Quản lí nhà nước đối với FDI

ọng trách lớn, vùa phái cùng đối tác nước ngoài điều hành sản xuất kinh doanh có hiệu quả, vừa phải đại diện cho Việt Nambảo vệ quyền lợi phía Việt Nam và của nhà nước VN . Việc bố trí nhân sự là thành viên của bên Việt Nam trong hội đồng quản trị của doanh nghiệp liên doanh là do đề bạt từ doanh nghiệp hoặc do từ cơ quan Việt Namđược nhà nước cho phép góp vốn bằng quyền sử dụng đất. Đối với nhiều dự án bên Việt Nam liên doanh hoạt động trọng lĩnh vực không liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh với nước ngoài. Mặt khác lĩnh vực hợp tác đầu tư với nước ngoài là một lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ, các nhà đầu tư nước ngoài là những người vừa giàu kinh nghiệm trong quản lý điều hành, vừa lắm thủ thuật. Vì vậy, cán bộ Việt Namđược bố trí nhiều người nhưng không đáp ứng được nhu cầu và không làm tròn được nhiệm vụ. Cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư. Doanh nghiệp Việt Nam có vốn đầu tư nước ngoài nộp hồ sơ xin phép sử dụng đất theo quy định tại chương IV nghị định 12/CP và thông tư 679/TT của tống cục địa chính ngày 15/5/1997. Vấn đề cho thuê đất thực hiện dự án đầu tư theo phản ánh của nhà đầu tư nước ngoài còn có những tồn tại sau: + Giá thuê đất ở Việt Nam còn ở mức cao so với nhiều nứơc trong khu vực. Nếu tính cả chi phí đền bù, giải toả thì giá đất bị đấy lên cao. Đây là một yếu tố làm giảm sực cạnh tranh thu hút đầu tư. + Thủ tục cấp đất còn phức tạp, kéo dài. Theo sự phản ánh của một số doanh nghiệp tại Hà Nội, để có được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất phải qua 11 cơ quan với 8 chữ kí, trùng lặp nhiều lần của các nhà lãnh đạo cơ quan chức năng thành phố như phó chủ tịch thành phố (2 người) – 3 lần, giám đốc sở địa chính – 3 lần, kiến trúc sư trưởng thành phố - 2 lần. 2.2.Điều hành của nhà nước khi dự an FDI đi vào hoạt động. * Điều hành của nhà nước về xuất nhập khẩu đối với dự án FDI. Công tác quản lý xuất nhập khẩu đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã đảm bảo thực hiện được chính sách xuất nhập khẩu của nhà nước đối với khu vực FDI, đảm bảo được những ưu đãi khuyến khích của nhà nước về nhập khẩu thiết bị, máy móc, vật tư và các phương tiện vận tải chuyên dùng phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng như ngày càng tạo điều kiện thuật lợi hơn cho hoạt động nhập khẩu nguyên phụ liệu để sản xuất và xuất khẩu hàng hoá. Trong những năm qua, công tác điều hành xuất nhập khẩu của Việt Nam đã có những cải tiến đáng kể như xoá bỏ giấy phép xuất nhập khẩu theo từng chuyến hang, cho phép các doanh nghiệp kể cả các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chỉ cần có giấy phép kinh doanh là có thể tham gia xuất nhập khẩu hang hoá theo giấy phép chứng nhận đăng kí kinh doanh sau khi đã đăng kí mà số doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu tại các cục hải quan tỉnh, thành phố. Các doanh nghiệp có đăng kí kinh doanh có thể xuất khẩu mặt hàng mới không nằm trong giấy phép kinh doanh. Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài mở rộng cơ hội kinh doanh của mình và có thể phát huy được thế mạnh về khai thác thị trường xuất khẩu. Mặt khác cùng với việc phân quyền cấp giấy phép kinh doanh và quản lý FDI của bộ kế hoạch - đầu tư cho uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố, ban quản lý khu công nghiệp, bộ thương mại và tổng cục hải quan cùng thực hiện phân quyền, điều hành xuất nhập khẩu cho các cơ quan địa phương tạo điều kiện giải quyết nhanh chóng các thủ tục xuất nhập khẩu cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Công tác điều hành xuất nhập khẩu trong những năm qua đã ngày càng tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu của khu vực FDI, đã phat huy được phần nào lợi thế trong xuất khẩu của khu vực này. Chính vì vậy, hoạt động xuất khẩu của khu vực FDI đã góp phần tăng nhanh kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước. Nếu như ở giai đoạn 1988-1991, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài mới xuất khẩu được 52 triệu USD thì năm 1995 là 400 triệu USD và năm 1999 là 2577 triệu USD, nâng tỉ trọng giá trị kim ngạch xuất khẩu của khu vực FDI trong tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu của Việt Namtừ 2,5% năm 1991, 4,3% năm 1992 lên 22,4% năm 1999. Điều đáng chú ý là trong giai đoạn vừa qua nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang trong quá trình xây dựng, chuẩn bị sản xuất hoặc sản xuất thử nên ở khu vực này vẫn còn tình trạng nhập siêu. Hai năm 1995, 1996 mỗi năm nhập siêu trên 1 tỉ USD, từ năm 1997 nhập siêu giảm: Năm 1997 là 900 triệu USD, năm 1998 là 686 triệu USD, 1999 là 825 triệu USD. Tỷ trọng nhập siêu khu vực FDI thường chiếm trên 30% tổng nhập siêu của Việt Nam. Hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang có những biểu hiện sản xuất kinh doanh theo hướng sản xuất hang hoá thay thế hang nhập khẩu. Theo thống kê chính thức của bộ thương mại, tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu của FDI năm 1999 là 2,577 tỉ USD so với doanh thu là 4,6 tỷ USD thì tỉ lệ giá trị kim ngạch xuất khẩu chiếm 56% so với doanh thu. Nhưng trong tổng kim ngạch xuất khẩu thì xuất khẩu dầu thô là 2,019 tỉ USD. Như vậy tỷ lệ xuất khẩu các mặt hang còn lại (0.558 tỷ USD) chỉ là 21,6%. Như vậy gần 80% sản phẩm của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài được tiêu thụ trên thị trường nội địa. T×nh h×nh thùc hiÖn xuÊt nhËp khÈu cña khu vùc cã FDI tõ 1991 ®Õn 1999 N¨m 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 1. Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khu vùc cã FDI 52 122 257 232 440 1790 1982 2577 3220 2. Gi¸ trÞ kim ng¹ch nhËp khÈu cña khu vùc cã FDI - - - 600 1468 2890 2668 3398 4350 3. Chªnh lÖch xuÊt nhËp khÈu cña khu vùc cã FDI - - - -368 -1028 -900 -286 -821 -1030 4. Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 2089 2580 2985 4054 7255 9185 9361 11523 14300 5. Gi¸ trÞ kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam 2338 2540 3924 5825 11143 11592 11445 11636 15200 6. Chªnh lÖch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam -251 40 -963 -1771 -3888 -2407 -2134 -113 -900 7. Tû träng gi¸ trÞ xuÊt khÈu khu vùc cã vèn ®Çu t­ FDI / tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu viÖt nam (%) 2.5 4.35 8.6 5.7 10.8 19.5 21.7 22.4 23.2 8. Tû träng gi¸ trÞ nhËp khÈu khu vùc cã vèn ®Çu t­ FDI / tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu viÖt nam (%) - - - 10.3 18.3 24.9 23.2 -29.2 32.9 9. Tû träng nhËp siªu cña khu vùc FDI / tæng nhËp siªu ViÖt Nam - - - 20.7 32.3 37.4 32.1 72.6 114.4 Nguån : Niªn gi¸m thèng kª 1998- NXB Thèng kª Hµ Néi, T¹p chÝ kinh tÕ vµ dù b¸o th¸ng1 n¨m 2001. Như vậy việc cân bằng xuất nhập khẩu và tiến tới xuất siêu là mục tiêu mang tính nguyên tắc mà các nhà quản lý vĩ mô phải kiên quyết đeo đuổi trong hoạt động điều tiết của mình đối với hoạt động kinh doanh của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Bởi vì nó là một trong những yếu tố đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô lâu dài. Quản lý nhà nước về sử dụng lao động trong khu vực FDI. Tính đến tháng 9 năm 2003 các doanh nghiếp có vốn đầu tư nước ngoài đã thu htú trên 40 vạn lao động Viẹt Nam trực tiếp làm việc tại khu vực này với thu nhập hang trăm triệu USD. Đồng thời tạo việc làm và thu nhập cho hàng chục vạn lao động trong các ngành phục vụ và dịch vụ khác. Theo dự toán sơ bộ của các nhà kinh tế, số vốn cần có để tạo ra một chỗ làm của khu vực trong nước là 20 đến 25 triệu đồng (tương đương với 2000$) trong khi đó ở khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chỉ số vốn thực hiện trên một lao động lớn hơn nhiều lần: năm 1994 là 32.000 $, năm 1996 là 59.000$. Điều này phản ánh là việc làm trong khu vực có vốn đầu tư nước ngoài sử dụng ngày càng nhiều công nghệ tiên tiến hơn so với các khu vực kinh tế khác. Đây là cơ sở để nâng cao năng suất lao động. Một số kết quả về số lượng và chất lượng việc làm mà khu vực FDI tạo ra cũng như thu nhập của người lao động Việt Namlàm việc trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thể hiện những thành công trong công tác quản lý nhà nước về sử dụng lao động trong lĩnh vực này: + Công tác quản lý đào tạo nâng cao tay nghề cho người lao động được chấp hành tốt. Đa số lao động Việt Namlàm việc trong khu vực này đều được đào tạo tại doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoặc được gửi đi đào tạo lại ở nước ngoài để đáp ứng nhu cầu sử dụng các thiết bị công nghệ sản xuất mới, ngành nghề mới. + Quan hệ lao động trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài từng bước được cải thiện. Phần lớn các nhà đầu tư nước ngoài đều nhận thức được rằng muốn phát triển sản xuất kinh doanh, làm ăn lâu dài ở Việt Namphải quan tâm đến quyền lợi và điều kiện làm việc của người lao động, phải hợp tác với người lao động, nhất là các tổ chức công đoàn cơ sở tại các doanh nghiệp. Tuy nhiên sử dụng lao động trong khu vực FDI còn có những hiện tượng chưa tuân thủ theo pháp luật như vi phạm vấn đề trả lương, thời gian lao động, về sử dụng lao động không kí hợp đồng lao động và đặc biệt vi phạm về nhân phẩm. Một trong nhưng nguyên nhân của những tồn tại đó là do công tác quản lý nhà nước về vấn đề này còn có hạn chế: + Hệ thống văn bản pháp luật về quản lý sử dụng lao động trong khu vực FDI tuy được ban hành đầy đủ nhưng những quy định này được thể hiện ở những văn bản khác nhau khiến việc tìm hiểu và vận dụng gặp nhiều khó khăn, đặc biết với người nước ngoài và người lao động Việt Namvới trình độ kiến thức chuyên môn còn thấp, mức độ am hiểu pháp luật còn hạn chế. + Công tác tổ chức bộ máy quản lý về sử dụng lao động trong khu vực này chưa hợp lý. Hiện nay, theo dõi, xử lý mối quan hệ lao động và người sử dụng lao động do công đoàn - Một tổ chức do ngừơi lao động thành lập nhưng chi phí hoạt động lại do người sử dụng lao động cấp. Thực tế ở nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tổ chức công đoàn không được thành lập. Vì vậy ở một mức độ nhất định nào đó công đoàn không thể bảo vệ quyền lợi cho người lao động. * ĐiÒu hµnh cña nhµ n­íc víi ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng trong ho¹t ®éng FDI. C«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng thùc tÕ ®· ®­îc tiÕn hµnh ë giai ®o¹n thÈm ®Þnh dù ¸n. Nh­ng kÕt qu¶ cña c«ng t¸c thÈm ®Þnh cã ®­îc thùc hiÖn hay kh«ng l¹i phô thuéc vµo kh©u qu¶n lý thuÑc hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ g¾n víi viÖc qu¶n lý nhËp khÈu thiÕt bÞ m¸y mãc c«ng nghÖ. Trong nh÷ng n¨m qua, cïng víi sù hoµn thiÖn vÒ m«i tr­êng ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ, c«ng t¸c ®iÒu hµnh ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ. Th«ng qua ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· t¹o ra nh÷ng ngµnh nghÒ míi, s¶n phÈm míi, nguån lùc s¶n xuÊt míi, c«ng nghÖ míi. Tuy nhiªn ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ trong khu vùc nµy cßn nhiÒu bÊt cËp nh­ chuyÓn giao c«ng nghÖ víi tr×nh ®é ch­a ®¹t mong muèn, chuyÓn giao c«ng nghÖ ch­a g¾n víi môc tiªu b¶o vÖ m«i tr­êng. ViÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ l¹c hËu, thiÕu tÝnh ®ång bé ®ang b¸o ®éng nguy c¬ n­íc ta trë thµnh “b·i r¸c th¶i” c«ng nghÖ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn h¬n, do vËy ®· lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng, nguy c¬ gia t¨ng møc ®é l¹c hËu ®ång thêi g©y « nhiÔm m«i tr­êng vµ ¶nh h­ëng søc kháe ng­êi lao ®éng. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng bÊt cËp ®ã cã nh÷ng vÊn ®Ò ë kh©u qu¶n lý nhµ n­íc: +> Thø nhÊt: m«i tr­êng ph¸p lý vÒ ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ ch­a theo kÞp víi thùc tiÔn cña ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ trong lÜnh vùc FDI. +> Thø hai: c«ng t¸c ®iÒu hµnh cña nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ trong ho¹t ®éng FDI ch­a tu©n theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. +> Thø ba: c«ng t¸c thÈm ®Þnh phª duyÖt hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ lµ vÊn ®Ò khã kh¨n phøc t¹p trong khi ®iÒu kiÖn cña ®éi ngò c¸n bé khoa häc kinh tÕ cña n­íc ta ch­a ®¸p øng kÞp sù ph¸t triÓn cña tiÕn bé kü thuËt. Cã thÓ nãi chóng ta ch­a lµm chñ ®­îc c«ng nghÖ ®­îc chuyÓn giao trong khi ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ diÔn ra réng kh¾p c¸c ngµnh, c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh. +> Thø t­ : C«ng t¸c hæ trî ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ cßn h¹n chÕ +> Thø n¨m: Ch­a cã c¬ së ph¸p lÝ ®Ó xö lÝ hµnh vi vi ph¹m vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng víi ho¹t ®éng FDI . Theo ®¸nh gi¸, tiªu chuÈn b¶o vÖ m«i tr­êng theo quy ®Þnh ph¸p luËt ViÖt Nam lµ t­¬ng ®èi cao so víi mét sè n­íc trong khu vùc. Nh­ng thùc tÕ thùc hiÖn cßn nhiÒu h¹n chÕ. Do ®éi ngò chuyªn gia vÒ lÜnh vùc m«i tr­êng cña chóng ta ch­a ®Çy ®ñ vÒ sè l­îng, kiÕn thøc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô ch­a cao, c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng m«i tr­êng vÉn l¹c hËu. V× vËy, thùc tr¹ng vÉn cßn cã c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vi ph¹m vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng. VÊn ®Ò ®ã ®­îc xö lý tuú tiÖn, kh«ng cã c¬ së ph¸p lý ®Ó xö lý hµnh vi nµy. * Qu¶n lý nhµ n­íc vÒ tµi chÝnh vµ ngo¹i hèi ®èi víi dù ¸n FDI. C«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ tµi chÝnh vµ ngo¹i hèi ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi gãp vèn vµ chuyÓn vèn vµo ®Çu t­ ë n­íc ta. Nhµ n­íc ®· cã s¸ng t¹o cho phÐp bªn ViÖt Nam gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó n©ng tØ lÖ vèn gãp cña bªn ViÖt Nam. Trong ®iÒu kiÖn gãp vèn cña ViÖt Nam cßn h¹n chÕ do tØ lÖ tÝch luü thÊp vµ thÞ tr­êng vèn cña ViÖt Nam cßn ch­a ph¸t triÓn ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng huy ®éng vèn. C«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc trong lÜnh vùc nµy còng ®· ®¶m b¶o ®­îc nh÷ng ­u ®·i cña nhµ n­íc trong thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi theo ®Þnh h­íng ­u tiªn, ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, sö dông lao ®éng ViÖt Nam, cã sè vèn ®Çu t­ lín, ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng… Nép ng©n s¸ch cña khu vùc FDI n¨m 1994 lµ 128 triÖu USD, 1995: 195 triÖu USD, 1996: 263 triÖu USD, 1998: 320 triÖu USD, 1999: 271 triÖu USD, 2000: 200 triÖu USD. FDI ®· ®ong gãp ®¸ng kÓ vµo nguån thu ng©n s¸ch hµng n¨m lµ trªn 1/ 4 ng©n s¸ch c¶ n­íc. Tuy nhiªn ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ngo¹i hèi trong khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn nhiÒu bÊt cËp nh­: + Trong qu¸ tr×nh gãp vèn bªn n­íc ngoµi ®· khai vèng gi¸ trÞ thiÕt bÞ m¸y mãc ®Ó n©ng tû lÖ vèn gãp trong liªn doanh. + Bªn ViÖt Nam nhËn nî cña n­íc ngoµi tõ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµ tõ c¸c nguån kh¸c tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc ®Ó gãp vèn liªn doanh ®· kh«ng ®¶m b¶o tr¶ nî mµ kinh doanh thua lç dÉn ®Õn mÊt c¶ vèn ph¶i rót ra khái liªn doanh. Nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i trªn mét phÇn lµ do sù yÕu kÐm vÒ c«ng t¸c qu¶n lý cña bªn ®èi t¸c ViÖt Nam trong liªn doanh víi n­íc ngoµi vµ nh÷ng h¹n chÕ vÒ c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc nh­: + Thø nhÊt: c¬ së ph¸p lý vÒ qu¶n lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n kinh doanh ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ban hµnh chËm vµ ch­a hoµn chØnh. + Thø hai: ch­a thùc hiÖn tèt c¸c c«ng cô ®Ó triÓn khai c«ng t¸c qu¶n lý gãp vèn ®èi víi bªn n­íc ngoµi mét c¸ch h÷u hiÖu. + Thø ba: gi÷a c«ng t¸c kiÓm to¸n vµ c«ng t¸c thu thuÕ ch­a cã sù hîp t¸c thèng nhÊt g©y phiÒn hµ s¸ch nhiÔu ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §¸nh gi¸ vÒ viÖc thùc hiÖn vai trß qu¶n lý nhµ n­íc víi FDI Thµnh tùu Lùa chän ®­êng lèi ®æi míi kinh tÕ ®óng ®¾n, kiªn ®Þnh, phï hîp víi xu thÕ khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸. Th­êng xuyªn c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thu hót FDI vµ triÓn khai thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c dù ¸n FDI. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc víi ho¹t ®éng FDI ®­îc kiÖn toµn trªn c¬ së ®ã chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý ngµy cµng ®­îc n©ng cao. H¹n chÕ ThiÕu tÝnh hÖ thèng vµ ®ång bé trong gi¶i ph¸p æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« dµi h¹n. HÖ thèng ph¸p luËt vÒ FDI ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn nªn cßn thiÕu tÝnh thèng nhÊt , mét sè quy ®Þnh chång chÐo nhau, cã quy ®Þnh thiÕu tÝnh chÝnh x¸c, ch­a phï hîp víi thùc tiÔn trong n­íc vµ th«ng lÖ quèc tÕ, g©y khã kh¨n cho viÖc t×m hiÓu , ¸p dông, thi hµnh, ®ång thêi g©y ra nh÷ng khe hë cho c¸c doanh nghiÖp l¸ch luËt cßn c¸c c¬ quan qu¶n lÝ cña nhµ n­íc cã thÓ ¸p dông tuú tiÖn tõ ®ã g©y tham nhòng, cöa quyÒn. §Òu c¬ b¶n lµ c¸c v¨n b¶n luËt vµ c¸c v¨n b¶n d­íi luËt ban hµnh chËm, ph¶i söa ®æi nhiÒu lÇn nªn kh«ng ®¶m b¶o ®­îc tÝnh râ rµng vµ dù ®o¸n tr­íc g©y khã kh¨n cho viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp . HÖ thèng chÝnh s¸ch liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ch­a thùc sù mang tÝnh khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. MÆt kh¸c, cã nh÷ng kh©u qu¶n lÝ ban hµnh chËm, thËm chÝ cßn ch­a kÞp ban hµnh dÉn ®Õn nh÷ng s¬ hë g©y thiÖt h¹i cho bªn ViÖt Nam . C«ng t¸c quy ho¹ch ch­a tèt, trong thêi gian dµi ch­a x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc, quy ho¹ch tæng thÓ ®Ó thu hót vµ sö dông FDI phï hîp víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ më . C«ng t¸c vËn ®éng xóc tiÕn ®Çu t­ cßn h¹n chÕ, thùc thi ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vÒ FDI cßn ch­a nghiªm tóc, ph­¬ng thøc sö lÝ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn FDI cßn lóng tóng, thiÕu nhÊt qu¸n .C«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng FDI theo ph¸p luËt ch­a cßn láng lÎo, vÊn ®Ò xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt ch­a ®­îc coi träng. C¸c c«ng cô hç trî ®Ó thi hµnh, kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt ch­a ®­îc coi träng vµ vËn dông tèt. ViÖc ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé, nh©t lµ c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ trong lÜnh vùc FDI va cung øng lao ®éng cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng theo kÞp t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng FDI ®· t¹o ra sù hôt hÉng qu¸ lín, g©y thiÖt h¹i cho phÝa ViÖt Nam vµ cho ®Êt n­íc. Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ – x· héi ®· ®­îc chó träng nh­ng cßn nhiÒu bÊt cËp. Nguyªn nh©n Chñ quan Ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc víi FDI lµ ho¹t ®éng mang tÝnh tæng hîp phøc t¹p , liªn quan ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý cña nhiÒu ngµnh, nhiÒu cÊp, nhiÒu lÜnh vùc trong nÒn kinh tÕ . H¬n n÷a kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò cña mét quèc gia mµ cßn liªn quan ®Õn nhiÒu tæ chøc quèc tÕ, c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §©y lµ vÊn ®Ò hoµn toµn míi mÎ ®èi víi ®éi ngò c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch còng nh­ ®iÒu hµnh trùc tiÕp c«ng t¸c qu¶n lý. V× vËy nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. MÆc dï phÇn lín trong ®éi ngò cac nhµ qu¶n lý n­íc ta nãi chung vµ qu¶n lý FDI nãi riªng tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ®Òu tËn t©m tËn lùc trong c«ng viÖc cña m×nh v× sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, mong muèn ®ãng gãp trÝ tuÖ ®Ó ®­a ®Êt n­íc s¸nh ngang víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u. Quan ®iÓm cña c¸c cÊp c¸c ngµnh cßn ch­a thèng nhÊt vÒ vai trß cña FDI trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta, cßn cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶ cña FDI. §iÒu ®ã ¶nh h­ëng, chi phèi kh«ng nhÊt qu¸n tíi viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, x©y dùng luËt ph¸p còng nh­ c«ng t¸c chØ ®¹o ®iÒu hµnh thùc tiÔn ®èi víi ho¹t ®éng nµy. Qóa tr×nh më cöa thu hót FDI cña n­íc ta ®­îc tiÕn hµnh chËm h¬n so víi c¸c n­íc trong khu vùc do chÝnh s¸ch cÊm vËn, bao v©y, c« lËp ViÖt Nam cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch cho nªn nh÷ng kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm thu hót, qu¶n lý ®èi víi ho¹t ®éng nµy ch­a nhiÒu. §ång thêi chiÕn tranh kÐo dµi ®· ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒn cho nÒn kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã, c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· g©y ra nh÷ng t¸c h¹i nhiÒu mÆt trong ho¹t ®éng qu¶n lý ®Æc biÖt viÖc ®Ó l¹i nÕp t­ duy qu¶n lý l¹c hËu, duy ý chÝ, tr× trÖ, quan liªu, mang nÆng tÝnh chÊt hµnh chÝnh, kh«ng chó ý vËn dông c¸c qui luËt kh¸ch quan ®ang ¶nh h­ëng nÆng nÒ ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc. Nhµ n­íc lóng tóng, vÊp v¸p trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, x©y dùng ph¸p luËt vµ tæ chøc bé m¸y thùc hiÖn ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi FDI trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ®­îc xem lµ hiÖu qu¶ ®­¬ng nhiªn cña c¸c qu¸ tr×nh tr­íc ®ã. C«ng t¸c c¶i c¸ch thÓ chÕ hµnh chÝnh tiÕn hµnh chËm trong khi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· h¬n 10 n¨m ®ßi hái th­îng tÇng kiÕn tróc ph¶i thÝch hîp víi h¹ tÇng kiÕn tróc. Khi nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan quyÒn lùc thay ®æi nhÊt thiÕt ph¶i cã sù thay ®æi vÒ chøc n¨ng vµ ph­¬ng ph¸p ®iÒu hµnh cña bé m¸y qu¶n lý nh»m thùc hiÖn, thÝch øng vµ ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ thÓ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ sang thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN. §Ó ®¶m ®­¬ng c¸c chøc n¨ng vµ hoµn thµnh nhiÖm vô qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i cã mét chÝnh quyÒn tµi n¨ng vµ hiÖu qu¶, cã n¨ng lùc vµ thÝch øng víi c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÒu hµnh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong khi ®ã qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh kh«ng theo kÞp víi sù nghiÖp ®æi míi cña nÒn kinh tÕ. Bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vÉn cßn ë t×nh tr¹ng cång kÒnh, chång chÐo, chøc n¨ng kh«ng râ rµng, nhiÒu ng­êi kh«ng xøng víi chøc danh, kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm, thiÕu kiÕn thøc. §©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc kÐm hiÖu qu¶, dÉn ®Õn nh÷ng thñ tôc phøc t¹p, ruêm rµ, g©y s¸ch nhiÔu ®èi víi doanh nghiÖp trong n­íc còng nh­ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. - Sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi so víi c¸c n­íc trong khu vùc nh­ chÕ ®é së h÷u, chÕ ®é ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong hîp t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi. ë ViÖt Nam tham gia liªn doanh víi n­íc ngoµi chñ yÕu lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc. Sù kh¸c biÖt nµy ®ßi hái sù s¸ng t¹o trong c«ng t¸c qu¶n lý nh­ng n¨ng lùc vµ tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý cßn h¹n chÕ. Kh¸ch quan T¸c ®éng cña qu¸ tr×nh c¹nh tranh quèc tÕ trong thu hót FDI cña c¸c n­íc trong khu vùc diÔn ra gay g¾t, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc vµ c¸c n­íc ASIAN ®· g©y ra nh÷ng t¸c ®éng lín trong lÜnh vùc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ cña ViÖt Nam theo h­íng t­¬ng thÝch víi c¸c n­íc trong khu vùc. §iÒu nµy g©y ra t×nh tr¹ng c¸c chÝnh s¸ch võa míi ban hµnh ë ViÖt Nam ®· l¹c hËu vµ ®ßi hái ph¶i cã ®iÒu chØnh kÞp thêi.Khi ViÖt Nam ®iÒu chØnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng thêi gian liªn doanh lªn 70 n¨m th× Th¸i Lan ®· chuyÓn sang c¬ chÕ cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thuª ®Êt vÜnh viÔn. Trung Quèc cßn cã quyÕt ®Þnh cho phÐp nhµ ®Çu t­ ®Çu t­ n­íc ngoµi liªn doanh trong trêi gian 99 n¨m. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc tõ th¸ng 7/1997 g©y ®¶o lén ®ét ngét vµ bÊt ngê c¸c quan hÖ tµi chÝnh - tiÒn tÖ gi÷a c¸c n­íc trong khu vùc. ViÖc ph¸ gi¸ ®ång lo¹t c¸c ®ång tiÒn cña c¸c n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸, nh÷ng n­íc cã tØ lÖ ®Çu t­ cao nhÊt vµo ViÖt Nam vµ t×nh tr¹ng tµi chÝnh khã kh¨n cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong khu vùc nµy ®· lµm h¹n chÕ lín ®Õn l­îng vèn ®Çu t­ v¸o ViÖt Nam .C¸c gi¶i ph¸p ®Ó h¹n chÕ khñng ho¶ng mµ ViÖt Nam ¸p dông nh­ th¾t chÆt qu¶n lÝ ngo¹i tÖ ®èi víi c¶ doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi g©y t×nh tr¹ng lóng tóng ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong lÜnh vùc c©n ®èi ngo¹i tÖ . Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong thêi gian tíi Quan ®iÓm vµ ph­¬ng h­íng n©ng cao vai trß vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi FDI Quan ®iÓm. §Ó t¹o søc hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ ë ViÖt Nam cÇn ®¸p øng ®éng lùc cña FDI lµ tØ suÊt lîi nhuËn cña vèn ®Çu t­ cao. Bëi vËy, qu¶n lý nhµ n­íc cÇn t¹o ra m«i tr­êng thuËn lîi nh»m gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt cho ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ ®Çu t­ ®Ó t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh tõ viÖc khai th¸c c¸c yÕu tè lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam. §éng lùc quan träng nhÊt cña FDI lµ sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt nguån vèn cña m×nh. HiÖu qña ®ã ®­îc thÓ hiÖn ë tû suÊt lîi nhuËn cña vèn ®Çu t­. V× vËy, muèn gäi vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, n­íc chñ nhµ cÇn t¹o ra m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó kinh doanh cã hiÖu qña, thu ®­îc tØ suÊt lîi nhuËn cao h¬n hoÆc Ýt nhÊt ph¶i b»ng c¸c n­íc trong khu vùc. Trong xu thÕ tù do ho¸ th­¬ng m¹i, mÆt b»ng gi¸ c¶ thÕ giíi nh­ nhau, muèn cã l·i nhµ ®Çu t­ ph¶i gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m chi phÝ ®Çu vµo. Søc c¹nh tranh cña m«i tr­êng ®Çu t­ n­íc chñ nhµ chÝnh lµ søc c¹nh tranh cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo lµ gi¸ c¶ lao ®éng rÎ víi tr×nh ®é cao, c¸c dÞch vô hµnh chÝnh víi gi¸ rÎ, nÕu nguyªn liÖu nhËp khÈu th× thñ tôc nhËp khÈu thuËn lîi, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp. §Ó khuyÕn khÝch h¬n n÷a, nhµ n­íc cã thÓ b¶o hé thÞ tr­êng, sö dông thuÕ thu nhËp ®Ó ®iÒu tiÕt lîi Ých…Khi lùa chän gi¶i ph¸p b¶o hé thÞ tr­êng ph¶i tÝnh to¸n kü ®Õn lîi Ých cña nhµ ®Çu t­, lîi Ých cña c¸c tÇng líp d©n c­ trong x· héi. Qu¶n lÝ nhµ n­íc ph¶i t¹o ra ®­îc c¬ chÕ võa ph¸t huy søc m¹nh cña FDI võa chuyÓn ho¸ c¸c lîi thÕ nµy thµnh søc m¹nh néi sinh cña c¸c doanh nghiÖp vµ cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Trªn con ®­êng t×m kiÕm lîi nhuËn, nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi sÏ chØ thùc hiÖn chuyÓn giao c¸c c«ng nghÖ dÔ chuÈn ho¸, phæ th«ng, l¹c hËu. §Ó chuyÓn ®æi c«ng nghÖ tiªn tiÕn h¬n, theo lý thuyÕt vÒ khe hë c«ng nghÖ vµ chu kú sèng s¶n phÈm, ®Ó cã thÓ ®éc quyÒn vÒ s¶n xuÊt, vÒ thÞ tr­êng ë c¶ 3 giai ®o¹n chu k× sèng cña s¶n phÈm, vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vµ qu¶n lý doanh nghiÖp cña ViÖt Nam lµ sù lùa chän lo¹i c«ng nghÖ nµo? ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt nµo? tõ ®èi t­îng ®Çu t­ nµo? gi¸ c¶ bao nhiªu trong ®iÒu kiÖn bÊt lîi lµ thiÒu vèn ph¶i phô thuéc vµo nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi? ®Ó thiÖt h¹i vÒ gi¸ c¶ lµ Ýt nhÊt, ®Ó dÉn tíi lµm chñ c«ng nghÖ. Qu¶n lÝ nhµ n­íc cÇn thiÕt kÕ ®­îc c¸c thÓ chÕ kiÓm so¸t vµ gi¶m kh¶ n¨ng ®éc quyÒn cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Víi søc m¹nh ®éc quyÒn vÒ c«ng nghÖ vÒ thÞ tr­êng nguyªn liÖu, thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm vµ kh¶ n¨ng thay thÕ c¸c giao dÞch thÞ tr­êng b»ng giao dÞch néi bé cho c¶ c¸c s¶n phÈm ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xu©t. ThÕ m¹nh nµy ®em l¹i lîi Ých rÊt lín cho nhµ ®Çu t­, gióp ViÖt Nam tiÕp cËn víi thÞ tr­êng thÕ giíi. Nh­ng chÝnh lîi thÕ nµy còng g©y thiÖt h¹i cho bªn ViÖt Nam. Víi ®éc quyÒn vÒ c«ng nghÖ, khi gãp vèn d­íi h×nh thøc chuyÓn giao c«ng nghÖ, nhµ ®Çu t­ cã thÓ tÝnh gi¸ cao so víi gi¸t thÞ tr­êng c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc, vËt t­, phÝ b¶n quyÒn, phÝ t­ vÊn thiÕt kÕ dÉn ®Õn sù thiÖt h¹i cho bªn ViÖt Nam vÒ tØ lÖ gãp vèn cïng víi tØ lÖ ph©n chia lîi nhuËn trong suèt qu¸ tr×nh kinh doanh vµ quyÒn tham gia qu¶n lý. Víi thÕ m¹nh thÞ tr­êng, nhµ ®Çu t­ cña c«ng ty ®a quèc gia cã thÓ thùc hiÖn chiÕn l­îc tµi chÝnh ¸p dông cho c¸c c«ng ty con ë c¸c quèc gia nh­ nghÖ thuËt chuyÓn gi¸ lµ gi¸ chuyÓn nh­îng hay gi¸ thanh to¸n hµng ho¸ dÞch vô gi÷a hai doanh nghiÖp cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kh¸c nhau. V× vËy, viÖc ®Þnh gi¸ chuyÒn giao cã thÓ nãi lµ mét nghÖ thuËt qu¶n trÞ kinh doanh nh»m x¸c ®Þnh mét møc gi¸ “chuyÓn nh­îng néi bé” cã thÓ cao hoÆc thÊp h¬n so víi gi¸ thÞ tr­êng trong quan hÖ mua b¸n “sßng ph¼ng” tuú theo môc ®Ých kh¸c nhau. §Ó ph¸t huy søc m¹nh cña FDI vµ h¹n chÕ t¸c ®éng tiªu cùc cña nã cÇn n©ng cao n¨ng lùc khu vùc kinh tÕ trong n­íc. N©ng cao n¨ng lùc khu vùc kinh tÕ trong n­íc xÐt d­íi gãc ®é qu¶n lý nhµ n­íc tr­íc hÕt cÇn qu¸n triÖt quan ®iÓm c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ cã ®­îc søc c¹nh tranh khi nã ®­îc ph¸t triÓn trong mét m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi b­íc ®Çu trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ tiÕn tíi trªn thÞ tr­êng quèc tÕ theo lÞch tr×nh mµ ViÖt Nam ®· cam kÕt tham gia trong khu«n khæ AFTA, trong hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i Viªt-Mü vµ lÞch tr×nh cho viÖc chuÈn bÞ gia nhËp WTO. ChÝnh qu¸ tr×nh c¹nh tranh míi t¹o ra ®éng lùc cho khu vùc kinh tÕ trong n­íc n©ng cao kh¶ n¨ng hîp t¸c ®Çu t­, khai th¸c thÕ m¹nh cña FDI vÒ c«ng nghÖ, vÒ qu¶n lý vµ thÞ tr­êng. Trªn c¬ së ®ã cïng víi sù n©ng ®ì cã träng ®iÓm cña nhµ n­íc ®Ó dÇn tõng b­íc chuyÓn ho¸ thÕ m¹nh cña FDI thµnh thÕ m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Ph­¬ng h­íng. N©ng cao vai trß qu¶n lý nhµ n­íc víi FDI mét c¸ch toµn diÖn c¶ vÜ m« vµ vi m«. ë tÇm vÜ m«, qu¶n lý nhµ n­íc ®­îc n©ng cao th«ng qua kh¶ n¨ng vËn dông c¸c c«ng cô ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ m« t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng FDI. §ã lµ c¸c c«ng cô nhu tú gi¸ hèi ®o¸i, l·i suÊt, ph¸t triÓn hÖ thèng ng©n hµng, t¹o sù lµnh m¹nh cho thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng tiÒn tª vµ thÞ tr­êng hµng ho¸. §©y lµ nh÷ng yÕu tè liªn quan mËt thiÕt ®Õn ho¹t ®éng cã hiÖu qña cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. ë tÇm vi m«, tÝnh toµn diÖn vµ ®ßng bé cña ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc ®­îc thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý vµ c¸c thñ tôc ®Ó ®iÒu hµnh c«ng t¸c qu¶n lý tõ kh©u vËn ®éng ®Çu t­ h×nh thµnh dù ¸n, thÈm ®Þnh cÊp giÊy phÐp, triÓn khai dù ¸n vµ qu¶n lý khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng trªn tinh thÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho ho¹t ®éng ®Çu t­ vµo kinh doanh cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o, thÕ m¹nh cña FDI vµ h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt c¸c tiªu cùc cña nã. Th­êng xuyªn qu¸n triÖt nguyªn t¾c hai bªn cïng cã lîi, xö lý tho¶ ®¸ng mèi quan hÖ vÒ lîi Ých gi÷a bªn nuíc ngoµi vµ bªn ViÖt Nam . Qu¶n lý nhµ n­íc víi ho¹t ®éng FDI võa ®¶m b¶o thùc hiÖn ®­îc môc tiªu kinh tÕ-x· héi ®Æt ra, võa ®¶m b¶o lîi Ých cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn c¬ së t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn d©n téc vµ ph¸p luËt ViÖt Nam. Lîi Ých cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ®¶m b¶o trªn c¬ së ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i, cßn lîi Ých cña ViÖt Nam ®­îc thÓ hiÖn th«ng qu¶ hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi khi sö dông vèn n­íc ngoµi. hiÖu qña sö dông vèn n­íc ngoµi ®èi víi mét quèc gia tiÕp nh©n vèn ®Çu t­ kh«ng chØ ®­îc ®¸nh gi¸ ë tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ mµ cßn ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ ë chØ tiªu t¨ng hiÖu qu¶ cña gi¸ trÞ thu nhËp quèc d©n ( GNP) vµ GNP/ng­êi. N©ng cao vai trß qu¶n lÝ nhµ n­íc ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua ®æi míi ph­¬ng ph¸p ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, x©y dùng ph¸p luËt theo nguyªn t¾c ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, æn ®Þnh, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n, ®Þnh h­íng l©u dµi vµ ngµy cµng phï hîp víi luËt ph¸p vµ th«ng lÖ quèc tÕ. ViÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸p luËt ¸p dông ®èi víi FDI lµ kh©u quan träng trong ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi khu vùc nµy. C¸c chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh cña ph¸p luËt lµ c¬ së h×nh thµnh nÒ nÕp lµm ¨n vµ ph­¬ng thøc kinh doanh cña nhµ ®Çu t­ b¶n th©n ho¹t ®éng kinh doanh lµ ho¹t ®éng cã tÝnh dµi h¹n. §©y lµ nguyªn t¾c ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­. ChÝnh v× vËy, chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt ®iÒu chØnh ho¹t ®éng kinh doanh còng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, æn ®Þnh vµ ®¶m b¶o tÝnh l©u dµi, nÕu kh«ng sÏ ph¸ vì toµn bé kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ ®Çu t­. MÆt kh¸c, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸p luËt ®èi víi FDI cÇn tu©n theo nh÷ng th«ng lÖ vµ tiªu chuÈn cña luËt ph¸p quèc tÕ, nhÊt lµ nh÷ng yªu cÇu vÒ héi nhËp khu vùc vµ toµn cÇu lµm ®Þnh h­íng l©u dµi cho c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸p luËt. TiÕp tôc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh. ViÖc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh theo h­íng ®¬n gi¶n ho¸ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lÝ nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng FDI. ChÝnh c¸c thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ phøc t¹p, r¾c rèi trong thêi gian qua võa g©y nhiÒu ¸ch t¾c vµ c¶n trë ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Mét sè thñ tôc hµnh chÝnh cßn nhiÒu bÊt cËp cã thÓ kÓ ra sau ®©y: Thñ tôc h¶i quan cña ViÖt Nam g©y nhiÒu khã kh¨n cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ thñ tôc nhËp khÈu, ¸p gi¸. Thñ tôc nhËp khÈu cã khã kh¨n t¸c ®éng nhiÒu ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. KÕt qu¶ nµy phñ hîp víi thùc tÕ vÒ nh÷ng phµn nµn trong thñ tôc hµnh chÝnh giÊy tê t¹i ViÖt Nam. Trong ba lo¹i h×nh doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp liªn doanh phµn nµn nhiÒu nhÊt vÒ thñ tôc nµy. ViÖc cÊp giÊy phÐp kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. ChØ mét tû lÖ rÊt nhá c¸c doanh nghiÖp cho r»ng vÉn cã khã kh¨n ë kh©u nµy. KÕt luËn nµy còng ®óng ®èi víi viÖt ®¸nh gi¸ vÒ hoµn tÊt thñ tôc ®¨ng kÝ. C¸c doanh nghiÖp cã nh÷ng khã kh¨n vÒ thñ tôc trong nhËp khÈu. Tr¸i l¹i, khi nhËn xÐt vÒ chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh vµ xuÊt khÈu, sè ®«ng c¸c doanh nghiÖp cho lµ ë møc thuËn lîi vµ b×nh th­êng. So s¸nh sù phiÒn hµ cña c¸c doanh nghiÖp vÒ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu còng cho thÊy tû lÖ than phiÒn vÒ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu Ýt h¬n tØ lÖ than phiÒn vÒ chÝnh s¸ch nhËp khÈu. HÖ thèng hµnh chÝnh cña ViÖt Nam cã vÊn ®Ò rÊt lín, t¹o nhiÒu c¶n trë trong thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. §a sè c¸c doanh nghiÖp cho lµ hÖ thèng hµnh chÝnh cña ViÖt Nam thua kÐm h¬n so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc. Trong khi 10% cho r»ng hÖ thèng hµnh chÝnh ViÖt nam cã ¶nh h­ëng t­¬ng tù nh­ c¸c n­íc kh¸c th× chØ cã 3% sè doanh nghiÖp, mét tû lÖ rÊt nhá, cho r»ng hÖ thèng hµnh chÝnh cña ViÖt Nam tèt h¬n c¸c n­íc trong khu vùc ASEAN. Ph­¬ng h­íng c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh thÓ hiÖn ë viÖc ®¬n gi¶n ho¸ c¸c bé phËn trong bé m¸y qu¶n lÝ theo h­íng tinh gän, thùc hiÖn chÕ ®é hµnh chÝnh theo nguyªn t¾c “mét nöa”, bít c¸c ®Çu mèi trung gian. §¶m b¶o phèi hîp thèng nhÊt gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lÝ nhµ n­íc tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng vµ c¸c c¬ quan qu¶n lÝ ngµnh, qu¶n lÝ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trong vµ ngoµi n­íc cña c¸c doanh nghiÖp. N©ng cao tr¸ch nhiÖm cña ®éi ngò c¸n bé qu¶n lÝ, tr¸nh t×nh tr¹ng g©y s¸ch nhiÔu ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi khi gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc hµnh chÝnh. Quan ®iÓm nµy thÓ hiÖn b»ng tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña c¬ quan qu¶n lÝ nhµ n­íc,®­îc quy ®Þnh râ rµng, ®­qîc thùc hiÖn c«ng khai, d©n chñ. §æi míi c«ng t¸c kiÓm tra thanh tra gi¸m s¸t. C«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý cña nhµ n­íc. Ho¹t ®éng kiÓm tra, gi¸m s¸t ph¶i g¾n víi môc®Ých hç trî vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. Do ®ã, ho¹t ®éng kiÓm tra, thanh tra vµ gi¸m s¸t ph¶i ®­îc ®æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng theo h­íng g¾n víi viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, chuyÓn tõ h×nh thøc kiÓm tra trùc tiÕp sang h×nh thøc gi¸m s¸t th«ng qua thiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin vµ t¨ng c­êng phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, n©ng cao n¨ng lùc cña bé m¸y qu¶n lý. Ho¹t ®éng kiÓm tra, thanh tra tr¸nh t×nh tr¹ng tuú tiÖn lµm gi¶m uy tÝn vµ hiÖu lùc cña ho¹t ®éng kinh tÕ, cña bé m¸y nhµ n­íc vµ g©y t©m lý e ng¹i tõ phÝa c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. T¹o m«i tr­êng quèc tÕ thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi g¾n liÒn víi viÖc më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ trong n­íc mµ cßn c¶ n­íc ngoµi. Do ®ã, viÖc chÝnh phñ më réng quan hÖ quèc tÕ trªn c¬ së t«n träng viÖc phª chuÈn c¸c hiÖp ®Þnh quèc tÕ vÒ ®Çu t­, th­¬ng m¹i vµ dÞch vô b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, b¶o hé ®Çu t­ trong khu vùc vµ toµn cÇu, kÝ kÕt c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng, ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i cã ý nghÜa cùc kú quan träng trong viÖc khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc bªn ngoµi phôc vô cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §©y lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng phôc vô cho viÖc më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, t¹o ph¹m vi ho¹t ®éng réng h¬n cho doanh nghiÖp vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ h¬n t¸c ®éng cña c¸c c«ng cô qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Gi¶i ph¸p n©ng cao vai trß vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi FDI §Ò ra c¸c biÖn ph¸p thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi hîp lý. §Ó t¹o ®­îc m«i tr­êng thùc sù hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, n­íc chñ nhµ kh«ng chØ cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ hîp lý víi nhiÒu ­u ®·i mµ cßn ph¶i biÐt qu¶ng c¸o c¬ héi ®Çu t­ cña m×nh vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng ®µu t­ cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nh÷ng môc tiªu nµy ®¹t ®­îc nhê vµo c¸c biÖn ph¸p c¬ b¶n thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña n­íc chñ nhµ nh­: xóc tiÕn ®Çu t­, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng; x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao. C¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ CÇn ph¶i tiÕp tôc c¶i thiÖn m¹nh mÏ m«i tr­êng ®Çu t­ vµ kinh doanh. HiÖn nay ®é hÊp dÉn cña m«i tr­êng kinh doanh vµ ®Çu t­ cña ViÖt Nam nh­ ph©n tÝch cho thÊy kh«ng ph¶i lµ h¬n, hoÆc ®óng h¬n lµ ch­a b»ng c¸c n­íc trong khu vùc, do ®ã nÕu khong cã nh÷ng chÝnh s¸ch c¶i c¸ch vµ cëi më, t¹o ra kh«ng gian tù do h¬n cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ho¹t ®éng, ViÖt Nam sÏ gÆp khã kh¨n trong c¹nh tranh víi c¸c n­íc trong khu vùc vÒ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. M«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi theo nghÜa réng lµ tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè d¶m bo¶ ho ho¹t ®éng kinh doanh sinh lêi víi nh÷ng phÝ tæn phi kinh tÕ ë møc tèi thiÓu. M«i tr­êng nµy kh«ng chØ bao gåm nh÷ng yÕu tè ng¾n h¹n nh­ nh÷ng khuyÕn khÝch do ChÝnh phñ ®­a ra mµ cßn gåm nh÷ng yÕu tè dµi h¹n nh­ triÓn väng ph¸t triÓn kinh tÕ, sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng c¸c yÕ tè s¶n xuÊt kinh doanh, tÝnh æn ®Þnh vµ minh b¹ch cña c¸c chÝnh cs¸ch vµ hÖ th«ng ph¸p lý, hiÖu lùc vÒ hiÖu qña cña bé m¸y hµnh chÝnh còng nh­ sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ an toµn x· héi. Mét m«i tr­êng nh­ vËy kh«ng thÓ h×nh thµnh trong chèc l¸t hoÆc chØ b»ng nh÷ng gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch nhÊt thêi, côc bé mµ lµ kÕt qu¶ cña mét sù nç lùc liªn tôc, thÓ hiÖn trong ®­êng lèi c¶i c¸ch nhÊt qu¸n vµ kiªn quyÕt. Xóc tiÕn ®Çu t­ §Ó giíi thiÖu, qu¶ng c¸o c¬ héi ®Çu t­ víi bªn ngoµi, n­íc chñ nhµ th­êng tæ chøc c¸c ®oµn tham quan, kh¶o s¸t ë n­íc ngoµi; tham gia, tæ chøc c¸c héi ht¶o khoa häc, diÔn ®µn ®Çu t­, kinh tÕ ë khu vùc vµ quèc tÕ. §ång thêi, hä tÝch cùc sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng, x©y dùng m¹ng l­íi c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi ®Ó cung cÊp c¸c th«ng tin nhanh chãng vµ gióp ®ì kÞp thêi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t×m hiÓu c¬ héi ®Çu t­ ë n­íc m×nh. ë ViÖt Nam, c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t­ cßn ®¬n ®iÖu vµ Ýt chñ ®éng. X©y dùng c¬ së h¹ tÇng §iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cã ¶nh h­ëng quan träng ®Õn chi phÝ vµ rñi ro cña c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­. V× vËy, nhiÒu n­íc ®· chó träng x©y dùng hÖ thèng giao thong vµ c¸c dÞch vô c¬ së h¹ tÇng ®ñ tèt ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. ë ViÖt Nam, c«ng viÖc nµy thùc hiÖn cßn chËm vµ chñt yÕu dùa vµo nguån vèn ODA. X©y dùng c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp, khu c«ng nghÖ cao. Nh»m khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, tõ nh÷ng n¨m 60, nhiÒu n­íc ®· x©y dùng nh÷ng khu chÕ xuÊt víi c¬ së h¹ tÇng, c¸c dÞch vô thuËn lîi vµ nhiÒu ­u ®·i hÊp dÉn ®Æc biÖt. Sau ®ã, do h¹n chÕ cña ch÷ng biÖn ph¸p nµy vµ sù chuyÓn h­íng ph¸t triÓn sang nÒn kinh tÕ më ë nhiÒu n­íc, c¸c khu c«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ cao ph¸t triÓn nhanh chãng vµ tá ra rÊt hiÖu qu¶ trong thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. §Çu t­ trong c¸c khu vùc nµy, c¸c nhµ ®Çu t­ kh«ngn h÷ng ®­îc ®¸p øng c¬ së h¹ tÇng kü thuËt chuyªn dông, dÞch vô thuËn lîi,… mµ s¶n phÈm cña hä cßn ®­îc tiªu thô ë thÞ tr­êng néi ®Þa. ë ViÖt Nam, mÆc dï ho¹t ®«ng cßn kÐm hiÖu qu¶ nh÷ng c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®· ®ãng vai trß quan träng trong thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµ C¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi. §¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh. Qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã mét vai trß vµ ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi viÖc thu hót vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån FDI. XÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh, qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ nãi chung vµ vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nãi riªng thuéc vÒ m«i tr­êng ®Çu t­ theo nghÜa réng. Tuy nhiªn, lÜnh vùc nµy còng cã vai trß riªng cña nã, v× vËy chóng t«i muèn t¸ch ra thµnh mét ®Ò môc riªng. Khi nãi ®Õn m«i tr­êng ®Çu t­ nãi chung, chóng ta hµm ý nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan, cßn khi nhÊn m¹nh ®Õn qu¶n lý Nhµ n­íc lµ muèn nhÊn m¹nh ®Õn yÕu tè chñ quan. T¸c ®éng cña qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng FDI ®­îc quy ®Þnh bëi møc ®é can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo c¸c ho¹t ®éng nµy. Mçi quèc gia cã ®­êng lèi vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ riªng, do ®ã cã nh÷ng quy chÕ qu¶n lý riªng ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc n­íc ngoµi. Song, trong ®iÒu kiÖn khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸, c¸c quy chÕ nµy ph¶i tiÕn ®Õn nh÷ng chuÈn mùc chung, vµ h¬n n÷a mang tÝnh c¹nh tranh so víi c¸c n­íc kh¸c. Nh­ vËy, quan ®iÓm chØ ®¹o trong viÖc ®æi míi qu¶n lý nhµ nøoc vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ ®¬n gi¶n ho¸, thuËn lîi ho¸ vµ tù do ho¸. KÕt qu¶ ®iÒu tra còng nh­ c¸c tµi liÖu hiÖn cã vµ nh÷ng quan s¸t thùc tÕ cho thÊy chóng ta cßn rÊt nhiÒu viÖc cÇn ph¶i lµm trong lÜnh vùc nµy. Tr­íc hÕt, cÇn tiÕp tôc ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc ®¨ng ký ®Çu t­, ë nh÷ng lÜnh vùc mµ luËt ph¸p kh«ng cÊm. NghÜa lµ nhµ n­íc chñ yÕu x¸c ®Þnh nh÷ng lÜnh vùc kh«ng cÇn hoÆc h¹n chÕ ®Çu t­ n­íc ngoµi, cßn l¹i th× c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®Çu t­ trong n­íc ®­îc h­ëng nh÷ng qui ®Þnh nh­ nhau. Ph©n ®Þnh râ vµ xo¸ bá nh÷ng chång chÐo vÒ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, chñ yÕu lµ gi÷a bé kÕ ho¹ch - ®Çu t­, chÝnh quyÒn cÊp tØnh, thµnh phè thuéc trung ­¬ng vµ ban qu¶n lÝ c¸c KCX – KCN. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt X©y dùng hÖ thèng luËt ph¸p vµ c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Ðn ho¹t ®éng cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam mét c¸c ®ång bé, ®¶m b¶o tÝnh râ rµng, nhÊt qu¸n, dÔ hiÓu, dÔ thùc hiÖn ®èi víi tÊt c¶ c¸c nhµ ®Çu t­. HiÖn nay chóng ta ®· cã “LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi”, “ LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc” nh­ng chóng ta ch­a cã LuËt c¹nh tranh, LuËt chèng b¸n ph¸ gia… nªn møc ®é ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt cßn cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i h×nh donahh nghiÖp, nhiÒu khi cßn cã sù ph©n biÖt vµ thiÕu nhÊt qu¸n trong c¸c qui ®Þnh vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Kh«ng nh÷ng thÕ, tÝnh æn ®Þnh cña luËt ph¸p, chÝnh s¸ch cña ta ch­a cao. Trong nhiÒu tr­êng hîp, sù thay ®æi ®ét ngét cña luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch ®· lµm ®á lén ph­ong ¸n kinh doanh cña c¸c nhµ ®Çu t­. HoÆc cã n¬i, cã lùc viÖc vËn dông luËt ph¸p, chÝnh s¸ch thiÒu thèng nhÊt, tuú tiÖn, cã khi l¹i tuú vµo ý chÝ cña ng­êi thi hµnh c«ng vô… TiÕn hµnh c¶i c¸ch, söa ch÷a nh÷ng thiÕu sãt nµy,tøc lµ chóng ta ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc lµm thay ®æi, chuûen biªnt heo chuyÓn h­íng tÝch cùc cña m«i tr­êng ®Çu t­. Vµ, tèc ®é kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i , thiÕu sãt vµ x©y dùng ®ång bé hÖ thèng luËt ph¸p khoa häc, hï hî víi ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh thùc tiÔn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh tèc ®é rót ng¾n kho¶ng c¸ch vÒ ®é h¸p dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Tr­íc m¾t, khÈn tr­¬ng ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh 24/CP ®Ó LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi míi bæ sung, söa ®æi ®­îc ¸p dông thèng nhÊt, c¸c quy ®Þnh míi cña luËt cã ®iÒu kiÖn ®i vµo vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ trong cuéc sèng, thÓ hiÖn sù cëi më, th«ng tho¸ng thùc sù vÒ m«i tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam. TiÕp tôc nghiªn cøu vµ sím cho söa ®æi mét sè chÝnh ¸ch nh»m t¹o thªm ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c donah nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ch¼ng h¹n, söa dæi bè sung mét sè chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Ðn quyÒn sö dông ®Êt, vÒ gi¶i phãng mÆt b»ng, cÇn ngõng viÖc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam dïng quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn trong liªn doanh, tõng b­íc thùc hiÖn chÕ ®é Nhµ n­íc cho c¸c doanh nghiÖp thuª ®Êt (kÓ c¶ doanh nghiÖp Nhµ n­íc). Ph¸t triÓn m¹nh vµ ®ång bé hÖ thèng thÞ tr­êng vèn nh»m t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó haafu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn cho ®Çu t­ mét c¸c thuËn lîi, còng nh­ cã thÎ tham gia ®µu vao mäi lÜnh vùc mµ Nhµ n­íc kh«ng cÊm. N©ng cao n¨ng lùc cña c¸c c¸n bé qu¶n lý. T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp, c«ng chøc nhµ n­íc, vµ c«ng nh©n kü thuËt cã tr×nh ®ä chuyªn m«n nghiÖp vô, ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ tay nghÒ kÜ thuËt cao, ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó ®¸p øng tèt yªu cÇu thu hót vµ qu¶n lý ho¹t ®éng cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. BÊt cø lÜnh vùc nµo còng vËy, yÕu tè con ng­êi bao giê còng quyÕt ®Þnh ®Õn møc ®é thµnh c«ng cña ho¹t ®éng. C¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã mÆt t¹i ViÖt Nam ®· h¬n 13 n¨m nay. Kho¶ng rhêi gian nh­ vËy kh«ng ph¶i lµ ng¾n. Vµ mÆc dï chóng ta vÉn lu«n ý thøc ®­îc r»ng nh÷ng ng­êi trùc tiÕp tham gia c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®Òu bao gåm c¶ nh÷ng ng­êi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, nh÷ng ng­êi vËn dông ph¸p luËt, nh÷ng ng­êi lao ®éng cña ViÖt Nam, ®øng ra b¶o vÖ quyÒn lîi cña ViÖt Nam… nh­ng v× tån t¹i trong mèi quan hÖ vña nhiÌu c«ng viÖc cïng ph¶i triÓn khai ®ång thêi ë thêi kú cña b­íc chuyÓn biÕn ®Æc biÖt vÒ nhiÒu mÆt nªn chóng ta ch­a cã ®iÒu kiÖn, ch­a dµnh sù chó ý cho viÖc tuyÓn chän, ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé, c«ng nh©n… mét c¸ch c¬ b¶n vµ chuyªn s©u cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §Ó ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã hiÖu qu¶, ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra, vÊn ®Ò quan träng lµ chóng ta kh«ng thÓ kh«ng cã kÕ ho¹ch, quy ho¹ch ®µo t¹o cµn bé, c«ng nh©n kü thuËt ®Ó võa ®¸p øng kÞp thêi cho nhu cÇu tr­íc m¾t, võa chuÈn bÞ mét c¸ch c¬ b¶n vµ l©u dµi cho lo¹i ho¹t ®éng nµy. tr­íc m¾t, Nhµ n­íc cÇn sím cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¶i cã ®èi víi c¸n bé ViÖt Nam tham gia héi ®ång qu¶n trÞ vµ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp liªn doanh, quy ®Þnh cô thÓ tiªu chuÈn chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ chÝnh trÞ. Tr¸ch nhiÖm nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®µu t­ n­íc ngoµi. ThÓ chÕ ho¸ c¸c lîi Ých tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng ViÖt Nam, còng nh­ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc §¶ng, §oµn thÓ trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi theo h­íng t¨ng c­êng hiÖu lùc cña c¸c tæ chøc, thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, t¹o quan hÖ lµnh m¹nh gi÷a c¸c bªn ®èi t¸c, vµ b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c¸c bªn. Mét sè kiÕn nghÞ víi nhµ n­íc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý FDI. NhiÖm vô cÊp b¸ch hiÖn nay lµ ph¶i lu«n gi÷ v÷ng kû c­¬ng ph¸p luËt, thùc hiÖn nhÊt qu¸n c¸c chÝnh s¸ch ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Tr­íc m¾t, ChÝnh phñ cÇn rµ so¸t vµ söa ®æi c¸c quy ®Þnh vµ tr×nh tù h×nh thµnh, thÈm ®Þnh, phª duyÖt dù ¸n (kÓ c¶ néi dung, quy tr×nh, thµnh phÇn héi ®ång thÈm ®Þnh), trong ®ã ®Æc biÖt l­u ý vµ xem xÐt l¹i thñ tôc cÊp ®Êt, x©y dùng, thuÕ… theo h­íng ®¬n gi¶n ho¸ vÒ hµnh chÝnh, chÆt chÏ vÒ luËt ph¸p, rót ng¾n thñ tôc thêi gian g¾n víi viÖc t¨ng hiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ-x· héi. ChØ cã quyÕt t©m c¶i c¸ch theo h­íng nµy, chóng ta míi cã thÓ giµnh l¹i c¸c ­u thÕ vµ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c n­íc trong khu vôc dÓ thu hót vèn n­íc ngoµi phôc vô cho môc tiªu ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng cña ®Êt n­íc. §Ó thùc sù phôc vô cho môc tiªu chuyªn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu. CÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u tiªn, ­u ®·i ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc vµ ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn ­u tiªn ph¸t triÓn, phï hîp víi quy ho¹ch vµ nhu cÇu cña n­íc ta. MÆt kh¸c, cÇn døt kho¸t thèng nhÊt vÒ c¸c chñ tr­¬ng ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Ó phï hîp víi c¸c môc tiªu chung cña c¶ n­íc, x©y dùng chiÕn l­îc quy ho¹ch c¬ cÊu ph¶i do ChÝnh phñ trung ­¬ng l·nh ®¹o ®iÒu hµnh, dï thùc hiÖn viÖc ph©n cÊp, ph©n quyÒn, nh­ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o môc ®Þch ®¹i côc cña chiÕn lùoc ph¸t triÓn quèc gia, chÊm døt h¼n t×nh tr¹ng c¸t cø, ph©n t¸n, ®Þa ph­¬ng, cã lóc tuú tiÖn chÊp nhËn hay kh«ng chÊp nhËn viÖc x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp ®­îc ®Çu t­ trªn ®Þa bµn m×nh. §Ó c¶i thiÖn m«i truêng ®µu t­ h¬n n÷a, cÇn ph¶i thùc hiÖn “th«ng tho¸ng” c¸c quy ®Þnh vÒ xuÊt nhËp c¶nh, c­ tró, ®i l¹i cña ng­êi n­íc ngoµi ë ViÖt Nam theo ®óng c«ng ph¸p quèc tÕ mµ vÉn b¶o ®¶m c¸c quy ®Þnh vÒ an ninh- trËt tù an toµn cña x· héi ViÖt Nam: c¶i thiÖn sím c¸c ®iÒu kiÖn ¨n ë, vui ch¬i, gi¶i trÝ, häc hµnh cho hä vµ con em hä, n©ng cao vµ hoµ ®ång c¸c ®iÒu kiÖn x· héi ViÖt Nam víi c¸c n­íc kh¸c. VÊn ®Ò næi cém, chËm chuyÓn biÕn nhÊt vÉn lµ viÖc tinh gi¶n bé m¸y qu¶n lý, ®¬n gi¶n ho¸ hÖ thèng thùc hiÖn c¸c thñ tôc hµnh chÝnh. §iÒu nµy kh«ng chØ lµ nh÷ng thñ tôc liªn quan ®Õn viÖc cÊp phÐp ®Çu t­ nhu c¸c lo¹i giÊy tê vµ thêi gian xÐt duyÖt mµ bªn c¹nh ®ã lµ c¶ mét hÖ thèng cac thñ tôc liªn quan ®Õn thuª ®Êt, thñ tôc xuÊt nhËp khÈu, thñ tôc vÒ thuÕ, h¶i quan… lµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi sÏ ph¶i gÆp khu truÓn khai thùc hiÖn dù ¸n ®· ®­îc cÊp phÐp. ViÖc thanh tra, kiÓm tra cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp ph¶i theo dóng chøc n¨ng, ®óng thÈm quyÒn, ®óng tr×nh tù vµ ®óng ph¸p luËt. Theo h­íng “xo¸ dÇn chøc n¨ng chñ qu¶n cña bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng ®èi víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh”, qu¸n triÖt c¬ chÕ “ mét cöa, mét dÊu”, thùc hiÖn nghiªm tóc tinh thÇn qu¶n lý v¨n minh hiÖn ®¹i ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, sö dông mét quy chÕ thèng nhÊt ®Ó ph¸t huy vai trß qu¶n lý Nhµ n­íc cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng, kh¾c phôc mét sè biÓu hiÖn cña tÖ chång chÐo, ph©n t¸n vµ kÐm hiÖu lùc cßn tån t¹i hiÖn nay. CÇn ph¶i kiªn quyªt lo¹i bá nh÷ng rµng buéc bëi quan niÖm cò, sù quan liªu cña bé mayd ®iÒu hµnh vi m«. Sù nöa vêi, ch¾p v¸ sÏ lµm mÊt c¬ héi ph¸t triÓn, vµ sau n÷a lµ khiÕn ChÝnh phñ thô ®éng ch¹y theo gi¶i quyÕt nh÷ng ®ßi hái côc bé tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp. C. KÕt luËn Qua nghiªn cøu vÒ lÝ luËn vµ thùc tiÔn ë trªn chóng ta mét lÇn n÷a cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß quan träng cña qu¶n lÝ nhµ n­íc ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ còng nh­ ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nãi riªng. Nh÷ng thµnh c«ng trong viÖc thu hót vèn FDI ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngoµi sù nç lùc rÊt lín cña c¸c doanh nghiÖp , mét sù ®ãng gãp kh«ng thÓ phñ nhËn ®ã lµ vai trß cña qu¶n lÝ nhµ n­íc. C¸c c¬ quan qu¶n lÝ nhµ n­íc ®· nhËn thøc râ tÇm quan träng cu¶ m×nh. V× thÕ hä ®· cè g¾ng ph¸t huy vµ n©ng cao h¬n n÷a vai trß qu¶n lÝ, ®­a ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn , do nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan còng nh­ kh¸ch quan , ho¹t ®éng qu¶n lÝ nhµ n­íc vÉn cßn nhiÒu tån t¹i cÇn kh¾c phôc . Trong thêi gian gÇn ®©y , khi quan hÖ më cöa kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam ngµy cµng më réng , ®Æc biÖt sau héi nghÞ th­îng ®Ønh ¸- ¢u (ASEM 5), khi ViÖt Nam gia nhËp c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­ ASEAN, APEC, héi nhËp AFTA vµ s¾p tíi lµ WTO, chóng ta hi väng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ngµy cµng t¨ng lªn . §Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ nguån vèn ®ã , viÖc n©ng cao vai trß qu¶n lÝ nhµ n­íc lµ rÊt quan träng . Trong ®Ò ¸n nµy , em xin nªu ra mét vµi kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao h¬n n÷a vai trß qu¶n lÝ nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng FDI . Em hi väng víi sù qu¶n lÝ cña m×nh , nhµ n­íc sÏ lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh vµ m¹nh h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o: Gi¸o tr×nh: Kinh tÕ §Çu t­ - NXB Thèng kª - 2000. LËp vµ qu¶n lÝ dù ¸n ®Çu t­ - NXB Thèng kª -2000. S¸ch: Kinh tÕ ®èi ngo¹i trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ - Lª Thanh B×nh - NXB ChÝnh trÞ quèc gia. Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh- Lª Bé LÜnh - NXB Khoa häc x· héi. Niªn gi¸m thèng kª - B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng cña khu vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi - 2003. T¹p chÝ: Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi - sè 5 - 2004 (Trang 58). Kinh tÕ vµ dù b¸o - sè 10 - 2003. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 48 - 2004. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 51 - 2004. Webside: Môc lôc