Phương hướng phát triển ngành du lịch Việt Nam từ nay đến năm 2008

ä ®Õn dulÞch. Du lÞch cßn lµ ph­¬ng tiÖn gi¸o dôc lßng yªu n­íc, gi÷ g×n vµ n©ng cao truyÒn thèng d©n téc. Th«ng qua c¸c chuyÕn ®i tham quan, nghØ m¸t, v·n c¶nh ..v...v.. mµ nh÷ng ng­êi thªm yªu ®Êt n­íc m×nh. Khi kh¸ch du lÞch vµo n­íc ta, b¶n th©n mçi ng­êi kh¸ch lµ mét tÊm g­¬ng ph¶n ¸nh cho ta tr×nh ®é v¨n minh, phong tôc tËp qu¸n, kiÕn thøc khoa häc kü thuËt, b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc, lèi sèng vµ phong c¸ch sèng cña hä, d©n téc hä. Qua ®ã mµ hiÓu biÕt cña chóng ta vÒ n¨m ch©u bèn biÓn trë nªn ®Çy ®ñ vµ phong phó h¬n. VËy lµ ta ®· nhËp khÈu ®­îc nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ tinh thÇn cña n­íc ngoµi mµ kh«ng tèn mét chi phÝ nµo c¶. Ng­îc l¹i khi rêi khái ViÖt Nam du kh¸ch cßn mang theo, ghi l¹i h×nh ¶nh d©n téc ta, mét d©n téc anh hïng víi nh÷ng kiÕn thøc vÒ v¨n ho¸, lÞch sö, phong tôc tËp qu¸n, nh÷ng chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña nhµ n­íc .. vÒ n­íc hä. Ph¸t triÓn du lÞch quèc tÕ chÝnh lµ t¨ng c­êng viÖc du nhËp nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ thÕ giíi vµ giíi thiÖu víi thÕ giíi vÒ v¨n ho¸ d©n téc m×nh hay nãi c¸ch kh¸c lµ trao ®æi v¨n ho¸ trong mèi quan hÖ giao l­u quèc tÕ. T×nh h×nh còng t­¬ng tù nh­ trªn khi ng­êi ViÖt Nam ®i du lÞch n­íc ngoµi. Khi ®ã hä më mang kiÕn thøc, t×m hiÓu nh×n ra thÕ giíi xung quanh, häc tËp, sµng läc ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm, c¶i thiÖn ®­îc ®êi sèng tinh thÇn vµ søc khoÎ n©ng cao ®­îc sö hiÓu biÕt vÒ nhiÒu mÆt. Theo xu thÕ cña thêi ®¹i hiÖn nay, du lÞch cßn lµ con ®Î cña hßa b×nh, lµ ph­¬ng tiÖn cñng cè hoµ b×nh, t¨ng c­êng t×nh h÷u nghÞ vµ hiÓu biÕt gi÷a c¸c d©n téc, thóc ®Èy mèi quan hÖ giao l­u quèc tÕ. Ph¸t triÓn du lÞch kh«ng chØ yªu cÇu d©n téc mµ cßn mang tÝnh thêi ®¹i. Du lÞch chÝnh lµ hé chiÕu ®Ó ®i ®Õn hoµ b×nh. Trong khu«n khæ c¸c quan hÖ quèc tÕ vµ cña sù nghiÖp t×m kiÕm hoµ b×nh trªn c¬ së c«ng b»ng vµ t«n träng nguyÖn väng cña c¸c c¸ nh©n vµ c¸c d©n téc, du lÞch gi÷ vai trß cña mét nh©n tè tÝch cùc vµ l©u bÒn, gióp t¨ng c­êng kiÕn thøc vµ sù hiÓu biÕt lÉn nhau, lµ c¬ së cña sù t«n träng vµ tin cËy cña c¸c d©n téc trªn toµn thÕ giíi. Du lÞch ph¸t triÓn t¹o ®iÒu kiÖn cho mçi ng­êi ë nh÷ng xø së kh¸c nhau, nh÷ng d©n téc kh¸c nhau trªn kh¾p hµnh tinh trë nªn gÇn gòi nhau h¬n. Th«ng qua sù ph¸t triÓn du lÞch, sù hiÓu biÕt vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c d©n téc ngµy cµng ®­îc më réng. N¨m 1979 tæ chøc du lÞch thÕ gi¬Ý ( WTO ) ®· th«ng qua hiÕn ch­¬ng du lÞch vµ chän ngµy 27 - 9 lµm ngµy du lÞch thÕ giíi víi chñ ®Ò cho tõng n¨m, g¾n du lÞch víi t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a c¸c d©n téc v× nÒn hoµ b×nh vµ h÷u nghÞ trªn toµn thÕ giíi. Ngµy nay du lÞch mang tÝnh phæ biÕn vµ tÝnh nhËn thøc víi môc tiªu kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho con ng­êi cñng cè hoµ b×nh vµ h­ò nghÞ gi÷a c¸c d©n téc. Tãm l¹i : Cã thÓ nãi du lÞch lµ ngµnh kinh tÕ mang tÝnh tæng hîp cao, cã t¸c dông gãp phÇn tÝch cùc thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cña cña nhµ n­íc, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ ®æi míi cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ kh¸c, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, ®iÒu chØnh c¸n c©n th­¬ng m¹i quèc tÕ, t¨ng tÝch luü vÒ ngo¹i tÖ, më réng giao l­u v¨n ho¸ vµ x· héi gi÷a c¸c vïng trong mét quèc gia vµ gi÷a c¸c quèc gia víi nhau, t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng c­êng t×nh h÷u nghÞ, hoµ b×nh vµ hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a c¸c d©n téc. Nh­ vËylµ nguån lîi tõ du lÞch ®em l¹i râ rµng lµ cã tÝnh luü thõa vµ kh¸ toµn diÖn, ®ñ c¶ trªn c¸c lÜnh vùc v¨n ho¸, x· héi, kinh tÕ , chÝnh trÞ. Ph¸t triÓn du lÞch lµ v× lîi Ých kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi cña mçi quèc gia ®ång thêi còng lµ ®ßi hái cña qu¶ng ®¹i quÇn chóng.Ph¸t triÓn du lÞch, ®­a du lÞch thµnh nÒn kinh tÕ mòi nhän ®ang lµ chiÕn l­îc kinh tÕ cña nhiÒu quèc gia. Du lÞch thùc sù ®ang Èn chøa mét tiÒm n¨ng v« gi¸, nÕu biÕt khai th¸c, ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ du lÞch, h¹n nh÷ng yÕu ®iÓm cña du lÞch th× ph¸t triÓn du lÞch qu¶ lµ mét thÕ m¹nh kinh tÕ cña c¸c n­íc khi b­íc vµo thÕ kû 21. PhÇn II Thùc tr¹ng cña ngµnh du lÞch viÖt nam hiÖn nay I. TiÒm n¨ng du lÞch ViÖt Nam ViÖt Nam lµ mét quèc gia n»m ë §«ng Nam ¸ víi vÞ trÝ danh giíi tiÕp gi¸p hai Ch©u lôc : ¸ vµ óc vµ hai ®¹i d­¬ng Th¸i B×nh D­¬ng vµ Ên §é D­¬ng diÖn tÝch ®Êt liÒn cña ViÖt Nam lµ : 331.041 Km2 víi 3/4 lµ ®åi nói, trung du, phÇn cßn l¹i lµ ®ång b»ng S«ng Hång vµ s«ng Cöu Long. ViÖt Nam cã h¬n 70 triÖu d©n sinh sèng trong mét céng ®ång h¬n 54 d©n téc cã lÞch sö hµng ngh×n n¨m. N»m ë khu vùc §«ng Nam ¸ - Mét khu vùc hiÖn nay ®ang diÔn ra nh÷ng häat du lÞch s«i ®éng - ViÖt Nam cã vÞ trÞ ®Þa lý vµ giao l­u quèc tÕ thuËn tiÖn, dÔ hoµ nhËp vµo trµo l­u ph¸t triÓm cña thÕ giíi. N»m ë cöa ngâ giao l­u quèc tÕ ViÖt Nam cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn giao th«ng kÓ c¶ ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng biÓn vµ ®­êng hµng kh«ng nãi ViÖt Nam víi c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi. 1. Tµi nguyªn du lÞch vÒ mÆt thiªn nhiªn ViÖt Nam cã bê biÓn kÐo dµi h¬n 32. 000 km víi nhiÒu c¶nh quan phong phó vµ ®a d¹ng, cã nhiÒu b·i t¾m rÊt ®ang ë d¹ng s¬ khai, m«i tr­êng ch­a bÞ « nhiÔm ®é dèc tõ 2 - 30 lµ mét tiÒm n¨ng rÊt cã gi¸ trÞ cho du lÞch biÓn , nghØ d­ìng vµ vui ch¬i gi¶i trÝ, tËp trung chñ yÕu ë miÒn Trung, hÖ thèng ®¶o ë Hoµng Sa, Tr­êng Sa , C«n ®¶o, Phó Quèc . Cã nh÷ng b·i t¾m ®Ñp cã thÓ so s¸nh víi nh÷ng b·i t¾m næi tiÕng trªn thÕ giíi nh­ SÇm S¬n, Cöa lß, Vòng tµu cïng víi nh÷ng ®Æc s¶n biÓn hÊp dÉn, vµ gi¸ rÎ h¬n thÞ tr­êng c¸c n­íc kh¸c. Bªn c¹nh nh÷ng b·i biÓn th¬ méng vµ nh÷ng hang ®éng ®¸ v«i kú phó, n­íc ta cßn ®­îc thiªn nhiªn ­u ®·i rÊt nhiÒu suèi n­íc nãng, n­íc kho¸ng næi tiÕng nh­ Kim B«i ( Hoµ B×nh ) Kªnh gµ ( Ninh B×nh ); VÜnh H¶o ( ThuËn H¶i ). Nguån n­íc kho¸ng tù nhiªn phong phó ë ViÖt Nam cã ý nghÜa rÊt lín vµ trùc tiÕp ®èi víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch . Nãi ®Õn tµi nguyªn du lÞch kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn tµi nguyªn rõng . DiÖn tÝch rõng cña ViÖt Nam kho¶ng 9,3 triÖu ha tËp trung ë ba vïng B¾c Bé cßn gÇn 1,7 triÖu ha, duyªn h¶i miÒn trung cã 1,7 triÖu ha, T©y Nguyªn cã 3,3 triÖu ha. Rõng ViÖt Nam mang ®Ëm nÐt cña nh÷ng khu rõng giµ nhiÖt ®íi víi nhiÒu gièng thó quý hiÕm vµ th¶m thùc vËt v« cïng phong phó, thu hót nhiÒu nhµ khoa häc vµ kh¸ch du lÞch yªu thiªn nhiªn trªn thÕ giíi ®Õn tham quan, t×m hiÓu, nghiªn cøu khoa häc. KhÝ hËu cña ViÖt Nam thuéc kiÓu khÝ hËu nhiÖt ®íi vµ cã sù ph©n ho¸ râ rÖt theo vÜ tuyÕn, theo mïa vµ theo ®é cao. Nh×n chung lµ khÝ hËu ViÖt Nam t­¬ng ®èi «n hoµ dÔ chÞu ®· t¹o nªn ViÖt Nam bèn mïa hoa tr¸i xinh t­¬i,thuËn lîi cho kh¸ch tham quan du lÞch. Tµi nguyªn du lÞch vÒ mÆt nh©n v¨n : ViÖt Nam lµ n¬i cã thÕ m¹nh v¨n ho¸ truyÒn thèng víi h¬n 4000 n¨m dùng n­íc vµ gi÷ n­íc. Nh÷ng yÕu tè nh©n v¨n giµu b¶n s¾c d©n téc g¾n víi nhiÒu di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö, nh÷ng c«ng tr×nh, kiÕn tróc, nghÖ thuËt tr¶i theo däc ®Êt n­íc lµm cho ViÖt Nam cã mét b¶n s¾c riªng thu hót kh¸ch du lÞch. VÝ dô : V¨n MiÕu, Phè cæ Héi An..v..v..cïng hµng tr¨m chïa, th¸p ë c¸c tØnh. Di tÝch triÒu NguyÔn ë HuÕ vµ th¾ng c¶nh VÞnh H¹ Long ®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ di s¶n v¨n ho¸ nh©n lo¹i n¨m 1994. Ngoµi ra cßn 7.300 di tÝch ph©n bè á kh¾p 53 tØnh, thµnh trong c¶ n­íc. C¸c lÔ héi cña ta rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, cã mÆt kh¾p c¸c ®Þa ph­¬ng vµ r¶i dÇn ®Õn c¸c th¸ng trong n¨m. LÔ héi ë ViÖt Nam lµ s¶n phÈm ®éc ®¸o thu hót kh¸ch du lÞch. C¸c lÔ héi ®iÓn h×nh nh­ : Héi Chïa H­¬ng, LÔ ®©m tr©u, móa xoÌ. S¾c th¸i d©n téc, nÒn v¨n hãa ®Æc thï cña 54 d©n téc ViÖt Nam lµ mét kho tµng v¨n ho¸ v« gi¸ mµ nÕu biÕt khai th¸c tèt sÏ mang l¹i nh÷ng nÐt riªng ®Çy søc hÊp dÉn cho nÒn c«ng nghiÖp du lÞch. ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng l©u ®êi vÒ v¨n ho¸ nghÖ thuËt, nÒn kiÕn tróc cã gi¸ trÞ, cã nhiÒu kiÕn tróc t«n gi¸o cã gi¸ trÞ lín. H¬n n÷a, ViÖt Nam cßn cã mét nghÖ thuËt truyÒn thèng d©n gian ph¸t triÓn nh­ nghÖ thuËt s©n khÊu ©m nh¹c, móa... §Æc biÖt nghÖ thuËt Èm thùc víi c¸c mãn ¨n d©n téc ®éc ®¸o g¾n liÒn víi nghÖt thuËt nÊu vµ chÕ biÕn cao. ViÖt Nam cßn cã hµng tr¨m lµng nghÒ truyÒn thèng víi nh÷ng s¶n phÈm ®Æc tr­ng mang tÝnh nghÖ thuËt cao nh­ : ch¹m kh¾c, dÖt t¬ lôa, gèm sµnh sø, mü nghÖ... II. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh Du lÞch ViÖt Nam Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, hoµ nhÞp vµo sù ph¸t triÓn chung cña c¶ n­íc, ngµnh du lÞch ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn nhÊt ®Þnh vµ ngµy cµng cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn nhiÒu lÜnh vùc trong ®êi sèng kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ch du lÞch ( c¶ néi ®Þa vµ quèc tÕ ) trong giai ®o¹n 1994 - 1998 ®¹t kho¶ng 23%/ n¨m. NÕu nh­ n¨m 1994 n­íc ta míi thu hót ®­îc 1.018.000 l­ît kh¸ch du lÞch th× ®Õn n¨m 1998 ®· thu hót ®­îc 1.520.000 l­ît kh¸ch. Tuy kh¸ch vµo ViÖt Nam kh«ng ph¶i hoµn toµn lµ kh¸ch du lÞch thuÇn tóy, nh­ng phÇn lín l­îng kh¸ch trªn ®· ®Õn ¨n, ngñ t¹i c¸c kh¸ch s¹n cña ngµnh. Trong sè kh¸ch du lÞch ®Õn ViÖt Nam kh¸ch vµo b»ng ®­êng hµng kh«ng chiÕm tû lÖ lµ 58,4%, ®­êng bé 30,2%,®­êng biÓn 11,4%.Nguån kh¸ch du lÞch ®Õn ViÖt Nam nhiÒu nhÊt lµ Trung Quèc ( 24,7% ), Mü ( 12,3% ), §µi Loan ( 9,1%), NhËt B¶n ( 6,4% ), Ph¸p ( 5,6% ), Anh (2,1%).... Nh÷ng ®Þa bµn ®ãn ®­îc nhiÒu kh¸ch quèc tÕ lµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, Qu¶ng Ninh, H¶i Phßng, HuÕ. Nh×n chung, c¶ n­íc cã tíi 12 tØnh, thµnh phè ®· ®ãn ®­îc l­îng kh¸ch quèc tÕ vµo ®Þa ph­¬ng nhiÒu h¬n n¨m 1997. Mét sè ®¬n vÞ khai th¸c ®­îc nhiÒu kh¸ch du lÞch quèc tÕ nh­ C«ng ty du lÞch thµnh phè Hå ChÝ Minh, c«ng ty du lÞch BÕn Thµnh, c«ng ty du lÞch Hoµ B×nh ( thuéc Trung ­¬ng Héi phô n÷ ). Ngoµi ra cßn cã h¬n 20 c«ng ty, doanh nghiÖp kh¸c ®· ®¹t ®­îc l­îng kh¸ch quèc tÕ cao h¬n n¨m tr­íc. B¶ng 1 : L­îng kh¸ch du lich quèc tÕ vµo ViÖt Nam ( 1994 - 1998 ) N¨m Sã l­îng kh¸ch Tèc ®é t¨ng ( % ) 1994 1.018.000 - 1995 1.350.000 20% 1996 1.460.000 8% 1997 1.620.000 10% 1998 1.520.000 - 6,5% Nguån : B¸o c¸o tæng kÕt 5 n¨m ®æi míi ph¸t triÓn du lÞch - Tæng côc Du lÞch VÒ l­îng kh¸ch du lÞch néi ®Þa cã tèc ®é t¨ng tr­ëng rÊt cao. N¨m 1994 míi cã 3.500.000 l­ît kh¸ch th× ®Õn n¨m 1998 con sè nµy ®· lµ 9.600.000 l­ît kh¸ch. B¶ng 2 : L­îng kh¸ch du lÞch néi ®Þa N¨m Sè l­îng kh¸ch ( l­ît ng­êi ) Tèc ®é t¨ng % 1994 3.500.000 - 1995 5.500.000 57% 1996 7.100.000 29% 1997 8.500.000 20% 1998 9.600.000 10% Nguån : B¸o c¸o tæng kÕt n¨m n¨m ®æi míi ph¸t triÓn du lÞch - Tæng côc du lÞch L­îng kh¸ch ViÖt Nam ®i du lÞch n­íc ngoµi còng t¨ng ®¸ng kÓ tuy sè l­îng cßn rÊt nhá, n¨m 1994 trªn 20.000 l­ît ng­êi ; n¨m 1995 lµ 26.000 l­ît ng­êi; n¨m 1996 lµ 31.500 l­ît ng­êi ®Õn n¨m1997 gi¶m xuèng cßn kho¶ng 17.000 ng­êi. ë ®Çu thËp kû 90, nhiÒu nhµ nghiªn cøu kh¶ n¨ng du lÞch cña céng ®ång ng­êi ViÖt ë n­íc ngoµi vÒ th¨m quª h­¬ng lµ nguånn kh¸ch chñ yÕu. Nh­ng trªn thùc tÕ sè l­îng kh¸ch ViÖt KiÒu chØ chiÕm cã 16,6% tæng sè kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµo ViÖt Nam. Theo sè liÖu ®iÒu tra cña ViÖn nghiªn cøu vµ Ph¸t triÓn du lÞch th× mét l­ît kh¸ch quèc tÕ chi tiªu b×nh qu©n kho¶ng 75 USD/ngµy ( thêi ®iÓm 1994) trong ®ã cã 65% cho l­u tró vµ ¨n uèng, 10% cho vËn chuyÓn, ®i l¹i 15% cho mua s¾m hµng ho¸ vµ 10% cho c¸c dÞch vô kh¸c. Thêi gian l­u l¹i trung b×nh cña kh¸ch quèc tÕ lµ 6,4 ngµy/ l­ît kh¸ch. NÕu tÝnh c¶ kh¸ch du lÞch néi ®Þa chi tiªu kho¶ng 300.000 VN§ th× tæng doanh thu x· héi tõ ho¹t ®éng du lÞch n¨m 1994 ®¹t 6.40 tû VND. Trong ®ã doanh thu cña ngµnh ®¹t 4.000 tû VND. §Õn n¨m 1998, doanh thu x· héi tõ du lÞch lµ 14.000tû VND. doanh thu toµn ngµnh lµ 6.400 tû VND. Tèc ®é t¨ng doanh thu x· héi tõ du lÞch ®¹t kho¶ng 35%/ n¨m. Tèc ®é t¨ng doanh thu toµn ngµnh ®¹t kho¶ng 25%/ n¨m. Do doanh thu ®¹t ®­îc con sè cao nªn ngµnh du lÞch ®· t¨ng ®­îc møc ®é ®ãng gãp cña m×nh cho vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc. N¨m 1994 míi nép ®­îc 600 tû VND th× ®Õn n¨m 1997 lµ 840 tû VND, n¨m 1998 do khñng ho¶ng kinh tÕ nªn chØ nép ®­îc cã 580 tû VND. §©y lµ mét nguån thu quan träng, ®Æc biÖt lµ nguån thu ngo¹i tÖ tõ kh¸ch du lÞch quèc tÕ, gãp phÇn t¨ng thªm thu nhËp quèc d©n. B¶ng 3 : Doanh thu cña ngµnh Du lÞch giai ®o¹n 1994 - 1998 ( Bao gåm c¶ doanh thu x· héi vµ doanh thu ngµnh ) N¨m Doanh thu ngµnh Doanh thu x· héi ngµnh 1994 4.000 ( tû - VND ) 6.400 ( tû VND ) 1995 9.000 19.500 1996 7.600 16.800 1997 7.000 16.000 1998 6.400 14.000 Nguån : B¸o c¸o tæng kÕt n¨m n¨m ®æi míi ph¸t triÓn du lÞch - Tæng côc du lÞch B¶ng 4 : Møc nép ng©n s¸ch cña ngµnh ( tû ®ång ) N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 Møc nép ( tû VND ) 600 670 747 840 580 Nguån : B¸o c¸o tæng kÕt n¨m n¨m ®æi míi ph¸t triÓn du lÞch - Tæng côc du lÞch III. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ngµnh Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc a. C¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ du lÞch ®­îc bæ sung, bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc, hÖ thèng kinh doanh du lÞch ®­îc hiÖu toµn vµ s¾p xÕp l¹i. Trong 5 n¨m qua, ngµnh du lÞch ®· tiÕn hµnh c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, rµ so¸t, söa ®æi vµ ban hµnh míi nhiÒu v¨n b¶n qu¶n lý du lÞch cña ®Þa ph­¬ng, gi¶m bít phiÒn hµ, phï hîp dÇn yªu cÇu qu¶n lý trong n­íc vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Ph¸p lÖnh nhËp c¶nh, xuÊt c¶nh, c­ tró, ®i l¹i cña ng­êi n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ c¸c nghÞ ®Þnh h­íng dÉn lµ nh÷ng th¸o gì b­íc ®Çu quan träng ®Ó thu hót kh¸ch hµng du lÞch vµ c¸c nhµ ®Çu t­. Bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc vµ du lÞch tõ Trung ¦¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ®­îc kiÖn toµn vµ dÇn ®­îc cñng cè, ph¸t huy chøc n¨ng tham m­u, qu¶n lý nhµ n­íc, x©y dùng vµ triÓn khai quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, nh»m t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia kinh doanh du lÞch. HÖ thèng kinh doanh du lÞch nhiÒu thµnh phÇn ®­îc s¾p xÕp l¹i mét b­íc. §Õn n¨m 1998 c¶ n­íc cã 856 doanh nghiÖp du lÞch, 468 c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doanh nghiÖp t­ nh©n vµ 114 doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi... Ngoµi ra cßn hµng ngh×n hé t­ nh©n vµ nhiÒu doanh nghiÖp thuéc c¸c bé, ngµnh ®oµn thÓ x· héi kÕt hîp kinh doanh du lÞch, kh¸ch s¹n vËn chuyÓn vµ vui ch¬i gi¶i trÝ. Nh×n chung c¸c doanh nghiªp t­ nh©n vµ hé t­ nh©n ®· cè g¾ng ®µo t¹o, båi d­ìng ®éi ngò lao ®éng ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm míi ®Ó thu hót kh¸ch hµng. §ång thêi còng khai th¸c, gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ tr­êng, chó träng n©ng cao chÊt l­îng phôc vô, thÝch nghi víi c¬ chÕ míi lµm ¨n cã hiÖu qu¶. b. Gi÷ ®­îc nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kh¸ ®èi víi c¸c chØ tiªu c¬ b¶n vÒ kh¸ch du lÞch, doanh thu, nép ng©n s¸ch, vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ lao ®éng. Th«ng qua kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh, ta thÊy ngµnh cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cao so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc vµ thÕ giíi. §Æc biÖt n¨m 1994 ngµnh du lÞch ®· ®ãn ng­êi kh¸ch thø 1 triÖu vÒ tr­íc kÕ ho¹ch 1 n¨m vµ vù¬t dù b¸o cña tæ chøc du lÞch thÕ giíi 6 n¨m. C¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch trong 5 n¨m qua ph¸t triÓn nhanh, hµng lo¹t kh¸ch s¹n ( c¶ kh¸ch s¹n lín vµ kh¸ch s¹n mini ) nhµ nghØ, c¨n hé cho thuª... khëi c«ng tõ tr­íc ®· ®i vµo sö dông lµm thay ®æi nhanh sè l­îng cña hÖ thèng kh¸ch s¹n ViÖt Nam. N¨m 1994 c¶ n­íc míi cã trªn 34.000 buång kh¸ch s¹n ( cã 17.800 buång phôcvô ®­îc kh¸ch s¹n quèc tÕ ) th× ®Õn n¨m 1998 cã trªn 3000 kh¸ch s¹n víi trªn 50.000 buång phôc vô kh¸ch quèc tÕ . Kh¸ch s¹n nhµ n­íc chiÕm 51% tæng sè kh¸ch s¹n víi 62,3% tæng sè buång, kh¸ch s¹n liªn doanh chiÕm 3,9 tæng sè kh¸ch s¹n víi 10% tæng sè buång. §Õn nay ®· xÕp hµng tõ 1 - 5 sao cho 313 kh¸ch s¹n. Trong nh÷ng n¨m 1994 - 1995 mçi n¨m t¨ng kho¶ng 7000 buång. NhiÒu kh¸ch s¹n sang träng, cao cÊp 4 - 5 sao quy m« tõ 200 - 600 buång liªn doanh víi c¸c kh¸ch s¹n hµng ®Çu thÕ giíi ®­îc ®­a vµo sö dông, khai th¸c ®· lµm thay ®æi c¨n b¶n diÖn m¹o ngµnh kh¸ch s¹n cña n­íc ta, héi nhËp ®­îc hÖ thèng kh¸ch s¹n quèc tÕ. Trong t×nh h×nh kinh tÕ gÆp nhiÒu khã kh¨n, l­îng kh¸ch quèc tÕ gi¶m, nhiÒu kh¸ch s¹n ®· tÝch cùc chñ ®éng t×m mäi biÖn ph¸p kh¾c phôc nh­ tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i Èm thùc, cung cÊp mét sè dÞch vô miÕn phÝ, n©ng cao chÊt l­îng phôc vô, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt .v..v.. ®Õn nay ®· xuÊt hiÖn mét nh©n tè tÝch cùc trong ho¹t ®éng kh¸ch s¹n. Nh÷ng kh¸ch s¹n cã chÊt l­îng phôc vô tèt, uy tÝn, n»m ë vÞ trÝ thuËn lîi, cã chÝnh s¸ch tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o phï hîp vÉn ®¹t kÕt qu¶ kinh doanh tèt nh­ kh¸ch s¹n Rex, Cöu Long ( thµnh phè HCM ) kh¸ch s¹n H­¬ng Giang ( HuÕ ), kh¸ch s¹n Kim Liªn ( Hµ Néi )..v..v.. thu tõ kinh doanh phôc vô kh¸ch du lÞch néi ®Þa t¨ng. Trong dÞp tÕt Nguyªn §¸n nhiÒukh¸ch s¹n cã kh¸ch quèc tÕ vµo ®©y, c«ng suÊt sö dông buång ®Æt trªn 80%. N¨ng lùc vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch t¨ng, chÊt l­îng ®­îc n©ng cao, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn chuyªn ngµnh kho¶ng 6.000 xe, bµn, thuyÒn c¸c lo¹i. Nh×n tuyÕn du lÞch ®­êng biÓn vµ ®­êng s«ng nh­ H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh - Thµnh phè Hå ChÝ Minh - Vòng Tµu, ®ång b»ng s«ng Cöu Long ®· sö dông tÇn sè cao tèc víi trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. ë c¸c trung t©m du lÞch lín nh­ TP Hå ChÝ Minh, Hµ Néi , H¶i Phßng.. cã c¸c ®éi xe t¾c xi ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu ®i l¹i cña kh¸ch du lÞch. §­êng s¾t ViÖt Nam ®æi míi ph­¬ng tiÖn, c«ng nghÖ vµ phong c¸ch phôc vô, hµng kh«ng ViÖt Nam më nhiÒu ®­êng bay quèc tÕ vµ trong n­íc t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, trªn 20 h·ng hµng kh«ng n­íc ngoµi bay ®Õn ViÖt Nam nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch.Mét sè nhu cÇu kh¸ch du lÞch, khu vui ch¬i gi¶i trÝ ë thµnh phè Hå ChÝ Minh, Bµ RÞa - Vòng Tµu, Hµ Néi, Nha Trang... mÆc dï ch­a ®¹t ®­îc tÇm cì nh­ c¸c khu du lÞch cña n­íc ngoµi nh­ng ®· thu hót hµng triÖu l­ît kh¸ch/ n¨m, ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu tham quan gi¶i trÝ cña kh¸ch du lÞch trong n­íc. §· b¾t ®Çu h×nh thµnh vµ cã ®èi t¸c ®Çu t­ cho mét sè khu du lÞch quan träng cã ý nghÜa quèc gia vµ quèc tÕ nh­ khu du lÞch §Çm Sen - Suèi vµng ( §µ L¹t ); Ferilanh ( Vòng Tµu ) khu du lÞch C¸t Bµ - H¶i Phßng .v..v víi sè vèn ®Çu t­ hµng tr¨m triÖu USD. Mét sè kh¸ch du lÞch, khu vui ch¬i gi¶i trÝ s©n GOLF, thÓ thao ®· ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng. C¸c c¬ së vui ch¬i gi¶i trÝ, thÓ thao quy m« nhá còng ph¸t triÓn phÇn nµo ®· ®¸p øng nhu cÇu tr­íc m¾t cho kh¸ch du lÞch vµ nh©n d©n ®Þa ph­¬ng. Cïng víi sù t¨ng nhanh cña khach vµ hÖ thèng c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch, lùc l­îng lao ®éng trong ngµnh còng ph¸t triÓn c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng. N¨m 1994 c¶ n­íc cã trªn 52 ngµn lao ®éng trùc tiÕp trong du lÞch ®Õn n¨m 1998 ®· t¨ng lªn 160 ngh×n , t¨ng trungb×nh hµng n¨m 30%. Nh×n chung ®éi ngò lao ®éng cã tr¸ch nhiÖm, yªu nghÒ, g¾n bã víi c«ng viÖc, cã ý thøc b¶o vÖ an ninh quèc gia, trËt tù an toµn x· héi. Mét sè c¸n bé ®· ®­îc ®µo t¹o chÝnh quy hoÆc tù ®µo t¹o, båi d­ìng kiÕn thøc ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc. Lùc l­îng lao ®éng ë mét sè doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi, doanh nghiÖp nhµ n­íc quy m« lín ®­îc ®µo t¹o qua c¸c tr­êng hîp, líp båi d­ìng t¹i chç, göi ®i ®µo t¹o ë n­íc ngoµi cã chÊt l­îng tèt. c. S¶n phÈm du lÞch ®a d¹ng h¬n, phong phó h¬n vµ tõng b­íc n©ng cao ®­îc chÊt l­îng §a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm theo h­íng ph¸t triÓn du lÞch v¨n ho¸ vµ du lÞch sinh th¸i lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi. V× vËy trong 5 n¨m qua ngµnh ®· chó träng chØ ®¹o x©y dùng ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch, c¸c chuyÕn du lÞch míi c¶ ®­êng s«ng, ®­êng bé, ®­êng biÓn, c¶ ë miÒn nói, cao nguyªn, ®ång b»n vïng ven biÓn vµ H¶i ®¶o. Ngoµi c¸c lo¹i h×nh du lÞch truyÒn thèng c¸c doanh nghiÖp ®· h×nh thµnh nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch míi ®Æc thï nh­ ®i bé, leo nói,l¨n biÓn, hang ®éng... Du lÞch ®­êng bé xuyªn viÖt xuyªn §«ng D­¬ng b»ng xe ®¹p, «t«, m«t« chó träng khai th¸c gi¸ trÞ nh©n v¨n ngoµi b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc ®Ó t¹o s¶n phÈm du lÞch hÊp dÉn ®­îc du kh¸ch ­a chuéng. NhiÒu s¶n phÈm du lÞch míi ®ùoc nghiªn cøu vµ ®­a vµo khai th¸c nh­ du lÞch ®ång quª, du lÞch trë vÒ céi nguån, du lÞch sinh th¸i, du lÞch hang ®éng, du lÞch s«ng n­íc, lÆn biÓn, du lÞch gi¶i trÝ thÓ thao...®· b­íc ®Çu kh¾c phôc ®­îc tÝnh ®¬n ®iÖu, trïng lÆp cña c¸c s¶n phÈm du lÞch tr­íc ®©y. §ång thêi víi viÖc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, viÖc n©ng cao chÊt l­îng c¸c dÞch vô ®­a ®ãn, phôc vô kh¸ch hµng trong c¸c c¬ së du lÞch, ®iÓm tham quan, viÖc ®¶m b¶o an ninh an toµn cho c¸c kh¸ch hµng còng ®· ®­îc quan t©m. C¸c doanh nghiÖp ®Òu cã biÖn ph¸p tÝch cùc, cã cam kÕt phßng chèng sù th©m nhËp cña c¸c tÖ n¹n x· héi vµo ho¹t ®éng kinh doanh kiªn quyÕt lo¹i trõ nh÷ng h×nh thøc dÞch vô ch¹y theo lîi nhuËn ®¬n thuÇn lµm b¨ng ho¹i ®¹o ®øc vµ nÐt ®Ñp v¨n ho¸ ViÖt Nam. §Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ¨n uèng, ph¸t huy ®ùoc nghÖ thuËt Èm thùc ®éc ®¸o cña d©n téc, ngµnh du lÞch ®· ph¸t ®éng héi thi toµn quèc nÊu c¸c mãn ¨n d©n técVIÖt Nam. Héi thi diÔn ra vµo th¸ng 01 n¨m 1997 ®· thu hót hµng v¹n kh¸ch du lÞch, kh¸ch tham quan trong n­íc vµ quèc tÕ. d. C«ng t¸c ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ ®­îc tró träng g¾n víi yªu cÇu ph¸t triÓn. Do ph¸t triÓn nhanh c¸c doanh nghiÖp du lÞch, c¸c kh¸ch s¹n nhµ hµng nªn ®ßi hái mét sè l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é. ViÖc ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ kh¶ quan. Mät sè doanh nghiÖp ®· tranh thñ tµi trî, kinh nghiÖm cña n­íc ngoµi vµ c¸c tæ chøc du lÞch quèc tÕ, khu vùc ®Ó ®µo t¹o båi d­¬ng,mêi chuyªn gia n­íc ngoµi gi¶ng d¹y göi ®i ®µo t¹o ë n­íc ngoµi, th«ng qua c¸c liªn doanh ®Ó ®µo t¹o. M¹ng l­íi c¸c c¬ së ®µo t¹o du lÞch dÇn ®­îc thùc hiÖn theo c¸c vïng l·nh thæ, trong ®ã ®· h×nh thµnh c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ du lÞch chÊt l­äng cao, cã sù gióp ®ì vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña n­íc ngoµi. Ngoµi ra ngµnh còng tËp trung vµ triÓn khai vµo c¸c vÊn ®Ò cña ngµnh nh­: qu¶n lý nhµ n­íc, tiªu chuÈn ho¸ nghiªn cøu thÞ tr­êng...KÕt qu¶ næi bËt nhÊt táng thêi gian qua lµ viÖc øng dông nh÷ng thµnh tùu ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ®iÖn tö, v« tuyÕn viÔn th«ng vµ nh÷ng c«ng nghÖ míi trong lÜnh vùc in Ên ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc n©ng cao chÊt l­îng c¸c dÞch vô vµ ph¸t hµnh c¸c Ên phÈm tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o, s¶n xuÊt b¨ng h×nh vµ ®Üa CD - Rom, hoµ m¹ng Internet...Nhê nh÷ng cè g¾ng trong viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, du lÞch ViÖt Nam ®· dÇn héi nhËp víi du lÞch khu vùc vµ trªn thÕ giíi. e. C«ng t¸c quy ho¹ch ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh ®­îc triÓn khai khÈn tr­¬ng vµ cã nhiÒu tiÕn bé. Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam thêi kú 1995 - 2010 ®· ®ùoc Thñ T­íng ChÝnh Phñ phª duyÖt lµ c¬ së cho viÖc quy hoÆch ph¸t triÓn du lÞch cña c¸c TØnh thµnh phè trong c¶ n­íc. Nh÷ng néi dung vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu quy hoÆch ngµnh ®· ®ãng gãp tÝch cùc vµo viÖc nghiªn cøu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc, c¸c vïng l·nh thæ vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph­¬ng. Do chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch ®æi míi vÒ kinh tÕ vµ kinh tÕ ®èi ngo¹i, do ®iÒu tiÕt cña nÒn knh tÕ thÞ tr­êng, do lîi nhuËn cña kinh doanh du lÞch cao, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ®· tham gia ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch. §Çu t­ trong n­íc h­íng vµo x©y míi c¶i t¹o hoÆc n©ng cÊp c¸c c«ng tr×nh nhá vµ võa, thêi gian x©y dùng ng¾n, nhanh ®­a vµo sö dông. Kh¸ch s¹n t­ nh©n nhµ hµng vµ ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn t¨ng ®¸ng kÓ. NhiÒu n¬i ®Çu t­, t«n t¹o, b¶o tån g×n gi÷ di tÝch, danh lam th¾ng c¶nh. §Çu t­ n­íc ngoµi më réng ®Þa bµn tõ ®« thÞ ra ven biÓn, miÒn nói, ®· cã nh÷ng dù ¸n lín ®Çu t­ x©y dùng khu du lÞch tæng hîp, c¬ së vui ch¬i gi¶i trÝ. §Õn hÕt n¨m 1998 c¶ n­íc thu hót 22 nø¬c vµ l·nh thæ ®Çu t­ 180 dù ¸n vµo lÜnh vùc du lÞch - kh¸ch s¹n víi tæng sè vèn ®¨ng ký gÇn 5,5 tû USD. HiÖn cã 156 dù ¸n ®ang triÓn khai ( trong ®ã 102 kh¸ch s¹n, 12 s©n GOLF, 10 c©u l¹c bé v¨n ho¸, thÓ thao, gi¶i trÝ ) v¬Ý tæng sè vèn ®¨ng ký trªn 4,82 tû USD ph©n bæ 23 TØnh vµ thµnh phè. f. C«ng t¸c hîp t¸c quèc tÕ, xóc tiÕn du lÞch ®­îc t¨ng c­êng, tranh thñ khai th¸c nguån lùc bªn ngoµi, gãp phÇn n©ng cao vÞ thÕ cña Du lÞch ViÖt Nam, t¨ng c­êng héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc. Ho¹t ®éng hîp t¸c quèc tÕ vÒ du lÞch ®­îc më réng vµ triÓn khai tÝch cùc theo ®­êng lèi më cöa, ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn du lÞch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. §· thiÕt lËp vµ më réng quan hÖ hîp t¸c du lÞch víi Trung Quèc, Lµo, Campuchia, ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c víi c¸c n­íc trong khu vùc ASEAN, Ch©u ©u...§ång thêi còng më réng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c tæ chøc du lÞch quèc tÕ vµ khu vùc nh­ WTO ( 4/97 ®ù¬c bÇu lµm Phã chñ tÞch uû ban §«ng ¸ cña WTO ); PATA ( thµnh viªn Ban Gi¸m ®èc nhiÖm kú 1994-1996 ); ASEAN TA...ViÖt Nam còng tham gia vµo tr­¬ng tr×nh hîp t¸c ph¸t triÓn du lÞch trªn vïng S«ng MªK«ng më réng, hîp t¸c du lÞch 3 n­íc ViÖt Nam - Lµo - Th¸i Lan. ViÖt nam ®· ký 13 HiÖp ®Þnh hîp t¸c du lÞch víi c¸c n­íc lµ thÞ tr­êng du lich träng ®iÓm vµ ®Çu mèi giao l­u Quèc tÕ, cã quan hÖ b¹n hµng víi 800 h·ng cña h¬n 50 n­íc vµ vïng l·nh thæ. g. C«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶n b¸ vµ xóc tiÕn du lÞch Ngµy cµng ®­îc quan t©m, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tÝch cùc tham gia vµo c¸c Héi chî du lÞch Quèc TÕ. Toµn ngµnh ®· phèi hîp víi c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao nøoc ta vµ ë n­íc ngoµi, ®ai diÖn ngo¹i giao n­íc ngoµi ë n­íc ta, c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng trong vµ ngoµi n­íc, du lÞch n­íc ngoµi ®­a kh¸ch ®Õn ViÖt Nam ®Ó tuyªn truyÒn qu¶n b¸ du lÞch ViÖt Nam ra n­íc ngoµi vµ s©u réng trong nh©n d©n. Cã 13 doanh nghiÖp l÷ hµnh Quèc tÕ ViÖt Nam ®· ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn ë 12 n­íc trªn thÕ giíi, cã nhiÒu Ên phÈm qu¶ng b¸, t¨ng c­êng, tiÕp thÞ giíi thiÖu s¶n phÈm, chµo b¸n c¸c tr­¬ng tr×nh du lÞch cña m×nh. Trong thêi gian qua n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ trªn lµ do: Thø nhÊt : Cã ®­êng lèi s¸ng suèt cña §¶ng, ®¶m b¶o cho ®Êt n­íc v­ît qua mäi khã kh¨n, thö th¸ch, gi÷ v÷ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ,kinh tÕ tiÕp tôc t¨ng tr­ëng, ngo¹i giao më réng...lµ ®iÒu kiÖn cho du lÞch ph¸t triÓn. Nhµ n­íc ®· cã nh÷ng chñ tr­¬ng, quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vÒ du lÞch ®ång thêi quan t©m chñ ®¹o s¸t sao, kÞp thêi th¸o gì c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, t¹o thuËn lîi cho du lÞch ph¸t triÓn. Thø hai : Sù gióp ®ì cã hiÖu qu¶ cña c¸c Bé, ban ngµnh, Uû ban nh©n d©n c¸c tØnh, Thµnh phè ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt ®­îc nhiÒu khã kh¨n, ¸ch t¾c, hç trî du lÞch ph¸t triÓn. Thø ba sù cè g¾ng nç lùc v­ît bËc cña toµn ngµnh c¸c doanh nghiÖp du lÞch ®· ®oµn kÕt g¾n bã, ph¸t huy tr¸ch nhiÖm, chñ ®éng quyÕt t©m v­ît qua khã kh¨n thö th¸ch, t¹o ra kÕt qu¶ kinh doanh tèt, hoµn thµnh ®­îc c¸c nhiÖm vô. 2. Nh÷ng mÆt yÕu kÐm, khã kh¨n vµ tån t¹i. Nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc trong ho¹t ®éng du lÞch n¨m n¨m qua míi ë b­íc ®Çu, ch­a v÷ng ch¾c, cßn nhá bÐ so víi tiÒm n¨ng thÕ m¹nh vµ vÞ trÝ cña du lÞch n­íc ta. Do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc ®¸ng khÝch lÖ, ho¹t ®éng du lÞch thßi gian qua còng còng béc lé nh÷ng khuyÕt ®iÓm cßn tån t¹i, nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c cÇn sím ®­îc kh¾c phôc: a. C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ du lÞch cßn nhiÒu bÊt cËp, nhiÒu vÊn ®Ò vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ thñ tôc §¶ng vµ Nhµ n­íc rÊt quan t©m nhiÒu vµ cã nh÷ng ChØ thÞ, NghÞ quyÕt vÒ ph¸t triÓn du lÞch, nh­ng ch­a ®­îc qu¸n triÖt s©u s¾c vµ chËm triÓn khai. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn trong viÖc x©y dùng kÕ hoÆch bè trÝ c¬ cÊu ®Çu t­, x©y dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch, nhÊt lµ c¬ chÕ vÒ tµi chÝnh...Chóng ta còng ch­a cã ®ñ v¨n b¶n liªn ngµnh ®Ó h­íng dÉn, th¸o gì vÒ c¬ chÕ cho du lÞch ph¸t triÓn. Quan hÖ gi÷a du lÞch víi hµng kh«ng, v¨n ho¸, giao th«ng tµi chÝnh, c«ng an, ngo¹i giao, kÕ ho¹ch ®Çu t­ thèng kª ®Òu cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu cô thÓ ho¸. Cã thÓ nãi tån t¹i chung nhÊt trong c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ du lÞch lµ hÖ thèng LuËt ph¸p, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ch­a ®ång bé vµ nhÊt qu¸n, nhiÒu vÊn ®Ò ®· ®ùoc thèng nhÊt vµ quan ®iÓm, chñ tr­¬ng triÓn khai thùc hiÖn cßn v­íng m¾c vÒ c¬ chÕ, thñ tôc hµnh chÝnh. b. C«ng t¸c qu¶ng b¸, tiÕp thÞ cßn nhiÒu h¹n chÕ. Qu¶ng b¸, tiÕp thÞ lµ mét viÖc quan träng hµng ®Çu nh»m t¨ng c­êng thu hót kh¸ch du lÞch, nh­ng do ®Õn nay ngµnh du lÞch vÉn ch­a x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc vµ kÕ ho¹ch thùc thi cho c«ng t¸c tiÕp thÞ cña toµn ngµnh. ViÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng vÉn cßn t¶n m¹n, manh món, mang tÝnh tù ph¸t, ch­a mang tÇm quèc gia. V× thÕ du lÞch ViÖt Nam ch­a n¾m b¾t ®ùoc xu thÕ vËn ®éng cña tõng lo¹i thÞ tr­êng ®Ó tõ ®ã s¸ch l­îc ®Çu t­, khai th¸c ®èi víi tõng thÞ tr­êng cô thÓ. ViÖc ®Çu t­ cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn, tiÕp thÞ qu¶ng b¸ cßn rÊt nhá bÐ cho nªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn. ë Th¸i Lan ®Ó thu hót mçi n¨m 7 triÖu l­ît kh¸ch quèc tÕ, ®· bá ra 60 triÖu USD cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o, Singapo bá ra 80 triÖu USD, trong khi ®ã ë ViÖt Nam kinh phÝ giµnh cho qu¶ng b¸, tiÕp thÞ hµng n¨m chØ kho¶ng trªn 100.000 ng×n USD. §Õn nay toµn ngµnh cã 90 c«ng ty l÷ hµnh Quèc tÕ nh­ng sè c«ng ty cã v¨n phßng ®¹i diÖn,chi nh¸nh ë nøoc ngoµi cßn qóa Ýt ( 13 c«ng ty víi 23 v¨n phßng ®¹i diÖn ë 12 n­íc ). C«ng t¸c hîp t¸c quèc tÕ cña ngµnh míi chØ lµ b­íc ®Çu vµ ®ang trong qóa tr×nh chuÈn bÞ cho héi nhËp nªn ch­a thËt chñ ®éng vµ hiÖu qu¶ ch­a cao. c. ChÊt l­îng s¶n phÈm du lÞch cßn thÊp, lo¹i h×nh s¶n phÈm cßn ch­a phong phó, ®éc ®¸o, kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu vµ gi¸ c¶ cßn cao, ch­a t­¬ng xøng víi chÊt l­îng. ViÖt Nam cã nhiÒu tiÒm n¨ng vÒ s¶n phÈm du lÞch nh­ng do nÒn kinh tÕ míi ph¸t triÓn, c¬ së h¹ tÇng kü thuËt, giao th«ng ®i l¹i khã kh¨n. C¸c khu du lÞch, tuyÕn ®iÓm du lÞch ch­a ®­îc quan t©m ®Çu t­ kh¸ch hµng do kinh phÝ h¹n hÑp, qu¶n lý ch­a tèt nªn chÊt l­îng cßn thÊp vµ ch­a cã søc c¹nh tranh. §Õn nay ngµnh du lÞch ch­a cã tr­¬ng tr×nh x©y dùng c¸c s¶n phÈm du lÞch ®Æc tr­ng mang ®Ëm b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc nªn ch­a t¹o ®­îc sù hÊp dÉn du lÞch. HiÖn nay c¸c khu, ®iÓm du lÞch ®ang ®ùoc khai th¸c chñ yÕu ë d¹ng tù nhiªn, ch­a cã kÕ hoÆch ®ång bé trong viÖc võa triÓn khai, võa ®Çu t­ t«n t¹o n©ng cÊp. T×nh h×nh qu¶n lý c¸c khu, tuyÕn ®iÓm du lÞch cßn nhiÒu yÕu kÐm dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lén xén, mÊt vÖ sinh trËt tù, c¶nh quan m«i tr­êng bÞ x©m ph¹m nghiªm träng...®· lµm gi¶m chÊt l­îng s¶n phÈm vµ kÐm kh¶ n¨ng thu hót kh¸ch hµng. C¸c c¬ së vui ch¬i gi¶i trÝ cßn Ýt, c¸c khu du lÞch ch­a ®­îc ®Çu t­. C¸c s¶n phÈm l­u niÖm, thñ c«ng mü nghÖ truyÒn thèng, ®éc ®¸o ch­a ®­îc tuyªn truyÒn giíi thiÖu vµ cã kÕ hoÆch s¶n xuÊt hîp lý ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch. Gi¸ vÐ m¸y bay cao, gi¸ kh¸ch s¹n cßn cao so víi mÆt b»ng gi¸ trong khu vùc. ChÊt l­îng dÞch vô, vÖ sinh ch­a ®¶m b¶o... dÉn ®Õn c¸c Tour du lÞch vµo ViÖt nam ®¾t, chÊt l­îng dÞch vô cßng ch­a t­¬ng xøng. ViÖc më c¸c lo¹i h×nh du lÞch míi tuy ®· ®­îc khai th¸c song cßn khã kh¨n, h¹n chÕ. ViÖt nam rÊt cã tiÒm n¨ng vÒ du lÞch biÓn, du lÞch sinh th¸i...nh­ng do ch­a chó ý ®Çu t­, c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ cßn h¹n chÕ nªn ch­a ph¸t huy ®­îc thÕ m¹nh cuØa c¸c lo¹i h×nh du lÞch nµy. d. Sù phèi hîp gi÷a ngµnh du lÞch vµ c¸c Bé, Ban, Ngµnh ®Þa ph­¬ng Ch­a ®­îc tèt ch­a ®­îc th­êng xuyªn chÆt chÏ nªn viÖc gi¶i quyÕt c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ thñ tôc liªn quan ®Õn kh¸ch du lÞch cßn h¹n chÕ, khã kh¨n. ®Æc biÖt lµ trËt tù an toµn x· héi á toµn tuyÕn, khu ®iÓm du lÞch nh­; trém c¾p, ¨n xin quÊy nhiÔu kh¸ch, mÊt vÖ sinh chËm ®­îc kh¾c phôc. e. ViÖc ®æi míi kiÖn toµn, x¾p xÕp l¹i hÕ thèng doanh nghiÖp, cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc trong du lÞch TriÓn khai víi tiÕn ®é chËm, cã nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn, vÒ gi¶i quyÕt lao ®éng d«i d­ vµ thiÕu c¸n bé qu¶n lý cã n¨ng lùc. Nh÷ng yÕu kÐm tån t¹i cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam lµ do. Thø nhÊt: Ngµnh du lÞch n­íc ta chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña khñng ho¶ng kinh tÕ - tµi chÝnh vµ cña c¸c n­íc trong khu vùc. Trong nh÷ng n¨m 1997 - 1998 sè l­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ tõ c¸c n­íc bÞ khñng ho¶ng kinh tÕ nh­ Hµn Quèc, NhËt, Th¸i Lan, Indonexia ®· gi¶m ®i ®¸ng kÓ. C¸c khu du lÞch, kh¸ch s¹n...®ãn tiÕp ®­îc Ýt kh¸ch nªn doanh thu gi¶m, mét sã doanh nghiÖp, kh¸ch s¹n ®· bÞ lç. §ång thêi nÒn kinh tÕ n­íc ta còng gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n, ®êi sèng nh©n d©n nh×n chung ch­a ®­îc cao nªn sè l­îng kh¸ch du lÞch néi ®Þa so víi d©n sè vµ tiÒm n¨ng du lÞch cßn thÊp, chi phÝ cho c¸c chuyÕn du lÞch ®i néi ®Þa cßn thÊp, chi phÝ cña kh¸ch du lÞch néi ®Þa cho c¸c chuyÕn ®i du lÞch cßn thÊp nªn doanh thu vµ lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp cßn thÊp. Thø hai : KÕt cÊu h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam tuy ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh song nh×n chung cßn ë t×nh tr¹ng thÊp kÐm, l¹c hËu. HÖ thèng gio th«ng vËn t¶i, b­u ®iÖn, y tÕ cña n­íc ta ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu du lÞch, ch­a thÓ so s¸nh ®­îc víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. MÆt kh¸c vèn ®Çu t­ cho ngµnh du lÞch cßn qóa Ýt ái nªn ch­a thÓ khai th¸c hÇu hÕt tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña du lÞch ViÖt Nam, ch­a ph¸t huy ®ùoc lîi thÕ so s¸nh. Vèn lao ®éng chØ ®¸p øng mét phÇn yªu cÇu. Thñ tôc vay vèn ®Çu t­ x©y dùng míi, söa ch÷a, n©ng cÊp c¸c c«ng tr×nh, khu d©n c­ cßn phiÒn hµ chËm trÔ, l·i xuÊt cao. C¸c thñ tôc sau khi cÊp giÊy phÐp cho c¸c dù ¸n liªn doanh, nhÊt lµ gi¶i phãng mÆt b»ng, x©y dùng ®Òn bï rÊt phøc t¹p, khã ®mr b¶o tiÕn ®é thùc hiÖn. Thø ba: Du lÞch lµ mét ngµnh kinh tÕ nh­ng do nhËn thøc vÒ du lÞch ch­a ®Çy ®ñ vµhÊt qu¸n nªn cã lóc chóng ta ®· coi du lÞch nh­ mét ngµnh phôc vô. §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· x¸c ®Þnh du lÞch lµ ngµnh kinh tÕ tæng hîp, cã vÞ trÝ quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn nhËn thøc ®ã chØ ®­îc qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ ë tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c cÊp, nhiÒu n¬i ch­a coi du lÞch lµ mét ngµnh kinh tÕ ®Æc thï, cã yªu cÇu ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ch­a thÊy t¸c dông vµ hiÖu qu¶ nhiÒu mÆt cña du lÞch. ChÝnh v× vËy ch­a quan t©m ®Çu t­ vµ t¹o ®iÒu kiÖn m«i tr­êng cho du lÞch ph¸t triÓn hoÆc trong c«ng t¸c chØ ®¹o ®iÒu hµnh, khai th¸c l·nh thæ cßn chång chÐo, côc bé thiªn vÒ lîi Ých tr­íc m¾t nªn ¶nh h­ëng ®Õn viÖc b¶o vÖ vµ t«n t¹o tµi nguyªn du lÞch, m«i tr­êng trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn vòng. MÆt kh¸c do ch­a lµm tèt viÖc gi¸o dôc du lÞch toµn d©n nªn kh«ng ph¶i ai còng hiÓu ®­îc vÞ trÝ, vai trß cña du lÞch trong ®êi sèng céng ®ång, ý nghÜa cña viÖc g×n gi÷ tµi nguyªn thiªn nhiªn, gi¸ trÞ nh©n v¨n, c¶nh quan m«i tr­êng...®Ó duy tr×, t«n t¹o vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm du lÞch nh»m thu hót kh¸ch. Thø t­ : Tr×nh ®é n¨ng lùc cña ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn ngµnh du lÞch tuy ®· ®ùoc båi d­ìng nh­ng cßn nhiÒu h¹n chÕ, ch­a ngang tÇm ®ßi hái cña nhiÖm vô ph¸t triÓn du lÞch trong c¬ chÕ míi. HiÖn míi chØ cã kho¶ng 7% sã l­îng lao ®éng cña ngµnh cã tr×nh ®é §¹i häc hoÆc trªn ®¹i häc, 50% ®­îc ®µo t¹o qua c¸c tr­êng d¹y nghÒ, cßn mét sè ch­a qua ®µo t¹o. Thø n¨m : C¸c chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh cña Nhµ n­íc ®èi víi ngµnh du lÞch ch­a hîp lý vµ phï hîp, ch¼ng h¹n míi ®©y Nhµ n­íc quy ®Þnh møc thuÕ suÊt GTGT 20% ®èi víi c¸c ho¹t ®éng du lÞch kinh doanh th­¬ng m¹i nh­ kinh doanh ¨n uèng,kh¸ch s¹n..ngay víi c¸c ngµnh kinh doanh vµng b¹c, ®¸ quý, xæ sè, kinh doanh dÞch vô vËn t¶i biÓn...lµ qu¸ cao víi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh. PhÇn III Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh du lÞch ViÖt Nam tõ nay ®Õn n¨m 2008. I. Dù b¸o nhu cÇu thÞ tr­êng du lÞch ViÖt nam tõ nay ®Õn n¨m 2008. Theo ®¸nh gi¸ cña tæ chøc du lÞch thÕ giíi WTO trong giai ®o¹n tíi, ë c¸c n­íc chÞu sù t¸c ®éng m¹nh cña tµi chÝnh tiÒn tÖ sÏ thùc thi nhiÒu chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ l­îng tiÒn vµ l­îng ng­êi ra n­íc ngoµi, do vËy sè l­îng kh¸ch du lÞch toµn thÕ giíi t¨ng lªn rÊt Ýt. WTO dù b¸o, ®Õn n¨m 2004 sè kh¸ch du lÞch toµn thÕ giíi lµ 661 triÖu l­ît ng­êi vµ ®Õn n¨m 2008 sÏ lµ 765 triÖu l­ît ng­êi. ViÖt Nam chóng ta còng chÞu ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ, trong bèi c¶nh c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi bÞ ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng l¹i lµ nh÷ng n­íc cã sè l­îng kh¸ch ®Õn ViÖt Nam nhiÒu. Trong th­ßi gian tíi l­îng kh¸ch tõ c¸c n­íc nµy vµo ViÖt Nam t¨ng lªn rÊt Ýt. Nh­ng do nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang trªn con ®­êng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi nªn l­îng kh¸ch du lÞch ë c¸c n­íc Ýt bÞ ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ sÏ tíi ViÖt Nam t¨ng lªn rÊt nhanh. Nh×n chung trong giai ®o¹n 2002-2008 l­îng kh¸ch quèc tÕ vµo ViÖt Nam vÉn gia t¨ng víi tèc ®é cao. ViÖn nghiªn cøu ph¸t triÓn du lÞch dù b¸o r»ng ®Õn 2008 sÏ cã kho¶ng 4 - 5 triÖu l­ît kh¸ch quèc tÕ vµo ViÖt Nam. Trong thêi gian võa qua, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu rùc rì, tèc ®é t¨ng tr­ëng cao so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §êi sèng cña ng­êi d©n ViÖt Nam ®· ®­îc n©ng cao thªm mét b­íc, tr×nh ®é d©n trÝ cao. Thªm vµo ®ã c¸c c¬ së h¹ tÇng kü thuËt, ngµnh du lÞch ®· dÇn tõng b­íc ®¸p øng vµ tho¶ m·n nhu cÇu cña ng­êi d©n. Do vËy sè l­îng kh¸ch du lÞch vµ néi ®Þa sÏ t¨ng lªn rÊt nhanh ®ång thêi sè l­îng kh¸ch du lÞch VIÖt Nam ra quèc tÕ còng gia t¨ng theo thêi gian. ViÖc nghiªn cøu ph¸t triÓn du lÞch dù kiÕn ®Õn n¨m 2008 sè kh¸ch du lÞch néi ®Þa sÏ ®¹t ®­îc con sè 1.500.000 l­ît kh¸ch vµ kho¶ng 70.000 l­ît kh¸ch ViÖt Nam du lÞch sang c¸c n­íc kh¸c. Trong gian ®o¹n 2005-2008 c¸c c¬ së h¹ tÇng kü thuËt cña ngµnh du lÞch sÏ cã nhu cÇu rÊt lín. ThÓ hiÖn ë chç nhu cÇu vÒ buång, kh¸ch s¹n vµ khu du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ. - Kh¸ch chuyÓn tiÕp phôc vô theo tuyÕn. C¶ n­íc ®Õn n¨m 2005 cÇn cã thªm 10.200 buång. Trong ®ã : + Vïn du lÞch B¾c bé ( vïng I ) 4.100 buång + Vïng du lÞch B¾c trung bé ( vïng II ) 1390 buång + Vïng du lÞch nam trung bé ( vïng III ) 4510 buång. §Õn n¨m 2008 cÇn thªm 28.000 buång. Trong ®ã : + Vïng I : 12.500 buång + Vïng II : 4500 buång + Vïng III: 11.000 buång - Kh¸ch s¹n cao cÊp ( 4-5 sao ) víi quy m« lín tõ 200 buång trë lªn. §Õn n¨m 2005 cÇn thªm 8700 kh¸ch hµng. Trong ®ã; Vïng I : 3200 buång Vïng II : 800 buång Vïng III: 3000 buång §Õn n¨m 2008 cÇn thªm kho¶ng 19.000 buång Trong ®ã: Vïng I : 9000 buång Vïng II : 2500 buång Vïng III: 7500 buång Do nhu cÇu l­îng kh¸ch quèc tÕ, néi ®Þa nh­ vËy, nªn ®Ó ®¸p øng ®­îc viÖc x©y dùng n©ng cÊp c¸c c¬ së h¹ tÇng kü thuËt nh­ : kh¸ch s¹n, khu vui ch¬i gi¶i trÝ ®ßi hái ngµnh du lÞch ph¶i cã mét l­îng vèn ®Çu t­ tho¶ m·n nhu cÇu cña m×nh. Do ®ã Nhµ n­íc vµ ngµnh ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch huy ®éng vµ ®Çu t­ vèn hîp lý vµ phï hîp víi thùc tÕ. Giai ®o¹n 2005 - 2008 kh¸ch du lÞch sÏ cã xu h­íng muèn du lÞch ®Õn c¸c khu du lÞch tæng hîp ®Ó tho¶ m·n nhiÒu nhu cÇu cïng mét lóc. Trong t­¬ng lai c¸c khu du lÞch nh­ : Non n­íc ( §µ N½ng ), ThuËn An ( HuÕ ), H¹ Long ( Qu¶ng Ninh ), Hå Suèi vµng ( §µ L¹t )...sÏ thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch cã xu h­íng ®Õn 3 vïng träng ®iÓm du lÞch lµ Hµ Néi - H¶i phßng - Qu¶ng Ninh - HuÕ - Qu¶ng nam - §µ n½ng vµ Thµnh phè HCM - Vòng tµu. II. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ngµnh du lÞch ViÖt N¨m ®Õn n¨m 2008 1. Ph­¬ng h­íng chung. Du lÞch n­íc ta ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu khã kh¨n to lín ë trong n­íc vµ trªn thÞ tr­êng du lÞch quèc tÕ do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc. Do vËy muèn ph¸t triÓn m¹nh ®Ó theo kÞp du lÞch cña c¸c n­íc khu vùc vµ thÕ giíi, ngµnh du lÞch ViÖt Nam ph¶i x¸c ®Þnh râ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña m×nh. Thèng nhÊt nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc mµ ngµnh du lÞch quan t©m vµ ®Ó x¸c ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cho ngµnh Du lÞch ViÖt Nam, §¹i héi §¶ng lÇn 7 ®· ®Ò ra: “ Ph¸t triÓn nhanh du lÞch lµm cho ViÖt Nam trë thµnh mét Trung t©m th­¬ng m¹i du lÞch dÞch vô tÇm cì trong khu vùc” §ång thêi ngµy 22/6/1993 ChÝnh Phñ ®· ®­a ra NghÞ §Þnh 45/CP x¸c ®Þnh râ “ Du lÞch lµ ngµnh kinh tÕ quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc”. X¸c ®Þnh râ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn vµ vÞ trÝ cña m×nh, cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc thêi c¬ v« cïng thuËn lîi. KÕ thõa vµ ph¸t huy kinh nghiÖm, kÕt qu¶ cña 35 n¨m qua. Chóng ta sÏ dÈy m¹nh ph¸t triÓn du lÞch, h×nh thµnh c«ng nghiÖp du lÞch cã quy m« ngµy cµng t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng du lÞch to lín cña n­íc ta. GÇn ®©y Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· phª duyÖt quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam thêi kú 1995 - 2010. §ã lµ nh÷ng môc tiªu ®Þnh h­íng cô thÓ ®· ®­îc kiÓm nghiÖm, cã tÝnh s¸t thùc, hîp víi thêi ®¹i vµ cã kh¶ n¨ng cña toµn ngµnh h­íng cho du lÞch ViÖt nam cã nh÷ng b­íc ®i v÷ng ch¾c vµ ®óng h­íng. Trªn c¬ së ®ã ho¹t ®éng du lÞch ph¶i g¾n víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¶ n­íc, cña mçi vïng, mçi ®Þa ph­¬ng ®ång thêi b¸m ch¾c ®Þnh h­íng ph¸t triÓn du lÞch. 2. Môc tiªu cô thÓ. Trªn c¬ së nhu cÇu thÞ tr­êng du lÞch ViÖt Nam vµ ®Ó thùc hiÖn ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn, ngµnh du lÞch ®· ®Ò ra nh÷ng môc tiªu cô thÓ trong tr­¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh. §Õn n¨m 2005 ViÖt Nam phÊn ®Êu ®ãn ®ùoc 2 triÖu kh¸ch du lÞch quèc tÕ, thu nhËp x· héi tõ du lÞch quèc tÕ trªn 1.105 triÖu USD. Kh¸ch du lÞch néi ®Þa ®¹t 11 triÖu ng­êi, doanh thu 255 triÖu USD. Tæng thu nhËp x· héi vÒ du lÞch kho¶ng 1,4 tû USD. NhÞp ®é t¨ng tr­ëng GDP du lÞch lµ 7%/n¨m, tû lÖ GDP trong quèc gia ®atk 3,3% vµo n¨m 2005. §Õn n¨m 2008. §ãn kho¶ng 8 triÖu l­ît kh¸ch du lÞch quèc tÕ, víi thu nhËp x· h«i ttõ du lÞch kho¶ng 6 tû USD. Kh¸ch du lÞch néi ®Þa ®¹t 25 triÖu ng­êi, doanh thu kho¶ng 1 tû USD. Tæng thu nhËp x· héi vÒ du lÞch kho¶ng 7 tû USD, phÊn ®Êu ®¹t tû lÖ GDP du lÞch trong GDP quèc gia ®¹t 85. 3. NhiÖm vô Nh»m thùc hiÖn ph­¬ng h­íng vµ môc tiªu ®· ®Ò ra, cÇn tiÕn hµnh ®ång thêi hai nhiÖm vô cã tÝnh chÊt chiÕn l­îc víi du lÞch ViÖt Nam. Mét lµ: khÈn tr­¬ng x©y dùng ph­¬ng h­íng chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch ViÖt nam cho 20 n¨m ®Çu cña thÕ kû 21 lµ mét bé phËn trong tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nãi chung vµ trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n­íc ta, trªn c¬ së ®ã v¹ch ra kÕ ho¹ch ph¸t triÓn du lÞch ®Õn n¨m 2010 víi nh÷ng môc tiªu cô thÓ lµm c¨n cø x©y dùng ch­¬ng tr×nh quèc gia ph¸t triÓn du lÞch trong kÕ ho¹ch 4 n¨m 2005 - 2008. Hai lµ : §Ò ra vµ nhanh chãng thùc thi c¸c biÖn ph¸p t×nh thÕ cÊp b¸ch cho thêi gian tõ nay ®Õn n¨m 2008 nh»m duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng cña du lÞch ViÖt Nam, gi÷ v÷ng c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng, më réng thÞ tr­êng míi, c¶i thiÖn c¸c dÞch vô, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm du lÞch, t¹o thªm s¶n phÈm míi mang ®Ëm b¶n s¨c v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam, chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ®Ó v÷ng vµng b­íc vµo thÕ kû 21. III. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn ph­¬ng h­íng nªu trªn. 1. §Èy m¹nh xóc tiÕn du lÞch, t×m kiÕm thÞ tr­êng míi cñng cè vµ duy tr× thÞ tr­êng truyÒn thèng vª kh¸ch du lÞch quèc tÕ + Coi träng khai th¸c thÞ tr­êng T©y ©u kh¾c phôc thÞ tr­êng Nga vµ SNG cò, duy tr× thÞ tr­êng NhËt, Hång K«ng, Th¸i Lan, Singapor, tÝch cùc nghiªn cøu vµ khai th¸c thÞ tr­êng B¾c, Mü, óc. + §Èy m¹nh khai th¸c thÞ tr­êng Trung Quèc th«ng qua c¸c cöa khÈu ®­êng bé vµ ®­êng biÓn phÝa B¾c. + §Èy m¹nh khai th¸c kh¸ch n­íc n­íc thø ba nèi Tour sang ViÖt Nam qua c¸c thÞ tr­êng Th¸i Lan, Hång K«ng, Trung Quèc, Lµo, Campuchia. + §Èy m¹nh khai th¸c tµu biÓn ®Õn ViÖt nam + TiÕp tôc duy tr× c¸c Tour du lÞch cña ng­êi ViÖt Nam ®i n­íc ngoµi. + Coi träng viÖc duy tr× ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch néi ®Þa. + §Èy m¹nh c¸c h×nh thøc biÖn ph¸p tuyªn truyÒn vµ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i vµo c«ng t¸c qu¶ng b¸, xóc tiÕn du lÞch, triÓn khai më v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­oc ngoµi ®Ó nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr­êng tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ thu hót kh¸ch. 2. N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm dÞch vô, t¹o ra c¸c khu du lÞch tuyÕn du lÞch, lo¹i h×nh du lÞch míi cã søc hÊp dÉn. + Trªn c¬ së tæng hîp ý kiÕn cña kh¸ch du lÞch tõ c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng d¸nh gi¸ vÒ c¸c tuyÕn du lÞch hiÖn cã, ®Çu t­ t«n t¹o nhanh chãng c¸c tuyÕn ®iÓm ®ã lµm cho s¶n phÈm cã søc hÊp dÉn míi ®èi víi c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng, ®ång thêi më c¸c chiÕn dÞch qu¶ng c¸o, chµo b¸n s¶n phÈm nµy ë mét sè thÞ tr­êng míi ( vÝ dô : du lÞch miÖt v­ên, du lÞch sinh th¸i...). §©y lµ biÖn ph¸p kh«ng ®ßi hái ®Çu t­ nhiÒu mµ kh¶ n¨ng hiÖu qu¶ t­¬ng ®èi ch¾c. + TÝch cùc th¸o gì khã kh¨n ®Ó tiÕp nhËn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô míi do c¸c h·ng du lÞch quèc tÕ ®Ò xuÊt ( nh­ du lÞch «t«, m«t«, m¸y bay, lÆn biÓn, nh¶y dï ). §ång thêi gióp ®ì c¸c c«ng ty l÷ hµnh cïng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ x©y dùng mét sè lo¹i h×nh du lÞch míi ( nh­ ®ua chã do Vòng Tµu ®Ò xuÊt, s¨n b¾n, më réng tua cho kh¸ch du lÞch ba l« ). + Cait thiÖn mét c¸ch c¨n b¶n m«i tr­êng tù nhiªn vµ m«i tr­êng x· héi t¹i c¸c ®iÓm du lÞch cã ®«ng kh¸ch du lÞch quèc tÕ lµm cho kh¸ch cã Ên t­îng tèt ®Ñp vÒ c¸c ®iÓm du lÞch ViÖt Nam. + C¶i thiÖn m¹nh mÏ nghiÖp vô tæ chøc c¸c Tour tõ x©y dùng ch­¬ng tr×nh, chän tuyÕn, ®iÓm ®Õn quy tr×nh ®­îc thùc hiÖn ®¶m b¶o khoa häc, tiÖn lîi, tho¶i m¸i cho kh¸ch. Kiªn quyÕt lo¹i trõ mäi phiÒn hµ do c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã thÓ g©y ra cho kh¸ch du lÞch trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c Tour. + TÝch cùc khai th¸c vµ tu bæ c¸c khu du lÞch ®· h×nh thµnh ë c¸c ®Þa ph­¬ng, nhanh chãng quy ho¹ch vµ ®Çu t­ x©y dùng mét sè khu du lÞch cã tÇm cì quèc gia, t¹o ra c¸c s¶n phÈm du lÞch ®ång bé cã chÊt l­îng cao ®Ó chuÈn bÞ cho thÕ kû 21 ( cã chÕ ­u ®·i ®Çu t­ cho nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ). + Phèi hîp víi Bé v¨n ho¸ Th«ng tin ®Ó thèng nhÊt quy chÕ khai th¸c, sö dông c¸c di tÝch, th¾ng c¶nh vµo viÖc ph¸t triÓn du lÞch. 3. C¶i c¸ch hµnh chÝnh m¹nh mÏ, t¹o thñ tôc thuËn lîi nhanh chãng cho kh¸ch du lÞch quèc tÕ ra vµo ViÖt Nam. §©y lµ mét vÊn ®Ò quan träng vµ phøc t¹p, cã quan hÖ ®Õn nhiÒu ngµnh, nhiÒu tÇng nÊc trung gian, nh­ng còng lµ vÊn ®ª kh¸ch du lÞch ph¶n ¸nh nhiÒu nhÊt. CÇn ph¶i cã c¬ chÕ phèi hîp vµ quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm râ rµng tõng c¬ quan, tõng kh©u c«ng t¸c cho ®Õn chøc danh c¸n bé thõa hµnh. Tr­íc m¾t cÇn gi¶i quyÕt ngay c¸c thñ tôc VISA ngay t¹i cöa khÈu hoÆc miÔn ViSA cho kh¸ch du lÞch nhËp c¶nh hoÆc qu¸ c¶nh ®Õn ViÖt Nam trong thêi gian kh«ng qu¸ 15 ngµy, ®ång thêi cho phÐp kh¸ch ®­îc ra vµo bÊt kú cña khÈu quèc tÕ nµo cña ViÖt nam. 4. S¾p xÕp l¹i hÖ thèng doanh nghiÖp kinh doanh du lÞch vµ ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ nøoc. + KhÈn tr­¬ng lËp ph­¬ng ¸n x¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp du lÞch trong toµn ngµnh vµ trªn ®Þa bµn tõng tØnh, thµnh phè, tr­íc hÕt lµ ë c¸c trung t©m du lÞch cña c¶ n­íc nh­ Hµ Néi, Thµnh Phè Hå ChÝ Minh, HuÕ, §µ L¹t, Vòng Tµu, Nha Trang. + Môc tiªu cuèi cïng cña viÖc x¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ ph¶i t¹o ra mét sè tËp ®oµn doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm nßng cèt trªn th­¬ng tr­êng du lÞch ViÖt Nam, cã ®ñ søc m¹nh vÒ vËt chÊt, tæ chøc uy tÝn ®Ó tham gia cã kÕt qu¶ vµo thÞ tr­êng du lÞch ngµy cµng c¹nh tranh gay g¾t á trong n­íc vµ khu vùc. 5. Ban hµnh Ph¸p LÖnh du lÞch vµ bæ xung, sña ch÷a c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý nh»m th¸o gì khã kh¨n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh du lÞch, ®ång thêi t¨ng c­êng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ du lÞch b»ng ph¸p luËt. + Ph¸p lÖnh du lÞch ®­îc Uûan th­êng vô Qèc héi ban hµnh sÏ lµ c¬ së ph¸p lý quan träng cho ho¹t ®éng du lÞch. + CÇn cã kÕ ho¹ch rµ so¸t, chÊn chØnh c¸c quy ®Þnh cña ®Þa ph­¬ng, ®¶m b¶o hÖ thèng Ph¸p luËt vÒ du lÞch nhÊt qu¸n tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®Æt ra c¸c vÊn ®Ò thñ tôc, lÖ phÝ tr¸i víi quy ®Þnh cña Trung ­¬ng, g©y khã kh¨n trë ng¹i cho kinh doanh du lÞch, g©y bÊt b×nh cho du kh¸ch. + ViÖc phæ biÕn gi¸o dôc Ph¸p luËt vÒ du lÞch cÇn ®­îc tiÕn hµnh s©u réng trong c¸n bé, nh©n viªn cña ngµnh du lÞch vµ toµn x· héi ®Ó mäi ng­êi ®Òu cã ý thøc lµm cho n­íc ta trë thµnh ®iÓm du lÞch hÊp dÉn. 6. §µo t¹o nguån nh©n lùc cho nhu cÇu tr­íc m¾t vµ l©u dµi. + TËp trung ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé tiÕp thÞ qu¶ng b¸ du lÞch vµ h­íng dÉn viªn du lÞch vÒ mäi mÆt ®Ó ®¶m b¶o c¸c c¸n bé cã n¨ng lùc kh¶ n¨ng hoµn thµnh nhiÖm vô. 7. §Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ, g¾n thÞ tr­êng du lÞch ViÖt nam víi thÞ tr­êng du lÞch quèc tÕ vµ khu vùc. + §ång thêi víi biÖn ph¸p ph¸t huy néi lôc, khai th¸c tiÒm lùc trong n­íc, chóng ta rÊt quan träng më réng quan hÖ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn nhanh du lÞch ViÖt Nam g¾n thÞ tr­êng du lÞch ViÖt nam víi thÞ tr­ßng khu vùc vµ thÕ giíi. + §¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cuèi cïng cña hîp t¸c quèc tÕ nh÷ng n¨m qua mét c¸ch s©u s¾c vµ toµn diÖn, nhÊt lµ hîp t¸c víi c¸c n­íc ®· ký HiÖp ®Þnh song ph­¬ng. Qua kÕt qu¶ hîp t¸c víi Singapor, Lµo, Th¸i Lan ®Ó rót ra kinh nghiÖm vµ bµi häc nh»m tiÕp tôc ®iÒu chØnh néi dung vµ h×nh thøc hîp t¸c th«ng qua c¸c tæ chøc du lÞch quèc tÕ WTO, PATA... ®Ó rót ra biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ vµ lîi Ých cho du lÞch ViÖt Nam. + Nghiªn cøu h×nh thøc vµ biÖn ph¸p héi nhËp, g¾n kÕt thÞ tr­êng du lÞch ViÖt nam víi thÞ tr­êng du lÞch khu vùc vµ thÕ giíi vÒ hai mÆt. ViÖt Nam lµ ®iÓm nhËn kh¸ch vµ ViÖt Nam lµ n­íc göi kh¸ch ( göi kh¸ch cña ViÖt Nam vµ cña n­íc thø 3 ) lµm cho ViÖt Nam trë thµnh mét vßng xÝch trong chuçi d©y xÝch du lÞch cña khu vùc vµ thÕ giíi. + §Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ vÒ ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªn tiÕn gãp phÇn lµm cho du lÞch ViÖt Nam nhanh chãng ®uæi kÞp tr×nh ®é c¸c n­íc tiªn tiÕn trong khu vùc. Trªn ®©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p cña ngµnh du lÞch ViÖt nam, muèn du lÞch ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h­íng ®Ò ra th× cÇn ph¶i cã sù hç trî t­ phÝa nhµ n­íc nh­ : + Nhµ n­íc cÇn n©ng cao c¬ së h¹ tÇng nh­ : giao th«ng vËn t¶i, b­u ®iÖn, y tÕ... + T¨ng c­êng vèn ®Çu t­ cho ngµnh du lÞch cã c¸c biÖn ph¸p chÝnh s¸ch ­u ®·i cho c¸c ®èi t­îng ®Çu t­. + X¸c ®Þnh møc thuÕ, lÖ phÝ nép ng©n s¸ch cña ngµnh mét c¸ch hîp lý vµ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. + Më réng c¸c mèi quan hÖ ngo¹i giao ®ång thêi duy tr× c¸c mèi quan hÖ vèn cã, t¨ng c­êng sù héi nhËp vµo thÕ giíi vµ khu vùc. + Gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. KÕt luËn Qua nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc trong nÒn kinh tÕ vµ trong ngµnh du lÞch thêi gian qua, kÓ tõ khi ®æi míi c¬ chÕ, ®· kh¼ng ®Þnh r»ng con ®­êng mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· lùa chän cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ngµnh du lÞch nãi riªng lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Chóng ta tin t­ëng r»ng ngµnh du lÞch sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn ®Ó trë thµnh thµnh phÇn kinh tÕ mòi nhän quan träng ®­a ®Êt n­íc ta thµnh trung t©m dÞch vô - du lÞch - th­¬ng m¹i cã tÇm cì, gãp phÇn vµo c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. tµi liÖu tham kh¶o 1. B¸o c¸o tæng kÕt 5 n¨m ®æi míi, ph¸t triÓn du lÞch 2. B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng ngµnh du lÞch n¨m 1998. ( Tæng côc Du lÞch ) 3. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ du lÞch - Tr­êng §HKTQD Hµ Néi 4. B¸o Th­¬ng m¹i sè 3, sè 4 n¨m 1999 5. T¹p chÝ Du lÞch 1/1996; 3/1996; 8/1996; 10/1997; 6/1998; 8/1998 Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 PhÇn mét : Vai trß cña ngµnh du lÞch trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 3 I. Vai trß cña du lÞch ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ 3 II. Du lÞch ph¸t triÓn mang l¹i ý nghÜa tÝch cùc vÒ mÆt v¨n ho¸ - x· héi 8 PhÇn hai : Thùc tr¹ng cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam hiÖn nay 12 I. TiÒm n¨ng du lÞch ViÖt Nam 12 II. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam 15 III. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ngµnh 20 1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc 20 2. Nh÷ng mÆt yÕu kÐm, khã kh¨n vµ tån t¹i 28 PhÇn ba : Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh du lÞch ViÖt Nam tõ nay ®Õn n¨m 2008 35 I. Dù b¸o nhu cÇu thÞ tr­êng du lÞch ViÖt Nam tõ nay ®Õn n¨m 2008 35 II. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®Õn n¨m 2008 38 1. Ph­¬ng h­íng chung 38 2. Môc tiªu cô thÓ 39 3. NhiÖm vô 40 III. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu 41 KÕt luËn 47 Tµi liÖu tham kh¶o 48