Phương pháp kế toán nghiệp vụ xuất – Nhập khẩu ủy thác tại Việt Nam

LỜI MỞ ĐẦU Trong bối cảnh Việt Nam vừa gia nhập WTO, xuất nhập khẩu là hoạt động thương mại quan trọng trong việc đem lại thu nhập cho đất nước, mở ra hướng phát triển đa dạng cho các doanh nghiệp Việt Nam. Với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, thì hoạt động kinh doanh thương mại trong nước cũng như hoạt động ngoại thương hiện nay cũng được mở rộng và phát triển một cách mạnh mẽ góp phần tích cực vào việc thúc đẩy sản xuất trong nước cả về mặt số lượng lẫn chất lượng, nhằm đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ. Đối với hoạt động ngoại thương thì thông qua mua bán trao đổi hàng hóa dịch vụ xuất nhập khẩu mà mỗi nước tham gia vào thị trường quốc tế có thể thực hiện một cách có hiệu quả mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Xuất nhập khẩu có vai trò tạo vốn cho Nhập khẩu,mở rộng thị trường trong nước, tạo tiền đề vật chất để giải quyết nhiều mục tiêu kinh tế đối ngoại khác của Nhà nước. Nhập khẩu giữ vai trò mua hàng hóa, dịch vụ để thực hiện cân đối kinh tế, kích thích sản xuất trong nước. Trong kinh doanh xuất nhập khẩu thì hoạt động xuất nhập khẩu ủy thác là một trong những hoạt động quan trọng và chủ yếu trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam hiện nay. Do vậy, việc hạch toán kế toán hoạt động xuất nhập khẩu nói chung và xuất nhập khẩu ủy thác nói riêng có vai trò quan trọng và phương pháp hạch toán có đảm bảo tính khoa học thống nhất thì sẽ đảm bảo cho việc cung cấp và lưu chuyển hàng hóa, dịch vụ được thông suốt. Thấy được tầm quan trọng của hạch toán kế toán hàng hóa,dịch vụ xuất nhập khẩu ủy thác em đã lựa chọn đề tài: “Phương pháp kế toán nghiệp vụ xuất – nhập khẩu ủy thác tại Việt Nam” Ngoài phần mở đầu và kết luận đề tài này của em gồm có những phần sau đây: PHẦN 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ XUẤT – NHẬP KHẨU PHẦN 2: ĐÁNH GIÁ CHẾ ĐỘ KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ XUẤT – NHẬP KHẨU ỦY THÁC VÀ MỘT SỐ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT Do thời gian và trình độ có hạn, nên đề án không tránh khỏi những hạn chế nhất định về nội dung, hình thức. Vì vậy em rất mong được sự đóng góp chỉ bảo tận tình của các thầy, cô giáo và các bạn để đề án được hoàn thiện hơn. Nhân dịp này em xin được bày tỏ lòng biết ơn và gửi tới thầy giỏo Trương Anh Dũng lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất. Em xin chân thành cảm ơn những sự giúp đỡ quý báu đó ! PHẦN NỘI DUNG PHẦN 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ XUẤT – NHẬP KHẨU 1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ XUẤT - NHẬP KHẨU 1.1.1. Khái niệm, điều kiện và vai trò của Kinh doanh xuất - nhập khẩu 1.1.1.1. Khái niệm: Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa là hoạt động mua, bán hàng hóa của thương nhân Việt Nam với thương nhân nước ngoài theo hợp đồng mua, bán hàng hóa, bao gồm cả hoạt động tạm nhập, tái xuất, tái nhập và chuyển khẩu hàng hóa 1.1.1.2. Điều kiện kinh doanh xuất - nhập khẩu * Quyền kinh doanh Xuất nhập khẩu: Thương nhân là Doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế theo qui định của pháp luật, được quyền Xuất nhập khẩu theo ngành, nghề đã ghi trong giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh sau khi đã đăng kí mã số tại cục hải quan tỉnh, thành phố theo qui định. * Quyền được uỷ thác Xuất Nhập khẩu hàng hoá: Thương nhân có giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh hoặc đăng kí mã số doanh nghiệp kinh doanh Xuất Nhập khẩu được quyền uỷ thác Xuất Nhập khẩu hàng hoá phù hợp với nội dung của giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh. Đối với hàng hoá có hạn ngạch và hàng hoá có giấy phép của Bộ Thương mại, thương nhân chỉ được uỷ thác Xuất nhập khẩu trong phạm vi số lượng hoặc trị giá ghi tại văn bản phân bổ hạn ngạch của cơ quan có thẩm quyền hoặc giấy phép của Bộ Thương mại. * Quyền được nhận uỷ thác Xuất nhập khẩu hàng hoá: Thương nhân đã đăng kí mã số doanh nghiệp kinh doanh Xuất nhập khẩu có quyền được nhận uỷ thác Xuất nhập khẩu hàng hoá phù hợp với nội dung giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh. Đối với hàng hoá có hạn ngạch và hàng hoá có giấy phép của Bộ thương mại, thương nhân chỉ được uỷ thác Xuất nhập khẩu trong phạm vi số lượng hoặc giá trị ghi tại văn bản phân bổ hạn ngạch của cơ quan có thẩm quyền hoặc giấy phép của Bộ Thương mại, thương nhân nhận uỷ thác không được sử dụng hạn ngạch hoặc giấy phép do Bộ Thương mại cấp cho mình để uỷ thác Xuất nhập khẩu 1.1.1.3. Vai trò của hoạt động kinh doanh xuất - nhập khẩu: Thông qua mua bán trao đổi hàng hoá Xuất nhập khẩu mà mỗi nước tham gia vào thị trường quốc tế có thể được thể hiện một cách có hiệu quả mục tiêu tăng trưởng kinh tế Xuất khẩu có vai trò tạo vốn cho Nhập khẩu, mở rộng thị trường cho sản xuất trong nước, tạo tiền đề vật chất để giải quyết nhiều mục tiêu kinh tế đối ngoại khác của Nhà nước. Nhập khẩu giữ vai trò mua hàng, dịch vụ để thực hiện cân đối kinh tế, kích thích sản xuất trong nước. * Thời gian lưu chuyển hàng hóa Xuất nhập khẩu. - Thời gian lưu chuyển hàng hoá trong hoạt động kinh doanh Xuất nhập khẩu dài hơn so với thời gian lưu chuyển hàng hoá trong hoạt động kinh doanh nội địa do phải thực hiện 2 giai đoạn mua hàng và 2 giai đoạn bán hàng. Đối với hoạt động Xuất khẩu là mua hàng hoá ở thị trường trong nước bán cho thị trường nước ngoài, còn đối với hoạt động Nhập khẩu thì mua hàng hoá ở thị trường nước ngoài và bán cho thị trường nội địa. Vì vậy, để xác định kết quả hoạt động kinh doanh Xuất nhập khẩu, người ta chỉ xác định khi hàng hoá đã luân chuyển được một vòng hay khi đã thực hiện song một thương vụ ngoại thương, có thể bao gồm cả hoạt động Nhập khẩu và hoạt động Xuất khẩu. * Đối tượng Xuất nhập khẩu. - Đối tượng Xuất nhập khẩu: là các loại hàng hoá phù hợp với ngành nghề ghi trong giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh trừ những mặt hàng tạm ngừng Xuất nhập khẩu. Hàng hoá Xuất khẩu là những mặt hàng thuộc thế mạnh trong nước; còn hàng hoá Nhập khẩu là những hàng hoá trong nước chưa sản xuất được hoặc chưa đáp ứng đủ yêu cầu cả về số lượng và chất lượng, đặc biệt là các trang thiết bị, máy móc, vật tư kĩ thuật, công nghệ hiện đại. Bên cạnh đó, còn có các mặt hàng có điều kiện và các mặt hàng cấm Xuất nhập khẩu. Hàng hoá Xuất nhập khẩu có điều kiện là hàng hóa Xuất nhập khẩu theo hạn ngạch hoặc theo giấy phép của Bộ thương mại hoặc Bộ quản lý theo chuyên ngành. Đối với các mặt hàng thuộc danh mục cấm Xuất nhập khẩu, doanh nghiệp chỉ được Xuất nhập khẩu trong trường hợp đặc biệt khi được phép của Thủ tướng chính phủ. * Thời điểm giao, nhận hàng hoá Xuất nhập khẩu thường không trùng và cách xa thời điểm thanh toán tiền hàng. * Phương thức thanh toán. - Về phương thức thanh toán: Trong hoạt động kinh doanh Xuất nhập khẩu có các phương thức thanh toán sau: phương thức chuyển tiền, phương thức ghi sổ hay phương thức mở tài khoản, phương thức thanh toán nhờ thu và phương thức thanh toán bằng thư tín dụng. Tuy nhiên, phương thức thanh toán chủ yếu được sử dụng là phương thức thanh toán bằng thư tín dụng. Thanh toán bằng thư tín dụng (L/C) là một sự thoả thuận mà trong đó một ngân hàng (ngân hàng mở thư tín dụng) theo yêu cầu của khách hàng (người mở thư tín dụng) sẽ trả một số tiền nhất định cho một người khác (người hưởng lợi số tiền của thư tín dụng) hoặc chấp nhận hối phiếu do người này ký phát trong phạm vi số tiền đó khi người này xuất trình cho ngân hàng một bộ chứng từ thanh toán phù hợp với những qui định để nhập khẩu trong thư tín dụng. Bởi vì trong kinh doanh Xuất nhập khẩu, hai bên mua, bán có quốc tịch khác nhau, pháp luật khác nhau, tập quán kinh doanh khác nhau, do vậy phải tuân thủ luật kinh doanh cũng như tập quán kinh doanh của từng nước và luật thương mại quốc tế. 1.1.2. Các phương thức xuất - nhập khẩu: 1.1.2.1. Xuất nhập khẩu trực tiếp. Xuất nhập khẩu trực tiếp là hình thức mà trong đó đơn vị xuất nhập khẩu trực tiếp đàm phán, ký kết hợp đồng, tổ chức quá trình mua, bán hàng hóa và tự cân đối tài chính cho thương vụ đã ký kết. Các doanh nghiệp kinh doanh Xuất nhập khẩu có thể tiến hành Xuất nhập khẩu theo phương thức trực tiếp (trực tiếp quan hệ, giao dịch, ký kết hợp đồng, thanh toán…) hay phương thức uỷ thác (uỷ thác cho đơn vị khác) hoặc kết hợp cả trực tiếp và uỷ thác. Thông thường, phương thức trực tiếp được áp dụng khi Doanh nghiệp có đủ khả năng tổ chức đàm phán, kí kết hợp đồng, am hiểu đối tác và am hiểu thị trường cũng như mặt hàng Xuất nhập khẩu. 1.1.2.2. Xuất nhập khẩu ủy thác. Xuất nhập khẩu ủy thác là hình thức nhập và xuất hộ hàng hóa cho đơn vị chủ hàng. Nếu doanh nghiệp chưa thật sự am hiểu thị trường hay bạn hàng mới với những mặt hàng mới hoặc doanh nghiệp chưa đủ khả năng tổ chức đàm phán, kí kết hợp đồng Xuất nhập khẩu, doanh nghiệp có thể tiến hành Xuất nhập khẩu hàng hoá theo phương thức uỷ thác Như vậy, hoạt động Xuất nhập khẩu uỷ thác là phương thức kinh doanh mà trong đó đơn vị tham gia hoạt động kinh doanh Xuất nhập khẩu không đứng ra trực tiếp đàm phán với nước ngoài mà phải nhờ qua một đơn vị Xuất nhập khẩu có uy tín thực hiện hoạt động Xuất hoặc Nhập khẩu cho mình. Từ đó ta thấy, trong hoạt động Xuất nhập khẩu uỷ thác có 2 bên tham gia đó là: Bên giao uỷ thác Xuất nhập khẩu (bên uỷ thác) và bên nhận uỷ thác Xuất nhập khẩu (bên nhận uỷ thác). Bên uỷ thác là bên chưa đủ điều kiện mua hoặc bán hàng Xuất nhập khẩu. Bên nhận uỷ thác là bên đứng ra thay mặt bên uỷ thác ký kết hợp đồng với bên nước ngoài và họ sẽ đóng vai trò là một bên của hợp đồng mua, bán ngoại thương và điều kiện này có nghĩa là bên giao uỷ thác giữ vài trò là người sử dụng dịch vụ, còn đơn vị nhận uỷ thác giữ vai trò là người cung cấp dịch vụ, hưởng hoa hồng theo sự thoả thuận giữa hai bên kí trong hợp đồng uỷ thác dựa trên giá trị lô hàng Nhập khẩu và mức độ uỷ thác. 1.1.3. Các phương thức tính giá hàng xuất - nhập khẩu Hàng hoá trong kinh doanh Xuất nhập khẩu được tính theo giá thực tế tương tự như hàng hoá kinh doanh trong nước và được xác định theo các công thức sau: + Tính giá thực tế hàng hoá Xuất khẩu: Giá thực tế hàng hóa thu mua trong nước = Giá mua ghi trên hóa đơn + Chi phí sơ chế, hoàn thiện + Chi phí thu mua hàng hóa _ Giảm giá hàng mua được hưởng + Tính giá thực tế hàng hoá Nhập khẩu: Nếu doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ: Giá thực tế hàng hóa nhập khẩu = Giá mua hàng hóa nhập khẩu (CIF) + Thuế nhập khẩu + Chi phí thu mua hàng nhập khẩu _ Giảm giá hàng mua được hưởng Trong đó: Thuế nhập khẩu = Số lượng hàng hóa nhập khẩu ghi trên tờ hải quan x Giá tính thuế của từng mặt hàng x Thuế suất Ở đây, thuế nhập khẩu được thực hiện theo luật thuế nhập khẩu và có biều thức thuế suất qui định cho từng mặt hàng hoặc từng ngành hàng; trị giá tính thuế được qui đổi ra Việt Nam đồng (VND) theo tỉ giá thực tế trên cơ sở giá CIF (giá giao nhận hàng tại biên giới nước mua – nước Nhập khẩu), nhưng trong từng khung thuế qui định. Nếu trị giá hàng hoá tính theo giá CIF nhỏ hơn trị giá trong biểu thuế thì giá tính thuế được xác định theo trị giá trong biểu thức, nếu trị giá hàng hoá theo giá CIF lớn hơn trị giá ghi trong biểu thức thì giá tính thuế là giá CIF. Trường hợp doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp hoặc hàng hóa nhập khẩu không thuộc đối tượng tính thuế GTGT hay hàng hoá nhập khẩu dùng vào hoạt động sự nghiệp, dự án, văn hoá, phúc lợi…được trang trải bằng kinh phí thì: Giá thực tế hàng hóa nhập khẩu = Giá mua hàng hóa nhập khẩu(CIF) + Thuế nhập khẩu + Thuế GTGT của hàng nhập khẩu _ Giảm giá hàng mua được hưởng + Chi phí thu mua hàng nhập khẩu Trong đó: Thuế GTGT của hàng NK = Trị giá hàng hoá NK (CIF) + Thuế nhập khẩu x Thuế suất thuế TTĐB Và lưu ý rằng, trường hợp doanh nghiệp nhập khẩu những mặt hàng chịu thuế TTĐB thì trong giá thực tế hàng nhập khẩu còn bao gồm cả thuế TTĐB trong đó: Thuế TTĐB của hàng NK = Trị giá hàng hoá NK (CIF) + Thuế nhập khẩu x Thuế suất thuế TTĐB Từ công thức tính giá thực tế hàng hoá trên đây ta thấy: Giá thực tế hàng hoá bao gồm hai bộ phận là trị giá mua(bao gồm cả thuế phải nộp) và chi phí thu mua. Khi xuất kho, để tính giá thực tế của hàng hoá thì kế toán phải tách riêng hai bộ phận này. Đối với trị giá mua, kế toán có thể sử dụng một trong các phương pháp tính giá xuất kho giống như đối với các doanh nghiệp kinh doanh thương mại trong nước. Đối với chi phí thu mua, nó được xác định dựa trên sự phân bổ chi phí thu mua cho hàng hoá tiêu thụ và hàng hoá còn tồn kho bởi vì chi phí thu mua liên quan đến cả lượng hàng hoá tiêu thụ trong kì và tồn kho cuối kì. 1.2. KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ XUẤT - NHẬP KHẨU ỦY THÁC Ở VIỆT NAM 1.2.1. Kế toán xuất khẩu ủy thác 1.2.1.1. Các quy định chung về xuất khẩu ủy thác Theo chế độ hiện hành, bên ủy thác Xuất khẩu khi giao hàng cho bên nhận ủy thác phải lập phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ kèm theo lệnh điều động nội bộ, khi hàng hóa đã thực Xuất khẩu có xác nhận của hải quan (khi người xuất mất quyền sở hữu về hàng hoá và nắm quyền sở hữu về tiền tệ hoặc quyền đòi tiền hàng hoá Nhập khẩu), bên uỷ thác căn cứ vào các chứng từ đối chiếu, xác nhận về số lượng, trị giá hàng hoá thực tế Xuất khẩu của đơn vị nhận uỷ thác để lập hoá đơn GTGT với thuế suất 0 % giao cho bên nhận uỷ thác, Bên nhận uỷ thác phải lập hoá đơn GTGT đối với hoa hồng uỷ thác Xuất khẩu với thuế xuất 10%. Bên uỷ thác được ghi nhận số thuế tính trên hoa hồng uỷ thác vào số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, còn bên nhận uỷ thác sẽ ghi số thuế GTGT đầu ra phải nộp. Giá tính thuế GTGT của dịch vụ uỷ thác là toàn bộ tiền hoa hồng uỷ thác và khoản chi hộ (nếu có- trừ khoản nộp thuế hộ) chưa có thuế GTGT. Các chứng từ chi hộ nếu có thuế GTGT thì bên nhận uỷ thác được khấu trừ đầu vào. Trường hợp các chứng từ có ghi rõ họ tên, địa chỉ, mã số thuế của bên uỷ thác thì bên nhận uỷ thác không tính vào doanh thu của mình. Trong trường hợp hợp đồng qui định theo giá dịch vụ có thuế GTGT thì phải qui ngược lại để xác định giá chưa có thuế GTGT: Giá chưa có thuế GTGT = Tổng số hoa hồng uỷ thác và các khoản chi hộ (nếu có) 1+10% Khi thực hiện xong dịch vụ Xuất khẩu, bên nhận uỷ thác phải chuyển cho bên uỷ thác các chứng từ sau: + Bản thanh lý hợp đồng uỷ thác Xuất khẩu (1 bản chính) + Hoá đơn thương mại xuất cho nước ngoài (1 bản sao) +Tờ khai hàng hoá Xuất khẩu có xác nhận thực xuất và đóng dấu của cơ quan Hải quan của khẩu (1 bản sao) +Hoá đơn GTGT về hoa hồng uỷ thác Các bản sao kể trên phải được bên nhận uỷ thác sao và đóng dấu.Trong trường hợp bên nhận uỷ thác cùng lúc Xuất khẩu hàng hoá uỷ thác cho nhiều đơn vị, không có hoá đơn xuất hàng và tờ khai hải quan riêng cho từng đơn vị thì vẫn gửi bản sao cho các đơn vị uỷ thác nhưng phải kèm theo bảng kê chi tiết tên hàng hoá, số lượng, đơn giá và doanh thu hàng đã xuất cho từng đơn vị. Bên cạnh đó, theo qui định bên nhận uỷ thác phải chịu trách nhiệm thanh toán số thuế Xuất khẩu cho Ngân sách. Và lưu ý rằng, thời điểm tính thuế xuất khẩu là ngay mà bên nhận uỷ thác đã nộp tờ khai hàng hoá Xuất khẩu cho cơ quan Hải quan do đó: Tỷ giá thực tế được sử dụng để qui đổi trị giá tính thuế ra VND là tỷ giá tại ngày bên nhận uỷ thác nộp tờ khai hàng hoá Xuất khẩu cho cơ quan Hải quan. Trường hợp phải làm lại thủ tục kê khai và nộp tờ khai hàng Xuất khẩu cho cơ quan Hải quan thì thời điểm tính thuế là ngày nộp tờ khai lần sau 1.2.1.2. Hạch toán tại đơn vị ủy thác xuất khẩu: 1. Khi giao hàng cho đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 157 - Hàng gửi đi bán Có TK 156 - Hàng hóa Có TK 155 - Thành phẩm. 2. Khi đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu đã xuất khẩu hàng cho người mua, căn cứ chứng từ liên quan, ghi: 2.1. Giá vốn hàng xuất khẩu, ghi: Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 157 - Hàng gửi đi bán. 2.2. Doanh thu hàng xuất khẩu uỷ thác, ghi: Nợ TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu) Có TK 511 - Doanh thu bán hàng. 2.3. Thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp, bên nhận uỷ thác xuất khẩu nộp hộ vào NSNN, ghi: - Số thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt của hàng xuất khẩu uỷ thác phải nộp, ghi: Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng Có TK 3332, 3333. Khi đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu đã nộp hộ thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt vào NSNN, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 3332, 3333 Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác. (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu) Trả tiền nộp hộ các loại thuế cho đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu, ghi: Nợ TK 338 - Phải trả, phải nộp khác(Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu) Có TK 111, 112. 2.4. Số tiền phải trả cho đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu về các khoản đã chi hộ liên quan đến hàng uỷ thác xuất khẩu, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (3388) (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu). 3. Phí uỷ thác xuất khẩu phải trả cho đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (3388). (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu) 4. Bù trừ khoản tiền phải thu về hàng xuất khẩu với khoản phải trả đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (3388) (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu) Có TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu). 5. Khi nhận số tiền bán hàng uỷ thác xuất khẩu còn lại sau khi đã trừ phí uỷ thác xuất khẩu và các khoản do đơn vị nhận uỷ thác chi hộ, căn cứ chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 111, 112 Có TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu). 1.2.1.3. Hạch toán tại đơn vị nhận ủy thác xuất khẩu: 1. Khi nhận hàng của đơn vị uỷ thác xuất khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 003 - Hàng hóa nhận bán hộ, nhận ký gửi. 2. Khi đã xuất khẩu hàng, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: 2.1. Số tiền hàng uỷ thác xuất khẩu phải thu hộ cho bên giao uỷ thác xuất khẩu, ghi: Nợ TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng người mua nước ngoài) Có TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị giao uỷ thác xuất khẩu). Đồng thời ghi trị giá hàng đã xuất khẩu: Có TK 003 - Hàng hóa nhận bán hộ, nhận ký gửi. 2.2. Thuế xuất khẩu phải nộp hộ cho bên giao uỷ thác xuất khẩu, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Kế toán chi tiết cho từng đơn vị giao uỷ thác) Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (3388 chi tiết phải nộp vào NSNN). 2.3. Thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp hộ cho bên giao uỷ thác xuất khẩu, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Kế toán chi tiết cho từng đơn vị giao uỷ thác xuất khẩu) Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (3388 chi tiết phải nộp vào NSNN). 3. Đối với phí uỷ thác xuất khẩu, và thuế GTGT tính trên phí uỷ thác xuất khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, kế toán phản ánh doanh thu phí uỷ thác xuất khẩu, ghi: Nợ TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng đơn vị giao uỷ thác xuất khẩu) Có TK 511 - Doanh thu bán hàng (5113) Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp. 4. Đối với các khoản chi hộ cho bên uỷ thác xuất khẩu (Phí ngân hàng, phí giám định hải quan, chi vận chuyển bốc xếp hàng...), căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 138 - Phải thu khác (1388 chi tiết từng đơn vị uỷ thác xuất khẩu) Có TK 111, 112. 5. Khi thu hộ tiền hàng cho bên uỷ thác xuất khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 112 - Tiền gửi ngân hàng Có TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng người mua nước ngoài). 6. Khi nộp hộ thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt cho đơn vị ủy thác xuất khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (3388 chi tiết phải nộp vào NSNN) Có TK 111, 112. 7. Khi đơn vị uỷ thác xuất khẩu thanh toán bù trừ phí uỷ thác xuất khẩu, và các khoản chi hộ, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị giao uỷ thác xuất khẩu) Có TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng đơn vị giao uỷ thác xuất khẩu) Có TK 138 - Phải thu khác (Chi tiết cho từng đơn vị giao uỷ thác xuất khẩu). 8. Khi chuyển trả cho đơn vị uỷ thác xuất khẩu số tiền hàng còn lại sau khi đã trừ phí uỷ thác xuất khẩu và các khoản chi hộ, căn cứ chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị giao uỷ thác xuất khẩu) Có TK 111, 112. 1.2.2. Kế toán nhập khẩu ủy thác 1.2.2.1. Các quy định chung về nhập khẩu ủy thác: Nhập khẩu uỷ thác là trường hợp mà bên uỷ thác nhập khẩu giao quyền uỷ thác hàng hoá cho bên nhận uỷ thác trên cơ sở hợp đồng uỷ thác nhập khẩu hàng hoá. Bên nhạn uỷ thác nhập khẩu hàng hoá đứng ra ký kết hợp đồng mua bán ngoại thương nhận tiền của bên giao uỷ thác để nhập khẩu hàng hoá, đứng ra nhập khẩu hàng hoá, thanh toán và tham gia các khiếu nại tranh chấp nếu xảy ra, trả tiền chi phí nếu trong điều khoản hợp đồng qui định người nhận uỷ thác nhập khẩu phải chịu; chịu trách nhiệm kê khai và nộp các loại thuế của hàng nhập khẩu (thuế nhập khẩu, thuế TTĐB, thuế GTGT) theo từng lần nhập khẩu với cơ quan Hải quan. Cần lưu ý rằng, nếu hàng hoá nhập khẩu là tiêu dùng thì phải nộp xong thuế nhập khẩu trước khi nhận hàng và nếu hàng hoá nhập khẩu có thời hạn nộp thuế khác nhau thì phải mở tờ khai hàng hoá nhập khẩu riêng theo từng thời hạn nộp thuế; thời điểm tính thuế nhập khẩu là ngày bên nhận uỷ thác nhập khẩu nộp tờ khai hàng hoá nhập khẩu cho cơ quan Hải quan. Ngoài ra, bên nhận uỷ thác phải chịu lưu giữ các chứng từ liên quan đến lô hàng nhập khẩu như hợp đồng Nhập khẩu hàng hoá ký kết với nước ngoài; Hoá đơn thương mại do người bán (nước ngoài) xuất, tờ khai Hải quan hàng nhập khẩu và biên lai thuế GTGT hàng nhập khẩu. Kết thúc dịch vụ uỷ thác, đơn vị nhận uỷ thác được nhận hoá hồng theo tỷ lệ % qui định trong điều khoản hợp đồng uỷ thác. Về phía bên giao uỷ thác nhập khẩu: Bên này căn cứ vào hợp đồng uỷ thác nhập khẩu chuyển tiền cho bên nhận uỷ thác nhập khẩu đồng thời quản lý về số tiền này, tổ chức tiếp nhận hàng nhập khẩu khi bên nhận uỷ thác báo hàng đã về đến cảng và có trách nhiệm thanh toán số hoa hồng uỷ thác nhập khẩu cho bên nhận uỷ thác nhập khẩu. Về thủ tục kê khai thuế GTGT, khi xuất trả hàng nhập khẩu cho chủ hàng (nếu bên nhận uỷ thác Nhập khẩu đã nộp thuế GTGT) thì bên nhận uỷ thác phải lập hoá đơn GTGT (ngoài hoá đơn GTGT đối với hoa hồng uỷ thác) trong đó ghi rõ tổng giá thanh toán phải thu. ở bên uỷ thác, bao gồm giá mua (theo hoá đơn thương mại), số thuế nhập khẩu, thuế TTĐB và thuế GTGT của hàng nhập khẩu (theo thông báo của cơ quan thuế) hoá đơn này làm cơ sở tính thuế đầu ra của bên uỷ thác nhập khẩu và là thuế đầu vào của bên uỷ thác. Trong trường hợp còn lại (bên nhận uỷ thác chưa nộp thuế GTGT ở khâu nhập khẩu), khi xuất trả hàng nhập khẩu uỷ thác, bên nhận uỷ thác nhập khẩu phải lập phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ kèm theo lệnh điều động nội bộ làm chứng từ lưu thông hàng hoá trên thị trường. Sau khi đã nộp thuế GTGT ở khâu Nhập khẩu, bên nhận uỷ thác mới lập hoá đơn GTGT giao cho bên uỷ thác. 1.2.2.2. Hạch toán tại đơn vị nhập khẩu ủy thác 1. Khi trả trước một khoản tiền uỷ thác mua hàng theo hợp đồng uỷ thác nhập khẩu cho đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu mở LC,..., căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu) Có TK 111, 112. 2. Khi nhận hàng uỷ thác nhập khẩu do đơn vị nhận uỷ thác giao trả, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: 2.1. Phản ánh giá trị hàng nhập khẩu uỷ thác, thuế nhập khẩu, thuế GTGT hàng nhập khẩu hoặc thuế tiêu thụ đặc biệt nếu có, căn cứ vào hóa đơn xuất trả hàng của bên nhận uỷ thác nhập khẩu và các chứng từ liên quan, ghi: 2.1.1. Trường hợp hàng hóa nhập khẩu dùng vào sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế thì thuế GTGT của hàng nhập khẩu sẽ được khấu trừ, ghi: a/ Nếu đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu nộp hộ các khoản thuế vào NSNN, ghi: Nợ TK 151, 152, 156, 211 (Giá trị hàng nhập khẩu không bao gồm thuế GTGT hàng nhập khẩu) Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ Có TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu). b/ Nếu đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu làm thủ tục kê khai thuế nhưng đơn vị uỷ thác tự nộp thuế vào NSNN thì giá trị hàng nhập khẩu được phản ánh như bút toán tại điểm a. Khi nộp các khoản thuế vào NSNN, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu) Có TK 111, 112. 2.1.2. Trường hợp hàng hóa nhập khẩu dùng vào hoạt động kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế GTGT hoặc chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp hoặc dùng vào hoạt động được trang trải bằng nguồn kinh phí khác thì thuế GTGT hàng nhập khẩu không được khấu trừ, ghi: a/ Nếu đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu nộp hộ các khoản thuế vào NSNN, ghi: Nợ TK 152, 156, 211 (Giá trị hàng nhập khẩu bao gồm cả các khoản thuế phải nộp) Có TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu). b/ Nếu đơn vị nhận uỷ thác làm thủ tục kê khai thuế, nhưng đơn vị uỷ thác tự nộp các khoản thuế vào NSNN, thì giá trị hàng nhập khẩu được kế toán như bút toán tại điểm a. Khi nộp thuế vào NSNN, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu) Có TK 111, 112. 2.2. Phí uỷ thác nhập khẩu phải trả đơn vị nhận uỷ thác, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 151, 152, 156, 211 Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ Có TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu). 2.3. Số tiền phải trả đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu các khoản chi hộ cho hoạt động nhận uỷ thác nhập khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 151, 152, 156, 211 Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có) Có TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu). 3. Khi trả tiền cho đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu về số tiền hàng còn lại, tiền thuế nhập khẩu, tiền thuế GTGT, thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu nhờ đơn vị nhận uỷ thác nộp hộ vào NSNN), phí uỷ thác nhập khẩu và các khoản chi hộ, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu) Có TK 111, 112. 4. Trường hợp đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu chuyển trả hàng uỷ thác nhập khẩu chưa nộp thuế GTGT, ghi: 4.1. Khi nhận hàng, căn cứ phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ của đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu, kế toán phản ánh giá trị hàng nhập khẩu ủy thác theo giá đã có thuế GTGT hàng nhập khẩu, ghi: Nợ TK 152, 156, 211 (Giá trị hàng nhập khẩu bao gồm các khoản thuế phải nộp) Có TK 331 - Phải trả cho người bán. (Chi tiết cho từng đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu) 4.2. Khi nhận hóa đơn GTGT hàng uỷ thác nhập khẩu của đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu, kế toán phản ánh thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, ghi: 4.2.1. Trường hợp hàng hóa uỷ thác nhập khẩu còn tồn kho, ghi: Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ Có TK 152, 156, 211. 4.2.2. Trường hợp hàng hóa uỷ thác nhập khẩu đã xuất bán, ghi: Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ Có TK 632 - Giá vốn hàng bán 1.2.2.3. Hạch toán tại đơn vị nhận nhập khẩu ủy thác 1. Khi nhận của đơn vị uỷ thác nhập khẩu một khoản tiền mua hàng trả trước để mở LC,..., căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 111, 112 Có TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng đơn vị giao uỷ thác nhập khẩu). 2. Khi chuyển tiền hoặc vay ngân hàng để ký quỹ mở LC (nếu thanh toán bằng thư tín dụng), căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 144 - Cầm cố, ký quỹ, ký cược ngắn hạn Có TK 111, 112, 311. 3. Khi nhập khẩu vật tư, thiết bị, hàng hóa, ghi: 3.1. Số tiền hàng uỷ thác nhập khẩu phải thanh toán hộ với người bán cho bên giao uỷ thác, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 151 - Hàng mua đang đi trên đường (Nếu hàng đang đi đường) Nợ TK 156 - Hàng hóa (Nếu hàng về nhập kho) Có TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng người bán). Trường hợp nhận hàng của nước ngoài không nhập kho chuyển giao thẳng cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết đơn vị uỷ thác nhập khẩu) Có TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết người bán nước ngoài). 3.2. Thuế nhập khẩu phải nộp hộ cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 151 - Hàng mua đang đi trên đường Nợ TK 156 - Hàng hóa Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế nhập khẩu). Trường hợp nhận hàng của nước ngoài không nhập kho chuyển giao thẳng cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết đơn vị uỷ thác nhập khẩu) Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế nhập khẩu). 3.3. Thuế giá trị gia tăng hàng nhập khẩu phải nộp hộ cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 151 - Hàng mua đang đi trên đường Nợ TK 156 - Hàng hóa Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33312). Trường hợp nhận hàng của nước ngoài không qua nhập kho chuyển giao thẳng cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết đơn vị uỷ thác nhập khẩu) Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33312). 3.4. Thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp hộ cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 151 - Hàng mua đang đi trên đường Nợ TK 156 - Hàng hóa Có TK 3332 - Thuế tiêu thụ đặc biệt. Trường hợp nhận hàng của nước ngoài không qua nhập kho chuyển giao thẳng cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết đơn vị uỷ thác nhập khẩu) Có TK 3332 - Thuế tiêu thụ đặc biệt. 3.5. Khi trả hàng cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu, căn cứ vào hóa đơn GTGT xuất trả hàng và các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng đơn vị uỷ thác nhập khẩu) Có TK 156 - Hàng hóa (Giá trị hàng nhập khẩu đã bao gồm các khoản thuế phải nộp) Có TK 151 - Hàng mua đang đi trên đường. 3.6. Trường hợp trả hàng cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu chưa nộp thuế GTGT, căn cứ phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ, ghi như bút toán 3.5. Sau khi đã nộp thuế GTGT ở khâu nhập khẩu cho hàng hóa nhập khẩu uỷ thác, phải lập hóa đơn GTGT gửi cho đơn vị giao uỷ thác. 4. Đối với phí uỷ thác nhập khẩu và thuế GTGT tính trên phí uỷ thác nhập khẩu, căn cứ vào hoá đơn GTGT và các chứng từ liên quan, kế toán phản ánh doanh thu phí uỷ thác nhập khẩu, ghi: Nợ TK 131, 111, 112 (Tổng giá thanh toán) Có TK 511 - Doanh thu bán hàng (5113) Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp. 5. Đối với các khoản chi hộ cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu liên quan đến hoạt động nhận uỷ thác nhập khẩu (Phí ngân hàng, phí giám định hải quan, chi thuê kho, thuê bãi chi bốc xếp vận chuyển hàng...), căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng đơn vị uỷ thác nhập khẩu) Có TK 111, 112. 6. Khi đơn vị uỷ thác nhập khẩu chuyển trả nốt số tiền hàng nhâp khẩu, tiền thuế nhập khẩu, thuế GTGT hàng nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu đơn vị uỷ thác nhờ nộp hộ vào NSNN các khoản thuế này), và các khoản chi hộ cho hoạt động nhập khẩu uỷ thác, phí uỷ thác nhập khẩu, căn cứ vào các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 111, 112 Có TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng đơn vị uỷ thác nhập khẩu). 7. Khi thanh toán hộ tiền hàng nhập khẩu với người bán cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (Chi tiết cho từng người bán) Có TK 112, 144. 8. Khi nộp hộ thuế nhập khẩu, thuế GTGT hàng nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt vào NSNN, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 3331, 3332, 3333 Có TK 111, 112. 9. Trường hợp đơn vị nhận uỷ thác nhập khẩu làm thủ tục nộp thuế nhập khẩu, đơn vị uỷ thác nhập khẩu tự nộp các khoản thuế này vào NSNN, căn cứ các chứng từ liên quan, kế toán phản ánh số tiền đơn vị uỷ thác nhập khẩu đã nộp vào NSNN, ghi: Nợ TK 3331, 3332, 3333 Có TK 131 - Phải thu của khách hàng (Chi tiết cho từng đơn vị uỷ thác nhập khẩu). PHẦN 2: ĐÁNH GIÁ CHẾ ĐỘ KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ XUẤT – NHẬP KHẨU ỦY THÁC VÀ MỘT SỐ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT 2.1. ĐÁNH GIÁ CÁC PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ XUẤT - NHẬP KHẨU ỦY THÁC TẠI VIỆT NAM 2.1.1. Ưu điểm: Về hoạt động kinh doanh Xuất - Nhập khẩu nói chung và hoạt động kinh doanh Xuất - Nhập khẩu uỷ thác nói riêng, Chính phủ cùng với Bộ Tài chính và Bộ Thương mại chỉ đưa ra những quyết định dưới dạng nghị định, thông tư, quyết định về trách nhiệm của các bên tham gia hoạt động Xuất - Nhập khẩu, các thủ tục phải thực hiện cũng như trình tự thực hiện các thủ tục đó. Dựa trên cơ sở này, những người làm công tác kế toán tự đưa ra phương pháp hạch toán thích hợp đối với nghiệp vụ Xuất - Nhập khẩu này. Mặc dù vậy, các phương pháp hạch toán được đưa ra có thể nói là khá hoàn chỉnh. Các bút toán đã phản ánh khá đầy đủ và đúng với bản chất của nghiệp vụ phát sinh tương ứng. Nội dung hạch toán đã bao quát được toàn bộ qua trình giao, nhận và thực hiện dịch vụ uỷ thác cũng như các quan hệ thanh toán tài chính giữa các bên có liên quan với nhau (bên giao uỷ thác, bên nhận uỷ thác, nhà cung cấp hay khách hàng nước ngoài, cơ quan Hải quan…) Hơn nữa, phải thừa nhận rằng hoạt động Xuất - Nhập khẩu uỷ thác phức tạp hơn nhiều so với hoạt động mua bán trong nước bởi vì đặc điểm của nó là có nhiều bên tham gia, có nhiều thủ tục và các thủ tục thì phức tạp, thời điểm giao hàng thường không trùng và cách xa thời điểm thanh toán tiền hàng,… Do vậy, việc thanh toán nghiệp vụ này quả là không đơn giản chút nào. Từ đó chúng ta mới thấy rằng, để có được các phương pháp hạch toán kế toán nêu trên những người làm công tác kế toán đã rất linh hoạt, sáng tạo khi vận dụng các qui định, thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính, tổng cục Thuế, tổng cục Hải quan và sự nổ lực hoàn thiện các phương pháp hạch toán nghiệp vụ Xuất - Nhập khẩu uỷ thác. Tất cả những nghiệp vụ nêu trên đã khẳng định rằng, hạch toán nghiệp vụ Xuất - Nhập khẩu uỷ thác ở Việt Nam đã đạt được một thành tựu đáng kể. 2.1.2. Tồn tại: Như đã nới ở trên, việc đưa ra những qui định chung, thiếu các văn bản hướng dẳn cụ thể cần thiếu cả về tài chính và kế toán đã dẫn đến những cách hiểu khác nhau của những người là, công tác kế toán về bản chất các nghiệp vụ pháp sinh, mối quan hệ thanh toán tài chính giữa các bên có liên quan cũng như trách nhiệm của các bên tham gia và hoạt động kinh doanh Xuất - Nhập khẩu uỷ thác. Do đó, việc đưa ra các phương pháp hạch toán về nghiệp vụ này khác nhau là tất yếu và dĩ nhiên là có phương pháp hạch toán đúng, có phương pháp hạch toán chưa đúng. Và trong bài viết này, em xin nêu ra những tồn tại trong một số phương pháp hạch toán nghiệp vụ Xuất - Nhập khẩu uỷ thác ở Việt Nam sau đây: + Hàng Nhập khẩu uỷ thác không thuộc quyền sở hữu của đơn vị nhận uỷ thác nhưng lại được hạch toán vào TK151 – Hàng đang đi đường và TK156 – Hàng hoá là chưa hợp lý, làm tăng hàng tồn kho của đơn vị mà lẽ ra phải hạch toán vào TK 002 – Hàng hoá, vật tư nhận giữ hộ, gia công hộ (Tài khoản ngoài bảng CĐKT ghi đơn), trong khi đó đối với hàng nhận Xuất khẩu uỷ thác được ghi ở TK ngoài bảng CĐKT – TK 003 – hàng hoá nhận bán hộ, nhận ký gửi cũng là số hàng không thuộc quyền sở hữu của đơn vị nhận Xuất khẩu uỷ thác. + Tại nghiệp vụ 3.1 trường hợp nhận hàng của nước ngoài không nhập kho chuyển giao thẳng cho đơn vị uỷ thác Nhập khẩu, kế toán ghi: Nợ TK331- Phải trả cho người bán(chi tiết đơn vị uỷ thác NK) Có TK 331- Phải trả cho người bán(chi tiết người bán nước ngoài) + Nghiệp vụ 3.2,3.3 và 3.4 phản ánh nghiệp cụ thuế Nhập khẩu, thuế GTGT, thuế tiêu thụ đặc biệt nộp hộ đơn vị uỷ thác đều được ghi: Nợ TK331- Phải trả cho người bán (chi tiết đơn vị uỷ thác NK) Có TK3333- Thuế Nhập khẩu Có TK3331- Thuế GTGT Có TK3332- Thuế tiêu thụ đặc biệt + Các nghiệp vụ còn lại là 3.5, 3.6, 4, 5, 6, 7, 8 và 9 đều không thấy có nghiệp vụ nào ghi Có TK331(chi tiết đơn vị uỷ thác Nhập khẩu). Do đó, TK331- phải trả cho người bán(chi tiết đơn vị uỷ thác) do có số dư bên Nợ. 2.2. MỘT SỐ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ XUẤT - NHẬP KHẨU ỦY THÁC TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY Xuất phát từ những vấn đề đã nêu, em cho rằng đối với đơn vị nhận Nhập khẩu uỷ thác sử dụng các tài khoản và phương pháp hạch toán ké toán như sau: ● TK131- phải thu của khách hàng. Tài khoản này phản ánh tình hình thanh toán với đơn vị uỷ thác Nhập khẩu về các khoản đã trình bày ở trên(gồm tiền hàng trả cho người bán, thuế nộp hộ, phí nộp hộ và phí được hưởng …). Tài khoản này có thể mở chi tiết theo từng tài khoản phải thu. ● TK331- phải trả cho người bán(chi tiết theo từng người bán). Tài khoản này dùng để phản ánh tình hình thanh toán với người bán phía nước ngoài, tức người Xuất khẩu. ● TK002- vật tư, hàng hóa nhận giữ hộ, gia công hộ. Tài khoản này dùng để phản ánh nhập xuất hàng nhận Nhập khẩu uỷ thác. ● Ngoài ra còn sử dụng một số tài khoản liên quan khác như: TK333- thuế và các khoản phải nộp cho Nhà nước(theo từng tài khoản cấp 2 và chi tiết phản ánh từng loại thuế); không sử dụng các tài khoản theo thông tư 108/2001/TT-BTC đã nêu, đó là: +TK 151- Hàng mua đang đi đường +TK156- Hàng hoá +TK331- Phải trả người bán * Phương pháp hạch toán: 1- Khi nhận tiền trả trước của đơn vị uỷ thác, căn cứ vào giấy báo Có hoặc phiếu thu, kế toán ghi: Nợ TK 111- Tiền mặt Nợ TK112- Tiền gửi ngân hàng Có TK131- Phải thu của khách hàng(chi tiết từng đơn vị uỷ thác NK) 2- Khi chuyển tiền hoặc vay ngân hàng để kí quĩ mở L/C (nếu thanh toán bằng thư tín dụng), căn cứ vào phiếu Chi, giấy báo Nợ, kế toán ghi: Nợ TK144- Cầm cố, kí quĩ, kí cược ngắn hạn Có TK111,112,311 Nghiệp vụ 1 và 2 giống như hướng dẫn của thông tư 108 3- Khi hàng nhận uỷ thác được xác định là hàng Nhập khẩu đã hoàn thành thủ tục Nhập khẩu. Vì hàng không thuộc quyền sở hữu của đơn vị nên ghi đơn TK 002- Vật tư, hàng hoá nhận giữ hộ, gia công hộ. Đồng thời, phản ánh số tiền phải trả cho người bán (người XK) mà đơn vị sẽ phải thu của người uỷ thác NK, kế toán ghi: Nợ TK131- Phải thu của khách hàng(chi tiết từng đơn vị uỷ thác) Có TK331- Phải trả cho người bán(chi tiết từng người bán – người XK) 4- Các khoản thuế phải nộp gồm thuế NK, thuế GTGT hàng nhập khẩu, thuế TTĐB phải nộp hộ cho đơn vị uỷ thác NK số tiền này sẽ phải thu của đơn vị uỷ thác, kế toán ghi: Nợ TK131- Phải thu của khách hàng(chi tiết đơn vị uỷ thác Nhập khẩu) Có TK333- Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước TK3333-Thuế XNK- Chi tiết thuế nhập khẩu TK33312- Thuế GTGT hàng NK TK3332- Thuế tiêu thụ đặc biệt 5- Các khoản phí chi hộ đơn vị uỷ thác như phí Ngân hàng, phí giám định, tiền thuê kho, thuê bãi; cắn cứ vào phiếu Chi, giấy báo Nợ, kế toán ghi: Nợ TK 131- Phải thu khách hàng (chi tiết đơn vị uỷ thác NK) Có TK111,112 6- Khi xuất hàng trả cho đơn vị nhận uỷ thác Nhập khẩu, kế toán ghi: Có TK002- Vật tư, hàng hoá nhận giữ hộ, gia công hộ. 7- Khi thanh toán với đơn vị nhận uỷ thác về tiền hàng trả hộ, tiền thuế nộp hộ và tiền phí nộp hộ, kế toán phản ánh số tiền đơn vị uỷ thác chuyển trả nốt, kế toán ghi: Nợ TK111,112 Có TK131- Phải thu của khách hàng (chi tiết đơnvị uỷ thác Nhập khẩu) 8- Phí uỷ thác NK được bên uỷ thác trả hộ, kế toán ghi: Nợ TK 111,112 Có TK3331- Thuế GTGT phải nộp Có TK511- Doanh thu bán hàng (5113) Nghiệp vụ7 và 8 giống như trong hướng dẫn của thông tư 108 9- Khi đơn vị nhận uỷ thác trả tiền cho người bán, kế toán căn cứ vào giấy báo Nợ của Ngân hàng, kế toán ghi: Nợ TK 331- Phải trả cho người bán (chi tiết cho từng người bán) Có TK112- Tiền gửi ngân hàng Có TK144- Cầm cố, kí quĩ, kí cược ngắn hạn. Nghiệp vụ 9 giống như trong hướng dẫn của thông tư 108 Những nghiệp vụ liên quan đến ngoại tệ phải qui đổi sang tiền “ đồng ” Việt Nam để ghi sổ, đồng thời khoản chênh lệch tỷ giá được hạch toán vào TK413- Chênh lệch tỷ giá theo phương pháp hạch toán ngoại tệ. KẾT LUẬN Hiện nay, cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, xu hướng quốc tế hoá, hợp tác hoá đã làm cho nền kinh tế của Việt Nam hội nhập với nền kinh tế của các nước trong khu vực và trên thế giới. Trong điều kiện mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế, có luồng đầu tư từ nước ngoài thì quá trình cạnh tranh để xác định vị trí của mình trên thị trường trong nước và quốc tế là vô cùng quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp trong đó có doanh nghiệp kinh doanh Xuất - Nhập khẩu. Doanh nghiệp Xuất – Nhập khẩu chỉ có thể tồn tại và đứng vững được khi mà từng bước đi của doanh nghiệp phải có kế hoạch, chiến lược đúng đắn trong việc mua, bán hàng hoá, dịch vụ. Để phát huy mọi chức năng của kế toán nói chung và kế toán tiêu thụ hàng hoá,dịch vụ nói riêng, việc tổ chức công tác kế toán phải luôn được hoàn thiện nhằm quản lý tốt hơn tình hình biến động của hàng hoá, dịch vụ cả về số lượng và chất lượng, chủng loại và giá trị. Công tác quản lý và hạch toán trong doanh nghiệp Xuất nhập khẩu chiếm một thời gian lớn trong công tác kế toán, đồng thời việc hạch toán các nghiệp vụ Xuất – Nhập khẩu uỷ thác có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc Xuất - Nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ ở Việt Nam hiện nay. Vì vậy, cần phải có những biện pháp tốt để hạch toán kế toán hàng hoá, dịch vụ được đảm bảo và duy trì hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra liên tục và phát triển. Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo hướng dẫn Trương Anh Dũng, người đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi để em hoàn thành đề án môn học này. Mặc dù đã nỗ lực cố gắng nhưng do khả năng và trình độ còn nhiều hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong sự chỉ bảo thêm của thầy cô và các bạn để đề án được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Thông tư 108/2001/TT-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2001 (Hướng dẫn kế toán hoạt động kinh doanh Xuất - Nhập khẩu uỷ thác) 2. Kế toán tài chính chủ biên: TS Nguyễn Văn Công 3. Tạp chớ kế toán số 39/02 4. Tạp chí kinh tế và phát triển 47/01 5. Kế toán doanh nghiệp vừa và nhỏ chủ biên: TS Nghiêm Văn Lợi 6. Trang web: www.tapchiketoan.com.vn 7. Một số tài liệu khác MỤC LỤC