nguyên ngày mt cn kit, nhit  trái t gia tng, hn hán, l l%t, d ch bnh, sóng th
n, ng t, nc bin dâng, ang là nhng thm ha e da n s an nguy ca s sng con ng i. Hn lúc nào ht, tôi kêu gi m#i Tng ni, Pht t" chúng ta c
n phi hiu rõ bn cht ca giáo lí Pht à v lut vô th ng, v tôn trng s sng và mi liên h hu c gia con ng i và thiên nhiên,  chung tay vi cng ng xã hi bo v môi tr ng xã hi và s an nguy ca trái t, ó là vic làm thit thc  kính dâng ngày n sinh c T* Ph% ca chúng ta”(9). • Ba là, Pht giáo có truy n thng quan tâm bo v môi tr ng, c bit là chú trng kin to nhng không gian xanh, thanh t nh  nhng ni th t. Chính cnh quan thanh l ch, “non nc hu tình” ca các t vin ang tr thành khu vn hóa tâm linh góp ph
n tích cc gn kt con ng i vi môi tr ng t nhiên, nâng cao ý thc bo v môi tr ng. Nhng ngôi chùa vi khu “r*ng thi n” cây ci xanh ti, ao h sch !p, không khí trong lành và np sng an bình là cnh quan có th kt hp du l ch “xanh” vi du l ch tâm linh, to môi tr ng cho khách thp phng tìm n  thanh thn tâm hn và hòa mình trong s trong lành ca thiên nhiên. Có th nói, “r*ng thi n” ca chùa Pht giáo là mt mô hình bo v môi tr ng trong sch cho cuc sng khá hp d0n trong th i i quá nhi u ô nhi(m hin nay(10). Tip ni l i kêu gi ca Giáo hi Pht giáo Vit Nam, các Pht t" xây dng phong trào “trng cây phúc c”, “trng cây trí c” hng nm vào các d p l( hi Pht giáo, l( tt dân tc, thay cho t%c l “hái lc”, “b1 lc”; kêu gi chuyn 'i hình thc óng góp ti n t* thin cho vic xây dng “chùa lâm viên” thay cho hình thc b thí ti n go hoc phóng sinh chim cá; kêu gi xây dng mt li sng thân thin vi môi tr ng ngay trong cng ng dân c nh “sch và !p t* bàn th , trong nhà, ra ngoài sân, n  ng i và cùng khp t nc”(11). Nhân loi ang ng trc nhng thách thc v môi tr ng,  li nhng m
m mng him ha trên toàn c
u. Nhng ting kêu cu: “phi t li vn phát trin”, “phi bo v thiên nhiên”, “phi thay 'i thói quen tiêu dùng”, u t* mi lo v s tn vong ca loài ng i. Theo cách nhìn ca Pht giáo, cuc khng hong “sinh thái” ngày nay thc cht là khng hong “vn hóa và tâm linh” phát ra t* Tham, Sân, Si ca con ng i. Theo Lê Vn Tâm, ngun gc ca “khng hong sinh thái” hin nay thc cht là khng hong “vn hóa và tâm linh” phát sinh t* Tham, Sân, Si ca con ng i. V khí  ng phó vi nhng hin tng này chính là Bi, Trí, Dng mà c Pht ã trao tng cho loài ng i(12).
,    
 18 Tuy nhiên,  làm c i u ó, Pht giáo phi hoch nh c phng thc giáo d%c và giúp Pht t" hình thành thói quen t giác vi nhng h qu ca hành vi bn thân i vi môi tr ng, coi ó nh là cách thc  tích nghip “thin”. Ting nói o c v môi tr ng ca gii Pht giáo Vit Nam s, góp ph
n lay chuyn tâm thc ca tín  và qu
n chúng tín  Pht giáo theo hng tích cc, phù hp vi o c môi tr ng trong bi cnh hi nhp và toàn c
u hóa. Song cng c
n phi có s kt hp gia các gii pháp ch tài v mt nhà nc, gii pháp khoa hc k2 thut vi nguyên tc o c Pht giáo thì mi có th nâng cao hiu qu bo v môi tr ng thành hành vi o c c% th ca mi ng i dân. ng th i, vic phát huy hn na kh nng d báo và ngn chn xâm phm môi tr ng bng các gii pháp khoa hc k2 thut và h thng hành lang pháp lý s, giúp cho mi công dân t giác thc hin o c môi tr ng nh mt vic thin cho bn thân và cho cng ng. Có th thy, Pht giáo có truy n thng gn bó, chia s1 nhi u mt vi dân tc, tham gia cùng Nhà nc và các t' chc xã hi khác, bo v và giám sát bo v môi tr ng. Tín  Pht giáo là nhng nhân t tích cc khi sng “thân thin vi môi tr ng”. Li sng ó hoàn toàn phù hp vi nhu c
u thc ti(n ca t nc và phù hp vi tinh th
n ca o c môi tr ng hin i./. CHÚ THÍCH: 1. Nguy(n Duy Quý (2006), !o c xã hi  n c ta hin nay: vn  và gii pháp, Nxb. Chính tr Quc gia, Hà Ni. 2. Nhi u tác gi (2005), Pht giáo trong thi i chúng ta, Nxb. Tôn giáo: 154 3. Nhi u tác gi (2005), Pht giáo trong thi i chúng ta, sách ã d0n: 155 4. Giáo hi Pht giáo Vit Nam (2012), K" yu Hi tho khoa hc Giáo dc Pht giáo: nh h ng và phát trin: 301. 5. Ngân Tuyn, “Bo v t nông nghip vì an ninh lng thc”, Báo An ninh Th ô, ngày 26/3/2008: 3. 6. Doãn Chính (1997), T t ng gii thoát trong trit hc #n !, Nxb. Chính tr Quc gia, Hà Ni 7. Thích Nguyên Hip (2010), Trích t Padmasiri de Silva: 15. 8. Thích Nguyên Hip (2010), Trích t Kinh T Bi, bn d ch ca Thích Nht Hnh. 9. Thích Ph' Tu (2011), Thông ip Pht n 2011, HT-chu-tich-Hc490TS.aspx 10. Thích Trí Qung (2011), Pht giáo và môi tr ng sinh thái, 11. Lê Vn Tâm (1995), !o Pht i vi vn  phát trin lâu b n và bo v môi tr ng, de-phat-trien-lau-ben-va-bao-ve-moi-truong-.html 12. Lê Vn Tâm (1995), !o Pht i vi vn  phát trin lâu b n và bo v môi tr ng, tài liu ã d0n. TÀI LIU THAM KHO: 1. Nhi u tác gi (2005), Pht giáo trong thi i chúng ta, Nxb. Tôn giáo, Hà Ni. 2. Thích Nguyên Hip (2010), Trích t Padmasiri de Silva. 3. Thích Nguyên Hip (2010), Trích t Kinh T Bi, bn d ch ca Thích Nht Hnh.     !"#$%& '
 19 4. Lê Vn Tâm (1995),!o Pht i vi vn  phát trin lâu b n và bo v môi tr ng, doi-voi-van-de-phat-trien-lau-ben-va-bao-ve-moi-truong-.html 5. Hoàng Th Th (2006), “Pht giáo vi o c môi tr ng”, trong: !o c môi tr ng,  tài khoa hc cp B, Vin Trit hc, Vin Khoa hc Xã hi Vit Nam, Hà Ni. 6. Thích Ph' Tu (2011), Thông ip Pht n, c491iep-491an-cua-Phap-chu-dien-van-cua-HT-chu-tich-Hc490TS.aspx BUDDHISM WITH ENVIRONMENT PROTECTION IN VIETNAM On the basis of philosphy of Prat$tyasamutp%da (dependent origination), Buddhism thinks that all natural disasters, the change of climate in the globe, starvation that human kinds meet are consequence of thinking and actions of “Desire, Anger, Ignorance” of people to natural world. According to Buddhism, environment protection today needs to define educational way and orientation of life that is friendly with nature so that Buddhists have self - consciousness of their behaviors towards environment. This article contributes to bringing out the Buddhist values with environment protection in Vietnam. Key words: Buddhism, Vietnamese Buddhism, Buddhist morality, Environment protection, Natural disasters