Quan hệ lao động trong khu vực có vốn đầu tư nước ngồi tại các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Kể từ năm 1987 Luật Đầu tư nước ngồi ở Việt nam cĩ hiệu lực, khởi đầu cho dịng chảy các luồng vốn từ bên ngồi vào nước ta. Lúc đầu, các nhà đầu tư nước ngồi chủ yếu tập trung vào lĩnh vực kinh doanh dịch vụ bất động sản, nhà hàng, khách sạn, văn phịng cho thuê, khu vui chơi giải trí, . Những năm về sau, thì họ chuyển sang lĩnh vực sản xuất, gia cơng chế biến hàng cơng nghiệp cho tiêu dùng và xuất khẩu. Từ đĩ, đã hình thành những khu vực sản xuất cơng nghiệp tập trung trải dài trên nhiều địa phương và các vùng trên cả nước. Cùng với dịng chảy của các luồng vốn đầu tư, là dịng chảy của lực lượng lao động đổ về các khu sản xuất cơng nghiệp tập trung: khu cơng nghiệp, khu chế xuất, khu cơng nghệ cao, đặc khu kinh tế, cụm cơng nghiệp . Riêng đối với tỉnh Bình Dương, việc tăng nhanh thu hút vốn đầu tư và nguồn nhân lực vào các khu vực kinh tế cĩ vốn đầu tư nước ngồi trong KCN, thời gian qua đĩng gĩp một phần lớn trong phát triển kinh tế, duy trì nhịp độ tăng trưởng kinh tế cao, thúc đẩy nhanh quá trình CNH, HĐH của địa phương, tăng thu ngân sách, giải quyết hơn 135.000 việc làm, nhất là làm cho đời sống của người lao động ngày càng phát triển.Vai trị của NLĐ ngày càng được khẳng định, đời sống vật chất và tinh thần được quan tâm hơn, nhưng những bức xúc giữa họ và chủ DN cũng xuất hiện. Bộ Luật Lao động 1994 và sửa đổi, bổ sung các năm 2002, 2006 đã thúc đẩy và tạo nền tảng cơ bản về quyền và nghĩa vụ của các bên khi tham gia vào QHLĐ cũng như từng bước hướng các quan hệ này vào quỹ đạo chế tài từ luật định. Bên cạnh những thành tựu đạt được, phát sinh những vấn đề phức tạp về QHLĐ, đây là vấn đề nhạy cảm trong hệ thống quản lý. Trong thực tiễn đã bộc lộ nhiều tiêu cực phát sinh, đã làm ảnh hưởng đến phát triển kinh tế xã hội. Một trong những tiêu cực thấy rõ trong thời gian gần đây là hiện tượng vi phạm pháp luật, các thắc mắc, khiếu nại, tranh chấp lao động và liên tiếp xảy ra các cuộc đình lãn cơng tập thể kéo theo hàng trăm, thậm chí hàng ngàn lao động trong các doanh nghiệp cĩ vốn đầu tư nước ngồi tại các khu cơng nghiệp của tỉnh, khơng những đã làm thiệt hại đáng kể đến sản xuất, đến lợi ích doanh nghiệp và người lao động, mà cịn ảnh hưởng đến mơi trường đầu tư. Ở đây, nguyên nhân sâu xa là, giữa người lao động và người sử dụng lao động chưa thống nhất với nhau về lợi ích kinh tế, thu nhập, các điều kiện phúc lợi thụ hưởng, đời sống văn hĩa tinh thần, mà cụ thể là thu nhập của người lao động trong khu vực này chưa tương xứng với năng lực cống hiến, cường độ lao động và thời gian làm việc của họ, điều này làm cho mối ràng buộc trong quan hệ lao động khơng bền vững. Trong sự cố đáng tiếc đĩ, cĩ một phần của người lao động, của người sử dụng lao động và cĩ cả sự thiếu sĩt chưa hồn thiện của hệ thống pháp luật, chính sách của nhà nước. Vậy, làm sao bảo vệ được quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người lao động mà khơng làm ảnh hưởng tới mơi trường đầu tư, khơng làm giảm tính cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp, nhằm ngăn ngừa các cuộc đình cơng địi tăng lương, để khắc phục tình hình trên, vấn đề là chúng ta nhận thức như thế nào về mối quan hệ hài hịa, hợp lý trong lợi ích kinh tế, đời sống vật chất, văn hĩa tinh thần giữa người NLĐ và người NSDLĐ? Giữa lợi ích của nhà nước, của xã hội đối với các nhà đầu tư nước ngồi; và vận dụng với những bước đi ở từng thời điểm ra sao phù hợp bối cảnh cạnh tranh gay gắt của quá trình hội nhập vào nền thương mại tự do của thế giới? Đĩ chính là lý do tơi chọn đề tài “Quan hệ lao động trong khu vực có vốn đầu tư nước ngồi tại các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương” làm luận văn tốt nghiệp thạc sỹ kinh tế, chuyên ngành kinh tế chính trị. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài: Qua các bài viết về quan hệ lao động của các nhà khoa học trước đây như: "Cải cách chế độ tiền lương" của Trần Bạch Đằng, đăng trên báo Kinh tế Sài Gịn, số 50 và 51; “Lý luận chung về phân phối xã hội chủ nghĩa" của Lý Bân; (2001), "Tiền lương tối thiểu trong nền kinh tế thị trường" của Th.s Nguyễn Lan Hương đăng trên báo Lao động và Xã hội, số 11; "Lao động tiền lương và sự phát triển kinh tế” của Nguyễn Ái Đồn, đăng trên tờ Nghiên cứu kinh tế, số 261; “Vài ý kiến về vấn đề cải cách tiền lương Việt Nam hiện nay” của PGS.TS Trần Văn Thiện, đăng trên thời báo Kinh Tế Việt Nam, số 24/2005; “ Tiếp tục cải cách chế độ tiền lương” của TS.Lê Hồng Tiến đăng trên thời báo Kinh Tế Việt Nam số 86/2006 và qua thực tế tình hình của tỉnh Bình Dương chúng ta phân tích và đánh giá mối quan hệ lao động giữa người lao động và người sử dụng lao động, trong khu vực cĩ vốn đầu tư nước ngồi ở các khu cơng nghiệp tỉnh Bình Dương. 3. Nội dung, đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận án là QHLĐ trong khu vực kinh tế cĩ vốn đầu tư nước ngồi trong các KCN Bình Dương. Một số thơng tin, số liệu sử dụng trong luận án được điều tra và tham khảo tại các Sở, Ban ngành liên quan tỉnh Bình Dương, từ đĩ đi đến phân tích và đưa ra định hướng về QHLĐ. 3.1. Phân tích các yếu tố tác động đến các lợi ích của NLĐ, chủ doanh nghiệp và nhà nước ở Tỉnh Bình Dương và mối quan hệ giữa chúng. 3.2. Đưa ra định hướng và đề xuất các giải pháp để xây dựng các mối quan hệ lao động về các lợi ích và phân phối thu nhập một cách hợp lý, hài hịa ở khu vực cĩ vốn đầu tư nước ngồi tại các khu cơng nghiệp tỉnh Bình Dương. 4. Phương pháp nghiên cứu: Nội dung của đề tài cĩ liên quan đến một số ngành, một số lĩnh vực, do đĩ những phương pháp sau đây sẽ được vận dụng: ã Phương pháp trừu tượng hĩa khoa học ã Phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử ã Phương pháp thống kê ã Phương pháp mơ tả, đều tra phân tích các số liệu thống kê ã Phương pháp phân tích và so sánh ã Phương pháp tổng hợp Thơng tin và số liệu thứ cấp được thu thập từ sách, báo, tạp chí chuyên ngành, mạng Internet, các tài liệu từ các hội thảo chuyên đề về QHLĐ, Luật Đầu tư, Luật Lao động, các nghị định, thơng tư và văn bản của Chính phủ, Bộ Ngành liên quan; các số liệu điều tra do Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, Liên đồn Lao động, Ban Quản lý các KCN, Cục Thống kê tỉnh Bình Dương. MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài: 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài: 3 3. Nội dung, đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 3 Chương 1 5 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUAN HỆ LAO ĐỘNG 5 1.1 CÁC KHÁI NIỆM 5 1.1.1 Quan hệ lao động 5 1.1.2 Các hình thức biểu hiện quan hệ lao động 8 1.1.3 Mối quan hệ của các lợi ích trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay 10 1.2 VỊ TRÍ, VAI TRÒ CỦA MỐI QUAN HỆ LAO ĐỘNG TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI 13 1.2.1 Quan hệ lao động là động lực cơ bản để tăng năng suất lao động, phát triển lực lượng sản xuất 14 1.2.2 Quan hệ lao động góp phần thúc đẩy và hoàn thiện quan hệ sản xuất mới 16 1.2.3 Quan hệ lao động là nhân tố quan trọng hình thành con người mới để xây dựng và làm chủ xã hội giàu có, dân chủ, công bằng, văn minh 17 1.3 KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH THỰC HIỆN MỐI QUAN HỆ LAO ĐỘNG Ở VIỆT NAM NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY 18 Chương 2 22 TÌNH HÌNH QUAN HỆ LAO ĐỘNG TRONG KHU VỰC KINH TẾ CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI Ở CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH BÌNH DƯƠNG 22 2.1 THỰC TRẠNG VỀ MỐI QUAN HỆ LAO ĐỘNG TRONG KHU VỰC KINH TẾ CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI Ở KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH BÌNH DƯƠNG. 24 2.1.1 Về quan hệ lợi ích kinh tế 24 2.12 Những quan hệ lao động khác 28 2.2 NHỮNG MẶT HẠN CHẾ TRONG QUAN HỆ LAO ĐỘNG Ở CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH BÌNH DƯƠNG THỜI GIAN QUA 32 2.2.1 Đình lãn công 32 2.2.2 Những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tranh chấp lao động 35 2.3 NHỮNG NGUYÊN NHÂN THÀNH CÔNG VÀ HẠN CHẾ 42 2.3.1 Nguyên nhân thành công 43 2.3.2 Nguyên nhân hạn chế 45 Chương 3 51 ĐỊNH HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP CHỦ YẾU XÂY DỰNG QUAN HỆ LAO ĐỘNG TRONG KHU VỰC KINH TẾ CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI Ở CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH BÌNH DƯƠNG 51 3.1 QUAN ĐIỂM PHÁT TRIỂN KHU VỰC KINH TẾ CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI TỈNH BÌNH DƯƠNG 51 3.1.1 Thực hiện tốt công tác quy hoạch 54 3.1.2 Thực hiện tốt việc phát triển cơ sở hạ tầng về kinh tế - xã hội 55 3.1.3 Cải cách hành chánh 60 3.2 CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ TĂNG CƯỜNG MỐI QUAN HỆ LAO ĐỘNG TRONG KHU VỰC KINH TẾ CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH BÌNH DƯƠNG. 63 3.2.1 Chính sách tiền lương, thưởng 63 3.2.2 Chính sách thuế thu nhập 66 3.2.3 Xây dựng lực lượng và phát huy vai trò của Công đoàn 68 3.2.4 Xây dựng đội ngũ các nhà quản lý trong khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài 74 3.2.5 Những đề xuất với chính quyền địa phương 75 1. Có kế hoạch bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ thanh tra viên đang thi hành nhiệm vụ: 89 2. Đổi mới công tác kiểm tra: 89 3. Duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động giám sát. 91 Củng cố và thực hiện hiệu quả cơ chế ba bên ở tỉnh Bình Dương 91 KẾT LUẬN 94 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO 98 MỤC LỤC 101
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Quan hệ lao động trong khu vực có vốn đầu tư nước ngồi tại các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
nhaân coù chí caàu tieán, coâng ñoaøn caàn phaûi vaän ñoäng DN taïo ñieàu kieän cho hoï ñöôïc hoïc taäp naâng cao trình ñoä vaên hoaù vaø chuyeân moân, caäp nhaät tri thöùc môùi ñeå theo kòp yeâu caàu xaõ hoäi.
Beân caïnh ñoù laø caùc khoaù ñaøo taïo veà taùc phong coâng nghieäp, veà kyõ naêng soáng, giao tieáp öùng xöû. taát caû nhöõng hoaït ñoäng ñoù seõ goùp phaàn ñaùng keå caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cho NLÑ. Khi tieán haønh nhöõng chöông trình naøy, moät maët, coâng ñoaøn caàn cuûng coá nieàm tin cho doanh nghieäp raèng ñaàu tö vaøo con ngöôøi laø ñaàu tö daøi haïn, chaéc chaén seõ mang laïi lôïi ích laâu daøi cho DN. Ñöôïc ñaøo taïo naâng cao trình ñoä, tay ngheà, caûi thieän ñöôïc cuoäc soáng tinh thaàn, thì luùc baáy giôø ngöôøi coâng nhaân nhaän thaáy coù nghóa vuï noã löïc, coáng hieán cho söï phaùt trieån, toàn vong cuûa doanh nghieäp ñaõ cöu mang hoï, töø ñoù hoï bieát chia seû khoù khaên, bieát coáng hieán laïi cho doanh nghieäp moät caùch soøng phaúng ñaày tinh thaàn traùch nhieäm. Ñoù khoâng chæ laø ñaïo lyù maø coøn theå hieän caùch öùng xöû coù vaên hoaù cuûa ngöôøi coâng nhaân hieän ñaïi.
3.2.3.3 Cuûng coá quan heä hôïp taùc vôùi doanh nghieäp, laøm caàu noái giöõa ngöôøi söû duïng lao ñoäng vaø ngöôøi lao ñoäng
Caùc DN thöôøng taïo ñieàu kieän cho coâng ñoaøn hoaït ñoäng vaø ñoùng goùp kinh phí cho Coâng ñoaøn moät caùch vui veû khi tin töôûng raèng Coâng ñoaøn luoân chung söùc vaø hoã trôï ñaéc löïc cho hoï trong vieäc oån ñònh QHLÑ vaø naâng cao hieäu quaû SXKD. Cuï theå laø Coâng ñoaøn giuùp DN thöïc hieän ñaày ñuû chính saùch, phaùp luaät, chuû ñoäng soaïn thaûo noäi quy lao ñoäng, caùc quy ñònh veà löông, thöôûng, caùc cheá ñoä trôï caáp phuùc lôïi cho NLÑ, ñoàng thôøi giaùo duïc vaän ñoäng NLÑ chaáp haønh noäi quy, xaây döïng taùc phong coâng nghieäp.
Thöïc teá cho thaáy, moãi khi xaûy ra tranh chaáp trong QHLÑ coù söï tham gia cuûa Coâng ñoaøn cô sôû toát vôùi nhöõng caùn boä Coâng ñoaøn coù naêng löïc, ña soá caùc yeâu saùch kieán nghò cuûa NLÑ ñeàu hôïp lyù vaø ñöôïc NSDLÑ chaáp thuaän. Ngöôïc laïi, khi NLÑ, Coâng ñoaøn cô sôû yeáu keùm, khoâng naém vöõng luaät khi coù tranh chaáp lao ñoäng, ñöôïc giaûi thích caën keõ hoï cuõng hieåu ra ngay; tuy nhieân moãi laàn nhö theá cuõng phaûi laõng phí maát vaøi ba ngaøy, saûn xuaát bò ñình treä, caùc cô quan chöùc naêng cuõng phaûi maát thôøi gian vaøo cuoäc, doanh nghieäp laãn coâng nhaân ñeàu bò thieät haïi veà kinh teá laãn tinh thaàn, vì sau ñoù thöôøng laø söï ñaùnh giaù khoâng khaùch quan cuûa chuû doanh nghieäp vaø söï thieáu töï tin cuûa coâng nhaân. Giaù maø nhöõng maéc möùu nhö vaäy giöõa hai beân ñöôïc döï baùo vaø tranh chaáp ñang manh nha ñöôïc “thaùo ngoøi” ngay töø ban ñaàu thì chaéc chaén seõ haïn cheá ñöôïc thieät haïi xaûy ra moät caùch voâ ích. Vai troø laø caàu noái cuûa Coâng ñoaøn ñöôïc phaùt huy trong tröôøng hôïp naøy. Neáu caùn boä coâng ñoaøn ñi saâu, ñi saùt vaø hôïp taùc toát vôùi caû hai beân thì coù theå seõ chuû ñoäng ngaên ngöøa tranh chaáp töø goác chöù khoâng ñeå xaûy ra roài môùi hoaø giaûi, phaân xöû.
3.2.3.4 Coâng ñoaøn taïo ñieàu kieän taêng cöôøng ñoái thoaïi giöõa ngöôøi lao ñoäng vaø ngöôøi söû duïng lao ñoäng
Coâng ñoaøn phoái hôïp vôùi chuû doanh nghieäp caàn xaây döïng moâ hình vaên hoaù toå chöùc môû, caùc keânh thoâng tin ñöôïc coâng boá roäng raõi trong DN. Töø choã hieåu ñöôïc tình hình hoaït ñoäng cuûa DN, NLÑ coù cô sôû thoâng caûm vôùi DN khi gaëp khoù khaên vaø coù theå chuû ñoäng thay ñoåi cho phuø hôïp vôùi tình hình chung cuûa DN. Vieäc taêng cöôøng ñoái thoaïi cuõng seõ giuùp cho hai beân tham gia lao ñoäng tìm hieåu, toân troïng laãn nhau vaø coù söï linh hoaït ñieàu chænh khi caàn thieát.
3.2.4 Xaây döïng ñoäi nguõ caùc nhaø quaûn lyù trong khu vöïc kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi
Thöïc traïng chaát löôïng nguoàn nhaân löïc ôû tænh Bình Dương veà trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä, naêng löïc quaûn lyù… chöa theo kòp nhu caàu phaùt trieån kinh teá hieän nay.
Vieäc xaây döïng ñoäi nguõ caùc nhaø quaûn lyù trong khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong KCN cuûa Tænh laø voâ cuøng quan troïng trong vieäc thu huùt voán ÑTNN trong quaù trình hoäi nhaäp. Beân caïnh söï hôïp taùc ñeå phaùt trieån, caïnh tranh giöõa caùc quoác gia, ñòa phöông ngaøy caøng gay gaét vaø lôïi theá luoân thuoäc veà nôi naøo coù nguoàn nhaân löïc chaát löôïng cao. Vì vaäy, ñeå taêng tính caïnh tranh cuûa neàn kinh teá, caàn phaûi naâng cao chaát löôïng cuûa nguoàn nhaân löïc, xaây döïng ñoäi nguõ nhaø quaûn lyù coù trình ñoä chuyeân moân cao, coù naêng löïc toå chöùc thöïc hieän.
Xaây döïng lực lượng naøy, ngoaøi vieäc ngaønh giaùo duïc naâng cao chaát löôïng, caûi tieán phöông phaùp giaûng daïy nhaèm naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo, thích öùng vôùi nhu caàu vaø yeâu caàu cuûa coâng taùc quaûn lyù doanh nghieäp hieän ñaïi.
Ngoaøi ra, Tænh caàn coù chuû tröông “traûi chieáu hoa” thu huùt vaø troïng duïng nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïng cao, trong ñoù Nhaø nöôùc tænh Bình Dương vaø caû DN khu vöïc naøy, tham gia taøi trôï, caáp hoïc boång cho nhöõng hoïc sinh xuaát saéc taïi caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng. Nhöõng hoïc sinh naøy ñöôïc taïo cô hoäi hoïc taäp, trau doài ngheà nghieäp vaø coù ñuû ñieàu kieän phaùt huy taøi naêng, khaû naêng ngheà nghieäp thöïc teá sau naøy.
Khi ra tröôøng, ngoaøi cheá ñoä ñaõi ngoä cuûa DN thì Tænh phaûi xaây döïng chính saùch troïng duïng nhaân taøi qua vieäc caáp ñaát giaù thaáp hoaëc cho khoâng, chaäm noäp tieàn söû duïng ñaát taïo cô hoäi ñeå hoï caát nhaø, coù ñieàu kieän an cö laïc nghieäp; veà thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao ñang aùp duïng khoâng coâng baèng vaø caàn söûa ñoåi, tuyø theo ñoái töôïng thuoäc neàn kinh tế troïng ñieåm cuûa Tænh khuyeán khích ñöôïc hoã trôï, mieãn, giaûm thueá thu nhaäp, keå caû thueá thu nhaäp cho vieäc ñaàu tö hoïc haønh cho con caùi hoï.
Coù nhö theá môùi thu huùt, giöõ chaân ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù gioûi, ngöôøi taøi trong khu vöïc naøy noùi rieâng vaø tænh Bình Dương noùi chung.
3.2.5 Nhöõng ñeà xuaát vôùi chính quyeàn ñòa phöông
Nhö ñaõ trình baøy ôû chöông 2, chuùng ta nhaän thöùc roõ raøng laø vieäc quaûn lyù lao ñoäng trong caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc khu coâng nghieäp tænh Bình Döông thöïc söï gaëp nhieàu thaùch thöùc. Tuy nhieân cuõng caàn phaûi nhìn nhaän nhöõng xung ñoät dieãn ra trong moái QHLÑ hieän nay treân nhöõng quan ñieåm nhö sau:
Caàn coù caùi nhìn coâng baèng hôn giöõa caùc chuû theå. Khi xaûy ra xung ñoät, dö luaän thöôøng hay baûo veä coâng nhaân Vieät Nam, chæ ñeà caäp ñeán loãi cuûa NSDLÑ nöôùc ngoaøi khi phaân tích vaán ñeà, NLÑ thöôøng ôû theá yeáu trong QHLÑ nhöng khoâng phaûi tröôøng hôïp naøo hoï cuõng ñuùng vaø caàn ñöôïc baûo veä caû.
Moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm cho caùc haønh vi baát chaáp luaät phaùp khoâng giaûm laø do vieäc cheá taøi khoâng nghieâm. Khi phaùt thieän sai phaïm, vieäc xöû lyù cuûa caùc cô quan chöùc naêng coøn thieáu kieân quyeát, giaûi quyeát khoâng ñeán nôi ñeán ñeán choán, daãn ñeán moät soá doanh nghieäp khoâng nghieâm chænh chaáp haønh. Nhieàu doanh nghieäp coâng khai quan ñieåm laø neáu coù vi phaïm vaø bò khuyeán caùo thì cöù höùa heïn cho xong, vì bieát nhieàu nôi vi phaïm naëng hôn maø khoâng bò xöû phaït, maø neáu coù phaït thì cuõng chæ maát vaøi trieäu ñoàng.
Trong soá caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc khu coâng nghieäp Bình Döông, ngoaøi caùc coâng ty ña quoác gia coù hoaït ñoäng chuyeân nghieäp, baøi baûn vaø daøy daïn kinh nghieäm trong vieäc thaâm nhaäp thò tröôøng nöôùc ngoaøi, cuõng coøn moät soá khoâng ít caùc doanh nhaân Ñaøi Loan, Malaysia, Singgpore, Haøn quoác, Myõ, Chaâu AÂu coù höôùng laøm aên laâu daøi, hoï tìm hieåu thaät kyõ veà vaán ñeà luaät phaùp, phong tuïc taäp quaùn vaø taâm lyù ngöôøi lao ñoäng Vieät Nam. Nhöõng doanh nghieäp naøy thöôøng ít xaûy ra xung ñoät, tranh chaáp lao ñoäng.
Xuaát phaùt töø tình hình ñoù, xin ñeà xuaát vôùi chính quyeàn tænh Bình Döông moät soá giaûi phaùp vaø kieán nghò nhaèm caûi thieän nhöõng xung ñoät trong QHLÑ taïi caùc doanh nghieäp ôû khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc KCN Bình Döông. Caùc giaûi phaùp naøy ñaõ nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa ngöôøi lao ñoäng veà möùc ñoä quan troïng cuûa töøng giaûi phaùp.
3.2.5.1 Chính saùch vó moâ
Xaây döïng moät luaät rieâng veà tieàn löông toái thieåu
Beân caïnh ñoù, Chính phuû quyeát ñònh vaø coâng boá möùc löông toái thieåu chung, hoaëc theo vuøng, theo ngaønh. Khi chæ soá giaù sinh hoaït taêng leân, laøm tieàn löông thöïc teá cuûa ngöôøi lao ñoäng giaûm suùt, thì Chính phuû seõ ñieàu chænh möùc löông toái thieåu ñeå baûo ñaûm tieàn löông thöïc teá cho ngöôøi lao ñoäng.
Hôn nöõa, vieäc cho ra ñôøi luaät veà löông toái thieåu laø hôïp vôùi xu theá chung cuûa theá giôùi nhaèm baûo veä nhöõng ngöôøi lao ñoäng yeáu theá trong thò tröôøng lao ñoäng, nhaát laø vaøo thôøi ñieåm vaán ñeà an sinh xaõ hoäi vaø nhöõng coâng cuï thöïc hieän chính saùch an sinh xaõ hoäi ñang ñaët ra ngaøy caøng böùc thieát khi nöôùc ta ñaõ laø thaønh vieân cuûa Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO).
Thöïc teá, möùc löông toái thieåu taêng ñeán haïn, thöôøng thôøi gian khi Nhaø nöôùc ra quyeát ñònh thöôøng treå haïn treân 1 naêm, gaây thieät thoøi cho NLÑ, maø ñoù cuõng chính laø nguyeân nhaân veà chính saùch vó moâ daãn ñeán tranh chaáp lao ñoäng. Khi neàn kinh tế phaùt trieån, chæ soá giaù caû (CPI) taêng, Nhaø nöôùc phaûi coù keá hoaïch vó moâ coù quyeát ñònh veà tieàn löông toái thieåu kòp thôøi.
Quy ñònh cuûa Boä Lao ñoäng - Thöông binh vaø Xaõ hoäi, vieäc naâng löông toái thieåu seõ ñöôïc thöïc hieän vaøo thaùng 10 haøng naêm, ñieàu naøy aûnh höôûng ñeán vaán ñeà bò aùp löïc cao veà taøi chaùnh haøng naêm cuõng nhö traû löông, thöôûng cuûa caùc doanh nghieäp chæ taäp trung vaøo cuoái naêm bôûi doanh nghieäp ñaõ xaây döïng keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh vaø traû löông cho ngöôøi lao ñoäng caû naêm. Do vaäy, vieäc ñieàu chænh tieàn löông toái thieåu neân ñöôïc aùp duïng vaøo thaùng 01 haøng naêm laø phuø hôïp nhaát, seõ khoâng bieán ñoäng trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñoái vôùi caùc doanh nghieäp; ñaây cuõng laø thôøi ñieåm nhaïy caûm nhaát laø thôøi ñieåm ñoùn Teát coå truyeàn, ñöôïc naâng löông vaøo thôøi ñeåm naøy taïo söï an taâm, haïn cheá nhöõng tranh chaáp lao ñoäng ñaùng tieác ñaõ xaûy ra trong thôøi gian vöøa qua.
Ngoaøi ra ñeå giaûm aùp löïc taøi chính vaøo cuoái naêm, haïn cheá tranh chaáp lao ñoäng coù theå xaûy ra trong thôøi ñieåm nhaïy caûm, chuû DN neân giaûi quyeát caùc cheá ñoä thöôûng, phuï caáp theo töøng coâng vieäc cuï theå vaø daøn traûi ñeàu qua caùc ngaøy leã.
Khuyeán khích hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty kieåm ñònh lao ñoäng taïi Vieät Nam
Kieåm ñònh lao ñoäng laø moät ngaønh kinh doanh thuoäc lónh vöïc hoaït ñoäng tö vaán vaø giaùm saùt lao ñoäng, vôùi muïc ñích laø taïo moâi tröôøng toát nhaát cho NLÑ. Theo vaên hoaù kinh doanh quoác teá ngaøy nay, caùc nhaø ñaàu tö yeâu caàu, coâng ty kieåm ñònh seõ cöû caùc giaùm saùt vieân ñoäc laäp kieåm tra vieäc tuaân thuû caùc tieâu chuaån theo quoác teá vaø quoác gia veà ñieàu kieän soáng vaø moâi tröôøng laøm vieäc cuûa ngöôøi lao ñoäng cuûa nhaø saûn xuaát. Sau ñoù giaùm saùt vieân vieát baùo caùo, ñöa ra keá hoaïch ñeå DN khaéc phuïc trong thôøi gian quy ñònh (döôùi moät naêm). Qua thoâng tin cuûa coâng ty kieåm ñònh naøy, nhaø ñaàu tö quyeát ñònh coù neân kyù hôïp ñoàng vôùi nhaø saûn xuaát naøy hay khoâng. Haøng cuûa nhaø saûn xuaát ñoái xöû khoâng toát vôùi NLÑ seõ bò taåy chay (cuõng nhö tröôøng hôïp vi phaïm traùch nhieäm xaõ hoäi vôùi NLÑ). Ñaây cuõng laø moät noäi dung coøn môùi meû ôû Vieät Nam, raát caàn ñöôïc nghieân cöùu theâm vaø nhaân roäng trong boái caûnh nöôùc ta ñaõ laø thaønh vieân WTO. Neáu nhaø nöôùc khuyeán khích hình thöùc naøy thì gaùnh naëng kieåm tra giaùm saùt vieäc thöïc hieän Boä Luaät Lao ñoäng seõ ñöôïc san seû bôùt cho caùc coâng ty naøy. Caùc doanh nghieäp vì söï oån ñònh, phaùt trieån vaø lôïi nhuaän cuûa mình phaûi töï giaùc tuaân thuû caùc tieâu chuaån veà lao ñoäng.
Taùi quy ñònh khoaûn ñoùng goùp 2% quyõ löông cho kinh phí hoaït ñoäng coâng ñoaøn ôû caùc doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi
Ñeå taêng nguoàn thu cho Coâng ñoaøn hoaït ñoäng, Nhaø nöôùc caàn quy ñònh vieäc taùi thu phí coâng ñoaøn 2% cuûa caùc doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Thöc teá trong thôøi gian qua cho thaáy chính saùch öu tieân öu ñaõi ñeå thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi baèng caùch mieãn khoaûn kinh phí coâng ñoaøn laø thaät söï khoâng caàn thieát, Nhaø nöôùc laïi chaäm chænh söûa. Chính caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuõng cho raèng khoaûn ñoùng goùp 2% naøy, thöïc ra khoâng laø bao so vôùi chi phí veà thueá, haï taàng cô sôû, thoâng tin lieân laïc, caùc dòch vuï khaùc… Neáu ñöôïc öu tieân mieãn giaûm caùc khoaûn vöøa keå thì hoï seõ thoaû maõn hôn so vôùi mieãn trích noäp kinh phí coâng ñoaøn, thöïc ra ñeå hoaït ñoäng coâng ñoaøn hoã trôï tích cöïc cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, doanh nghieäp phaûi boû theâm ngaân saùch cho caùc hoaït ñoäng cuûa coâng ñoaøn. Ñieàu naøy seõ tao ra söï bình ñaúng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá.
Nghieân cöùu ñeå quy ñònh söû duïng baûn toång keát xaõ hoäi haøng naêm trong quaûn lyù lao ñoäng ôû caùc doanh nghieäp
Baûng toång keát xaõ hoäi laø moät taøi lieäu maø doanh nghieäp baét buoäc phaûi soaïn thaûo vaø coâng boá roäng raõi haøng naêm. Noù chöùa ñöïng nhöõng thoâng tin, soá lieäu lieân quan tôùi NLÑ trong ba naêm lieàn nhau. Nhôø baûn naøy maø nhöõng ai quan taâm coù theå tieáp caän moïi nguoàn thoâng tin moät caùch deã daøng vaø bình ñaúng. ÔÛ caùc nöôùc phaùt trieån, ñaây chính laø moät coâng cuï quaûn lyù giuùp DN hoaïch ñònh chính saùch xaõ hoäi vaø laø taøi lieäu tham khaûo quyù baùu cho caùc nhaø laøm luaät. Khi thoâng tin ñöôïc cung caáp coâng khai vaø heä thoáng nhö vaäy thì caùc beân: chuû doanh nghieäp, coâng ñoaøn, coå ñoâng, NLÑ… deàu thaáy ñöôïc caùc baát oån veà maët xaõ hoäi trong DN, töø ñoù hôïp taùc vôùi nhau ñeå caûi thieän tình hình. Baûng toång keát xaõ hoäi chính laø moät trong nhöõng cô sôû phaùp lyù ñeå thöïc hieän ñoái thoaïi xaõ hoäi trong DN nhaèm nuoâi döôõng baàu khoâng khí thaân thieän vaø tin caäy laãn nhau. Vì vaäy, Nhaø nöôùc caàn nghieân cöùu xem coù theå aùp duïng phöông phaùp naøy ñeå quaûn lyù lao ñoäng ôû Vieät Nam. Tröôùc tieân chæ khuyeán khích roài daàn daàn môùi quy ñònh thaønh baét buoäc cho caùc DN.
Ban haønh quy cheá daân chuû trong doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi
Naêm 1999, Chính phuû ñaõ coù Nghò ñònh soá 07 ban haønh quy cheá thöïc hieän daân chuû trong khu vöïc haønh chính söï nghieäp vaø doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñeå phaùt huy quyeàn laøm chuû cuûa NLÑ. Thöïc teá cho thaáy DN naøo toå chöùc trieån khai thöïc hieän ñuùng quy dònh, quy trình vaø noäi dung höôùng daãn thì nôi ñoù xaây döïng ñöôïc baàu khoâng khí thaân thieän, phaùt huy ñöôïc trí tueä taäp theå vaø phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån quan heä saûn xuaát trong neàn kinh teá hoäi nhaäp neàn kinh teá theá giôùi hieän nay. Vì trong quaù trình laøm vieäc, NLÑ thöôøng bò thieáu thoâng tin veà tình hình hoaït ñoäng taøi chính vaø kinh doanh cuûa doanh nghieäp mình hoaëc coù bieát chuùt ít thì cuõng khoâng hieåu heát vaø phaân tích ñöôïc söï phöùc taïp cuûa chuùng. Töø ñoù daãn tôùi tình traïng thieáu söï thoâng caûm trong moái quan heä giöõa NSDLÑ vaø NLÑ vaø söï thieáu tin töôûng nhö vaäy thöôøng daãn ñeán tranh chaáp lao ñoäng. Ñieàu naøy cuõng thaät söï caàn thieát cho NLÑ coù trình ñoä cao, vì ngoaøi vaán ñeà “côm, aùo, gaïo, tieàn, vui chôi, giaûi trí” hoï cuõng muoán bieát tình hình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, töø ñoù coù ñieàu kieän goùp phaàn khaû naêng saùng taïo cuûa mình trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñeå phaùt trieån doanh nghieäp.
Cuøng vôùi söï phaùt trieån chung xaõ hoäi vaø vôùi nhaän thöùc cao hôn, NLÑ ñoøi hoûi ñöôïc thoaû maõn caùc nhu caàu ôû baäc cao hôn: ñöôïc toân troïng vaø ñöôïc theå hieän mình. Yeáu toá quyeát ñònh ñeå giöõ chaân NLÑ khoâng chæ laø möùc löông cao nöõa, maø seõ laø moâi tröôøng thaân thieän mang tính thöû thaùch cao, ñöôïc saùng taïo, chuû ñoäng trong coâng vieäc vaø ñöôïc tham gia vaøo quyeát ñònh quaûn lyù cuûa DN.
3.2.5.2 Tænh Bình Döông caàn hoaøn thieän vaø thöïc thi caùc chính saùch ñaûm baûo quyeàn lôïi hôïp phaùp cho NLÑ
Ñeå taïo moái quan heä lao ñoäng phaùt trieån beàn vöõng trong caùc DN khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong thôøi gian tôùi, chuùng toâi xin ñeà nghò moät soá kieán nghò vôùi chính quyeàn Tænh nhö sau:
Xaây döïng nhaø ôû cho NLÑ
Tænh Bình Döông phaûi taïo ñieàu kieän cho DN xaây nhaø cho NLÑ, bôûi nhieàu NSDLÑ muoán taïo ñieàu kieän veà choã ôû cho coâng nhaân, nhöng theo quy ñònh ñaát KCN khoâng ñöôïc xaây döïng nhaø ôû, coøn beân ngoaøi vaáp phaûi vaán ñeà giaûi toaû, ñeàn buø voâ cuøng phöùc taïp vaø nhieâu kheâ… Hieän nay Bình Döông coù nhieàu ñeà aùn nhaø ôû xaõ hoäi. Theo ñeà aùn naøy, coâng nhaân KCN seõ ñöôïc mua, thueâ nhaø vôùi giaù reû. Tuy nhieân theo chuùng toâi, vôùi thu nhaäp hieän nay cuûa NLÑ thì ñeà aùn naøy chöa mang tính khaû thi cao, chæ daønh cho töông lai xa, coøn coâng nhaân KCN caàn ngay choã ôû thuaän tieän cho vieäc ñi laøm, toát nhaát laø do caùc chuû DN ñaàu tö cho coâng nhaân cuûa hoï.
Döï kieán lao ñoäng trong khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc KCN tænh Bình Döông ñeán naêm 2010 coù khoaûng 350.000 ngöôøi, trong ñoù coù 20% ngöôøi ñòa phöông khoâng caàn choã ôû, nhö vaäy coù 280.000 coâng nhaân caàn nhaø ôû. Theo tieâu chí cuûa Boä Xaây döïng thì toång dieän tích nhaø ôû toái thieåu laø 1.960.000 m2 nhaø. Ñeå töøng böôùc giaûi quyeát nhaø ôû cho ñoái töôïng naøy, caàn thoáng nhaát quan ñieåm nhaø ôû cho coâng nhaân trong caùc KCN, phaûi ñöôïc gaén vôùi keá hoaïch phaùt trieån KCN, trieån khai ñoàng boä vôùi caùc coâng trình haï taàng kyõ thuaät, haï taàng xaõ hoäi; haï taàng khu daân cö KCN nhö ñieän, nöôùc, heä thoáng giao thoâng, thoâng tin lieân laïc, tröôøng hoïc, cô sôû y teá, coâng vieân, nhaø vaên hoaù, saân vaän ñoäng, chôï hay sieâu thò… nhaèm giöõ gìn moâi sinh, moâi tröôøng, töøng böôùc naâng cao ñôøi soáng vaät chaát, tinh thaàn cuûa coâng nhaân vaø caû coäng ñoàng daân cö.
Do vaäy, khi xaây döïng döï aùn nhaø ôû phuïc vuï cho caùc KCN caàn coù söï taäp hôïp caùc KCN lieàn keà treân cuøng ñòa baøn ñeå naâng cao hieäu quaû ñaàu tö, töø ñoù haïn cheá ñöôïc vieäc ñaàu tö caùc coâng trình haï taàng thieáu taäp trung, daøn traûi gaây khoù khaên trong vieäc quaûn lyù. Chaúng haïn nhö 4 KCN Soùng Thaàn I, Soùng Thaàn II, Ñoàng An, Bình Ñöôøng lieân keát xaây döïng beänh vieän, nhaø vaên hoaù, caùc coâng trình theå duïc theå thao cho coâng nhaân cuûa cuïm KCN naøy. Hieän nay, Nhaø nöôùc tænh Bình Döông ñaõ thöïc hieän ñöôïc quan ñieåm treân ôû cuïm KCN Myõ Phöôùc I, KCN Myõ Phöôùc II, KCN Myõ Phöôùc III, cuïm coâng nghieäp Taân Ñònh ñaõ xaây döïng Nhaø vaên hoaù coù söùc chöùa 15.000 choã ngoài, sieâu thò ñaït tieâu chuaån coù dieän tích 7.000m2… laø nhöõng böôùc tieán ñaùng traân troïng trong söï quan taâm ñeán ñôøi soáng vaät chaát laãn tinh thaàn cuûa chính quyeàn vaø caùc chuû ñaàu tö phaùt trieån haï taàng kyõ thuaät KCN.
Veà chính saùch ñaát ñai, ñaát ñai xaây döïng nhaø ôû laø baát ñoäng saûn coù giaù trò lôùn, giaù ñaát laø yeáu toá quyeát ñònh trong giaù nhaø ôû, do ñoù chính saùch ñaát ñai coù taùc duïng ñeán giaù nhaø ôû cho coâng nhaân. Vì vaäy, Tænh caàn coù quyõ ñaát ñeå xaây döïng nhaø ôû cho lao ñoäng caùc KCN vôùi caùc chính saùch öu ñaõi nhö:
- Ñeå giaûm giaù cho thueâ nhaø ôû cho coâng nhaân, Nhaø nöôùc coù theå caáp ñaát xaây döïng nhaø ôû cho NLÑ trong KCN cho caùc chuû ñaàu tö kinh doanh haï taàng kyõ thuaät ngay töø giai ñoaïn ñaàu trieån khai döï aùn. Hoaëc caùc chuû ñaàu tö döï aùn phaùt trieån nhaø ñöôïc pheùp chaäm noäp trong thôøi gian cuï theå (ít nhaát laø ba naêm) hoaëc mieãn giaûm tieàn thueâ ñaát, tieàn söû duïng ñaát, öu ñaûi veà thueá nhö nhöõng doanh nghieäp môùi thaønh laäp theo quy ñònh cuûa Luaät Ñaàu tö. Sau ñoù, cho coâng nhaân thueâ hoaëc hôïp ñoàng keát hôïp vôùi caùc DN cho coâng nhaân thueâ vôùi giaù reû theo khung quy ñònh cuûa Tænh phuø hôïp vôùi thu nhaäp cuûa NLÑ hoaëc DN cuûa coâng nhaân ñang laøm vieäc hôïp ñoàng thueâ nhaø cho coâng nhaân mình ôû khoâng tính tieàn.
Ñoái vôùi NLÑ coù khaû naêng mua nhaø ôû cuûa caùc hoä daân cö, chung cö thì caàn coù chuû tröông cuûa Tænh veà maët hoã trôï taøi chính cuûa Ngaân haøng, caùc cô quan chöùc naêng Tænh taïo ñieàu kieän ñeå hoï nhanh choùng nhaän Giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát, nhaø ôû, hoä khaåu ñeå ngöôøi coâng nhaân nhanh choùng oån ñònh cuoäc soáng.
Veà taøi chính cho caùc döï aùn xaây döïng nhaø ôû cho coâng nhaân, caàn huy ñoäng nhieàu nguoàn, nhaát laø doanh nghieäp khu coâng nghieäp cuûa khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia ñeå taïo choã ôû cho NLÑ cuûa hoï; hoaëc doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo lónh vöïc naøy. Ngoaøi vieäc ñöôïc höôûng nguoàn voán öu ñaõi theo quy ñònh, Tænh caàn thaønh laäp quyõ Phaùt trieån nhaø ôû, thoâng qua caùc nguoàn: quyõ tieát kieäm cuûa coâng nhaân coù nhu caàu mua nhaø ôû, quyõ phuùc lôïi cuûa DN ñöôïc trích laïi ñeå mua nhaø, xaây nhaø ôû cuûa coâng nhaân, nguoàn voán caùc ngaân haøng tham gia goùp voán, voán lieân doanh lieân keát, voán cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân trong vaø ngoaøi nöôùc daønh cho muïc tieâu phaùt trieån nhaø ôû…
Chính saùch phaùt trieån nhaø ôû cho coâng nhaân ôû khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong KCN cuõng caàn taïo ñoäng löïc thu huùt ñaàu tö töø nhieàu thaønh phaàn. Tænh caàn phaûi coù keá hoaïch quan taâm lónh vöïc naøy ñeå khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia vôùi caùc chính saùch öu ñaõi cuûa ñòa phöông veà maët hoã trôï phaùp lyù, thuû tuïc caàn thieát ñeå hoï tham gia xaây döïng nhaø ôû ñuû tieâu chuaån quy ñònh nhaèm goùp phaàn giaûi quyeát böùc xuùc hieän nay cuûa caùc DN KCN. Phaán ñaáu ñeán naêm 2010 theo Nghò quyeát cuûa Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu Ñaûng boä Tænh Bình Döông laàn thöù VIII laø khoâng coøn tình traïng NLÑ trong khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi noùi rieâng vaø NLÑ trong KCN noùi chung phaûi soáng trong nhöõng caên nhaø taïm bôï, khoâng ñuû tieâu chuaån.
* Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù Nhaø nöôùc veà lao ñoäng
Kinh teá thò tröôøng caøng phaùt trieån thì khaû naêng can thieäp tröïc tieáp cuûa Nhaø nöôùc caøng giaûm, nhöng vai troø kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc caøng phaûi taêng. Vieäc kieåm soaùt naøy ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu treân hai phöông dieän laø taêng cöôøng khaâu quaûn lyù baèng phaùp luaät vaø kieåm tra, thanh tra, xöû lyù vi phaïm.
Heä thoáng phaùp luaät duø toát vaø hoaøn thieän ñeán maáy maø khoâng ñeán ñöôïc vôùi ñoái töôïng maø noù ñieàu chænh thì cuõng chæ döøng laïi treân vaên baûn. Hieäu quaû thöïc hieän phaùp luaät lao ñoäng phuï thuoäc vaøo söï hieåu bieát vaø yù thöùc chaáp haønh cuûa baûn thaân caùc ñoái töôïng, nhöng söï hieåu bieát vaø yù thöùc chaáp haønh laïi phuï thuoäc vaøo coâng taùc quaûn lyù Nhaø nöôùc veà lao ñoäng, cuï theå laø coâng taùc tuyeân truyeàn phoå bieán, tö vaán phaùp luaät lao ñoäng, coâng taùc thanh kieåm tra vaø giaùm saùt vieäc chaáp haønh cuûa caùc sôû, ban ngaønh chöùc naêng cuûa Tænh.
* Taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn, giaùo duïc veà phaùp luaät lao ñoäng vaø luaät Coâng ñoaøn cho caùc beân coù lieân quan
Lieân ñoaøn Lao ñoäng, Sôû Lao ñoäng vaø Thöông binh Xaõ hoäi Tænh coù traùch nhieäm taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn, giaùo duïc veà phaùp luaät lao ñoäng vaø luaät Coâng ñoaøn, trong ñoù chuù yù qui ñònh cuûa phaùp luaät veà tieàn löông toái thieåu cho caùc doanh nghieäp ôû khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi cho NSDLÑ vaø NLÑ vaø tieáp tuïc thöïc hieän quy cheá taïm thôøi veà toå chöùc coâng ñoaøn tham gia phoøng ngöøa vaø giaûi quyeát tranh chaáp lao ñoäng taäp theå vaø ñình coâng. Vieäc tuyeân truyeàn phaùp luaät lao ñoäng caàn coù keá hoaïch cuï theå mang tính phaùp cheá chöù khoâng laøm theo kieåu hình thöùc, ñoái phoù. Tröôùc heát, caùc ñoái töôïng caàn ñöôïc cung caáp thöôøng xuyeân vaø kòp thôøi caùc vaên baûn phaùp luaät, ñaëc bieät laø caùc qui ñònh môùi cuûa cuûa Nhaø nöôùc. Nhöõng caùch thöùc ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian vöøa qua laø môû caùc lôùp taäp huaán, göûi taøi lieäu, phaân phaùt tôø rôi. Tuy nhieân, trong ñieàu kieän vaên baûn phaùp luaät ñöôïc ban haønh lieân tuïc nhö hieän nay thì vieäc toå chöùc caùc lôùp taäp huaán raát khoù thöïc hieän vì caû DN vaø NLÑ khoâng coù nhieàu thôøi gian. Vì vaäy, vieäc bieân soaïn taøi lieäu höôùng daãn ngaén goïn, deã hieåu, deã naém baét cho phuø hôïp vôùi trình ñoä nhaän thöùc cuûa ña soá, ñöôïc cung caáp mieãn phí thaät söï caàn thieát. Thöù hai, laõnh ñaïo Uyû ban Nhaân daân Tænh toå chöùc caùc cuoäc gaëp maët ñoái thoaïi vôùi coâng ñoaøn cô sôû, kòp thôøi giaûi quyeát nhöõng böùc xuùc, nhöõng yeâu caàu chính ñaùng cuûa NLÑ ñeå kieán nghò chuû doanh nghieäp cuøng vôùi Nhaø nöôùc giaûi quyeát, haïn cheá tôùi möùc thaáp nhaát xaûy ra tranh chaáp lao ñoäng daãn ñeán ñình laõn coâng traùi phaùp luaät. Thöù ba, taêng cöôøng hoaït ñoäng Vaên phoøng tö vaán phaùp luaät, naâng cao hoaït ñoäng cuûa coâng taùc tö vaán phaùp luaät, trôï giuùp phaùp lyù coâng ñoaøn cho NLÑ, NSDLÑ, môû roäng maïng löôùi toå tö vaán vaø ñoäi nguõ tö vaán xuoáng taän caùc KCN, coù keá hoaïch ñaøo taïo naâng cao kyõ naêng hoaït ñoäng cuûa tö vaán vieân. Thöù tö, taïo ñieàu kieän cho NSDLÑ nöôùc ngoaøi tieáp caän heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam moät caùch deã daøng hôn baèng caùch cho chuyeån ngöõ heä thoáng naøy sang nhöõng ngoân ngöõ phoå bieán nhö: Anh, Hoa, Nhaät, Haøn…vaø cung caáp roäng raõi cho hoï.
Khi caáp Giaáy Chöùng nhaän ñaàu tö caàn taêng cöôøng coâng taùc haäu kieåm, traùnh tình traïng nhieàu doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng trong thôøi gian ngaén roài bí maät bieán maát ñeå laïi khoaûn nôï löông coâng nhaân, nôï BHXH…
Cuoái cuøng, trong coâng taùc tuyeân truyeàn vaø phoå bieán phaùp luaät lao ñoäng, caàn ñaëc bieät chuù yù phaùt huy vai troø to lôùn cuûa caùc trung taâm dòch vuï vieäc laøm vaø caùc cô sôû daïy ngheà vì ñaây laø caùc toå chöùc coù moái lieân heä ban ñaàu giöõa NSDLÑ vaø NLÑ.
* Giaùm saùt thöïc hieän tieàn löông
Veà thu nhaäp, moät boä phaän coâng nhaân trong doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù möùc thu nhaäp thaáp hôn möùc löông toái thieåu do Nhaø nöôùc quy ñònh, moät soá DN traû tieàn taêng ca chöa töông xöùng vôùi söï ñoùng goùp cuûa NLÑ, do vaäy raát caàn thieát söï can thieäp cuûa Nhaø nöôùc, caùc cô quan chöùc naêng thoâng qua kieåm tra, giaùm saùt buoäc chuû DN phaûi nghieâm tuùc thöïc hieän Boä Luaät Lao ñoäng. Cuõng caàn coù caùc bieän phaùp cheá taøi xöû phaït nghieâm minh ñeå taïo söï coâng baèng, baûo ñaûm quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa NLÑ. Bình Döông caàn phaûi nghieân cöùu thöïc hieän chính saùch, löông vaø thu nhaäp thoaû ñaùng cho NLÑ trong khu vöïc naøy. Caùc chính saùch BHXH, baûo hoä lao ñoäng, cöùu trôï xaõ hoäi cuõng caàn ñöôïc nghieân cöùu boå sung cuõng nhö coù cô cheá giaùm saùt hieäu quaû hôn tình hình söû duïng lao ñoäng laøm theâm giôø, traû theâm giôø, ñeå caùc chính saùch ñöôïc thöïc hieän treân thöïc teá. Coù nhö vaäy, NLÑ môùi yeân taâm laøm vieäc, thuùc ñaåy ngöôøi lao ñoäng haêng say laøm vieäc, gaén boù vôùi DN, khaéc phuïc tính khoâng oån ñònh veà nhaân söï lao ñoäng, maø töø tröôùc ñeán nay caùc doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñang phaûi ñoái ñaàu, theo baùo caùo cuûa Ban quaûn lyù caùc KCN tình traïng chung veà söï khoâng oån ñònh löïc löôïng lao ñoäng trong caùc KCN laø 14%, rieâng ngaønh may maëc, giaøy da, moäc tyû leä bieán ñoäng haøng naêm nhaát laø dòp tröôùc vaø sau Teát aâm lòch laø 20%-25%, thaäm chí coù coâng ty leân ñeán 37%.
Sôû ban ngaønh lieân quan phoái hôïp vôùi chính quyeàn ñòa phöông huyeän, thò caàn xaây döïng chính saùch tuyeån duïng, söû duïng, hoã trôï ñaøo taïo, ñaõi ngoä NLÑ, cuõng nhö chính saùch thi ñua khen thöôûng, chính saùch thu huùt nhaân taøi nhaèm thu huùt lao ñoäng, lao ñoäng trong nöôùc hoaëc ngöôøi nöôùc ngoaøi coù trình ñoä chuyeân moân kyõ thuaät cao vaøo laøm vieäc trong caùc doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù coâng ngheä cao vaø caùc ngaønh muõi nhoïn cuûa Tænh trong KCN. Ñoù laø cheá ñoä tieàn löông, thu nhaäp, thueá thu nhaäp, öu ñaõi veà nhaø ôû vaø phöông tieän laøm vieäc, giuùp hoï mau choùng oån ñònh cuoäc soáng. Thöïc teá chính saùch thu huùt nhaân taøi cuûa tænh Bình Döông trong nhöõng naêm qua chöa thaät söï haáp daãn taïo söùc huùt ngöôøi taøi, chæ môùi thu huùt ñöôïc raát ít ngöôøi ñeán. Beân caïnh ñoù cuõng caàn coù chính saùch öu ñaõi ñoái vôùi coâng nhaân gioûi ngheà, thôï baäc cao, coâng nhaân laøm vieäc trong nhöõng ngaønh ñoäc haïi, nguy hieåm. Ñeå thöïc hieän vaán ñeà naøy caàn: xaây döïng danh muïc chöùc naêng ngheà nghieäp vaø caùc tieâu chuaån lao ñoäng laøm cô sôû cho vieäc tuyeån duïng, thöû vieäc cho NLÑ vaøo laøm vieäc taïi caùc doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong caùc KCN.
Ngöôøi lao ñoäng raát deã bò toån thöông khi maát vieäc laøm, neân ñoái vôùi chính saùch baûo ñaûm vieäc laøm caàn tieáp tuïc caûi caùch theå cheá, chính saùch, höôùng vaøo giaûi phoùng tieàm naêng lao ñoäng nhö xaây döïng vaø phaùt trieån heä thoáng baûo ñaûm vieäc laøm, baûo hieåm tai naïn lao ñoäng, baûo hieåm thaát nghieäp cho NLÑ: khi rôi vaøo tình traïng baùn thaát nghieäp, thieáu vieäc laøm hoaëc kinh teá khoù khaên caàn thöïc hieän chöông trình hoã trôï cho hoï, ñeán nay Tænh caàn tieáp tuïc thöïc hieän thaønh coâng chöông trình quoác gia giaûi quyeát vieäc laøm giaûi quyeát vieäc laøm vaø Quyõ trôï voán (CEP) cho NLÑ trong doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi vay ñeå hoï giaûi quyeát khoù khaên trong cuoäc soáng nhaát laø khi thaát nghieäp, baùn thaát nghieäp hoaëc gaëp khoù khaên trong cuoäc soáng. Vaán ñeà phaûi söû duïng quyõ ñuùng muïc ñích, thuû tuïc hoà sô ñôn giaûn NLÑ deã daøng tieáp caän.
* Taêng cöôøng kieåm tra giaùm saùt thöôøng xuyeân hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp baèng nhieàu hình thöùc
Vieäc naøy, theo quy ñònh caàn ñöôïc söï phoái hôïp chaët cheõ caùc ban ngaønh lieân quan nhö lao ñoäng thöông binh xaõ hoäi, y teá, phoøng chaùy chöõa chaùy, lieân ñoaøn lao ñoäng ñeå coù theå kieåm tra ñoät xuaát hoaëc kieåm tra chuyeân ngaønh, xöû lyù nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm phaùp luaät. Ñieàu naøy vöøa toán keùm coâng söùc cuûa caùc ban ngaønh, toán thôøi gian vaø aûnh höôûng raát nhieàu ñeán caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc donh nghieäp, rieâng ñoái vôùi doanh nghieäp khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi luoân laøm vieäc theo keá hoaïch, thì vieäc tieáp moät ñoaøn lieân ngaønh veà kieåm tra veà quan heä lao ñoäng laø moät söï mieãn cöôõng vaø gaây phieàn phöùc ñoái vôùi caùc doanh nghieäp, nhaát laø caùc doanh nghieäp laøm aên chaân chính. Neân chaêng caàn thöïc hieän kieåm tra theo hình thöùc môùi, phuø hôïp vôùi tieán trình hoäi nhaäp cuûa ñaát nöôùc, taïo moâi tröôøng ñaàu tö khoa hoïc, khoâng gaây phieàn phöùc cho caùc doanh nghieäp trong quaù trình hoaït ñoäng, baèng caùch thöïc hieän vieäc thanh tra lao ñoäng baèng phieáu. Qua thöïc teá cho thaáy, vieäc thanh tra theo phieáu vöøa chính xaùc, ñôõ toán keùm cho coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc vöøa giaûm phieàn haø cho doanh nghieäp, neáu coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa thanh tra lao ñoäng vaø chuû DN cuøng chuû tòch coâng ñoaøn thì moãi DN chæ maát hai giôø, vaø ñoái töôïng kieåm tra laïi roäng raõi toaøn theå NLÑ trong DN.
* Nghieâm khaéc trong kieåm tra vaø xöû phaït
Ñeå ñieàu tieát quan heä lao ñoäng coù hieäu quaû, raát caàn nhöõng bieän phaùp cheá taøi maïnh meõ, kieân quyeát nhö phaït tieàn, ruùt giaáy pheùp, ñình chæ kinh doanh, thaäm chí coù theå khôûi toá traùch nhieäm hình söï neáu vi phaïm nghieâm troïng. Nghò ñònh 113/CP ñaõ naâng möùc xöû phaït leân vaø buoäc khaéc phuïc haäu quaû ñoái vôùi töøng vi phaïm. Tuy nhieân quy ñònh duø coù nghieâm khaéc chaët cheõ ñeán ñaâu maø ngöôøi thöïc hieän khoâng nghieâm hay vieäc kieåm tra, giaùm saùt buoâng loûng, tuøy tieän thì cuõng khoâng coù taùc duïng. Khoâng nhöõng caàn cuûng coá tinh thaàn traùch nhieäm, naâng cao trình ñoä chuyeân moân cuûa boä maùy giaùm saùt, kieåm tra maø coøn phaûi coù bieän phaùp cheá taøi cho nhöõng nhaân vieân naøy, neáu hoï khoâng thöïc thi nhieäm vuï moät caùch nghieâm tuùc.
* Naâng cao hieäu quaû cuûa coâng taùc thanh tra nhaø nöôùc veà lao ñoäng
Nhö ñaõ phaân tích ôû chöông 2, caùc nguyeân nhaân chuû yeáu laøm cho hieäu quaû thanh tra lao ñoäng coøn nhieàu yeáu keùm coù lieân quan tôùi ñoäi nguõ thanh tra vieân vaø phöông phaùp thanh tra. Ñeå khaéc phuïc tình traïng naày, Tænh caàn aùp duïng moät soá bieän phaùp sau:
1. Coù keá hoaïch boài döôõng naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ thanh tra vieân ñang thi haønh nhieäm vuï:
Tröôùc thaùch thöùc cuûa söï ñoåi môùi vaø phaùt trieån coâng ngheä trong quaù trình hoäi nhaäp vaø toaøn caàu hoaù kinh teá, vieäc boå sung vaø naâng cao trình ñoä chuyeân moân, nghieäp vuï cuûa löïc löôïng naøy laø khoâng theå trì hoaõn. Muoán taêng cöôøng chaát löôïng cuûa löïc löôïng thanh tra, caùc sôû, ban ngaønh lieân quan phaûi laøm toát coâng taùc hoaïch ñònh xaùc ñònh caùc daïng ñaøo taïo ch phuø hôïp: ñaøo taïo môùi, ñaøo taïo laïi, ñaøo taïo naâng cao, boài döôõng nghieäp vuï; coù chính saùch ñaõi ngoä töông xöùng ñeå thu huùt ngöôøi coù taøi, coù taâm phuïc vuï cho coâng taùc ôû linh vöïc naøy. Töø ñoù coù keá hoaïch, chöông trình, döï toaùn ngaân saùch cuøng vôùi caùc quy cheá cuï theå veà kieåm tra, ñaùnh giaù keát quaû, khen thöôûng, kyû luaät. Caên cöù vaøo tình hình hình thöïc teá cuûa ñòa phöông, caàn thieát ñeà nghò vôùi caùc tröôøng ñaïi hoïc nhöõng noäi dung ñaøo taïo thieát thöïc, ngoaøi vieäc cung caáp kieán thöùc chuyeân moân, caàn thieát phaûi cung caáp kieán thöùc phaùp luaät, nghieäp vuï thanh tra, ngoaïi ngöõ, tin hoïc vaø caùc lónh vöïc khaùc.
2. Ñoåi môùi coâng taùc kieåm tra:
Hieän nay, taàn suaát caùc cuoäc thanh tra taïi caùc doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi coøn thaáp song cuõng khoâng caàn thieát phaûi naâng leân. Caàn coù keá hoaïch xaùc ñònh vaø taäp trung thanh tra vaøo nhöõng nôi coù nguy cô cao veà an toaøn veä sinh lao ñoäng hay nhöõng nôi thöôøng vi phaïm phaùp luaät lao ñoäng ôû nhöõng nôi taäp trung nhieàu lao ñoäng nhö caùc doanh nghieäp ngaønh deät may, da giaøy, xaây döïng, caùc coâng ty nhoû vaø vöøa coù voán ñaàu tö Haøn Quoác, Ñaøi Loan; ñaëc bieät chuù yù nhöõng nôi chöa coù toå chöùc coâng ñoaøn… vì nhöõng nôi naøy thöôøng ít ñöôïc chuù yù, khoâng coù keá hoaïch toå chöùc kieåm tra, giaùm saùt.
Taêng cöôøng phoái hôïp trong thanh tra vôùi caùc ngaønh höõu quan nhö caùc cô quan haønh chính: Sôû Lao ñoäng Thöông binh xaõ hoäi, Lieân ñoaøn Lao ñoäng; cô quan chuyeân moân veà kyõ thuaät: Sôû Coâng an, Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng, Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, Sôû Xaây döïng, Sôû Coâng nghieäp, Sôû Taøi chính, Sôû Coâng nghieäp, Ngaân haøng Nhaø nöôùc, Sôû Tö phaùp… Taêng cöôøng phoái hôïp giöõa caùc thanh tra vieân cuûa caùc sôû vôùi nhau, giöõa thanh tra vieân vôùi caùc chuyeân gia thuoäc moïi lónh vöïc. Cuoái cuøng taïo ra söï hieåu bieát laãn nhau ñeå trao ñoåi côûi môû giöõa thanh tra vieân vôùi doanh nghieäp, giöõa thanh tra vieân vôùi caùn boä coâng ñoaøn vaø ngöôøi LÑ trong DN. Qua thöïc teá cho thaáy, vieäc thanh tra theo phaùt phieáu töï kieåm tra vöøa chính xaùc, ñôõ toán keùm cho coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc vöøa giaûm phieàn haø cho doanh nghieäp, neáu coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa thanh tra lao ñoäng vaø chuû DN cuøng chuû tòch coâng ñoaøn thì moãi DN chæ maát hai giôø, vaø ñoái töôïng kieåm tra laïi roäng raõi toaøn theå NLÑ trong DN, qua ñoù. Töø hình thöùc hoaït ñoäng thanh tra theo ñoaøn, ñoåi môùi baèng vieäc phaùt phieáu kieåm tra phaùp luaät lao ñoäng taïi DN. Ngoaøi öu ñieåm laø kieåm soaùt vieäc thöïc hieän phaùp luaät lao ñoäng ñoái vôùi soá lôùn doanh nghiệp maø khoâng caàn tröïc tieáp thanh tra taïi cô sôû maø coøn taùc duïng tuyeân truyeàn phoå bieán phaùp luaät lao ñoäng saâu roäng ñeán moãi NLÑ vaø NSDLÑ, phaùt hieän vaø xöû lyù kòp thôøi những tröôøng hôïp vi phaïm, hôn nöõa coøn naâng cao tính töï chòu traùch nhieäm cuûa moãi DN ñoái vôùi caùn boä coâng nhaân vieân trong quaù trình lao ñoäng saûn xuaát. Qua ñoù, phaân tích keát quaû vaø gôûi phieáu kieán nghò ñeán töøng doanh nghiệp, kòp thôøi chaán chænh caùc vi phaïm, tö vaán vaø höôùng daãn phaùp luaät lao ñoäng cho DN; cuõng nhö taäp trung caùc DN khoâng chaáp haønh vieäc töï kieåm tra hoaëc caùc cô sôû coù nhieàu sai phaïm ñeå xöû lyù theo phaùp luaät. Ngoaøi ra, thanh tra lao ñoäng coøn toå chöùc ñaøo taïo, huaán luyeän cho chuû DN veà quaûn lyù ruûi ro trong saûn xuaát vaø toå chöùc trieån khai coâng taùc baûo hoä lao ñoäng, an toaøn veä sinh lao ñoäng trong caùc doanh nghiệp.
3. Duy trì vaø naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng giaùm saùt.
ÔÛ caùc KCN, Ban Quaûn lyù caùc khu coâng nghieäp Bình Döông vaø VSIP thöôøng xuyeân phoái hôïp vôùi Phoøng Lao ñoäng vaø thöông binh xaõ hoäi, Lieân ñoaøn Lao ñoäng huyeän vaø caùc coâng ñoaøn cô sôû cuûa doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc KCN trong kieåm tra, giaùm saùt, ñaëc bieät höôùng daãn cho chuû doanh nghiệp, caùn boä phuï traùch lao ñoäng tieàn löông vaø caùn boä coâng ñoaøn caùch phaùt hieän kòp thôøi vaø xöû lyù caùc tình huoáng khi coù tranh chaáp. Ñieàu quan troïng laø phaûi thöôøng xuyeân ruùt kinh nghieäm cho caùc cuoäc giaùm saùt thaät söï coù hieäu quaû, naém baét ñöôïc tình hình maø khoâng aûnh höôûng ñeán tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa DN. Coù nhö vaäy thì hoaït ñoäng giaùm saùt môùi thaät söï goùp phaàn ñöa caùc chính saùch phaùp luaät vaøo thöïc tieãn, ñoàng thôøi giuùp cô quan höõu traùch nhìn ra caùc khieám khuyeát ñeå ñieàu chænh vaø hoaøn thieän caùc chính saùch vó moâ phuø hôïp thöïc teá.
Cuûng coá vaø thöïc hieän hieäu quaû cô cheá ba beân ôû tænh Bình Döông
Theo Toå chöùc Lao ñoäng Theá giôùi (ILO – International Labour Organization). Ñoái thoaïi xaõ hoäi vöøa laø caùch ñeå xaây döïng quan heä lao ñoäng laønh maïnh (thoâng qua trao ñoåi thoâng tin, tham vaán vaø ñaøm phaùn giöõa NLÑ vaø NSDLÑ) vöøa laø muïc tieâu cuûa quaù trình taïo döïng quan heä lao ñoäng (taïo ra cô cheá daân chuû cho caùc beân tham gia). Ñoái thoaïi xaõ hoäi caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän ôû caùc caáp ñeå ñaùp öùng vaán ñeà naûy sinh ôû moãi caáp. Theo ñoù, caên cöù vaøo yeâu caàu thöïc teá, phaûi coù söï tham gia cuûa ngöôøi ñaïi dieän NLÑ (toå chöùc coâng ñoaøn) vaø NSDLÑ (quan heä hai beân); hoaëc caùc sôû, ngaønh chuyeân moân, ñaïi dieän cho NLÑ vaø NSDLÑ (quan heä ba beân). Ñoái thoaïi chæ thaønh coâng khi caùc beân toân troïng vaø tin töôûng laãn nhau. Ñeå quan heä lao ñoäng laønh maïnh vaø beàn vöõng thì nhaát thieát phaûi xaây döïng vaø hoaøn thieän cô cheá ba beân. Coù nhö vaäy, quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp, chính ñaùng cuûa caùc beân coù lieân quan môùi ñöôïc baûo veä moät caùch coù hieäu quaû.
Neáu nhö ôû caáp DN chæ coù söï hieän dieän cuûa cô cheá hai beân, thì ôû caáp cao hôn: tænh, huyeän – thò thì coù cô cheá ba beân. Nhu caàu khaùch quan veà dung hoaø vaø ñieàu tieát lôïi ích giöõa caùc beân vôùi Nhaø nöôùc daãn ñeán söï ra ñôøi cuûa cô cheá naøy. Theo ñoù laõnh ñaïo Nhaø nöôùc ñòa phöông; ñaïi dieän NSDLÑ vaø ñaïi dieän NLÑ cuøng nhau trao ñoåi, thaûo luaän, baøn baïc, ñoùng goùp yù kieán nhaèm giaûi quyeát phuø hôïp vaø hieäu quaû moïi vaán ñeà veà lao ñoäng – xaõ hoäi, ñaûm baûo lôïi ích cuûa caùc beân trong söï oån ñònh beàn vöõng, haøi hoaø.
ÔÛ Vieät Nam, cô cheá ba beân ñaõ ñöôïc noùi tôùi trong Boä Luaät Lao ñoäng sửa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu cuûa Boä Luaät Lao ñoäng ngaøy 02/4/2002, ñöôïc quy ñònh döôùi nhieàu hình thöùc tham khaûo yù kieán khaùc (ñieàu 56, 57, 123); caùc beân tham khaûo vaø cuøng quyeát ñònh (ñieàu 10, 45, 54, 156). Ñaëc bieät, söï tham gia ba beân trong giaûi quyeát tranh chaáp lao ñoäng. Nghò ñònh 145/2004 của Chính phuû ngaøy 14/7/2004 laø cô sôû phaùp lyù cuûa hoaït ñoäng cô cheá ba beân. Vaán ñeà laø aùp duïng cô cheá naøy vaøo töøng ñòa phöông cuï theå nhö theá naøo ñeå taïo neân vaø duy trì ñöôïc moái quan heä daân chuû vaø bình ñaúng thöïc söï, ñeå phaùp luaät coù tính khaû thi, haïn cheá ñöôïc maâu thuaãn vaø ñieàu tieát haøi hoaø caùc lôïi ích khaùc nhau trong quan heä lao ñoäng.
Cô cheá ba beân ñöôïc ILO ñaùnh giaù raát cao vaø coi ñoù laø cô cheá höõu hieäu nhaát ñeå ñieàu chænh quan heä lao ñoäng. ÔÛ tænh Bình Döông, vieäc toå chöùc caùc cuoäc gaëp maët ñoái thoaïi ba beân giöõa laõnh ñaïo UBND Tænh, huyeän; NLÑ; NSDLÑ ñöôïc thöïc hieän khi coù vaán ñeà veà tranh chaáp lao ñoäng, những yeâu caàu chính ñaùng cuûa NLÑ kieán nghò chuû DN giaûi quyeát, töø ñoù haïn cheá thaáp nhaát caùc cuoäc ñình coâng traùi phaùp luaät. Chöông trình naøy caàn ñöôïc laõnh ñaïo tænh giao cho Lieân ñoaøn Lao ñoäng Tænh, huyeän; Sôû vaø Phoøng Lao ñoäng, Thöông binh vaø Xaõ hoäi xaây döïng keá hoaïch khoâng chæ khi coù vaán ñeà tranh chaáp lao ñoäng maø haøng naêm ñònh kyø phoái hôïp toå chöùc caùc cuoäc gaëp maët ñoái thoaïi ba beân, töø ñoù Nhaø nöôùc Tænh naém baét taâm tö nguyeän voïng cuûa caùc beân tham gia LÑ töø ñoù coù söï giuùp ñôõ thieát thöïc ñeå DN phaùt trieån.
Toùm laïi, ñeå thöïc hieän ñöôïc vieäc xaây döïng hoaøn thieän caùc chính saùch ñoái vôùi NLÑ. Caùc Sôû ban ngaønh chöùc naêng nhö Sôû Lao ñoäng – Thöông binh vaø Xaõ hoäi, Ban quaûn lyù caùc KCN, Lieân ñoaøn lao ñoäng Bình Döông thöôøng xuyeân raø soaùt heä thoáng phaùp luaät coù lieân quan ñeán quan heä lao ñoäng trong khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Neáu khoâng phuø hôïp thuoäc thaåm quyeàn thì loaïi boû nhöõng vaên baûn khoâng coøn phuø hôïp, söûa ñoåi boå sung cho phuø hôïp, caàn thieát thì ban haønh vaên baûn môùi. Neáu quaù thaåm quyeàn thì ñeà xuaát leân caáp treân giaûi quyeát.
KEÁT LUAÄN
Quan heä lao ñoäng trong khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc khu coâng nghieäp tænh Bình Dương, laø vaán ñeà caàn thieát vaø caáp baùch coù yù nghóa to lôùn veà caû maët lyù luaän cuõng nhö thöïc tieãn, luoân laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa ngöôøi söû duïng lao ñoäng vaø ngöôøi lao ñoäng. Giaûi quyeát toát moái quan heä naøy, cuõng laø moät yeáu toá quan troïng ñeå thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo caùc khu coâng nghieäp tænh Bình Dương, ñeå goùp phaàn taêng tröôûng kinh teá trong quaù trình coâng nghieäp hoaù vaø hieän ñaïi hoaù, taêng thu ngaân saùch, taêng kim ngaïch xuaát khaåu, goùp phaàn giaûi quyeát vaán ñeà lao ñoäng vaø chuyeån dòch cô caáu kinh tế trong xu theá hoäi nhaäp cuûa neàn kinh tế toaøn caàu ôû ñòa phöông.
Veà maët lyù luaän, luaän aùn ñaõ neâu ra ñöôïc caùc khaùi nieäm veà quan heä giöõa tö baûn vaø lao ñoäng laøm thueâ trong chuû nghóa tö baûn, caùc ñieàu kieän ñeå phaùt trieån moái quan heä lao ñoäng. Noäi dung ñaõ phaân tích caùc lôïi ích, caùc daïng thu nhaäp vaø phaân phoái thu nhaäp giöõa nhaø ñaàu tö, Nhaø nöôùc vaø cuûa ngöôøi lao ñoäng trong thôøi kyø quaù ñoä hieän nay ôû nöôùc ta noùi chung vaø cuûa tænh Bình Dương noùi rieâng.
Quan heä lao ñoäng voán dó laø taäp hôïp caùc quan heä ñan xen vôùi nhau treân nhieàu lónh vöïc vaø theå hieän thoâng qua nhieàu noäi dung. Vieäc nghieân cöùu caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán lôïi ích trong quan heä lao ñoäng veà: kinh teá; chính trò, phaùp lyù; ñôøi soáng taäp quaùn, taâm lyù, vaên hoaù tinh thaàn.
Khaúng ñònh vò trí, vai troø cuûa moái quan heä lao ñoäng trong vieäc phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi. Ñoù chính laø ñoäng löïc cô baûn ñeå taêng naêng suaát lao ñoäng, nhaân toá quan troïng hình thaønh con ngöôøi môùi coù ñuû taøi naêng vaø ñaïo ñöùc ñeå xaây döïng vaø laøm chuû xaõ hoäi giaøu coù, daân chuû, coâng baèng, vaên minh.
Phaân tích vaø nhaän xeùt veà thöïc traïng quan heä lao ñoäng trong khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong caùc khu coâng nghieäp tænh Bình Dương, thoâng qua caùc soá lieäu toång keát cuûa caùc sôû ban ngaønh lieân quan coâng boá trong trong thôøi ñieåm töø 2001 ñeán cuoái naêm 2006. Ngoaøi ra taùc giaû coøn caäp nhaät soá lieäu, thoâng tin lieân quan ñeán luaän aùn qua vaên baûn phaùp qui cuûa Nhaø nöôùc, taïp chí chuyeân ngaønh.
Tìm hieåu caùc yeáu toá chuû yeáu aûnh höôûng ñeán quan heä lao ñoäng ôû Việt Nam noùi chung vaø cuûa Tænh noùi rieâng thôøi gian qua, lyù giaûi caùc nguyeân nhaân daãn ñeán tình hình vi phaïm phaùp luaät lao ñoäng keùo daøi, tranh chaáp lao ñoäng vaø ñình coâng ngaøy caøng taêng, gaây toån thaát ñaùng keå cho neàn kinh teá vaø caû xaõ hoäi. Qua ñoù, noäi dung cuõng ñaõ nghieân cöùu phaân tích thaáy ñöôïc quan heä nhaân quaû, giaûi thích ñöôïc lyù do khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong caùc khu coâng nghieäp ñöôïc höôûng löông cao hôn caùc khu vöïc khaùc laïi coù tranh chaáp lao ñoäng, ñình laõn coâng coù taàn suaát vôùi soá löôïng ngöôøi tham gia ngaøy caøng cao.
Xaùc ñònh nhöõng xu höôùng aûnh höôûng ñeán quan heä lao ñoäng trong khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong caùc khu coâng nghieäp tænh Bình Dương trong thôøi gian tôùi. Qua ñoù thaáy ñöôïc thöû thaùch tröôùc maét do coù khoaûng caùch roõ reät giöõa yeâu caàu cuûa tình hình môùi vaø thöïc traïng quan heä lao ñoäng hieän nay ôû ñòa phöông. Treân cô sôû ñoù ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp thích hôïp nhaèm hoaøn thieän moái quan heä lao ñoäng trong caùc doanh nghieäp trong khu vöïc naøy. Heä thoáng giaûi phaùp ñöôïc chia laøm ba nhoùm:
- Caùc giaûi phaùp ôû taàm vó moâ, thuoäc veà traùch nhieäm cuûa Nhaø nöôùc, Boä Lao ñoäng – Thöông binh – Xaõ hoäi vaø caùc cô quan quaûn lyù lao ñoäng thuoäc Sôû Ban Ngaønh caáp döôùi.
- Caùc giaûi phaùp veà phía toå chöùc coâng ñoaøn chuû yeáu laø coâng ñoaøn caáp cô sôû.
- Caùc giaûi phaùp thuoäc veà traùch nhieäm cuûa doanh nghieäp – ngöôøi söû duïng lao ñoäng.
Cuoái cuøng neâu leân moät soá kieán nghò vôùi Nhaø nöôùc tænh Bình Dương nhaèm xaây döïng beàn vöõng moái quan heä naøy, ñieàu kieän ñeå thu huùt nguoàn nhaân löïc caàn thieát trong giai ñoaïn phaùt trieån kinh tế ñòa phöông.
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG BIEÅU
Baûng 2.1:
Lôïi nhuaän vaø doanh thu cuûa doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc khu coâng nghieäp Bình Döông.
Baûng 2.2:
Soá vuï tranh chaáp ñình laõn coâng töø naêm 2001-2006.
Baûng 2.3:
Trình ñoä vaên hoaù chuyeân moân cuûa ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc khu coâng nghieäp Bình Döông.
Baûng 2.4:
Khoù khaên cuûa toå chöùc coâng ñoaøn.
Baûng 3.1:
Doanh nghieäp khu vöïc kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi tænh Bình Döông.
Baûng 3.2:
Ñaøo taïo ngheà cho coâng nhaân töø naêm 2001-2006.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù VII (1991), nhaø xuaát baûn chính trò quoác gia, Haø Noäi.
Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù IX (2001), nhaø xuaát baûn Söï thaät, Haø Noäi.
Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù X (2006), nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia, Haø Noäi.
Nghò ñònh cuûa Chính phuû soá 118/NÑ-CP (15/9/2005), Ñieàu chænh möùc löông toái thieåu chung.
Nghò ñònh cuûa Chính phuû soá 168/2007/NÑ-CP (16/11/2007), Quy ñònh veà möùc löông toái thieåu vuøng ñoái vôùi lao ñoäng Vieät Nam laøm vieäc cho doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, cô quan toå chöùc nöôùc ngoaøi, toå chöùc quoác teá vaø caù nhaân ngöôøi nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam,.
Boä Lao ñoäng - Thöông binh vaø Xaõ hoäi - toå chöùc Lao ñoäng quoác teá ILO (2001), Taøi lieäu hoäi thaûo "Veà vaán ñeà ñoåi môùi chính saùch tieàn löông ôû Vieät Nam".
Boä Lao ñoäng - Thöông binh vaø Xaõ hoäi (2001), Soá lieäu thoáng keâ lao ñoäng thöông binh xaõ hoäi ôû Vieät Nam 1996 -2000, nhaø xuaát baûn Lao ñoäng - Xaõ hoäi, Haø Noäi.
Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo (2002), Giaùo trình Kinh teá chính trò Maùc - Leânin (khoái ngaønh Kinh teá), nhaø xuaát baûn chính trò quoác gia Haø Noäi.
Lyù Baân (1999), Lyù luaän chung veà phaân phoái xaõ hoäi chuû nghóa, nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia Haø Noäi.
Caùc Maùc vaø Aênghen (1994), toaøn taäp, taäp 25, nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia Haø Noäi.
Phaïm Ñöùc Thaønh vaø Mai Ñöùc Chaùnh (1998), Giaùo trình kinh teá lao ñoäng, nhaø xuaát baûn Lao ñoäng - Xaõ hoäi, Haø Noäi.
Toång cuïc thoáng keâ (2002), Soá lieäu ñieàu tra möùc soáng daân cö Vieät Nam 2000-2001, nhaø xuaát baûn thoáng keâ Haø Noäi.
Traàn Baïch Ñaèng (2002), Caûi caùch cheá ñoä tieàn löông, Kinh teá Saøi Goøn, Soá 50 vaø 51.
Nguyeãn AÙi Ñoaøn (02-2000), Lao ñoäng tieàn löông vaø söï phaùt trieån kinh teá, Nghieân cöùu kinh teá, Soá 261.
Leâ Xuaân Ñình (12-2001), Maáy suy nghó veà tieáp tuïc hoaøn thieän chính saùch tieàn löông, Taïp chí Coäng saûn, Soá 24.
Th.s Nguyeãn Lan Höông (2001), Tieàn löông toái thieåu trong neàn kinh teá thò tröôøng, Lao ñoäng vaø xaõ hoäi, Soá 11.
PGS.TS Nguyeãn Thò Caønh (2005), Thò tröôøng lao ñoäng TP.HCM trong quaù trình chuyeån ñoåi ngaønh kinh teá, Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Quoác gia TP.HCM.
TSKH. Phaïm Ñöùc Chính (2005), Thò tröôøng lao ñoäng – cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn ôû Vieät Nam, Nhaø xuaát baûn Chính trò Quoác gia.
Khoa Kinh teá Phaùt trieån (1999), tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Quoác daân, Kinh teá phaùt trieån, taäp 2, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ Haø Noäi.
Cuïc Thoáng keâ Bình Döông (2005), Soá lieäu thoáng keâ lao ñoäng trong caùc khu coâng nghieäp tænh Bình Döông, nieâm giaùm thoáng keâ 2006.
Lieân ñoaøn Lao ñoäng tænh Bình Döông (2006), Toång keát naêm 2006 vaø phöông höôùng naêm 2007, Baùo caùo.
Lieân ñoaøn Lao ñoäng tænh Bình Döông (2006), Tình hình tranh chaáp lao ñoäng taäp theå vaø ñình coâng – keát quaû, nguyeân nhaân, kieán nghò vaø giaûi phaùp töø naêm 1995 ñeán naêm 2006, Baùo caùo toång hôïp.
Lieân ñoaøn Lao ñoäng tænh Bình Döông (2007), Tình hình tranh chaáp lao ñoäng taäp theå vaø ñình coâng 10 thaùng ñaàu naêm 2007, Baùo caùo.
Ban Quaûn lyù caùc khu Coâng nghieäp tænh Bình Döông (2006), Baùo caùo naêm 2006 vaø Phöông höôùng nhieäm vuï naêm 2007, Baùo caùo.
Ban Quaûn lyù caùc khu Coâng nghieäp tænh Bình Döông (2006), Hoaït doäng cuûa caùc nhaø daàu tö coù voán nöôùc ngoaøi 2006, Baùo caùo.
Sôû Lao ñoäng – Thöông binh vaø Xaõ hoäi tænh Bình Dương (2006), Toång keát naêm 2006 vaø keá hoaïch coâng taùc naêm 2007, Baùo caùo.
MUÏC LUÏC
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Quan_He_Kinh_Te.doc
