Phương pháp giải bài tập sóng dừng, sóng cơ

Trong các kỳ thi tuyển sinh đại học, phần sóng cơ sóng dừng là một phần tương đối khó. Để giúp các em có thể hệ thống và ôn tập tốt- tôi đã cố gắng biên soạn tài liệu này. Quyển Sách trình bày tương đối đầy đủ các dạng bài tập từ đễ đến khó, hy vọng là tài liệu hữu ích giúp các em luyện thi TN và ĐH 2011. Mọi đóng góp xin gửi về thanh17802002@yahoo.com hoặc 090.4.72.72.71. Bµi 1: Mét ng­êi quan s¸t mét chiÕc phao næi lªn trªn mÆt biÓn vµ thÊy nã nh« lªn cao 6 lÇn trong 15 gi©y, coi sãng biÕn lµ sãng ngang. TÝnh chu kú dao ®éng cña sãng biÓn? A. 3(s) B.43(s) C. 53(s) D. 63(s) Bµi gi¶i: Chó ý víi d¹ng bµi nµy ta nªn dïng c«ng thøc tr¾c nghiÖm:, trong ®ã t lµ thêi gian dao ®éng. Phao nh« lªn 6 lÇn trong 15 gi©y nghÜa lµ phao thùc hiÖn ®­îc 5 dao ®éng trong 15 gi©y. VËy ta cã suy ra Bµi 2 : Mét ng­êi quan s¸t mÆt biÓn thÊy cã 5 ngän sãng ®i qua tr­íc mÆt m×nh trong kho¶ng thêi gian 10(s) vµ ®o ®­îc kho¶ng c¸ch gi÷a hai ngän sãng liªn tiÕp lµ 5(m). TÝnh vËn tèc sãng biÓn ? A. 1(m) B. 2m C. 3m D.4m Bµi gi¶i: T­¬ng tù nh­ trªn ta cã : suy ra Chó ý kho¶ng c¸ch gi÷a hai ngän sãng liªn tiÕp chÝnh lµ C©u 3: (§H 2007). Mét nguån ph¸t sãng dao ®éng theo ph­¬ng tr×nh u = acos20pt (cm). Trong kho¶ng thêi gian 2(s) sãng truyÒn ®I ®­îc qu·ng ®­êng b»ng bao nhiªu lÇn b­íc sãng? A. 10. B. 20. C. 30. D. 40. Bµi gi¶i: theo ph­¬ng tr×nh trªn ta thÊy nªn suy ra Do cø 1 chu kú th× t­¬ng øng 1 b­íc sãng, nªn trong kho¶ng thêi gian t=2(s) sãng truyÒn ®­îc qu·ng ®­êng S. ta cã tû lÖ 0,1(s) VËy 2(s) S Hay suy ra S=20 C©u 4: Moät soùng coù taàn soá 500Hz, coù toác ñoä lan truyeàn 350m/s. Hai ñieåm gaàn nhau nhaát treân phöông truyeàn soùng phaûi caùch nhau gaàn nhaát moät khoaûng laø bao nhieâu ñeå giöõa chuùng coù ñoä leäch pha baèng rad ? A. 0,116m. B. 0,476m. C. 0,233m. D. 4,285m. Bµi gi¶i : Ta biÕt : trong sãng c¬ th× ®é lÖch pha lµ Suy ra Trong ®ã: vËy kháang c¸ch cÇn t×m lµ C©u 5: Mét sãng ©m cã tÇn sè 450(Hz) lan truyÒn víi vËn tèc 360(m/s) trong kh«ng khÝ. §é lÖch pha gi÷a hai ®iÓm c¸ch nhau d=1(m) trªn mét ph­¬ng truyÒn sãng lµ : A. B. C. D. Bµi gi¶i: ( trong ®ã ) C©u6: VËn tèc truyÒn ©m trong kh«ng khÝ lµ 340(m/s) , kho¶ng c¸chgi÷a hai ®iÓm gÇn nhau nhÊt trªn cïng mét ph­¬ng truyÒn sãng dao ®éng ng­îc pha nhau lµ 0,8(m). TÇn sè ©m lµ: A. f=85(Hz) B. f=170(Hz) C. f=200(Hz) D. f=225(Hz) Bµi gi¶i: Ta biÕt 2 sãng dao ®éng ng­îc pha khi ®é lÖch pha GÇn nhau nhÊt th× lÊy k=0 vËy hay C©u 7:  Khi biên độ của sóng tăng gấp đôi, năng lượng do sóng truyền tăng bao nhiêu lần.    A. Giảm 1/4    B. Giảm 1/2     C. Tăng 2 lần     D. Tăng 4 lần Bµi gi¶i: n¨ng l­îng VËy khi biªn ®é t¨ng gÊp ®«i th× n¨ng l­îng T¨ng 4 lÇn C©u 8: Hiệu pha của 2 sóng giống nhau phải bằng bao nhiêu để khi giao thoa sóng hoàn toàn triệt tiêu.     A. 0     B. π/4      C. π/2     D.πBµi gi¶i: ®é lÖch pha cña 2 sãng gièng nhau lµ : th× khi giao thoa chóng míi triÖt tiªu . LÊy k=0 ta cã C©u 9: Tìm vận tốc sóng âm biểu thị bởi phương trình: u = 28cos(20x - 2000t)    A. 334m/s     B. 331m/s     C. 314m/s D. 100m/s    Bµi gi¶i: ¸p dông ph­¬ng tr×nh sãng : ®èi chiÕu lªn ph­¬ng tr×nh trªn ta thÊy suy ra mµ ( m/s) ( Do ) C©u 10: Mét mòi nhän S ®­îc g¾n vµo ®Çu cña mét l¸ thÐp n»m ngang vµ ch¹m vµo mÆt n­íc. Khi ®Çu l¸ thÐp dao ®éng theo ph­¬ng th¼ng ®øng víi tÇn sè f = 100 (Hz), S t¹o trªn mÆt n­íc mét sãng cã biªn ®é a = 0,5 (cm). BiÕt kho¶ng c¸ch gi÷a 9 gîn låi liªn tiÕp lµ 4 (cm). TÝnh vËn tèc truyÒn sãng trªn mÆt n­íc. A. 100 cm/s B. 50 cm/s C. 100cm/s D. 150cm/s Bµi gi¶i: ¸p dông c«ng thøc tr¾c nghiÖm kho¶ng c¸ch gi÷a n ngän sãng liªn tiÕp lµ : Trong ®ã n lµ sè ngän sãng : ta cã 1 9 (cm) VËy Nh×n vµo h×nh vÏ ta thÊy tõ ngän sãng thø 1 ®Õn ngän sãng thø 9 c¸ch nhau 8 C©u11: (Bµi tËp t­¬ng tù) : Nguån ph¸t sãng trªn mÆt n­íc t¹o dao ®éng víi tÇn sè f=100(Hz) g©y ra sãng trªn mÆt n­íc . BiÕt kho¶ng c¸ch gi÷a 7 gîn låi (bông sãng liªn tiÕp) lµ 3(cm) . TÝnh vËn tèc truyÒn sãng trªn mÆt n­íc ? A. 50(cm/s) B. 25(cm/s) C.100(cm/s) D.150(cm/s) Bµi gi¶i: ¸p dông c«ng thøc tr¾c nghiÖm kho¶ng c¸ch gi÷a n ngän sãng liªn tiÕp lµ : Trong ®ã n lµ sè ngän sãng : ta cã (cm) VËy C©u12: Mét nguån sãng c¬ dao ®éng ®iÒu hoµ theo ph­¬ng tr×nh . Kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm gÇn nhau nhÊt trªn ph­¬ng truyÒn sãng mµ t¹i ®ã dao ®éng cña c¸c phÇn tö m«i tr­êng lÖch pha nhau lµ 5 (m). H·y tÝnh vËn tèc truyÒn sãng. A. 150m/s B. 120m/s C. 100m/s D. 200m/s Bµi gi¶i: §é lÖch pha gi÷a hai phÇn tö trªn ph­¬ng truyÒn sãng lµ: VËy b­íc sãng lµ: suy ra vËn tèc truyÒn sãng : C©u 13: Cho mét mòi nhän S ch¹m nhÑ vµo mÆt n­íc vµ dao ®éng ®iÒu hoµ víi tÇn sè f = 20 (Hz). Ng­êi ta thÊy r»ng hai ®iÓm A vµ B trªn mÆt n­íc cïng n»m trªn ph­¬ng truyÒn sãng c¸ch nhau mét kho¶ng d = 10 (cm) lu«n dao ®éng ng­îc pha víi nhau. TÝnh vËn tèc truyÒn sãng, biÕt r»ng vËn tèc ®ã chØ vµo kho¶ng tõ 0,8 (m/s) ®Õn 1 (m/s). A. 100 m/s B. 90m/s C. 80m/s D. 85m/s Bµi gi¶i: §é lÖch pha gi÷a hai phÇn tö theo ph­¬ng truyÒn sãng lµ: (Do hai ®iÓm dao ®éng ng­îc pha) vËy ta cã : Suy ra : Do gi¶ thiÕt cho vËn tèc thuéc kho¶ng nªn ta thay biÓu thøc cña V vµo : gi¶i ra : Suy ra : Suy ra hay: do k thuéc Z nªn lÊy k=2 vµ thay vµo biÓu thøc C©u 14: . Mét sîi d©y ®µn håi rÊt dµi cã ®Çu A dao ®éng víi tÇn sè f vµ theo ph­¬ng vu«ng gãc víi sîi d©y. Biªn ®é dao ®éng lµ 4 (cm), vËn tèc truyÒn sãng trªn ®©y lµ 4 (m/s). XÐt mét ®iÓm M trªn d©y vµ c¸ch A mét ®o¹n 28 (cm), ng­êi ta thÊy M lu«n lu«n dao ®éng lÖch pha víi A mét gãc víi k = 0, ±1, ±2, TÝnh b­íc sãng l. BiÕt tÇn sè f cã gi¸ trÞ trong kho¶ng tõ 22 (Hz) ®Õn 26 (Hz). A. 8 cm B. 12 cm C. 14 cm D.16 cm Bµi gi¶i: §é lÖch pha gi÷a hai phÇn tö theo ph­¬ng truyÒn sãng lµ: (chó ý: ë bµi nµy ng­êi ta ®· cho s½n ®é lÖch pha) T­¬ng tù nh­ bµi trªn ta cã : Suy ra : thay sè vµo ta cã : Do nªn ta cã : Gi¶i ra ta cã : vËy vËy C©u15: Mét sãng c¬ häc truyÒn trong mét tr­êng ®µn håi.Ph­¬ng tr×nh dao ®éng cña nguån cã d¹ng: .TÝnh b­íc sãng l. Cho biÕt vËn tèc truyÒn sãng v = 40 (cm/s) TÝnh ®é lÖch pha cña hai ®iÓm c¸ch nhau mét kho¶ng 40 (cm) trªn cïng ph­¬ng truyÒn sãng vµ t¹i cïng thêi ®iÓm. A. p/12 B. p/2 C. p/3 D. p/6 Bµi gi¶i: §é lÖch pha gi÷a hai phÇn tö theo ph­¬ng truyÒn sãng lµ: Suy ra C©u 16: Mét sãng c¬ häc truyÒn trong mét tr­êng ®µn håi.Ph­¬ng tr×nh dao ®éng cña nguån cã d¹ng: . TÝnh ®é lÖch pha cña dao ®éng t¹i cïng mét ®iÓm bÊt kú sau kho¶ng thêi gian 0,5 (s). A. B. p/12 C. p/3 D. p/8 Bµi gi¶i: sau kho¶ng thêi gian t=0,5 gi©y sãng truyÒn ®­îc qu·ng ®­êng d: Ph­¬ng tr×nh dao ®éng t¹i M c¸ch nguån mét kho¶ng d lµ : Trong ®ã ë thêi ®iÓm (t) pha dao ®éng cña M lµ : . Sau thêi ®iÓm t=0,5(s) th× pha dao ®éng t¹i M lóc nµy lµ: Vëy ®é lÖch pha C©u 17: Trong thÝ nghiÖm vÒ hiÖn t­îng giao thoa sãng trªn mÆt n­íc hai nguån kÕt hîp Avµ B dao ®éng víi tÇn sè f=13(Hz) . T¹i 1 ®iÓm M c¸ch nguån AB nh÷ng kho¶ng d1=19(cm) vµ d2=21(cm) , sãng cã biªn ®é cùc ®¹i. Gi÷a M vµ ®­êng trung trùc cña AB kh«ng cã cùc ®¹i nµo kh¸c. TÝnh vËn tèc truyÒn sãng trªn mÆt n­íc? A. 10(cm/s) B. 20(cm/s) C. 26(cm/s) D. 30(cm/s) Bµi gi¶i: nhËn xÐt do d1<d2 nªn trªn h×nh vÏ M n»m lÖch vÒ bªn tr¸i cña AB . T¹i M sãng cã biªn ®é cùc ®¹i , gi÷a M vµ ®­êng trung trùc cña AB kh«ng cã cùc ®¹i nµo kh¸c vËy tÊt c¶ chØ cã 1 cùc ®¹i. Hay k=-1( K: lµ sè cùc ®¹i) chó ý: bªn tr¸i ®­êng trung trùc cña AB quy ­íc k ©m vµ bªn ph¶i k d­¬ng M A B d 19 20 K=o K=-1 HiÖu ®­êng ®i ®Ó t¹i ®ã sãng cã biªn ®é cùc ®¹i lµ : ( do thay k=-1) VËy vËn tèc truyÒn sãng lµ : C©u 18: Trong thÝ nghiÖm vÒ hiÖn t­îng giao thoa sãng trªn mÆt n­íc hai nguån kÕt hîp Avµ B dao ®éng víi tÇn sè f=13(Hz) . T¹i 1 ®iÓm M c¸ch nguån AB nh÷ng kho¶ng d1=16(cm) vµ d2=20(cm) , sãng cã biªn ®é cùc ®¹i. Gi÷a M vµ ®­êng trung trùc cña AB cã 3 d·y cùc ®¹i kh¸c. TÝnh vËn tèc truyÒn sãng trªn mÆt n­íc? A. 26,7(cm/s) B. 20(cm/s) C. 40(cm/s) D. 53,4(cm/s) Bµi gi¶i: T­¬ng tù M lµ mét cùc ®¹i giao thoa vµ gi÷a M víi ®­êng trung trùc cña AB cã thªm ba cùc ®¹i kh¸c tæng céng cã 4 cùc ®¹i, v× d1<d2 nªn trªn h×nh vÏ M n»m lÖch vÒ bªn tr¸i cña AB. Vµ t­¬ng øng K=-4 ( Do k lµ sè cùc ®¹i giao thoa) HiÖu ®­êng ®i ®Ó t¹i ®ã sãng cã biªn ®é cùc ®¹i lµ : ( do thay k=-1) VËy vËn tèc truyÒn sãng lµ : Bµi 19: Mét ng­êi x¸ch mét x« n­íc ®i trªn ®­êng , mçi b­íc ®i ®­îc 50(cm). Chu kú dao ®éng riªng cña n­íc trong x« lµ T=1(S) . Ng­êi ®ã ®i víi vËn tèc v th× n­íc trong x« bÞ sãng s¸nh m¹nh nhÊt. TÝnh vËn tèc v? A. 2,8Km/h B. A. 1,8Km/h C. A. 1,5Km/h D. GÝa trÞ kh¸c Bµi gi¶i: theo gi¶ thiÕt th× mµ vËn tèc Bµi 20: Trªn mÆt n­íc cã mét nguån dao ®éng t¹o ra t¹i ®iÓm O mét dao ®éng ®iÒu hßa cã tÇn sè f= 50(Hz) . Trªn mÆt n­íc xuÊt hiÖn nh÷ng vßng trßn ®ång t©m O, mçi vßng c¸ch nhau 3(cm). VËn tèc truyÒn sãng trªn mÆt n­íc lµ : A. 120(cm/s) B. 360(cm/s) C. 150(cm/s) D. 180(cm/s) Bµi gi¶i: Chó ý mçi vßng trßn ®ång t©m O trªn mÆt n­íc sÏ c¸ch nhau 1 b­íc sãng vËy hay Bµi 21: §Çu A cña mét d©y dao ®éng theo ph­¬ng th¼ng ®øng víi chu kú T=10(s) . BiÕt vËn tèc truyÒn sãng trªn d©y lµ V=0,2(m/s) , kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm gÇn nhau nhÊt dao ®éng ng­îc pha lµ bao nhiªu? A. 1,5m B. 2m C. 1m D. 2,5m Bµi gi¶i: §é lÖch pha gi÷a hai phÇn tö theo ph­¬ng truyÒn sãng lµ: (Do hai ®iÓm dao ®éng ng­îc pha) vËy ta cã : kho¶ng c¸ch gÇn nhau nhÊt gi÷a hai ®iÓm dao ®éng ng­îc pha lµ : Chó ý: gÇn nhau nhÊt nªn trong ph­¬ng tr×nh trªn ta lÊy K=0) Bµi 22: Sãng truyÒn tõ A ®Õn M víi b­íc sãng M c¸ch A mét ®o¹n d=3(cm) . So víi sãng t¹i A th× sãng t¹i M cã tÝnh chÊt nµo sau ®©y ? A. §ång pha víi nhau B. Sím pha h¬n mét l­îng C. TrÔ pha h¬n mét l­îng lµ D. Mét tÝnh chÊt kh¸c Bµi gi¶i: Ta ®· biÕt ph­¬ng tr×nh sãng c¸ch nguån mét ®o¹n lµ d lµ : nÕu ®iÓm M n»m sau nguån A (M chËm pha h¬n A) NÕu ®iÓm M n»m tr­íc nguån A A M d Theo gi¶ thiÕt ta cã ®é lÖch pha VËy sãng t¹i M trÔ pha h¬n sãng t¹i A mét l­îng lµ D¹NG BµI TËP X¸C §ÞNH Sè §IÓM CùC §¹I, CùC TIÓU TR£N §O¹N TH¼NG AB TH1: NÕu 2 nguån AB dao ®éng cïng pha hoÆc hiÓu lµ: Theo lý thuyÕt giao thoa sè gîn sãng quan s¸t ®­îc trªn ®o¹n AB t­¬ng øng sè ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i trªn ®o¹n AB . V× vËy hiÖu kho¶ng c¸ch gi÷a chóng ph¶i lµ MÆt kh¸c cã bao nhiªu ®­êng hypepol th× t­¬ng øng trªn ®o¹n AB cã bÊy nhiªu gîn sãng. Hay ta cã thÓ ®­a ®iÓm M xuèng n»m trªn ®o¹n AB vµ lóc nµy ta cã VËy ta cã hÖ : M A B M B A (1) lÊy (1) +(2) vÕ theo vÕ ta cã (2) do M thuéc ®o¹n AB nªn Thay vµo ta cã Vµ rót ra §©y chÝnh lµ c«ng thøc tr¾c nghiÖm ®Ó t×m sè ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i trong giao thoa sãng T­¬ng tù sè ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc tiÓu trªn ®o¹n AB tho· m·n: lµm t­¬ng tù nh­ trªn ta cã : . §©y chÝnh lµ c«ng thøc tr¾c nghiÖm tÝnh sè ®iÓm dao ®éng cùc tiÓu (®øng yªn) trªn ®o¹n AB. TH2: NÕu hai nguån AB dao ®éng ng­îc pha: hoÆc hiÓu lµ: th× c«ng thøc sè ®iÓm cùc ®¹i lµ: Vµ c«ng thøc sè ®iÓm cùc tiÓu lµ: ( Ng­îc víi cïng pha) Chó ý nÕu c¸c tû sè trªn nguyªn th× ta lÊy dÊu  = . VD : cßn kh«ng nguyªn th× kh«ng lÊy dÊu =. TH3: NÕu hai nguån AB dao ®éng vu«ng pha: th× sè ®iÓm cùc ®¹i vµ cùc tiÓu trªn ®o¹n AB lµ b»ng nhau vµ b»ng: Bµi 23: Trªn mÆt n­íc cã hai nguån sãng n­íc gièng nhau c¸ch nhau AB=8(cm). Sãng truyÒn trªn mÆt n­íc cã b­íc sãng 1,2(cm). Sè ®­êng cùc ®¹i ®i qua ®o¹n th¼ng nèi hai nguån lµ: A. 11 B. 12 C. 13 D. 14 Bµi gi¶i: Do A, B dao ®éng cïng pha nªn sè ®­êng cùc ®¹i trªn AB tho· m·n: thay sè ta cã : Suy ra nghÜa lµ lÊy gi¸ trÞ K b¾t ®Çu tõ . KÕt luËn cã 13 ®­êng Bµi 24: Hai nguån sãng cïng biªn ®é cïng tÇn sè vµ ng­îc pha. NÕu kho¶ng c¸ch gi÷a hai nguån lµ: th× sè ®iÓm ®øng yªn vµ sè ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i trªn ®o¹n AB lÇn l­ît lµ: A. 32 vµ 33 B. 34 vµ 33 C. 33 vµ 32 D. 33 vµ 34. Bµi gi¶i: Do hai nguån dao ®éng ng­îc pha nªn sè ®iÓm ®øng yªn trªn ®o¹n AB lµ : Thay sè : Hay : 16,2<k<16,2. KÕt luËn cã 33 ®iÓm ®øng yªn. T­¬ng tù sè ®iÓm cùc ®¹i lµ : thay sè : hay . KÕt luËn cã 32 ®iÓm Bµi 25 : (§H 2004). T¹i hai ®iÓm A,B trªn mÆt chÊt láng c¸ch nhau 10(cm) cã hai nguån ph¸t sãng theo ph­¬ng th¼ng ®øng víi c¸c ph­¬ng tr×nh : vµ . VËn tèc truyÒn sãng lµ 0,5(m/s). Coi biªn ®é sãng kh«ng ®æi. X¸c ®Þnh sè ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i trªn ®o¹n th¼ng AB ? A.8 B.9 C.10 D.11 Bµi gi¶i: nh×n vµo ph­¬ng tr×nh ta thÊy A, B lµ hai nguån dao ®éng ng­îc pha nªn sè ®iÓm dao ®éng cùc ®¹i tho· m·n : Víi VËy : Thay sè : VËy  : KÕt luËn cã 10 ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i Bµi 26 : Trªn mÆt n­íc cã hai nguån kÕt hîp A,B c¸ch nhau 10(cm) dao ®éng theo c¸c ph­¬ng tr×nh : vµ : . BiÕt vËn tèc truyÒn sãng trªn mÆt n­íc lµ 0,5(m/s). TÝnh sè ®iÓm cùc ®¹i vµ cùc tiÓu trªn ®o¹n A,B. A.8 vµ 8 B.9 vµ 10 C.10 vµ 10 D.11 vµ 12 Bµi gi¶i : nh×n vµo ph­¬ng tr×nh ta thÊy A, B lµ hai nguån dao ®éng vu«ng pha nªn sè ®iÓm dao ®éng cùc ®¹i vµ cùc tiÓu lµ b»ng nhau vµ tho· m·n : Víi VËy : Thay sè : VËy  : KÕt luËn cã 10 ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i vµ cùc tiÓu D¹NG BµI TËP X¸C §ÞNH Sè §IÓM CùC §¹I, CùC TIÓU TR£N §O¹N TH¼NG CD T¹O VíI AB MéT H×NH VU¤NG HOÆC H×NH CH÷ NHËT PP: Víi d¹ng bµi tËp nµy ta th­êng cã 2 c¸ch gi¶i. Sau ®©y ta t×m hiÓu 2 c¸ch gi¶i nµy. TH1: Hai nguån A, B dao ®éng cïng pha. C¸ch1: Ta t×m sè ®iÓm cùc ®¹i trªn ®o¹n DI. Suy ra A B D C O I Sè ®iÓm cùc ®¹i trªn ®o¹n DC lµ: k’=2.k+1 ( do DC =2DI, kÓ c¶ ®­êng trung trùc cña CD) §Æt , B­íc 1: Sè ®iÓm cùc ®¹i trªn ®o¹n DI tho· m·n : Víi k thuéc Z. B­íc 2 : VËy sè ®iÓm cùc ®¹i trªn ®o¹n CD lµ : k’=2.k+1 Sè ®iÓm cùc tiÓu trªn ®o¹n CD : k’’=2.k C¸ch 2 : Sè ®iÓm cùc ®¹i trªn ®o¹n CD tho· m·n : Suy ra : Hay : . Gi¶i suy ra k. Sè ®iÓm cùc tiÓu trªn ®o¹n CD tho· m·n : Suy ra : Hay : TH2: Hai nguån A, B dao ®éng ng­îc pha ta ®¶o l¹i kÕt qu¶. §Æt , T×M Sè §IÓM CùC §¹I TR£N CD C¸ch 2 : Sè ®iÓm cùc ®¹i trªn ®o¹n CD tho· m·n : Suy ra : Hay : T×M Sè §IÓM CùC TIÓU TR£N §O¹N cd C¸ch 2 : Sè ®iÓm cùc tiÓu trªn ®o¹n CD tho· m·n : Suy ra : Hay : . Gi¶i suy ra k. Bµi : Trªn mÆt n­íc, hai nguån kÕt hîp A, B c¸ch nhau 40cm lu«n dao ®éng cïng pha, cã b­íc sãng 6cm. Hai ®iÓm CD n»m trªn mÆt n­íc mµ ABCD lµ mét h×nh ch÷ nh©t, AD=30cm. Sè ®iÓm cùc ®¹i vµ ®øng yªn trªn ®o¹n CD lÇn l­ît lµ : A. 5 vµ 6 B. 7 vµ 6 C. 13 vµ 12 D. 11 vµ 10 A B D C O I Bµi gi¶i : C¸ch 1 : B­íc 1: Sè ®iÓm cùc ®¹i trªn ®o¹n DI tho· m·n : Víi k thuéc Z lÊy k=3 B­íc 2 : VËy sè ®iÓm cùc ®¹i trªn ®o¹n CD lµ : k’=2.k+1=3.2+1=7 Sè ®iÓm cùc tiÓu trªn ®o¹n DI tho· m·n : . Gi¶i suy ra k=2,83 (Víi k thuéc Z) nªn lÊy k=3 ( v× ta lÊy cËn trªn lµ 3) B­íc 2 : VËy sè ®iÓm cùc tiÓu trªn ®o¹n CD lµ : k’=2.k=2.3=6 C¸ch 2 : Do hai nguån dao ®éng cïng pha nªn sè ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i trªn ®o¹n CD tho· m·n : Sè ®iÓm cùc ®¹i trªn ®o¹n CD tho· m·n : Suy ra : Hay : . Hay : Gi¶i ra : -3,3<k<3,3 KÕt luËn cã 7 ®iÓm cùc ®¹i trªn CD. Sè ®iÓm cùc tiÓu trªn ®o¹n CD tho· m·n : Suy ra : Hay : . Thay sè : Suy ra : VËy : -3,8<k<2,835. KÕt luËn cã 6 ®iÓm ®øng yªn. D¹NG BµI TËP X¸C §ÞNH Sè §IÓM CùC §¹I, CùC TIÓU TR£N §O¹N TH¼NG Lµ §¦êng chÐo cña MéT H×NH VU¤NG HOÆC H×NH CH÷ NHËT Bµi : (§H-2010) ë mÆt tho¸ng cña mét chÊt láng cã hai nguån kÕt hîp A vµ B c¸ch nhau 20(cm) dao ®éng theo ph­¬ng th¼ng ®øng víi ph­¬ng tr×nh vµ . BiÕt tèc ®é truyÒn sãng trªn mÆt chÊt láng lµ 30(cm/s). XÐt h×nh vu«ng ABCD thuéc mÆt chÊt láng. Sè ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i trªn ®o¹n BD lµ : A. 17 B. 18 C.19 D.20 A B D C O Bµi gi¶i: Víi VËy : Víi c¸ch gi¶i nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn nh­ng ta chó ý lóc nµy lµ t×m sè ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i trªn ®o¹n DB chø kh«ng ph¶i DC. NghÜa lµ ®iÓm C lóc nµy ®ãng vai trß lµ ®iÓm B. Do hai nguån dao ®éng ng­îc pha nªn sè cùc ®¹i trªn ®o¹n BD tho· m·n : (v× ®iÓm nªn vÕ ph¶i AC thµnh AB cßn BC thµnh B.B=O) Suy ra : Hay : . Thay sè : Suy ra : VËy : -6,02<k<12,83. KÕt luËn cã 19 ®iÓm cùc ®¹i. D¹NG BµI TËP X¸C §ÞNH Sè §IÓM CùC §¹I, CùC TIÓU TR£N §O¹N TH¼NG Lµ §¦êng trung trỰC cña AB CÁCH AB MỘT ĐOẠN x Bài 1: Trên mặt nước có hai nguồn kết hợp AB cách nhau một đoạn 12cm đang dao động vuông góc với mặt nước tạo ra sóng với bước song 1,6cm. Gọi C là một điểm trên mặt nước cách đều hai nguồn và cách trung điểm O của đoạn AB một khoản 8cm. Hỏi trên đoạn CO, số điểm dao động ngược pha với nguồn là: A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 C A B O M Hướng dẫn : Do hai nguồn dao động cùng pha nên để đơn giản ta cho pha ban đầu của chúng bằng 0. Độ lệch pha giữa hai điểm trên phương truyền sóng: . Xét điểm M nằm trên đường trung trực của AB cách A một đoạn d1 và cách B một đoạn d2. Suy ra d1=d2. Mặt khác điểm M dao động ngược pha với nguồn nên Hay : (1) . Theo hình vẽ ta thấy (2). Thay (1) vào (2) ta có : (Do và ) Tương đương: Kết luận trên đoạn CO có 2 điểm dao dộng ngược pha với nguồn. Bài 2: Trên mặt nước có hai nguồn kết hợp AB cách nhau một đoạn 12cm đang dao động vuông góc với mặt nước tạo ra sóng với bước sóng 1,6cm. Gọi C là một điểm trên mặt nước cách đều hai nguồn và cách trung điểm O của đoạn AB một khoản 8cm. Hỏi trên đoạn CO, số điểm dao động cùng pha với nguồn là: A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 C A B O M Hướng dẫn : Do hai nguồn dao động cùng pha nên để đơn giản ta cho pha ban đầu của chúng bằng 0. Độ lệch pha giữa hai điểm trên phương truyền sóng: . Xét điểm M nằm trên đường trung trực của AB cách A một đoạn d1 và cách B một đoạn d2. Suy ra d1=d2. Mặt khác điểm M dao động cùng pha với nguồn nên Hay : . Theo hình vẽ ta thấy (2). Thay (1) vào (2) ta có : (Do và ) Tương đương: Kết luận trên đoạn CO có 3 điểm dao dộng cùng pha với nguồn. D¹NG BµI TËP X¸C §ÞNH Sè §IÓM CùC §¹I, CùC TIÓU TR£N §¦êng trßn t©m o lµ trung ®iÓm cña AB. Ph­¬ng ph¸p : ta tÝnh sè ®iÓm cùc ®¹i hoÆc cùc tiÓu trªn ®o¹n AB lµ k. Suy ra sè ®iÓm cùc ®¹i hoÆc cùc tiÓu trªn ®­êng trßn lµ =2.k . Do mçi ®­êng cong hypebol c¾t ®­êng trßn t¹i 2 ®iÓm. Bµi : Trªn mÆt n­íc cã hai nguån sãng n­íc A, B gièng hÖt nhau c¸ch nhau mét kho¶ng . Trªn ®­êng trßn n»m trªn mÆt n­íc cã t©m lµ trung ®iÓm O cña ®o¹n AB cã b¸n kÝnh sÏ cã sè ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i lµ : A. 9 B. 16 C. 18 D.14 Bµi gi¶i : Do ®­êng trßn t©m O cã b¸n kÝnh cßn nªn ®o¹n AB ch¾c ch¾n thuéc ®­êng trßn. V× hai nguån A, B gièng hÖt nhau nªn dao ®éng cïng pha. Sè ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i trªn AB lµ : Thay sè : Hay : -4,8<k<4,8 . KÕt luËn trªn ®o¹n AB cã 9 ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i hay trªn ®­êng trßn t©m O cã 2.9 =18 ®iÓm. A B O D¹NG BµI TËP X¸C §ÞNH BI£N §é CñA GIAO THOA SãNG TæNG HîP. PP: TH1: Hai nguån A, B dao ®éng cïng pha Tõ ph­¬ng tr×nh giao thoa sãng: Ta nhËn thÊy biªn ®é giao ®éng tæng hîp lµ: Biªn ®é ®¹t gi¸ trÞ cùc ®¹i Biªn ®é ®¹t gi¸ trÞ cùc tiÓu Chó ý: NÕu O lµ trung ®iÓm cña ®o¹n AB th× t¹i 0 hoÆc c¸c ®iÓm n»m trªn ®­êng trung trùc cña ®o¹n A,B sÏ dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i vµ b»ng: (v× lóc nµy ) TH2: Hai nguån A, B dao ®éng ng­îc pha Ta nhËn thÊy biªn ®é giao ®éng tæng hîp lµ: Chó ý: NÕu O lµ trung ®iÓm cña ®o¹n AB th× t¹i 0 hoÆc c¸c ®iÓm n»m trªn ®­êng trung trùc cña ®o¹n A,B sÏ dao ®éng víi biªn ®é cùc tiÓu vµ b»ng: (v× lóc nµy ) TH2: Hai nguån A, B dao ®éng vuong pha Ta nhËn thÊy biªn ®é giao ®éng tæng hîp lµ: Chó ý: NÕu O lµ trung ®iÓm cña ®o¹n AB th× t¹i 0 hoÆc c¸c ®iÓm n»m trªn ®­êng trung trùc cña ®o¹n A,B sÏ dao ®éng víi biªn ®é : (v× lóc nµy ) Bµi : (§H 2008). T¹i hai ®iÓm A, B trong m«i tr­êng truyÒn sãng cã hai nguån kÕt hîp dao ®éng cïng ph­¬ng víi ph­¬ng tr×nh lÇn l­ît lµ : vµ . BiÕt vËn tèc vµ biªn ®é do mçi nguån truyÒn ®i kh«ng ®æi trong qu¸ tr×nh truyÒn sãng. Trong kho¶ng gi÷a Avµ B cã giao thoa sãng do hai nguån trªn g©y ra. PhÇn tö vËt chÊt t¹i trung ®iÓm O cña ®o¹n AB dao ®éng víi biªn ®é b»ng : A. B. 2a C. 0 D.a Bµi gi¶i : Theo gi¶ thiÕt nh×n vµo ph­¬ng tr×nh sãng ta thÊy hai nguån dao ®éng ng­îc pha nªn t¹i O lµ trung ®iÓm cña AB sÏ dao ®éng víi biªn ®é cùc tiÓu Bµi : (§H2007). §Ó kh¶o s¸t giao thoa sãng c¬, ng­êi ta bè trÝ trªn mÆt n­íc n»m ngang hai nguån kÕt hîp A, B. Hai nguån nµy dao ®éng ®iÒu hßa theo ph­¬ng th¼ng ®øng, cïng pha. Coi biªn ®é sãng kh«ng thay ®æi trong qu¸ tr×nh truyÒn ®i. C¸c ®iÓm thuéc mÆt n­íc n»m trªn ®­êng trung trùc cña ®o¹n AB sÏ : Dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i Kh«ng dao ®éng Dao ®éng víi biªn ®é b»ng nöa biªn ®é cùc ®¹i Dao ®éng víi biªn ®é cùc tiÓu. Bµi gi¶i : Do bµi ra cho hai nguån dao ®éng cïng pha nªn c¸c ®iÓm thuéc mÆt n­íc n»m trªn ®­êng trung trùc cña AB sÏ dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i. Bµi : Trªn mÆt nước cã hai nguån A, B dao ®éng lÇn l­ît theo ph­¬ng tr×nh vµ . Coi vËn tèc vµ biªn ®é sãng kh«ng ®æi trong qu¸ tr×nh truyÒn sãng. C¸c ®iÓm thuéc mÆt n­íc n»m trªn ®­êng trung trùc cña ®o¹n AB sÏ dao ®éng víi biªn ®é: A. B. 2a C. 0 D.a Bµi gi¶i : Do bµi ra cho hai nguån dao ®éng vu«ng pha ()nªn c¸c ®iÓm thuéc mÆt n­íc n»m trªn ®­êng trung trùc cña AB sÏ dao ®éng víi biªn ®é (v× lóc nµy ) Bµi : Hai sãng nuwosc ®­îc t¹o bëi c¸c nguån A, B cã b­íc sãng nh­ nhau vµ b»ng 0,8m. Mçi sãng riªng biÖt g©y ra t¹i M, c¸ch A mét ®o¹n d1=3m vµ c¸ch B mét ®o¹n d2=5m, dao ®éng víi biªn ®é b»ng A. NÕu dao ®éng t¹i c¸c nguån ng­îc pha nhau th× biªn ®é dao ®éng t¹i M do c¶ hai nguån g©y ra lµ: A. 0 B. A C. 2A D.3A Bµi gi¶i: Do hai nguån dao ®éng ng­îc pha nªn biªn ®é dao ®éng tæng hîp t¹i M do hai nguån g©y ra cã biÓu thøc: thay c¸c gi¸ trÞ ®· cho vµo biÓu thøc nµy ta cã : Bµi : Hai nguån sãng kÕt hîp A vµ B cïng tÇn sè, cïng biªn ®é vµ cïng pha. Coi biªn ®é sãng kh«ng ®æi. §iÓm M, A,B, N theo thø tù th¼ng hµng. NÕu biªn ®é dao ®éng tæng hîp t¹i N cã gi¸ trÞ lµ 6mm, th× biªn ®é dao ®éng tæng hîp t¹i N cã gi¸ trÞ: A. Ch­a ®ñ d÷ kiÖn B. 3mm C. 6mm D. cm M A B N Bµi gi¶i : Ta cã : Biªn ®é tæng hîp t¹i N cã gi¸ trÞ b»ng biªn ®é dao ®éng tæng hîp t¹i M vµ b»ng 6mm Dạng bài tập xác đinh khoảng cách ngắn nhất và lớn nhất từ một điểm bất kỳ đến hai nguồn Bài 1 : Trên bề mặt chất lỏng có hai nguồn kết hợp AB cách nhau 40cm dao động cùng pha. Biết sóng do mỗi nguồn phát ra có tần số f=10(Hz), vận tốc truyền sóng 2(m/s). Gọi M là một điểm nằm trên đường vuông góc với AB tại đó A dao đông với biên độ cực đại. Đoạn AM có giá trị lớn nhất là : A. 20cm B. 30cm C. 40cm D.50cm Hướng dẫn : A B M K=0 d1 d2 K=1 Ta có . Do M là một cực đại giao thoa nên để đoạn AM có giá trị lớn nhất thì M phải nằm trên vân cực đại bậc 1 như hình vẽ và thõa mãn : (1). ( do lấy k=+1) Mặt khác, do tam giác AMB là tam giác vuông tại A nên ta có : Thay (2) vào (1) ta được : Đáp án B Bài 2 : Trên bề mặt chất lỏng có hai nguồn kết hợp AB cách nhau 100cm dao động cùng pha. Biết sóng do mỗi nguồn phát ra có tần số f=10(Hz), vận tốc truyền sóng 3(m/s). Gọi M là một điểm nằm trên đường vuông góc với AB tại đó A dao đông với biên độ cực đại. Đoạn AM có giá trị nhỏ nhất là : A. 5,28cm B. 10,56cm C. 12cm D. 30cm Hướng dẫn  A B M K=0 d1 d2 K=33 Ta có . Số vân dao động với biên độ dao động cực đại trên đoạn AB thõa mãn điều kiện : . Hay : . Suy ra : . Vậy để đoạn AM có giá trị bé nhất thì M phải nằm trên đường cực đại bậc 3 như hình vẽ và thõa mãn : (1) ( do lấy k=3) Mặt khác, do tam giác AMB là tam giác vuông tại A nên ta có : Thay (2) vào (1) ta được : Đáp án B Sãng dõng người 1 người 2 Câu 1: Hai người đứng cách nhau 4m và quay một sợi dây nằm giữa họ. Hỏi bước sóng lớn nhất của sóng dừng mà hai người có thể tạo nên là bao nhiêu ? A. 16m B. 8m C. 4m D.12m Bµi gi¶i: Áp dụng công thức tính chiều dài dây cho sóng dừng được cố định 2 đầu ; suy ra         vậy để có thì k=1     Vậy             C âu 2: Một sóng dừng có phương trình : (x , y ( cm), t(s)) khoảng cách từ một nút sóng , qua 4 bụng sóng , đến một nút sóng khác là : A.10cm B. 20cm C. 30cm D. 40cm Bµi gi¶i: Bước sóng : D ựa v ào phương trình trên ta thấy Khoảng cách từ một nút sóng , qua 4 bụng sóng , đến một nút sóng khác là : nút nút bụng Câu 3: Trên một sợi dây dài 1m (hai đầu dây cố định) đang có sóng dừng với tần số 100Hz. Người ta thấy có 4 điểm dao động rất mạnh. Vận tốc truyền sóng trên dây là: A. 50(m/s) B. 200(m/s) C. 25(m/s) D.100(m/s) Bµi gi¶i: Trên dây có 4 điểm dao động mạnh nên trên dây có 4 bụng sóng và độ dài dây bằng 2 lần bước sóng. Bước sóng : Vận tốc truyền sóng : Chọn đáp án A. C âu 4: Trên một sợi dây dài 1,4m được căng ra , hai đầu cố định. Người ta làm cho sợi dây dao động với tần số 10Hz thì thấy trên dây có 8 điểm luôn đứng yên (kể cả 2 đầu dây). Vận tốc truyền sóng trên dây là : A. 1,5(m/s) B. 2,4 (m/s) C.4(m/s) D. 3,2(m/s) Bµi gi¶i: Trên dây có 8 điểm đứng yên kể cả 2 đầu dây nên số bụng sóng là : 8 - 1 = 7 bụng sóng. Độ dài dây : bước sóng : Vận tốc truyền sóng : Chọn đáp án C. C âu 5: Tại một dao động cho một dây đàn hồi theo phương vuông góc với sợi dây với tần số 3Hz. Sau 3 giây chuyển động truyền được 12m dọc theo sợi dây. Bước sóng tạo ra trên sợi dây : A. 2,33(m) B. 2(m) C.3,33 (m) D.3(m) Bµi gi¶i: Vận tốc truyền sóng trên sợi dây là : Vậy bước sóng tạo ra là : Chọn đáp án C C âu 6: Một dây AB dài 120cm , đầu A mắc vào một nhánh âm thoa có tần số f = 40 Hz, đầu B cố định.Cho âm thoa dao động , trên dây có sóng dừng với 4 bó sóng. Vận tốc truyền sóng trên dây là : A.20(m/s) B. 15(m/s) C. 28(m/s) D. 24(m/s) Bµi gi¶i: Trên dây có sóng dừng với 4 bó sóng , hai đầu cố định nên dây dài 2 lần bước sóng. Vận tốc truyền sóng : Vậy chọn đáp án D. C âu 7: Những đặc điểm nào sau đây không thuộc về sóng dừng : 1/ Sóng có các nút và các bụng cố định trong không gian. 2/ Ứng dụng của sóng dừng là xác định vận tốc truyền sóng trên dây. 3/ Điều kiện để có sóng dừng khi hai đầu dây là nút là chiều dài dây phải bằng n lần bước sóng với n là số nút sóng. 4/ Khoảng cách giữa hai bụng sóng bằng nửa lần bước sóng. A.1v à 2 B. 2 v à 3 C. 3 v à 4 D. 2 v à 4 Bµi gi¶i: Theo định nghĩa sóng dừng là : Sóng có các nút và các bụng cố định trong không gian. nên (1) đúng Ứng dụng của sóng dừng là xác định vận tốc truyền sóng trên dây.  (2) đúng  Điều kiện để có sóng dừng khi hai đầu dây là nút là chiều dài dây phải bằng n lần bước sóng với n là số nút sóng.(3) sai vì điều kiện xảy ra sóng dừng khi : Khoảng cách giữa hai bụng sóng bằng nửa lần bước sóng. (4) sai vì phải là khoảng cách giữa hai bụng sóng liên tiếp nhau C âu 8 : Một ống sáo dài 80cm, hở hai đầu, tạo ra một sóng dừng trong ống sáo với âm là cực đại ở hai đầu ống, trong khoảng giữa ống sáo có hai nút sóng. Cho vận tốc truyền âm trong không khí là 340m/s, tần số âm do ống sáo phát ra là: A.2120,5(Hz) B 425(Hz) C. 850(Hz) D. 800(Hz) Bµi gi¶i: Theo bài ra: ta coi ống sáo có hai đầu l à nút đ ể có s óng dừng x ảy ra thì chiều d ài ống sáo ph i thõa m ãn : Chọn B Câu9 : Một nhạc cụ phát ra âm có tần số âm cơ bản là f = 420 Hz. Một người có thể nghe được âm có tần số cao nhất là 18000 Hz. Tần số âm cao nhất mà người này nghe được do nhạc cụ này phát ra là : A.17850(Hz) B. 17640(Hz) C. 42,857142(Hz) D. 18000(Hz) Bµi gi¶i: (B) Câu 10: Một nguồn âm O xem như nguồn điểm, phát âm trong môi trường đẳng hướng và không hấp thụ âm. Ngưỡng nghe của âm đó là . Tại một điểm A ta đo được mức cường độ âm là L = 70 dB. Cường độ âm I tại A có giá trị là: A. B. C. D. Bµi gi¶i: Xét tại điểm A ta có: L = 10= 70. =>  = 7 =>   =   => I =  Vậy chọn C. Câu11:  :  Độ to hay nhỏ của một âm mà tai cảm nhận được sẽ phụ thuộc vào A. cường độ và biên độ của âm B. cường độ của âm và vận tốc âm C. cường độ và tần số của âm. D. tần số của âm và vận tốc âm Vậy chọn C. C âu 12: Phát biểu nào sau đây không đúng ? A. Dao động âm có tần số trong miền từ 16Hz đến 20kHz B. Về bản chất thì sóng âm , sóng siêu âm , sóng hạ âm đều là sóng cơ C. Sóng siêu âm là những sóng mà tai người không thể nghe thấy được D. Sóng âm là sóng dọc Bµi gi¶i: Sóng âm là sóng dọc có tần số từ 16Hz đến 20KHz. Những sóng có tần số dưới 16Hz gọi là sóng hạ âm và trên 20KHz gọi là sóng siêu âm. Tai người không thể nghe được hạ âm và siêu âm. Chọn đáp án C. C âu 13 : Phát biểu nào sau đây là sai: A. Sóng cơ học là sự lan truyền của trạng thái dao động trong môi trường vật chất. B. Sóng ngang có phương dao động vuông góc với phương truyền sóng. C. Quá trình truyền sóng là quá trình truyền năng lượng. D. Sóng cơ học dọc không truyền được trong chân không nhưng sóng cơ dọc ngang truyền được trong chân không. Bµi gi¶i: Sóng cơ truyền được trong không gian là do sự đàn hồi của môi trường vật chất. Trong không gian ko có vật chất như trong khí quyển Trái đất nên sóng cơ học không thể truyền được vậy D sai. Chọn D. C âu 14: Một sóng cơ học có phương trình sóng:           Biết khoảng cách gần nhất giữa 2 điểm có độ lệch pha đối với nhau là 1m. Vận tốc truyền sóng là : A.2,5(m/s) B. 5(m/s) C.10(m/s) D.20(m/s) Bµi gi¶i: Độ lệch pha của 2 điểm trên phương truyền sóng là : Độ lệch pha của hai điểm cách nhau 1m là , ta có: Chọn D A.2,5(m/s) B. 5(m/s) C.10(m/s) D.20(m/s) Câu 15: Hiệu pha của 2 sóng giống nhau phải bằng bao nhiêu để khi giao thoa sóng hoàn toàn triệt tiêu. A. 0 B. C. D. Bµi gi¶i: Trong sóng giao thoa để 2 sóng triệt tiêu nhau thì                với k = 0, 1 ,2 ,................  n                 như vậy với k = 0 thì                  chọn câu D là đúng                           Câu 16: Một sóng ngang tần số 100Hz truyền trên một sợi dây nằm ngang với vận tốc 60m/s. M và N là hai điểm trên dây cách nhau 0,75m và sóng truyền theo chiều từ M tới N. Chọn trục biểu diễn li  độ  cho các điểm có chiều dương hướng lên trên . Tại một thời điểm nào đó M có li độ âm và đang chuyển động đi xuống. Tại thời điểm đó N sẽ có li độ và chiều chuyển động tương ứng là : A. âm, đi xuống B. âm, đi lên C. d ương, đi xuống D. d ương, đi lên Bµi gi¶i: Bước sóng : Độ lệch pha giữa M và N : dao động tại M và N vuông pha . M N O X + Do đó tại thời điểm đó N đang có li độ âm và chuyển động đi lên. Chọn đáp án B. Nhìn lên hình vẽ ta thấy Để M và N dao động vuông pha thì khi M M N O Đi xuống thì Điểm N phải đi lên và vì cả hai đều đang nằm dưới trục OX nên lúc này cả hai đều đang có li độ Hoặc ta có thể biểu diễn qua chuyển động tròn đều : Khi M đi xuống N đi lên trên đường tròn thì tương ứng độ lệch pha của M và N là góc MON gíc này vuông C âu 17: Một sóng cơ học truyền từ điểm O tới M . O và M cách nhau một đoạn bằng 5 lần bước sóng . Dao động tại O và M : A. Cùng pha B. Vuông pha C. Ng ược pha D. l ệch pha Bµi gi¶i: M và O cách nhau một số nguyên lần bước sóng nên dao động cùng pha . Chọn đáp án A. Câu 18: Thưc hiện giao thoa trên mặt một chất lỏng với hai nguồn giống nhau, cách nhau 13cm cùng có phương trình dao động là U = 2sint. Vận tốc truyền sóng trên mặt chất lỏng là 80cm/s. Xem biên độ sóng không giảm khi truyền đi từ nguồn. Số điểm đứng yên trên đoạn là: A. 4 B. 8 C. 5 D. 7 Bµi gi¶i: Biên độ dao động tổng hợp của điểm M bất kì thuộc   là: trong đó lần lượt là độ dài và Giả sử điểm M đứng yên, ta có A=0, suy ra  (1) Lại có cm Vậy (1) tương đương với (k thuộc Z) Hay Mà M thuộc nên cm Từ đó rút ra và 0<<13 nên -3,75<k<2,75 mà k thuộc Z nên k=-3,-2,-1,0,1,2. Với mỗi k thì có 1 điểm M xác định, vậy có 6 điểm đứng yên. Chọn C C âu 19: Hai nguồn sóng cơ AB cách nhau dao động chạm nhẹ trên mặt chất lỏng, cùng tấn số 100Hz, cùng pha theo phương vuông vuông  góc với mặt chất lỏng. Vận tốc truyền sóng 20m/s.Số điểm không dao động trên đoạn AB=1m là :             A.11 điểm B. 20 điểm C.10 điểm D. 15 điểm Bµi gi¶i: Bước sóng : Gọi số điểm không dao động trên đoạn AB là k , ta có : Suy ra vậy k = -5;-4;-3;-2;-1;0;1;2;3;4 . Hay Có 10 điểm . Chọn đáp án C. C âu 20: Hai nguồn sóng cơ dao động cùng tần số, cùng pha .Quan sát hiện tượng giao thoa thấy trên đoạn AB có 5 điểm dao động với biên độ cực đại (kể cả A và B). Số điểm không dao động trên đoạn AB là: A. 6 B. 4 C. 5 D. 2 Bµi gi¶i: Trong hiện tượng giao thoa sóng trên mặt chất lỏng , hai nguồn dao động cùng pha thì trên đoạn AB , số điểm dao động với biên độ cực đại sẽ hơn số điểm không dao động là 1. Do đó số điểm không dao động là 4 điểm.Chọn đáp án B. Câu 20:  Tại điểm M cách nguồn sóng và , sóng có biên độ cực đại. Biết rằng giữa M và đường trung trực của có một đường dao động mạnh, tần số của sóng là f=15Hz. Tính vận tốc truyền sóng trên mặt nước. A. 18 (cm/s) B. 24(cm/s) C. 36(cm/s) D. 30(cm/s) Bµi gi¶i: Chọn B. C âu 21: Điều nào đúng khi nói về năng lượng sóng? A. Trong quá trình truyền sóng thì năng lượng sóng không truyền đi vì nó là đại lượng bảo toàn B. Quá trình truyền sóng là quá trình truyền năng lượng. C. Khi sóng truyền từ một nguồn điểm trên mặt phẳng, năng lượng sóng giảm tỉ lệ bình phương với quãng đường truyền sóng. D. Khi sóng truyền từ một nguồn điểm trong không gian, năng lượng sóng giảm tỉ lệ với quãng đường truyền sóng. Bµi gi¶i: (B) C âu 22: Điều nào sau đây là sai khi nói về năng lượng của sóng cơ học? A. Khi sóng truyền từ một nguồn điểm trong không gian, năng lượng sóng giảm tỷ lệ với bình phương quãng đường truyền sóng. B. Năng lượng sóng luôn luôn không đổi trong quá trình truyền sóng. C. Khi sóng truyền từ một nguồn điểm trên mặt phẳng, năng lượng sóng giảm tỷ lệ với quãng đường truyền sóng. D. Quá trình truyền sóng là quá trình truyền năng lượng. Bµi gi¶i: trong thực tế, năng lượng sóng cơ học sẽ giảm trong quá trình truyền sóng do mất mát năng  lượng ra bên ngoài môi trường (ma sát) nên năng lượng luôn luôn ko đổi trong quá trình truyền sóng là sai . chọn B C âu 23: Khi biên độ của sóng tăng gấp đôi, năng lượng do sóng truyền thay đổi bao nhiêu lần? A. Gi ảm ¼ B. Gi ảm ½ C. Không thay đ ổi D. Tăng 4 lần Bµi gi¶i: Năng lượng sóng: Câu 23: Sãng ©m truyÒn trong thÐp víi vËn tèc 5000(m/s) . Hai ®iÓm trong thÐp dao ®éng lÖch pha nhau 900 mµ gÇn nhau nhÊt th× c¸ch nhau mét ®o¹n 1,5(m). TÇn sè dao ®éng cña ©m lµ : A. 833(Hz) B. 1666(Hz) C. 3,333(Hz) D. 416,5(Hz)Bµi gi¶i: §é lÖch pha Suy ra b­íc sãng mµ