Phát triển công nghiệp chế biến ở Việt Nam nhằm tăng sức cạnh tranh của cà phê xuất khẩu

më §Çu Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi kinh tÕ cña §¶ng vµ nhµ n­íc ngµnh c«ng nghiÖp ViiÖt Nam cã nh÷ng b­íc thay ®æi ®¸ng kÓ, xøng ®¸ng lµ ngµnh ®Çu ®µn cña c¸c nghµnh trong mäi thµnh phÇn kinh tÕ .Tr­íc kia do hoµn c¶nh ®Êt n­íc nªn nghµnh c«ng nghiÖp chØ ®ãng vai trß quan träng sau nghµnh n«ng nghiÖp, nh­ng sau sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi nghµnh c«ng nghiÖp ®· t¸ch ra khái n«ng nghiÖp thµnh mét nghµnh s¶n xuÊt ®éc lËp vµ ®ãng vai trß chñ chèt .Tuy nhiªn g÷a hai nghµnh nµy cã mèi quan hÖ s¶n xuÊt rÊt mËt thiÕt víi nhau, c«ng nghiÖp gãp phÇn hç trî cho n«ng nghiÖp ph¸t triÓn trong ®ã cã nghµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn . C«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ mét nghµnh s¶n xuÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, cã nhiÖm vô chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp ra c¸c thµnh phÈm cã chÊt l­îng cao phôc vô cho tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu . Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ phï hîp víi chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo h­¬ng c«ng nghiÖp ho¸, hiªn ®¹i ho¸ dÊt n­íc vµ n»m trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn c«ng – n«ng nghiÖp n­íc ta, trong thêi gian tíi ®ã lµ : “ X©y dùng nÒn c«ng nghiÖp ViÖt Nam t¨ng tr­ëng nhanh vµ bÒn v÷ng, kÕt hîp ph¸t triÓn n«ng nghiÖp víi ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu “ HiÖn nay ngµnh chÕ biÕn n­íc ta cßn nhiÒu yÕu kÐm,ch­a theo ®­îc víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt .Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn mét thêi gian dµi hÖ thèng c«ng ngiÖp chÕ biÕn ë n­íc ta ®­îc h×ng thµnh trªn c¬ së cña chÕ ®é quan liªu bao cÊp, c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ®Òu ®­îc nhµ n­íc ®Çu t­, x©y dùng, cÊp vèn mua vËt t­, nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm ®Òu giao nép theo kÕ ho¹ch . §Õn nay phÇn lín c¸c c¬ së chÕ biÕn cña n­íc ta ®iÒu ®· cò n¸t,c«ng nghÖ l¹c hËu, quy m« ch­a phï hîp, chÊt l­îng chÕ biÕn thÊp, gi¸ thµnh s¶n phÈm chÕ biÕn ch­a cao, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng .MÆt kh¸c chóng ta cßn thiÕu gi¶i ph¸p,c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia s¬ chÕ, chÕ biÕn s¶n phÈm . Mçi lo¹i ®èi t­îng chÕ biÕn kh¸c nhau cã ®Æc thï riªng vµ quy tr×nh chÕ biÕn kh¸c nhau .Trong n«ng ngiÖp, cµ phª lµ mÆt hµng cã khèi l­îng lín, vµ trong thêi gian qua tèc ®é ph¸t triÓn cña mÆt hµng nµy kh¸ nhanh vµ ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu .M¨ kh¸c mÆt hµng cµ phª nhÊt thiÕt ph¶i qua chÕ biÕn míi dïng ®­îc .Têi gian qua nhµ n­íc ta ®· cã nhiÒu quan t©m ®Õn c«ng t¸c chÕ biÕn song sù quan t©m ®ã l¹i thiÕu ®ång bé, cho nªn ®· h¹n chÕ dÕn sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp nµy . ViÖc ngiªn cøu gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ vÊn ®Ò cã tÝnh khoa häc vµ thùc tiÔn nh»m gióp cho n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ph¸t triÓn kinh tÕ . Ch×nh v× vËy mµ em lùa chän ®Ò tµi “Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn ë ViÖt Nam nh»m t¨ng søc c¹nh tranh cña cµ phª xuÊt khÈu ’’ Trong qu¸ tr×nh lµm bµi do thêi gian vµ tr×nh ®é han chÕ nªn ch¾c ch¾n ®Ò tµi cßn cã nhiÒu thiÕu sãt, Qua ®©y em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TS : Ng« ThÞ Hoµi Lam ®· gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh ®Ò ¸n cña m×nh. PhÇn 1 : Søc c¹nh tranh cña cµ phª xuÊt khÈu vµ vai trß cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn . : Lîi thÕ vµ søc c¹nh tranh trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª : Trong khu vùc Ch©u ¸, Indonexia, Thai lan, viÖt nam, philippin lµ n­íc cã diÖn tÝch trång cµ phª nhiÒu nhÊt, trong dã indonÏia cã diÖn tÝch trång cµ phª tíi 0,77 tr. ha gÊp 2,3 lÇn so víi viÖt nam, ®øng thø 3 trªn thÕ giíi vÒ trång vµ xuÊt khÈu cµ phª Robóta ( sau Brazin vµ Mü ), ®ång thêi ®øng ®Çu ®µn ch©u ¸ So s¸nh xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt nam vµ Indonexia N¨m ViÖtnam 1000 tÊn Indonexia 1000 tÊn Brazin 1000 tÊn So s¸nh( %) ViÖtnam Brazin 1995 248 350 _ 70,85 _ 1996 283 360 _ 78,61 - 1997 390 350 _ 156,0 _ 1998 382 346 994 155,2 38,5 1999 401 378 1263 106,1 31,7 2000 427 372 1289 114,7 33,1 Nguån : Bé th­¬ng m¹i 1997( 95-98) vµ tæng hîp ®Ò tµi tõ FAO website ( 99-200) ViÖt nam s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª chñ yÕu lµ cµ phª Robóta nªn sù c¹nh tranh kh¸ m¹nh gi÷a c¸c n­îc trång vµ xuÊt khÈu cµ phª Robóta trªn thÕ giíi nh­ brazin, philippin, Argentina, nhÊt lµ c¸c khu vùc nh­ : Indonexia, philippin, lµ nh÷ng n­íc cã thÞ tr­êng xuÊt khÈu cµ phª kh¸ æn ®Þnh, nªn viÖt nam sÏ cã nhiÒu khã kh¨n h¬n . Hµng n¨m indonÏia xuÊt khÈu víi mét l­îng cµ phª lín tõ 350-380 ngµn tÊn . chÝnh v× vËy, tr­íc sù c¹nh tranh trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ph¶i linh ho¹t, nh¹y bÐn trong mäi ®iÒu kiÖn, ph¸t huy tèi dù ¸n c¸c l¬i thÕ tuyÖt ®èi vµ lîi thÕ so s¸nh, n©ng cao phÈm chÊt, chÊt l­îng, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm chÕ biÕn vµ ‘ lîi thÕ c¹nh tranh ’’ ®Ó æn dÞnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng, t¹o vÞ trÝ vµ uy tÝn cµ phª viÖt nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ . Lîi thÕ vµ n¨ng suÊt chÊt l­îng cña ViÖt nam N¨ng suÊt cµ phª cña viÖt nam vµo lo¹i bËc nhÊt nh× cña thÕ giíi, cã nhiÒu ®iÓn h×nh n¨ng suÊt ®¹t tíi 30 tr ha trªn diÖn réng víi quy m« lín hµng ngµn ha nh­ : n«ng tr­êng EachusCap, Easim, Ý©o, ph­íc an,Th¸ng lîi, th¸ng 10, n«ng tr­êng drao … n¨ng suÊt cao h¬n Idonexia kho¶ng 1,5-1,7 lÇn . do diÒu kiÖn `( thiªn nhiªn vµ sinh th¸i ) thuËn lîi kh«ng chØ n¨ng xuÊt cao mµ chÊt l­¬ng tèt, bªn c¹nh dã nguån lao ®éng dåi dµo, gi¸ tiÒn c«ng thÊp so víi c¸c n­íc ( gi¸ tiÒn c«ng ë ViÖt nam th­êng thÊp h¬n 3-5 lÇn ) .nªn chi phÝ s¶n xuÊt rthÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c n­íc, gi¸ thµnh cµ phª < 1000 USD / tÊn lµ lîi thÕ quan träng N¨ng suÊt cµ phª mét sè n­íc trªn thÕ giíi N¨m ViÖt nam Indonªxia Ch©u ¸ ThÕ giíi Vn/TG(lÇn 1991 800 561 421 469 1,70 1996 1300 559 770 552 2,35 1997 1710 847 775 600 2,85 1998 1830 927 767 650 2,80 1999 1900 930 780 680 2,9 Nguån : Bé th­¬ng m¹i n¨m 1997 H¬n n÷a vô mïa ë viÖt nam vµ Indonexia chªnh lÖch nhau hoµn toµn ( lhi indonexia kÕt thóc th× ViÖt nam vµo vô vµ ngù¬c l¹i ) .Do lÖch pha c¶ kh«ng gian vµ thêi gian nªn vÊn ®Ò thÞ tr­êng tiªu thô hÇu nh­ kh«ng v­íng m¾c g× .ChÝng v× vËy mµ cµ phª viÖt nam ngµy cµng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi x©m nhËp thÞ tr­êng, ph¸t huy lîi thÕ vµ søc c¹nh tranh ThÕ giíi ®¸nh gi¸ cao vÒ chÊt l­îng th¬m ngon tù nhiªn cña viÖt nam mµ c¸c n­íc kh¸c Ýt cã ®­îc . HiÖp héi cµ phª - ca cao thÕ giíi d· xÕp cµ phª cña viÖt nam tèt h¬n c¶ Ên ®é vµ indonexia, t­¬ng ®­¬ng víi Brazin, Arghentina…. XÐt trªn gãc ®é c¹nh tranh vÒ chi phÝ, th× chi phÝ cho c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña ViÖt nam thÊp, n¨ng suÊt cao, gi¸ thµnh s¶n xuÊt thÊp nªn cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng cµ phª, mÆt kh¸c xÐt vÒ chØ sè DRC ( chi phÝ nguån lùc néi ®Þa cho xuÊt khÈu cµ phª ) DRC= 0,388, chØ sè DRC ( 1995-2000) = 0,484 ( xem b¶ng ) lµ xuÊt khÈu cµ phª cã hiÖu qu¶ .Tuy nhiªn chØ sè thÊp míi lµ sù khëi ®Çu cña tÝnh c¹nh tranh, tõ lîi thÕ so s¸nh vÒ chi phÝ thÊp ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh thùc tÕ ph¶i ®­îc th«ng qua ho¹t ®éng th­¬ng m¹i . V× tõ s¶n xuÊt ®Õn s¶n phÈm xuÊt khÈu cßn mét chÆng ®­êng dµi vµ kh«ng Ýt nh÷ng khè kh¨n, bÊt cËp nh­ vÊn ®Ò thÞ tr­êng, chÊt l­îng chÕ biÕn, m«i tr­êng kinh doanh vµ hµng lo¹t c¸c t¸c ®éng vÒ thÓ chÕ chÝnh s¸ch ®èi víi xuÊt nhËp khÈu …. ChØ sè DRC cña cµ phª xuÊt khÈu viÖt nam tõ 1995-2000 TT C¸c chØ tiªu ®on vÞ tÝnh B×nh qu©n(95-2000 ) 1 Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®/kg 7513,0 2 Tû lÖ yÕu tè bÊt kh¶ th­¬ng % 61,4 3 Gi¸ cæng tr¹i ®/kg 12.242,0 4 Gi¸ biªn giíi Usd/tÊn 1149,0 5 Gi¸ biªn giíi t­¬ng ®­¬ng ®/kg 14445,0 6 Gi¸ thµnh / gi¸biªngiíi t­¬ng®­¬ng 0,569 7 ChØ sè chi phÝ nguån lùc néi ®Þa 0,484 DRC = (1) * (2) 0,01/ {(5) –(1) *{(1) –(2)} * 0,01 *1,1 } Nguån : Bé th­¬ng m¹i n¨m 1997 *GÝa xuÊt khÈu cµ phª : Cµ phª viÖt nam chñ yÕu ®Ó xuÊt khÈu, gi¸ xuÊt khÈu chñ yÕu phô thuéc vµo sù biÕn ®éng cña gi¸ cµ phª trªn thÕ giíi B¶ng so s¸nh gi¸ xu©t khÈu lo¹i cµ phª Robusta cña viÖt nam ThÞ tr­êng 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 T¹i Lu©n ®on 1056 2538 2525 2158 2315 2350 1982 1350 T¹i ViÖt nam 860 1722 2461 1196 1260 1542 1214 715 TØ lÖ gi¸ (%) V N/L§ 81,4 67,9 97,5 55,5 54,4 65,7 61,2 53,0 Nguån : Bé th­¬ng m¹i n¨m 1997 Gi¸ cµ phª viÖt nam biÖn ®éng theo gi¸ cµ phª thÕ giíi . Do nh÷ng h¹n chÕ nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, thiÕu vèn dù tr÷, hµng ho¸ chñ yÕu thu gom nªn bÞ ®éng nguån hµng, th«ng tin yÕu kÐm, thiÕu hÖ thèng kho tµng, c¹nh tranh lén xén trong thu mua vµ n¾m nguån hµng . Qua b¶ng trªn cho thÊy gi¸ cµ phª viÖt nam th­êng thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi møc gi¸ xuÊt khÈu cña c¸c n­íc cã lóc lªn tíi hµng ngµn USD/ tÊn . Mét phÇn do viÖt nam th­êng xuÊt khÈu theo gi¸ FOB, kh«ng cã ®iÒu kiÖn thuª tµu vµ kinh nghiÖm trong th­¬ng m¹i quèc tÕ ®Î xuÊt khÈu theo gi¸ CIF .MÆt kh¸c do tr×nh ®é tiÕp thÞ vµ b¶o qu¶n chÕ biÕn sau thu ho¹ch cßn nhiÒu yÕu kÐm . Vai trß cña c«ng ngiÖp chÕ biÕn : C«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ giai ®o¹n s¶n xuÊt ra vËt phÈm cuèi cïng cho tiªu dïng cuèi cïng, nã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi s¶n phÈn ®­îc t¹o ra vÒ mÆt chÊt l­îng, chi phÝ gi¸ thµnh, gi¸ c¶, tõ ®ã ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¹nh tranh víi c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi : 1.2.1 - Vai trß cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®Õn viÖc gi¶m chi phÝ : PhÊn ®Êu giam chi phÝ s¶n xuÊt lµ môc tiªu cña c¸c nhµ doanh nghiÖp . Cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt nh­ : phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt trªn c¬ së dù tr÷ nguyªn vËt liÖu hîp lý, phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt trªn c¬ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ qu¶n lý ph©n x­ëng ... trong ®ã c«ng nghiÖp chÕ biÕn cã ¶nh h­ëng kh¸ lín bëi v× nã cã liªn quan tíi tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò trªn, bëi v× : NÕu ngµnh c«ng nghiÖp cã nh÷ng m¸y mãc phï hîp víi ®èi t­îng chÕ biÕn, møc dé chuyªn m«n ho¸ cao, hiÖn ®¹i ... th× kh«ng nh÷ng lµm cho doanh nghiÖp ®­îc sè lao ®éng ®øng m¸y do cã chuyªn m«n ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng (so cíi chÕ biÕn thñ c«ng ®ßi hái ph¶i tèn nhiÒu lao ®éng ) tõ ®ã gi¶m ®­îc chi phÝ s¶n ®­îc chi phÝ tiÒn c«ng cho c«ng nh©n, lµm cho s¶n phÈm chÕ biÕn ra Ýt bÞ hao hôt do c¸c nguyªn nh©n chñ quan nh­ vì, sai háng do lçi kÜ thuËt, tiÕt kiÖm ®­îc c¸c ngån nguyªn vËt liÖu mµ lµm cho s¶n phÈm ®­îc chÕ biÕn ra cã chÊt l­îng cao h¬n so víi nh÷ng c«ng nghÖ chÕ biÕn l¹c hËu, tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ qu¶n lýdo c¬ cÊu tæ chøc ®¬n gi¶n gän nhÖ, tõ ®ã sÉn ®ªn chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp gi¶m . 1.2.2: Vai trß cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®Õn viÖc gi¶m gi¸ thµnh . Trong s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ lµ mét mÆt thÓ hiÖn hao phÝ ®i hay chi ra . §Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng kinh doanh ng­êi ta cßn ph¶i xÐt chi phÝ víi mÆt thø còng lµ mÆt c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®­îc . Quan hÖ ®ã gäi lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm . Gi¸ thµnh ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®­îc tËp hîp vµ sè l­îng s¶n phÈm ®­îc hoµn thµnh . Néi dung cña gi¸ thµnh chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tÝnh cho s¶n l­îng vµ lo¹i s¶n phÈm ®ã . Do ®ã viÖc ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ tíi viÖc gi¶m chi phÝ sÏ dÉn ®Õn gi¶m ®­äc gi¸ thµnh, ®ã lµ c¨n cø ®Ó h¹ gi¸ c¶ . Tõ chç hai doanh nghiÖp cïng s¶n xuÊt mét lo¹i hµng ho¸ hay dÞch vô, nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo nh­ nhau, nÕu nh­ c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi th× doanh nghiÖp nµo cã gi¸ thÊp h¬n doanh nghiÖp ®ã sÏ ®­ng v÷ng h¬n trªn thÞ tr­êng, hay nãi c¸ch kh¸c doanh nghiÖp ®ã sÏ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n, Ýt bÞ ®µo th¶i h¬n . Tuy nhiªn ¶nh h­ëng cña chi phÝ gi¸ thµnh, gi¸ c¶ chØ ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh mét phÇn, thùc tÕ ph¶i th«ng qua n¨ng lùc ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cña doanh nghiÖp ®ã . 1.3- §Æc ®iÓm cña chÕ biÕn cµ phª : ChÕ biÕn cµ phª ®­îc tiÕn hµnh theo hai h×nh thøc ®ã chÕ biÕn tËp trung vµ chÕ biÕn ph©n t¸n, chÕ biÕn tËp trung ®­îc tiÕn hµnh ë c¸c doanh nghiÖp vµ chÕ biÕn ph©n t¸n ®­îc tiÕn hµnh ë c¸c hé gia ®×nh C«ng nghÖ chÕ biÕn cµ phª ®­îc thùc hiÖn theo hai d¹ng ®ã lµ chÕ biÕn thñ c«ng vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp - ChÕ biÕn thñ c«ng lµ c«ng nghÖ chÕ biÕn l©u ®êi cña ng­êi trång cµ pfª, ®èi víi cµ phª, cµ phª qu¶ sau khi thu ho¹ch ®­îc ph¬i n¾ng ®Õn kh«, sau ®ã x¸t tach vá ®Ó t¹o thµnh cµ phª nh©n - ChÕ biÕn c«ng nghiÖp lµ h×nh thøc chÕ biÕn tËp trung, ®­îc tiÕn hµnh trong c¸c doanh nghiÖp, ®ãi víi cµ phª nh©n chÕ biÕn c«ng nghiÖp ®­îc tiªn hµnh theo c«ng nghiÖp chÕ biÕn kh« vµ chÕ biÕn ø¬t S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh chÕ biÕn : §èi víi cµ phª gåm cµ phª nh©n, cµ phª bét vµ cµphª tan . Hiªn nay cµ phª nh©n lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ yÕu cña nghµnh cµ phª, chiÕm tíi 99% l­îng cµ phª xuÊt khÈu . phÇn 2 : T×nh h×nh c¹nh tranh cña cµ phª xuÊt khÈu vµ sù cÇn thiÕt t¨ng c­êng vai trß c«ng nghiÖp chÕ biÕn . 2.1:T×nh h×nh c¹nh tranh cña cµ phª xuÊt khÈu : Cµ phª viÖt nam chñ yÕu tËp trung ë vïng trung du, miÒn nói víi sè l­îng kh¸ lín, sè l­îng nµy chñ yÕu dïng dÓ xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi, cßn l­îng tiªu thô trong n­íc lµ kh«ng ®¸ng kÓ .Ngoµi mét sè thuËn lîi vµ khã kh¨n nh­ ®· ph©n tÝch ë phÇn 1 cßpn mét sè ¶nh h­ëng ®Õn c¹nh tranh cña cµ phª viÖt nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ®ã lµ : S¶n phÈm xuÊt khÈu cßn nghÌo vÒ chñng lo¹i, ®¬n diÖu vÒ h×nh thøc. Do dã s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng tiªn tiÕn lµ môc tiªu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt – chÕ biÕn kinh doanh xuÊt khÈu . Nh­ng doang nghiÖp cßn nhiÒu bÊt cËp trong t×nh tr¹ng cßn thiÕu vèn ®Ó ®Çu t­ c¸c m¸y mãc c«ng nghÖ chÕ biÕn, ch­a cã hç trî tho¶ ®¸ng vµo nh÷ng mïa vô thu mua xuÊt khÈu,ch­a chñ ®éng ®­îc viÖc b¸n mua vµ xuÊt khÈu, ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ xuÊt khÈu . Tiªu thô trong n­íc : mÆc dï lµ n­íc s¶n xuÊt nhiÒu cµphª nh­ng l­¬ng tiªu thô trong n­íc kh«ng ®¸ng kÓ, kho¶ng 1-1.5 ngh×n tÊn / n¨m, chiÕm 5% so víi s¶n l­îng c¶ n­íc . HiÖn nay ViÖt nam ®ang nhËp cµ phª chÕ biÕn ( hoµ tan ) tõ Singgapo vµ Th¸i lan ( trong ®ã singapore chiÕm kho¶ng 70% ) . Dù kiÕn tiªu thô cµ phª trong n­íc sÏ t¨ng nh­ng kh«ng lín . MÆc dï l­îng cµphª trong n­íc kh«ng lín nh­ng viÖc tham gia CEPT / AFTA vµ lé tr×nh gi¶m thuÕ nhËp khÈu sÏ ¶nh h­ëng ®Õn tiªu thô cµ phª trong n­íc . Do vËy kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cµ phª trong n­íc sÏ c¹nh tranh khèc liÖt vÒ gi¸ vµ chÊt l­îng, mÉu m·, nÕu kh«ng sÏ cã nguy c¬ gi¶m thÞ phÇn Tiªu thô trong n­íc vµ xuÊt khÈu : cµ phª ViÖt nam s¶n xuÊt chñ yÕu ®Ó xuÊt khÈu, lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu mòi nhän chØ ®øng sau g¹o . HiÖn nay phÇn lín xuÊt khÈu ë d¹ng cµ phª nh©n vµ s¬ chÕ ( chiÕm 95% ) . XuÊtd khÈu cµ phee t¨ng liªn tôc c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng, b×nh qu©n 20% /n¨m, kim ng¹ch xuÊt khÈu cã lóc ®¹t tíi trªn 500 triÖu USD . TriÓn väng cµ phª sÏ lµ mÆt hµng xuÊt khÈu hµng ®Çu . HiÖn nay cµ phª lµ mÆt hµng trong nhãm “tèp ten ’’ vÒ xuÊt khÈu ë ViÖt nam , vµ chiÕm 10% thÞ phÇn thÕ giíi . VÒ thÞ tr­êng : trong n­íc nh÷ng n¨m 1990 thÞ tr­êng xuÊt khÈu cµ phª cña viÖt nam chñ yÕu sang Liªn X« ( cò ) vµ c¸c n­íc §«ng ¢u theo c¸c hiÖp ®Þnh . Trong giai ®o¹n 1990-1995,ngoµi viÖc xuÊt khÈu sang c¸c n­íc SNG vµ ®«ng ©u, xuÊt sang c¸c c¸c n­íc kh¸c, th­êng qua trung gian m¹ng l­íi tiªu thô cña c¸c doanh nh©n Singgapo lµ chñ yÕu ( chiÕm gÇn 45% ) .Tõ n¨m 1995 ®Õn nay khi mü bá cÊm vËn vai trß trung gian cña singapo gi¶m dÇn, ngµnh cµ phª ®· cã vÞ trÝ nhÊt ®Þnh vµ uy tÝn ngµy cµng t¨ng lªn trªn thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi . ®Õn nay cµphª cña ViÖt nam ®· cã mÆt trªn 59 n­íc trªn thÕ giíi, trong ®ã kho¶ng 75-80% kim ng¹ch ®­îc xuÊt khÈu trùc tiÕp sang 30 n­íc . §Æc biÖt lµ cµ phª viÖt nam ®· x©m nhËp vµo nh÷ng thÞ tr­êng cã søc mua cao, nh­ thÞ tr­êng Mü ®· trë thµnh kh¸ch hµng sè 1, mua vµo kho¶ng 25% l­îng cµphª ViÖt nam, §øc, Ph¸p, BØ, Italia, Anh .. mét yÕu tè ®¸ng kÓ n÷a lµ c¸c nhµ bu«n, c¸ nhµ xay x¸t næi tiÕng trªn thÕ giíi còng ®· xuÊt hiÖn ®Ó thiÕt lËp mçi quan hÖ mua b¸n trùc tiÕp, ®©y lµ dÊu hiÖu khëi ®Çu tèt ®Ñp vµ lµ nh÷ng c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn ®Ó më ra mét thÞ tr­¬ng lín trong nghµnh cµphª. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cµphª cña viÖt nam (%): Ch©u lôc 1995-1999 2000 Ch©u©u- §«ng ©u 50,4 1,7 63,8 1,7 Ch©u ¸ 33,4 21,4 Ch©u mü 15.1 11,2 Ch©u óc 0.7 1,0 Trung ®«ng 0,4 3,6 Ch©u phi 0.0 0,0 Tæng sè 100 100 Tuy cã lîi thÕ vÒ mÆt chÊt l­îng thù nhiªn nh­ng do chÕ biÕn ch­a tèt, nªn phÇn nµo ®ã khã x©m nhËp vµo thÞ tr­êng trong khu vùc, ®ång thêi khã thay thÕ nhËp khÈu . VÊn ®Ò lµ vèn ®Çu t­ cho c¬ së chÕ biÕn vµ cã ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn cßn nhiÒu h¹n chÕ . Theo tæng c«ng ty cµphª viÖt nam th× h¹n chÕ lín nhÊt cña ta lµ c«ng nghÖ xö lý ®é Èm, do ®ã kh«ng gi÷ ®­îc l©u vµ tØ lÖ vì h¹t cao, h¹t ®en nhiÒu ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng . 2.2- Thùc tr¹ng chÕ biÕn cµ phª cña n­íc ta hiÖn nay vµ sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh»m t¨ng søc c¹nh tranh cña cµphª xuÊt khÈu . 2.2.1-ChÕ biÕn cµ phª nh©n . ChÕ biÕn cµphª n©n hiÖn nay ®­îc tiÕn hµnh ë hai khu vùc ®ã lµ : - Khu vùc ng­êi s¶n xuÊt cµphª tù chÕ biÕn - Khu vùc c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cµphÔó©t khÈu chÕ biÕn . 2.2.1.1- ChÕ biÕn cµ phª t¹i hé gia ®×nh : Chñ yÕu ë khu vùc nµy lµ theo ph­¬ng ph¸p thñ c«ng truyÒn thèng, c«ng nghÖ quy tr×nh chÕ biÕn còng ®¬n gi¶n, cµ phª qu¶ sau khi thu ho¹ch ®­îc ph¬i n¾ng ®Õn kh«, sau ®ã t¸ch vá thµnh cµ phª nh©n x« ThiÕt bÞ chÕ biÕn cña hé gåm : - S©n ph¬i - ThiÕt bÞ x¸t t­¬i - M¸y sÊy Chi phÝ chÕ biÕn : vÒ c¬ cÊu chi phÝ th× chi phÝ nguyªn liÖu chiÕm 89,71% ( chi phÝ nguyªn liªu hé tù chÕ biÕn theo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nguyªn kiÖu ) ;chi phÝ chÕ biÕn 10,29% . Trong chi phÝ chÕ biÕn th× chi phÝ lao ®éng chiÕm tØ träng cao nhÊt : 70,09%, nhiªn liÖu lµ 11,47%, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh chiÕm 9,85%, nguyªn liÖu n¨ng l­îng 11,47%, dông cô nhá 1,976% chi phÝ kh¸c 1,04% (1) 2.2.1.2- ChÕ biÕn cµphª nh©n ë doanh nghiÖp : C«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª nh©n trong doanh nghiÖp chñ yÕu thùc hiªn theo hai ph­¬ng ph¸p lµ chÕ biÕn ­ít vµ chÕ biÕn kh« ChÕ biÕn ­ít : c«ng nghÖ chÕ biÕn ­ít ®­îc thùc hiÖn tõ n¨m 1995 trë l¹i ®©y trong c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn vÒ nguyªn liÖu do cã ­u thÕ vÒ gi¸ b¸n s¶n phÈm . C«ng nghÖ chÕ biÕn ­ít ë n­íc ta thùc hiÖn theo c«ng nghÖ ­ít vµ nöa ­ít . HiÖn nay trªn ®Þa bµn c¶ n­íc 16 doanh nghiÖp cã trang bÞ c«ng nghÖ chÕ biÕn ­ít Trong nh÷ng n¨m võa qua, s¶n l­îng s¶n l­îng cµ phª ®­îc chÕ biÕn theo c«ng nghÖ chÕ biÕn ­ít chiÕm tØ träng nhá chØ kho¶ng 3-5% s¶n l­îng cµ phª nh©n ®­îc chÕ biÕn . Hçu hÕt c¸c d©y chuyÒn chÕ biÕn ­ít ®Òu ho¹t ®éng ch­a hÕt c«ng suÊt, mét phÇn do chi phÝ chÕ +biÕn cao, mÆt kh¸c do diÒu kiÖn vÒ nguyªn liÖu cña mét sè doanh nghiÖp ch­a ®¸p øng, cho nªn thêi gian võa qua c«ng nghÖ chÕ biÕn ­ít ph¸t triÎn chËm Nghiªn cøu phw¬ng ph¸p chÕ biÕn ­ít ®­îc tiÕn hµnh kh¶o s¸t ë 3 doanh nghiÖp ®ã lµ : c«ng ty cµphª Th¾ng lîi, c«ng ty cµ phª Ph­íc an, c«ng ty cµ phª Eapok,. ®©y lµ c¸ doanh nghiÖp cã s¶n phÈm lín, kÕt qu¶ thu ®­îc nh­ sau: Kho¶n môc Gi¸ trÞ (1000 ®ång) C¬ cÊu (%) I.Nguyªn liÖu chÝnh ( qu¶ t­¬i ) 10670,00 91,47 II. Chi phÝ chÕ biÕn 995,60 8,53 1. Nguyªn liÖu n¨ng l­îng 48,60 4,88 2. Dông cô nhá 22,20 2,23 3. khÊu hao TSC§ 54,20 5,45 4. Bao b×, chi phÝ ®ãng gãi 132,00 13,27 5. Chi phÝ qu¶n lý 14,5 1,46 6. Chi phÝ vËt chÊt kh¸c 6,1 0,61 7. Chi phÝ lao ®éng 718,0 72,16 Tæng chi phÝ 1165,60 100,00 HÖ sè nguyªn liÖu / thµnh phÈm 4,85 - - Gi¸ mua nguyªn vËt liÖu (qu¶ t­¬i) 2200,00 - Gi¸ b¸n cµ phª nh©n 1250,00 - ChÕ biÕn kh« : hiÖn nay trªn ®Þa bµn c¶ n­íc cã 43 doanh nghiÖp, víi ph­¬ng ph¸p nµy cµ phª qu¶ t­¬i sau khi thu häch ®­îc ph¬i n¨ng ®Õn hoÆc sÊy kh« ( ®é Èm h¹t cßn kho¶ng 12-135 ) sau ®ã t¸ch vá t¹o thµnh cµ phª nh©n . 2.2.1.3 – T¸i chÕ cµ phª nh©n xuÊt khÈu : HiÖn nay cã h¬n 80% cµ phª nh©n x« chñ yÕu chÕ biÕn trong khu vùc hé vµ mét sè n«ng tr­êng trång cµ phª ®Ó d­îc t¸i chÕ ®Ó ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu . Thêi gian võa qua l­îng cµ phª x« ®­îc t¸i chÕ b»ng c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ ch­a nhiÒu ( kho¶ng 20% ), phÇn cßn l¹i chñ yÕu t¸i chÕ thñ c«ng : nh­ ph©n lo¹i b»ng tay, ®Êu trén theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng . viÖc t¸i chÕ cµphª nh©n x« trong nh©n d©n ra cµphª ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu chØ chiÕm mét l­îng h¹n chÕ . C¸c d©y chuyÒn thiÕt bÞ t¸i chÕ hiÖn nay ®ang ®­îc c¸c doanh nghiÖp sö dông : _ ThiÕt bÞ t¸i chÕ ë c¸c c«ng ®o¹n ®¸nh bãng sÊy, ph©n lo¹i lÝch th­íc h¹t t­¬ng tù nh­ thiÕt bÞ chÕ biÕn kh« do c¸c ®¬ vÞ c¬ khÝ trong n­íc s¶n xuÊt ®· l¾p ®Æt ë hÇu hÕt c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu cµ phª. _ HÖ thèng thiÕt bÞ chän mÇu h¹t cã 5 d©y chuyÒn ho¹t ®éng, trong ®ã cã 2 d©y chuyÒn thiªt bÞ ®ång bé tõ t¸ch t¹p chÊt, ®¸nh bãng, ph©n lo¹i träng l­îng h¹t, chän mÇu h¹t . 2.2.1.4- B¶o qu¶n s¶n phÈm sau khi chÕ biÕn : HiÖn nay gÇn 80% s¶n l­îng cµphª ®­îc chÕ biÕn trong khu vùc hé, kh©u b¶o qu¶n kh«ng tèt, hÇu hÕt c¸c hé kh«ng cã nhµ kho, ®­îc ®Ó ngay trong nhµ, bao b× kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng, nªn chÊt l­îng cµphª bÞ xuèng cÊp, dÔ bÞ lªn men mèc, biÕn mµu, ngay trong c¸c doanh nghiÖp chÊt l­îng nhµ kho còng ch­a ®¶m b¶o theo tiªu chuÈn quy ®Þnh . 2.2.2- ChÕ biÕn cµ phª thµnh phÈm : HiÖn nay chÕ biÕn cµphª thµnh phÈm ë n­íc ta cã hai lo¹i s¶n phÈm chÝnh lµ : cµphª bét, vµ cµ phª tan, s¶n l­îng chÕ biÕn cµ phª thµnh phÈm ch­a nhiÒu, chØ chiÕm tõ 2,3-4%s¶n l­îng cµphª nh©n s¶n xuÊt ra ChÕ biÕn cµphª bét : S¶n phÈm cµphª bét hÇu hÕt do c¸c coe së ngoµi quèc doanh s¶n xuÊt víi quy m« nhá, mang tÝnh chÊt gia ®×nh vµ cung cÊp cho thÞ tr­êng hÑp, tÝnh chÊt hµng ho¸ cßn h¹n chÕ, nhiÒu c¬ së kh«ng cã ®¨ng kÝ kinh doanh vµ còng kh«ng cã nh·n hiÖu hµng ho¸ . Quy tr×nh chÕ biÕn cµ phª bét : Thu nhËp nguyªn liÖu (cµ phª nh©n ) Ph©n lo¹i Rang Sao tÈm h­¬ng liÖu Xay §ãng gãi xuÊt b¶n . Trong quy trinh kÜ thuËt sao tÈm h­¬ng liÖu lµ yÕu tè rÊt quan träng quyÕt ®Þnh h­¬ng vÞ vµ chÊt l­îng cµphª bét, ®©y còng lµ bÝ quyÕt c«ng nghÖ chÝnh cña tõng cá së s¶n xuÊt . Ph­¬ng tiÖn chÕ biÕn cµ phª bét gåm cã : ThiÕt bÞ ph©n lo¹i nguyªn liÖu, thiÕt bÞ rang vµ thiªt bÞ xay . _ ThiÕt bÞ ph©n lo¹i : Mét sè c¬ sá lín dïng sµng l¾c lo¹i tÞnh tiÕn, c«ng suÊt 1-2 tÊn / h do c¸c ®¬n vÞ c¬ khÝ trong n­íc s¶n xuÊt,míi chØ ®ù¬c sö dông ë mét sè c¬ së cã c«ng suÊt lín . _ ThiÕt bÞ rang : hiÖn t¹i thiÕt bÞ rang c¸c c¬ së ®ang sö dung lµ rang ch¶o, ®­îc sö dông ë c¸c c¬ së nhá, rang l«ng ®­îc sö dông ë c¸c c¬ së lín ®· cã nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ . Nguyªn liÖu chñ yÕu ®­îc sö dông lµ cñi hoÆc than . H¹n chÕ cña thiÕt bÞ nµy lµ khã ®¶m b¶o chÊt l­îng ®ång ®Òu cña s¶n phÈm vµ phô thuéc vµo kinh nghiÖm cña ng­êi thao t¸c . _ ThiÕt bÞ xay hÇu hÕt c¸c c¬ së ®ang sö dông lµ lµ m¸y xay do NhËt b¶n vµ Trung quèc chÕ t¹o, c«ng suÊt phæ biÕn lµ 30kg / h . 2.2.3 :ChÊt l­îng s¶n phÈm : Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c ®¬n vÞ mua cña mét sè doanh nghiÖp vµ c¸c hé chÕ biÕn cµ phª th× chÊt l­îng cµ phª cña c¸c ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn n¨m 1999 nh­ sau : ChÊt l­îng s¶n phÈm cña c¸c ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn §¬n vÞ % Ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn ChÊt l­îng R1 R2 R3 ChÕ biÕn ­ít ë doanh nghiÖp 30,00 70,00 _ ChÕ biÕn kh« ë doanh nghiÖp 25,5 75,5 2,00 ChÕ biªn ë hé 15,5 81,00 4,00 Nh­ vËy râ rµng chÊt l­îng cµ phª chÕ biÕn ë khu vùc doanh nghiÖp cao h¬n trong khu vùc chÕ biÕn ë hé gia ®×nh . ChÕ biÕn ­ít chÊt l­îng s¶n phÈm tèt nhÊt, cã tíi 30% lo¹i R1, kh«ng cã lo¹i R3, cßn chÕ biÕ thñ c«ng trong khu vùc hé chØ cã 15%lo¹i R1 vµ cã t¬i 4% lo¹i R3 . Râ rµng chÕ biÕn tËp trung theo ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn ­ít cho chÊt l­îng s¶n phÈm tèt nhÊt . §Ó øng dông ph­¬ng phÊp chÕ biÕn ­ít ngoµi vÊn ®Ì vvèn vµ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ, ®ßi hái ph¶i cã nguån nguyªn liÖu chñ ®éng, chÊt l­îng nguyªn liÖu ®¶m b¶o . 2.3- Sù cÇn thiªt t¨ng c­ßng vai trß c«ng nghiÖp chÕ biÕn : - Nh­ d· ph©n tÝch ë trªn, c«ng nghiÖp chÕ biÕn cã t¸c dông rÊt to lín ®èi víi mÆt hµng cµphª xuÊt khÈu, lµ mét mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu lín, nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi gi¸ chÊt l­îng s¶n phÈm, gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶ … khi xuÊt khÈu cµphª, ®©y lµ yÕu tè ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi l­îng ngo¹i tÖ thu vÒ khi xuÊt khÈu, bëi v× gi¸ xuÊt khÈu cña n­íc ta rÎ h¬n so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi do phÇn chÕ biÕn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu chÊt l­îng, trong khi ®ã vÒ chÊt l­îng tù nhiªn cµ phª cña n­íc ta kh«ng kÐm b©t cø mét n­íc nµo trªn thÕ giíi . VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi ®¶ng vµ nhµ n­íc lµ lµm sao ®Ó n©ng cao nghµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh»m t¨ng chÊt l­¬ng s¶n phÈm . HiÖn nay chóng ta ph©n laäi theo tiªu chuÈn ngo¹i quan nh­ : §é Èm, t¹p chÊt kÝch cì … lo¹i tèt nhÊt R1, sau ®ã lµ R2A, R2B… C¸c n¨m tr­íc 1995 xuÊt khÈu chñ yÕu lo¹i R2B, nh­ng n¨m 1997 l¹i ®ay tuyÖt ®¹i bé phËn xuÊt khÈu lµ lo¹i R2A . Lîi Ých kinh tÕ cña viÖc n©ng cao cÊp ®é t¨ng lªn kh¸ râ ( Gi¸ R2A b¸n cao h¬n R2B tõ 25-30 USD, R1 cao h¬n R2B trªn 100 USD ) vµ dÔ b¸n . §Ó n©ng cao tØ träng cµ phª cÊp ®é cao ngµnh cµ phª cÇn cã møc ®Çu t­ lín ban ®Çu vµo ngµnh chÕ biÕn kho¶ng 30 triÖu USD ( T­¬ng ®­¬ng víi møc mµ mµ ngµnh cµ phª ®· nép cho nhµ n­íc trong hai n¨m 1994-1995 theo chÕ ®é phô thu ).  PhÇn3 : Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª nh¨m n©ng cao søc c¹nh tranh cña cµ phª xuÊt khÈu . 3.1- ChÕ biÕn c«ng nghiÖp trong khu vùc doanh nghiÖp : §èi víi chÕ biÕn cµ phª nh©n : C«ng nghÖ chÕ biÕn cµ phª nh©n ë viÖt nam trong nh÷ng n¨m qua Ýt ®­îc ®Çu t­, c¬ së vËt chÊt m¸y mãc cßn l¹c hËu, ®¬ ®iÖu thiÕu ®ång bé, ch­a t­¬ng xøng víi s¶n l­îng t¨ng lªn hµng n¨m . §a sè s¶n l­îng cµ phª xuÊt khÈu ®­îc chÕ biÕn theo ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn kh«, ph¬i sÊy cßn hÕt søc thñ c«ng, mét sè doanh nghiÑp diÖn tÝch ph¬i cßn thiÕu ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¬i trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng . Tißnh h×nh nµy ®· ®Én ®Õn chÊt l­îng cµ phª xuÊt khÈu kh«ng cao . §Ó n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ chÕ biÕn cµ phª trong c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp nh­ sau : VÒ c«ng nghÖ : - §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn vÒ nguyªn liÖu ( cã nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh vµ qu¶n lý ®­îc chÊt l­îng nguyªn liÖu ) th× nªn sö dông c«ng nghÖ chÕ biÕn ­ít . Trong qu¸ tr×nh sö dông c«ng nghÖ nµy cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p thÝch hîp trong viÖc xö lý n­íc th¶i tr¸nh g©y « nhiÔm m«i tr­êng ( vÊn ®Ò xö lý n­íc th¶i hiÖn nay ®ang cßn tån t¹i do nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã cã viÖc ch­a x¸c ®Þnh ®­îc m« h×nh c«ng nghÖ, thiÕt bÞ xö lý n­íc th¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ®Ó ¸p dông ). - §èi víi c¸c doanh nghiÖp sö dông c«ng nghÖ chÕ biÕn kh«, ph­¬ng ph¸p nµy c¸c doang nghiÖp cÇn tÝnh to¸n ®Çy ®ñ nhu cÇu chÕ biÕn mµ ®Çu t­ ®ång bé c¬ së h¹ tÇng chÕ biÕn nh­ s©n ph¬i, nhµ kho, m¸y mãc ®Ó cã cµ phª chÊt l­îng tèt . VÒ lùa chän trang thiÕt bÞ : - ViÖc trang thiÕt bÞ m¸y mãc trong d©y chuyÒn chÕ biÕn c©n ph¶i lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp, víi quy m« thÝch hîp ®Ó sö dông tèi ®a c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ, vµ nªn sö dông c¸c thiÕt bÞ trong n­íc s¶n xuÊt, gi¸ thµnh rÎ, phï hîp víi ®iÒu kiÖn tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt ( trõ hÖ thèng thiÕt bÞ chän mµu buéc ph¶i nhËp khÈu v× trong n­íc ch­a chÕ t¹o ®­îc ) . Tuy nhiªn ®Ó sö dung c¸c thiªt bÞ trong n­íc d­îc hiÖu qu¶ h¬n, c¸c ®¬n vÞ chÕ t¹o thiÕt bÞ trong n­íc ph¶i cã biÖn ph¸p kh¾c phôc c¸c thiÕu sãt vÒ chÊt l­îng thiÕt bÞ nh­ : tÝnh ®ång bé trong d©y chuyÒn, ®¶m b¶o møc ®é tiªu chÈn ho¸, ®ång thêi ®¶m b¶o chÊt l­îng chÕ t¹o, ®Æc biÞet lµ c¸c bé phËn c«ng t¸c . Tr­íc m¨t cÇn tËp trung mét sè kh©u chñ yÕu nh­ sau : - C¶i tiÕn, hiÖn ®¹i ho¸ kh©u x¸t t­¬i, ®anh ­ít vµ lµm kh« n­íc cµ phª thãc t­¬i ®Ó võa tiÕt kiªm n­íc võa thuËn lîi, ®ì tèn kÐm trong kh©u xö lý n­íc th¶i . - HiÖn ®¹i ho¸ kh©u hót bôi ®Ó ®¶m b¶o vÖ sinh c«ng nghiÖp . - Xö lý chÊt th¶i ®èi víi d©y chuyÒn chÕ biÕn ­ít, - §èi víi c¸c nhµ m¸y míi x©y dùng ( ®ãi víi d©y chuyªn chÕ biÕn ­ít ) th× ¸p dông theo c«ng nghÖ chÕ biÕn míi cña c¸c n­íc tiªn tiÕn . NhËp ®Çu t­ c¸c thiªt bÞ hiªn ®¹i, quy m« thÝch hîp nhÊt tõ 5-10 tÊn qu¶ t­¬i / h, vÊn ®Ò nµy cÇn khuyÕn khich c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c tæ chøc kinh tÕ ngoµi n­íc ®Ó tiÕp cËn vµ ®Çu t­ c¸c d©y chiyªnf chÕ biÕn hiÖn ®¹i . VÒ ph¬i sÊy . Trong chÕ biÕn cµ phª nh©n, th× kh©u ph¬i sÊy gi÷ vai trß v« cung quan träng, lµ kh©u chÝnh quyÕt ®Þnh s¶n phÈm chÕ biÕn . §Ó kh¾c phôc ¶nh h­ëng xÊu cña thêi tiÕt trong vô chÕ biÕn, ®¶m b¶o tèt kh©u ph¬i sÊy s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiªn c¸c biÖn ph¸p sau : - §Çu t­ s©n ph¬i ®óng quy c¸ch, s©n ph¶i ®¶m b¶o ®é dèc, tho¸t n­íc nhanh, ph¬i ®óng kü thuËt ( diÖn tÞch ph¬i ph¶i ®¹t 40-43m2 / 1 tÊn nh©n ®èi víi chÕ biÕn kh« vµ 20-25 m2 / 1 tÊn ®èi víi chÕ biÕn ­ít ) . - NhÊt thiÕt c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn cµ phª ph¶i trang bÞ m¸y dù phßng, riªng víi c«ng nghÖ chÕ biÕn ­ít th× thiÕt bÞ sÊt ph¶i ®ång bé víi thiÕt bÞ x¸t t­¬i . HiÖn t¹i c¸c m¸y s©y sö dông trong c¸c doanh nghiÖp ( sÊy lång, sÊy th¸p ) vÒ c¬ b¶n ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu sö dông nh­ng vÉn ch­a thùc sù cã hiÖu qu¶, gi¸ thµnh s©ý cßn cao, chÊt l­îng s¶n phÈm chea thùc sù ®­îc b¶o ®¶m, c¸c c¬ së s¶n xuÊt m¸y sÊy cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu c¸c d¹ng c«ng nghÖ thiÕt bÞ sÊy tiªn tiÕn víi quy m« thÝch hîp ®Ó thay thÕ c¸c thiÕt bÞ sÊy ®ang sö dông . Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tËp thÓ, c¸c c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc cã vèn ®µu t­ trong lÜnh v­c nµy . 3.2 - §èi víi chÕ biÕn trong c¸c hé trång cµ phª . §©y lµ ph­¬ng thøc chÕ biÕn truyÒn thèng, ®­îch ¸p dông l©u ®êi ®ãi víi ng­êi trång cµphª, hiÖn nay tû träng chÕ biÕn cµ phª thñ c«ng trong khu vùc hé chiÕm gÇn 80% s¶n l­îng cµphª ®­îc chÕ biÕn . Quy tr×nh chÕ biÕn ë c¸c hé trång cµphª rÊt ®¬n gi¶n, cµ phª qu¶ t­¬i sau khi thu ho¹ch ®­îc ph¬i n¾ng hoÆc sÊy ®Õn kh«, sau ®ã x¸t t¸ch vá ®Ó t¹o thµnh cµ phª nh©n . Ph­¬ng thøc chÕ biÕn ë hé gia ®×nh cã nh÷ng ­u ®iÓm sau : - ChÕ biÕn ®­îc tiÕn hµnh ë hé gia ®×nh, hé chÕ biÕn ®ßng thêi còng lµ hé s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cho nªn chñ ®éng ®­îc nguån nguyªn liÖu, chÊt l­îng nguyªn liÖu t­¬ng ®èi ®ång ®Òu . - Quy tr×nh chÕ biÕn ®¬n gi¶n nªn c¸c hé lµm ®­îc . - Do chÕ biÕn t¹i hé gia ®×nh, nªn tËn dông d­îc tèi ®a nguån lùc trong gia ®×nh . Tuy nhiªn chÕ biÕn thñ c«ng cã nh÷ng ®¨c ®iÓm sau : - Do nhiÒu hé tham gia chÕ biÕn, mµ tr×nh ®é, kh¶ n¨ng cña c¸c hé gia ®×nh kh¸c nhau nªn chÊt l­îng cµphª kh«ng ®ång ®Òu . - Do quy m« chÕ biÕn nhá, nªn hé kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Çu t­ c¸c ph­¬ng tiÖn nh­ : s©n ph¬i, nhµ kho, m¸y sÊy, m¸y x¸t, ph­¬ng tiÖn b¶o qu¶n s¶n phÈm nªn chÊt l­îng cµ phª kh«ng cao vµ nhanh xu«ng cÊp -Do ph¬i kh« s¶n phÈm d­íi ¸nh n¾ng tù nhiªn lµ chÝnh nªn chÊt l­îng chÊt l­îng cµphª phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, nÕu thêi tiÕt n¾ng th× chÊt l­îng cµ phª ®­îc ®¶m b¶o, vµ ng­îc l¹i thêi tiÕt xÊu, kh«ng n¾ng vµ cã m­a thi ¶nh h­ëng rÊt lín tíi chÊt l­îng cµ phª . §Ó ph¸t triÓn ph­¬ng thøc chÕ biÕn nµy cÇn: - Hç trî c¸c hé ®µu t­ s©n ph¬i hîp quy c¸ch vµ ®¶m b¶o sè l­îng b×nh qu©n 1 ha cµ phª cÇn ph¶i cã 100-120 m2 s©n ph¬i . §èi víi nh÷ng hé kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ s©n ph¬i th× cÇn khuyÕn khÝch c¸c hé nµy b¸n hoÆc kÝ göi cµ phª qu¶ t­¬i cho c¸c c¬ së chÕ biÕn c«ng nghiÖp . - Nghiªn cøu c¸c thiÕt bÞ sÊy phï hîp víi quy m« gia ®×nh, gän nhÑ, phï hîp víi tõng ®Þa ph­¬ng, nhiªn liÖu dïng cho m¸y sÊy ph¶i ®a d¹ng ®Ó cã thÕ sø dung nguån tµi nguyªn s½n cã ë ®Þa ph­¬ng . - CÇn khuyÕn khÝch c¸c hé gia ®×nh cã diÒu kiÖn ®Çu t­ m¸y sÊy vµo s¶n xuÊt vµ lµm dÞch vô cho c¸c hé kh¸c . 3.3: C¸c gi¶i ph¸p . 3.3.1 – X©y dùng m¹ng l­íi chÕ biÕn ; - Quy ho¹ch c¸c c¬ së chÕ biÕn phï hîp v¬i ch©t l­îng nguyªn liÖu, trªn tõng ®Þa ®iÓm cô thÓ . rµ so¸t l¹i c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn, s¾p xÕp l¹i, ph©n c«ng l¹i ®Þa bµn nguyªn liÖu cho c¸c doanh nghiÖp . Chän nh÷ng doanh nghiÖp träng ®iÓm ®Ó x©y dùng mét sè trung t©m chÕ biÕn cã d©y chuyÒn, thiÕt bÞ hiªn ®¹i, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, chÊt l­îng s¶n phÈm cao, c¸c trung t©m nµy ®­îc nhµ n­íc hç trî ®Çy t­ vµ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm chÆt chÏ. - §èi víi c¸c nhµ m¸y c¬ së liªn doanh víi n­íc ngoµi s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ riªng, s¶n phÈm ®Æc thï, chØ ®¸p øng thÞ tr­êng hÑp th× h×nh thøc liªn doanh nªn g¾n víi s¶n xu©t vµ tiªu dïng s¶n phÈm . - §èi víi c¸c liªn doanh chØ liªn doanh chÕ biÕn cßn nguyªn liÖu do phÝa viÖt nam cung cÊp th× nhµ m¸y ph¶i ®Æt n¬i nguyªn liÖu cã thÞ tr­êng æn ®Þnh hoÆc n¬i cã nhµ m¸y . Nh÷ng m¸y mãc l¹c hËu th× cÇn ph¶i thay thÕ nh­ng ch­a cã ®iÒu kiÖn thay thÕ, nguyªn liÖu ë vïng ®ã tiªu thô khã kh¨n . Ph¶i ph©n ®Þnh râ vïng nguyªn liÖu cung cÊp cho liªn doanh, ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng tranh mua tranh b¸n nguyªn liÖu víi c¸c c¬ së chÕ biªn cña viªt nam . Thêi gian liªn doanh lo¹i nµy Ýt nhÊt lµ 10 n¨m ®Ó ph¸i viÖt nam cã ®ñ thêi gian thu håi vèn . 3.3.2 – Gi¶i ph¸p vÒ vèn . Nh×n chung vèn s¶n xuÊt ®èi víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª lµ lín . Theo tÝnh to¸n cña tæng c«ng ty cµ phª ViÖt nam, nguån vèn cÇn cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª ®Õn n¨m 2010 lµ 1650 tû ®ång, ch­a kÓ vèn c¶i t¹o c¸c nhµ m¸y hiÖn cã, vµ vèn cho chÕ biÕn thñ c«ng . §Ó t¹o ®­îc nguån vèn nµy chóng ta cÇn ph¶i tiªn hµnh c¸c biÖn ph¸p sau : Mét lµ : Nhµ n­íc sÏ cho vay vèn ®Ó c¸c doanh nghiÖp , c¸c hé chÕ biÕn cã vèn ®Çu t­ c¸c day chuyÒn chÕ biÕn, thêi gian vay kho¶ng tõ 10-15 n¨m .Nhµ n­íc sÏ thu håi c¶ gèc lÉn l·i tõ n¨m thø 4 trë ®i . Hai lµ : Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ chÕ biÕn liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c tæ chøc c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc®Ó huy ®éng vèn ®Çu t­ c¸c d©y chuyÒn chÕ biÕn, Cã thÕ huy ®éng nguån vèn nµy theo ph­¬ng thøc sau : Liªn doanh liªn kÕt víi c¸c tæ chøc kinh tÕ ngoµi n­íc ®Ó cã vèn trang bÞ c¸c d©y chuyÒn hiÖn ®¹i . Vay vèn dµi h¹n cña c¸c nguån hç trî trong vµ ngoµi n­íc . 3.3.3 Gi¶i ph¸p thÞ tr­êng . 3.3.3.1 – ThÞ tr­êng xuÊt khÈu. ThÞ tr­êng cung cÇu cµ phª c¸c n­íc xuÊt khÈu tiªu thô lín cµng béc lé râ, t¹o cho chóng ta dù ®o¸n kh¶ n¨ng th©m nhËp cña cµ phª vµo thÞ tr­êng cã triÓn väng vµ æn ®Þnh h¬n,C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµng quan t©m b¸m s¸t thÞ tr­êng, ph©n tÝch th«ng tin, dù ®o¸n gi¸ c¸ thi tr­êng ®Ó chän ph­¬ng thøc , thêi ®iÓm b¸n hµng hîp lý nhÊt . §èi víi thÞ tr­êng truyÒn thèng gåm c¸c n­íc SNG, §øc, Ba lan, Anh, NhËt .. cÇn phÈi gi÷ v÷ng h­íng tíi cÇn ph¶i n©ng cao chÊt l­îng ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó ®¸p øng tèt h¬n, ®¶m b¶o thÞ hiÕu vµ yªu cÇu chÊt l­îng cao h¬n . §Æc biÖt cÇn t×m thÞ tr­êng tiªu thô cµ phª thµnh phÈm ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª thanh phÈm . 3.3.3.2: ThÞ tr­êng trong n­íc Ngoµi viÖc xuÊt khÈu trong thêi gian tíi cÇn quan t©m ®Õn thÞ tr­êng trong n­íc . §èi víi cµ phª nh©n, thÞ tr­¬ng trong n­íc chØ chØ tiªu thô kho¶ng 3-5%s¶n l­îng cµ phª, chñ yÕu b¸n cho c¸c hé chÕ biÕn cµ phª bét vµ nhµ m¸y chÕ biÕn Biªn Hoµ, nh÷ng c¬ së nµy chñ yÕu phôc vô cho nhu cÇu trong n­íc . §èi víi thÞ tr­êng trong n­íc cÇn chó ý ®Õn phong tôc tËp qu¸n vµ thÞ hiÕu uèng cµ phª cña tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng . Xu h­íng uèng cµ phª tan, cµ phª s÷a, cµ phª ca cao ngµy cµng phæ biÕn h¬n, n¾m v÷ng ®Æc ®iÓm nµy sÏ cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p ph¸t triÓn vµ n©ng cao c«ng nghÖ chÕ biÕn cho phï hîp víi yªu cÇu thÞ tr­êng. 3.3.4 C¬ chÕ chÝnh s¸ch : 3.3.4.1- ChÝnh s¸ch ®Çu t­ vèn. §Çu t­ x©y dùng c¸c c¬ së h¹ tÇng quan träng cã t¸c dông lín trªn c¶ mét vïng lín nh­ : thuû lîi, giao th«ng, c¬ së chÕ biÕn ... Vèn nµy ®­îc th«ng qua c¸c dù ¸n ph¸t triÓn s¶n xuÊt,dù ¸n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo .. khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp, tËp thÓ, c¸ nh©n cã vèn ®Çu t­ c¸c c¬ së chÕ biÕn, khuyÕn khÝch b»ng c¸c chÝnh s¸ch nh­ : ­u tiªn mÆt b»ng s¶n xuÊt, miÔn thuÕ kinh doanh trong mét thêi gian dµi, hç trî vÒ vèn, c«ng nghÖ s¶n xuÊt . §èi víi c«ng nghÖ chÕ biÕn, khuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ c¸ nh©n, trong vµ ngoµi n­íc ®Çu t­ c«ng nghÖ chÕ biÕ míi . ¦u tiªn c¸c c¬ së cã hîp ®ång bao tiªu s¶n phÈm . ChÝnh s¸ch ®Çu t­ cho c«ng t¸c ngiªn cøu khoa häc . ChÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi b»ng c¸ch : Më réng quan hÖ quèc tÕ, khuyÕn khÝch viÖt kiÒu ë n­íc ngoµi, c¸c tæ chøc quèc tÕ 3.3.4.2- ChÝnh s¸ch gi¸ c¶ . §èi víi cµ phª nguyªn kiÖu . Khi gi¸ cµ phª nguyªn liÖu xuèng d­íi møc gi¸ chuÈn th× nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Ó b×nh æn gÝa, tr­êng hîp gi¸ cao th× nhµ n­íc thu l¹i mét phÇn th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ . 3.3.4.3 – ChÝnh s¸ch thu mua . Mét ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña s¶n xuÊt cµ phª lµ tû xuÊt hµng ho¸ rÊt cao, xÊp xØ 100% hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt d­îc tiªu thô trong n¨m . C¸c chÝnh s¸ch mua ph¶i thÓ hiÖn ®­îc c¸c h×nh thøc sau : + KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp mua øng tr­íc ( tiÒn,vËt t­ ) cho ng­êi s¶n xuÊt, song gi¸ mua nµy kh«ng ®­îc thÊp h¬n møc gi¸ chÈn tèi thiÓu ®· quy ®Þnh + KhuyÕn khÝch viÖc gia c«ng s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ chÕ biÕn cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt nguyªn liÖu . 3.3.4.4- ChÝnh s¸ch thuÕ . §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu chÕ biÕn cµ phª, chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi s¶n xuÊt chÕ biÕn ®­îc thùc hiÖn nh­ sau : §èi víi thiÕt bÞ d©y chuyÒn chÕ biÕn : NÕu nhËp cña n­íc ngoµi : §Ò nghÞ nhµ n­íc miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi thiÕt bÞ chÕ biÕn, ®Æc bÞ lµ cac¸ thiÕt bÞ míi cña c¸c d©y chuyÒn hiÖn ®¹i . §èi víi c¸c thiÕt bÞ phô tïng thay thÕ, n©ng cÊp choi c¸c nhµ m¸y hiÖn cã th× còng ¸p dông nh­ trªn NÕu s¶n xuÊt trong n­íc : MiÔn thuÕ nhËp khÈu cho c¬ së s¶n xuÊt ®èi víi c¸c vËt t­ ch­ s¶n xuÊt ®­îc ph¶i nhËp khÈu cña n­ãc ngoµi . MiÔn thuÕ GTGT 4-5 n¨m ®èi víi c¸c c¬ së chÕ biÕn ®Æt ë vïng s¶n xuÊt nguyªn liÖu trùc tiÕp mua nguyªn liÖu cña n«ng d©n, vµ gi¶m 50% thuÕ ®èi víi c¸c c¬ së kh¸c . kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ . Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu lµ mét nhu cÇu quan träng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña ®Êt n­íc, trong thêi gian qua ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng mõng, song vÉn cßn c¸c nh­îc ®iÓm nh­ : C«ng nghÖ chÕ biÕn cßn l¹c hËu, tæ chøc c«ng t¸c chÕ biÕn cßn nhiÒu ®iÓm ch­a hîp lý, ®· lµm cho hiÖu qu¶ chung cña ngµnh cµ phª ch­a cao, kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ do ®ã ¶nh h­ëng ®Õn xuÊt khÈu vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ . §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ngµnh chÕ biÕn cµ phª ph¶i gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò sau : Mét lµ : Ph¶i tæ chøc l¹i ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn trªn c¬ së ph¸t triÓn ®ång bé vïng nguyªn liÖu víi thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm Hai lµ : Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn ph¶i kÕt hîp hµi hoµ gi÷a nhiÒu lo¹i quy m«, nhiÒu ph­¬ng thøc chÕ biÕn, chó träng vµo quy m« võa vµ nhá, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i víi c«ng nghÖ truyÒn thèng, kÕt hîp chÕ biÕn c«ng nghiÖp víi chÕ biÕn thñ c«ng . Ba lµ : T¹o nguån vèn ®Ó hç trî s¶n xuÊt, ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn còng nh­ b¶o qu¶n s¶n phÈm . Bèn lµ : §Çu t­ chiÒu s©u vµo c«ng nghÖ chÕ biÕn, kÓ c¶ chÕ biÕn s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ chÕ biÕn s¶n phÈm tiªu thô néi ®Þa, chó träng ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ . G¶i quyÕt ®­îc c¸c néi dung trªn ch¾c ch¾n trong t­¬ng lai sÏ gãp phÇn ®­a ngµnh c«ng ngiÖp chÕ biÕ cµ phª trë thµnh ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn cã hiÖu qu¶ cao trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . §­a ngµnh cµ phª xøng ®¸ng víi vÞ trÝ cña nã . KiÕn nghÞ: §Ó n©ng cao vµ ph¸t tri­Ón c«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª trong gai ®o¹n tíi t«i cã mét sè kiÕn nghÞ sau : Cã ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu ®ång bé vÒ c«ng nghÖ chª biÕn ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng nh÷ng d©y chuyÒn chÕ biÕn ®¶m b¶o chÊt l­îng phôc vô cho nhu cÇu phÊt triÓn cµ phª cña ®Êt n­íc . Sím ban hµnh tiªu chuÈn chÊt l­îng, thùc hiÖn thèng nhÊt trong toµn ngµnh vµ qu¶n lý tèt chÊt l­îng ®· ban hµnh Hç trî c¸c hé s¶n xuÊt cµ phª ®Çu t­ s©n ph¬i, may sÊy vµ mét sè ph­¬ng tiÖn kiÓm tra chÊt l­îng ( m¸y ®o ®é Èm ) Tæ chøc ®µo t¹o phæ cËp vÒ quy tr×nh chÕ biÕn cµ phª cho ng­êi s¶n xuÊt . §Æc biÖt quan t©m ®Õn qu¸ tr×nh thu ho¹ch, chÕ biÕn b¶o qu¶ s¶n phÈm ./. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1- Tæng quan vÒ l­¬ng thùc ViÖt nam( Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n 1995) 2- Tæng quan vÒ ph¸t triÓn cµ phª ViÖt nam ( bé NN vµ PTNT n¨m 1996) 3- niªn gi¸m thèng kª c¸c n¨m 1996, 1997, 1998 .1999, 2000. 4- Tæng quan vÒ c¹nh thanh c«ng nghiÖp ViÖt nam . 5- N©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ hµng ho¸ n«ng s¶n xuÊt khÈu ë n­íc ta – NguyÔn ®×nh Long, t¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè 31-8/ 1999. 6- Nh÷ng ¶nh h­ëng vµ h¹n chÕ tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ xuÊt khÈu n«ng s¶n – NguyÔn ®×nh Long, t¹p chÝ kinh tÕ n«ng nghiÖp sè 3/2000. 7- C«ng nghiÖp chÕ biÕn, ®äng lùc n©ng caovÞ thÕ, gi¸ trÞ cµ phª viÖt nam- NguyÔn §×nh Long – t¹p chÝ th­¬ng m¹i sè 7-4/2000. 8- Gi¸o trc×nh kinh tÕ vµ qu¶n lý c«ng nghiÖp – G.S NguÔn §×nh Phan chñ biªn 9- NguyÔn Vâ Linh – nh÷ng nguyªn nh©n vµ h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cµ phª viÖt nam – NXB n«ng nghiÖp 1995 10- Nh÷ng ®Þnh h­íng chñ yÕu vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm ®Õn n¨m 2000 ( Bé NN vµ PTNT ) 11- NguyÔn v¨n Trµ - Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n ë miÒn b¾c ViÖt nam – B¸o c¸o nghiªn cøu, ViÖn nghiªn cóu NN 1997 Môc lôc . Trang Lêi më ®Çu ...................................................................................................... 1 PhÇn 1: Søc c¹nh tranh cña cµ phª xuÊt khÈu vµ vai trß cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn ...................................................................... 2 Lîi tnÕ vµ søc c¹nh tranh trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµphª Vai trß cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn .................................................................. 6 1.2.1. Vai trß cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn dÕn viÖc gi¶m chi phÝ ............................. 6 1.2.2. Vai trß cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®Õn viÖc gi¶m gi¸ thµnh .......................... 6 §Æc ®iÓm cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn ............................................................. 7 PhÇn 2 : T×nh h×nh c¹nh tranh cña cµ phª xuÊt khÈu vµ sù cÇn thiÕt Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh»m t¨ng søc c¹nh tranh cña cµ phª XuÊt khÈu ..................................................................................................... 8 2.1 . T×nh h×nh c¹nh tranh cña cµ phª xuÊt khÈu ....................................................... 8 2.2 . Thùc tr¹ng chÕ biÕn cµ phª cña n­íc ta hiÖn n ay vµ sù cÇn thiÕt .......... ...... 10 t¨ng c­êng c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh»m t¨ng søc c¹nh tranh cña cµ phª xuÊt khÈu ................................................................................................... .... . 10 2.2.1 ChÕ biÕn cµ phª nh©n ........................................................................ .... 10 2.2.2.1 ChÕ biÕn cµ phª ë hé gia ®×nh ............................................................. ...10 2.2.2.2 ChÕ biÕn cµ phª t¹i doanh nghiÖp ........................................................ ..10 2.2.2.3 . T¸i chÕ cµ phª nh©n xuÊt khÈu ............................................................. .11 2.2.2.4 B¶o qu¶n s¶n phÈm sau chÕ biÕn ........................................................... 12 2.2.2 . ChÕ biÕn cµphª thµnh phÈm............................................................... 12 2.2.3 . ChÊt l­îng s¶n phÈm ..................................................................................13 2.3 . Sù cÇn thiÕt t¨ng c­êg vai trß c«ng nghiÖp chÕ biÕn ..............................14 PhÇn 3 : gi¶i ph¸p ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh cña cµ phª xuÊt khÈu . 3.1. ChÕ biÕn c«ng nghiÖp trong khu vùc doanh nghiÖp ................................15 3.2 . ChÕ biÕn cµ phª trong hé trång cµ phª ....................................................15 3.3 C¸c gi¶i ph¸p ............................................................................. 18 3.3.1. x©y dùng m¹ng l­íi chÕ biÕn .......................................................... 18 3.3.2. Gi¶i ph¸p vÒ vèn ............................................................................. 18 3.3.3. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng.................................................................... 19 3.3.3.1 ThÞ tr­êng xuÊt khÈu ...................................................................... 19 3.3.3.2. ThÞ tr­êng trong n­íc ..................................................................... 19 3.3.4. C¬ chÕ chÝnh s¸ch .................................................................... ...20. 3.3.4.1. ChÝnh s¸ch ®Çu t­ vèn.......................................................................20 3.3.4.2. ChÝng s¸ch gi¸ c¶ .............................................................................20 3.3.4.3. ChÝnh s¸ch thu mua ...................................................................... 20 3.3.4.4. ChÝnh s¸ch thuÕ ........................................................................ 20 KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ ...................................................................... .22 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o........................................................... 24